21 Tachwedd 1919
Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
6 erthygl ar y dudalen hon
COLOF5 Y BEIRDD.. ---:.+'--
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
COLOF5 Y BEIRDD. -+' 0 dan olyglaeth Ap Ceredigion. Y Gair Cyswyn Byr a Byw Yr lla-ul" (Llundain).—Tri englyn cy. farch lion Ilaw-n cy wreinrwydd cynghanedd- Cofiwch y Golofn. Y Gweithiwr Tlawd.-Penillion grymus, a gallent fod yn fwy graenus yma ac acw. Mae ybardd braidd yn llaw drwm ar "wr y plas," ac y mae y gweithiwr wedi dyfod i'w etifeddiaeth yntau heddyw. Per Awel yr Hwyrddildd.-Telyneg gan- adwy gain. Mae y byrdwn yn brydferth hapus. Doe.—Englyn cy v/ir, a diweddglo da. Olwyn.—Diau fod dirgelwch yn perthyn i olwyn o Eseciel i'r awrhon, ac fe allai y deallir y gyfrmach yn well ar ol myfyrio uwchben yr englyn hwn. "Yr Haul," Llundain. Calonog wresog roeso-aed i'r "Haul" Wedrrhelyntamo; Ei lân lith yn fendith fo I luoedd i'w goleuo. I'r entyrch, ar awr anterth-weithian a I'w bur rodfa brydferth; A'r tes yn ernes mawrnerth, A mor gwawl yn gwirio'r gwerth. Bu i'n gwlad yn IlAd a,llyw,-a haerwn Y rhagora heddyw; Glewa' was ein Heglwys yw- Eithriadol Athro ydyw. Abertawe. T. C. EVANS. Y Gweithiwr Tlawd. Os gweli weithiwr, gonest tlawd, Yn d'od o'i ddiwrnod gwaith;" Tynn di dy het i hwnnw frawd, Boneddwr yw ar daith I'w gartref clyd yng nghwrr y coed Hen fwth ei dad a'i fam; Ni welodd ef un man erioed Mor brydferth a di-nam, Gwnaed yr hen fwth gan daid ei dad Ty un-nos di-rent oedd; Ond rywf odd hawliodd aer y 'stad Y lie, ond nid ar goedd. Er hir ymbilio am y ty I feddiant gwr y plas Yr aeth fel llawer cartref cu Ladratwyd mor ddi-ras. Mor dawel ydyw'r gweithiwr blin Pan ar ei aelwyd fach; Tlws blentyn boch-goch ar ei lin Yn gwenu'n lion ac iach. Ni wyr ef ddim am foethau'r byd, Na gwenau tirion ffawd-, Boddlona ef ar fod o hyd Yn weithiwr gonest tlawd. « Nis gall y gweithiwr gasglu pres, Na meddu llain o dir; Ond gall wneyd llawer iawno lea Trwy lynu wrth y gwir. Os byw mewn angen yn y byd A wna ar hyd ei oes, Caifi dragwyddoldeb ar ei hyd 0 olud Gwaed y Groes." Caiff yntau y cribddeilwr dall Ei haeddiant cyn bo hir Am dwyllo'i gyd-ddyn mor ddi-ball, Ac anwybyduu'r gwir; 1 gasglu"cyfoeth yn ei ddydd Gwnaeth ddeddfau Duw yn sarn, Tylotyn noeth, anghenus, fydd Wrth gownter mawr y Fam. Hapusach ydyw'r gweithiwr mad > A'i deulu bychan, cu, Na theulu'r plas a'i holl ystad A'i foethau enfawr, lu; Gwell bod yn weithiwr gonest, frawd, Cei gyfoeth yn ei bryd, Ofnadwy dynged-bod yn dlawd Am byth mewn araU fyd. G.LAN CYMERIG. Per Awel yr Hwyfrddydd. 