Y Llan

— ^— — iGENETK WEDI YMGROGI YN El HYSTAFELL WELY. Ychydig ddyddiau yn ol, cafwyd merch ieuanc o'r enw Catherine Thomas, yr hon oedd yn byw gyda'i rhieni yn St. Brides Major, gerllaw Penybont, wedi crogi ei hun yn ei hystafell wely. Yr oedd yn hollol farw pan y daeth ei thad o hyd iddi. Buodd yn y gwallgofdy am amser, a thua blwyddyn yn ol y gollyngwyd hi allan. Yr oedd wedi bod yn sal er's tua mis, ac wedi bod o dan driniaeth feddygol.

PLANT YN NOETH AC YN DEW 0 BRYFED. Y dydd o'r blaen, cafodd Mrs. Hamen- ton, yr hon a ysgaresid oddiwrth ei gwr, ei dedfrydu i clri mis o garchariad, gan ynadon Brentford, am esgeuluso ei chwe' plentyn. Yr oedd y plant bron yn noeth ac yn dew o bryfed. Nid oedd tamaid o fwyd yn y ty. Gorweddai un plentyn, yr hwn oedd yn gloff, mewn hen foes wyau. Yr oedd y He yn warthus o fudr. Yn un o'r mattresi, cafodd yr heddgeidwaid bump a deugain o dicedi pawn.

GWRAIG I FICER WEDI El LLADD. Yr oedd Mrs. Cosens, gwraig y Dr. Cosens, ficer Dudley gynt, ac yn awr ficer West Norwood, wedi myned allan mewn cerbyd yn Dudley, foreu ddydd Iau, y 5ed cyfisol, pryd y dymchwelodd y cerbyd ac y lladdwyd Mrs. Cosens. Caf- odd Mrs. Downs, gwraig y curad, yr hon oedd gyda Mrs. Cosens, ei niweidio yn ddrwg. Ar y diwrnod y cymerodd y ddamwain le yr oedd y Dr. Cosens i gael ei osod mewn meddiant o ficeriaeth West Norwood,

TEITHLONG, A MIL 0 BOBL AR El BWRDD, MEWN PERYGL. Foreu ddydd Sul diweddaf, bu y deith- long fawrwych, y "City of Rome," bron cael ei dryllio ar y Fastnet Rock, ar gost gorllewinol yr lAverddon, yn ystod niwl tew. Cychwynodd o New York ar yr Slain o Fai, a mil o bobl ar ei bwrdd, 820 o ba rai oeddynt deithwyr. Tarawodd y llongiawr yn erbyn y graig beryglus, ac oni b ai i'r gwyliedydd weled y graig fygythiol mewn pryd i'r cadben orch- ymyn stopio y peirianau, a'u troi yn eu hoi, buasai y Ilong wedi ei thori yn chwil- friw, a'r holl bersonau oeddynt ar ei bwrdd wedi cael eu claddu yn fyw yn nyfnderoedd yr eigion.

