The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser

CARMARTHENSHIRE TEACHERS' SALARIES. Sir,—R'o cure the ig-norance, of your mjr- 1-esponifent, S'GwynA-ir-D)af," c^onicertung education and the teaching profession -neraily, would be too much of an under- taking in a letter; it would require a, couwe of treats lent extendin,,i over a, lengthv period. To prove the falsity of aome of his contentions, however, ia an easy matter, as indeed it always Î8 in the case of a man who et8 out deliberately to harm another by publishing false and malieioun statements. His puerile attempt at sarcasm we may ignore, putting it down either to ,temper or toothache, and proceed to exa- mine his figures and conclusions. "Gwvn-ar-Dai" aaye that the head tea- chers of the county receive from one hun- dred and twenty to two hundred and fifty pounds a year. He is wrong. I am a county head teacher and have a family to maintain. My salary it twenty pounds less Ithari the smaller of the two sums he talko about so gliblv. Indeed, if I were to re- ceive the hundreds and twenty pounds I should be sincerely grateful for rt. ac it might meatn a possibility of my being able to purchase butter for my bread instead of the margarine, which delicacy I have to enjoy at the present time. Does "Gwyn- ar-Daf' use margarine? Having made a few remarks about rate- payers (and I hope he knows more about them than he knows a.bout schools and schoolmasters) he goes on to say that t.hpre ie not one !»choolma?ter in the county who does not receive a living wagd at the pre- sent time. Well, I do not wish to split. hairs on tho question of what constitutes a living, and 1 do not imagine that there are no people worse off than 1, but a man who is forced down to margarine can hardly be considered to be in receipt of a "living wage." Again, any fair-minded man will f, admit that a school master cannot, nay, he dare not, adopt the same standard of liv- > ing as a labourer. By the way, may I ask "(1wyn-ar-Daf" whether he has to pwy at least five shillings for having a ton of coad hauled to his house I have to pay it. With regard to tho staffing of schools, why not draw up a list of sahoous whi:h overstaffed and present it to the chief education official? I f.l sure he ootild be gratefuL The inspectors, too, would be glad of a few tips. Why does not "Gwyn- ar-Daf" offer his wrv&s? Speaking of staffing, hiere is a sample .starting problem for Gwyi\-ar-Da.f "—One man tenches 'thirty pupils, ranging from eight to four- teen years of age—one standard. In which case is there over-staffing, if any1 The fine opportunity of reaping a golden harvest I .ronf'. How strange it i that i candidates for entrance to this gold-mine are so few! Where money is concerned there ie usually a rush HM" Gwyn aa- Daf' any idea of what it means to parents 1 rf the lower middle cla«s to educiaie their children up to the age of entrance io i college, and tti-n to maintain them in col- lege for their period of training" Is lie ignorant -of the fact that they are usually in debt for some y4-arg? Finally, does he .'sincerely Ixdiijrc that a qo certificated master should receive no more 1 pay than a labourer? If so, we may leaVe him in the miro to wallow and grunt. Bottom Dqu.

