Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
I---LLANFIHANGEL-AR-ARTEL
LLANFIHANGEL-AR-ARTEL Nos Fercher cyn y diweddaf, cynbaliwyd cyngerdd yn y lie uchod, ao er fod y tywydd yn ystormus, eto yr oedd yr Ysgoldy Cenedlaethol wedi ei orlenwi ymhell cyn adeg dechreu. Cymerwyd y gadair gan Mr. C. Lloyd, Waunifor, yr hwn a wnaeth ychydig sylwadau arweiniol buddiol. Cafwyd canu da gan Mr. Hughes a'i gyfoillion,. o Llanwenog, gan Mr. Thomas, Llandyssul, a'i blant, ao hefyd gan g6r Dolbantau. Mae canmoliaeth yn deilwng i bawb a gymerodd ran yn y cyfarfod. Terfynwyd trwy roddi diolohgarwch i'r oadeirydd. Bydd yr elw at dreul- iadau yr ysgol yn y lie. GWENER Y GBOQLXTH.—Treuliwyd Gwener y Groglith yma yr un modd ag arferol, cafwyd cynull- iad o ychydig o ffyddloniaid fel bob amser arall. Y PAE;G. -CaWSoM wae;anaeth dydd y Pasg, ac am- gylchynwyd allor y Cymun Bendigaid gan ychydig, fel y gwelsom gynt ar ddydd y Pasg. Darfu i'r gwlaw gadw'r anffyddloniaid gartref. PESTlU Y PASG.—Cynhaliwyd hon Llun y Pasg. Pasiwyd pob peth yngrfn & hon, ac etholwyd warden- iaid newyddion am y flwyddyn. Drwg iawn genym fod Mr. R. Bowen, Gwernmachwydd, Wedi rhoddi fod Mr. R. Bowen, Gwernmaohwydd, wedi rhoddi swydd i eraill. Bu Mr. Bowen am lawer o flynydd- oedd yn warden, a cholled fawr yw colli un mor gymwys dg ef. Bu yn zelog a ffyddlawn i'r swydd er y dechreu, ac egniol gyda phob achos da, ac yn haelionus gyda phab mudiad yngljha d'r achos da. Hir oes i Mr. Bowen, ac hefyd i Mr. Bowen, ei fab, yr hwn sydd yn arwain y canu bob Sul yn y He.— Un o'r South.
LLANPUMSAINT.
LLANPUMSAINT. Gan fod mynwent y plwyf nchod wedi myned yn rhy fach i gladda, ychydig amser yn ol prynwyd dernyn o dir cyfagos er ei helaethiad ac y mae yn dda genym weled fod y dernyn newydd yn gystal a'r hen fynwent wedi eu hamgylchyna 3, mar achel a hardd. Adeilad- wyd hefyd dy bychan i gadw yr elorau, glo, cte., ao y mae ynddo ddigon o le i roddi i fyny ddau geffyl er cyf- lenedra y rhai a ddeuant o bell i'r addoliad. Costiodd y cyfan yn agos i X60, a dydd Gwener diweddaf cyaegr- wyd y dernyn gan Esgob Ty Ddewi, yr hwn hefyd a bregethodd yn addas a phwrpasol i'r achlysur. Eglur- odd beth oedd natur cysegriad mynwent, sef yrnneill- duad dernyn o dir oddiwrth halogiad gan greadaiiaid, &c.,errawyn i gyrph y saint gael gorphwys mewn heddwch hyd ddydd yr Adgyfodiad. Y mae liawer o ,!Lq gamddealldvmaath yu bodoli mewn perthynas i gysegr- iad mynwentydd, gan fod liawer o Ymneilldnwyr (ac eraill hefyd efallai) wedi ffarfio y syniad ein bod yn creda fod rhyw gysegredigrwydd yn cael ei roddi i bridd a cherig y fynwent. Nid yw yr esgob. mewn gwirionedd, ond yn darilen declaration, ac ar oi hyny yn ei arwyddo fod y tir wedi ei nodi ar y plan yn y weithred i fod o hyny allan yn dir cysegredig, nea neiildnodig, er cladda y meirw. Y mae yn weddus a phriodol i gael gwasanaeth ar yr aahlysnr, ond gall y cysegriad gymer- yd lie heb wasanaeth crefyddol o gwbl. Yn wir, gallai yr esgob dd'od i'r lie a darilen y declaration a'i law-nodi heb fod neb yn bresenol ond dau dyst, ac heb wasan- aeth crefyddol