Y Llan

u Morfa." GOSOD GERMANI VX ill LLE. Er mai anmliroffidiol, mewn un ystyr, yw gwastraffu dim yni rwan ar ddim braidd ond dwyn y rhyfel i ben, er hyny mae yna syuiud- iadau pwysig yn myncd ymiaen ag ydynt yn parotoi y ffordd i sefydliad gwell cyflwr o bethau iGyfandir Ewrob yn y dyfodol, ac nid anfuddiol yw sy Iwi ar un neu ddau o'r elfenau hyn. Cymerwn Firainc: Mae FiraillC eisoes wedi penderiyim y bydd iddi ar ol y rhyfel, drefnu ei busnes ei lain heb help Germani, ac y mae hi eisoes yn trefnu ei gweithfeydd a'i masnach fol ag i fod yn anniby.no,. Ychydig iawn o bobl y wlad yma sydd yn dirnad dyfnder atgasedd pob Jyn, dyne.- a phlentyn yn Ffrainc tuag at y German. Er y bydd iddi dlodi ei hun trwy dori pob cysylltiad masnachol a Germani. hi nvrmda wneyd bYIlY, sef aberthu enill materol i sier- hau annibvii i aeth. Ar ei heniil fydd hi trwv datlu dros' y bwrdd ddelfrydau Germanaidd. Ond, wedi'r cyfan. nid oes reswm cyfiawn iddi fud ar ei eholled trwy duri eysylltiad a Germani. Gall Prvdain, Rwsia. ac Itali gyd- weithredu a hi yn y fati) fodd fel na fydd iddi fod vn ei eholled. Gorwedd nerth cenedi, nid yn ei gallu i brynu yn y farehnad ratal a gwerthu vn y ddruataf, ond yn ei gallu < o'vi'vrchu defllvddiau (I werth. Gwel tiraine heddyw v galfhi gynvrcliu llawer iawn mwy nag mite hi wedi arter gynyrchu. Mae r wlad yma lief yd yn deehreu cantod yr un peth. Yinhob rhyfel mae dau erfyn, yr erfyn milwrol, a'r erfyn masnachol. neu arianol. Mae yr erfyn olaf yma. er yn ddi-waed, er hvnv vn arswvdus. Arfenr et liedclj \v gan y llongau rhdli yn perthvn i r AlliOo gjdag effaith (Iroiji. A phe bai l-trainc. Rwsia, Itali, a Phrvdain Fawr yn gwneyd cytundeh a'u gilydd gario allan amodau neillduol ynglyn â masuach Germanaidd. rwan ac yn v dyfodol, bvddai y canlyniad yn foddion uniongyrchol' i gwtogi y rhyiol. A dyna'r prif amcaii, sef diweddu y rhyfel yn fuddug; oliaethus. Cyn y rhyiol yr oedd Germani wedi bod wrthi am genhcdlaeth yn adeiladu masnach anferth, a'i marehnadoedd wedi ym- estyn i bob cwr o'r bvd. ond mae v rhyfel wedi siglo vr adeilad anferth yma hyd ei sylfaeni ;Ie nid OC", ond un pdh fedr gadw Germani rhag mynd yn fankrupt, sef budd- ugoliaeth. ac fel canlyniad x hVTlv. n oddiar law v gorchiygedig. Mae hi ai holl egni felly ar enill. Yr 'Allies' yr un modd yn bwriadu enill. Rheul ddiogel mewn rhyfel vw peidio gwneyd yr hyn mae y geiyn eisio i ch wi wneyd. A'r peth goreu fedr >r 'Allies' wneyd yw dal vn dvn gyda'u gjiyaa, a gorfodi Germani sylweddoli lie mae hi yn sefyil-ei ,ro,o(i yn ei lie, fel y gwel ei pherygl, a'r si awns wan sydd ganddi o enill yn y pen draw, tra mae yr 'Allies' yn un, ac v rhortcur ei'tr\-d marwol i'w huchelgais mas nac hot ni clrwy'r byd fel canlyniad i'r undeb hwnw. Rhyfel ydi lion, cofier. o m-iiawnder yn erbyn galluoedd v tywylwleh. Cyflawnodd Germani anfadwaitli pan y c-ynlluniodd y rhyfel yma, ond yu ei ffordd o gariu y rhyfel ymiaen, m a ddVblndd ei heuogrwydd, ac y mae hi tu hwnt i bob meddwl o gyniodi a hi. Yr hwn nid vw n'lI 1n sydd yu ein herbyn. Ac o- yw'r*wla<l yma i gyflawni ei dyledswydfl, m ddvlid c-aniatau i'r un German o r genneul- aefli lion ddal llathen o dir na pherchenogi unrhyw fath () fu.