'Rwy'n caru Per Awel yr Hwyrddydd Gerdd ataf o ardal y donn, Mae'n canu yn mrigau y coedydd Ei halaw yn Heddf, ac yn lIon, A minnau yn gwrando mor ddistaw A'n1 cysgod sy'n ymyl fy nhroed, I ddysgu mwyn seiniau yr alaw Gyfrinol a gan yn y coed; 'Rwy'n caru Per Awel yr Hwyrddydd Sy'n cerdded o'r mor trwy y glynn Wrth rodio hyd lwybrau y dolydd A chysgod y nos ar y bryn. Mae'r haul yn machludo'n uiddasol, Nes gwrido o'r mynydd ar ddol, A disgyn o'r cwmwl breuddwydiol Mae'r gwlith i arianu ei 61, AIIygadydydddryddiorwedd Mewn hiraeth am wenau yr haul, A chwsg yn ei wylaidd daweledd, A'r awel yn chware' a'i ddail; •Rwy'n caru Per Awel yr Hwyrddydd Sy'n cerdded o'r mor trwy y glynn Wrth rodio hyd lwybrau y dolydd, A chysgod y nos ar y bryn. Dolgellau. EDNANT. Olwyn. fw henw, serch cynhes sydd-trwy hudol Werth troadau eelfydd; Ond pa glau gofrestrau rydd Enw Iloii ei chynllunydd ? Cwmtaf. > AERONYDD. Doe, Yn iach, Doe! a chauwyd dor—hanes Y Gorphenol, a'i drysor Yn ddiogel sydd, a'i agor Ni all neb ond Llaw ein Hior.
LLITH 'MORFA.'
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLITH 'MORFA.' Sicrwydd i'r Ffarmwr. CWYN gyffredin ymhlith ffermwyr yw nad yw'r Llywodraeth yn rhoi digoi-i o gefnogaeth iddynt drin mwy o dir. Eu gosodiad yw fod troi tir yn lleihau llaeth a menyn ac yn chwanegu at yr anhav/s- ter o fagu anifeiliaid. Yn ol a ddarllen- naf, gosodiad cyfeiliornus yw. Yn ol profiad trin tir yn Germani, mae cyn- hyddu tir troi-sef ffarmio hefo'r aradr -yn cynhyrchu mwy o bob dim—mwy o geirch, mwy o datw, mwy o faip moron a" Swedsj" ond hefyd mwy o laeth a chig. Y dyn sydd yn codi fwyaf o geirch ac o yd yw y ffarmwr mwyaf cefnog. Dyma ffaith. Paham ynte na wna y ffarmwr drin ei dir yn y dull diogelaf i'r genedl a mwyaf proffidiol iddo ei hun ? Yr atebiad yw, y gall y cnydiau droi yn feth- iant ac yntau yn golledwr—tra gyda tir pori modr fforddio fod yn ddifater' ynghylch y tywydd. Nid rhaid iddo chwaith-hefo tir pori-boeni ei hun ynghylch eyflogau uchel i ddynion. Gall wneyd hebddynt—a diogel yw-deled a ddelo. O'r goreu pwy sydd i'w feio am ddiogelu ei hun rhag colledion? Lie y Llywodraeth yn sefyll wrth ei gefn fel na bydd iddo fod yn golledwr wrth roi'r aradr drwy'r tir. Nid digon dweyd wrth y ffarmwr y diogelir ef rhag colled am ddwy flynedd neu dair. Rhaid iddo edrych ymlaen, ac os na wel ddiogelwch —nid yw mor ffol a rhoi ei arian a'i amser ar sail anwadal. Rhodder y gefnogaeth ddyladwy i'r ffarmwr gan y Llywodraeth a chawn ef yn barod i wneyd ei oreu i gynhyrchu gymaint fedr —nid yn unig at ei les ei hun—ond er lies y wlad fel cyfangorff. Nid oes wlad yn Ewrob lie y gosodir tir i denantiaid ar delerau mor dida ag yn y wlad hoii- Ifaith y collir golwg arni yn amlach na dim. Nid dosbarth hawdd eu trin yw'r. -ffarmwyr, gormod o'u bryd. ar lygad y geiniog. Llinellau Gwamal. DYMA i chwi un enghraifft: —o eiddo Dr. Watts: The God that rules on high And thunders when he please, That rides upon the stormy sky And manages the seas." Ond onid yw'r llinell olaf yn ddi ? Ond beth am .hyn o law Cardinal Newman: Plants in the garden See best the sun's glory, They miss the green sward in The conservatory." A phan