Y Llan

HENDY. GWYN AR DAF. LLANBEDR FELFRE.- CynulliadIJefQsíynol.NöB Lnn¡ dydd Mawrth, a boren dydd Mercher diweddaf, cyn- haliwyd cyfarfod defosiynol i'r offeiriaid yn Llanbedr Felfre. Y Canon Mason- oedd yr arweinydd.' Cynorth- wywyd ef gan y Pwrch. D. P. Evans, D.G., rheithor y plwyf. Cafwyd anerchiadan difrifol a phwrpasol iawn gan y Canon Mason. Yr oedd yn bresenol y Parchn. A. M. Dewing, A. Britten (Mydrim), Tj Dayies (Llan- gan), T. Jones (Llanddowror), J. E. Jcnes (Llanddewi Felfre), J. Ll. Jones (Eglwys Cwmin), W. Harrison (Lacbarn), D. Howells (Llanwinio), O. Thomas (Cyffig); ynghyd a'r Mri. Davies (Llanbedr Felfre), De Winton (Hwlffordd). Arhosemtyn y Rheithordy, trwv haelionu'r Deon Gwladol. Dydd Mawrth, am 3 o'r gloch, gosodwyd i lawr gareg sfaen Eglwys Gymreig St. loan, Caerfyrddin, gan y Gwir Barchedig Esgob Edwards, o Lanelwy, a di- weddar Ficer y plwyf. Ymddengyq i'r syniadddechreu gyda'r diweddar Barchedig Latimer Jones, ac i'w olynydd, sef y Parch. D. P. Evans, D.G., yn awr o Lanbedr Felfre, wnenthur rban ganwoiadwy tuag:at ei weithio allan. Gyrwyd y cerbyd ymlaen, a dechrenwyd adeiladn gan ei olynydd yntan, sef yn awr yr Esgob Edwards. Câ'r ficer presenol, y; Paroh, J.fLloyd, orjihen yr adeilad. Siaradwyd yn hyawdi gan y Parch. D. P. Evans, yn Saesneg, a chan y Parch. A. Britten, Mydrim, yn Gyuuaeg, ac yna yn Saesneg gan Esgob Llanelwy. Darllenwyd y llith gan yr Hybarch Arch- ddiacon James, ac arweiuiwyd y gerddoriaeth gan Mr. Spnrrell. Yr oedd, y Ficer newydd wedi gwneathnr trefiiiadaurbagorolargyferydydd. Eiddanwn Iwydd- iant mawr ar y gwaith fel y caffo'r Cvmry deml gysegredig i addoli yaddi fel en brodyry Sieson yn St. Pedr. Catodd y mndiad daionuB gefuogaøth lwyraf y diweddar wr da bwr.w, Mr. W. Spnrrell. Symudwyd ef oddiwrtb ei wnith at elwob?, Gwna ei denlQ en rban gyda'r gwaith .yn rbagorol. Anghofiasom grybwyll i ddau wasanaeth cenhadol gael en cynalyn Llanbedr Felfre yB yr awyr agored ar y lawn, gan y Parch. Canon Mason, a'r Parch. A, Britten, nn nos Lun, a'r llall nos Fawrth, a body gwrandawyr yn lliosog, a gwenon'r neioedd ar y cyfan. MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH MR. W. R. H. POWELL, A.S., MAESGWYN, LLANBOIDy.-Ar ol eystndd- trwm am fisoedd, bn farw y boneddwr da nohod ddydd Mercher, a chladdwyd ef dydd SadWrn diweddafsyn mynwent y plwyf. Daeth tyrfa fawr ynghyd ar yr achlysnr. Gweinydd^yd wrth y Palas gan y Parch. D. Davies (Login),.a chan y Parch. W. Rees, ficer, yn yr Eglwys ac ar lan y bedd. Bydd ei ymadawiad yn goiled fawr i'r gymydogaetb. Heddweh i'w Iwcht Drwg genym orfod croniclo hefyd farwolaeth a chladdedigaeth Mrs. Phillips, o Dre Vaughan (Whit- land), yr nn diwrnod. Ar ol byr gystadd diangodd hithan o fyd y gorthrymderan, a hyderwn ei bod heddyw mewn gwlad nas dywed neb o'i phreswylwyr, "Clafydwyf." Yr oedd iddi air da gan bawb a'i lwll hadwaenai, ac mi a obeithiwngan y gwirionedd ei hnn hefyd. Gadawa frawd a mab i alaru eu colled, sef Mr. John Howells. a Mr. Jobn Phillips, o'r nn lie.

