Y Llan

GARTHELI. ESGRULUIDOD.-Trw y ryw esgeulusdod neu gilydd, nid oes dim hat esion o'r plwyf bach yma wedi yniddangos yn riviioloftiau y LLAN er's rhai wythnosau, tra mae amryw fan bethan wedi cymeryd He er's mis o amser, megis agor blychau Cenhidot Gartheli a 9 Bettws Leici ddiwedd mis Mawrth, cynwys pa rai oEJdd-Gartheli, ,hwng Blwch yr Eglwys, Blwch yr Ysgol Sul, a Blwca Gwastod Tynrhelig, oedd 2p 10^ Bettws Leici, 3p. Pob un wedi cynyddu petb, yr hyn sydd yn arwydd da iawn fod y bobl yn yr amser jythryblus yma yn cofio peth o'u dyledswydd trwy gyfranu at y Genhadaeth, yr hon ddy- ledswydd y mae llawer yn ei anghofio neu yn ei hesgeuluso trwy ddywedyd, Mae digon o waith gyda ni i ofalu am ein hachos gartref,' heb ystyried fod rhyw rai wedi aberthu er ein mwyn ninau, neu buasem eto yn mysg tywyll-leoedd y ddaear. Y GARAWYS A'R PASG. Eto unwaith ymysg y pethau a fu, ac nid dyn a *yr pa effaith a dylanwad maent wedi adael arnom. Cawsom wasanaethau a phregethau yn wyth- nosol yn ystod tymor y Garawys, a gweln- yddiad o'r Cymun ar Sul y Pasg, a'r Nlsgol yn ol ei harfer yn adrodd pwnc yn yr hwyr, (Marc xvi.), y ficer yn holl, a phob un yn gwneyd ei waith yn gymeradwy, yn enwedig y plant. Y FISTRI FLYNYDDOL. Nos Wener, y 29ain, cynhaUwyd y festri flynyddol, yr hon a elwir Festri y Pasg, dan lywyduiaeth y Parch. T. Davies, y ficer, pryd yr awd trwy y cyfrif arianol am y flwyddyn ddiweddaf, yr hwn oedd yn foddhaol, gan fod peth mewn llaw wedi talu pob gofynion. Ar ol mynerl trwy y ffigyrau, yr oedd yn rhaid dewis swyddogion am y flwyddyn ddyfodol, pa rai a gawsant eu hail-ethol ond y wardeniaid, pa rai yn ol rheolly He sydd i gael eu newid bob dwy flynedd, a syrthiodd y goelbren eleni ar Mr. David Davies, Tai'ncwm, a Mr. Juhn Williams, Llettyrgog, dau ag sydd wedi bod yn llanw y swydd o'r blaen gyda ffydd londeb. Bydded iddynt yr un rhwydd bynt eleni eto. Nifer fechan oedd wedi dyfod ynghyd i'r festri eleni. A oedd rhywbetb gan y tywydd a phethau eraill i wneyd 4 hyny? Ond beth bynag, buasem yn hoffi gweled rhagor yn dyfod ynghyd, ac yn teimlo mwy o ddrddordeb yn materion allanol yr Eglwys, gan mai unwaith bob blwyddyn mae y cyfarfod hwn.-M..