adroddwyd y llinell honno, "0, Sophonisba, Sophonisba, OJ" mewn theatre," gwaeddodd rhywull o'r gallery": "0, Jemniy Thomson, J-cinimy Thomson, O!" i James Thomson gyfansoddodd y llinell gyntaf (" Seasons Darn i'w Gofie. WOULD you knftw who is the greatest saint in the world? It is not he who prays most or fasts most; it is not he who gives most alIDB, or is most eminent for temperance, chastity and justice; but it is he who is always thankful to God, who wills everything that God willeth, who receives everything as an instance of God's goodness, iand has a heart always ready to praise God for it. For it is certain that, whatever sceming calamity happens to you, if you thank and praise God for it, you turn it into a blessing."—Allan o lyfr ddylid ei ddarllen fwy o'r hanner, sef Law's Serious Coll., Hen Benillion-Bedd fy Nghariad. Rhodio 'roeddwn fynwent Eglwys, I 'mofyn am le teg i orffwys. Tarawn fy nhraed wrth fedd f'anwylyd, Clywn fy nghalon drom yn symud. Hogen fach bump oed ar ol bod am dro hefo'r forwyn—yn rhedeg at 'i mham. "Mamma"—meddai, a'i gwynt yn 'i dwrn, y peth bach-" nurse took me to see real cows; and what do you think- they were chewing gum 1" Well, Willie," medde'i? athraw, "you may tell us what we get from sheep." "Lambs," medde Willie. Da ngwas i. Nid mor wlanog ei ben wir I Yr hen bregethwr du yn poethi iddi yiighylch siarad plaen," Why, breddren," meddai, gan daro'r pulpud a'i ddwrn, dere's no need of all dese heah long words an' high-soundin' terms dat we uses 'most ebery day. Not by a jugful, my breddren! Look at St. Paul! Dem words of his was full of de meat of knowledge an. help. Did he make use of any highfalutin talk? No, my bredd- ren St.. Paul, he speaks in plain, simple ,;Ønglish,t') Debyg iawn, wir J
.LLANEILIAN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLANEILIAN. Y mae y contractors, John Owen a Robert Evans newydd orffen adgyweirio Twr Eglwys Eilian, ac y mae yn edrych yn hardd a chadarn ar hyn o bryd. Chwe blynedd yn ol toddwyd yr oil o'r to plwm, ac ail osodwyd ef yn ei ol gan firm" o Leicester. Gwariwyd tua S300 o bunau ar y twr a nen yr Eglwys i sicrhau y gwelliantau hyn. UNDER, MAMAU. Cafwyd gwasanaeth blynydclol yr undeb uchod prynhawn dydd Mawrth, Tachwedd lOfed, a thraddododd Ficer Amlwch anerchiad amserol i'r aelodau yn yr ystafell eglwysig. Wedi hyn mwynhaodd pawb ddisgled o de blasus wedi ei axlwyo gan Mrs, lli51. Rheithorfe
• 'YR. EGLWYS GYMRAEG. ;
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