o gwbl; ond mwy Criationogol ydyw cael aberth gweddi a mawl priodol i'r achlysur. Pa beth a allwn dybied yn fwy tebyg o feithrin ysbryd gwir grefydd na tbyawllt f. fyny weddi, yr hon a esyd allan rpor fran yw ein dyddian ar y ddaear, ao emyn o fawl tod y Blaenor mawr, Pen ei Eglwys, wedi buddugol- iaethu ar angau a'r bedd, ac y bydd i'r rhai sydd wedi eu hano ar ei wedd adgyfodi Oil yn eu gynan gwynion Ac ar eu newydd wedd, Yn debyg idd eu Hargiwydd Yn d'od i'r ian o'r bedd." A dangosodd yr Esgob ddoethineb mawr yn newisiad wythnos y Paag at y gwaith, oherwydd fod baner yr adgyfodiad yn cael ei dadblygn yn fwy uwchben ein mynwentydd yr adeg yma nag ar amseran eraill. Pre- gethwyd yn y gwasanaethau eraill a gynhaliwyd ar yr achlysur yn effeithiol, doniol, a phwrpasol gan y Parchn. J. Williams, Llangeler; J. I. Hnghes, Llanfihangel-ar- arth ac E. Davies, Cwmiileri. Yr oedd y casgliadau Yn agos i XS. Yma y gorphwys gweddillion marwol rhieni yr anfarwol Brntns, yr hwn a gyfansoddodd feddargraff hynod dlws a galluog uwch eu penan (mor Wahanol i feddargraffiadau yn gyffredinol), a cbyda caniatad y golygydd caiff ymddangos yn Y Lr,AN yn fuan. Gweinyddodd yr hqn David Owen, tad Brutus, y awydd o glochydd yn yr Eglwys hon am flynyddau lawer.-Darfn i ddwy foneddiges haelionus o ardal Tregaron, y Misses Evans a Jones, o Waunfawr, an- thegu yr Eglwys bon a rhodd werthfawr, sef flagon, nea Soatrel i ddal gwin ar adeg gweinyddiad y Cymua Ben digaid; ac yr oedd yn dda genym ganfod y flaenaf, yr hon sydd yn berthynaa agos i Mrs. Lloyd, y Ficerdy, yn bresenol ar adeg y cysegriad. Ac nid hon ydyw yr unig rodd y maent wedi wneathur. Heblaw tanysgrifio at yr Eglwya a'r fynwent newydd, rhoddaaant lieiniau xsymnndeb hyfryd erbyn y Paag y llynedd, ac yr ydym fel Eglwyswyr yn teimlo yn wir ddiolcbgar iddynt am en haelioni a'a caredigrwydd. <>
NODION 0 LANAU Y TEIFI.
NODION 0 LANAU Y TEIFI. Gyda chaniatad y Golygydd, yr ydys yn bwriadu lloffa ychydig o newyddion yn y cymydogaethau a, Qrweddant oddeutu hen afon dywysogaidd y Teifi, i'w oroniclo yn awr ac eilwaith ar ddaianau Y LLAN. Y maa Eglwyswyr y cylchoedd byn wedi ym- berffeithio i'r fath raddau yn y ddyledswydd bwysig o hunan-ddilead fel nad ydynt byth yn hiraethu am gyhoeddusrwydd, fel y mae arfer marwolion eraill. O r hyn leiaf, dyna y casgliad y mae y cariad sydd gobeibhio pob dim yn ein rhwymo i'w fabwys- Jadu mewn perthynas i absenoldeb hollol uurhyw gofnodiad o waith Eglwysig yn y parthau hyn ar ddalenau Y LLAN. Rhag cfn fod ein cyd-Eglwys- wyr ffyddlawn yn gwneyd anghyflawnder a hwy eu nunain trwy ormod gwyleidd-dra a gostyngeidd. twydd, yr ydys yn bwriactu hysbysu eich darllenwyr hynaws o ychydig o'n helyntion yn awr ac eilwaith. Ymdrechwn wneyd hyn mor gywir a diduedd ag y b'o bosibl, gan alw sylw at ddifEygion ac esgeuluadra sin brodyr yn ogystal a'u rhinweddau a'u gweith- garwch. Y mae amryw o gyfnewidiadau pwysig wedi cym- eryd lie mewn cylchoedd gweinidogaethol yn y cym. ydogaethau hyn yn ddiweddar,—rhai cewri wedi disgyn i fro distawrwydd mewn addfedrwydd oedran aphrofiad, ao eraill yn