-nes ar diriogaeth Prydaxn, na cliwaith ryddid i unrhyw German yn dyfod o Germani, setlo lawr yma. Goreu po gvntaf sefvdlu yr amod yma, ai wneyd yn hysbys. Rliaid gosod Germani yn ei lie, a i chadw yno; does dim o'i hsisiau yn y wlad vma, rliaid ei chau allan. aï chyfyngu. lei ci dnq. wrU) gaduyn yu Germani. PIGIO" O'R 'CVMKO, Mae dwy ddynes am bob llyn yn byvy yn Aberystwvtli yn ol y cytrif sydd newydd ei gynwryJ. Bydd iiethau yn wed wedi y claw y ,tuaGllÍi yn ol. Dywed y 'South Wales Daily News fod oynryehioUvyr Cyngrair C'ymreig a Chyngrair Cenedlaetliol yr Eglwysi Rhydd wedi cyfar- fod. Caed tafodaeth gyfeillgar. ond ni ddeu- wvd i unrhyw lienderfyniad. Dvwed Mr. O. M. Edwards, M.A., y dylai pob'gwir golffwr gario ei daclan ei hun. Mae rhai sydd yn mynxi llanciau a glashogiau i gario tu taclau yn eu dvsgu i ddiopi a ham- ddena. NTid yw Mr. Edwards yn deall golff: Y fath vw vr alwad am dai. yn herwydd < milwvr, vn Lbuielwv. fel y dywedir fod dyn a C!-> vit i-i lucrelt vn metliu cael lli'ly nos- waith yn y tldinas, K|.l tall. 1 dvn sv'n IkWV'ii.' yn Llanohvy. >'™>'rJ'>' le arall. ond faint rydd dyn am glu>tog. Mae Mr. Llewelyn William-. A.S., yn vserifenu pamphledvn yn erbyn gortodaein, a Mr, Ellis Griffith, A.S., yn siarad o blaid gorfodaetb. Dywed Arglwydd Rosebery foci amcanion ])ersonol yn peryglu'r Llywodraeth, a clxeisia bersv.adi'o'r criticyddion i fod yn ddistaw. Mae llawer o oliwilfrydedd ynghylch aW- duraet.Il hunangofiant 'Robert, Roberts' yn yr 'Outlook.' Clywais rai yn dadleu inai ffug- chwedl vdvw. ac yn priodoli yr awduraeth lyfrbrvf adnabvddus o Aberystwyth! Digon posibl mai y llvfrbryf ddaeth () hyd i'r llaw- vscrif. ac niai hynv roddodd fod i'r son mai ffixgehwi'dl vdyw. Nid oes luaaett nac aiteil na dim' ar fedd Hwfa Mon. Bu Gwylfa yn chwilio am y bedd y dydd o'r blaen, ac onibai am gyfarwyddyd cyfaill ni chawsai o hyd iddo. Mac Hwfa yn huno er ys deng mlynedd, a'r byd yn myn d ymiaen yn brvaur. Rhyfedd mor fuan yr anghofir v rnarw. P; nifer o enwogion y genedl syn debyg i Hwfa yn hyn a beth 1 Cwyna'r Dí'ych fod y Gymraeg yn marw yn America. Mae'r drydedd geuhedlaeth yn colli eu Cytnraeg. Tebyg yw yn ghymru, N-idoes Cymraeg yn cael ei ddarilen ond mewn ° gartrefi y dosbarth canol yn Nghytnru. Y dydd o'r blaen yr oeddwn yn digwydd aros am avvrneu ddwy mewn palas lie y preswylia un o flaenor- iaid amiycaf crefyddol Cyrxxru. Yno gwelais gylchgronau Cymreig am fisoedd beb dori ei dail. Wrth gwrs yr oedd efe 1 yn nawddogi llenydd- iaeth ei wlad wrtb eu prynu. Nid oea yrnn o'r plant yn siarad nac yn darllen Cymraeg. Gofynais iddo ai nid oedd hyny yn golled. Ydyw, ond dyna fel y mae.' Cred Dr. Wittou Davies, yr athro adnabyddus o Fangor, mai o'r Ilebraeg y cafodd Dr. Morgan y ieithweid canlyno" :-g A Noah ydoedd fab can mlynedd.' (Gen. v. 32). Dywed y defnyddia Pagcinus yr un ieithwedd yn ei gyfieithiad llythyrenol o'r Lladin; ond ar ol llawer o ymcbwilio yr ydwyf o'r farn mai'r Hebraeg ac nid, Gyfieithiad Pagninus oedd o flaen Dr. Morgan a'i gynorthwywvr. 08 ydyw un o'ch darllenwyr wedi cwrdd a'r ieithwedd hon mown Cymraeg bynacb na chyfieithiad Dr. Morgan (1688), byddaf yn ddiolchgar am gyfeiriad at y llyfr a'r argxaffiad a'r tudalen. Yr ydwyf wedi gweled rhai pethau dyddorol yn y Cyheithiad, yr un cyfeiriad yn y ej fleithiadau o ranau yr Hen Destament a geir yn llyfr gweddi Dr. (Esgob) Richard Daries a ymddangosodd yn 1567, yr un flwyddyn a. (fhestameut Newydd William Sales- bury.' Cymdeithas fechan, yn gweithio yn ddiataw, ydyw "The Welsh Bibliographical Society." Euw Saesnag sydd iddi, a Saesoeg yw iaith ei chylchgrawu. Cymraeg yw iaith ei