PKINTING of all kinds executed without delay, in the best style of the art, and at reasonable prices at the office of this paper. Church and Choir Notices, Bills and Tickets for Entertainments, &c. What the Trade Journals say of our work:— From the office of Messrs. Farrant and Frost, Printers, of Merthyr Tydfil, we have received a number of specimens of general printing (chiefly concert work) of a very super- ior character. Where so many nice things are shown, it is not easy to particularise. The bulk of the programmes and cards show several original designs, successfully carried out, and even where nothing out ef the ordinary run has been attempted, the job bears the stamp of neat and excellent workmanship. Two programmes —for a volunteer and an orchestral concert- are good samples of new and attractive ideas for this special class of printing, and indeed the whole collection from this house bears impress of having been produced in a well-stocked office by efficient liands.I'he London, Provincial, and Colonial Press News," April 26th, 1887. Messrs. Farrant & Frost, Printers, 135, High street, Merthyr, and 8 Canon street, Aber- dare, send samples chiefly of bazaar and pro- gramme work-all first rate. Some of the ideas are original and very happy.The Paper and Printing Trades Journal," December, 1887. Messrs. Farrant Frost, Merthyr Tydfil, send us the four-page announcement of a fancy fair in aid of the restoration of the Parish Church of Merthyr. Worked throughout in the style of our ancestors as regards both type and spelling, the announcement with its quaint design of an old fashioned crier who begins the text with the time honoured Oyez Oyez and with its chocolate-hued ink solidly impres- sed i-i -ovy qlt'deekle-ed-,ed paper is strikingly adapted to its purpose."—" The Paper and Printing Trades Journal," March, 1888. Messrs. Farrant & Frost, 135, High street, Merthyr Tydfil, Very superior specimens in- deed—all tastefully done in the best style. The booklet, Marriage, is it a Failure ?" oomposed of extracts from the poets who think it is not a failure, is quite a gem in its way, its material aspect being worthy of the beauty of its literary contents.-Tlte Paper and Printing Trades Journal, June, 1889. BOOKBINDING by competent workmen on the Premises. Miss- ing parts of Magazines, &c., procured to com- plete. Church Bibles and Prayer Books repaired The first section of the Folio Church Prayer Books supplied new in place of torn ones in Welsh or English, ACCOUNT BOOKS of any pattern ruled, printed, and bound in all descriptions of binding. BELIEF STAMPING from engraved dies in colours or plain. Diet, sunk. Monograms designed and Arms found. C, BOOKS, in all Departments of Literature in stock. Cash Discount. Any work not in stock procured in a few days, and forwarded by post to all parts of the country free of charge, Depot of the Society for Promoting Christian Knowledge. Books for Sunday School Prizes a special feature. All the Monthly Magazines regularly supplied. STATIONERY, Fancy and Commercial. A large and varied stock of Note Paper from 4d. per packet. Envelopes from 4d. per 100. Sermon paper in stock, or specially ruled to order. Mem. Books from 6d. per dozen. Reporters' Note Books from ld. each. Copy Books ruled to any pattern, and supplied with name of School, &c., for quantities. Heb unrhyw betrusder, cydnabyddir gan y cyhoedd mai Y Llan Dywysogaetu yw y cyfrwng hysbysiadol rhagoraf a feddwn. A CAED-—AN IMPORTANT DISCOVERY is announced in the Paris Figaro," of a valuable remedy for nervous debility, physical exhaust- ion, and kindred complaints. The discovery was made by a missionary in Old Mexico it saved him from a miserable existence and an early grave. The Rev. Joseph Holmes, Blooms- bury Mansions, Bloomsbury Square, London, W.C., will send the prescription, free of charge, on receipt of a self addressed envelope. Mention this paper. MUSICAL. MR. M. W. GRIFFITHS, Mus. Bac., Organ- ist and Choirmaster of the Parish Church, Dolgelley, North Wales, gives LESSONS through Post in Harmony, Counterpoint, Fugue, Composition, &c.; and prepares for Musical Examinations. MSS. Corrected and Revised. Terms very Moderate. AMDDIFFYNIAD YR EGLWYS. DADL DOLWYDDELEN. Hela y Parch. Evan Jones, Carnarvon." GAN y Pareh. R. Williams, B.A., Rheithor Dolwyddelen. Pris Ceiniog. I'w gael yn Swyddfa R. Isaac Jones ("Alltud Eifion "), Tremadog. Aitfonir 50, post free, ar dderbyn- iad 48. Established 1884. Patronized by the Clergy and Nobility. WTBEACONSFIELD HOUSE, BALA. THOMAS THOMAS, TAILOR AND DRAPER, Lady's Jacket Maker. Agent for John SMITH, Royal Art Dyer and Cleaner to H.M. the Queen and T.R.H. the Prince and Princess of Wales. The HAUL, Cyfaill EGLWYSIG, Y LLA-, A'R DYWYSOGAETII, and other Church Monthly Magazines supplied. THE ORPHANAGE OF MERCY, Randolph Gardens, Kilburn, London, N.W., Receives Destitute Orphan Girls from all parts of the United Kingdom, free of charge. rpHIS Institution has been founded for the express purpose of befriending children of the labouring class. It has already been a comfort to many dyino,N-retits to have the promise of admission into this home for their little ones, whom they citu themselves no longer protect. C5 In such cases the recommendation of a Clergyman alone is necessary. As the Orphanage is entirely supported by voluntary contributions, funds are earnestly solicited. Applications for Forms of Admission, and all Subscriptions and Donations, should be sent to MISS FRANCES ASH DOWN, 27'1 KILBURN PARK ROAD, LONDON, N.W. O. GOLDSMITH, PI-AJNTO FORTE AND ORGAN PEALER. Sole Agent for Merthyr for the celebrated COMPETITION PIANO, With Iron Frame, full Trichord, and all recent Improvements. CASTL TIRICE 27 GUINEAS. Splendid Value. Sample always on View. 50, Pontmorlais, Merthyr. The Bishop of Llandaff writes: I have just read your 'Popular Story of the Church in Wales,' and think it a valuable and very seasonable addition to Church Defence literature, and that it would help to strengthen our hands very much if the Clergy (especially in Wales) would make an effort to get it widely cir- culated in their parishes." The Bishop of St. Asaph writes:- I have read it with much interest. It seems to me in every way calculated to do gooll by distributing valuable informa- tion throughout the country." 0 A POPULAR STORY OP THE CHURCH IN WALES, Shewing its Birth, its Progress, and its Work in the Principa!ity. m el A Sketch for English Readers, in three Chapters. I.-ITS PAST HISTORY. II.-ITS PRESENT WORK. III.-THE AGITATION FOR ITS DISESTABLISHMENT. By G. H. F. NYE. PRICE SIXPENCE. Post Free, Eight Stamps. Cloth Boards, Gold Mitre, ONE SHILLING. The Bishop of Peterborough, in com mending to all who in his diocose are interested in the cause of Church defence Mr G. H- F. Nye's book entitled A Popular Story of the Church of EuL,,Iand," s,,tvs: it gives in a condensed and popular form one of the best statements of the past history and present work of the Church with which I am acquainted. It seemfc to me especially suited for distribu- tion amongst our intelligent working c asses, who need just such a corrective to the false and misleading statements now so industriously circulated amongst them by the enemies of our Church." t'L Just Out. Now Edition. Twenty-sixth Thousand. A POPULAR STORY OF THE CHURCH OF ENGLAND, Shewino- its Birth, its Progress, and its Work for the People. A Sketch in ° Three Chapters By G. H. NYE. PRICE SIXPEHCS. Post Free, Eight Stamps. Cloth Boards, Gold Mitre, One Shilling. The Bound Copies make excellent Gift Books. Copies of these Popular Stories supplied in quantities for distribution at cheap rates on application to THE CHURCH DEFENCE INSTITUTION. n d

