Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
COCKETT, GEE ABEETAAVE.
COCKETT, GEE ABEETAAVE. Llun y Sulgwyn oedd y dydd y bu hir ddisgwyl am dano yn y gymydogaeth hon, Waenarlwydd, a Ghwmbwrla, sef dydd i roddi y croesawiad cyntaf i'r ddwy feroh Eglwysig. Oychwynodd y tair Ysgol Sul o'u hysgcldai tuag un o'r gloch i gwrdcl â'u gilydd wrth y Blueford. Yr oedd y cydgordiad yn olygfa hardd dros ben, yr haul yn ei wres tanbeidiol yn gwenu arnom, a ninau & banerau yn chwifio yn yr awelon balmaidd, ac anthemau o fawl i Dduw yn esgyn i fyny, yr oedd y gymydogaeth yn methu a deall o ba le yr oedd yr oil wedi dyfod-dros ddeu- ddeg cant mewn nifer. Cafwyd araith bwrpasol i'r achlysur gan y Parch. D. Roderick, Aethpwyd yn ol bob yn ddau a dau i'r fam Eglwys, pryd yr awd trwy wasanaeth yr hwn oedd yn gorawl drwyddo. Darllenwyd y ddwy lith gan y Parch. E. G. Williams, intoniwyd y gwasanaeth gan y Parch. J. G. Mathias, B.A., Waenarlwydd, rhoddwyd yr emynau allan gan y Ficer. Canwyd yr anthem "Oh taste and see," gan y tri chor yn un, dan arweiniad Mr. D. Jones, ysgolfeistr chwareuwyd gan yr organydd, Mr. D. Hughes. Cafwyd anerchiad rhagorol i'r Ysgol Sul, gan y Parch. Canon Gauntlett, M.A., Eglwys y Drindod, Abertawo. Ac i ddiweddu canwyd yr hen døn anwyl "Huddersfield," ar y geiriau "Duw mawr y rhyfeddodau maith." Yr wyf yn sicr fod pawb yn yr ysbryd, hefyd y gynulleidfa yn gyffred- inol, ac yr oedd llawer mwy na aUai yr eglwys ddal. Wedi cael gwledd o'r fath oreu i'r meddw), cafwyd yr un fath i'r corff. Yr oedd digonedd o de a bara brith gan y gwragedd a'r merched ieuainc, aelodau yr Ysgolion Sul, y rhai a wnaethant eu gwaith yn anrhydeddus. Cafodd y plant amryw chwareuon i'w difyru. Dydd Iau, Mehefin 20fed, cynhaliwyd gwledd o de a bara brith gan Eglwys St. Luke, Owmbwrla, ar y Grand Stand, Manselton. Yr oedd yr Mu yn ddy- munol dros ben, ac yr oedd canoedd wedi presenoli eu hunain yno, a thalu swllt yr un am dano. Yr oedd nifer arbenig o Ymneillduwyr zelog wedi d'od i fwynhau eu hunain, a dywedaf yn ddiofn fod gweitbgarwcn diflino a diwydrwydd Mr. Lloyd, y curad, wedi cael argraff neillduol yn y lie, nidar yr Eglwyswyr yn unig, ond ar w9"r y capeli 'run fath cyn byth y byddent yn dangos cymaint o barch icldo, sef rhoddi help llaw iddo i glirio y ddyled fydd ar yr Eglwys newydd. Dymunwn ddweyd fod gofal y wledd hon yn gorphwys arno ef ei hun, ac hefyd ar yr aelodau gweithgar sydd dan ei ofal. Gobaith pawb yn y lie yw, y bydd iddo gael byw hir einioes yn einplitb, i ddwyn miloedd eto i ymofyn am y gwir a'r bywiol Dduw. Hyn hefyd yw gwir ddy- muniad calon-Dewi Marlais.
LLITH O'R BWIHYN GWLEDIG.
