Y Llan

d BWRDD YSGOL CEMMAES. 9 Sefydlwyd y Bwrdd hwn ychydig ] ntuse-r ya ol, ac y mae yn awr ar fedr ■^ccdi ysgol mewn treflan yn y plwyf a 9 Sefydlwyd y Bwrdd hwn ychydig ] ntuse-r ya ol, ac y mae yn awr ar fedr ■^ccdi ysgol mewn treflan yn y plwyf a 'aelwir Commias Coch ar gyfer rhyw 40 o "jblant. Yn awr. pa faint fyddai y gost o ■^ideiladu'r ysgol yn ol yr hyn a ddywed- wyd uchod ? Tair punt ar ddeg ddeugain |gwaith, sef 520p. Ond dyweder na Sbyddai.y gost ond lOp y plentyn, deuail y swm i 400p. 0 brt le y ceid yr arian ?| Rhoddai y Llywodraeth eu benthjsg ari 'jbwys y dre>th, oad byddai yn id)aid eul t, tlu yn ol yn mhen un mlynedd ar I hugain, sef rhyw gymaint o'r hawl a'r lllog bob blwyddyn; dyweder 30p y flwyddyn. Cymaint it hyna gyda golwg ar yr adeilad. Yn nesaf, pa beth fyddai 1 |y gost o giynal yr ysgol ymlaen yn flyn-1 lyddol? Gadewck i 11 i weled. CostiaS addysg pob plentyn at eu gilydd yn awr yn Ysgolioti y Byrddau 18s 4ic yn Illynyddol i'r trethdalwyr. Yn ol hyny, | pafaint a gostia addysgn 40 o blant?! |Hyny" 40 o weithiau, wr!i» gwrs, sef8 ^30p 15s 10c. Ond dyweder na byddai j olid 30p. Pa faint bellach a fyddai'r j «gost bob blwyddyn i drethdalwyr Cem- | 1 Qiaes 0 godi a chynal ysgol yn y Com-1 hminsCocl ? Ki byddem yn bell o'n lie, 1 fel y gwehr, pe dywedem 50p. Baich | |ydyw, nou a fydd, hollol diahv am dano, | do herwydd y mae y plant, sef y nifer 1 'ifwyaf o honynt, yn derbyn eu liaddysg ayn awr yn Ysgol Darowen, pellder o| fj rhyw ddwy filldir, a dweyd y mwyaf, a f | hyny heb gostio dirnai i drethdaiwyr I Cemmaes 11a Darowen.—Cyfti&ioy.

I ABERGELE. I Bydd lau diweddaf, yn eglwys y plwyf, yn mhresenoldeb cynulleidfa orlawn, I cysegrodd Arglwydd Esgob Llanelwy dwr- | awrlais a chly«hau newyddion, Yr oedd lyr awrlais wedi ei wneyd gan Mri Joyce 1 a'i gwmni, Whitchrtch. Y mae iddo ddau B wyneb. a chostiodd 2120. Y mae nifer y clychau yn awr yn gyflawn, pwysa y gloch newydd dri chanywys, a gwnawd hi || gan Mr John Taylor, Loughborough. Yr || oedd ~y Ficer a Mrs Walter Evans wedi H rhoddi gwahoddiadau i nifer fawr i de yn ||y 'parish room' ar ol y gwasanaeth. Yn Syr hwyr, cafwyd gwasanaeth Cymraeg, pan y pregethodd y Parch. Canon Owen.. 1 Canwyd y clychau yn y prydnawn a'r hwyr gan y' bell-ringers,' dan arweiniaid Mr F 9 Walton Evans.

I LLANFAIR M.E. (MON). I Nos Fawrth, y 31ain cynfisol, bu cor I plant Eglwys Llanbedrgoch yn yr Eglwys I uchod yn canu carolau, yn ol eu harfer |1 blynyddol. Dadganwyd yr unawdau yn y hynod fedrus gan Esther Hughes, Hannah E. Owen, Mary Jones, R. T. Williams, a If Mr Owen Roberts, a rhoddodd y cor ddad- ganiad o garolau, cydganau, ac anthem yn H hynod feistrolgar, fel arferol. Cawsant I gynorthwy amry w o gyfeillion o'rgymydog- | aeth, ac yr oedd yn wledd i'w clywed. 1 Cafwyd pregeth ragorol gan y Parch. T. | Parry, ein curad, ar adgofion yr hen 1 flwyddyn, gyda sylwadau gwerthfawr ar 1 dymor y Nadolig. Cafwyd cynulleidfa fawr, a phawb yn gwrando yn astud, ac wedl eu mawr foddhau. Hefyd, dydd Nadolig, gweinyddwyd y Cymun Bendigaid yn y gwasanaeth boreuol, a dadganwyd anthem ac amryw garolau gan ein cor ninau. Addurawyd yr Eglwys yn hynod destlus gan amryw garedigion o'r lIe, a, derbynied hwy a'r holl gantorion ein diolch- garwch diffuant.—Eglivyswr.