LLANFIHANGEL-Y CREUDDYN. SIFYBLIAD Y FICBR NBWYDD.—Bu yr Hy- barch Archddlacon Williams, Aberystwyth, yn sefydlu y Parch. T. R. Davies, gynt o Llwynhendy, yn hen Eglwys enwog Llaufi- bangel ddydd Mercher, Ebrill 26ain. Yr oedd y gwasanaeth I ddechreu am 2 30 Daeth cynulleldfa gref ar brydnawn gwaith, yn nghanol amser hau, I dderbyn hAd ysferyd- 01. Darllenwyd y gwasanaeth gan y Parch., D. A. Thomas, ficer Llanafan, ac un genedig 01 o'r plwyf. Darllenwyd y llithiau priod gan y Paroh. J. F. Lloyd, ficer Llanllar, a'i Parch. W. J. Williams, D.G., ficer Gwnws. Yna esgynodd yr Archddiacon i'r pwlpud, a siaradodd yn rhagorol yn Saesneg a Chvm- raeg, a charem weled yr hyaafgwr tywysog- aidd yn dal y swydd bwysig hon. Dywedodd yr Hybarch Archddiacoa eu bod hwy yn y plwyf wedi cael olyniaeth o bregethwyr galluog a doniol, a bu yr Esgob yn chwitio ac yn meddwl yn ddwys am un cymwys I fod yn olynydd i'r pregethwyr mawr sydd wedi bod yn y pwlpud hwn. Yr oeddynt wedi eu breintlo yno A phregethwyr da, gyda'r can- lyniad fod yno Eglwys gref, cynulleidfa fawr, ao yr oeddynt yn oaru yr Eglwys yno. Yr oedd y modd y gofalant am yr adeilad ardderchog a glendid y fynwent yn profi fod yma drefn a gofal am dy Dduw yn yr ardal. Anogai hwy i fynychu ty Dduw yn gyson, gan ddal breichiau eu gweinidog newydd i fyny, a'i gynorthwyo i fugeilio'r defaid, ac i borthi'r *yn, gofalu am y Cymun, ac yn bybyr dros yr Ysgol Sul, a byddai Duw y tadau yno yn amlwg yn eu plith. Yna aeth yr Archddiacon a'r Fleer newydd o amgylch i brofi ei feddiant. Clodd y drws ac agorodd ef, aeth at y Fedyddfan, aeth at y gloch a chanodd hi 26 o weithiau- y 26ain o'r mis oedd y dydd. Yna aeth at y ddarllenfa, i'r pulpud, ac at yr allor Sanctaidd. Gwedi'r gwasanaeth ardderchog hwn, rhoddodd Mr. T. Jenkins; Tanllan, 9 Eglwyswr aiddgar, a warden yn y plwyf hwn am 40 mlynedd, de ardderchog i'r holl offeiriaid a'r dyelthriaid. Wedi mwynhau deilen deg yr India bell, aeth yr Archddiacon a'r holl offeiriaid a'u teuluoedd i'r Ficerdy I gael ymgom hyfryd &ru gilydd. Am 6.30, darllenwyd y rhan flaenaf o'r gwasanaeth gan y Parch. Evan Edwardes Aberystwyth, a'r rhan olaf gan y Parch Emrys Rees, Aberystwyth. Darllenwyd y Idwy lith am y Parch. J. Rhys Davies, Llan. badarnfawr, a cbafwyd dwy bregeth briodol 'r dydd-un gan y Parch. T. Geler Jones, icer Felinfoel, a'r llall gan y Parch. D. Jones, icer Llanbadarnfawr. Cawsom wasanaethau irdderchog. Diolch I bawb am eu cydweith- "ediad, ac yn benaf 0111 Dduw pob trugaredd im ddlwrnod mor hyfryd, ac am Ei hyfryd- rch a'i brydferthweh yn Ei Deml. Sanctaidd. -Ap Creuddyn.