LLITH O'R BWIHYN GWLEDIG. LGAN HEN DOMOS.] Yr oeddwn i wedi bwriadu ymneillduo o'r maes newyddiadurol, a gwneyd acsiwn i werthu y cert, yr asyn bach, a'r hen ffon. Ond y mae argoelion fod cynghorion Hen Domos, di'r help, yn dechreu dwyn ffrwyth. ESGOBAETH LLANDAF. Pob parch i'r Esgob Lewis am roddi y ganoniaeth wag i Gymro, acar y telerau ei fod i roddi ei fyw- oliaeth i fyny, a gwasanaethu yr esgobaeth. Y mae y Canon newydd yn cofio, o bosibl, i Hen Domos, di'r help, anfon llith i'r LLA.N ar y pwno hwn pan oedd efe yn olygydd, ao iddo wrthod rhoddi lie iddi rhac, digio yr urddasolion Egiwysig. Ni ddarfu i mi ei flino A- un gohebiaeth ar ol hyny. Wedi i'r gol- ygydd presenol gael yr awenau i'w law, anfonais fy llith ar unwaitb, ac os y byddweh chwi cystal a sylwi, yr oedd y ffon yn dyrnu yn ddiarbed ar y gwasfcraff arianol mewn cysylltiad a'r Eglwysi Cad- eiriol. Yr wyf o hyd o'r farn fod yn rhaid cael di- wygiad tua. brig y pren. Y mae rhyw clerical rookery o arngylch pob Eglwys Gadeiriol neJd ydynt o fawr les i'r esgobaeth, ac y mae yn rhaid eu gwasgaru cyn y byddant o un daioni. Da genyf weled Esgob Llandaf yn oymeryd ei ffon fawr fugcil- iol yn ei law, ao yn dechreu gwaeddi Whishw ar rai o honynt. Y mae yn llawn bryd i bob esgob wneyd yr un path. Beth yw y Ganoniaid a'r is-Gan- oniaid da mewn ystyr grefyddol neu fydol ? A all rhywun atab ? Ychydig amser yn ol, yr oedd offeinad yn glaf yn y Gogledd, ac nid oedd ganddo neb i gymeryd ei ddyledawyddau ar y Sul. Gan fod ei afiechyd yn drwm, ysgrifenodd ei briod am gymorth rbywun o'r Eglwys Gadeiriol; ond er fod yno dyrfa o offeiriaid, heb ddim i'w wneyd ond edrych ar eu gilydd, ni chafodd help gan un o honynt, ac yr cedd yr atebiad i'w llythyr oddiwrth un o'r urddasolion hyn mor syoh a dideimlad ag asglodyn gwernen, Y mae y llyfchyrau i gyd o fy mlaen. Anfonwyd hwy i mi. Pwy all amddiffyn rhyw bethau fel hyn ? Llawenydd mawr i mi oedd gweled Esgob Llandaf yn dechreu chwalu yr hen rookery, ac yn troi swydd y Canoniaid i ryw ddefnvdd. Onid er mwyn llenyddiaeth y sefydlwyd y canon. iaethau gyntaf ? Os felly, rhodder y ganoniaeth nesaf i Gymro galluog, yr hwn a allai olygu Y LLAN, yr I-raul, &c., yu lie talu am y gwaith hwn fslyn bresenol. Gwir nad yw y Parch. Ll. M. Williams, Beaufort, na'r Parch. N. Thomas, Llanddarog, yn cael yr un geiniog goch am eu gwaith. Nid yw yr olaf wscli cael ceiniog erioed i dalu am stamps gan y pwvllgor. Bu "Ponfro yn olygydd fcarddoniaeth Y Dywysogaethaill flynyddau. Ni chafodd gymaint â diolch gan neb am ei waith. "More kicks than ha'pence" yw'r drlniaeth. Y oanoniald ddylent wneyd y gwaith hwn. Cyflog ddo. i olygydd fyddai £ 350 y flwyddyn. Pa reswm rhoddi hyn i ddyn am esgeuluso ei blwyf am dri mis yn y ilwyddyn. ESGOBAETH LLANELWY. Y mae lliaws yn eiddigeddus wrth Esgob Edwards yn y Gogledd &'r Do, a,c yn ceis;.o pwyntio allan ei fanau gweinion, ond aiomedigion yw y rhai hyn. Y mae y Deon Owen hefyd yn y glorian, ac y mae llawer yn ei gael yn brin oblegid ei ieuenctyd. Ond y mae Hen Domos, di'r help, yn credu y lleinw ei swydd yn rhagorol. Y mae ei lythyr yn Y LLAN yn rhoddf ar ddeall i ni ei fod yn deall Cymru. Pob parch i'r Deoniaid eraill, ond yr wyf yn credu y gwneir mwy o waith sylweddol gan Deon Owen na hwynt oil. Y mae Hen Domos, di'r help, wedi cael yr hyfrydwch o ysgwyd Haw fig ef amryw o weithiau, ac nid oes dyn mwy dirodres, difplch, a serchog nag ef yn Nghymru. Yr oedd parch mawr iddo yn LIan- bedr a Llanymddyfri, ac os na pherchir ef yn Llan- elwy, arnoeh chwi, y Gogleddwyr, y bydd y bai, ao nid arno of. Da genyf ei fod i ymgymeryd a'r Wasg Gymreig. Gwelaf fod Esgob Edwards ar daith o fan i fan, ao yn lion a serchog i bawb. Bydd yn adwaen ei glerigwyr i gyd yn fuan. Bendith ar ei ben. Y mae yn ddyn bach wrth fodd calon Hen Domos, di'r help. Rhaid myn'd ar drot wyllt i ladd gwair. O. Y.-Da genyf weledyn Y LLAN fod boys Llan- ddarog wedi glanhau y fynwent eleni. Ni chawsech chwi yr hen ffoa llyaedd pe buasai pob peth fel y mae elani. I Pa le y mae tysteb John Harries, eh ?