LLANDDULAS. YSGOL Sul yr Eglwys.—Cafwyd gwyi d6 ragorol ddydd Gwener, y 3ydd, yn y He hwn. Eisteddodd oddeutu 200, yn blant a s rhieni, i fwynhau eu hunaki wrth y byrddau, ar ba rai y llywyddwyd gan athrawesau yr Ysgol Sul, yn cael eu cynorthwyo gan amryw o foneddigesau y plwyf. Yn yr hwyr cafwyd cyngerdd gwir dda, yn yr hwn y cymerwyd rhan gan Mrs Thurlow, Miss Davies, Rheithordy; Miss Case, Miss Annie Cross, Mr,Vincent Walker, Mr John Hughes, ac ereill. Cadeiriwyd gan y Parch J Davies, M, A., rheithor. Mae Miss Davies, y Mri. J ones, Lloyd, a Roberts, yn haeddu Sein diolchgarwch gwresocaf am eucynorthwy ynglyn a'r parotoadau. Gwobrwywyd aelodau ffyddlonaf yr Ysgol Sul yn y cyngerdd a enwyd. Y Seindorf Bbbb.—.—Llawenydd mawr i a ddangoswyd pan y clywyd unwaith ya rhagor fod y seindorf wedi enill yn Eistedd- fod Colwyn Bay. ddydd Calan. Sain hyfryd ac nid swn aflafar Isydd ganddynt, ac yr fdym yn disgwyl c)ywed am ei i II wyddiant 381 fuan eto.—Deryn Dulas.

t¡r{tl'1-)y,(;Û!f::r:; !Çi::rg 'MARWOLAETH j YR | Archddiacon James." Gyda gofid cyffre^inol y derbyniwyd | y newycld galarus fo&u dyddd Mawrth | ^"farwolaeth yr Hybarch Archddiacon | Jniiaes, M.A., ficer Abergwili, un o Ul"ddasoiion mwyaf adnabyddus yr Eg- wr.8 yn Nghymru, ac yn eawedig esgob- aeth Ty Ddewi, Iley treuliodd ei holi 1 gan wneyd yr oil yn.ei allu ynglyn a swyddi pwysig. Nid oead yr Archddiacon yn feddianol ar gorff cLyf, ond daeth y divvedd yn dra lSydyn,gan ei fod yn Nghaerfyrddin y dydd Iau blaenoro), ac yn" yraddangos Yll ei gynefinol iechyd. Yr oedd yr yu- adawedig yn foneddwr llednais a char- edig, bob amser yn barod i wncyd cyniwynas, a theimlir bwlch mawr ar ei mewii llawer cylch. Tvleddai ddylanwati | niawr drwy yr holl esgobaetb, ac yr oedd yn .awdurdod ar faterion Eglwysig, al mynych yr ymgynghorid rig ef gan I gterigwyr a, lleygwyr, gymaint ydoedd yr ymddiriedaeth a roddid yn ei iarn. Gwr | tawel, heddychol, a doeth ydoedd, yr| Archddiacon, ac anaml yr ymyrai al phethau tuallan i'w gylch ei hun. E Mab ydoedd yr Archdeacon James, i'r JWeddar Barch. Enoch James, ficerl 1,,IandyF3sul, ac yr oedd ei fam yn fercbl ^1 diweddav Barch. Morris Evans, ficer _^angeler. Derbyniodd ei addysg yn § giioleg yr Jesu, Rhydychain, lie y| &laddiodd yn B.A. (lion. 4th class, lit. | htim.) Yn 1852, gan' gymeryd ei M.A, 1 yn 1855. Urddwyd ef yn ddiacon | Ift^ ac yn ofFeiriad yn mi y gan y diweddar Esgob 1 irlwall, a phenodwyd ef ynficeri ni lkgWili Chwefror, 1861, al P arhaodd yno hyd ei farwoiaetli. I T fywoliaeth (gross) yw 340p.