LUTH TWM/BARELS. Wel stun pwer o hanee y rhifel i gal rws- cotn ma. Ma Pressident Wilsn wrthi a'i hoil egni yn treial am heddwch. Ie ma'r Ianki ciwt wedi cal digon ar weld colli gwad. Le we'r coward brwnt aroser Beljum a Servia We dim ots pmy pan we Jer- mani yn ennill, ond nawr pan ma Ostriu boti fod mas o anal ag, yn gweiddi am drop twls a pob argol fod Jermani brorx bod ar ben, ma'r lank yn interffiero. Ishe un yn bon i gem si ar Wilsn gal dwcd air e i eensis. Dim ond meddwl am y dolera mai e. Ichi' n gweld ma lot o ddibg gida'r lank yn Jermani, a ma of an arno fe cojlith e nhw. We dim ots am golli bowide, dim ot< am y creiiondere ai y Beljians, dim ots am y durti wurk nath yr Ostried yn Servia, dim ots fod Ianki-Iand yn gneid gwd dibs ar gefen y rhifel, ond ma ots fod y doleri rniwn denjer. Dirna'r ddwy wlad si wedi akto'n gowardedd amser y rhiiel,-Ianki-land a Gwerddon. Belff-irtrest evri bit. Beth am Horn Riwl i Padi nawr, Ask with? Beth ma Einon siwrllid o Linden yn weid am y bisnes. Nid fod gwahamieth. yn y bid o gwbwl beth iw i farn fach e, ond pwl o wheithin gododd arna i vrth ddiohmigi gweld Einon a i drt ib yn dawnsho i diwn Jak Redmond y Gwiddel. Treiwch ddioh- ir.igi'r sitiweshon os gaUwch chi. See th& <5 int. Wel yr eitth wunder nawr iw llifir CARADOC IVANS. Deer anwl, dina lot o ffus ei'i. cal i neid on:) ie. CSnllwn gwillt Os nag1 wes dim indo fe, beth iw'r bothran 8i ar y plant. Ma goligidd y Western Meil yn sacko'i fis yn drwm i'r bifnes. Mi allsen feddwl na sneb yn ffit i jijo gwerth llifir end goligidd y Western MeiL Lwk heer met, ma lot o bethe yn cimrid lie yn Nghimri na widdest ti ddim. bid am deni nhw. Inglin a llifir Caradoc wy'n folon i bob un mrhoi fran i hinan, a wmne'n folon g-weid i mam. I ddachre sna i'n cidfind a'r brawd yn mhopeth 0 no ffier, ond am y llifir a i gimrid e drwyddo, ma gwir indo. Hm ie, falle bod gomrod o wir indo. Nawr, dima, le wy ddim yn cid- find a'r othor o gwbwl. Mai e'n dinoithi pechode Cimri fel ta pob Cimro yn eiog o r.hw. Wy'n rabod Cimri gistal a Caradoo Ivans, a gistal a goligidd y Western Meal, a dima wy'n wcid iw hin,-rn; gewch chi regilar rotters yn Nghimri, a mi gewch gimeriade hefid na all Jak Sais ddim dangos dim yn debig iddi nhw. Nawr te, passwdh heibo i fi am weid yn streit am fiimid. Ma hinni'n well lawer na quibblan. I ni fel ■Oiinri lawer yn rhi shei i weid yn stredt. Ongore te, woe wil proseed. Mi gewch chi igeine o gesis o garri'n gweli yn Ng-himri. Deer anwl, ma Jak Sais yn codi ddwylo miwn dicbri-n wrth feddwl am shwt bcchod ofnadw. Wharre teg 1 gapeli ag eglwysi Cimri, ma nhw'n gneid i gore i stoppo'r biBTi^g ma, and, boys bach, lwk at England, gwlad si'n galw Gimri'n anwaredd. Dnch- wch ax Pikkadili Llinden a' r teie anfoisol ei va. Go dango ma cistel dwad mas a'r cwbwl. Nawr te, beth iw un rbeswm am garri'n y gweli yn Nghimri ?-achos na smo amgilchiade'r ba-ahan yn ddigon da brtodi. Gwas ffarm yn cal ciflog fach, all e ddim belp bod o'n cwmpo miwn cariad a meroh deidi, all e ddim help na smo fe'n ennill digon o ddibs i briodi. Shwt ma petbe yn r oiger? 0, y boys a'r dibs iw'r pechadir- ied mwya. Stim un meddw' am briodi o gwbwl 0 no ffier. Wel dina un ochor i Gimri. Nawr te, beth am yr ochor arall. I ddachre, ma. jist pob Cimro yn galier V eharad dwyiait.i,—y majoriti o Se.eon ddim end un Rissult ma Jak Sais yn fwy twp. Ma'r Saig yn up-to-det yn y lett komik 80ng5, ond ma'r Cimro yn up-to-det yn i FeibiL Nawr te, le ma llifir Oiradoc Ivans yn dwad miwn? Odi, mai e'n dwad miwn yn -it. Ma'r llifir yn cweit reit i ddinoithi Rbegritli. Dima beohod mowr y Cimri. Mi eith Jak Sais mas i biskotta ar ddy Seel yn reit opn, ond am Taffi mai e'n ffiddlon iawn yn y rjlijus hilding- ar ddy Seel, ond fel ma gweitha'r modd, rhagrith noeth iw Jot dr bienes, Ma'r prigethwr yn mind i'r pilpit, a dina. le mai e'n prigethi ag un lligad ar y Beibil a.'r llall ar y rijment pechadiried en y loos box o tano. Stim iws offendo'r Hows of Lords. Rhiw brig-ethi ag un goes yn y nefoedd a'r goes arall yn iffern. Ie, middech chi, ond wyt ti Twm cindrwg a Deb am ddifirrio Cimri Odw, ond wy'n gweid yn blaen ma hemmo ar y bad lot wy'n neid. Mini mas i eeithi brain odw i, ag yn gadel y clomennod yn Horn. Odioh chi'n meddwl gajlpeoh chi stoppo'r brain i dinni egip wrth gannol y olomennod. See the point boys baoh. Wy'n pwnno ff-&mers,- ma'r majoriti o nhw yn dam bad lot, ond IDa rhai rattling gwd ffarmers hefidhen Gristnogion ttiw. Wy'n htommo deekn?, ond ma emill un ma a oo o rhain yn jems, hen foy!! yn Cifed i'r nefoedd, ond ma haid ofnadw o nhw mor frwnt ag iffern i hinan. p Mstetn 0 ddowis dieekn* yn rottn. Dibs iw'r riwling power. Gomrod o gan- a tinni weiers. Sna i'n g-weid gneifchwn i loos-boxer, Wy ddim yr ffit, ond mi gimrwn i joli gwd ker i beido chwen- rich a skeman i gal y dowtffwl on mi Lwk heer yiw loos-boxers, Iwk in the glass, ag os nad iaht'n treial iall gore i fiw yn reit,

PiDCTmSi RE__ Fac-6wtil9 of Omt-Oaace Packet. Archer's f Golden Returns I The Ported Ion of Pipe Tod&ccoi