llawn yni a gweithgarwch Wedi dyfod i'w lie. Ymhlith y dosbarth olaf y mae y Parch. D. G. Phillips, yr hwn a benodwyd yn olynydd i'r diweddar Barch. T. Rogers, fel ebrwyad jjlanfihangel-Pen-Bedw. Bu Mr. Phillips yn Uafurio yn ngbymydogaeth Abertawe am rai blyn- yddau cyn ei ddyfodiad yma, lie y mawr anwylid ef gan bob dosbarth, a da genym ganfod ei fod wedi dwyn gydag ef i'w faes newydd yr un brwdfrydedd a gweithgarwch agB a'i nodweddai yn ei gylch blaen. orol; Er nad ydyw wedi bod yn ein plith ond yohYdig o fisoedd y mae ol ei lafur yn ganfyddadwy ysia eisoes. Trwy garedigrwydd a chyd-weith- redad Mrs. Wodehouse, Llwynbedw, a charedigion eralll, y mae wedi llwyddo i gael harmonium hardd at wasanaeth yr Eglwys yn Capel Colman, yr hwn a ohwareuwyd apa y tro cyntaf ar Sul y Pasg. Deallwn oa yn ei fryd i gychwyn crnnfa at adeiladu Person- Qy ttpr fuan ag y b'o bosibl. Y mae dyfodiad Mr. Phillips i'n plith yn gaSaeliad gwerthfawr i'r Eg- *wya yQ y parthau hyn. Hyderwn y gwerthfawr- ogu: ei lafur gan ei blwyfolion, ao y rhoddant bob iddo yn ei ymdreahion olodfawr dros wyddiant yr Eglwys, i weinidogaeth yr hon y mae el gymeriad pur, ei dalentau disglaer, a'i weith. Mrvvch cyson yn gysegredig. V mae y eyfaillion Ceidwadol wedi bod yn brysur ynordahyn yn ddiweddar. Y mae Cyngrair y hrpa mewn cyflwr Uewyrchus iawn ar hyn o hlo pynhaliodd Gyfrinfa Boncath ei ohyfarfod Cftw yn Manordeifi y dydd o'r blaen, a da ^deall ei fod yn llwyddiant perSaith ymhob Qh^a y rhaglen yn cynwys amrywiaeth ttin %a pawb o'r gwyddfodolion eu San J -J au yn y gweithrediadau. Siaradwyd brvn %.ar? J°nes» Manordeifi T. Jones, Pen- J. Jonos, Clydey; Mri. T. Colby, Pant-y- Deri Owen Williams, Brongwyn Owen Thomas, Glynmeredydd ac eraill. AU-etholvvyd Mr. Colby, Ffynonau, yn gynghorydd llywyddol, a Mrs. Preton Evans, Belmont, yn drysorydd mygedol, a phasiwyd penderfyniad o ymddiriedaeth yn Ngweinyddiaeth Ardalydd Salisbury gyda brwdfrydedd ma.wr. Deallwn i gyfarfod cyffelyb gael ei gynal mown cysylltiad a Chyfrinfa Aberteifi yn ystod yr un wythnos. Oadeirifvyd yn fedrus gan General Jenkins, Pen'rallt, a thraddodwyd anarchia.dau gan Mr. Willis Bunds, Q.C., Capt. Jones Parry, Ty Llwyd Mri. J. H. Mills, W. Joseph, y Cadeirydd, ac eraill. Yr oedd yr areithiau yn ddyddorol ac arldysgiadol, ond lied deneu oedd y cynulliacl. Y mae lie i ofni mae pur ddifater yw y brodyr Caid- wadol yn y dref hen. Y mae yn llawenydd genym ganfod fod yr achos Eglwysig yn gwisgo agwedd lewyrohus yn y dref han, yn neillduol y gwasanaothau Seisnig. Nidyn fynych y ceir gwledd gerddorol gyffelyb i'r hon a arlwywyd ar gyfer yr addolwyr yn Eglwys St. Mair ar wyl y Pasg. Trwy ymdrechionfdifiino Mr. Ross, yr organydd, y mae y cor wedi cyraadd graddau o berffeithrwydd ag sydd yn beth pur anghylfredin yn y rhan hon o'r Dywysogaeth. Y mae y cynulleidfa- oedd hefyd yn fawr ao astud, a'r gwaith Eglwysig yn llwyddo o dan arolygiaeth y ficer twymngalon a llsfurus, y Parch. W. Cynog Davies. Hyderwn gael hamdden i gymeryd trem ar sefyllfa yr Eglwys yn y plwyf hwn mewn rhifyn dyfodol.—Nodwr.
ST. FFAGAN, ABERDAR.