„l »y a pHedair erw o dir a thy. Dalial, fel 1 amryw swyddi, ac yn eul phth y rhti can lynol :-Yscrifenydd C) anihydeddus BWFdd Addysg yr Esgob- mG, y^ yi' hwn waith y cymerai ddydd-1 6 dwfo caplan Cymreig, i Esgob Tyl ewi^j Archddiacon Caerfyrddin a pre-ft fn<*ari Llanrhian deon gwladol Llan- ° j aelod gweithgar o bwyllgor cyffred- 1 y "Wasg Eglwysig Gymreig, al piwyllgor golygyddol y Llan, &c. Bu | yu §Urad Eglwys St. Pedr, Caerfyrddin, | yn is-t)enaoth Coleg Hyfforddiadol | e leudir Cymru yn y dref hono; yn I ,e^ari Caerfachell yn Eglwys Gad- nol Ty Ddewi, ac yn Proctor yn y g ^otitocasiwn am 187S—-79. Gadawa dair 1 erched i alaru ar ei ol, sef gwragedd y | archn T. Thomas, Blaafair-ar-y-brya 1 T-I" _avies, Llanllawddog, 9 J. Herbeyt, I chyieiirilog' a 0 ^erthynasau A -j Cvfl^u ystod ei ficeriaeth yn Aberg\\fiii, | Vml!'Wfi0^ Waith da yn dawel a di-1 <rnfn^n.?ar' a '^ydd yr hyn a wnaeth vn 1 1 .ai} iddo atii oeidu i dd) fpd. Ad* 1 ya nlUl)0?d ,ESlwyH y plwyf yn drwyadl 1 ac Qa c^ynlluniau Syr Gilbert Scofrt!, 3 b £ UmmtT{ad a g°fyriiadau y| ^^rrol J^^Hkdeg hono, adei'ladodd 1 phum> y» Yspytty, tua | wedi hvS^^HPerswil1' ac yftfuan 1 gwasanaethau Eg- H "to. iwysig yn yr ysgoldy, y rhai a gariwyd| ymlaen o hyny hyd yn awr. Wyth lieu' | naw mlynedd yn ol, adeiladodd eglwysi newydd yn Gapel-y-Gross ar lecyn lIe yi safai gynt eglwys henaiol, a lley dai 1 | fyddwyd 'Maltese Gross' gwertMiwi | pan yn gwneyd parotoadau at adeilidi j Teimlir colled ddwys ar ol yr A ch | ynglyn ig addysg Eglwysig, n gycb'r hyn y Mafuriai yn egniol a dibaid. Gan ei fod yn byw gerllaw Palas A ber- gwili, trigfan yr Esgob Basil Jones, ym- gynghorai ei arglwyddiaeth yn fvnych ag ef ynghylch materion yr efegobaetb, ac nis gellid cael ei well, gan fed ei wybod- aeth am y gwabanol gymdeithasou esgob- aethol yn drylwyr a 11awnj ac felly yr oedd I ei fard aeddfed o werth ammhrisiadwy | i'r Esgob. Anhawdd sylweddoH 1 maint y gwaith a gyflawnai bob dydd ynglyn a'r Eglwys drwy yr esgobaetb, ac yr oedd ei ofal dros y cynideithasaa a gynrychiolai yn destyn edmygedd pawb o'iJ gydnabod. Yn ei farwoiaetli mae y Gymdeithas er Lledaeniad yr Efengyl wedi colli un o'i phleidwyr mwyaf zelog. a phlwyfolion Abergwili wedi eu. I hamddifadu o iicer duwiol, caredig, a I chyfeillgar, tra y bydd yn anhawdd llanw ei le ar y gwahanol gymdeitbasau j iesgobaethol. Sefydlodd amryw gyrn-i Ideithasau yn ei blwyf er budd ei I I blwyfolion, a bydd gan y rhai fu daB. ei I ,¡ ,¡ b I weinidogaeth adgofion hiraethus a-ii dano fel gwr Duw, a gwas ffyddlawu yn Ingwinllan ei Arglwydd. Pan fu farw, nid oedd ond 65 mlwydd oed, ond yr oedd yn ystod ei oes wedi oytarfod ag and a blin gystuddiau," y rhai a adawsant eu hoi arno. Chwith fydel] gwelad Eglwys Abergv/ili hebddo. Yr oedd ei olwg patriachaidd a'i borecldigeid. rwydd yn hawlio parch pawb, ac aid ondd byth yn arbed ei hun pan yr oedd gwaith i'w gyjlawni. Bu farw ynghanol ei waith, ac y mae yr Eglwys wedi colli un o'i meibion goreu. Yr oedd yn bregethwr cymeradwy, a phan traddofli I? sial's I "Yri- ei mewn gwahanol ranau o't>* esgobaotli I rhoddid