HWHT AC YMA tGan Teithiwr.") Nog Nadolig g-welid y lluaws yn hWJlio eu ajrddediad yn nghyfeiriad SALEM, HEOLGALED. Yma yr oedd gwlcdd feddyliol wedi ei dax- paiu ai gyfar y dorf. Yr oedd yma >m- godymu mewn canu, adrodd, &o., a'r cys- tadleuwyi yn lluofog. Yn y gada;r yr oedd y Parch. Stephen Thomas, y C%veiddog, ac yn diil y gloriaai yr oedd Mr. John Roderick, Rhodfa-iesatf, ger Llandeilo. Dywedir nsd oes anrhydcdd i broffwyd yn ei wlad ei hun, end gwolwn ein qyfaill Roderick yn eithriad un o'r Salem Laid yw efe, er hyny ai.rhyd- Midir ef yn fynyoh a'r fraint o gloriannu ei gytfeillion yn y lie, a phob tro y .nae wedi gvvneyd liyny i foddlonrwydd l eillduol hyd YI. hyn. Trodd y oynnulliad hwn allan, fel ei ratg-flaeniaid, yn Uwyd-ilarit perffaith. ISAAC DAVIES, Y FELIN Nid yw efe mwy, er ei eirioldeb, a'i hawddgarweh, a'r swyn dymunol yn ei gwmp.-ini bob amser. Y mae wedi rroddi 11am tu hwnt i'r gagendor, fel na ellir cyfrin- aohu mwy. Cofus genym am dano yn Nant- yinoel, a manau ereill, wedi celrui ar lan- eich ddymunol ei riaint, yn gweithio jryda chymeradwyaetli ac yn cvflym ddringo gris- iau dyrchafiad. Ond gwresog-odi ei gitioll tros ei wlad, a rhaid oedd mYllc I ulian i wnayd ei ran dros ei wlad, yr hon cedd yn anwyl iawn ganddq. Cawn ef yn y Cirtat Pi"«h ar y Somme, yma y daeth y nwv i gyffvrddiad <i<g ef, a chafodd deimio Biglnd y bclen, yr hyn a'i hanalluogodd i ddilyn ed ddyleclswyddau, fd y dychwellodd i' w gartref, a hyny, er ein hiraeth, i fuTw! a dydtl Gwener daeth tyrfa ynghyd i dalu v gymwvnae olaf i weddillion marwol y gwron, trwy eu cludo i fynwent Eglwys Llangathen. Yn y ty darllenwyd a gweddiwyd ga.n y Paroh. D. Williams (T.C.), Llandeilo, ac yn y Llan ac wrth y bedd gan y Parchn. Llv/ui Davies, A. Britten, Gorslais, Richards, Court Henri. Chwareuwyd yr hyntdaith farwol gan Miss Williams, y Ficerdy, ac aurheg yw gwrando yr organ ardderchog hwn, a thein-.Io.ei bod yn nawceiddio y lie a: i sa.;n hyfryd. Yn galaru ar ol ein cyfaill hoff y inae mam dyner-galon, nifer o frodyr a ohwiorydd, a llu mawr o berthynasau yn mlieJl ac agos. Nodded y Nef iddynt oil yn y brofedigaeth chwerw hon; a huned ein hanwyl IL(aae mewn hedd, oherwydd Aeth drwy yr afon donog ddu Yn titw oi Brynwr mad; A glaniodd yn ddiogel draw Ar iroydd Nefol wlad. MR. LEWIS BISHOP- Dyma gymeriad rhagorol » g-oljasom yr wythnos o'r blaen o Brynyrewthyn. jrer Llan- deilo. Yr oedd yn gyfreithiwr o'r dosbarth blaeiiaf, ao yn Uanw cyleltot-dti pwysig- yn rhinwedd ei swydd. Yr oedd yn oruwoih wyliwr ar ystadau Tanyrallt o Dynef ond rhoddodd y diweddaf heibio vciiydig anieer yn ol yn fFofr ei fab, Mr. J. "Walton Bishop, yr hwn sydd yn arwain ei fyddin ar faes y gad. Bu ysgnfenvdd y llinellau hyn mewn ymdrafodaeth a Mr. Bishop lawer gwaith, yn rhinwedd ei awydd fel goruweh- gom wyliwr i'r Gwir Anrhydeddus Arglwydd Dynefwr a grwelsom ef bob amser yn fon- eddwr yn wir ystyr y gaoir, a theimlwn hir- aeth ar ei ol Gadawodd y fuehedd hon yn 76 mlwydd oed, gan adael Dr ei ol woddw a thri o blant ao ychydig- Wyrion. Yr oedd yr argladd yn gyhoeddws. a man feohan ei fc-d-j yn Llar.otfeisant, mewn corigl o Baro Dynefwr..Esmwyth hun iddo hyd ddydd prawf. FELINWEN. Ergyd artll grkfodd preswylwyr y pentref itchod pan ddaeth y nowydd i'r lie o farw- f-lueth sydyn Mr. W. Jeremy, Sussex House, Caftellnewydd-yn-Eiulyn, ac ef yn 52 mlwydd oed. Mab oedd efe i'r diweddar Mr. a Mrs Jeremy, Alitydyrddin, ger y lie hwn. Bu ef a'r oiweddar Mr. Phillips, y Llythyrdy, yn cyd-ehwarou lawer gwaith yn nyddiau ou ma;boed a thyma y ddau wedi j canu yn iaoh i'r fro-dir hon tua yr un amser. Daearwyd .-in oyfaill Jeremy yn mynwent Prvng-wenitli. ti g-wasanaetbawvd gan y Parchn. Synolog Morgan, Willirm*, Llech- ryd; B. Davies, OasteJlnewydd; Dan Evans, Bryngwenith, a Evans, Trewen. Bydded aden dynor Rhagluniaeth yn cya- godi y weddw a'r holl berthynasau yn yr ystorom hoo.

GOFALWCH am EICH LLYGAID Eich Llygaid ydyw rhodd werthfawrooaf Natur, gan y byddai haner prydferthweh y ddaear ar goll i ddyn onibai am y Llygaid. Hawdd ydyw gwella man anhwylderau y golygon, ond os Z5 esgeulusir hwy, ant yn peryglus yn fuan. Ai nid ydych yn meddwl 0 y ei bod yn well i chwi dalu sylw iddynt YN AWR, cyn yr elont yn waeth, ac yn fwy anhawdd eu gwella ? There is no extra charge for sight testing. I supply a 14ct. Gold Filled Frame, with Lenses and Case, for 10/6, guaranteed to retain its colour for a life time. D. KING MORGAN, M.P.S., Qualified Chemist and Optician, King Street, CARMARTHEN.