ST. FFAGAN, ABERDAR. Y PAGG.—Gafwyd gwyliau llawen yma—a chynull- iadau da iawn yn y ddwy Eglwys, er fod y tywydd yn oer ac yn wlyb iawn. Darfu i'r cymunwyr dd'od yngfyyd yn dda. Ar ddydd y Pasg yr oedd yn bres- enol yn y cymundeb chwech ugain. Yr oedd liawer yn analluog i fod yn bresenol. Y mae gwaeledd mawr wedi bod yma trwy'r gouaf-amryw wedi myned i dy eu hir Gartref. GWYL DE FLYNYDDOL.—Dydd Iau diweddaf, y 25ain cynfisol, yr oedd dydd mawr yma ymhlith yr Eglwyswyr-eisteddodd tua 350 i dê" a chafwyd cyngerdd ardderchog yn yr hwyr, o dan lywyddiaeth ein curad, y Parch. H. R. Roberts. Yr oedd y mynediad trwy dalu swllt yr un. Yr amcan oedd cael arian i wneyd i fyny y diflyg yn nghyfrifon y Churchwardens. Yr oedd pawb wedi eu boddhau yn gampus, a disgwylir tua X12 o elw oddiwrtho. Y FESTBI FLYNYDDOL.—Eleni cynhaliwyd y festri ar nos Fawrth y Pasg, a ohadeiriwyd yn absenoldeb y ficer, gan ein curad. Etholwyd y wardeniaid, sof John Lloyd doos y ficer, ac Edward Edwards dros y bob!. Etholwyd y sidesmen, ao ychwanegwyd atynt. Darllenwyd y cyfrifon, a phasiwyd hwynt. Pender, fynwyd hefyd ymgynull ar noson arall yn yr wythnos ddyfodol i benderfynu po. ffordd i dalu y gweddill o ddyledion yr Eglwys, ac i ystyried notice, ymddi- swyddiad blaenor y gan.
RHYMNI.
RHYMNI. Nos Fawrth, Ebrill 23ain, cawsom yr hyfrydwoh o fod yn bresenol yn y Victoria Hall yn y lie uchod, i wrando c&r o blant-170 mewn nifer-o dan arwein- iad Mr. John Henry Jones, yn dadganu cantata y 11 Rose Queen (Johnson). Cadeiriwyd gan un o feibion tlyddlonaf y gan, sef y Parch. Theophilus Rees, Pentyrch, ac yr oedd yn eithaf eglur wrth wedd ei wyneb pan yn gwrando, ei fod yn cael ei lwyr foddloni yn y perfformiad. Yr oedd cydsymud- iad a thonyddiaeth y lleisiau bychain yn adlewyrchu clod nid bychan ar eu harweinydd medrus a hynaws. Yr oedd yr ystafell eang yn orlawn o wrandawyr astud, ac oddiwrth eu hymddygiad gellid yn hawdd gasglu fod swyn y canu yn llawn ddigon i dynu a chadw eu sylw mwyaf manwl. Cyfeiliwyd ar y berdoneg gan Miss Matthews, ao ar y crwth gan Mr. Phillips. Hysbyswyd ni fod yr holl gymeriadau yn y darn yn cael eu cynrychioli gan dalent leol, a theg yw dweyd iddynt wneyd eu gwaith yn ganmoladwy iawn. Yn y dorf sylwasom ar y Parch. Canon Evans, a'i guradiaid, y Parchn. Lloyd a Hughes, ynghyd a'r Parch. Mr. Matthews, Abertawe. (Nid y Parch." J, Mathews, o goffa dadwaddoliadol, buasai yn gwneyd lies i'w enaid ymrwygol ef i weled y fath dorf o Eglwyswyr ieuaino.) Terfynwyd fel teyrngarwyr a gwladgarwyr, dn?y ganu "Duw gadwo'r Frenhines.-Gilaswg.
PWLLHELI.
PWLLHELI. CYFARFOD CYSTADLEUOII YR EGLWYS.—Nos Iau diweddaf oynhaliwyd y cyfarfod uchod yn Ysgoldy Penlleiniau, am saith o'r gloch. Llywyddwyd gan y Parcb. David Jones, ficer, Beirniaid, y Parchn. O. Davies (Eos Llechid), Rhiw, a Thomas Williams, Pwllheli. Ar ol cael araith agoriadol gan y llywydd, dechreuwyd ar y program. Ton gan gor y plant, • Gwaredigaeth Pedr,' dan arweiniad Mr. W. H. Thomas, Lleyn Street. Beirniadaeth y Parch. O. Davies ar y traethodau, Yr hen Eglwys Brydeinig' ,goreu, Mr.J. H. Williams, Post Office ail, Mr. H. Lunt, Carnarvon Road. Cystadleuaeth adrodd l*Y Sacramentau a Chredo Nioea'—goreu, M. J. Jones; ail, E. Williams. Cystadleuaeuaeth ar ddadganu unawd, lesu yn marchogaeth i Jerusalem '-goreu, E. Thomas ail, M. J. Jones. Beirniadaeth ar y traethodau i ferched, I Martha a Mair '-goren, Miss H. Williams, Brynhelig. Dadl ar Adgyfodiad Crist' gan