LLANGADWALADR, SIR DDINBYCfl Y PASG—Yn el gylchdro flynyddol daeth y dydd hir-ddisgwyliedlg sydd orbyn hyn yn cael ei gyfrif yn mhlith y pethau a fu. Cawsom ni yma amser da lawn. Daeth nifer dria at eu gilydd yn y boreut yr adeg oreu ar y dydd, pan yr oedd corff a meddwl yn fywiog, ao mewn cyflwr addas i sylweddoll pwysigrwydd ffaith fawr yr Adgyfodiad. Daeth rhai o honynto bell ffordd, wedi gwneyd aherth er bod yn bresenol i gyfranogi o'r Cymun Ben- digaid. Yr oedd yn dda iawn genym fel Eglwys eu gweled yn ein mysg. Drwg genym fod rhai wedi eu cadw gartref oher- wydd afiechyd. Gobeithiwn y deuant i'w cynefinol iechyd yn fuan, ac y cawn eu gweled yn mynychu Ty Dduw:fel arfer. Er rhoddi mantais i'r rhai oedd yn methu bod yn bresenol yn y boreu oherwydd achosion cyfrelthlawn, rhoddwyd oyfleustra i'r cyfryw I rai gymuno yn yr hwyr. -Llew Owalia. J

EGLWYSWRW. < Y PASG.—Boreu Sul, yn ol trefn arbenig yr Eglwys, cafwyd gweinyddiad o'r Uymun Bendigaid yn y boreu am 10.30. CyfralJo- odd broil yr oil o'r aelodau yn y gwasau of h hwn. Gweiuyddwyd gan y fioer, a chaf, Vd pregeth ganddo yn yr hwyr, ar brif bWIIC y dydd, cief Adgyfodiad Crist.' Darlleu w yd y llithoedd gan Mr. W. T. James a Mr. R. L Daniel, a chyfetliwyd gau Miss H White. F:ø:¥TRI.-Cynhaliwyd hou nos Lun ana eheob o'r gloch. Ar ol goiphen gv-'r cyfrifon a'r ttliadau, y rhai a basiwyd vn unfrydol, de-isodd y Ficer Mr Jeuklll T. Jenkins, Berllan, yn warden, ac ethol yd VIr. T. James, Eithinduon, yn warden y pl« vf, Ðewiswlo vd Mr. D. J. Edwards, Y. H, Vlr. Jones, Wetu Villa; Mr R L Daniel, Mr. I W. J. James, a Mr. B. W. Peregrine vn 'sidesmen.' Llywyddwyd yn ddeheuig g.t:; y Ficer. CYFAKFOD ADLONIADOL—Am Saitli. nns Lwn, cyDbnliwyd cyfarfod adloniadol ni Ngapei yr Eglwys. HvwyddwydganMr I). J. Edwards, a'r Parch T. M James, e iMB, g.n fod Mrs. Evans, Pantyderie, wedi t) tt u d'ud. Aetbpivyd drwy ravleii dda, a t;wti;,<eih pob un ei ran yn ganraoladwy. Mae d- d &t)et.,ig yu (idyledus i'r Ficer a Mrs. Darnel am addysgu'r plant mor dda. Hir oes iddvnt yu Eglwys* rw. Cynygiwyd pleidiait3 o ddiolefigiLr-Ach i'r ddau Iywydt am wney eu gwaith mor dda gan y ficer, ac eiliwyd gvti Mr. Jeiikins, warden. Cafwyd elw sylwetMul tuag at l>ronfa'r Baud of Hope.' GWABLBDD. — Drwg genym gufnodi fod un o aelodau rn-yaf ffyddlon yr Eglwys, ac un t.'r thrAwe8au goreu fu yn yr Yagol Sul, ar ya o bryd yn wae! iawn o ran ei hiecbyd, hef Mrs. Edwards, Glandwrganol. Oud ei m wan iawn, yr ocdd yn rhaid iddi "d cyfranogi o Gymun y Pasg, ac fe fu y See 0 g*eiuyddu y Sacrament yu y ty, iddi hi n't dau fab, Mr. D. J. Edwards, a Mr. W H. Edwards, Lloyds Bank, Lampeter, a M,88 E. Davies, yr hon sydd yn gweiui mor Syd t on iddi, Dyma psiampl ardderchog o bgi-A,g- wraig, yn ngwir ystyr y gair. Er ti.ea n oedran teg, gobeithio y g êl Uuw yn dda i'w hadferu ychydig bach eto YI1 ein plith. Mae eiu cydymdeimlad llwyraf gyda'r teulu. -JJ, W.P.

