Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
BRYNAMAN.
BRYNAMAN. Ysgoloriaethau Eleazar Roberts. PRYDNAWN Saboth, y 9fed o Mehefin, cyfarfu corau Anibynwyr a Methodistiaid Brynaman yn Gibea-capel eang yr Anibynwyr—i gynnal Cymanfa Undebol, o dan arweiniad Mr. D. W. Lewis, F.T.S.C. ac nid gormod dweyd mai dyma un o'r cymanfaoedd goreu gafwyd erioed yn yr ardal gerddorol hon. Rhifai y cor tua 700, ac yn eu mysg yr oedd lleisiau Cor Brynaman—y cor enwog gip- iodd y wobr flaenaf yn y brif gystadleuaeth gorawl yn yr Eisteddfod Genedlaethol. I gynorthwyo y gwaith am y prydnawn yr oedd yn bresennol gerddorfa lawn o dan arweiniad Mr. W. R. Williams, tra yr oedd Mr. Daniel Williams yn gweinyddu wrth yr organ. Canwyd tonau y rhaglen gyda hwyl anarferol, ac hefyd yr Hallelujah Chorus. Datganwyd hefyd yr unawdau canlynol Every valley shall be exalted," gan Mr. David James Holy City," Miss Cordelia Roberts "I know that my Redeemer liveth," Miss Rachel Thomas a Consume them all (St. Paul), gan Griffith Jones. Yr oedd yr addoldy mawr yn llawn, a chafwyd gwledd gerddorol a chasgliad da at y mudiad. Llywyddwyd gan Mr. Wni. Llewelyn- solffawr hynaf yr ardal. Cafwyd anerchiad byr gan y llywydd, arweinydd, y Parch. Rhystyd Davies, C.M. (cadeirydd y Pwyllgor I.leol), Parch. Hywel Jones a Mr. Jenkin Jones, Council Schools (ysgrifennydd lleol). Rhyfeddod mawr oedd clywed t6n fechan a gyfansoddwyd gan Mr. Eleazar Roberts at wasanaeth plant yr Ysgol Sul pan nad oedd llyfrau solffa yng Nghymrn—yn cael ei chanu gyda bias gan gor o 700 a cherddorfa lawn. Onid yw y wlad yn datblygu ? Diolch am Eleazar Roberts, a'r dyrfa liosog sydd yn ei ganlyn, ac yn eu mysg ein trefwr enwog, D. W. Lewis. -0-- Un o wyr mwyaf blaonllaw Penmachno ydoedd Mr. Robt. Thomas, Tlasisa, a fu farw'r wythoos ddiweddaf.. Bu'n ysgrif- ennydd eglwys M.C. y lie am GO mlynedd, ac yn flaenor am dymor maith. Yr oedd yn aelod o'r Cyngor Sir cyntaf, ac yn Rhyddfryd wr i'r gwraidd.
Advertising
Telephone 1157 Royal. Established 1856 ROBERT ROBERTS, ESTATE AGENT, 33 Netherfield Road South, Has Property to Let in various parts of the town. Mortgages arranged. Valuations made. THOMAS H. OWEN, ESTATE AGENT & ACCOUNTANT, 2a Foley Street, Kirkdale Rd., Liverpool. Property bought and sold, and Estates economically managed. Telephone, No. 1779. HENRY JONES, Estate Agent, Valuer <5 Property Auctioneer, 5 COOK STREET, LIVERPOOL. Rents Collected. Valuations made. Property sold by Public Auction or Contract. Telephone No. 7909. J. LEWIS JONES, ESTATE AGENT & VALUER, 60 Victoria St., Liverpool. Properties carefully managed. Rents personally collected. Purchases and Sales negotiated. Mortgages arranged and Insurances effected. THOMAS 6 JONES, ESTATE AGENTS &VALUERS, INVESTMENT BUILDINGS. 67 Lord Street, Liverpool. Telephone No.-5586 Central. Properties Bought and Sold. Mortgages arranged. Valuations made. Rents Collected. TEL. 42v ANFIELD. ESTABLISHED 1872. STEPHEN ROBERTS & SON, ESTATE AGENTS & VALUERS, 137 Everton Road, Liverpool (Late 2 Stanfield Road). Properties carefully Managed. Rents personally Collected. Purchases and Sales Negotiated. Mortgages arranged and Insurances effected. ROBERT ROBERTS, ESTATE AGENT AND VALUER, 30 Hamilton St., Birkenhead. RENTS COI,.LBCTRI). VALUATIONS MADE. PROPERTIES BOUGHT & SOLD. Telephone—223. R. E. HUGHES, Estate Agent, Surveyor 6 Valuer, Charing Cross, Telephone No.