chalon, a son am lyfrau Cyt u aeg y mae. Hwyracb y daw y I i siarad Cymraag yn y man. Mae ei chylchgrawn wedi cyraedd diwedd ei gyfrol gyntaf: yn cynwys wyth o rifynau. Heblaw hyuy, mae wedi cyhceddi pump o lyfrau eraill, yn ymwnejd k llyfryddiaeth Cymxu. Marw'n dlawd—o'i gydtnaru &g esgobion— wnaeth Dr. John Lloyd, esgob Abertawe. £ 3,958 oedd gwerth ei eiddo. Dr. Rees, Caersws, sydd wedi ei benodi yn Heraldic Bard i orsedd yr Eisteddfod yn olynydd i Arluuydd Penygarn. Costiodd codi y Fyddin Gyrnreig tua miliwn a bauer, EIN BARA BEUNXDDIOL. Eglur yw er's blynyddau lawer i'r rbai ydynt yu meddwl o ddifrif am y peth ac yn chwilio allan ffeithiau, mai y perygl mwyaf i ni pe mewn rhyfel ft gallu morawl cryf fyddai diffyg cyflenwad gwenith a whig. Am ein cyflenwad yn y ddau beth hyn, ymddibynwn ar ein gallu i ddwyn llwythi o Cauad." ac Awstraia, o India a'r Argentine a Rw3i? heb neb na dim i'n hatal. Byddai atalfa neu r ystr ar ein ffordd yn danfon y prisiau i fyny yn u.nadwy. Eisoes mae codiad yn y gweuith, nid am fod y gelyn wedi auddo ein llongau yn cario gwenith a chig i ni, ond oherwydd prinder llongau a chynydd prisiau y 'freights'- er insiwrin.' Y rheswm nad yw y prisiau yn uwch yw am fod Llynges Germani fel pe na bai yn bod, a byny oherwydd fod y Llyuges Brydeinig yn ei gorfodi hi i aros lie mae. Mae submarines' y gelyn wedi gwneyd cryn dipyn o ddifrod, ond nid ydynt wedi gaillti dylaawadu dim ar ein cyflenwad o fwydydd. Pe baent yu fwy mewn rhif, gallasent ein drygu yn wir. Yn ei araeth y dydd o'r blaen, darigoeodd Arglwydd Solborne, Llywydd y Bwrdd Amaeth- yddol, mor bwysig yw i ni yn ddiymdroi gyuyrchn mwy a mwy o fwyd o'n tir, yn enwedig yn ng )lwg yr hyn all gymeryd lie yn ystod y pedair neu bum' mlynedd neayf. Yn ol a ddywedodd, bydd cwestiwn y bwyd yma yn un pwysig iawn ar ol divredd y rhyfel. Mae'n ddigon posibl y bydd I submarines' wedi lluosogi yn ofnadwy erbyn y tyrr y rhyfel nesaf allan, a bydd y moroedd yn fiith o'r cychod dinystriol hyn, y rhai a wnant eu goreu i ddanfon pob llong yn cario bwyd i ni i waelod y mor. Yr unig ddiogelwch felly yw i ni gynyrcbu digon o fwyd i gynal eiu bunain, fel y gwna Germani heddyw, neu byddai ar ben arni er's lawer dydd. Ar ol y rhyfel, dyraa'r cwestiwa o bob cwestiwn, a fydd raid i'r wlad bendeifynu arno, fel i ni osgoi y posibilrwydd o gael ein newynu gan elyn cryf all godi yn ein herbyn. Mae'r perygl yn bod. PIGIO o'r "QOLKCAD." Y dydd o'r blaen, cafodd Mr. E. Maurice Jones, A.R.C.A., Caernarfon, I) thyr oddiwrth ei gyfaill, Mr. Robert Bryan, sydd yn awr yn Alexandria. Caniateir i ni ddyfynu y brawddeg- au a ganlyn Galwodd amryw ofecbgyn Caer- narfon i edrych am danom rhyw bythefnoa yn ol. Gallwch dybio ein bod wedi rhoddi croesaw cynea iddynt, a chael croesaw yr un mor gyties ganddynt hwythau yn ol. Edrychent oil yn sir- iol a gobeithlon. Y maent bellach yn mroydd y Dardanelles, a chredaf y byddant *yn deilwng o hen arwyr Cymru vn y brwydrau sydd o'u blaen." Un petb yr oeddem yn falch o'i glywed, sef fod swyddcgion y clad longau'n dweyd mai bechgyrx Cymru oedd y rhai goreu o'r holl filwyr a fu ar eu byrddau yn croesi'r moroedd hyd yn byn. A yw'r dadlauon eisteddfodol, yn ogystal a'r dadleuon duwinyddol, wedi darfod yn Nghymru? Gellir meddwl eu bod, canys ni chlywir ond ycby- dig o chwyrnu a fFraeo a dadleu wedi barn yn y blynyddoedd diweddaf hyn. Bu Brynfab yn y Darian yn gweled tipyn o fai ar