Ye Brython Cymreig

KEENORA Self- SELF- Raising raising FLOUR. ™ TRY IT! TRY IT! TRY IT! You'll use no other. Sold Retail 2d., 3d., (id. and Is. per packet. From all Grocers and Dealers. Sole Wholesale Agents Morris & Jones, Liverpool.

r » > t.iV^pooC L '/««! l^j ¡ I I -J Roberts ê3 EDWARDS, ESTATE AGENTS, 64 jkirkdale Rd., Liverpool. Telephone: 2103 Royal. N. PAUL & Co. 50 fifl Us. .<i rv Established 1789. ø SODA W A T E R. POT A Sll WATER. SELTZER WATER. L E M O N A D E G 1 N G j1 g B" g R. DRY GINGER ALE. Tn Syphons cv Bobbles. ø N. PAUL e Co., King's Road, p ^ancras, London.# I Telephone—157Y Birkenhead. Siol) Pa.wb gant en hangennÜd Am siwt newydd bydd, heb'baid, I'Yethynwr i Frythoniaid. ø ø ø JOHN liUGHES, Tailor & Draper, 24 OXTON ROAD, BIRKENHEAD a e • g GOOD Artificial TT X i— TEETH ii.ro fi 00T al NKK.DMD BY e EVER¥0SE To Keep the bloom of youth, To Keep good looks. To Keep health. Our Tee Hi are the results of personal experience and practical knowledge the former has given us the precise knowledge of our Clients' requirements, the latter to meet those needs in a perfect and satisfactory way. They are both in fit and finish far superior to most Teeth made to-day. Advice and Estimates of Cost, FREE. Mr. Hkly's charges are always moderate. 1 le does not go in for Guinea Sets and such-like tilings. What he does he does well, and one can be certain of having the highest skill and finest materials at a reasonable outlay. -—— H. W. HELY, 13 NORTON ST., London Rd, Corner 0 ci Liverpool. -)SINGEP Fashions OF— —— T O = D A Y -.& e THE ARTISTIC KA<TI,TY IS WONDER- FULLY ACTIVE JUST NOW, NOTABLY IN LADIES BLOUSES AND SKIRTS. OUR NEW DESIGNS FOR THE AUT- UMN ARE SIM PLY MAGNIFICENT. THEY ARE ENTIRELY DIFFERENT FROM THE ORDINARY AND COMMONPLACE GAR- MENTS SO UNIVERSALLY OFFERED. WE DON'T WANT TO TELL YOU WHY THE Lingerie Blouses and SRirts y°^VoljL 0TilEl^, WE WANT TO PROVE IT TO YOU; NO AMOUNT OF 11 ^V^.J;°LLD 1>0 THAT CONCLUSIVELY. CALL AND EXAMINE THEM V^Hy POINT. I^UPS', 85 CHURCH ST., L'POOL. P1lQNE 1790 ROYAL.

Yr Eisteddfod. Man ac Adeg Hapus. Yu wythnos hon cyferfydd yr WyI Genedl- aethol, a thramwya beirdd Gwynedd a De- heubarth i dref lieii-.I,Cot Caernarfon. Nis gallai yr Eisteddfod ynigynnull i Ian lJl\Y priodol, ac iiis gellid cacl blwyddyn addfet- ach i'r rhai sydel foirdd wrth. fmint a defod i'w llougyfareh a'i ehroesawlI. Y inae y lie a'r amser yn gydweddol. Od oes tramwy rhwug y ddeufyd, nid nepell y bydd ysbryd y cyn-ieirdd hen gas toll a'r paliiivvn. Da gennym fod y rhagolygou mor wiw, a. bod gwyr enwog ac etholedig yn liywyddion. Heddwch a fyddo o fenvii cylch yr orsedd, a Nor a weno ar y gweithrediadau. Yr Wyddfa a. fyddo yn ddigwmwl, a M611 Mam Cyttirti a eisteddo gerllaw fel brenhiiies y don. Mae yr adeg yn un deg ac addawol. Cyferfydd yr hen sefydliad mor ieuanc