,aste&ti gr anjoigggtsD,
aste&ti gr anjoigggtsD, "ST. DAVID'S COLLEGE MAGAZINE.—Yr ydym wedi newydd dderisyn copi o'r oylchgrawa rhagorol hwn am fis Mehefin. Ymddangosa y cylchgrawn unwaitb bob term, sef tair gwaith yn y flwyddyn ac y mae y rhifyn presenol yn gwneyd i fyny y trydydd o'r new series. Er fod ei bris yn wyth ceiniog, gallwn eiorhau ein darllenwyr fod yma lawn gwerth yr arian, a llawer mwy, gan fod ynddo erthyglau gan rai o brif lenorion Lloegr a Chymru. Yn y rhifyn blaenorol i hwn, ymddangosodd cyfan. soddiadau o 'waith y bardd byd-enwog Lewis Morris, y Proffeswr Ryle, Caergrawnt, &o. ac yn yr un presenol cawa ddanteithion o'r fath oreu gan ysgrifenwyr enwog eraill. Ceir erthygl faith gan y Parch. Canon Bevan, Hay, ar y Proposed new diocese of Brecon and Swansea," yr hon sydd o ddyddordeb neillduol i'r rhai syddyn byw yn y rhan yna o'r wlad. Wedi byndaw y bregeth ar St. loan xvii. 11, 20, 21, a draddodwyd yn Westminster Abbey ar gysegriad Eagobion Llanelwy a Thrinidad, Mawrth 24ain, gan brif-athraw y Coleg (yr Arch- ddiacon Edmondes, M.A.), yr hon sydd yn daraw- iadol dros ben i'r amgylchiad. Am yr erthygl faith (dros ugain tudalen) ar "Owain Glyndwr a'i amserau," gan y Proffeswr Tout, M. A., nis galIwn siarad yn rhy uehel. Y mae y Proffeswr bellach wedi cyraedd y safle uchaf ymysg haneswyr y. dydd, ac y mae ef eleni wedi ei apwyntioyn arholwr mown hanesyddiaeth yn Rhydychain. Mewn materion Cymreig y mae yn cymeryd y dyddordeb mwyaf; ao y mae yn ami wedi darllen papyrau galluog o ffaen prif gymdeithasau y deyrnas. Dar- llenwyd y papyr hwn ar amgylchiad o'r fath; a. deallwn ei fod wedi derbyn swm ardderchog am dana gan gyhoeddwyr y gwaith pwysig hwnw, y Dictionary of National Biography." Dylai pob Cymro twymngalon ddarllea yr erthygl ardderchog hon, yr hon yw yr awdurdod uchaf arhanes yr arwr hwn, a ymladdddd mor llwyddianus yn erbyn byddinoedd Harri IV. Yn nesaf daw nodiadau at Old Lampeter," o ddyddordeb i'r rhai sydd wedi bod yn y Coleg, gan yr is-athraw, y Parch. W. H. Davey, M.A. ac wedi hyny daw yr ail ran o'r "Welsh Ecclesiastical Term?," gan y Parch. J, Fisher, B.A., Drefnewydd. O'r diwedd dyma ni yn cael eyfansoddiad gan un o'r efrydwyr eu hunain, a gresyn na buasai mwy o'r fath hyn yn y cylch- grawn. Papyr ydyw hwn a ddarllenwyd yn y Coleg gan Mr. L, J. Roberta, ysgolor o'r Coleg, ar Ran cerddoriaeth yn y gwasanaeth yn yr addoliad Eg. lwysig," Y mae y dull y mao y papyr wedi cael ei ysgrifenu yn profi fod ymysg yr efrycwyr rai sydd yn feistri ar gyfaasoddi Saesneg ac y mae y sylw- eddau