feirniaid Ban- gor eleni, a dyna'r cwb!, byd a glywsom. Go- beitbio fod hyn yn arwydd ein bod yn dyfod yn gallach ac yn llai tueddol i wastraftu ein hamser. -,eL 0 bob peth ynfyd, d;1dl wedi barn, yn enwedig wedi barn lenyddol, ydyw'r petb ynfytaf. Cwyno a glywir o rai trefi Cymreig lie bu rnil- a wyr yn aros fod y ciplaniiid yn myned ar draws gwaith yr eglwysi lleol. Ni wyddom faint o sail sydd i'r gWJn, ond clywsora weinidog, nid gyda'r Methodistiaid, yn dweyd fod eglwys ei enwad ef, mewn tref neillduol, yn teimlo'n bur gryf ar y mater, ac yn datgan barn bendant nad oedd eisieu y caplaniaid, ac y gallasai'r eglwysi wneyd llawn cystal gwaitb hebddynt. Ond os yw hyuy'n wir am drefi Cymreig— nid ydym yn aicr ei fod, nid yw yn wir am y trefi Seisnig lie y mae milwyr Cymreig yn aros, Yno y mae'r Caplan Cymreig yn anhebgor. Y mae'r gauaf yn agoshau, a bydd ar ein mil- wyr a'n morwyr aisiau llawer o bethau, fel yn ystod y gauaf diweddaf. Dylid decbreu ar y gwaith yn brydlon, ac nid fel y gwnaetb rbai pobl y llynedd, sef deehreu darparu dillad cynes pan oedd y gwanwyn yn y golwg. Ar lawer cyfrif dyma dymor harddaf y flwydd- yn. Gwelsom ffridd fynyddig y dydd o'r blaen cyn hardded a dim a welodd dyn erioed. Gorcbuddid hi gan udeuliw'r grng, y porphor tywyll a'r pine goleu, ac yn gwau trwyddynt edafedd aur blodau'r eithin bach. Nid oedd fawr fodfedd ohoni heb ei Ilenwi d'r Uiwiau hyn. Y mae dail y mieri yn dechreu troi eu lliw, gwelir hwynt yn goch & melyn ar bob gwrycb, ac y mae blodeu coch yr hydref yn lliwio'r ddaear. Y mae tawelwch diwedd yr baf yn gorwedd ar y wlad. Yn y Church Quarterly Review,' y mae Dr. H. C. "Headlam yn trafod cwestiwn Kikuyu, ac yn beirniadu syniad yr Uchel Eglwyswyr am eglwys. 'Daw dyn,' medd Dr. Ileadlam, 'yn aelod o'r Eglwys Gristionogol trwy fedydd, ac y mae pawb a fedyddiwyd yn enw'r Drindod ac sydd yn credu yn yr Arglwydd Iesu Grist yn aelod o'r Eglwys Ga'holig.' Y mae'r deftiniad yma o aelodaeth eglwysiw yn bwysig iawn, yn en- wedig pan gofir am safte a dylanwad Dr. Head- lam yn Eglwys Loogr. Yu y rbif).-i diweddaf o'r 'Saturday Westmin- ster Gazette,' y mae Y—' yu dosbartbu y ceia- iadau a glywodd o bulpudau i egluro paham y mae Duw yn caniatau rhyfel. Nid ailaf ond rhoddi crynodeb ohonynt yma 1. Fod Duw yn gyfrifol am y da ond nid am y I ;ly dx wg. ond nad all ein gwared rhag y drwg heb ddiffodd y da, gan nad yw'r drwg ond yr ochr I arall i'r da. 2. Fod Duw yn ceryddu y sawl y mae'u ei garu, a bod dioddefiadau'r amser presenol yn brawf o'i gariad a'i ofal. 3. Fod Duw, trwy'r rhyfel, yn ein cosbi am ein pechodau a'n difaterwch. 4. Nad yw'marw a dioddef ond drygau ym- ddangosiadol yn unig. 5. Fod Duw yn gofalu am yr iawn, ac y gallwn ymddiried iddo ef am fuddugoliaeth i'n harfau. 6. Na ddylem ddywedyd beth sydd yn iawn neu heb fod yn iawn yn ngolwg Du". 7. Fod ffyrdd Duw yn anchwiliadwy, ac y dylem rodio trwy ffydd, gan gredn fod pobpeth yn cydweithio ar daioni. MOEOOLDKB f. Mae'r ffigyrau hyn yn swyddogol, a gellir ym- ddibynu eu bod yn gywir Poblogaeth Germani, 67,0000,000 Poblog- aeth Prydain, 48,000,000. Rhydd y. ffigyrau a ganlyn oleuni ar fywyd cartrefol y gelyn I German British Malicious and felonious wounding 172,153 1,162 Murder 350 97 Rape 9,381 216 Malicious damage to property 25,757 358 Illegitimate births 178,115 37,041 Dirorce petitions 20,340 f)65 Dyma yw'r cyfartaledd troseddol blynjddol. Ac os dowch ar ffigyrau