—56 B'head, Has Houses to Let, and for Sale, in varions parts of the Town and out districts. Also Land to be Sold for Building purposes. Advances made to Builders. Estates laid out. Rents Collected, and Property carefully managed. Telephone 034 Central. WILLIAM WILLI AMS, LAND AND ESTATE AGENT, VALUER AND PROPERTY SALESMAN, 20 NORTH JOHN ST., Liverpool. GRIFFITH THOMAS, PAINTER, DECORATOR & PAPERHANGER. if 192 Beacon Lane, if All orders promptly attended to..Estimates Free Telephone-Bootle 143. R. W. SMALLWOOD& CO., CONTRACTORS FOR REPAIRS AND DECORATIONS TO PROPERTY. 240 Westminster Rd., L'pool. (Office & Works—Back Westminster Rd.) I make Boots That's my business. You buy Boots That's your business. If you place any value on your feet, Come and let me build you a pair, don' orget. An easy Shoe is equivalent to an easy conscience GUTTERIDGE, -BESPOKE BOOT MAKER,— 291 West Derby Rd. (My Only Address Marwolaeth y Saint: Offrwm cof am y diweddar Feddyg Hugh Williams ac eraill o saint Fitzclarence Street. Gan y Parch. J. Hughes, M.A. Llian 2s HUGH EVANS, 366-8& Stanley Rd., Liverpool. T. WOOSNAM ROBERTS, Bootle r, Estate Office, 52 STANLEY RD., BOOTLt (2 DOORS FROM BBDFORD RD.), Has for Sale Breeze hill, Bootle—Detached Residence, 90llj aspect, standing on 1970 square land, also a frontage to Oxford Road. hold for 999 years, 3 entertaining rooj11' ground floor kitchen, scullery pantry, « 4 bedrooms, dressing and bath rooms, sepat8v[ w.c. on first floor, 4 bedrooms and above splendid cellars, tennis lawn, ST house. t Well Lane, Park Street, Bootle—1000 land together with a newly-erected buil",7 60 ft. long, 40ft. wide, & 20 ft. high 2 Booif Well-lighted from both ends. Would 8° Manufacturer, Contractor or Team 0#°°' Sell or Let, De rby Lease 999 years. u Detached Residence, Hawthorne Road—Leasen0' 999 years; ground rent £ 17 per Ground Floor, 3 entertaining rooms, scullery and pantry first floor 6 bath, lavatory, and w.c. second Qoot, bedrooms; large garden at rear, 2000 s<luar yards of land, two stall stables at side. Semi-detached Residence in Balliol Road; 4 hold for 75 years, 40 unexpired, gr°Ui.. rent £ 9 per annum large garden, house and stable, with entrance back road. Semi-detached Residence, leasehold for 75 years from 1884; rent R5 per annum. The house coniso bedrooms, bath, lavatory and separate on 1st. floor, and 8 bedrooms above; 1^! brick built washouse and store at reft* level of kitchen good cellars garden b and front. froo Bank-road, Bootle leasehold for 75 years fr 1877 ground rent £ 4 5s. per annum I square yards of land. The house cont»^ drawing and dining-rooms, kitchen scullery, large wasnouse. 