LLANLLECHID. ^ftogMion Cgming. LLANLLECHID. PLESERDAITH.—Yr wythnoa ddiweddaf cymerodd Cymdeithaa Gyfeillgar Merched Ienainc Llanlleehid bleserdaith round y Pass, ac ymddengys ea bod oil wedi mwynhau ea hunain mewn inodd godidog. Cawsant yn gwmpeini ein rheithor parchns, y Parch. E. Davies, a'i gurad llafuras, y Parch. J. D. Jenkins, B.A.— Goheoydd.

MAESYGROES, LLANLLECHID. PLESElt-DAITH.-Dydd Mawrth diweddaf talodd Ysgol Sul y gangen EglWYB uchod ymweliad â Rhyl, ymha y mwynasant eu hunain yn ardderchog. Cafwyd tywydd dymunol-y uefoedd yn gwenu, a'r ddaearyn cioafori-pob peth mewn hwyl a phawb yn lion, yn iach, acyngyaurus. Cludwyd y plant a rhai mewn oed mewn cerbydau o'r Groeslon.hyd orsafAbergwern- gregyn (nen yn ol rhaiesbonwyr Abergwyngregyn), yn ol ac ymlaen, a hyny yn benal trwy garedigrwydd y Parcbn. E. Davies, rheithor, J. D. JenkinEi,,B.A., curad, a'r boneddwr twymngalon a ffyddlon, Mr. Roberta, Maesygroes-" Gwnaethant, trwy hyn, gymwynaa fawr, gan fod y pellder ffordd l'r orsaf yn ormod i blant a rhai mewn oed. Disgwyliwn yn fawr weled y dydd pryd y bydd gorsaf wedi ei sefydlu yn Nhalybont. Wei, rhag myned yn faith diweddaf yn fyr, ein bod wedi ein llwyr foddloni yn y Rhyl, ac yn Eglwys. odidog Bodelwyddan.—Gohebydd

TALYBONT, GER BANGOR. GORSAF.—Y mae llawer iawn o gwyno a cheisiadau wedi en gwneyd o dro i dro am gael gorsaf yn y lie hwn, ac y mae y ewyn a'r cais yn gwir deilyngn pylw a chefnogaeth. Er ei fod yn Dalybont, ger Bangor, eto y mae genym dair o filldiroedd i-gerdded i orsaf Bangor a thair i oraaf Abergwerngregyn. Y mae y boblogaeth yn fawr a chyflensderan clndo allan o'n cyrhaedd, ac y mae caia wedi ei wneyd twy nag nnwaith at awdurdod- au y rheilffordd, ond hyd yn hyn i ddim pwrpas. Ar y dechren yr oedd pethan yn ymddangos yn ffafriol. ond rywfodd cododd cwmwl, gorebuddiodd wyneb y ffnrf- afen, a daeth nos anobaitb i'n gorddiwes, Yn awr yr ydym mewn tywyllwcb caddugawl. Gwyddom fod nn boneddwr o'r ardal wedi gwneyH ei ran yu ardderchog, ond, a ellir dweyd hyn am y pwvilgor ? Buasai yn dda genf eu gweled yn ymysgwyd <■ ddifrif, a hyny mewn fforJd ddoeth. Gwnewch bobpeth yn eglur, a gad- ewch i'r ardalwybod hyny;GoÙ"byâd.

LLANDINORWIG. Cynhelir cyfarfodydd pregethn yn-Eglwysi Llandin- orwig a St. Mair ar y 6ed a'r 7fed o'r mis hwn, pryd y gwasanaethr gan y parchedigion canlynol:-S. Dalies, Abertawe; J. Davsea, Llynlleifiad a M. Roberts, Llan, llyfni. Bydd y gwasanaeth nos Sftdwrn yn dechren yn Llanddinorwig am haner awr wedi chwech, pryd y pregethir gan y Parch. M. Roberts, Llanllyfni, ac am 10, 2, a 6 o'r gloch dydd Snl; ac yn St. Mair, Dinor- wig am 10, 2, a 6 o'r gloch dydd Sol,

ABERHONDDU. Yn EISTEDDFOD GENEDLAETHOL.-llIae'r pwyllgor yn cyfarfod bob wythnoa er mwyn cael pob peth yn barod erbyn y 27ain o Awst, pan agorir yr Eisteddfod ymat: Mae'r contractor eisioes wedi dechren ar ei waith o osod i fyny y pavillion, yr hon a ragora ymhob ystyr ar nn a welwyd eto ar y fath amgylchiad. Disgwylir hefyd -y fydenwog, yn bresenol. Chwi feirdd a cbantorion, ewch ati o ddifrif; mae'r amser gerllaw. Yn ddiamhen y bydd torf liosog yno- hyd yn nod o Leyn ac Aberdaron a M6n mam Cymru; a phwy a i\-yr na ddaw y Shah o Persia yno.