1B O YSGOLHEIGION WEDI EU LLADD GAN FELLTEN. gjX11 ystod ystorm o feUt a tharanau yn iS8man, Dakota, America, yr wythnos ^j^eddaf, tarawyd ysgoldy yno gan jJ .a> yr hyn a raiiol ddinystriodd yr ar ac a ^a(idodd ddim Uai nag nn- o'r ysgolheigion.

INDIAID MEDDW A LLOFRUDDIOG Ye^ydig ddyddiau yn ol, goresgynwyd fersyn tir-fesurwr o'r enw Crittenden, p yoming, America, gan nifer o Ind- «ia meddw o Cheyenne, y rhai, oblegyd "a cliawsant wirod yno, a laddasant y tir-fesurwr a- thri o'i gadwyn-gludwyr. r Qiae y llofruddion wedi cael eu dal.

MARW YN GANT OED. j|^u farw hen wr o'r enw William yn Crewe, yr wythnos ddiw- yn gan' mlwydd oed. Parhaodd j. 8ynwyrau yn hynod o dda hyd y ^edd. Garddwr ydoedd wrth ei alw- >*gaeth. Ganwyd ef yn agos i Burnham j. eches yn mis Mawrth, 1790, a bu am r ai&ser yn arddwr i Uchelfair Eton.