LLYTHYI AGORED "IYRDDIMFAB I'R PARCH. B. HUMPHREYS, GWEIN- IDOG TROCHYDDOL, FELINFOEL. Yi wyf wedi cael difyrwch mawr y dydd- iau byn o barth Llythyr Mawr l'!) Agored Beniamin Humphreys yn ei "Seren" am vr wythnos ddiweddai. Single column" oedd; yr oedd y "double column" mawr wedi myned i'r pea war gwynt. Beth am y ojfr.cwidiad Meddylied darllenwyr y Joukkal fod ei Lythyr Mawr (?) Ågoled" yr wythnos ddiweddai o dan y pena'nd— GohebiaetHau—" Nid yd\m yn dal ein hunain yn gyfrifol am syniadau ein Goheb vtyr," ac fad" Gwili," fel golygydd y Seren," am roddi terfyn ar y ddadl. Hm Ac in welais yr wythnos ddiweddsuf yr m allaii yn mynegu cynnvvybiad y Seren Mat "MYlddinbb" druan yn cael ych- ydig o dig in-tbe-nbs" g-an Betijamiu, a Sylwedyd yn cael colotnau o'r "Seien." Mae •" Sylwedydd yn ddigon o ddyn i gwrjd a'r Parch. Ti. Humphreys (dim oynffon, fel ag sydd gan y Parch. D. Spenser Jones, B.A.), ac nid wyf yn bwriadu gwneyd unrnyw syl v, ond un petli, sef bod Benja- min mewn dyryswch yng- nghyldh Credo Athanasiuw a G^asana^Ux claddu yr Eg- lwys. Nid cos a fyno Credo Athanasius ond a'r Drindod Sanctaidd, ao nid ces gair Jldi yn ugliylch claddedigaeth y marw. Beth wyr Mr. Humphreys am y meirw a gleddix g'an yr fjf,n offoiriaid? Dyma. ibechod mawr yr Hen Eglwys:—' Yn gym- mamt a lhyngu bodd i'r Goruonaf Dduw o'i fawr dnigaredd gvmmeryd ato ei Hun enaid ein hallwyl iiawd [neu hwder] ymce a ymadawedd o'r byd, gan hyny yr y'm ni yr. rhoddi ei goi-ff ef i'r ddaiai-, sef daiar i'r ddaiar, lludw i'r lludw, pridd i'r pridd, mewn gwir ddiogel obaith or adgyfodiad i Iyvyd ttagvyddol, t.rwy ein Harg^wydd Iesu Grist, yr Hwn a newidia ein corff gwael ni, fel y byddo yn gyffelyb i'w gotff gogon- eddus Ef, o herwydd y galluog weight d- lad, trwy yr hwn y dichon Efe ddaroetwng pob dim iddo ei hlJN." Dymur.iad yr off- eiiiad yw mewn gwir udiogel <>baith." Beth am y Troohwyr eaeth. Yn Nghaer- fyrddin ychydig flynyddau yn ol, yr oedd gwr a gwraig crefyddol-y wraig yn pertf.yn i'r Trochnyr C4,eth, a'r gwr yn hen ddaioon parchus yn perthyn i'r Annibynwyr. Pe byddai v gwr yn myned i gapel y wrai,g pan oedd Swpper yr Arglwydd yn cael ei wein- yddu, vr oedd yr hen wr duwiol i fod yn y hack ground,' am nad oedd yn credu yr hen dduli pag-ajiaidd ao cfersfoelus o drochi! Na, colledig ydynt oll-Anni- bynwyr, Methodistiaid, Wesleyaid, Undod- iaid, E^lwya Loegr, Salvation Aimv, Oyn- wyr, Plymouth Brethren, &c., is. Pa bryd daw y bvd yn gullach? Nid tvvi yn deall beth sydd yn bod ar Benjamin Humphieys. Cyfeiriais yn fy llith diweddaf at gynffon (D.D.) yr hea Es-gobion. N:d yw wedi sylwi yr UN gair at y pwnc yma. Paham hyn? Pilsen fLLwr ofnadwy i'w llyncu yw Pilsen Gwirion- tdd." Mae yr tagu rnai gyddfau. Mae Mr. H. fel pe wedi llyncu geiriaduron y byd, ac mae yn enwi DAVID Sylvan Evans. Goddeifer i ini ci hyebvmi m .id DAVID oedo awdwr y Geiriadur mawr Cymreig, ond DANIEL Sylvan Evans Fa wel iarllenwyr y JotBNAL saor gywir y mae y dyn mawr" o Felinfoel Hm! Mao ceisio amddiffyn yr Eglwys, i-cf Eg- lwys Iesu Grist ei Hun, yn dtiyledswydd crt-chel ar bawb sydd yn credu ac yn mwyn- hau ei rhagorfreintiau gwerthfawr. Ydyw, mae yn ddyledswydd ar bawb, btlh byiimg j'djw eu galluoedd naturiol, os ydynt yn gw neuthur hvny yn ddidwyll Lc'yn gyd- wybodiol. Ond braidd y mae Mr. Hum- phreys yn meddwl hyny, a barnu ocdi wrth ei ateb.ad ditieddai i mi. Gofjnaf yn ddi- irifol, a ydyw yn iawn ac yn deg i unrhyw un o safle gweinidogaethol Mr. Hvmphreys. fel gweiniaog cyfi-ifol yn enwad parchus y Btdyadwyr, i ateb mewn'ysbryd am heilwng a gwawdus unrhyw un sydd yn ceisio a.m- z duiffyn Eglwys Iesu Giist, ag eydd wedi bed yn iac-hivdv.riaeth iddo, a'r hon sydd mor werthfawr yn ei úhrg? Dyma eiriju Mr. Humphreys ei hun Rhaid addef mai rhyw ohebydd haner pan' yw'r gwr hwn. Pe hafe'r math yma o ddymon yn ddigon synwyrol i fod yn dawel, na fydd li and cylch cyfyng çydnabod yn gwybod en bed mor ysgafn a ^wirionffol." A dweyd y UeiaÆ, irae Mr. Humphreys wedi colli vr ysbrvf pwyllog, llawn yJymdeimlad, ac hir yrr.arhcus ago sydd yn perthyn i'r Efencyl fwyn yn mae ef a ninan yn broffesu ei ohredu. Ofer ydyw dweyd mewi geiriau sobrwydd a gw.'rionedd, ar bwnc mor lu n- "'fodol ag air.ddiffyn Eglwys gosfoneddus Crist, wrth unrhyw un, yn enwe^ig wrth wemidog proffesedig yr Efengyl, os ydyw wedi lbvyr golli ysbryd) hynaws yr Efengyl ei hun! Dymunwn ddwcyd yr. fyr, mai yr hyn 9ydd wedi rhoi cychwyniad i'r 11 j thy ran hyn ydyw gohe»biaeth Mr. Hum- fihreye ei hun yn erbyn y Parch. Spenser Jones, B.A., o herwydd ei fod yn gydvyb- odol wedi newid ei farn mewn "perthyras i enwad v Bedyddiwyr, a myned droccdd mewn cydiwybod bar i Eglwys Loegr. Onid ydym yn b/w mewn gwjid rydd? Ac onid )d)w yr Efengyl fwyn ei hun yn arwain pawb a: I derbyniant o gaethiwe-d i ryddid trsjgwyddol! Ni ddy wed ai s erioed bod yr offeiriaid yn ".flegge-riaid." Yr hyn a ddywedais oedd: "Pf byddai yr offeiriaid yn fwy o flag- I geriaid dei-i gatir, neu banner n' mlynedd yn m, nL uyaoul son am 1Jaagysxyilti3<1 a Da<iwaddoliad Hen Eglwys y Cymry." Yr wyf vn falch fy mod yn flaggard," ac yr -yI yn gobeithio y byddaf farw yn flalzgaill. Oni wyr Mr. Humphreys fod y getherri Sc<rtyddol at u rhyddid i vsgnfenu ac i ddweyd y celwyddau mwyaf am yr Esgob- ion, yr offeiriaid, a'r Eglwys yn v blyn- yddau a aeth hcibio, heb yr un Eglwvswr yn beiddo ohwalu y celwyddau? Too late tc-day, Mr. Humphreys. Gobeithio yr wyf y bydd Mr. Humphrevs, yn ei Lthyr Mawr (?) Agored v tro reorf yn dyfod' at newyddbeth, yn lie traethu byth a hefyd ar yr en testyn. Goddefed Mr. Humphreys i mi ei hye- byeu fy mod wedi ysgrifenu i Lanymddyfri tit berthynasau yr arifarwol Brutus." More to follow ar y pen hwn. MYRDDINFAB. ————————————)

THIS IS THE SEASON FOR Chilblains, Chapped Hands, Rough and Blotchy Skin, Pimples, Boils, Blast, &c. THIS IS THE RELIEF- Eli Mari'r Wern ( (PRIF ENAINT YR OES) The Ointment the brave boys at the Front call for to soothe their sore and tender feet. Don't forget to enclose a jar in your next parcel. Sold in 9d. and 18. 3d. jars. I Prepared only by- THOMAS DAVIES, I Chemist, GuildhaU Square, Carmarthen.