a roddir yaddo yn wir deilwng o ystyriaeth, gan fod yrawdwr yn adnabyddus drwy Gymru fel cyfansoddwr cerddoriaeth ac fel beirniad mewn eisteddfodau. Dyma yr erthyglau pwysig; ond heblaw hyn ceir nodiadau, llythyr o "Rhydychain, barddoniaeth LIPdin a Seisnig, hanesioa y gwahanol sefydliadau yn y Coleg, yr arholiadau apwyntiadau, ao amryw o bethau dyddorol i Eglwyswyr yn gyff- rediaol. Y mas y cylchgrawn hwn yn glod, nid yn unig i'r Coleg, ac i'r Eglwys yn Nghymru, ond i Gymru yn gyffredinol,
$Bit rryy- iizi*U- ot&'hv…
$Bit rryy- iizi*U- ot&'hv ti. ELLESMERE, DYDD MAWRTH.—Gwenith gwyn, 4a 10c i 58 10 am 75 pwys; melyn, 48 80 i 4a 10c; haidd, 48 5c i 4s 9c; wyan, 14 i 15 am Is ymenyn, lie am 16 was ieir, 4s 6c y cwpl; hwyaid, 48 6e i 5c y cwpJ. WYDDGRUG, DYDD MEECHER.—Gwenith melyn, ODs i 10s 60 hobed haidd, 88 6c i 9s Oc am 147 pwys; ceirch, 6a 6c i 73 am 105 pwys; pytatws, 5a 0c x 5a 6c; ymenyn, Os 110 i Is 00 y pwys wyau, 16 am Is. LLUNDAIN, DYDD MERCHER.—Tramor—Gwenith, 24,220; haidd, 2,720; ceirch, 88,360; blawd, 21,104 o sachan. Prydeinig-Gwenith, 24,220 o chwarteri; haidd, 600. CROESOSW AI,LT, DYDD MEncuEs. — Gwenith gwyn, 4s 10c i 53 2c am 75 pwys; gwenith rnelyn, 4a 6c i 4s 80 am 75 pwys; ceirch, 15a 0c i 17a 0c am 225 pwys; ymenyn, Os 9c i Is 00 y pwys; ieir, 49 Dc i 5s Oc y cwpl hwyaid, 5a Go i 69 Oc y cwpl; gwyddau, 58 i 6s 6cyr un; wyau 15 i 16 am La; haidd at fragn, is Oc i 4a 4c am 70 pwys haidd at fain, 3s 60 i 3a 9c am 70 pwys; pytatws, 10 i 11 pwya am 6 cwningod, 2a 4c i 2a 6cy cwpl; cig eidion, 80 i 9c y pwys; cig myharen, 9c i 10; cig llo, 80 i 9e; cig can, lic i Is; pore, 6c i 80. GWRECSAM, DYDD IAU.—Gwenith, 4a 9c i 5S 2O am 75 pwys haidd, 48 6c i 4s 9c; ceirch da, 2a 100 i 3s 6c am 46 pwys ceirch at ban, 28 10c i 3s Ge am 75 pwys; ffa, 4s loc i 5a 6c cig eidion, 6c i 7c y pwys; cig myharen, 8c i 9c ypwya; cig can, 10c i llc y pwys; pore, 60 i 8c y pwya; cig llo, nc i 8c ypwya; cwningod, Is 10c i 28 y cwpl; ysgyfarnogod, 2s 6e 7 3s y cwpl; ieir, 2s 60 i 5s 6c y cwpl; hwyaid, 5s i 6s y cwpl; ymenyn, Is 00 lIs 2c y pwys wyau, 16 i 17 am Is; baewn cartref, 7c i 9c y pwys; ham, 8c i 100 y pwya; gwartheg gcdro, Fz,22 10s i zC21 blwydd- iaid, £ 7 103 i gil 10s; hefrod, B10 10s i £ 14; cig moch, 8s 6c i 9a am 20 pwys. Y FASNACH HAIAEN.—Yr oedd y prisiau fel y can- lyn yn Wolverhampton dydd Mercher Lleiniau, unigol, £ 7 5s.; dwlsl, £ 7 10s.; platiau cyffredin, £ 7 5s.; boiler, L7 10s. i a; goreu, £9; dwbl oreu, 910 10s.; bariau, £7 i X7 10s.; eyffredin, £5 15s. i 26.
! LLANFWROG, RHUTHYN.