LLANSANTFFREAD, CEREDIGION PRIODAN-Boreu ddydd Sadwrn, Ebull 29ain, uuw yd mewn gl&n briodns, gan y Ficer, yn eglwya henaf-,] y plw)f, Pte. Stanley Charles Walton, RAMC., 14 Browiisvujod Road, Llundain, a Miss Kitheriue Mary Emily Thomas, mercb henaf Mr. a Mrs. Jutm Thomas, Belmont House, Lianon. Dyma y briodas filwrol gyntaf yn yr egl wys yma, Daeth y c6r cauu yuo yn gryuo, a chaf y d gwasanaeth corawl. Rhoddmyd y briodforeli ymaith gan ei thad, a gwnaeth ei chwiorvdd, sef y MisaeB Jane Sinnett, Dorothy, a Gwiadys Thomas, weini arui fel morwyniou. Ei brawd ieuongaf, Mr. David L. Jones Thomas, oedd y gwas priodas Heblaw teulu, perthynasaii, a chyfeillion y brlodferch, yr oedd Mr. a Mrs. Edmund Walton, tad a mam y prioufab, hefyd, yn breseuol. Yn ychwanegol at y gwHboddedigion pnodasol, drwy gared igrw ydd Mrs. Thomas, uiwynhawyd y wledd yn y Bel- mont, hefyd, gan aelodau y cdr canu, a clutn holl blant y peutref. Dengys y rhetitr fiiith o anrbegiou gwertbfawr dderbyuiodd y par ieuanc deimladau gwresog llu o geraiut a chyfeillion tuag atynt. RHODD o £ 200. — Drwy ewyllys y diweddar Mr. Jobn Jones, Levant House, Lianon, gynt o-Cilfynydd, yr hwn a gladdwyd ddydd Mer- cbor, Ebrill 26ain, yn rnyn went Llallsal, t- ffread, y mae Eglwyswyr y lie wedi citel rhodd o £200 tuag at ddechreu trysoifa i adeiladu eglwys newydd yn lie hen eglwys y plwyf.

PENCARREG. FKSTRI'R PASG.—Cynhaliwyd Festri flvn- yddol y plwyf uchod yn S. lago, duydd Merobwr, Fh,ill 26<iin, dan lywyddiaeth y ficer, Parch. D. James, M.A. Ail ddewisodd y Ficer Mr Thomas Thom-is, Maesisa C tt,ge, yn Warden y Ficer, a dewisYo yd Mr. Thull/ail Williams. Tygwilyoij yn uufrvdoi vn W an (e/i y bobl. Dewiswyd y Mri. Timothy Lewis, Red Lion; Tom Davies, Felmfach, a D. Davies, Cilgell, yn is-wardeniaid. Aed drwy gyfrifon y flwyddyn, a chaed hvvynt yn dra ff dflol. Casgliadau, 53p. 17s. Treuliadau, 48p. 5a. Uweddill mewn llaw, 5p 12s. Pasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i Mr. Tllos. Davies, Feilnfach, hen warden y bobl, am y uaodd deheuig y bu iddo gyflawni ei ddyied- swyddau am y tymor o bum mlynedd. YQ ystod y flwyddyn gwnaed amryw welliantau yu S. Pailrig a S Iago, yn eu plith^twy^vv^d Eglwys St. lago, ac ychwanegodd hyn yn fawr at g) stir yr addolwyr yn ystod misoedd y gauaf, rhuddwyd Altar Coverings a Frou- tals'newydd yn y ddwy Eglwys. Felly ar y cyfau edrycha pethau yn bur lewyrchus. Mae llawer o ddiulch yn ddyledus i'r Ficer, Mrs. James, y swyddogion, a'r aelodau aui eu hymdrechiou a'u cyfraniadau yn ystod y flwyddyn aeth beibio, yn enwedig yn ngwyneb yr amgylchiadau dtfrifol sydd wedi goddi- weddyd eiu gwlad. Yr oedd gwenith tramor gwllt y cwarter yo rhatach 111 Newcastle on Tyne dydd Sadwrn. Yn ngyf.irfod blynyddol Cyngor Dinesig Llanrwst, iewisiwyd Corporal Albert Hughes, yr hwn syid gyda'r fyddin yu Ffrainc, yn gadeirydd.