CAPEL ISAF (BRYCHEINIOG). Ar y 27ain o Fehefin bu farw Mr. Thomas Davies, Glannant. Yr oedd yr ymadawedig yn ddyn cywir ymhob ystyr. Trenliodd fiynyddoedd yn nghorlan y Methodistiaid (Jalfinaidd, ond er's chwe' mlynedd ba yn gymnnwr ffyddlon yn yr Eglwys—nid oedd ei le bylfh yn wag pan byddai gwasanaeth, Sul, gwyl, nen ddiwrnod gwaith. Teimlir celled ar ei ol, yn neilldnol ei weddw nnig. Heddwch i'w lwch.

DINBYCH. AMRYWIAr,,T]HOL.-D' ywenydd genym ddeall fod enwog-, rwydd Dyffryn clodfawr Clwyd," wedi cael ei gynal eto, yr wythnos o'r blaen, yn arddangosfa FrenhiBot Windsor, a hyny gan foneddigea ieuanc. yr hon sydd wedi bynodi ei hun yn barod am drin ymenyn, sef Miss Bowdage, Cotton Hall, ger y dref hon. Ymae fod ei henw yn sefyll ymyeg y rhai blaenaf, mewn arddang- osfa o safle a phwysigrwydd yr nn ucbodi yn llefar.u yn nchel am fedrnsrwydd a galln Miss Bowdage yn y Ilaethdy.-Drwg genyf, gofnodi dwy farwolaeth ddi- Byfid yr wythnoa ddiweddaf, Bef marwolaeth Mr. Hugh Chambers Evans, Cross Keys Inn, Henllan, Dinbych, yr hwn a fn iarw yn dra sydyn foren Linn, y 24airi cyn- fiaol, o glefyd y galon. Gadawodd wraig a thri o blant. Hefyd, Mr. Robert Myddieton, brodor o'r dref hon, yr hwn a laddwyd yn agos i Rhnthyn. Yr oeddyr ym- adawedig wedi myned i drigiann yn ddiweddar i ddftr- llawdy Llanelidan. Ar ddydd Ian, y 27am cynfisol, ymddengys ei fod wedi myned i Rathya gyda throl i ymofyn brrg, yn cael ei ddilyn gan ei briod a'u tri plentyn bach, ond pan yn dychwelyd, ymddengyB fod y ceffyl wedi cymeryd dychryn trwy glywed swn peiriant tori gwair mewn cae cyfagos, a declireuodd redeg, ae ymadengya i Myddletoii, pan yn ceisio d'od i lawr i atal y ceffyl syrthio, a Iladdwyd ef yn y fan. Nid yw yn ymddangos fod y drol wedi myned drosto, obleeid vr nnig arcboilion canfyddadwy arno ydoedd archoll ar y talcen a'r glnn. Pwy all ddarlncio teimlad y; wraig, drnan. Nawdd" priod y weddw a thad yr amddifaid a fyddodroeti hi a'i tbri plentyn bach.—Da genym weled y Parch. D. Griffiths, B.A., yn edrych mor dda ar ol yr ychydig seibiant a gafodd. Yn ystod abaenol- deb Mr. Griffiths, sicrhaodd ein Rheithor wasanaeth y Parch. Thomas Jones, diweddar gurad Llansantffraid, Croesoswallt, ao yn ol y proflad byr a gawsom o hono, credwn ei fod yn ddyn o ddifrif, acyn weithiwr egniol a thawel, ac nid yn hoff olawer o swn a thrwst.-Nos Snl gvnaed cyfemad byw, effwithiol, a tbeimladwy gan ein parchns Reithor at farwolaeth, yr Archddiacon Smart, ei flaenu,, dd yn y plwyf hwn.—Dydd Gwener, gerbion y Mri. E: T. Jones, a'r cyn-faer (Humphreys Roberts), yr oedd yma leobres bir o addoJwyri1 gwas- anaecbwyr Syr Juhn Heiddeu yn cael eu prawf. Drwg genymddweyd, t;1 pob ymdreeh ileihan meddwdod, mai ac gynydd y mae yn ein tref.