LLANFWROG, RHUTHYN. ia^r yr 22ain o'r mis hwn, sef y diwmod hir-ddigwyl- yn J> San lawer, agorwyd y Church Hoase, yr hwn fydd Haw raawr i Eglwyswyr Llanfwrog mewn ? ew6r yB5yr' ac y mae yr ysgrtfenydd yn mawr obeithio Wyfl a P\wyf°lion ddefnydd priodol o bono. Cymer- alw Y gad air gan y Milwriad West, A.S., yr hwn a Cvfl ar y Rheithor i eiarad, yr hwn a roddodd hanea 8fa a^n o gycbwyniad y sefydiiad uchod. Wedi byn iaHo y Milwriad West yn uchel am y fath sefydl- r,-3n' Ar ei ol ef traddododd yr Hybarch Ddeon Esgob Llanelwy, Mr. E. O. Y. Lloyd, Berth, a'r m, t1' J. Davies, ficer Dewi Sant, Lerpvvl, anerchiadau dclil •UB ac iawn, ac yr wyf yn gobeithio na mo honynt o galonauv rhai oeddyntyn breeenol. yr areithian, aeth pawb i!r Drill Hall, lie 68B* a ^ara brith wedi ei drefnu gan y boneddig- Ber °anlynolMrs J. F. Reece, Mrs Ellison, Miss M Miss Jones, Mrs Hickman, Mrs Isaac Jones, j> --Robert Jones, Miss Roberta, Mias Phillipa, Mrs R. Ju' ayies, Mrs T. Simon, Mrs Jones (ParkPlace), Mrs Pector Jonea, a'r Misses Jones. Cyfranogwyd o'r g Pariaetbaa gan dros dri chant. Tra yr oeddynt yn .eyd eyfiawnder S,'r dyn oddimewn, chwareuoad Band Llanfwrog yn ardderchog, a rhoddasant cyffredinol. Yr wyf yn gobeithio i'od ewrn ar- iJ0"0? wedi ei dderbyn at y sefydiiad rhagorol 4^5 Bendith y nef fo ar y Bheithor, ei an wyl briod, Eglwyswyr y plwyf uchod.
' - DOLGELLAU.
DOLGELLAU. 3ETA!TV:ER,IAD Y ^RENHINES.—Y mae yn Nolgellau Jdv d cyHrediEL°l ° siomedigaeth wrth feddwl nad 4'n r debygol y daw ein Teyrn i dalu ymweliad Jr0f. Y mao yn dyfod i ymyl y llanerch pryd- jj Mjn Nghymru, ao y mae yn drueni na byddai Q ei pherswadio i ddyfod i fwynhau yr olygfa. Oc f 1 ( £ el y ea ymhob man yr a) y croesaw gwres- Vfj, San bawb o bob dosbartb. Nid oes dlixi i yd, os na ddaw hi i'n gweled ni, ond i ni 'fyned i'^SWeledhi. Y mae yn dda genym feddwl y bydd i't A?010^ ieuengaf (y Dywysogea Beatrice) fyaad ^oermaw i osod careg sylfaen yr Eglwys newydd. YSGOLION.—^ MAE YR Ysgolion Cenedlaefchol a '^Qol wedi cael eu arholi yr wythaos a basiodd, ol pob peth a glywaia, y maent ar y cyfan rkoddi fccddlonrwydd. Gwyn fyd na byddai 0 ymdrech yn cael ei wneyd tuag at ddyrchafu cae,Sa;u y plant nag a wneir. Y mae pob gofal yn ijj ddangos am y cyrff, a llawer o ymdrech i Hlo y«io y meddwl, ond ychydig feddylir am eu Y mae yn berffaith wybyddus i bawb bod mf ddefnyddio iaith anweddau a drwg, a mwy o na3 y ^'a eriosd. Onid oes yn bosibl 5W5a yn hyn o beth ? YS EGLWYS.—Clywais fod cynllun ar droad i Q0L 1J™at i aelodaa y c6r yn ystod yr haf presenol. 1 fel yn fawr y gellir gwneyd rhywfcefch i ddangoa I v We^awr0^^r eU Ha^ur 0 gariA(J. Gvvyr pawb I v We^awr0^^r eU Ha^ur 0 gariA(J. Gvvyr pawb f &oy^Q ^irfoddol y rhoddant eu hamser a'u gwaith, Cahi.1^8,011^ o gynorfchwy dirfa.wc tuag as ddyrchafu h,-Imaaeth y cysegr. -Y mae eu ffyddlondeb yn yn 0 gy^nabyddiaeth ar ran y gynullaidfa. 8,0 orSai:iy<3d (sef Mr. Griffith, yr hwn sydd yn e6{ ytl Wyryf mawn cerddoriaeth) yn toilyngu pob Jj°gaeth, gan ei fod bob amser yn gwneyd yr hyn y §ario allan ddymuniadau p&wb. | ITA.PPLL EGLWYSIG.-Oni fyddai yn bosibl codi t 0 arian adeiladu ystafell Egiwysig yn y dref? e§lw!f t)lJr an8kyfieus cynal'' yr Ysgol Bui yn yr i-a ^0D ucrhyw i matarion ac gyas*l cyfarfodydd neu ddosbarthiadau °gvfoeil,auda0th yr ieuanc a'r I160- Sicr yw fod digon ^ie' on<^ ca6^ yE 0wyHy3 a'r ymdracb. tirtonw cymeriK""fayn mown Iloweynbohir.- ronwr.