LLYTHYR AGORED Y PARCH. B. HUMPHREYS, FELIN- FOEL. Mr. Gol.—Gwelaf fod pedwaryd.d llythyr hirwyntog o ryw bum colofn gan y Parch. b. Humphreys yn y "Scren" am yr wyth- noo ddiweddaf ac nid oes drai ar ddylitf ei lysnafedd. Wedi eu taenu ger fy uiron ar y liawr gorwedd pedwar Epistol yr Apostol pen-agored hwn, ac, er rhoddi syniad i'ch darllenwyr y modd y ceisia y g^vr cibddall gwirlonifol hwn broti nad colled yn y byd colli y Parch. D. Sponoer J on B.A., y mite eiBioes wedi ysgrifenu pedwar o lyth- yrau yn nesur rhyw bodair oolofn ar ddejg a phob ooloifn yn 15 modfedd o hyd. Yn mhob colofn y mae 113 o linellau, ac yn mhob liinell 6 gair. Felly gwclir fod y "Pethauach hyn" (chwcdl Gol. y Stren) yn inesur mewn colofnau 18 troedftdd, nou 6 llath ar eu hyd, so yn oynwys o leiaf 1,582 llineU, a thua. 9,500 o eiriau! Pa lyfedd fod y brawd angliall o'r diwedd > n acbwyn fod ysgrifenu llawer yn flindar i'w gnawd. Diohon hefyd iod y oythraul yn blino, gan fod ganddo ran helaeth yn nghyn yiehiad y pethawwh" olion y cnawd a'r cythraul" welir drwy g-ydol ei ffregotl 15fol; nid oe9 fawr ol meddwl rrno. Pc bai'r math yma o ddynior. yn ddigon aynhwyrol i fod yn dawel, ni fyddai ond cyloh cyfyng eH cydnabod yn ywybod eu bod mor ysgalr. a g-wirionffol; ond trwy ruthro i'r wasg, gwr.ant yn hysbys i'r lliaws eu dittaclrwydi a: u i>et.chiwbandod.' Ao EFE y "penchwih- anwr annoeth, wedi rhuthro ei hun i'r Was>g gan gyhoeddi barn dragywyddol ar y neb a feiddiai arfer barn ei hun! Nay mil a haner o eiriau-swn viisylweed—' ptrn- chwibanu Nid oes yn yr Humphreys hwn fwy o gymhwyBder i ysgrifenu llythrr r,goied at nab nail; sydd mewn bantam ar t. "'ro.r. "J,J -= t' 1 uo<u lAjuicii. nguiutia ei geg cang m y gwelodd pavb ymron liw ei vinvagiaroedcl- caeodd hi ar -ddlm Yagrifenodd bum col- ofn o txrthauach yr wythnos ddiweddaf er egluro (meddal) nad yw -of wedi methu deall Gwo^sanaeth Claddedi.gaeth yr Eglwys. Treulia yn agoe i daiir colofn a haner yn ei ragymadrodd, a defnyddit y ibelyw I gr- hoeddi yn uwch fyth wendid ei gyrhacdtt- iadau ei hun. Mae yn bytfieii-io ie BVfH-eirio, yn "oornbriddo" ac yn 11 glaf- oeri ac yn twrio fel bAIdd i ddod yn rhydd o'r gefynau a blethcdd ei ddwylaw anfedrus are lweb ei ddeall prin. Wfft i'w vmoroohion Gwnaeth gyfI cler o bori.) el hun. Ymostyngodd i iseiderau baweidd-<lia mewn iaith, dyohymyg ac ymrtsymeg er poenu. cnaid brawd, ac er ceisio oyfiawnhau »>i dries dy'oirol.' Attebais y ffol yn cl ei Folineb gan gymhwyso ei eiriau gwawdlyd atto ci hun. Nis gallrni fod o r wyr.eb i oint ani HAXHK ipum colofn o'ch gofod gwerthfawr i amlygn ci aniieirlf vstry wiau. Mae'r petha,uaeh a, ysgriferodd mewn nu>«-s, chwaeth -to orddull yil adlewyix-hiad o'i dduwiolfrydec'd! Gyda'ch caniatad gwnaf Bylx"u byr ar ei lythyr' ii-,r- eddal. Ceisia broii yn awr nad yiv efe yn clynydd' i Christmas Evans, John Elias, a V« ifiiams o'r Wern. Cyttunaif, yr oeddwn yn thied fy mod wedi profi hyn yn eiglur. Er r.ad yw yn "olynydd' honna etto ei fod yn yr un dosbarth." G varohod p:nvb! Nid CQ8 neb arall ddywed ei fod yn yr un :yt'go' ai Christmas Evans, &c. at y S" ir fuasai dweyd fod Mr. B Pitrnj iireys yn perthyn i' r dosbarth iselaf mewn ysgol i^raddol o'i crvdmeru a Christmas Evans, John Elias a Williams o'r Wern fel gradd- edigion o'r brif-ysgol. Ond hawddacli i geiliog du i dyfu'n fran nag i Mr. Benjamin Humphreys gyrhaedd dosbarth y gwyr eit- v.og llyn. Beth am foesoldeb defnyddio Uy thyr preifat' er bradyohu a difwyno ei a* awr d)Ieillgar a hyny heb air o ganiatad Nid yw'c ffaith fod eraill wedi derbyn llyth yrait preifat ao wedi yndrin a hwy fel v p -k- cyfryw yn pwneyd du Mr. Hiuupl)i-,ys yn wyn. H-mi dric dyhirol' yw hwn o drad.1- odi eraill yn yr un amryfusee'd. Dylai IL1\ dwr Llvthyr Agorsd fod uwch law vs- try w fel hon. 'Play off your own bat, sir.' Beth am yr ymgais o liwio Mr. Spencer Jones yn anonest? Beth am yr ymgyrch H(cl)-yri.idd a'r jmyrru ynglyn a gohe-biaeth gyfnnac/hol Mr. Jones ag Ynystawe? Ni chvyd neb byth i safle Christmas Evans, John Eliais, a Williams o'r Wern, ar Kail anfoesol, lladibdaidd fel hon. N 'd oedd gair yn llythyr preifat Mr. Jcnes at addol- wyr Adullam. Disgwyliai y byddai torri'r newydu i Mr. Humphreys yn ddiigon o aw- igijm iddo nas gaPoijai gadw y cyhoeddad i bregethu yn Adullam. Ond ceisia Mr. Huniphreys yn ei drybyni brofi'r llythyr preifat yn llythyr cyhoeddus er n;u chyn- hwysai air ojhoeddue. nac at y cyhoedd o 'rfwbl. Gwawdia yn drahaus lythyr p'eifat v Parch. D. Spencer Jones, B.A., ymynu yn ei drefniadiau teuluol, a dei'. Mr. Jonew i fvnv fel pe bao wedi ysgrifenu ei gyffej ffydd ac nid llytliyr caredig at gyfaill! Er ce;si<> rvfiawnhau PJ anfad waith cyfeiria at Mr. Asquith yn darllen llythyrau preifat yn gyhoeddus. ond ni ddywed i Mr. Asquith egluro fod ganddo berffaith gyd-syiiiad a chaniatad yr awdwr. Dyna'r gwahaniaeth, onide, rhwng bonoddwr a dihirvn. I un y mae iia*nder yn bena.rglwyddes, i'r llall augen a anwybydda bob oyfraith Fel un o Clotdd cyfeillion mvnwesol y Parcli. D. Spencer Jones, B.A yn mhob enwad, maen- tumiaf etto nad doeth fuasai gosod allan a che;sio ngluro y gwir resymaii dros ei en- ciliud i un mor fyr oi arntryffred a'i ddeoll a Mr. B. Humphreys. Byddii gvcneyd hyn tel ceisio egluro problem o euclid i blen- tyn bach. Pe bae prawf o'r gesodiad hwn yn eisiau cyflenwir ef gan Mr. B. Hum- phreys yn y modd plentynaidd yr ymdiinid a'r rhe^ym.m a nodais, ac a Threfn Cladd- edigaeth yr Eglwys. Metha ddeall v gwa- haniaeth rhwng o'r (o yr) adgyfodiad, &c." 80 'o* i lo oi;) adcrjrfodiad." Pa ddiben vm- lesyinu a biban yn nghvlch pethau ynihell uwch ei ddirnadaeth? wna y weddi ond gosod allan mewn modd llawn tynerweh a theimlad ddyheadan y byw a'u gobaith am y bvd a ddaw. Ni wnint draws- feddiannu sedd y Barnwr D.wfol ond ym- orffwysant yn hyderus ar fii driigansdd. Peiiderfyna Mr. Humphreys o'r tu orall beth Su j fy''? A'r b<)ddlonrwydd dwyfol a pmnderfyna yn ddi-betrus dynghed dragy- wyddnl pob ymadawedi(g. Pa fodd y gwyr Mr HnmpJireys btrthyna^ yr ymadawedig- :i l Grcwr vn ei eiliadau olaf, nis gwn. Ond I mae yn >tdigon naerllug i honni'r anffael- edigrwydd hwn. Ni ^wnaoth un Pab trioeJ l.reriad mo: ddi-iaail. 0yJa*r un pared rwydd anffaeledtg penderfyna pwv yw ys- grifetiydd y llinellau hyn. Cwyddom am un dyn virbyw heddjw, a (br ond un, yn debyg i Mr. B. Humphreys, a hwnw yw v Keif-ar. I'r ddau nid yw llythyi preifat"' on,1 megis wrap of paper.' C,yhoeddodd y i.lnll rvfel ar y diniwed yn oj yr egwyddor iaelwael necessity knows nj taw." Pan ^rthwyneb.vyd nwynt app'! Mai)t at yr amhkidwyr (neutrals) am ddvfod ¡'w hachub iliaz canlyniadau diamwvs Jii.mrvfMsedd. Y T' hollol anghyson a'r cvfeirindd y ddau at eraill oeddynt ('tiedd^nt hwy) wedi cam ddefnyddio ysgr'f. pr dut heb g;-r atad Galwodd M". H:>]>hrey.s frawd vn ddihTi-yn am iddo gyfeiri i svlvv at Air bun., ond dj'fvnodd ei hunan (';riItH cyssegr- t dig o her -sniynau ac adn^di; ^n modd rwatwaru^ a chellweims fe) -hvvv Chea.pl Jack ar ben ffair. Fel y K^i^.ir gal vodd J sllan ei fyddinoedd, sof col- .'nan e&ng y I Seren. Ymreetrodd ei filwyr scl ei eiriau sathr ao ansathredjg, rhyw naw mil !1. haner honynt. -Niarcil-.)godi yn ormesol, fel y Keisar, dros fryn a dol, dros gymer- lfidau y byw a'r marw, nad oedd yn deil- wng 0 sychit eu liesgidiau. Nid rhyfedd i yabiyo llednus Gwili" o'r diweJd gael digon a dweyd wrtho yn garedig din, rhugor o'r pethauach hyn.' Biin genvf feddwl fod unrhyw enwad vn Nghymru wedi bod yn noddia i weinidog mor sal ao isel ei chniieth. Dichon v bydd yn ddoeth- aoh cyn ymyrryd etto rnewn pethau na pnerthynant iddo.—Yr eiddoch, Stlwedidd.