pwys mawr ar yr hyn a lefarai. I Bu farw fel y bu byw—yn hoilol dawel. Du w gyfarwyddo yr Esgob i benodl elynydd teilwng iddo. Nodded y Nen Ñ fyddo dros ei berthyn-asau galarus yn eu tij&llod dwfn. t Gleddir ei weddillion marwol yn myn4 went Abergwili ddydd Sadwrn, a diau y! bydd i ganoedd o edmygwyr y diweddar | Archddiacon ymgyaull i dalu parch i'w| goffadwi'iaeth. Gychwynir o Ficerdyl Abergwili am 12.30. Cyhoeddir adrodd-| iad llawn o'r angladd yn ein rbifyn nesaf. | GWydfab. 1 Ysgrifena 11 Myrddmfab — Yn ¡ marwolaeth yr Hybarch Areliddiaeori James, y mae yr Eglwys yn Nghymnij* wedi cael ei hamddifadu 0 un o'i cliewi-i r disgleiriaf, a gwaith anhawdd fydd lJanw rj y bwleh. Hyn, sef marwolaeth yr Arch- ddiacon, oedd testyn siarad l'hwng bob d dau yn y dref yma heddyw (dydd-<§ Mawrth). Eel warden o Eglwys Gym-\ reig yn y dref hoc, cefais yr anrhydedd; Ó sefyll o'i flaen yn y Consistory Court v¡ yn Eglwys Sant Pedr, am y tair blyncdd [ diweddaf, ac yr ydoedd bob tro yn; hawddgar a siriol. Pan oedd y warden C iaid yn sefyll o'i flaea er cael eu tyngu 1 mewn,' yr oedd bob amser yn gofyn iddynt pa un ai yn Gymraeg ai yn| Saesneg yr oeddynt am ei gael. Nil wnai un i ateb dros yr oil y tro iddo ef, la ond yr oedd am i bawb ateb drosto ei »jhun. Yr oedd yr ymadawedlig yn ysgolor j|Lwy<$i, ac yn cymeryd dyddordeb mawr a. y''Wasg Eglwysig Gymreig, yn nwedig yn y LLAN. Yn.' oedd yn hoff W iawn o'r LLAN, ac yn un o'r pwyllgor. J^Pel holwr, neu gateciswr, Ysgolion Sul, ||nid oedd yn ail i neb. Yr oedd hyn yn Bf3 hoff-beth iawn ganddo, fel yr oedd P gal wad mawr iawn am dano drwy ei holl !j irchddiaconiaeth. Y tro diweddaf y cefais Siji yr anrhydedd o sefyll o'i flaen fel aelod! ;jo'r Ysgol Sul, oedd yn Eglwys Dewi i Sallt, Uaerfyrddio, pan yn hall yr Ysool Sul. Sylwais y pryd hwnw nad oeddj yn hoff ganddo i glywed ond un neu yn,hoff Yaiiddo i glywed oncl un neu ddau yn ateb y gofyniadau, ond yr oedd am i'r ysgol yn gyffeedin01 wneyd hyny. Gresyn fod y digwyddiad wedi cymeryd I lie ar y diwrnod y bwriadwyd cynal 'Christmas Tree' Llandyfeilog, lie y .t trigiana un o'i ferched (sef gwraig y <, Parch John Herbert, ficei y plwyf). Duw fyddo yn nawdd i'w ferched anwyl, ac i'r perthynasau oil, o dan yr amgylch- iad sydyn. Heddwch i'w lweh.

1 C¥HrW¥§IAD, gwili, Newyddion 1 Erthyglau yr Eglwys, Newyddion 2 Yr Angel-Blentyn, Tuhwnt i Wlad Rhodes Gymdeithas Ysgolion Sul Deoniaeth Aberdar 3 I Marwolaeth yr Archddiacon James, Aber- Glanau Ogwen, Llith y Cadno, Newyddion 4 Newyddion Cymreig 5 Yn Mhlith yr Enwadau, Newyddion 6 Y Golofn Farddol, Pencarreg 7 Erthyglau Arweiniol 8 Ymladd yn Transvaal, Newyddion 9 Gwydcloniaeth, Hanesion Difyrus, Marwol- aeth Mr Henry Davies, Tanlan. Pencarreg 10 Llith Rasmws Jones, Gohebiaethau 11 Newyddion Cymreig 12 Newyddion 13 Hysbysiadi-i.,u 14, 15, 16