BETHESDA. DAMWAIN.-Gofidue genym gofnodi i'r Eglwyswr pybyr a'r Ceidwadwr zelog Mr. Charles Hnghes, Gerlan, gyfarfod & damwain wrth ddilyn ei alwedigaeth yn Chwarel y Penrhyn. Anafodd ei ben, ond daeth adref y noson hono. RICHARD OWEN, BRAICH TALOG.—Crybwyllasom dro yn ol fod y gwr ienanti dysgedig uchod wedi gadael ei wladam y gorllewin pel I. Da genym ei fod wedi cyraedd glan yn iach a chysurus er's tro, ac wedi cyraedd talaeth Wisconsin, ac wedi sefydln mewn ysgol ramadegol yn brifatbraw. Pob llwyddiant iddo. CEIDWADAETHJ—Y mae y brodyr Ceidwadol yn awyddns am gael eyfa-rfod bellach, gan fod cyfarfod yn codi bywyd a brwdfrydedd. MILODFA.-Deallwn fod milodfa fawr ac ardderchog. i dalu ymweliad a'n tref yn fuan.-Cofnodycld.

LLANFAIR DYFFRYN CLWYD. Y mae parotoadan mawrion, ac ar radd eang iawn, yn cael en gwneyd yn y plwyf ucbod er mwyn dathln priodas merch Syr John Pnleston, yr hyn a gymerie yn Llundain ddechreu y mis hwn. Y mae Syr John ya enedigol o'r plwyf hwn, ac y mae wedi gosod ffeneatr hwiedig ardderchog yn y gangell, er coffadwriaeth am ei dauln. Y mae yn rhoddi te i'r ysgolion ac i dlodion yr holl blwyf. Cewch glywed y manylion o'r dathliad yn fuan. Pa, bryd y gwelir Radical yn gwneyd y fath beth. Dydd Mawrth, y 25ain o fis Mehefin, cynbaliodd y Wesley aid en cylchwylflynyddbl yn y GraigFechan. Pregethodd y Parch.John Evfina (Eglwysbach), ynyrl awyr agored i gynulleidfa fawr ac astnd. Cymerodd aelodau capelan eraiil ran yn y cyfarfodydd.

CRICCIETH. Yn YSGOL SUL.—Yn arholiad aelodan yr Yagol Sul; oedd wedi. eu parotoi yn mhynciau Taflen AddyBg Y sgrythyrol yr Esgobaeth bu ugain o honynt yn llwyddianuB i enill tystysgrifaiu. Gellir casglu oddiwrth hyn fod yr Ysgol Snl, fel Bymndiadan eraiil ynglyn a'r Eglwys yn y lie hwn, yn cael sylw priodol. Teilwng ydyw aylwi fod y gwaoanaeth arfeiir yma yn ngbyfar- fod y plant yn bynod syml a Bwyriol. Pe buasai wedi argraffu bnasai yn ddiamhen yn dderbyniol mewn Ilawer Ile a-rall.

LLANFWROG, RHUTHYN. Bydd yn dda gan ddarllenwyr lliosog Y LLAN glywed fod Mr. Simon goberts, mab Mr. Price Roberts, wedi pasio ei alholiad yn llwyddianns am y B.A. yn Ngholeg y Drindod, Dublin, ac yr ydym yn cael ar ddeall y bydd Mr. Roberts yn yuigeisydd 9,[1\ Urddan Sanctaidd yn tnan. Gobeithio y denfyn ffrwyth ei fyfyrdodau yn atnl i swyddta'r LLAN, oblegid y mae yn ysgrifenwr Cymraeg rbagorol. Llwyddiant a'i dilyno. Boren Snl diweddaf, am tna dan o'r gloch yn y boren, llosgwyd tas o wair newydd ei glndo yn perthyn i Mr. Edward Williams, carrier, ac hyd yn hyn nid oes neb yn gwybod pwy gyflawnodd y fath anfadwaith. Y mae yma gydymdeimlad mawr yn cael ei dd«ngos a Mr. Williams yn y golled fawr y mae wedi gael. Er's blynyddan yn ol ni wyddai Cymra ddim am y fath an- fadwaith, ond yn bresenol yr ydym yn darlien yn ami am yr ysgelerder hwn, a'r crenlondsb arall, yn cael ei gyflawni; ond Dict yw o Ilnsyndcd, oblegid dyma'r ath- rawiaeth a bregethir ya aLLil lawi- yn bresenol, sef an- nhreithio, bod yn anoneat, ac anmwair. Gan mai dyma y fath athrawiaeth a hauir yn gyffredinol trwy Gymrn, pa ryfedd ei bod yn dwyn ffrwyth ? Oa han i'r cnawd, medir hefyd o'r cnawd. MARWOLAETH BOENUS.^—Fel yr oedd Robert Myddle- ton ya teithio mewn trol-o Rhuthyn i Llanelidan, dym- chwelwyd ei geffyl gan beiriant Bydd yn tori gwair, ac wrth geisio tawelu-,r ceffyl, wrth ddisgyn o'r drol, ayrth- iodd i lawr dano, a liaddwyd'ef ar nnwaith. Yr oedd ei wraig a dan o'i blant gydag ef ynddo, ynghyd a dyn aral), pan gymerodd hyn le. Yr Arglwydd fo'n help ao yn gysnr i'r weddw a'r plant; Gwir iawn yw'r geiriau, Yn ngbanol ein bywyd yr ydym ynangavi." 1'