LLITHIR AGORED AT Y RIVIIEYD BENJ\MTV HUMFFRES, FELINFOEL. Rivrend Ser;—Y galli anwl, wn i ddim tammarw, pun 51 Iiira-dy anal di ne am- mead goligidd y Serren, a'i hailioni ar golums v pappir. Nid yn amal i ni'n gwuld prigetbwr yn alingo ink boti mor hael fai e'n rosti anan nawr amser lhifel, oni dina fe, fallo bod goligidd y Serren mor garoaig a goligidd y Jernal, ag yn lwo i Ben Humffres i skribblan a phensil blak. Ond men cithrel i, dinw,'r letest,—sanktedd watS y Baptis spridoledig yn galw un yn "•banner pan dim ond achos nad iw mor benboith a Bensha oboti dickir b*oh o ddwr. Hher do YIW omn in, ol koo It,, nia sk-rivenni pwer yr flinder i'r cnawd iniddei lil, a ma awidd axnat ti gal rhowin i roi gweledigeithe fy mlien" ar bappir! Beth iw rliemi? Pwy enwad iw r.hw Ben? Pitti fior iho peper ontetfe! Mai priVeth- wirs wedi bod yn notted ariod am droi rrm.s Lcfiante hea gobs wedi kicko'r bweked, ond eu'e.&1 newi fflani maa o ben hafl- Pan> Gwd bisnee ar fenkos 'gwleihgaethe pen BENJA.- M1N HUMFFRES." Faint fidd pre.s v ♦ oliwm pan ddaw hi mas,—1^ no U0/6d ? Ond dina fe mai'n clpf.endo gwlei pun a Yiilíw y gwledigeithe pen fidd i bender- hnmr prees no valiw y pappir a'r ink a'r ecror. No wir, falJe ma sew y pen fidd N'll rtisteiaor cwestiwn. Far. bo ti'n mind i'r trans i skrivenm'r gweledigeithe pen mil, welcdigaetii gbr ar GREF- 1DDWIRS spridoledig ■- chwar e.glws yn Wraig Caatell-nowi yn cadw finni 'irddaa ^PP^stolion glanrve'r Iorddonen drw dieial btarvyo dy anwl frawd si no yn bt- geilo r praidd. Tek a trip down ther ol boy, asnd then hav a deiv intw the Kommon Prer. Ma Simiog yn werth whilberred o dy short di, ond ma tdiwr o fod gwahanieth Jn J la-wr i ti gal gTnreJd "aistem ■lanne r Iorddonen yn i gogoniant —tarwext r.rtesis yn toppi'r diniwed. 0 wy n g-,?eld i Spenser Iiala llithiron at v Rivrends W. Trevor Jons, Hiw Jons, ag E. T. Jons, trindod o Jonsod. Nawr te, fiadiehodd rliain ddim o Spenser, tchodin shwt mai'n bod,—pun a ti ne'r Jonod 6k n or banner pain t Ondl dima beth wy'n spektc. Wy wedi clwed am y tri ma-gwd puechers, ond axA y Rivrend Benjamin widdwn i ddim fod rhwt artikl yn meddiant X ttaptis, hid nee clweg i i whistl din e'n v Scuen, a'i glwed e'n ochneido'n s»i.ktedd achos fod rhai o'i frodir yn y fladd yn gatiel fnwad olirwir clanne'r Iorddonen. O ie. beth am y Dee Dee. ol sport? Wyt t-. v.edi cal digon ar backo'r Doler Dinn- lomas giviel Ond Hukiffres baoh, bach shwt biodd hi arnat ti i"oli,gidd v Seiren i roLr tin hat" arnat ti'r wsnoth wetha drw roi hen hint fach gas ra wo dim ihe rl.agor o dy "betheiach" d' 1 Wir, ma dd" fod, emill un heb fod yn "hanner pan mihiith y Baptifr. Ie, a tithe'n meddwl dy fod di' n torri strok anfarwol, a cli-I gwd ffre^ advert-eismint \n y fargen. Tw bad tw bad. Mei warmest simpathi to vi w koli oer. Yiwrs triwli, Twm 'Bahuls