FFESTINIOG.
FFESTINIOG. ovtSi? 15fei°yfi80l, bu farw, ar ol cystudd byr, ein ced. Yro6"1'! Jones, Hendaddu, yn 21 ac 0n 3dyn ieuane o gymsriad rhagoro], Yr oedd Wr hoffid gan y rhai a'i hadwaenai. J'FEGJ.- aelod djchlynaidd O'E Eglwys yn Llan ^than 1°^' &c -vn ddyfodiad i'r gwahanol wasan- feadf^yr 03dd ya hyn°a gysoa a ffyddlon. Yr oedd ^ai hv^^n- ^e"der ddyfod i'r Eglwye, ond ni boij guj y gadw rhag bod yn bresenol dair gwaith ■' naa}l y gwelid oi le yn wag, hyd yn nod ji ycu^?.ai yr yn wlyb ac anfEafriol. Yn ystod 0.-U y» ? 'Sdyddiau y bu yn sal yr oedd ar rai adeg- 8,0 Vn boenua, ond yr oodd er hyny yn dawel, «W0yd nad oadd yn ofni y bwlolx cyfyng y Jn faieVf.od yQ ciynesu taaS a^°- Oydymdeimlir tieni a'i berthynasau yn eu galar a'u ^Iftfldwyd ei weddillion yn Cemetery Llan Gweinyddwyd yn y ty ac wrth y bedd "arch. Anthony Davieg, ourad.—A.
t LLANGADWALADR, MON.
t LLANGADWALADR, MON. Wyl Oparotoadaumpwrion mewn cysylltiad a'r Sp^^wl a'r cyfarfod ysgol sydd i gaei ei gynal yn ^s8ol Uc^0<^ ^ua diwedd mia Gorphenaf, Y mae'r SuI lr corau amgylchynol mewn llawn ^Ee yr wy^ yn ychydig o gyd- tHae ch iachua yn cymeryd 11a ddydd yr wyl. Y y*arfodydd o'r fath yn symbyliad i weitbgar- v c6r *eI yn yE YsS01 A hj^orwn nad # ade§ ymfaell pan y cynhellr gwyl gorawl ar v o 1 ^a yr Gadeiriol. Pa ddylid cynal ft" yn bob blwyddyn yn yr Eglwys Gadeiriol-— ju i^yniraeg a'r llall yn Saesneg, a chael tine eto donau Gregoraidd gogoneddua, Oredaf yn ^tic)118 ond ^0n ^ona'a hya gael ea canu ar y 'a,u a'E Salmau yn ein Heglwysi, y byddai eu %dj.c, yn anorohfygol, ao y byddant yn well *r VnP°^enca ?aa'r cynhyrfus a gyn- to a ^raw y <3yddiau hyn yn M6n ac Arfon, »1 ^boierlawer 0 ymfudo y ^y<3diau hyn i Canada » ^y<3i» alae'hau, ond y mae arnaf ofn mai i '^ol v ° d^arPariae'l1 sydd gan yr Eglwys Eagob- t a Yd? y gwledydd pallenig hyn i'r Cymro. Da I %li( v y^ y newyddion o Patagonia, yr ydym yn ei a 3 lIafuE y gweinidog llafurus o St. Ann's i SQroni ti, llwyddiant eisoes.
«HI DOWLAIS.
«HI DOWLAIS. gyfiso[^?SOD TAWHII."—Cadwyd dydd Iau, y 19eg n 1fi.^ Plwyf yn ddiwrnod o wyl i fj'nychu u ac anerchiadau vn Eglwys St. loan, gaagjwyflgy^r gwaith nos Ferchsr am 7.80 Qvs-1 a 11 a m,> a 3 a 7-30 Pm> a gOTphenwyd lft*°l a „ *er am 7. Traddodwyd anerchiadau dif- iafl' I'r -S ^au y P0,10!1' T. P. Ring, ficer Han- ha i'wh'1BamV'?1 yn ^ena^ y bwriedid yr anerch- i fw» yn n8wirioneddau y deyrnas, a'u 0 ^Ql d; ° ^sikhgarweh. ^0ddnT6 ^aeth adran Dowlais o'r ail Gwmni wyr Mcrganwg i'r Eglwys, o dan arwein- iad y Milwriad Cresswell. Yr oedd yr eglwys fel arfer yn orlawn. Pregethwyd ar yr achlysur gan ein parchus reithor yn hynod o bwrpasol ac effeith- iol.