RHUTHYN. DY]RCHAFIAD, EGLNVYSIG.-Y'.mae v Pareli. H. Jones, cttrad, wedi ei ddyrchafdtfod yn Ficer Ctrrawl yn Eg- lwys Gadeiriol Llaneilwy^ Bydd yn gaffaeliad mawr i'r Faai Eglwys gael un fel Mr. Jonee, am ei fad yn gerdd- or medrus ac yn weithiwr ditefl yu ngwinllan Criet. Bydd yn golled fawr iawn i Rhuthyn ar ei ol ymhob yBtyj". Rbyw ychydig dros ddwy fiyuedd y bn yma, ac vn ystod yr amser hwn enilloddlawer iawn o gyfeillion. Llwyddiant iddo, yn ei faes newydd yw dymnniad paw b. Ar yBOaino Mehefin cynbaliwyd, JFIower Service yn yr eglwys uchod, ac y mae yn dda genyf hysbyau dar- llenwyr Y LLAN fod llawer iawn o flodau wedi eu der- byn, y rbai a ddanfonwyd i'r lleoedd canlynol:—Guy'u Hospital, Llundain, Ley-pwji, Alanceirion, Birmingham, a Convalescent Home, Rbyl. Traddodwyd yr anerch- iad gan y Warden; Yr oedd yno gynulleidfa, fawr ac astnd, a'r cann yn bobpeth a eHid eiddymano. Ed- rychir ymiaen at y flwyddyn nesat am nn cyflelyb.

DO\;VLAIS. SUL Y PLANT.—Dydd Gwener, yr 28ain cynfisol, daeth corau plant plwyfi Pfantlottyn, Rbymni, a Dowlais ynghyd i Eglwys Gymreig Dowl&is i berfformio "The Desire of All Nations," ao i gael eu arholi. Llafar- gawyd y gwasanaeth gem yParch. L, Hughes, Rhymni, a holwyd hwynt gan y Parch. T. Yi Jones, Pontlottyn. Arweinydd y gan, fel arfer. oedd y Parch. Theo, Rees, Pentyrcb. Aeth y plant o dan ei arweilllad trwyy llyfr yn bynod o foddhaol. Cynorthwyid hwynt gan berorfa yn cael ei gwneyd i fyny. gan ddetiinlion o'r amryw blwyfi. Gwasanaethodd Mr. B B. O Neill fei organydd ar yr achlysur. Yr oedd yr Egivvys yn orlawn, ac o ran byny nid anhawdd inasai-llanw Eglwys arall ar ddydd yr wyl gan rai a fetlient gael lie vn yr Egl wys Gymreig. l\lae'r wyl bon yn nn.o'r sefyddadau mwyaf blodenog yn ein plwyfi. Ac ar gynydd y maent yn myned bob blwyddyn.