ag erioed, wedi gwylio yn hir dros awen y genedl. Gwelodd lawer tro ar Gyraru, wedi I agor o honi ei llygaid yng Ngheredigion yn y 12fed galwif; meith ri n iodd ysbryd yn y 12fed ganril: meithriniodd ysbryd rhyddid a chan yn yr lien feirdd ynghanol gortucs mynnodd fyw trwy gyfnodau tywyll; ac wedi ei dadeni dro ar ol tro, cyf- erfydd heddyw o dan gysgod y cast ell lie y ganwyd ein Tywysog cvntaf, mor ieuanc ag erioed, ac i bob yniddangliosiad yn l\vy cadaru 11 a niuiiau vr hen amddiffynfa. Y mae Edward VII., Oaughellydd eyntaf Prifysgol Cymru, ai* orsedd Prydain, a Thywvsog C'ymrn ydyw' Cangheiiydd presenool. Y mac gennym Weinyddiaetli a Senedd y inwyaf il'ai'i-ioi i'r Dywysogaeth a fit erioed, ac y inae yr aelod anrliydeddus dros Ewr- deisdreli Arl'ou, y Gwir Anrliydeddus Lloyd George, y Cyinro mwyaf enwog yii ei ddydd, yn aelod q'r Cyfriri Gyngor, ac yn Llywydd Bwrdd Masnach. Dengys hyn oil fod eyf- newidiad dirfawr wedi cymeryd lie yiig ngliyllsvr Cymni, ac os ydyni yn genedl feohan, nid ydym tuwyach yn dlawd itac i'n gwaradwyddo. Y inae y Diwygiad Crefyddol a gawsoin hcJyd y dyddiau liyii wedi gosod bri newydd arnoni lei cenedl. Diau nad angliotir hyu gan yr Archddcrwydd a beirdd yr Orsedd. Y mae dyled y genedl yn law r i'r Eistedd- fod. Y hi a fagodd awen barddoniaeth a clierdd ynoin, ac a'n dysgodd i gerdded Olid y inae ein dyled yn l'wy i Ddiwygiadau Crefyddol Cymrn, ac i'r Diwygiad presen- nol yn arbennig. Y mae anadi y Diwygiad wedi rhoddi vsbryd a grym newydd yn iaitli y Cymry IIIWY o lawer nag a dderbyniodd oddi wrth ddefodau yr Orsedd. Y mae yr hyn a lefarodd Cymru yn y Diwygiad, trwy emyn a chan, wedi disgyn ar glust Ewrop a'r byd ac y mae swn can a nioliant ei phlant wedi treiddio i gonglau'r ddaear. Gweddus fyddai i Orsedd Beirdd Ynys Prydain gofio hyn gyda pliob gostj'ngeidd- rwydd, a gochel pob osgo yn y Cylch Cyfrin ac yn eu harwisgoedd derwyddol a dueddo i yngan, "Ouid hon yw Babylon Fawr, yr hon a adeiledais i?" Da gennym fod cytner- iad yr Eisteddfod yn deilwng o'r Cymry fel cenedl grefyddoJ, ac nad oes le i gwyno yn hyn. Nyni a obeithiwn na ddigwydd dim eleni i ddwyn oddiaini ei choron. Ei pherthynas a'r Brifysgol. Pa beth a ellir ei wneud, ac y dylid ei wneud, i ddwyn yr Eisteddfod, fel ein seiydliad gwladgaroI hynaf, i gymundeb agosach a hywyd Y genedl, a'l gwneud yn alln i gynrychioli Uais ac ysbryd y Cymry mewn awen a chan a chelf gerbron y byd ? Oherwydd y lie mawr a nodedig sydd iddi yn hanes y genedl, ac oherwydd ei phoblog- rwydcl gan y genedl, haedda gael ei mor- teislo mewn lie anllwg a dylanwadol ymysg ein sefydliadau gwladgarol. Hi ddylai, ac y mac yn alluog gyda threfniadan cyf- addas, wneud mwy dros lenyddiaeth ein gwlad hi allai lefaru gydag awdnrdod nwch ar faterion yn dal perthynas a bardd- oniaeth a llenyddiaeth-Gymreig gerbron cenedloedd