hyn i safon o ddeg mil- iwn, cewch y cyfartaledd fel hyn :— German British Malicious Woundina, 55,694 263 Murder 51 2Q Rape 1,400 40 Malicious damage to pro- perty 31 74 Illegitimate births 26,584 772 Divorce petitions 3,036 201 Na sonier bellach am Germani 'foesol.' Mae'r ffigyrau Prydeinig wedi eu cymeryd o gyhoedd- iadau y Swyddfa Gartiefol, a'r ffigyrau German- aidd allan o'r Imperial Statistics Ouicc, Berlin, ac felly gellir eu cymeryd fel yn derfynol. i'ERSONOL. Mae dylanwad y Canon King, ficer Falmouth, y cyfryw fel, pan y deailwyd ei fod am ymddi- swyddo oherwydd kfiechyd, y cymerodd y Maer, ar ran Ymneillduwyr y dief, y cam pwysig o fyned at yr Esgob ar ran y dref, i gael ganddo beidio derbyn ymddiswyddiad y Ficer, ond i gadw'r lie yn agored iddo, pe b'ai y Ficer yn dal yn wael am bum' mlynedd. Engraiflt angby- ffredin o yspryd da, yu deilliaw fel dylanwad dyu da yn y plwyf. Medde'r musketry instructor — If you could only ahoot as well as you eat, you would be a crack snot, whereas 'That's right, sergeant,' oedd yr ateb, but then you see I've been practising eating for twenty-two year8, while I've only "ad this 'ere gun six weeks.'

Rhiwmatic ac Anhwyldeb y Sidney. TRINIAETlI RAD. Y mae rhiwmatic vn ganlyniad uric acid crystals yn y llywethuu a'r cymalau. effaith gormod o uric acid yn v cyfansoddiad, a'r o asid hwn ydyw aclios, penaf y poen yn y cefn, lumbago, sciatica, gowt, anhrefn y dwfr. careg, grafel, dropsi, diabetes, a Blight's disease. Y mae Tabledi Estora yn driniaeth effeitliiol a llwvddianus ar gyfer hyn, ac wedi gwella llu o achosion, wedi i feddygiti- iaethau eraill fethui yr livii a -yfrif am y ffaith eu bod yn cyflym gymeryd lie medd- yginiaethau ''ar ol yr oes"—ydynt yn ami allan o gyraedd pawb ond v cyfoethog. Y mae nifer cvfyngedig o focses o Dabledi Estora yn cael eu CYNYG YN RHAD .er profi eu bod yn 11 awn waranfu eu des- grifiad-mc-ddyginiacth onest. at y Kidney am bris go nest. h. Ee. y hoes 0 uabledi. neu G boos am 6s. Cvflenwir luvy gan y rhan fwyaf o fferyllwyr. t:' Y mae y cynyg" hwn o un bocs llawn yn parliau mewn grym i ddarllenwyr Y LLA-N am ddeng niwrnod o'r dyddiad hwn. ac ar yr amod fod y rhybudd hyn yn cael ei dori allan a i anfon gyda 3c. mewn stamps, onid e. fe anwvbvddir v ceisiadau: a'r amcan ydyw, diogelu rhag rhai nad oes arnynt angen am y cvnyg. Cvfeiriad-Estora Co., 132. Charing Cross Road, London. W.C. v

LLANLLY FN I. YKADABL-Deallwn fod y Parch. John Williams, curad Fenygroes, yn ein gadael Mae wedi derbyn curadiaeth bwysig Caer- narfon. Mae y gwr parebedig wedi treulio 12 mlynedd yn ein plith, ac yn fawr ei barch gan bawb yn tin plwyf. Nis gwyddom am unrhyw waith perthyuol i glerigwr nad ydyw Mr. Williams wedi ei lenwi yn ngwir ystyr y galr. Bydd ein colled yn y plwyf hwn yn sicr o fod yn enill i blwyfoHon Caernarfon. Cawn gyfle eto, cyn y bydd wedi ein llwyr adael, I ymbelaethu arno. Damwain.—Aeth baehgen o'r enw Giiftith Owen, 14 oed, mab Mr. Robert H. Owen, Penryrfa, Talysarn, i gasglu Uack-berries, at chwarel Gloddfa Coed, yr hon sydd heb welthlo er's rhai blynyddau, ac wedi ei llenwi i fyny a. dwfr. Tra ar yr ymyl yn easglu. gwelodd Miss Owen, Bryncoed, ef yn llithro i lawr i'r dwfr, ae er i'r cymydogion wneyd pob ymdreoh i dd'od o byd iddo, mae'r cyfau wedi bod yn fethiant hyd yr adeg yr ydvni yn ysgrifenu. Mae ein cydyrndeimlad "llwyraf i'r tad ac a'r teulu oil yn eu profedigaeth fawr.II.D.