R. Williams, W. Jones, W. Dobson, W. Jones, a M. J. Jones. Beirniadaeth Miss Phanton ar ysgrifenn y Colect-goreu, G. Parry. Adrodd Gweddi yr Arglwydd'—goreu, J. a D. Parry. Ton gan y plant, 'Yr Adgyfodiad.' Beirniadaeth y traethodau ar y Flwyddyn Eg- Iwysig '—goxou, Mr, R. Thomas, High Street. Araith ar Paham yr wyf yn Eglwyswr '—goreu, H. Lunt. Beirniadaeth Miss Phanton ar y Marcic-goreu, Annie Jones, a K. Dobson. Dadl gan ddwy eneth, Y gostrel win.' Cystadleuaeth dadganu ton ddi- fyfyr—goreu, R. Thomas. Beirniadaeth ar ddadganu Moab' (l'euan Gwyllt)—goreu, parti Mr. W. H. Thomas. Ton gan y plant, I Mae pob peth yn dda.' Adrodd Credo yr Apostolion '—goreu, 13. A. Black- burn, a E. Pritchard. Cystadleuaeth ar ddadganu unawd, I Ar gyfer heddyw boreu '-goreu, M. J. Jones, a E. Thomas. Bairniadaeth ar y cyfieithu- goreu, R. Thomas. Adrodd I Y Deg Gorcbymyn goreu, E. A. Biaekbum, a E. Parry. Darilen difyfyr -goreu, E. Williams, a E. Thomas. Ton gan y plant, Hen lyfr mawr fy mam.' Cyn ymwahanu talwyd pleidlais o ddiolchgarwch i'r parohus lywydd, y beirniaid, ac arweinydd y cor, Yr oedd y cyfarfod yn un llwyddianus ymhob gwedd, a'r gyn- ulleidfa yn mwynhau y gweithrediadau ynddo.
GWRECSAM.
GWRECSAM. Y PASG.—Yr oedd eglwysi y dref yn ilawnion iawn Sul y Pasg. Yr oedd Eglwys St. Marc wedi ei haddurno yn brydferth iawn & blodau, ac yr oedd y gwasanaethau yn ystod y dydd yn cydfyned ag ys. bryd yr wyl. Ond nid oedd rhif y cymunwyr yn gymaint ag a fuasem yn dymuno. Rhaid cyfaddef fod Gwrecsam ymhell ar ol yn y cyfeiriad yma. Cyfanrif y cymunwyr yn holl eglwysi y plwyf a rif- ent ond 440. ST. MARC.-Perffolmiodd Cymdeithas Ddirwestol y Plant o'r dernyn dirwestol a adnabyddir wrth yr enw, For Harry's Sake," yn Ysgolion Madeira Hill, nos Wener diweddaf. YR IUDDEWON.—Daeth Mr. Chaplin, o Lundain, i areithio dros yr Iuddewon ac i arddangos darluniau o Wlad Canaan, yn Neuadd St. James. Yr oedd yr adeilad yn llawn, a gwrandawyd ar yr areithiwr gyda phob aatudrwydd yn eglurhau safle a gobeithion yr Iuddew, ac hefyd yn dangos ein dyledswyddau ni i weithio ae i weddio dros eu hadferia,d at Gristionog- aeth. Y mae Gwrecsam yn bur flaenllaw yn y gwaith yma, ac y mae ganddi wely o'i heiddo 3i hun yn y Clafdy yn Jerusalem. Dangoswyd darlun o hono ar y llian nos Wener.
NEFYN.
NEFYN. Nid oes ond ychydig fisoedd er pan henodwyd y Parch. R. T. Jones yn ficer Nefyn; ond mae'n llawenydd i Eglwyswyr y gymydogaeth weled y llwyddiant sydd yn dilyn ymdrechion clodwiw eu ficer newydd. Mae pob peth mewn cysylltiad &'r Eglwys fel pa wedi ei gynysgaeddu sig yni a bywyd newydd. Mae'r canu yn dda, a'r gwasanaethau yn fywiog a llewyrchus. Mae nifer yr addolwyr yn y gwasanaeth faren SuI wedi mwy na threblu. Y GArA.WYS.-Yn ystod y Garawys cafwyd gwas- anaethau arbenig, a bu y Parchn. Mr. Daniels, Sarn Mr. Walter, Llanarmon; Mr. Manley, Llan- gian Mr. Lewis, Llithfaen; Mr. Davies, Rhiw a Mr. Williams, Llanaelhaiarn, yma yn pregethu. WYTHNOS Y DIODDEF A'R PASG.—Yr oedd gwas- anaeth yn yr eglwys bob dydd yn ystod "wythnos y Dioddefaint." Dyma'r waith gyntaf i'r wythnos sanctaidd gael sylw dyladwy yn Eglwys Nefyn. Nos Lun cafwyd pregeth gan y Parch. B. Thomas, Aber- daron. Dydd Gweller y Groglith yr oedd dau was- anaeth, a phregethwyd gan y ficer i gynulleidfaoedd liiosog. Bydd Pasg 1889 yn un a hir gofir gyda llawenydd gan garedigion yr Eglwys yn Nefyn a'r gymydogaeth. Dydd Llun y Pasg oynbaliwyd dau gyfarfod hynod lwyddianus.