SYRTHIO 0 BEN CLOCHDY I FREICH IAU ANGEU. .i, C cojf1? yr oedd tri o d^ynion wrth y | w ^wyl o adgyweirio clochdy eglwys ej^ Germani, yr wythnos ddiw- ia ^orodd y rhaffau o danynt, a syrth- ailt i'r llawr. Lladdwyd dau o honynt i y fan, a bu y trydydd farw foreu UraHoeth.

10 O BERSONAU WED! EU UOSOI I FARWOLAETH. BebnfollWYd pellebryn cyfrinachol o fod+n' nos Wener diweddaf, yn hysbysu holl i a P^edwar cant o dai wedi cael eu j) v° ddinystrio gan dan yn rhanbarth 8o$00 0 Minsk. Collodd deg o ber- o^11 °u bywydau yn y fflamau, tra yr polled mewn meddianau yn

MAM A'I DAU BLENTYN WEDI BODDI MEWN LLYN. lJ%dd Gwener diweddaf, yr oedd tfair1ar^ a ^eorge Smith, brodyr, un yn "ar-ddeg a'r Hall yn ddeng mlwydd J"11 chwareu yn Middleburg, Con- °<ldlCU^' ar raft-> yr hwn a ddymchwel- io^9,0 a daflodd y ddau i'r llyn. Neid- hL fam i fewn ar eu hoi a cheisiodd aehub, ond boddodd y tri.

QOlYGYDD WEDI El LOFRUDDIO GAN El FAB. y 1513,6 Mr. Kundley, golygydd newydcl- r yn Dakota, a chadeirydd Pwyllgor ei Ddemocrataidd Dakota, wedi cael yn farw gan ei fab. Cyfododd doq. rtwng y ddau mewn cysylltiad a ac >, C £ ^rpedi ar lawr preswylfod y tad, iew ei dymer ddrwg, gollyngodd y dyn Uflri erSyd o droddryll at ei dad, gan ei yn y fan.

QLWyS NEWYDD I GWMTILERI. Y itdJ lllae eglwys newydd i gael ei hadeil- ^11 Nghwmtileri, ger Abertileri, a ddigon mawr i ddal tua thri Wto bobl. Adeiledir hi o geryg, ac Sa^11 dullwedd Gothaidd. Dodwyd y i lawr brydnawn ddydd C^Weddaf, gan Mrs, Edgar Williams, ar y? 11 Hall. Traddodwyd anerchiadau ^chlysur gan y Parch. Ganon Evans, ^tyiiini a deon gwladol Blaenau "T Parch. T. Theophilus, ficer gwJ^S^r; ac eraill. Taer appeliv am y i wnej'd i fyriy ddiffyg arianol °r^a a(ieiladu gan yr ymdrechgar iaet^ Davies, perchenog y fywol-

GLADSTONE WEDI CEFNU AR ELYNION YR EGLWYS. iÕ\Vedir fod nifer o foneddwyr o 3^,1 aernarfon wedi eu lianrliydeddu ag ^teli Syda Mr. Gladstone yn ei Jst0(j ychydig ddyddiau yn ol. Yn fsiarad, dangosodd Mr. Gladstone cymeryd dyddordeb mawr yn ] ^resenol yr wrthddadl sydd yn 111^uen yn Ngliymru mewn rVl a i" Peil(,ei'fyniad a basiwyd yn j ^8tyriai fod brys un adran o'r ^ra annoe^1' a chymhellai hwynt ^y\v P^yll, cymedroldeb, ac unfrydedd. ^r- Gladstone y byddai y er cladsefydlu a dadwaddoli yr ys Gymreig yn un dyrus iawn—yn llawer mwy dyrus, beth bynag, na dad- sefydliad Ysgotaidd. Y mae yr Eglwys Gymreig yn rhan o Eglwys Loegr, ac y mae yr holl esgobaethau Cymreig yn Nhiriogaeth Caergaint, ffaith ag sydd yn awgrymu pob posibilrwydd o gymhleth- iadau anferthol. Yr oedd Mr. Gladstone am wybod beth oedd ef i'w wneyd os dygwyddai i'r aelodau Ysgotaidd bender- fynu danfon atebiad terfynol (ultima- tum) tebyg i'r un a ddanfonwyd gan y Rhyddfrydwyr Oymreig. Yr oedd dad- sefydliad yn Ysgotland yn beth llawer mwy hawdd, ac yr oedd yn cael ei gefn- ogi gan allu niferol cryfach.—Beth fydd gan y Gladstone-addolwyr penboeth i ddweyd am hyn, wys ? Pa eli fydd gan- ddynt at y clwyf hwn ? Gwylier.