Marwolaeth a Cnladdedigaeth y Parch. Isaac Morgan, Ficer Eglwys- wrw, Penfro. Gyda theimlad o hiraeth dwys y cofnodir marwolaeth y Parch. Isaac Morgan, fieer Eglwyswrw, yr hyn a gymerodd le dydd Mawrth, y 7fed cyfisol. yn 59 mlwydd oed. Xid oedd Mr. Morgan wedi niwynliau iechyd da er's peth-amser, ac ar gais ei feddyg. Dr. Willon Davies, Trefdraeth, Peniro, aeth am seibiant, a chjinewidiad a wyr i Llandrindod Wells, ac yno. yn York House Private Hotel, er y driniaeth feddygol oreu, y graddol wanhaodd. ac yr liunodd yai dangnefeddu? o dan end gweinvddes (nurse) o Gaerdydd, ei trawd, y Parch. Joseph Morgan, ficer Aber- anmian. a) chwaer, Mrs. Owen, Waltham- t.c,NN-. -Nlaij ydoedd i'r diweddar Mr. David Morgan. Gwarlevel. Pontrhydygroc-s, i'r hwn y ganwyd niter fawr o blant. Derbyniodd et addysg foreuol yn Y^golion Cenedlaetliol a Llanafan, u ba leoedd yr aeth i Ysgol Yntradmeurig, He yr oedd yn gyd- fyfyrwyr iddn dri a ddaliant fywolia,-thau uiewn I'lwyfi cyfagos. sef y Parclin. J. Myvenydd Morgan, ficer Llandudoch; E. P. Jone. ficer Moylgrove. a D. Williams, rheithur Bridell. Yma y bu yn fyiyriwr dyfal ac egniul. a gwasanacthodd am beth amser ft i atlxraw eynorthwyol, a bu hefyd am ysbaid yn dilyn yr alwedigaeth addysgawl yn Hatfield Hall. Durham, lie y graddiodd yn L.Th. yn 1^83. Yn l, urddwyd .ef yn ddi- acon gan y diweddar Esgob Basil Jones, Ty- ddewi. a. thrwyddedwyd ef i guiadiaeth Llangoedinore. a derhyniodd yi tirdd offeiriad yn ItisG. Tra yma La yn gyd- weithiwr teyriigarol a ilwyddianus i'r d weddar Hybaieh Archduiacon North, yr y-golhaig gwych, a'r diweddar Barch. R. B. Jenkins, 'offeiriad duwioj Aberdar.' fel y'i hadwaenid. Yn 1890. dyrchafwyd ef gan Arglwydd Habbury. yr Arglwydd Ganghell- ydli ar y pryd. i fyv.oliaeth Eglwyswrw. trwerih UG3 yn flynyddol, a thy. a lie y crwoithi'»dd yn ddilefl hyd ei fedd. Yr oedd ei an. Idani ei blwyf yn nodedig. a sef- ydlodd (.)l-eithlu ilewyrelu! cyfarfodydd yr hwn yn y^tod misoedd*y gauaf oeddynt yn gaffaeliad. ae yn hyfforddiant i ieuenctvd y pentref. a'r wlad oddiamgylclx. o bob enwad, Yr ",d, 1 ei Sul hefyd yu faes neillduol ei lafur. Bu yn y.tud ei oes yn deithiwr mawr. ae yn nghwnini ei gyfaill mynwe.-ul a hoff, y Parch. D. II, Davie. cyn-ficer Mwnt a'r Furwig, y ddau yn hi bynafiaeth- wvr. lalndd yinweliadau a'r Iwerddon ac a Llydaw, a bu hcfyd ar deilhiau yn Rhufain. Gwlad Canaan. a'r Aipht. a gwnacth nod- iadau nianwl o r oil, ae ar 01 ei dd\ch^elicid o'r oil o'r lleoedtt hyn. irwy gymorth dar- luniau hud-lu.