ereill. Oni ellid ei dwyn i gysylltiad mwy uniongyrchol a'r Brifysgol, sydd bellach yn ffaith ddvlaiiwadol yn ein lianes ? A ydyw yn bosibl ei cliorllori, a'i gwueud yn gymdei tlias a dwylaw a thraed ganddi, i afael yn ac i drafod y "cwestiynau mawii In sydd yn dal perthynas à 'n bywyd llenyddol ? Rei h pc cymerai y Brifysgol yr Orsedd a'r Eisteddfod o dan ei nawdd ? Nell, a fyddai yn ormod darostyngiad i ddisgwyl i'r Arclidderwydd newydd, a'r beirdd a'r ofyddion, gynieryd y Brifysgol i'w tl'afr ? Oni ellid gwneud y prifathrawon yn ieu-dd wrth fraint a defod, ac yn aelodau o'r Orsedd 'i Onid oes Yllla gylie i'r Brif- ysgol dalu teyrnged i'r Eisteddfod, fu yn gwylio dros ddonian y genedl cyn ei geni, trwy roddi gradd uchel i'r Archdderwydd ? Onid gwell bob tair blynedd ? Onid gwell tuasai cynnal yr Eisteddfod bob tair blynedd ? Rhoddai hynny fwy o le i'r eisteddfodau talacthol, a gallai fod yn symbyliad mwy iddynt. Ac onid gwell fuasai, yn hytrach nag enwi testyn awdl nell bryddest, roddi rhyddid i umiiyw fardd i gydwj'no cyfiinsoddiad ar destyn o'i ddewisiad ei him i ystyriaetii y beirniaid a'r Eisteddfod Genedlaethui lion: Pa beth a all bardd neu lenor o fri ei wnend ar destyn a osodir iddo gan bwyllgor mewn blwyddyn o tniser ? Pa rvfedd nad oes end ycliydig o farddoniaeth yr Eisteddfod, a rhyddiaith hefyd o ran hynny, yn cymeryd ei Ie ymysg llenyddiaeth y genedl ? A ellir, yn wir, ystyried cynnyrch yr Eistedcl- fod, oherwydd hyn, yn llenyddiaeth o gwbl ? Pe cynhelid yr Eisteddfod yn l'wy anaml, a rhoddi amser i ddawn ac awen cenedl i ymgolli mown uiyfyrdodyn nhawel- wch ein inynyddoedd, a chynnull yr ysgub- au teilwng hyn bob tair blynedd, fe ellid disgwyl i'r Eisteddfod felly fod yn symbyl- iad sylweddol i athrylith cenedl gynliyrchu gweithiau bytholwyrdd. Gellid cael nifer o weithiau anfarwol cytfelyb i )~st<>nn Islwyn, ac ereill y gellid eii yn y rliai y gellid teimlo awen cenedl y Cymry yn siarad, a theimlo curiad ei chaloii. Byddai y rhai hyn mewn gwirionedd yn llenyddiaeth de profundit>, ac yn etifedd- iaeth dros byth i'r genedl ac i'r byd. I Y mae gennym Eisteddfodau Talaethol ddigon i gyfarfod yn liyuyddol, y rhai yn ddiau a wnant waith da YII y ffordd o feithrjn yn ejn dyffrynoedd tawel, ac ar ein bryniau iacli, holfder yn ein pobl ieu- ainc tuag at lenyddiaeth; ac fe fyddai y rhai hyn yn barotoad da ar gyfer yr Eis- teddfod Genedlaethol. A chyda'r drefn hon, ni feddyliai yr un bardd cadeiriol neu goronog mewn Eisteddfod Genedlaethol am ddisgyn i gysiadlu mewn un dalaethol, yr hyn a welir yn awr yn rhy ami. Fe fyddai cadair yr Eisteddfod am gyfansoddiad, pa un ai awdl ai pryddest, o ddewisiad y bardd ei hun, ar ol bod yn destyn myfyrdod dwfn a phoenus am dair blynedd. yn ddigon o wobr ac yu ddigon o glod i'w ddyrchafu am byth nwclilaw eystadlu a beirdd ac Îl llen- orion ieuainc