Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Heddwch y Byd. .
Heddwch y Byd. EI BROBLEMAU A'l ANHAWSTERAU. Atgofir ni o'r naill ddydd i'r llall gan yr hyn a gymer le ar y Cyfandir nad yw Problemau mawr Heddwch y Byd hyd yn hyn wedi cael eu datrys, el anhawsterau wedi cael eu symud, na Heddwch wed! cael ei sefydlu ar seiliau cedyrn a pharhaol, Onl bae fed y Oenbedloedd wedi treullo eu nerth, wedi colli eu hanadlj yn y Rhyfel Mawr, buasai yr aughydfodau sydd yn bod rhyngddynt yn eu gyrru eto i yddfau eu gilydd. Erysygwanc am gael bod yn uchaf, y rhaib am awdurdod, & thrawsarglwyddiaeth, ac am feddlannu tlriogaethau eu cymydogion, fel cynt. Oyfyd amheuaeth mewn llawer eyleh am ooestrwydd Prydain Fawr el hun. Er eln bod mewn heddwch o ryw fath a Rwsla, er fod Rwaia yn un o'n Cynghreirlaid yn y Rhyfel, yr ydys wedi gwario elsoes, o fewn ] corff y flwyddyn hon, yn agos i bedwar ugain miliwn o bunnau ar ein Byddin ni yn Rwaia. Mae costau'r wlad hon yn awr, or fod y Rhyfel drosodd mewn enw er's tri chwarter blwyddyn, tua phedair miliwn a haner o bunau'r dydd. Saith miliwn o bunau'r dydd ydoedd adeg poethaf y rhyfel llynedd. Cyhuddir adrannau pwysig o'r Llywodraeth o wastraffu arian y cyhoedd yn afradlon a diraid o hyd. Ac nid oes a ddywed Na wrthynt. Wynebir yr Arlywydd Wilson yn yr America gan anhawsterau a gwthwynebiad mawr a ohyndyn yn el ymdrechion i sefydlu Heddwch y Byd. Gwir mai pbliticaidd yw y gwrthwynebiad yn el amcan—y "Gwerin- wyr (Republicans) yn ceisio ffordd i gael yr oruwebafiaeth ar y Democratiaid, ao felly i gael swyddi'r Wladwriaeth iddynt hwy fel plaid. Ond dengys ar ba fath seiliau sigledlg y gorffwysa Heddwch y Byd hyd yma. Yr oedd Rwmania yn un o'r gwiedydd o'n hochr ni yn y Rhyfel, yn y cytundeb "Heddwch" arwyddodd hi fel un o'r Cynghreiriaid. Eto mae yn gwerthredu yn awr yn hollol groes i'r amodau a arwyddwyd ganddi, yn torri y cytundeb, yn ceisio traws- feddiannu eiddo a thlriogaeth ei chymydog- ion mor digywilydd fel y gorfu i Brydaln a Ffrainc ei rhybuddio y dadweinient y cledd i'w herbyn os na pheidiai wneuthur drwg. Er fod miloedd yn marw o newyn yno, gorfu i Mr. Hoover, Rheolwr y Bwyd dros America, atal danfon defnyddiau bwyd i'r parthau lie mae Byddin Rwmania yn trawslywodraethu. Tybiai'r Byd fod y. Rhyfel a yggydwodd holl orseddfeinciau Ewrop ne& syrthio o'u brenhinoedd, a'u Hymerawdwyr a'u Caiser- iaid, wedi gosod terfyn ar Frenhin- iaethau yn y gwledydd hynny, ac y caffai'r Werin bellach fod yn ben. Dyna un o amodou pendant, Wilson yngtyn a gwneuthur heddwch a Germani: Ond gweHr ymgais ar ol ymgais I ail-godi gorseddfainc, i adsefydlu brenhiniaeth, ac i osod gwlad a gwerin o dan lywodraeth teyrnwialen rhai o ddisgynyddion y TenIu- oedd Brenhinol a ddygasant y fath wae ar fyd cyfan drwy eu huchelgais melltigedig. Daw ffeithiau o'r diwedd yn hyspys sy'n dangos yn amlwg y fath felltith i'r byd yw Rhyfel-hyd yn ced i'r gorchfygwr. Enill- odd Ffrainc yn y Rhyfel-ond mae poblog- aeth Ffrainc heddyw yn bedair miliwn yn llal nag ydoedd ddechreu y Rhyfel! Soniwyd llawer yng Ngbwrs y Rhyfel am orchest- ion Byddinoedd yr Awyr. Ceir syniad gwan am y peryglon ofnadwy yn y brwydrau yn y oymylau pan ddeallwn fod tri o bob pump o'r Ffrancod a berthynent i Fyddin yr Awyr, wedi cael eu lladd neu eu elwyfo yn y Rhyfel. Ac eto,. yngwyneb y ffeithiau ofnadwy hyn ceir llawer mewn awdurdod yn y gwledydd nad yw eu syched am waed gwerin Byd wedi ei ddiwallu gan yr afonydd o hono a dywallt- wyd.