CAERDYDD.
CAERDYDD. YE EGLWYS GYMBEIG.— Drwg genyf fy mod wedi methu canfod, ar dudalenau Y LLAN, awgrymiad am yr wyl dg a'r cyfarfod cystadleuol a gynhaliwyd yn y lie uchod yn ystod gwyl y Pasg. Diau y bydd yn hyfrydwch gan lawer o ddarllenwyr Y LLAN glywed fod agwedd lewyrchus iawn ar yr achos Cymreig yn Nghaerdydd, o dan lywyddiaeth ein parchus ficer. Hyd yn ddiweddar gorfodwyd i aelodau yr Eglwys Gymreig gynal cyfarfodydd per- thynol i'r Eglwys mewn lleoedd benthyg ;'ond erbyn heddyw y mae genym gapel hardd a hynod gyfleus a phwrpasol, nid yn unig er cynal gwasanaethau Eglwysig, ond hefyd er cynal 'unrhyw gyfarfod yn dal cysylltiad a phethau Eglwyaig. Dydd Llun y Pasg, oynhaliwyd gwyl dO a bara brith yn y prydnawn, a chyfarfod eystadleuol yn yr hwyr. Eisteddodd tua dau gant wrth y byrddau. Y mae diolchgarwch gwresocaf yn deilwng i'w roddi i'r boneddigesau a fu mor llafurus a gweithgar er dwyn i ben y gorchwyl o barotoi y fath. wledd, y benaf o ba rai oedd Mrs. Davies, Oxford Villa, Canton, yr hon sydd yn hynod o boblogaidd am ei helusengar- wch a'i gweithgarwch, yn enwedig felly gyda'r achos Cymreig. Llywyddwyd wrth y byrddau gan Mrs. Hyslop Miss Tudor Evans Mrs. Morgan, Docks Miss Williams, Tresilian Terrace, (yr organist); Mrs. a Miss David; Mrs. Price, a Miss Davies, Cathays. Yn yr hwyr cynhaliwyd cyfarfod cystadleuol, yrhwn a gynwysai adrodd, darllen, canu, &c. Y beirniaid oeddynt y Parchn. Mr. Morgan, Canton Protheroe, Aberdar; a Mr. G. R. Jones, (Caradog). Ni chaniata amser yn bresenol i fyned trwy yr holl o'r rhaglen, yr hon oedd gynwysfawr a dyddorol. Cymerwyd rhan yn y canu gan Miss Williams, Tresillian Terrace Miss Jones a Miss James, y ddwy o Aberystwyth. Pasiodd y cwbl yn hynod o lwyddianus, a dymuniad pawb presenol oedd am gael eto y fath gyfarfod yn fuan. Dydd Mawrth y Pasg, cynhaliwyd cyfarfod ar ol y gwasanaeth prydnawnol, i'r diben o ethol warden- iaid Be is-wardeniaid i lywyddu am y flwyddyn ddyfodol yn yr Eglwys Gymreig, pryd y cymerwyd y gadair gan y Ficer. Siaradodd y Ficer yn uchel am y cynorthwy a'r cydweithgarwch a dderbyniodd oddiwrth aelodau yr Eglwys. Ni wnaeth un apeliad, meddai efe, yn ofer atynt; ond bob tro yr oeddynt yn ei gynorthwyo gyda'r zel mwyaf. Dywedodd fod y oymunwyr wedi dyblu yn ystod y flwyddyn ddi- weddaf. Dewisodd y Ficer Mri. Tudor Evans, a J. P. Davies fel ei wardeniaid, a phenedwyd Captain Davies, Docks Mri. Joseph Lewis a Howell Griffith, yn is-wardeniaid.—Elveticm.