heddyw. Yohydig newyudion duerbyn- iwyd yn y wlad hon 0 r ilwerddon ddoe heblaw a gafwyd gan y Liywodraeth, ac yn Nhy y Cyffrodin ddydd Iau hysbysodd Syr Edward Carson y byddai iddo wneyd yr oil yn ei allu gyda Mr. John Redmond i ymheddychu y pleidiau. JBodolai teim- ladau angerddol yn Nhy y Cyffredin yn erbyn Mr. Birrell, ac aeth un aelod mor bell a dweyd mai methiant hollol ydoedd. Byddai yn rhaid i'r Senedd a'r wlad gael rhyw eglurhad, ond yn y cyfamser a: ydoedd yn ddoeth ei gadw yn ei swydd yn hwy? Pan fethai cadfridog yn y fyddin gario allan unrhyw ymrwymiad, gelwid arno i ymddiswyddo yn ddioed, a dyna ddylid wneyd a Mr. Birrell. Siaredid yr un mor gryf yn erbyn Arglwydd Wim- bourne, yr arglwydd rag]aw. Cymerodd amryw' frwydrau le rhwng y milwyr a'r gwrthryfelwyr yn yr heolydd, a dinystr- iwyd amryw adeiladau, tra y collodd llawer eu bywydau ar y ddwy ochr. Mae Uu o forched yn cynorthwyo y dynion, a saethir gan y gwrthryfelwyr o ffeneetri tai ar bob un a welir mewn gwisg swyddogol. Teyrnasiad dychryn eJlir alw y sefyllfa yn yr Iwerddon heddyw, a methrir pob deddf dan draed gan y gwrthryfelwyr gwallgofus. CANLYNIAD EISTEDDIAD DIR- GELAIDD Y SENEDD. Yn Nhy y Cyffredin, ddydd lau, cafwyd trafodaeth ar yr hyn fu dan ystyriaeth yn yr eisteddiad dirgelaidd, ond pan ddygwyd y mesur ymlaen gwrthodwyd ef ar unwaith gyda mwyafrif mawr. Hysbysodd y Prif Weinidog yr hyn fwriadai y Liywodraeth wneyd ymhellach yn y Ty ddydd Mawrth. Mae dau gwrs yn agored i'r Llywodraeth, eef aroa am fis i weled pa nifer o wyr priod a ymrestrant yn wirfoddol, a gorfodaeth. Mae dyryswch yn bodoli ar hyn o bryd a theimla y gwyr priod eu bod wedi cael eu camarwain. YMOSODIADAU GAN AWYRLONG- AU FFRENGIG. Mae y Germaniaid wedi bod yn tan- belenu gyda ffyrnigrwydd yn mharthau Avocourt, Esnes, a Cummieres. Llwydd- wyd heddyw i ddwyn i lawr un o awyr- longau y Germaniaid, yr hon syrthiodd yn amddiffynfa Vaux. Nos Iau, aeth tair o awyrlongau Ffrengig i dan-belenu ar or- 8afbedd y rheilffordd yn Elain a Rensdorf ynghyd a'r rheilffordd i Araaville, a phar- asant lawer o ddifrod. DIGALONDID Y GERMANIAID. Mae gobeithion y Germaniaid i enill buddugoliaeth yn Verdun yn lleihau bob dydd, gan mai ofer yw pob ymdrech o'r eiddynt, a theimlant yn hynod ddigalon. Meddienir hwy gan gynddeiriogrwydd i'r fath raddau fel na wyddant pa fodd i droi, gan fod pob yatryw o'r eiddynt wedi myned yn ofer. Honasant lawer. ond y mae pob adduned wedi bod yn ofer, a.'u rhyfyg yn ystod y 66 dydd wedi costio yn ddrud iawn iddynt mewn bywydau. le DYDD SADWRN. YCHWANEG 0 RWSIAID WEDI CYRAEDD