TEYRNGED I'R PRIF-WEINIDOG Yfgrifena yr Archdderwydd 'TJyfed" fel y canlyn i'r 'South Wales Daily News" r i'V j'^ ,m ° goreu Mr. 3*0 fel cynrycliiolydd Garsedd y Beirdd ar Eisteddfod Genedlaethol, yr "ryf yn llawenhau vn fawr yn vr awgrym o roi mantais i'w wlad a'i genedl i ddangos eu parch diffuant tuag ato mewn modd syiwedribl. v Y mae yn haeddu wneuthur o honom hyn Ni fa,odd Cymru naa un wlad arall burach gwladgax-wr, nao eangach, dyngar- w.r- lf' y'r, Toym vn llawenydhu yn y ffaith f"d heddyw y dvn mwyaf jx>blogaidd vn yr holl fyd. Enillodd e; safle anrhydeddus drwy nerth 4-1- adnoddau ei h. a thrwy ei vmlyniad dioliwng wrth yr egwyddorion sydd yn dyrchafufr byd. Fel arweinvdld diogel. v mae yn gweld ymhelT. ac hvd jn "hyn, y mae popeth wedi llwyddo o dan ci law, ao os net> rhywnr. all gai-io birn i fuddugoli- aeth yn y rhyfel mawr hwn. y Prif Weini- dog yw liwnnw. Dymunwn iddo hir oes i wasanacthu pi wlad. ei genedl a'i Dduw, YlIg nghylch- • ■edd uchaf y dleyrnas.—Yr eiddooh yn gy- wir. DTFBD. Caerdydd, Rhagfyr 28ain, 1916.

FlIHEBAL OF MR. LEWIS BISHOP, UANDILO The funeral took plat-e on Thursday after- rajon, the 28th of December, of Mr. Lewis •Bishop, of Brvneithyn, Llandilo, rfie place of hurial being the Llandefeiaant parish church. A short service was conducted at m by the Rev. Alban Lloyd, vicar of lalians, and on arrival at the church the cortege was mot by tho Ven. Archdea- con Robert Williams, M.A.. vicar; Rev. A-ban Lloyd, vicar of Taliaria; Rev. J. Jones, vicar of Gwynfe, and Rev. Arthur Jones, curate of Llandilofawr. The service in the chuch, which waa densely packed, was fully choral, and was conducted by the Ven. Archdeacon Hobert Williams. agisted by the Rev. Alban Lloyd;, and the com- mittal ritee were performed by th« Ven. Archdeacon Robert Williams. Tho hymn, Roa of 1I.g cleft for mo and the well- known Webh liyrrn, Bydd myrdd o i y- feddodau," was rendered with much feel- ing. At the close of the service the Dead March was played by the organist, Mx. A. G. Phillips. The chief mourners were Mrs. Bishop (widow). Mrg" HolILnci iwid imra. Surney (daujhterg), Mr. Charles Bishop (brother). There was a large a-ttendanee of the magistrates of the oounty, professional men, and the public generally, among whom we noticed the following: Lieut.- General Sir James HiHs-Johnes, V.(\, G.C.B., Dolaucothi; Mr. Mervvn Peel, DanyraUt Park; Col. Lloyd, Pajkkenrv; A. E. Du Birsson, Glynhyr; Mr. Herbert Peel, Taliaria; Mr. John Picton, Truscoed House; Mr. R. Shiplev Lewis; Mr. T. H. Powell, Mr. Hugh Williams, Mr. J. E.- *Stepli ii- Davies (Carma,rthen), Mr. Picton Philipps chief constable); Mr. Rhys W. Briee, Llan- dovery; member)) of the Llandilo r.D. Council; Mr. W. A. T. Lloyd; tenants of the Dynevor Cattle and Danyrallt Estates; Messrs. awyn C. Porter, solicitor, Llaiulilo; P-Van Jones J.P., Manoravon; Griffiths and Wm. Rees (cub-agents); Wm. HopkilJj;, J P.. tnd D. Pritehard Davies, J.P. the deceased's own ten ante; members of then asrem-y and office staffs. The floral tributes wero qonfined to near relatives and personal friends. They were from the fol- lowing-—From loving wife, Mrs. J. Bishop, Mrs. urney, 1.fn. Holland and boys, lov ing edsiter; Mr. nn<? Mrs. Lloyd, sinter; t grandsons; Neville and Terry; Mr. and i Mra. Charles Bishop; Col. and1 Mrs. Llovd f Harries: Liiuit.-General Sir James Hills- Johnep. and Lady Hills-Johnes, Dolaucothi; office and household staffs.