mewn talaeth. Credwn y byddai tair blynedd yn ddigon ami i'r Eisteddfod Geiiedlaetliol -yr arl.)edid trwy llyn lawer o was trail" ar adnoddau y genedl, yu arianol ac Jon feddyliol; y gellid trwy hyn wneud yr un Genedlaethol yn fwy o nawdd a symbyliad i'r rhai Tal- aethol; y cymerai y Genedlae hoi, trwy hyn, ei lie digymar ei hun yn ein sefydl- iadau gwladgarol, ac y gallai fod y,i fwy o ymgeledd i awen y bardd a'r cei'.ldor, ac yn fwy o allu i lefaru drosom fel cenedl yn fwy o senedd lenyddol i ddafg iu o; It llais yn groew ger bron y byd, Am Academy Gymreig. Y mae gan genhedloedd ereill Academies i feithrin llenyddiaeth. Gwyddom mor fawr .ydyw dylauwad y French Academy yu hanes Ffrainc, ac 1111 o'r amcanion pennaf yn ei sefydliad ydoedd puro, a, dyrchafu, a chyfoethogi yr iaith Ffrancaeg. A rliydd Mathew Arnold ganmoliaeth uchel iddi fel uchel lys llcnyddiaeth, ac fel canolbwynt i opiniwn goleuedig, ae reI awdurdod safonol mewn materion o arddull a chwaeth lenydelol. Yn wir, y mae gan y Ffrancod Celtic A fade my, yr hon a sylfaenwyd yn Paris yn 1800. Ei hamcan ydoedd, yn n gyntaf, tallu goleuni ar lianes, cwstwiu, hynaliaelhau, arferion, a, chofgolofnau y Celtiaid, ac yn arbennig eiddo y Gauliaid. Yn ail, egluro ac olrhaiu gwreiddeiriau ieithoedd Ewrop trwy gyfrwng yr ieithoecld Celtaidd. y Gyinraeg, y Frythonaeg, a'r Wyddelaeg. Yn drydydd, ymchwilio bopeth perthynol i Dderwjiddhielli. Enw yr Acadamy hon yn awr ydyw, Lu SocieLe Rojiale des Antit[it(tires de France. Onid ydyw yn amser i'r Cymry gael Acadell/!f gyHelyb ? Y mae gan y. Saesou un bellach--y British Academy. Yr j-dym, erbyn hyn, yn ddigon pwysig i gael Gweinidog Addysg yn ol addeflad y Cyfrin Gyngor pa'iani nad allem gael ein Welsh Academy i fod yn Uchel Lys Llenyddol Ac y mae gennym yng Ngorsedd y Bei dd. ae yr EistC'ddfod, gnewyllYII y eyrry\ sefydliad, sydd yn estyu ei wraidd yn ol i'r canol oesoedd ac y mae yr Eistedd 'o a gynhelir y dyddiau liyn yn brawl' amlwg i'r byd mor au.vyl ac ai >r weri-lif-iwr ydyw yr hen seiydliad clodwiw gan genedl v Cymry. Ymestynwn at y gamp. Tafl-.vu yr awgrymiadau hyn allan, gan obeithio y cymer yr Orsedd a'r Brifysgol svlw ohonynt. Dylai yr Eisteddfod bellach, pan y mae r amser mor gymeradwy, yinadnewyddu, a bod yn newydd yn gystal ag yn hen. Ym- ddatblvged yr hen liedyn Ilwn, syd I wedi blaguio yn y fIllrf brescnI101 fel Eisteddfod am ganrifoedd, a blodenod bellach i Sefydl- iad Aeademaidd, a fyddo yn awdurdod safonol i ddyrchafu ac i arwain y uenedl yng ngwyneb haul a, llygad goleuni.

Colli Canpunt. Tua ar y piai- vll Llandudno v Sabnth diweddal, ysbeiliwyd brodor o Lerpwl.- 11 n o bnt swyddogion elwb pel droed, o £ l00 ac h\cl yina ni chaeci «i\v na miw am y lladron, sydd nior lliosog v 11 fanirre grybwylledig y dyddiau hyn. -0 -0"-

Llyfrau Cymraeg ar werlh yn Swyddfa'r Buvtiion.