4 bathroom and separate w-o. ,-t Queen's-road; leasehold for 75 years; sit^ and dining-rooms, kitchen, scullery, 6 bedrooms, bath, lavatory and w.c., and coal cellar; close to station..i. Semi-detached Residence, Merton-road, Boow„ Derby Leasehold for 75 years from 1°^ Ground rent £ 17 per annum. lite h"?1. contains :-Ground floor: three enfertaill rooms; kitchen, pantry, etc. First s 4 bedrooms, bath, lavatory, and w.c. Sep0', floor: 4 bedrooms and store. Electric well cellared throughout, larder. stalled stable and coach-house with W* store and hay loft, Bootle Estate Office, 52 Stanley Road, Bootl* ESTABLISHED 1884. TELEPHONE 205 BOOTLE =——— —— O. JONES WILLIAbi-st ESTATE AGENT & VALUER, 24 SIR THOMAS STREET. LIVERPOOL. Personal supervision in every detail general management of all kinds of e 9 Estate, Confidential Reports and Valuafrio11 t for Purchase, Sale, or Mortgage. I Est. 1885. Telephone 1903 Centt' Telephone: 279 Bootle. LINACRE BRICK COMPANY 122 Marsh Lane, Bootie. Works: Canal Bank. Branch Offices 38 HAWTHORNE ROAD, ORRELL, BOOTO Telephone—216 Bootle. AND 23 OLDHALL STREET, LIVERPOOL ]F Telephone—1554 Central. Houses to Let, ELECTRIC LIGHT THROUGHOUT. RENTS FROM 5/» to 10/- PER W E E KJ. APPLY— WILLIAM JONES, 38 HAWTHORNE ROAD, ORRELL, gootilo DAVID EVANS, Park Road North Estate, BIRKENHEAD. Pellseinyr 391 Birkenhead. qriR A THAI ar wertb 'j osod yn rhaubarth iachafaf^ cyfleus y dref.. 35 Ý Ardreth o 6/6 yr wythnos i fyny 1 flwyddyn. ^f0 Yn gwynebu'r Pare, ac yn ymyl Gor§w V Trams a Threns bob £ a gellir cyrraedd unrhyw »» Tai hynjmewn 15 munud Liverpool. # Contract blwyddyn gyda'r trto, tua 2ic. y dydd. Ymofyner a Mr. David Evans, neU Mr. Wm. Edwards, Estate Agent* Pa*1* North, a chongl.Puke Street.
Cysgodau y Blynyddoedd Gynt.
Cysgodau y Blynyddoedd Gynt. GAN GWYNETH VAUGHAN. PENNOD XIV.—DICHELLION. AETH y Gwynniaid ar eu taith, a phoidiodd yr ysbryd ag aflonyddu yn y Plasllwyd. Dywedai yr ychydig weinidogion oeddynt yno i ofalu am y ty eu bod hwy yn cael purion lonvdd gan y ddrychiolaeth wedi i'r teulu gychwyn oddiyno; a'r farn gyffredin yn y gymdogaeth oedd na ddeuai yr hen ledi yn ol nes y byddai ei holynydd unwaith yn rhagor uwehben ei phcthau. Ond er fod y Marchog wedi gadftel ei gartref am ysbaid, yr oedd mor brysur ag orioed yn cynllunio ar gyfer dyfodol etifeddiaeth y Plasllwyd ac nid oedd un dyn yn y wlad yn credu mwy yn noethint-b y cyngor Curwch yr haearn tra fyddo yn booth" na'r Sgweiar Gwyn. Gwnaeth ymchwiliadau manwl ynghylch tenia Capten Munro, a daeth i ddeall eu bod yn falch fel Lucifer, ac yn dlawd megis y llygod eglwys y soniwn am danynt. Ond yr oedd eu disgynniad oddiwrth Robert Bruce yn ddiamheuol, ac nid oedd un drws urddasol trwy'r deyrnas gyfunol yn gauedig iddnnt, T Ie na dderhynnid marsiandwyr tywysogol oblegid eu cyfoeth yr adeg honno o'r byd, croesawid hird Dun Munro a'i deulu, er nad ymwisgent yn odidog, ac na alien t roddi ond ychydig letygarwch yn ol. Gwelodd Sgweiar Gwyn ei cyfleustra, aeth a'i wraig a'i ferch i'r Ucheldiroedd, cymerodd ystafelloedd yn y gwesty goreu heb fod nepell odtliwrth yr hen balas oedd wedi gweled dyddiau anigenaoh rywbryd pan ddeuai y brenin enwog Robert Bruce yno i drigo, ond nid oedd hanner adeiladau Dun Munro mewn un math o drefn yr adeg y gwelodd Rhydderch Gwyn y lIe gyntaf. Cyfarfu y Gwynniaid & Chapten Munro ryw ddydd tra yr elai'r gwr ieuanc allan i bysgota. Cymerodd y sgweiar hirben arno nad oedd wedi deall