LLANGYNWYD.
LLANGYNWYD. BYDDIN YR EGLWYS.—Ar waboddiad y Parch. Samuel Jones, y mae y Fyddin wedi newydd dalu ymweliad a Chymer ac Abergwynfi. Parhaodd y eyfarfody,id am yabaid mis, a bu yn Hwyddianua tu- hwnt i ddisgwyliad yn y ddau le. Enillwyd nifer liosog o filwyr newyddion, a chynhyrfwyd yr hen rai i fwy o frwdfrydedd a gweithgarweh.
MARDY.
MARDY. Dydd Mawrth, y 18fed cyfisol, cyflawnwyd yr hyn fu yn hir ddisgwyliedig gan breswylwyr y Mardy, sef agor rlieilffordd a gorsaf newydd i'r lie. Yr oedd parotoadau mawrion wedi eu gwneuthur erbyn y dydd pwysig hwn, a diarnheu mai y dydd hwn hefyd oedd y mwyaf pwysig yn hanes y Mardy. Oyfrifid y psntref hwn yn flaenorol fol model colliery village y Dehaudir ac yn sicr gellir yn hawdd gydfyned ■H'c syniad, oblegid nid yn rhwydd y deuir ar draws pentref mor lan ster mor gryno ag ydyw'r Mardy. Y mae y rheilSordd newydd yma wedi chwanegu eto at gyfleusderati y gymydogaetb, a gellir dweyd am yr orsaf newydd mai hi ydyw yr harddaf o'r Mardy i Pontypridd, gydag eifchriad o'r Porth. Yr oedd llawer o ragfeddwl a rhagbarotoi wedi bod erbyn y dvddiad uchod. Yr oedd y brif heol, sef Oxford Street, ben-bwy-gilydd, ynorohuddiedig bron a llum- anau (flags) amryliw, a mottoes o'r chwaeth uchaf, Yr oedd hefyd yn y gwahanol ystrydoedd yn gan- fyddadwy deimlad y preswylwyr tuag at lwyddiant y Mardy. Yn y pare cyhoeddus yr oedd esgynlawr eang wedi ei godi i dderbyn y prif ymwelwyr, sef cynryebiolwyr y Taff Vale Railway, a chwmpeini glafa y Mardy, y rhai a ddaethant i fyny gyda y tren am ddeuddeg o'r gloch. Siaradwyd yn y pare gan amryw bersonau ag oedd wedi oymeryd dyddordeb yn ngwaith y dydd, ac wedi hyny yn y byrbryd a barotowyd gan y boneddigion—cynrychiolwyr ewm. peini y lofa. Anrhegwyd ua o'r boneddigion a ffon ardderchog, a hefyd Mr. Thomas, y goruchwyliwr, â chyffelyb anrheg. Cafodd plant yr ysgol ddyddiol hefyd wledd o dê a bara brith allan ar y pare, ac yr cedd pawb o'r preswylwyr i'w gweled yn llawen ao with eu bodd.
ABERYSTWYTH.