Ystrad.I
Ystrad. I DYDD MAWRTH y 12fed, cynhaliwyd cyfar- fodydd Undeb yr Ysgolion Sul—y cyfarfod am 3 yn yr eglwys, a'r un am 5.30 yn yr Ys. tafell Eglwysig. Cafwyd dau gyfarfod da, er fod Ilawer yn absenol yn aghyfarfod yr hwyr, er eu colled. 'Roedd yn anffortunus i'r cyf- arfodydd gymeryd He mewn wythnos mor ¡ Hawn, gan fod rhywbeth neu gilydd bob dydd yn y cylch a'r lie. Cafwyd papyr rhagor- ol gan Ficer Llauon ar gyfansoddiad newydd yr Eglwys yn Nghymru, a mynegwyd dymun- iad cryf i'r Ficer ei argraffu, fel y gallai pawb el gael a'i efrydu yn eu cartrefleoedd wrth eu hamdden. Byddai hyny yn fuddiol, gan na cheir nemawr i ddim o'r fath yn y Gymraeg, er fod mwyafrif mawr o SEglwyswyr rhanau I gwledig yr esgobaeth yn Gymry bron un- ieithog. Anghofia'r awdurdodau hyn yn rhy fynych o lawer. Cymerodd Ficer Ystrad, v Deon Gwladol, Ficer Llanerchaeron, Mr. J. Jones, Mr. Evan Jones, Lianbadarn; Mr. Alban Jones, Dewi Sant, ran yn yr ymdra- fodaeth. Gwnaed bwyd i'r cynrychiolwyr gan deuluoedd Glanwern, Tynyfroo, a'r Ficer- dy. Diolchwyd yn gynes am dano. Ar oj I i'r Deon Gwladol ddatgan y Fendith, ym- adawodd pawb, gan deimlo mat da i ni oedd bod yno. BAZAAR.—Dydd Iau, cynhaliwyd Nodach. fa Iwyddianus lawn yn Ysgoldy y Cyngor, Fellnfach. Agorwyd gan yr High Sheriff, Mr. C. Hope, Plgeonsford, mewn araith fer, ond cynwysfawr a doeth. Cyflwynwyd yr Uchel Sirydd i'r cynulliad gan Mr. D. Saunders Davies. Cynygiwyd diolch cynes iddo am ei araith a'i hynawsedd yn d'od i'n plith, ac eiliwyd hyn gan y Parch. W. Phillips, Tynygwndwn, ac yna aed o gwmpas I y gwaith o brynu a gwerthu, a dibenodd yn I y diwedd mewn cymeryd dros X500, ac elw o dros X400. 'Roedd yna bob math o ffyrdd I wneyd ariaD, a llawer lawn o ddifyrwoh diniwed wrth ei wneyd:—Farmers Stall, 12ip 7B. 3c.; Palmistry, 17s. 6c.; Moeth fwydydd, 23p. 6s. 7c. Book Stall, 12s. 50,; Top Hat, Ip. 16s. 4c.; Bagatelle, 2p.; Hoop La, 17p. 4s. 100.; Ice Cream, 4p. 4s. lie.; Football, lp. 7s. 6c. Tea, 25p. Os. 60.; Wheel of Fortune, lp. Os. 9c.; Badger Show, lp. 12s. 6c.; Pop, 4p. 13s. 40. Fancy Stall (Llanlear), 18p. 18s. 60.; Fortune Telling, lp, 17s. le. China Stall, 10p Shooting .Gallery, 2p. Is. 10c. General Stall, 23p.; Telephone, 2p. 3s. Oc.; Lucky Dip, lp. Is. lc.; Flower Stall, 4p. 10s. 8c; Handicraft, 4p. 3s. 6c.; Miscellaneous, 30p. Cafwyd darnau clasuroi lawer gan "string band" Penygroes, Sir Gaer. Yn yr hwyr, gwnaed y Draw fawr. Aeth y 30p. Savings Certificates i Mr. 1. Jonathan, Fronfedw, Ciliau, y 10p. I Miss Dilys Davies, School House; y 5p. i Dan Richards, Arwel; y lp. i Miss Mary Evans, Lonrefail; lp. I Mr. Eddie Evans, Felineoed; lp. i Mr. Evan Davies, Rhos; Ip. I Hilda Jones, Oakford yr wydd i J. D. Jenkins, Glynmeherin; y 10-pwys ymenyn i D. J. Evans, Coed. Dyna'r cyfan y mae jgofod ya caniatau eu nodi. Cafwyd pob cyf- lawnder a thegweh yn y draw; aa ddigied neb, rhaid oedd i'r ychydig enill a'r liiaws golli. Ni ddaeth dim i'r Ficerdy—'rwy'n eithaf boddlon, ac felly bob un. ARDDANGOSFA.—Wrth dd'od yn ol nos Iau o'r Bazaar gwelais y tren yn d'od i mewn, a beth ddaeth allan o horse box ond y Ladi Lwyd o Rhydyfallen, a'r Welsh Maid o'r Miarth, a'r ddwy a bob i 1st Prize. Mri. Evan a John Evans, a David Lloyd yn edryoh yn lion a siriol; 'does dim maeddu y Ladi Lwyd. Yr oedd y ddwy yn trotian tua thre fel yn gwybod eu bod yn ddwy heroine. Hel Iwo i'r ddwy. ANGLADD.