FFRAINC. Cyrhaeddodd nifer dda o filwyr Rws- iaidd i Marseilles ddoe, a rhoddwyd der- byniad hynod frwdfrydig iddynt pan lan- iasant. Dygodd y gatrawd bresenol sein- dorf gyda hwy, ac ymgasglodd miloedd o bobl i'r heolydd tra yr ymdeithient i'w gwersyll. Hynod anesmwyth yw y Ger- maniaid oherwydd dyfodiad y drydedd gatrawd o Rwsiaid i Ffrainc, a oheisiant ymhob modd eu bychanu a'u difrio drwy gyfrwng eu newyddiaduron—rhywbeth i daflu llwch i lygaid pobl Germani. Aeth rhai o'r Rwsiaid i Lundain, lie yr arolyg- wyd hwy gan Arglwydd Kitchener. YMLADD YN LOOS. Gwnaed ymosodiadau beiddgar gan y Germaniaid yn Loos ddydd Gwener, ond er iddynt wneyd del-Dydd helaeth o nwycn a magnelau, credir mai cynllwynion ydyw yr ymosodiadau hyn i dynu sylw y Pryd- einiaid oddiwrth Verdun -a r Iwerddon, ond beth bynag yw eu hamcan, nid ydynt yn gwenyd llawer o niwed. SUDDIAD RHYFEL-LONG BRYD- EINIG YN MOR Y CANOLDIR. Gwrthdarawodd y rhyfel-long Brydeinig "Russell" yn erbyn mwnfa yn Mor y Canoldir ddydd Iau. Yr oedd yn llestr ardderchog o 14,000 o dunelli, ac wedi ei hadeiladu 13 mlynedd yn ol. Yr oedd dros 700 o swyddogion a dwylaw ar ei bwrdd, ac y mae 124 o swyddogion a dwy- law ar goll. Suddodd yn lied fuan ar ol y gwrthdarawiad. Yr oedd dan lywydd- iaeth yr Ie-Lyngesydd Fremantle a'r Cad- ben William Bowden Smith, y rhai oedd- ynt ymhlith y rhai waredwyd. Hon yw y nawfed rhyfel-long gollwyd i Brydain er cLchreuad y rhyfel, ac y mae gan ein gwlad 31 yn awr. SUDDIAD LLONG YMSUDDAWL GERMANAIDD. Ar y gianau deheuol ddydd Gwener, llwyddodd Hong Brydeinig i suddo llong ymauddawl becrthynol i'r Germaniaid, a chymerwyd y dwylaw, 17 mewn nifer, yn garcharorion. Y CYTHRWFX, YN YR IWERDDON. Da genym ddeall fod y milwyr yn dechreu llwyddo i reoli y gwrthryfelwyr, y rhai-ydynt wedi gwneyd hafoc yn Dublin a manau ereill. Anhawdd yw cael llawer o fanylion oddiyno, ond derbyniwyd hys- bysrwydd noa Wener fod dau swyddog milwrol wedi eu lladd, tra y clwyfwyd pump. Arweinir y gwrthryfelwyr gan James Connoly a Jim Larkin, dau hynod am eu haflonyddwch i herio pob deddf. Dywedir fod papyrau wedi eu cymeryd oddiar Von Igel, swyddog ynglyn a llys- genhadaeth y Germaniaid yn Efrog New- ydd, yn dangos mai Germani sydd wrth wraidd yr holl helynt yn yr Iwerddon. G Y LLYWODRAETH. Mae y Llywodraeth wedi cyhoeddi hys- bysiad i'r perwyl fod yn rhaid i'r dynion dibrieod, a gawsant eu hesgusodi rhag uno a'r fyddin am amser penodedig, ymuno ar unwaith, ac anfonir rhybuddion i bob un. DYDD LLUN. CWYMP KUT. Dydd Sul, derbyniwyd y newydd trist fod y Cadfridog Townshend, ar ol amddi- ffyniad