fod Dun Munro yn agos i'r fangre honno yr oedd wedi penderfynu chwilio am ei gyfaill ieuanc ryw ddydd cyn ymadael a'r wlad brydferth ramantus. Ond na, ni fynnai boeni ei fam i letya dyeithriaid, nid oedd a wnaethant hwy ond y loiaf o holl gymwynaaau daear peidied Capten Munro a son rhagor am y peth. Fe ddeuent yn sicr un o'r diwrnodau nesaf i ymweled a Mrs. Munro." Yn y dull yna ymgomiai'r Sgweiar Gwyn a'r milwr ieuanc hyd nes iddynt gyrraedd y gwesty, yna rhaid oedd myned i fewn i ysgwyd Haw gyda Meistres Gwyn a Miss Alys. Nid oedd yr ymweliad cyntaf ond rhag- redegydd i lawer o ymweliadau tebyg. Byctian y deallai Capten Munro mor ddeheuig y tynnai Rhydderch Gwyn ef i'w wô. Byddai diw mod heb i'r Munros gyfarfod a'rGwynniaid yn rhyw ddydd tra hvnod, a gofalai Mr. Gwyn fod Alys a'r dyn ieuanc bob amser yng nghwmni eu gilydd. Gwelai yr eneth y cyfan yn eithaf, ond ni ddaeth i galon Charlie Munro i ddychmygu fod pob munud o'i fywyd yr adeg honno wedi eu trefnu yn ofalus yrrlaen Haw gan y Sgweiar Gwyn oedd mor garedig, mor hael gyda'i arian, ac megis ar ei oreu i foddio ei fam gydag anrhegion ar gyfer ei ehysur, eto mewn dull mor ddiniwed fel nas gallai yr hen Ysgotwraig, er cvmaint ei balchter, deimlo ei bod hi yn derbyn rhodd, ond yn hytrach yn anrhydeddu'r Sgweiar Gwyn. Un noson aeth Alys at ei thad ran ddeallodd fod ei mam yn ei hysiafell ei bi-,n gyda,'i nior%vyn Beth, Alys, y chwi sydd yna ? Beth a fyn fv nqeneth i,—onid er mwyn fy mercb yr wyf yn byw ? Gofynnwch, Alys, a chowch hyd yn hanner fy nheyrnas, ohwedl yr hen frenin Herod Tmnrsw stalwm." Papa, gawn ni fynd adre i'r Plasllwyd ? Mae'n well gennyf fi yno." Yn well ym Mhlasllwyd, Meistres Alys ? Wel, mae'n dda bod y ngeneth i'n hoff o'i chartref. Yno y byddwch yu cartrefu, Alys, wrth gwrs, ond beth am gwmni Capten Munro ?" 0, papa, 'does ar Capten Munro mo'n heisdeu ni bob dydd. 'Rwyf fi wedi sylwi, y chwi sydd yn trefnu, nid neb o'r Munros." Gwir iawn, Alys, a rheswm da paham. Y fi sydd yn talu. Fy mhwrs i sydd yn agored lie bynnag yr awn. Mae'r Munros yma yn dlawd, yn dlawd iawn, Alys, ac yn falch iawn hefyd. Mae'r amser yn nesu i ni fynd adref, Alys, ond pan fyddwn ni'n mynd rhaid i ni gaol welcome home no, fu orioed ei fath i chwi, a Capten Munro hefyd. Alys, y tro nesaf yr ewch i Plasllwyd, nid Miss Gwyn raid i'r tenantiaid gro?sawu, ond Meistres Gwyn-Munro." 0, papa, papa, nid yw Capten Munro wedi dweyd gair am y fath beth wrthyf fl." Fe ddywedodd wrthyf fi, Alys, ond mae ei dlodi yn ei gadw'n ol. Pe buasai ganddo gyfoeth, buasai wedi ei ddyweddio i chwi or's dyddiau rai. Bydd yn siarad a chwi yforu a chofiwch chwi Alys nad oes yna ddim lol i fod. Mae gynoch chwi arian, a Chapten Munro waedoliaeth, trwy'r briodas yna daw pethau i drefn. v Papa, pam mae arnoch chwi e'sievi'rn priodi i ? 