LLANSADWRN The early "Ply^ain'* service all Chrit- mas morning at 50ve o'clock, in the parish (ihtirrel-r, was largelv attended by Noncon- formists and Churchmen ailike. Llansadwrnitcs were glad to see in their midnt, a few days ago Pte. Edward JJavies, son of Mr. and Mrs. Davies Ffov. whiad, who joined the Australian' Regi- ment GTE-r th,-re, and which are now camped on Salisbury Plain. Pte. Davies emigrated a couple of years ago, but joined as stated' t at his country's oall. J The annual distribution of the Cornwall's ( har-.ty to the poor of the parish was held last week in Cefn Park the Church Vestry, ov the R^y. L. IVIorris, Mr, Honrv Davies, and Mr. David' Thomas, Pontypistvll. Also tho Ben B^ans Charity waa distributed by v the Virtar (Rev. L. Morris) himself being only ome appointed under the wW. The annual eisteddfod on Christmas night w«- -Its, usual, a great suocees. The -el,ool- J room was naaked, but the orowd were kept in splendid humour by the conductor, Mr. M. H Williams, Bancylan. C'omptibio wits keen, eaptcialy in the singing. The adjudicators WHe ;-Sing-in. Mr. J. Gri- ffiths, Cwmielweh. Gwvnfe: misci.ll anpniiR etc., Mr. Oavid Jones (Aer Myfyr). Unri- dovery; ohnirmain Mr. James Rees, Gwalia House. The proceeds were towards the Red Cros Socetj'. j

Bishop Owen ia trying to grow oratigm at Abergwin, and the bishon usually suc- ceeds in anything he undertakes.

I The Webhma u's Favoufite. I MAB0N Sauce! ( | 1^ As good « its Name, w FAIL TO GET IT. 1 ekamcws, St. Pufr St., CardUL | t

delo'n reit at ich cidddinion a'ch Diw, KI<er owt Yes kleer owt ffor shem yiw bippokreits.. Ie widdooh chi, i ni'n son am Jermani, a ehwt wjad anwaredd iw hi. Gwlad yn mind a Beibil dan un gel a chilleth yn y llaw rochor arall i stabbo'r diniwed. Fioch chi r.nod yr, meddwl mar debig iw'r wlad ma i hiiina? Its the verri sem mei ffrends. Yn y wlad ma, ma cifreth i'r tlawd a cnifreth i'r ciioitliog, ie, a'r pechadiried gweitha ti finicha yn ishte ar gesis y pwr beger. Os bidd J. Pee yn oal i ddala, mi ddaw e trwyddi yn olreit, ond lwk oAt i'r' heri. she-cked rax a'r Jim Krow. Ffork owt iw hi iddo fe. Widdoch chi beth leikswn i wbod,-faint o ddibs marjareen ei ivedi die- kin i'r plat caekili o'r looe box a'r jurch- waraert's piw. Ma nhw'n gweid withw i fod smel marjareen yn grif ar y dibe si'n åjt:km ar y plat. Pwy rifedd na, stim new. lrch ar srrefkkl pan ma dibs felna ij'n ca-dw'r achoe ar i bwmps. Odiflh chi'n meddwl fod y Kriawdwr yn bendithio dibs fell a? Cs cdioh chi'n meddwl hinni, wel, dima'i gil h fi i weid wrthoch chi, nid yr un Diw si gidach chi a fi. Mae Ria. wrthi'n ddiwid Yn blendo'r Marjargrees; Ag inte Spuds yn hokkan I Am gal ar niwiol bris: Ond yn i dro daw'r Saboth, A'r wmed sanktedd heeeeeser; A chrefidd inja-rober, Mor fain a jinjir-bir. Deer, dina ferched am garri si gai lawr aha jirdal Kilrhedin. Ma nhw wedi eal i gen: at garri. Ma rhai merohed wedi cal i geni i fod yn old rneids, i haixlo bisnes pob un ond i bisnej i hinen,ag i ddirki gwraredd grelth- wirs shwt i fagi plant; ond am ferched Kil- rhedin, ma nhw'n extra speshal am garri. inia nhw n diskwl dy Seel i ddwad, fel ma. Shcni Hoi yn diskwl nos S-iidwrn pae. Ala dy Seel yn ddwarnod pwysig iawn yn hanes rnerched bach Kilrhedin. Dima'r dwarnod ma nhw'n mind i'r kappel a'r eglws i ddar- llen ilithiron carri i gili. Ond an dy Seel mi ath rhen Jak Drefaldwin i'r cwrdd, a dma le we rhai o'r merched bach yn dar- lien yn fishi, a Jak yn cimrid nots o'r Uithiron. Siim amser i akrivenni coppi o'r llithiron rwsnoth mi. ond mi cewch chi nhw to. Wthigwrs weda, i ddim pwy we'r per- sonne. Merched bach Kilrhedin Yn cairi Seel a gwyl; A darllen y ilitliircm Yn kappel gida hwyi. Llithiron llawn o gariad, Cissannt- mowr di-ri; Wel, welctj i fbwt garwirs Ariod, a welsoch citi? 410