—Os oedd dydd Iau yn liawen, diwrnod pruddaidd oedd dydd Gwener, 15fed cyfisol, diwrnod angladd ein diweddar gyfaill hoffus Charles Jones, anwyl briod Mrs. Rachel Jones, Tangraig, yn 55 mlwydd oed. Bu yn nychu am wythnosau, ond er trwy drugaredd yn esmwyth a diboen suddodd yn dawel nes yr hunodd yn yr lesu tua canol dydd Mawrth. Maslwn oedd ein brawd wrth ei alwedigaeth ae yn grefftwr da, a llawer o alw am ei wasanaebh ef a'i frawd, Mr. John Jones, a gyd-weithient mor frawdol. Gwr tawel', di dwrw, di son am dano, diwyd yn ei alwed- igaeth a gair da iddo gan bawb, un parod ei gymwynas a dfstaw ei ffordd oedd yr ymadaw- edig. Gedy fwlch mawr yn Tanygraig a'r gymydogaeth ar el ol. Gwasanseehwyd yn y ty gan Ficer y plwyf a'r Parch. W. Phillips, yr hwn hefyd a bregethodd yn y Capel ac a giaddodd yn mynwent Tyngwndwn. Cyn cychwyn o'r ty rhoddodd Ficer Ciliau Aeron emyn maes i ganu. Gosodwyd pleth-dorchau hardd ar ei fedd gan frodyr a chwiorydd; y weddw a'r plant bach; Mr. a Mrs Jenkins,' Cwmdare; a Mrs. Hughes and children, London. Gedy ein cyfaill weddw a phedwar o blant bach i alaru ar ei ol. Cysured yr Arglwydd yr oil o'r brodyr a'r chwiorydd a'r teulu yn eu Crallod blin a'u hiraeth dwfn ar ot un oedd mor gu acanwyl ganddynt.- R.B.D. Myner y PERL ymhob ty yn Nghymru.
Llanbedr-pont-Stephan.
Llanbedr-pont-Stephan. MASNACH.—Cafwyd cynulliadau mawr yn y tair mart a ffair a gynhallwyd yma yr wythnos ddiweddaf, a gwerthwyd llawer o dda corniog, coftylau, defaid, a moch. Bu amryw ffermydd hefyd yn cael eu gwerthu yn ystod yr wythnos. Y tenantiaid gan amlaf a bryn- ent y ffermydd, ac ymddangosent yn:hynod lawen eu bod wedi llwyddo i sicrhau eu car- trefi. YMWICLWYR.-BA Ilawer lawn o ymwelwyr yma yr wythnos ddiweddaf, ac yn eu plith yr oedd yn dda genyf weled y Parch. E. Lorimer Thomas a Mrs. Thomas, Treffynon, a'r Parch. E. D. Henry, Mrs Henry, a Master Henry, Abertawe. GWLAW.—Da oedd gan bawb weled y eawodydd graslawn o wlaw ddydd Sadwrn, gan fod galw mawt am dano. Gofala Duw am danom bob amser, a dylem fod yn ddiolchgar iawn am y trugareddau a ddyry i ni yn barhaus.-X.
Dydd y Plant.
Dydd y Plant. A mi yn rhodio ystrad werdd Ar anterth dydd, fel dafnau o gerdd Ail blith gawodydd Mai, dros lain I'm clyw o draw disgynai sain Ariannaidd leisiau plant. A glywais oedd hefelydd can Byrlymog nant a'i rheiaidr man, A chwa Gorffenaf ar y twyn Yn sïo cftn ar wiail Ilwyn Wrth daraw llawer tant. 0 ble doi'r g&n a gludai'r gwynt ? Meddyliais am a glywsom gynt Fel daethai cor o Wynfa 14a I ddeffrolr byd a pheraidd gan, A daear lawr yn fud Atebir heddywlr nefol gerdd Gan lawen leisiau daear werdd Trwy'r oesau'n dysgu'r gan y bu A ganai yr angylaidd lu- Mae'r byd yn gan i gyd Nesais innau tua'r llain, A sengais loriau'r gangell gain Gogoniant ganai ceinder gwedd, A lleisiau llafar folent Hedd ° A gwynfyd calon bur Aethum i fyd y plentyn bach I ddysgu gwyddor dwyfron iach, Ac yno'n nheml prydferthweh lliw Gosfcyngais glin yn nheyrnas Dduw A bron ddifrad ddigur. Rhedasom felly law yn llaw 'Rhyd hyfryd fro heb wybod braw Anghofiwyd ing a gwaeau nos Dan wenau haul yr ystrad dlos, Fel Eden oedd y fan. Y nef oedd las a'r lawnt yn werdd, A'r llu'n mwynhau'r eawodydd, A'r plant a'u gwisg ail eirblu nen, Hefelydd engyl gwynfa wen- Clecianai benyr ban G. AItBER.,