• 'YR. EGLWYS GYMRAEG. MAE Cyngres Eglwysig Leicester dros- odd bellach, a thTOsodd yn llwyddiannus, hefyd. Traddododd Esgob Peterborough (Dr. Woods) araeth agoriadol a hir gofir gan y wlad yn gyffredinol. Yr oedd yn araeth gynwysfawr, rhesymol, a theg; ac yr oedd ynddi arwyddion gobeithiol y ceir undeb Crefyddol-cyn bo hir rhwng y gwahanol Gristionogion. Mae pob gwir Gristion yn dyheu am undeb cre- fyddol; a chydag amser, hyderwn y gwelir undeb rhwng yr Eglwys a'r gwa- hanol Enwadau. Mae Eglwyswyr Lloeg'r yn gwybod rhyw gymaint am Eglwys Cymru erbyn hyn, a deuant i wybod ychwaneg cyn hir trwy gyfrwng y C.P.N. a'r Llan. Gwyr y rhan fwyaf ohonynt fod yr Eglwys Gymraeg yr un a'r Eglwys Seisnig—yr un yn ei gwasanaeth, ei Cliredoau, a'i Herthyglau; ond ychydig ohonynt, fe ddichon, sydd yn credu mai Eglwys Cym- ru yw yr henaf o'r ddwy. Mae'r hen Eglwys Brydeinig yn iach ac Ysgryth- yrol. She glories in an open Bible, in a reformed faith, in an Apostolic order of Ministry, in a primitive Liturgy, and a Christ-ordained Sacraments." (Odom.) Gadewch i ni ddyfynu brawddeg neu ddwy o araeth Mr. Gladstone yn Aber- tawe (Swansea) yn 1887: Wales had a separate Church from England, and the greatest ornaments of that Church whom we call saints, were in Wales a separate set from the English, and the English knew nothing of the Welsh saints.. The Welsh Church existed long before Canterbury and St. Augustine." Cysegrid y rhan fwyaf o'r Eglwys a'r Esgobaethau boreuol i hen seintiau y wlad, megis Garmon, Padarn, Ilid, Deiniol, Rhystyd, Illtud, &c. Gwrandewch ar Mr. Gladstone eto (yn 1870): Except for the sake of truth and conventional purposes, there is really no Church in Wales. The Welsh sees are simply four sees held by the suffragans of the Archbishop of Canterbury, and form a portion of the province as much as any four English sees in that province. There is a complete ecclesiastical constitutional, legal, and I may add—-for every practical purpose—historical iden- tity, between the Church in Wales and the rest of the Church of England." Gadewch i mi chwanegu tystiolaeth bwysig. arall, ar y ddwy Eglwys, sef darn o araeth yr Esgob Westcott (May, 1891): "The Church in Wales represents the Primitiv^ Christianity of Britain. It enshrines a Temple which our Saxon nature lacks. From the 12th Century onwards, I repeat, the Churches have been one. And we may go further and say we owe to Wales, which gave us and say we owe to Wales, which gave us the Tudor dynasty, the preparation of our own Reformation." Datganodd Archesgob Benson, yng Nghyngres Rhyl, flynyddoedd yn ol, mai Eglwys y Cymru oedd yr henaf o'r ddwy chwaer, sef Eglwys y Cymry ac Eglwys, y Saeson. Mae ffeithiau hanesyddol yn nialiirio honiadau disail Rhufain yn chwilfriw, ac y mae sail dda gennym dros gredu fod yr Eglwys Brydeinig o rai blynyddoedd yn hyn nag Eglwys Rufain ei hun. (Gwel Theo. Anglicanus, p. 138). Dywed Dr. Burbeck Nevins fel hyn- It is certain that British Christianity. originally came from the East, and not from Rome." Wedi gwybod hanes ein Heglwya yn y gorffenol, hyderaf a ehredaf y cawn bob cynorthwy gan y Saeson i ail-gychwyn ein gyrfa Gristionogol (ar ol y Datgysyll- tiad) yn galonog a hyderus. PERSON HYDERUS.