NODION OrFON. MADDEU I MR. GLAD sto-.x n.-Dyna udywed Mr. Thomas Palestina Lewis, A.S. ydyVVLL, penderfyniad y Radicaliaid mewn perthynaa i waitk y G.O.M. yn gwrthod cefnogi cynygiad Mr. Dillwyn'i ddadgysylitu'r Eglwys yn Ngbymrn 1 le, madden iddo, am y tro bwn ccfier, ddarllenydd, a'r niaddenant hwnw yn nn amodol sef iddo (Mr. Gladstone) gymeryd gofal i beidio troseddu yr nn modd rhagllaw. Ibeidio gweithredn yn ol ei farn a'i gydwybod ei bun, ^nd fel y byddoMri. ] Dillwyn a'i Gwmni yn gofyn iddo, a rhoddi ufudd-dod e iddynt hwy. O ryddid, wen ryddid, y fath orrres a £ gyflawnir yn dy enw E CWYN Y METHODISTIAID.—Rhyw don gwynfanns sydd 6 i'w chlywed o wersyll yr Hen Gorph y dyddian hyn. Felly y clywir o'n cyfarfodydd misol,. en cymanfaoedd, c. a'u sasiynau. Cwyno, cwyno parhans fpdy Sabbath- S A-tt yn cael eu halogi, a bod darUeniad y Beibl yn lleihau yn y wiad." Dyna swm a sylwedd y cwynion. C Cnd ar bwy mae'r bai am byn oil ? Wrth ddrws pwj, E gofynwn gyda pbob difrifoldeb, y gorwedd y cyfrifoldeb C; am hyn oil? Pwy fa yn cynbyrfn'r wlad er cael c Byrddan Ysgol, ac ar ol en cael, pwy fu fwyaf blaen. llaw i gan y Beibl o honynt ? Onid y Methodistiaid ? Pa ryfedd, ynte, fod yr ieuenctvd vn tvfn i fvnv heh 0 barch i'r Beibl. Y maent yn cael en dysgu i'wystyried yn llyfr ailraddol i bob llyfr arall. Y maent hefyd yn canfod ymgecru ac ymrafaelio yn myned ymlaen yn y capelydd, cyfarfodydd adloniadol a gwleidyddol yn cael mwy o sylw na rhai crefyddol. Pa ryfedd, ynte, en bod yn myned i ymblesera ar y "Sabbathau." Onid dilyn yr esiampl a roddir ac a ddysgir iddynt y matent ? £ c eto y mae'r Corff yn cwyno, am eu bod yn gorfod medi o'r hyn a hauasant. TYNGTJ ANUDON.—Y mae ei Anrhydedd y Barnwr Horatio Lloyd wedi bod eto yn traethn ei farn yn groew ac eofn ynghylch tyngu anndon. Gwnaeth hyn droion o'r blaen, a chafodd ei erlid yn grenlon gan y dosbarth "gwladgarol" o Gynarn am ei waith. ESGOB LLANELWY.—Drnan o Esgob Llanelwy, o'r braidd yr oedd wedi ei orseddn cyn i'r Wasg Radical- aidd ac Ymneillduol ymosod arno. Yn ei sylwadau ar yr Iaith Gymraeg, a ffng-wladgarwch darfu i'r Dr. Edwards" gicio nyth cacim" o ddifrif. Hynod mor ragfarnllyd ydyw rhai pobl. Nis gallant oddef i neb farnu yn wabanol iddynt hwy. Troseddodd ei arglwyddiaeth hefyd ar ddau achlysnr arall, eef yn (1) drwy wasgu ar feddwl y Bawl a gonffirmiwyd ganddo y pwysigrwydd mawr o ddweyd ei fod yn ofni mai dyma ydyw pechod cenedlaethol Cymru, sef tueddu at fod yn gelwyddog—a defnyddio iaith amwys a thwyllodrus. Gwaichod ni, fel yr erlidir ef. Cymru yn wlad gel- wyddog! dim o'r fath beth I Cymru lan, gwlad y gan, Cymru gwlad y menyg gwynioD I Ie, ffng wladgarwr, gwlad y menyg gwynion; ondy" tafodan budron ydyw Cymru y dyddiau byn, a chyfeillion goren ein gwiad, ydyw y rhai hyny sydd yn dangos i ni ein brychau. (2) Fe dynodd yr Esgob Ntg y Rabbiniaid Cymreig trwy ^datgan ei farn nad oedd y Waeg Gym- reig yn cyhoeddi dim at eangn'r meddwl a phuro'r chwaeth. Bnasem yn earn cael gwybod gan y lIenor- iou dyagedig,(?) am unrhyw lyfr neu lyfrau gwreiddiol a gyhoeddwyd yn y Gymraeg ar unrhyw gangen o bodaeth gyffredinoi nen neillduol. Pale Y Luse', phwy ydyw eu hawdwyr ? Onid cyfieithiadau o'r b» neg, gan mwyaf, ydyw y llyfrau goreu a feddwn? am y •'Gwyddoniadur" ac Addysg Chamber8' Bobl"? Onid o'r Saesneg y cafwyd hwynt ? i j cael cyfieitbiad o lyfr da a buddiol yn well na boa ax am y wybodaeth. Ond, cofier, fod pob cyfiei^ft raddau yn ty wyllu neu wanychu meddwl y g^ted Felly, os ydym am ymddyrchafn ymysg golenedig y byd, meiatrolwn yr iaith Saesneg. *e)L gallwn gyfeillachn a phrif feddylwyr y byd-—hen a weddar—a gailwn (fel y dywed un awdwr) gael y o to hold high converse with the mighty Dyna ydyw dymnniad nid yn unig yr Esgob ond hefyd pob Cymro twymngalon, a gadawer i ion (?) Cymru Fydd'' ymbleaeru a chyfoetbOgi meddyliau yn ilenyddiaeth i'achns a diwylliedig J ^r. wyr Jac Glanygora," "Die Dywyll," Yawaia ion," ac Abel Crwst 1" ¡¡8i PWYSAU A MESURAU.