Y DIWEDDAR MR. JENKIN JONES,…
Y DIWEDDAR MR. JENKIN JONES, RH YilINI. BIR GOFIANT. [GAN Y PARCH. LEWIS HUGHES, RHYMNI.] Dydd Iau, y 25ain cynfisol, yr hebryngwyd i dy eu hir gartref weddillion marwol yr hen dad anwyl a disglaer Jenkin Jones, wedi cyraedd yr oedran aedd- fed o 85 nslwydd oed. Er ei fod yn analluog am y chwe' blynedd diweddaf i ddilyn ei oruchwylion bydol, yr oedd yn ffyddion a- diwyd ya holl wasan- aeth y T £ bron hyd ei fedd. Teimlady rhai a'i had- waanent agosaf ac a fu yn cydlafurio ag ef dros flynyddoedd yw, Fy nhad, fy nhad, cerbyd Israel a'i fatchogion." Symudwyd ef o ganol ei waith at ei wobr, o mawr fydd y gofied ar ei ol yn yr Eglwys. Yr oedd yn nghymeriadein hen dad lawer o linellau gwerth eu. oof nodi. Sylwn yn gyntaf ar ei ffyddion- deb ac wrth ddefnyddio y gair am dano ef rhyw- fodd y ma,e ystyr lawnach yn y gair. Yr oedd yn ffyddion yn yr holl dy-ymhob rhan o waith yr Arg- lwydd yr oedd yn ymhyfrydu. Y maa rhai brodyr yn cyinoryd rhan flaenllaw mewn rhai pethau, ond yn dra esgeulus o ranau eraill. Oad nid felly Jenkin Junes. Yr oedd ganddo ffydd gref a chariad mawr tuag at gymundeb y saint. Yr oedd ef bob amser yn bresenol, yn effro, a'i ysbryd mewn cyd- gordiad ag amcan day cyfarfod. Yr oedd ond odid yn deroyn mwy na neb arall ag oedd yn bresenoI., Gwelsom er-aill yn gallu rhoddi mwy mewn geiriau a dryohfeddyliau, ond nob erioed yn fwy o gymorth i eraill yn ei gydymdeimlad fel gwrandawr. Yr oedd ei ysbryd cynhyrfus a gwresog yn tynu allan y mwyaf eiddil ac yn ysbrydoli y rhai mwyaf cadarn. Digon hawdd dweyd pa fath gyfarfod oedd ond edrych ar wyneb yr ben dad. Efe oedd ein thermo- meter ysbrydol, a gallem roddi pob ymddired ynddo. Mawr oedd ei ofal am y cleifion, Efe oedd yn chwilio allan y rhai byn, ao yn gofalu am gyfluniaeth iddynt trwy y College Lecture wythnosol; ac efe a lywodr- aethai y cyfarfod, yr ofieiriaid, fel eraill, yn ufudd. hau i'w arch. Ao yn wir, teimlem yr un fath ag wrth roddi ufudd-dod i'n hesgob. Ond o ran hyny) yr oedd efe yn esgob naturiol, a gwaith hawdd oedd' i bawb gydnabod ei awdurdod. Yr oedd awdurdod yn ysgrifenedig yn ei wyneb, ao eto llywodraethai gyda'r tynerweh a'r lledneisrwydd mwyaf. Y mae rhai, ar ol eu gosod mewn swydd, yn tra-argiwydd- iaethu ar eraill, ac y mae y gwendid yma yn rhwystr yn ami i Iwyddiant yr efengyl. Cadw eraill i lawr o'r golwg, a gosod eu hunain yn fawr yn ngolwg y byd. Ond nid oedd gwendid o'r fath yn ein hen dad anwyl. Yr oedd yn fawr mewn gonestrwyd gwirioneddoi. Nod arall amlwg ynddo osdd llwyr gysegriad ei holl dalentau i wasanaeth yr Arglwydd. Efe Oadd ar- weinydd y gSn oddiar yr amser cyntaf y daeth y diweddar Edwards, fieer cyntaf Rhymni yma, a pharhaodd hyd y diwedd i arwain yn y cyfarfodydd hyny pan nad oedd organydd yn bresenol. Ac yr oedd yn hynod yn ei waith. Nid yn unig y tonau ond yr emynau hefyd oeddynt wedi eu trysori- ganoedd o honynt-yn ei gof, ao ymborthai arnynt yn eu hysbryd pur a sanctaidd. Gwyddai bob mssur ac yr oedd ganddo emyn a thôn bwrpasol at bob amgylchiad. Yr oedd yn astudio y rhai hyn hyd ei ddyddiau olaf. Lawer tro y buom yn gwrandaw arno yn canu ton ddieithryn y ty, ac yn myned dros benillicn nad oeddent ar gael yn y llyfrau presenol. Casglai y rhai hyn o bob man, ac ysgrifenai hwynt mewn llyfr at ei wasanaeth. Ei brif fardd yn ddi- ameu, ydoedd Pantycelyn, pgr ganiedydd y genedl. Yn ei gystudd olaf adroddasom iddo rai penillion o'r Hatl, a chyn i ni fyned dros un penill yr oedd y dagrau yn ffrydlif dros ei rudddiau, a dywedodd dyna farddoniaath os mynwnh," Llwyr gysegriad, meddaf, o'i holl dalentau oedd un o'i brif nodau. Oymaint oedd ei gariad a'i zel nes yr oedd pobpeth a berthyn i'r Eglwys yn anwyl iawn ganddo. Yr oedd yn caru ei meini hi, a'i hoffeiriaid oedd hofE gan ei enaid ac oherwydd hyn teimlai yr oSeiriaiS fwy o golled ar ei ol na neb arall, canys nid cysylltiad cyfreithiol neu swyddogol oar oedd rhyngddo a hwynt, ond rhwymyn dwfn ysbrydol ag sydd rhwng aelodau byw o'r un teulu nefol. Yr oedd eyfeill- garwoh yn hanfodol i'w fywyd. 0 na bae mwy o rai tebyg iddo yn ein Heglwys-rhai all ddweyd "Zel dy dý a'm hysodd i." Bai mawr yr Eglwys yw fod y lleygwyr mor oeraidd a phell fel pe b'ai yr Eglwys yn unig er lies a bywoliaeth yr offeiriaid, ao nid yn gartref ac yn dý gweddi i'r holl bobl. Ond am ein hen dad anwyl yr oedd yn gwylied pob symudiad mewn gwlad ao Eglwys, ac os digwyddai unrhyw anffawd neu ddrycin elai i'w galon, a chyda phob llwyddiant yn Seion yr oedd yn llawenhau. Hynod oedd am ei hynawsedd ysbrydol a'i gyfeillgarwch mynwesol, ac oherwydd ei golli yr ydym a chalon ddolefus a thrist. (T. w bar hau.)