dewr am 143 o ddyddiau, wedi gorfod ymddarostwng i'r Tyrciaid, ond cyn -gwneyd hyny dinystriodd ei fagnelau a'i gyfarpar rhyfel. Nid oedd ganddo ddim arall i'w wneyd ond rhoddi i fyny, gan nad oedd ganddynt unrhyw ymborth. Gyda'r cadfridog dewr yr oedd 2980 o filwyr Pryd- einig a chwe' mil o Indiaid. a chymerwyd hwy oil yn garcharorion. Dyma yr ergyd drymaf a gafodd Prydain oddiar ddechreu y rhyfel, ac y mae y newydd wedi peri gofid cyffredinol. YR HELYNT GWYDDELIG. Hysbysir fod y gwrthryfel wedi ei atal i raddau mawr, ond y mae llawer o golled- ion wedi eu hachosi gan y bradwyr cyn- ddeiriog. Llwyr ddinystriwyd y llyt-hyrdy ac apiryw adeiladau ereill yn Sackville Street, Dublin, ganddynt. Dywedir fod James Connolly, un o brif arweinwyr y gwrtiryfel, wedi ei ladd. Mor bell ag y mae at fyno Dublin a'r helynt, mae asgwrn cefn y gwrthryfel yno wedi ei dori, ond parheir i ymladd mewn rhanau ereill o'r wlad. Llwyr ddaro&tyngir y cwbl yn fuan, gan fod lluoedd o filwyr wedi au hanfon i'r Iwerddon o Loegr. I fyny i nog Sadwrn, yr oedd 707 o garcharorion wedi eu cymeryd gan yr heddgeidwaid, ac yn eu plith y Countess Markievicz, brawd i'r hon sydd yn dirfeddianwr yn Sligo. Difod- wyd amryw adeiladau drwy dan, ac yr oedd y cyffro a'r dychryn ddydd Iau tuhwnt i ddisgrifiad. Mae pob lie i gredu fod yr awdurdodau wedi llwyddo i ddarostwng y gwrthryfel, ac y mae y gwrthryfelwyr wedi deall erbyn hyn mai ofer iddynt geisio cario eu hystranciau dieflig ymlaen yn mhellach. SIOMEDIGAETH ARALL I'R GER- MANIAID. Ar hyd dydd Sadwrn, bu y Germaniaid yn ymosod yn egniol ar y Prydeiniaid yn Fricourt ac i'r gogledd o Messeines, ond er iddynt ddefnyddio nwy yn helaeth methasant wneyd unrhyw niwed, a ohwythwyd y nwy gan wynt croee i'w rhengoedd hwy. Digwyddodd yr un peth yn Hulluch, lie y bu raid i'r gelyn ffoi am eu bywydau rhag effeithiau y nwy a fwr- iadent i wneyd colledion ymhlith y Pryd- einiaid. Llwyddwyd i ddwyn dwy awyr- long Germanaidd i lawr tu ol i'r llinellau Z3* Prydeinig. FFOEDIGAETH Y TYRCIAID. Newyddion o Odessa a fynegant fod y Tyrciaid wedi ffoi yn lluoedd annhrefnus o Tireboli, 56 milldir i'r gorllewin o Tre- bizond, rhag i'r Rwsiaid eu dal. LLWYDDIANT Y MILWYR PRYD- EINIG YN NWYREINBARTH AFFRICA. Adrodda y Cadfridog Smuts fod ei filwyr wedi llwyddo i gymeryd meddiant o gyf- lenwadau helaeth yn rhanbarth Kondoa Arangi, yn cynwya 800 o eidionau a heffrod, 210 o asynod, swm da o arfau, etc. DYDD MAWRTH. TERFYNIAD Y GWRTHRYFEL GWYDDELIG. Mae yr holl wrthryfelwyr yn Dublin wedi rhoddi ou harfau i lawr ac ymostwng i'r awdurdodau, a chredir fod y ddinas yn awr yn ddiogel. 