TORI GWDDF DYN A'l DAFLU I DDWFR-GRONFA. Yr ydys wedi cael corph dyn llofrudd- iedig mewn dwfr-gronfa yn Montreal, a thybir mai eiddo Sais o'r enw Rimber, yr hwn sydd wedi bod ar goll am beth amser, ydyw. Yr oedd wedi ei archolli yn ddrwg mewn tri man, a'r gwddf wedi ei dori o glust i glust. Cynwysai y llog- ellau geryg, y rhai, yn ddiau, a ddodasid yno er mwyn suddo y corph yn y ddwfr- gronfa.

SAETHU El GYFNITHER YN FARW PAN YN CINIAWA. Ychydig ddyddiau yn ol, yn Orleans, darfu i filwr, ar ol cweryla a'i gyfpither, geneth 17 mlwydd oed, yr hon oedd yn cydginiawa ag ef wrth yr un bwrdd, yn sydyn, dynu llawddryll allan o'i logell, a'i saethu yn farw yn y fan. Yna, trQqd y llofrudd y llawddryll at ei ben ei hun, a chwythodd ei ymenydd allan. Yr oedd mam yr eneth, hen wraig a flinid gan y parlys, yn gorwedd ar y couch yn un o gonglau yr ystafell, ac yr oedd yn hollol analluog i ymyryd. —

GWYL FISOL Y GWEITHWYR A DENIADAU Y DIAFOL. Mewn cyfarfod o gynrychiolwyr y glo- wyr a gynaliwyd yn Merthyr ddydd Sadwrn diweddaf, siaradodd Mr. David Morgan, goruchwyliwr y mwnwyr, fel y canlyn yn nghylch yr awgrymiad a wnaed i gael gwyl wythnosol i'r gweith- wyr:- Gallaf ddweyd wrthych yn blaen, hyd yn nod pe bawn yn colli fy sedd ar Bwyllgor y Sliding Scale, fy mod wedi penderfynu gwrthdystio yn erbyn mab- wysiadu gwyl wythnosol. Cefnogais yr wyl fisol am fy mod yn credu yn gyd- wybodol y dylent gael un diwrnod yn y mis er gwrando ar achwyniadau, ac er cynllunio ffordd i symud ymaith yr hyn y cwynid o'u plegyd. Ond y mae prif ddyben yr wyl, ysywaeth, wedi diflanu o olwg Ilawer o'n cydweithwyr, y rhai a ymddangosant eu bod yn cael eu hat- dynu gan redegfeydd, a phob ffurf arall o anogaeth agy gall y diafol ddyfod o hyd iddi er eu harwain ar gyfeiliorn. Nid wyf, fodd bynag, yn gwneyd y cyhuddiad hwn ond yn erbyn un rhan o dair o lowyr Deheudir Cymru a Sir Fynwy y inae y tair rhan arall yn rhoi y dycld i'r amcan y bwriadwyd ef, sef ystyried y gwahanol bynciau sydd a fyno a'u llesiant hwy.. Bydded iddynt fod yn foddlon ar» un diwrnod yn y mis, yna nis gallant fyned yn mhell o'u lie. Y mae y prisoedd wedi myned i fyny yn ddigon uchel; ac os ant i fyny yn uwch, ni chant ond teimlo yn fwy llym y cyf- newidiad er gwaeth sydd yn rhaid, o angenrheidrwydd, i ddilyn." Pasiwyd penderfyniad unfrydol yn erbyn yr "Wyl wythnosol gynygiedig.