-ern. traddododd gylre- II ddai- lihiHll gwir addysgiadol ac eglurhaol yn ei blwyf ei bun, a'r plwyti eylcbynol. Cwnaeth ddcfnydd helaeth hefyd o'r hud-lu-ern yn nffbylari'«idydd amddiffyn yr Eglwys. ac ym- bociiodil i y-grifellll ugeiniau. (I eniynnu eyl- addas i'r pliuit i'w canu ar y-glentau (slides' y llusern. o 1,a rai yr arddangosodd o bryd ] brvd tua 1030 mewn nifer. Yn narpariad cy- hoeddi ad vmchwiliadol y Ddirprwyacth Frenhinol Gymreig ar Golufnau Hynaliaeth- ol. mewn eysylltiad a Syr Stafford ITO Llanelli: Syr John Rhys, Rbydyclxain: Dr. Henry Owen. Poyston Dr. Wall, Dillbych-y- Pysgod; y Parch. G. Eyro Evans. Aberys- twyth; E'.lward Owen. Llundain. yr ysgnf- envdd, ac (e-aill. gwnaeth waith eang a thrwyadl. Yr oevld yn aelod <>'r Gymeleitha, Hynaliaethol Gymreig, a darllenodd amryw bapurau galluog yn ei ehyfarfodydd. yn mharatoad pa rai y teitbiodd o dro i dro tua SO m nUnrncdd mewn ymchwil am wrth- ddrychau o ddyddordeo. Yr oedd ei gyfar- t'odydd plant a'u gorynideithiau yn sefydl- iadau blyuydd<>l pwysig. y rhai a gynhelid Calan a'r Pa-g. ac cdrychid ymiaen alynt gan Ymneillduwyr yu ogystal ag E'ilwyswy r. Fel Etflwy-wr yr oedd ei duedd- iadau at yr Y Uehel Eglwysig. mewn athrawiaeth a ffurf-lywudraeth. Yr oedd yn bregetliwr galluot: yn y ddwy iaith, ac yn offeiriad plwyfol cydwybeKlol. ac yinwelydd cyson. Yn ei ficeriaeth harddwyd y gUlghd1 a;r festri., a derbyniwyd anrhegion gan aelodau a charedigion yr Eglwys o allor- fian vsblenydd. asteli-emynau, a thlys- gawg.a'u. Yn lIlwl a Arglwydd Esgn'. T\ Ddcwi, a ehan ddilyu e,ialllp1 yr Esgob Taylor-Smith. Caplan-Cyffredinol y Gallu- nedd. canai y gloch bob dydd am ddcudd-u roddi evfle i'r plwyfoli<m ddod ynghy I i weddio ar ran ein milwyr a'n morwyr yn ystod v rhyiel, a throai and i deithiwr dyeiihr i fewn i gy<l-d<l« i,yf ag ef. Yn ystod ei yinweliad ag Ei'iwy, Si. Cristiolu-. Illi:, Ehi'ill diweddaf. i gynal gwasanaetb Con- brma.Mwn. mewn ymddiddan. cyfeinodd Arglwydd Esgol. Ty D.lewi ato fel gwr dy-g- edTg. yr awduii'ii galluoeaf a draetbent ar y gwahanol lt,dd vr jnnvelai A hwynt. Ychydig wyth- no.au vn ol. vr oedd yn bresenol yn angladd v diweddar Barch. John Jones, prifatbraw Ysgol Ystradmeurig. Ar ei yinwehad a Palestina dygod.l yn ol gydag ef ddwfr or lorddoneu a'r Mor Marw. a gwemvddodd amryw fedyddiadau yn ei eglwys ag pf. (1 werthfawrogai bar o esgidiau. a r rbai > driugodd lethr.au eyscgredig myuydd C'alfnria. i(t(lo iN\,i-d(i weddar Barch. R. B. Jenkins, nc anrhegwyd ef fig amryw roddi or, gwertlifawr pan yr. gadael Llangoedinore. Cymerodd yr angladd le ddvdd Gwener. y lOfed cyifsol. nan y <L\"g^vyd ei weddillion marw.,1 gyda'r cer- bydm- a. gyrhaeddai Strata Florida am 1.20. •i chhiddwv.t ef Yn Macpebih ei ihmlu. Ysbytty Ystwyth. Tra yn cvfarfod y corph, darllenv.