0 ranau ereill o'r Iwerddon, ceir adroddiadau i'r un perwyl. Yr oedd mil o garcharorion yn Dublin ddoe, a chymerwyd 489 i Loegr neithiwr. Mae llawer iawn o ddifrod wedi ei wneyd i adeiladau mawr gwahanol fanau, a bydd y colledion yn drymion iawn. Rhifa y mrrwolaethau rai canoedd, ac y mae heolydd oeddynt arferol a bod yn fywiog a Ilawn masnach erbyn hyn yn wag a distaw. Mae haner yr heol brydferth a adnabyddir dan yr ewn Sackville Street yn adfeilion, a phob masnach wedi darfod am rhyw gyfnod. Dywedir fod y trigolion tlottaf yn dioddef yn drwm o ddiffyg ym- borth, a gwneir pob peth sydd yn ddichon- adwy er lleddfu eu hangen, ond y mae c sicrhau cyflenwadau iddynt bron yn an- t obeithiol, gan nad oes dim i'w gael. Yn 1 ystod yr wythnos ddiweddaf, yr oedd cig e moch yn 3s y pwys; ymenyn, 2s 6c; pytatws yn 28 y 14 pwys; torth ddau bwys 1 yn gwerthu am 8c i Is yr un. Erbyn [ hyn, nis gellir prynu dim. gan fod yr hyn t oedd mewn stoc wedi darfod. Gwneir pob ymdrech yn ddiau i anfon ymborth iddynt j o Loegr a gwledydd ereill. Dinystriwyd ( y gweithfeydd nwy, ac nid oes glo ar ( werth, gan na fuwyd yn alluog i'w gyrchu o'r dociau. Amcangyfrifir y bydd y coll- 1 edion i fasnachwyr yn Dublin dros ddwy filiwn o bunau, ac nid yw yn debyg yr ail } gychwyna llawer o honynt eu masnach I mwyach, gan eu bod wedi colli y cwbl a. feddent. Y CADFRIDOG TOWNSHEND. « Hysbysir o Gaercystenyn fod y llywodr- aethwr Tyrciaidd wedi caniatau i'r Cad- fridog Townshend gadw meddiant o'i gleddyf. Hawlia y Tyrciaid eu bod wedi cymeryd 240 o swyddogion Prydeinig yn garcharorion, ynghyd a 210 o swyddogion Indiaidd, a 13,300 o filwyr cyffredin. Y SEFYLLFA YN VERDUN. Mae y Germaniaid wedi gwneyd llawer o ymosodiadau y dyddiau diweddaf yn nghyffiiuau Verdun, ond yn ofer, ac yr oedd eu colledion yn drymion iawn. DYDD MERCHER. GORFODAETH I BAWB. Yn Nhy y Cyffredin, ddydd Mawrth, hysbysodd y Prif Weinidog y dygid meaur ymlaen heddyw er gorfodi pawb, yn briod a dibriod, o fewn yr oedran pnodol, i ymuno a'r fyddin. Yr oedd pum' miliwn wedi ymuno a'r Fyddin a'r Llyngea er dechreuad y rhyfel. Y SEFYLLFA YN YR IWERDDON. Hysbysir fod y cythrwfl Gwyddelig yn ymarferol wedi ei ddwyn i ben, a hyderir y ceir heddwoh bellach. GORTHRECHIAD Y GERMANIAID YN FFRAINC. 0 bob rhan o Ffraino, derbynir newydd- ion fod y Germaniaid yn golledwyr trym- ion mewn gwahanol ymgyrchoedd, a/u ( milwyr yn cael eu medi gan y Prydeiniaid a'r Ffrancod. Ymosoda y Germaniaid ) gyda ffyrnigrwydd, ond nid ydynt yn enill llathen o dir, ond yn colli ffosydd yn j barhaus.