JlllVIam'I iBaidjitalioeiiii.
JlllVIam'I iBaidjitalioeiiii. GWRECSAM, DYDD IAU.—Gwenith, 4s 9c i 5a 3q am 75 pwys; haidd, 4s 80 i 5s Oc; ceirch dn, 2a 9c i 4s 00 am 46 pwys; ceirch at hau, 3s 3c i 4s Oe am 75 pwys; ffa, 4s 10c i 5a 6c; cig eidion, 6c i 10c y pwys- ci" myharen, 7c i 10c y pwys; cig oen, 8c i 11c y pwys" pore, 61o i 8c y pwys; cigllo, 7c i 9c y pwys; cwmngod, 28 i 2s 8c y cwpl; ysgyfarnogod, 2s 6c i 3s y ewpl; ieir, Is 6c i s Oc y cwpl; hwyaid, 5a i 6s y cwpl; ymenyn, Is 2c i Is 3c y pwys wyan, 16 i 17 am Is; bacwn cartref, 7c i Oc y pwyb; ham, 80 i 10c y pwys; gwartheg godro, £17 10s. i 123 bhvvdd- iaid, £ 6 Os i Y.7 15s. BIRMINGHAM, DYDD MAWRTII.-Cig eidion. 6Jc i 7%c y pwys cig myharen, 80 i Sio cig 11 o, 6c i 90 y pwys; cig oen, 5c y pwys; cig moch, 9s 8c i 9a 90 am 20 pwys. CAERLLEON, DYDD SADWRN. -Gwenitb, 4s 8c i 4s 10c 75 pwya; ceirch, haidd, a ffa, yr un bris a'r wythnoa flaenorol; Indian corn, dwy geiniog yn llai am 1,000 pwys na'r wythnos ddiweddaf; ymenyn, 1b 4c i Is 5c y pwys wyan, 15 am Is. ELLESMERE, DYDD MAWRTH.-Gwenith gwyn, 4s 100 i 5s 10 am 75 pwys melyn, 4s 80 i 48 10c; haidd, 4s 6c i 48 9c; wyan, 16 117 am Is ymenyn, Is 10 i la 2c y pwys leir, 4s 6c l 5e y cwpl; hwyaid, 4s 6c i 5c y cwpl wyau, 17 I 18 am Is. CROESOSWALLT, DYDD MERCHER. Gwenith gwyn, 5s Oo i 5s 2c am 75 pwys; gwenith melyn, 4s 80 i 5s 0o am 75 pwys; ceirch, 14s 60 i 16s 6c am 225 pwys; ymenyn, Is lo i Is 4c y pwys; ieir, 3s 00 i 5s Oc y cwpl; hwyaid, 5s Oo i 6s Oc y ewpl; gwyddan, os i 6s 6c yr un; wyau 16 i 20 am le haidd at fraga, is 3c i 4a 6c am 70 pwys haidd at falu. 3a 6c i 3a 9c am 70 pwys; pytatws, 10 i 11 pwye am 6c; ewninged, 28 4c i 2s 60 y cwpl.
LLANBEDROG.
C.E.T.S., a agorwyd gan y rheithor trwy roddi emyn i'w gana a myned i weddi. Llywyddwyd y cyfarfod gan Mr. H. Haghsa, gan yr hwn y cafwyd anerchiad agoriadol. Cymerwyd rhan anerchiadol yn y cyfarfod gan Mr. W. Williams (myfyriwr ynNgholeg Llanbedr), hefyd gan y brawd ffyddion Mr. Heighway, cashier y Granite Quarry. Yn yehwanegol at hyn cafwyd ad- roddiad da gan Miss Maggie Jones, Eivion Terrace, a chanwyd amryw weithiau rai o hen etnynaa tanllyd Cyrara. Cafwyd cyfarfod da er boddhad cyffredinol.— -Tytootyn.