ABERYSTWYTH. DEONIAETH LLANBADARN FAWR. Cynbaliwyd gwyl gorawl y ddeoniaeth uchod ddydd Mercher, y 19sg o'r mis hwn, yn St. Michael, Aberystwyth. Yr oedd yr Eglwysi fanlynol yn oymeryd rhan yn yr wyl :-Llanbadarn Fawr, St. Mair, Aberystwyth Llangorwen, Llanfihangel Geneu'rglyn, Borth, Llancynfelin, Talybont, Penrhyncoch. Ooaainscoch, Llanfihangel y Oreuddyn, Llanafan, Eglwys Newydd, a Llanyohaiarn. Yr oedd nifer y dadganwyr yn rhifo 400. Y llyfr sydd wadi ei ddewis yn y ddeon- iaeth hon ydyw yr un gan y Parchn D. Evans, ao O. Davies (Ers Llechyd), oherwydd gwell yw cadwatyr un llyfr na chael llyfr newydd gyferbyn 4 phob gwyl. Y mae yn y Hyfr hwn bobpeth ag sydd yn angen- rkaidiol ar gyfer pob gwyl Eglwysig, sef y Nadolig, Pasg, Sulgwyn, &o.. ac y mae y Salmau priodol wedi eu trefuu ynddo, yughyd a'r Salmau gyferbyn â'r cynhajiaf. Er nad ydyw y llyfr hwn heb ci ddiffyg- ion, eto y mae y goreu a. feddwn yn y Gymraeg. Dsshreuwyd y gwasanaeth cyntaf am 11. Cymer. wyd y gwasanaeth boreuol allan o'r Ilyfr iiehod. Y Yenite yn G, gan Fussell, y Salmau am y Sulgwyn, y foreuol wedrii, y gyntaf yn A, a'r ail yn C, gan Crotch, rhif 71 yn yr attodiad, Jubilate yn C, gan Woodward. Yr anthem oedd, Llawenychais pan ddywedent wrtliyf," gan Hywel Idloes, a phedair o donau allan o'r Llyfr Rena Newyddt sef rhif 528, 568, 414, a 990. Pregethwyd ar yr achlysur gan y Parch. D. Jones, M.A., Llanbedr, ar yr adnod, "Cenwell i'r Arglwydd, cenwch," Rhanodd ei bregeth yn ddwy ran, sef hanes cerddoriaeth o'r dechreuad, a'r addysg i ninau eddiwrth hyny. Y cyfarfod nesaf yn deohreu am 3 o'r gloch yn y pryd- nawn, pan y cymerwyd yr un gwasanaeth i fyny drachefn fel y ca.nlyn :Y Salmau am y Sulgwyn, prydnawnol weddi, y gyntaf yn F, yr ail yn C, gan Hayes, rhif 65 yn yr attodiad, yr anthem, Mawr yw yr Arglwydd," Hywel Idloes, ynghyd a. phedair o donau allan o'r Llyfr Hen a Newydd, rhif 512, 345, 15, a 579. Pregethwyd drachefn gan y Parch. D. Jones, M.A. Cymerodd y rhan gyntaf o'i dostun yn y boreu, a'r rhan ddiweddaf yn y prydnawn. Preg- eth briodol iawn i'r amgylchiad, ac nid oes genyf ond gobeibhio y cymer y gwahanol Eglwys y sylw- adau a wnawd gan y Parch. D. Jones er gwella cerddoriaeth Egiwysig i ystiyriaeth. Intoniwyd y gwasanaeth gem y Parch. W. Morgan, curad Taly- bont, a gwnaeth ei ran yn odidog wrth ystyried mai dyma y waith gyntaf iddo ymgynyg fig intonio'r gwasanaeth. DarHenwyd y llithoedd gan yr offeiriaic1 canlynolYn y boreu, Parchn. T. R. Morice, M.A., Aberystwyth, a. J. Pugh, D.G., Llan- badarn Fawr; yn y prydnawn gan y Parohn. W. J. Williams, Llanafan, a J. M. Griffiths, Llanfihangel Geneu'rglyn. Chwareuwyd yr organ gan Mr. Parsons, organydd Eslwva St. Michael, yr hwn a wnaeth ei waith yn ardderchog, ag yatyried mai Sais ydyw. HyOorddwr yr wyl ydoedd Mr. Riohard James, Aberystviyth. Yr ysgrifenyddion oeddynt y Parch. W. Evans, curad St. Michael's, a Mr. H. Hughes, Glynpadarn. Yr oedd yr offeiriaid can. lynol yn brGsenol :-Y Pa;rehn. J. Pugh, D.G,, J. Evans, curad, Llanbadarn Fawr W. Evang, D. L. Davies (St. Mair), D. W. Jenldng (Trinity), Aber. yatwyth; W. Evans, Llangorwen; J. M. Griffiths, Llanfihangel Cenou'i.,glyn J. P. P. Hughes, Borth G. Roderick, Llancynfelyn W. Morgans, Talybont; M. Morgans, Penrhyncoch J. P. Evans, Llan- fihangel y Greuddyn; W. J. Williams, Llanafan R. Lewis Llanyohaiarn J. T. Griffiths, Llanilar; D. Jenkins, Llangwyryfon J. Raes, Bangor Jenkins, Borth T. R. Morice, Aberystwyth ynghyd ag amryw offeiriaid dieithr. Nid oes genyf ond gobeithio y gwna y gwahanol? Eglwysi eu goreu i gadw i fyny yr hyn y maent wedi ei dclyisgu, fel y byddo y gwasanaeth yn cael ei wneyd yn gorawl un- waith o loiaf, os rsad dwywaith, ar y Sul ymhob Eg- lwys yn y ddeoniaeth.