—Unwaith yn y flwyddyn y et d Of yn arferiad gan yj. heddgeidwaid i benodi diwrDO" j, archwilib a phrofi pwyaau a mesnran ein maelwy1 y, masnachwyr. Nid oea amhenaeth nae oes llawer°L wedi deilliaw i'r cyhoedd o hyn. Oudyaellaill"lti llawer ar y cynllnn yma eto. Yn bresenol Y VIO fiiopwyr ac eraiil yn ddiogel oddiwrth ymwehadpttf heddgeidwaid ar ol y diwrnod penodedig. sicrwydd sydd gan y cyhoedd fod y pwyaau a'r abrofwyd yn cael eu defnyddio ar ol hyny? yn chwerw mewn llawer ardal ynghylch mesnrao ion a phwysau ysgafn. Pe byddai i'r heddgei^e[. dala ymweliadau dirybndd i man sionan v wlad 3nt wasanaeth dirfawr i'r cyhoedd, a byddai y rtihosibl cario'r fath dwyll ymlaen. Dylai. y ^+ Sirol gymeryd hyn dan ystyriaetL, ac amddift'yBrf|j ^weithiwr tlawd rhag cael ei dwyllo gan y dosb8* mwyaf gorthrymns yn y wlad, sef y m.an-Biopwyr* ,hen LLANERCHYMEDD.—Dyma y,lie fn nnwaith yn Mon," ond y mae ei gogoniant wedi difianu yn bresej ej Yr wythaos %o'r blaen ba yr Annibynwyr yn cy^Vy cymanfa yma, a daeth lliaws o bobl ynghyd. mae'r Methodistiaid newydd fod yn cynal cyfart°r' f aefydln" gweinidog arnynt. Ymddengys IfJ. gweinidog yma yn benderfynol o fod yn fugail Ion iddynt. Y mae yn bwriadu ymweled yri gSs°?fot claf a'r oedranns. Beth y maehynym ei ar^. Nid oea genytn nnrbyw newyddion EglwYSlg 1 W 0 iclo o'r lie yma.$ CAEBOYBI.—Cawsom y pleser o dreulioychydig yn y diet bwysig hon yn ddiweddar. Y mae f ynymddangoB ya fywiog iawn yrna yn bresen"1-^ rnae'r. riiyfel-101).g." Neptune" newydd ddychwely'Y.tbt' Y mae yn syndod mawr i ni na fyddai: mwy o ddie'% iaid yn ym weled a'r He .prydferth yma. Y mae ■$■ bobpeth i'w dyddanu. Rhyfedd cyn lleied Bydd y weled a glanau Mon. 1 mae yma leoedd iawn i ddieithriaid, megis Caergybi, RhoecolyDi neigr, Trueth Coch,' Porth Llechog, a Cbemaes, o:iae eisitin eu gwneyd yn fwy hysbys. 0 LLYFR EMYNAU A THONAU NEWYDD.—Gwelw» wrth lythyr y Parch. Dr. Walters yn Y LLAN diwe"J°j fod mndiad ar droed, neu ar gael ei gychwyn, er ojjy allan lylr tonan ac emynan newydd at Eglwys. Y mae mawr eisiau nn. Yn bresenol y genym umrywiol lyfrau emynau, &c., at wasanae^ Eglwys. Ond nis gellir dweyd fod yr un o hony^p d'od i lyny a gofynion yr oes. Peth arall, y ^0 cyaaaint o v.'ahanol lyfrau emynau yn cael en de^y ^j) ynyr Eglwys yn achosi anhwylusdod mawr, bfW am y goat afreidiol yr eir iddr yn ami oherwyd" O'r bron y mae nnrbyw ddeoniaeth wladol i'w nas d'efnyddir llyfran emynan gwahanol bron y^yg- plwyf ynddi| felly achosir trafferth pan y mae y | wyr yn gorfod eymud o nn plwyf i'r Hail. Nid mae hi gyda'r Ymneilldawyr. Cya,belled ag y*$ yn deall y mae gan bob enwad ei gaa^liad o emyDa rt94 mddo ei bun, ac nfddefnyddir ond y°casgliad yr enwad hwnw dxwy boll %mru. Beth sydd rhwystr i ninau fe! Eglwyswyr gael ond un emynan, &c., at ein gwasanaeth? Teimlwn y 3wyn: hyn oddiamgylch ond i bwyllgor canol°»^ 3hynrycholiadol o'r pedair Esgobaeth gael ei ddeWiB.y y gwaith. I fed yn gyffredinol a phoblogaidd Llyfr Tonan ac Emynaa newydd gael ei dynu ijynllun yr Ancient and Modern Hymn and^.1^#' Book," b.y., yn gyson a'r flwyddyn Eghvysig. V;øtl lie y mae, yn ol ein barn ni, yr oil o'r llyfrauetay0* A ddefnyddir genym yn bresenol yn colli. Nid ydyll NI, :adw yn ddigon manwl at y Flwyddyn Eglwvsi^- r y 3heir ynddynt ddigoi). o ddewis o emynau add iymhorau Eglwysig, megis yr Adfent, yr YstwyNyij uarawys, ynghyd a'r prif wyliau. Hefyd, dylid g°'B- .iarparn emynau a thonan addas ar gyfer y SvVtiffld' tetban a'r cyfarfodydd neillduol, megis y rhai ceO*1 rf J, coffadwriaethol, bedydd, priodi, y conffirmasi^^p- Dymun Bendigaid, cymdeithasan cyfeillgar, fLo tiebryngau, ac yn enwedig dylid cofio am wasan^l^f rplant. Y mae y rbai hyn yn dod yn fwy cyffre^j aaill flwyddyn ar ol y llall. Y rhwystr mawr ar P°'o m cario ymlaen yn Gymraeg ydyw angen Lddas i ddealltwriaeth y plant, ynghyd à thonaa Oy o 9 do i bywiog. Yr ydym yn llwyr gredn y dylai y lly'Va'r lylw gynwys emynau wedi en de-thol at y SnIt9 g1 iymhoran Eglwysig gyda'r fath ofal a manylder lewiswyd y llithian. Ond y pwnc ydyw, a oea ge^? Idigon o emynan a thonan i wneyd y casgliad i Dywedwn, Nag oes. Ond gailwn gael llawer Idewis y gorenon o'r gwahanol lyfrau emynan i;n meddiant, a gailwn gael ychwang ond en bad^ij >'r Saesneg. Ond a ydyw yr Eglwys yn NgbymrO :olli ei hemynwyr a'i cherddorion ? GobeithiwO »dyw. Beth pe y byddai i'r pwyilgor a enwyd j rwy r LLAN, wobran am emynau a thonan -jr' 'fynion y llyfr dan sylw ? Ein barn ydyw na fydde^j, nr heb doraeth o emynau a thonau o radd °c jlwyddiant i'r mndiad, medd-Tâlanton.