DEONIAETH ARFON.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
DEONIAETH ARFON. 0 dan arolygiaeth y Parch. H. Jones, Penygroes. Penrhosgarnedd. Llwyddiant.—Llongyfarchwn Mr. W. Vincent Lort, Bryniau, ar ei Iwyddiant yn ei arholiad am fynediad i mewn i Athrofa Lampeter. Y mae Mr. Lort yn ddyn ieuanc o gymeriad dilychwin, ac yn fawr ei barch gan bawb sydd yn ei adnabod. Bangor. Girls' Friendly Society.—Yn ddiwedd- ar, yii yr Hen Ficerdy, cynhaliwyd Cyn- hadledd mewn cysylltiad a'r G.F.S. Daeth cynulliad rhagorol ynghyd, a chafwyd ymdrafodaeth fywiog ar y pwnc; The G.F.S. and present Needs." Y siaradwyr oeddynt Miss Campbell, "Central Head of Members Department," a Miss Saye, corres- pondent to the Reading Union," C.E.M.S.—Noswaith o'r blaen, yn yr Hen Ficerdy, cynhaliwyd cyfarfod cyntaf y tymor o aelodau y C.E.M.S., sydd mewn cysylltiad ag Eglwys St. lago a'r, Cymry o'r Eglwys Gadeiriol., Talysarn. Budd-Gyngerdd.—Y nos o'r blaen cyn- haliwyd cyngerdd yn yr Assembly Room er cynorthwyo Mr. Richard Jones, 4 Penybont, yr hwn sydd yn hen ac yn afiach ers tro bellach. Nid oedd neb ffyddlonach nag ef yn y gwasanaethau yn Eglwys St. Ibah hyd nes y torwyd ef i lawr gan afiechyd. Efe ydyw Trysorydd yr Eglwys. Cymer- wyd y gadair gan Mrs. Griffith, Dorothea House,, ac aiweiiliwyd gan y Parch. R. Tywyn-Jones, Rheithor y Plwyf. Gwas- anaethwyd gan dalentau lleol. Deallwn y sicrhawyd swm sylweddol i'w gyftwyno J Mr. R. Jones*
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
The Cocoa Nibs. x J Adventure No. 4. f rPr mm 4D Am Listen! They met the wondrous talking Well, An oracle, far-famed. 'Let' s put a riddle to it now!" Each Cocoa Nib exclaimed. "What food is meat and drink in one? Your answer quickly tell! "The splendid cotoa Rowntree's make, Replied the Magic Well. R. ARKELL. (To be continued.) CC IT'S so sustaining" is what those people say who know Rowntree's Cocoa best. If you do not feel like solid food, or if you have no time to get it, you can always take a nourishing cup of "Rowntree s. Mother, too, can feel happy in her mind if the children have "Rowntree's" for, I breakfast before going to school. It makes any meal more nourishing and is a safeguard against working i too hard, on too Ii ttle food. K# ELECT fill THE PEOPLE'S FOOD-BEVERAGE. _J/r- -+. UNCLE CHEERIHO Y'S CHA TS with his Nephetos and Nieces. No. 11. I'in Id-f I'm old-fashioned enough," saysUncle Cheeriboy, to have a love for nature, to have a Iffi liking for the oldest occupation in the world, for since Adam j delved and Eve span' i gardening has been one of the a\I> J III o st Profila ble callincrs. K Yes, and I was delighted with the adoption of the allotments scheme, for it., brought to l\k thousands of men and women an » appreciation of what we owe to Mother Earth, who always amply V repays us for the tilling of her soil. And may allotments continue, for, providea you are 1n good physical icondition, free from debility or functional ailments (thanks to Page Woodcock's Pills), they provide you with a profitable, healthy and happy exercise." Cheeriboy is a shrewd observer -a keen student of human nature, and can always pick out the things that "matter." Just as allotments spelt vegetable plenty for hundreds of thousands—so have Page Woodcock's Pills bestowed physical prosperity on millions whose systems, like a garden overrun with weeds, were at one time rife with such I conditions as Indigestion, Biliousness, Constipation, 1 Flatulence, Palpitation, Anaemia, Liver i Troubles, Acidity, Kidney Complaints and I General Debility. Let Page Woodcock's Pills make you physically prosperous. They make and keep you fill MP# M 70 years' reputation. ||L» 4w Sold by all Chemists. 1/3 and 3/- per box. Have cured millions. Will cure you. 40 Alge 04