GWEITHGARWCH CYMDEITHAS AMDDIFFYNOL YR EGLWYS. Y RADS. PREGETHWROL YN BYGWTH. Yn y National Church am y mis hwn, adroddir yr hyn a ganlyn gan ohebydd Tra yn teithio o Abertawe ar ddydd Sadwrn yn ddiweddar, yr oeddwn yn wrandawr anewyllysgar i ymddiddan ddyddorol rhwng nifer o bregethwyr. Daeth pedwar o honynt i fewn i'r cerbyd lie yr oeddwn i yn eistedd. Mewn byr amser, dechreuasant siarad ar bwnc yr Eglwys yn Nghymru.' Gwnaethant sylwadau ar bregethau Esgob Llanelwy a'r Canon Howell, a chanmolasant yn uchel erthygl y Quarterly ar yr I Eglwvs yn Nghymru' a ymddangosodd yn y Traetliodydd, gan y Parch. Jos. Evans. Yn fuan, dangosodd un o honynt bam- phledi bychain y gwyddoch chwi am danynt, megys 'Ffeithiau yn nghylch yr Eglwys yn Nghymru,' 'Rhesymau yn erbyn dadsefydlu yr Eglwys yn Nghy- mru,' Ynineillduaeth Gymreig yn dar- fod,' a 'Gwrthdystiadau oddiwrth An- nghydffurf wyr.' Dywedodd y pregethwr a ddangosodd y pamphledi, I Y mae y papyrau atgas a chelwyddog hyn wedi cael eu rhoi agos yn mhob ty ar gyfliniau y dref.' I Pwy sydd yn eu gwasgaru ?' gofynai uno'rlleill. Rhyw hen wr. Yr oedd hwn, a hogyn gydag ef, yn cerdded o gwmpas yma ych- ydig ddyddiau yn ol. Ond y mae yn rhy ddrwg fod y fath ysgarthion yn cael eu rhoi yn ein tai,' ebai'r hysbysydd. I Wel,' ebai un arall, (y mae'n amlwg fod yr Eglwys yn meddwl rhywbeth, yn ysprydol, yn ddealltwriaethol, ac yn faterol. Nid yw yn wiw i ni glogyno y ffaith; pa beth bynag a ddywedodd Llawdden (y Canon Howell) yn West- minster, y mae'r Eglwys yn ac o amgylch Abertawe yn dyfod i gael ei theimlo.' I Oiid,' ebai'r hysbysydd, i ai nis gellir gwneyd rhywbeth er gweithredu yn erbyn dylanwad dinystriol y pamphledi hyn ? Ai ni allwn anog Cymdeithas Rhyddhad Crefydd i wasgaru ychydig o'i llenyddiaeth hithau ?' I Gofynweh i Mr. Mathews,' atebai y llall, I y mae efe yn cael ei dalu am hyny; ond beth y mae efe wedi ei wneyd yn y ffordd hon nis gwn.' I Fy awgrvmiad ebai y trydydd, yr hwn oedd yn grwt Q bregethwr, fyddai perswadio preswylwyr y tai i'w dodi yn y tan yn union ar ol iddynt eu derbyn.' I Ond gofynai hyny ymweliad o dy i dy,' ebai yr hysbysydd. 0 na,' atebai y crwt pregethwrol, ■ fe ellir ei wneyd yn hawdd drwy ddweyd wrth y bobl yn ein cyrddau.' Diweddodd yr ymddiddan yn y fan yna, oblegyd aeth tri o honynt allan o'r tren, gan eu bod wedi cyrhaedd pen eu taith. Ond yr oeddwn wedi clywed llawn ddigon.