ABERDAR. GWYL y GUILDS. -Y mae- Dydd St. loan (sef Mehefin 24ain) yn un red-letter days byd Eg'^cf. Aberdar, am mai St. loan yw nawdd sant y P Jol Gwemyddwyd y Cymnn Bendigaid dair gwaitb dull mawreddog Sarnm. Yn y prydpawn ymgynl1 bc canoedd lawer o a,elodau y gwahanol Gtiilds ysblenydd Abernant, trwy ganiatad y Councillor!^ » p o Blasdraw (brawd-yn-nghyfraitb- Esgob LlaneW^, mwynhawyd o ffrwyth y ddalen Chineaidd a tra yr ymddifyrai yr ienainc nwyfus mewn fyrns ar hyd y dolydd gwyrddlas. YmadAwodd P wedi en llwyr foddloni. h0,l- CYEAEFOD BLYNKDDOL.—Dydd Sal diweddaf iwyd y cyfarfodydd blynyddol yn Eglwys Cwmdar. Pregethodd y Parch. M. Lntber Cwmaman, yny boren; y Parch. W. dar, yn y prydnawn; a'r Parch. G.B. Jonea, A.ah, yn yr hwvr. L)aeth nvnnUpTrlfQriorl^ da Y mae yr eglwys fach dlws hon ar ael y bryn, o Des, Mr. W. Jones, lleygwr trwyddedig. Y mae Mr- orwy ei yni a'i weithgarweh, yn, ac wedi, jijio** gvyaith da yn Nghwmdar, a chara llawer o'i red' ei weled ef yn cael ei ddyrchafa i'r aidd. aotV^' GWYL YR YSGOLION SUL.—Yr oedd dydd Llan, enaf laf, yn ddydd i'w gofio. Daeth tyrfa o ion a phleidwyr yr Ysgol Sul yn Nvffryn Eglwys St. Mair i gynal en gwyl flynyddol. CyiaicU' 111 o_r gloch :-Canwyd Litani yr Ysgol Sal H.R.Roberts, St.Ffagan, a holwyd y Pjan\?frd»r» 5 Joseph gan y Parch. W. Williams, M.A., ^Lf°d coaawya amryw donau yn Boniarns drotf ben-^5^. 2«30; Canwyd y Lifcani gan y Parch. 0. A*