-yd yr adnodau agoriadol gan y Parch. W. J. Williams, D.G., ficer Gwnnws; y Psalm yn yr Eglwys gan y Parch. R. E. Davies, ficer Ystrad, a'r llith gan y Parch. E. P. Jones, ficer Moylgrove. Ar lan y bedd darllenwyd y brawddegau agoriadol gan y Parch. T. M. Jarne-, rheithor Meline, a'r ad- ranau tro-glwyddol gan y Parch. D. H. Davies, cyn-ficer Mwnt a'r Ferwig. Rhodd- wyd yr emynau allan gan y Parch. J. M. William-, curad-mewn-gofal. Cunwyd Der- fydd inii deithio'r ddaear' ae '0 frj-mau Caersalem,' a chwareuwyd y 'Dead March in 'Saul' gan Gwladys Jenkins, School House, Yspytty Ystwyth. yr organydde3. Y prif alarwyr oeddym y Parch. Joseph Morgan a Mr. D. Morgan, Matlock (brodyrr. ir". Owen, Walthamstow, a Mrs. Jones, |Poiitrhydygroes (chwiorydd); Mr. J. J<1- inael, Cummeurig; Mr. a IrF. Jones, peny- gwaiili; Mr. D. Morgan, Dauyberth. rheidiol; Mrs. Davies. Frongoch; iNIrs Morgan, Hafodnewydd; Mrs. Williams Pontrhydygroes (cefndej-wyr a chyfnitherod). Mr. J. Jones a Miss'L. Jon-es, Llwynygog. Pontrhydfendigaid, a Mrs. Mill. Tynponl bren, Yspytty Ystwyth. Yr oedd heiyd yn bresenol y Parchn. G. D. Jones, prifatL w presenol Ystradmeurig; T. N. Junes, L Eglwysnewydd; J. D. Evans, rheithor Eg- Iwyswen, a P. Jone. curad Llandudoch; Mri. D. J. Edwards. Y.H., D. Thomas, n W. Peregrine. R. Ll. Daniel, T. James. W. James, J. Evan-, J. Thomas, J. Jones, Cap:, a Airs. D. Morgan, Mr. T. Jenkins a Miss Jenkins. Misses M. Thomas, Owen. Jones, Defies, Williams ac R. Thomas, Mrs. Daniel, Mrs. Evans, Mr. a Mrs. J. Jenkins. Mr. J. E. Phillips, yr oil o Eglwyswrw a'r cylch; Mr. W. G. Edwards, Lloyds Bank. Lianbedr. ac eraill. No- Sul, yn yr Eglwys, cynhaliwyd gwa-anaeth coffadwriaethol, pryd y llafarganwyd y brydnawnol weddi gan y Parch. T. M. James, rheithor Meline; y darllenwyd y Uithoedd gan y Parch. J. D. Evans, rheithor EglAvy-wrw. ac y pregethwyd yn ddwy, ac effeitliiol gan y Parch. D. H. Davies. cyn-ficcr Mwnt a'r Ferwig. oddiar Datguddiaa xiv. 13. Canwyd 'Ar lan Ior- ddoiien ddofn.' 'Yn y dyfroedd maivr a'r tonau,' a 'Bydd myrdd o ryfeddodau.' chwareunwd y 'Dead March' in 'Saul' gan yr organyddes, Miss ii. White. Daeth cyn- nulleidfa luosog iawn o bob enwad ynghyd. Derbyniwyd pleihdorchau oddiwrth gynull- eidfa St. Cristiolus. Mr. a Mrs. W. Evans. Pantyderi; Miss Jenkins, York Hons Private Hotel, Uandrindod Wells: a Mi- Jenkins, School House, Yspytty Ystwyth.

Gwasanaethau Diolchgarwch am y Cynhauaf. [Bydd yn dda aenyvx ddcrbyn adroddiadau o gwasanaethau hon o bob piwyf, ond taer er: icn ar in gokebipyy fod yn brydlnvtv., b" ch ry2i 0. Gol ] Llakilen, Msnwy.-— Cymerodd gwa, aethau diolcbgarwch y plwyf uchod le Eglwys y plwyf y Sul diweddaf. Gwssi:' yr adeilad cysegredig yn wych iawn gan a Miss Martin (Glbt Hardwick), > Morgan, Llaueien Court; Miss M. Willi, Mr. John Jones, Mr. Tooley a Mr. Ho1 B!odau, ffrwythau, a llafur oedd yn gw i fyny y rhoddion at addurno yr Eglwx rhoddwyd rbywfceib gan bron bob teulu plwyf, Yr oedd y gwasanaetaau yn f a'r Eglwys yn orlawn. Gweiuyddwyd ficer, y Parch. W. D. Jones, yn y 1, phregethwyd yn yr hwyr gan y PareL. Corn-or, D.D.,rheitbor I,Iatigattock-j*tx Chwareuwyd yr Organ gan Miss Casglwyd tuag at dreuliau yr F- 7p. 16s. 2ic,