'Rwyf yn hapus efo chwi a mama ym Mhlasllwyd. "j Ond nid mor hapus ag ydyeh yng nghwmni Capten Munro, Alys. Gadewch chwi rhyngof fi a phopeth, a byddwch yn hapus, Alye, dyna'r oil i chwi feddwl am dano. Mae Capten Munro yn caru swn eich troed yr wyf finnau yn ei hoffi ef i chwi. Beth mwy ey'n eisieu ?" Ni theimlai Rhydderch Gwyn yr un pigyn gan "I gydwybod tra y dywedai y naill anwiredd ar ol y llall wrth ei ferch, ond pen- derfynai y byddai raid i Charlie Munro fod wedi cynnyg ei fcun i Alys cyn pen y pedair awr ar hueain. Yr oedd er's amryw ddydd- iau wedi gwneud ei feddwl i fyny na ddywedai air ynghylch un peth cysylltiedig a gorffennol tenlu r Plasllwyd wrth Capten Munro, rhag ofn y canlyniadau. Tlawdneu bcidio," ebe wrtho oi hun, ni fhymerai byth rno Alys yn wraig pe gwyddai yr hanes nid oes dim i'w wneud ond ei gelu hyd y gellir." Y gwaith mwyaf anodd fyddai cael y briodas drosodd cyn i'r gwr ieuanc ddechreu dod i fysg pobl, ac i rywun ohonynt ei oleuo. Yn fore dranoeth aeth Sgweiar Gwyn allan ei hun tua'r fan y trefnasid i'r oil ohonynt gyfarfod a'r laird a'i frawd, ac mewn atebiad i'r holiadau ynghylch y boneddigesau, dy- wedodd fod ei ferch yn dioddef gan gur yn ei Phen, ac fod ei mam wedi aros gyda hi. Wedi pysgota am gryn amser, y tri o fewn rhyw ddeugam llath i'w gilydd, y laird ymlaenaf, gwaeddodd Sgweiar Gwyn am help Capten Munro i ddadrys ei enwair iddo. Wedi gorffen y gorchwyl hwnnw, rhoddodd ei fraich ym mraich y dyn ievianc, ac cbe wrtho,— Capten Munro, rhaid i ni ymadael un o'r dyddiau nesaf mae fy unig blentyn yn dechreu teimlo oddiwrth y sefyllfa. Canwyll fy llygaid i yw Alys, Capten, ond mae ei chalon yn eiddoch chwi o'r dydd y daethoch atom or dymestl fawr honno, ac y cawsom y fraint o wneud a allem erddoch. Biirti yn gobeithio y dyddiau olaf yma eich bod ehwithau yn dechreu gwerthfawrogi cymeriad mor amvyl ag yw hi. Gwyddoch y bydd yr oil a feddaf yn eiddo iddi hi yn y man mwy na hynny, ni fydd i mi rwymo yr eiddo os bydd i chwi gartrefu ym Mhlasllwyd. Cewch fod yn feistr yno, ac nid math o bensioneer ar ystad y wraig. Dyna, nis gallaf ddweyd mwy, ond y gwir yw mae Alys yn fwy na'r byd i gyd i mi, ac nis gallaf beidio eeisio eich temtio i'w gwneud yn hapus." Teimlodd Charlie Munro i'r byw oddiwrth yr hyn a ddywedai Sgweiar Gwyn. Tybiai ef yn nidwylledd ei galon fod yn anodd i dad caruaidd eiriol dros ei ferch, ac ebe wrtho,— Peidiwch a dweyd rhagor, Mr. Gwyn, peidiwoh, nid oes eisieu i chwi roddi un wobr o'm blaen i cyn i mi allu deall, ie, a gwerth- fawrogi, fel y dywedasoch, gymeriad mor hynaws, mor rinweddol, ag eiddo Miss Alys. Mr. Gwyn, erfvnniaf am ychydig oriau i ymddiddan niam a'm brawd, yna gobeithiaf fod gyda cliwi yn y gwesty i gynnyg fy hunan. er mor anheilwng, i'ch anwyl ferch. Nid oes hanes am un Munro a dalodd am garedigrwydd fel yr eiddoch chwi i mi trwy ddwyn gofid a galar i'r teulu. Gobeithiaf fod ar hyd fy oes yn deilwng o'm hynafiaid. Yr ydym ni yn ddigon tlawd o bethau'r byd yma rhagor chwi, Mr. Gwyn, ond yr ydym yn ymffrostio yn ein hynafiaid, ac ym mhurdeb ein gwaed. Syr, ni fu un o ferched Munro erioed yn anheilwng, nac un o'r meibion erioed yn llwfrddyn. Yr ydym yn ymffrostio, nid mewn cyfoeth, ond yn ein huchel ach a'n hanrhydedd." Felly," ebe Rhydderch Gwyn wrtho ei hun, mae'n debyg mod i'n lied agos i'm lie. Ni phrioda'r llanc yma byth mo Alys os na wna cyn gwybod beth yw hi." Yn uehel dywedodd eiriau ereill wrth y gwr ieuanc, a chyn hir trodd tua'r gwesty yn ol, gan longyfarch ei hunan ar lwyddiant un arall o'i ddichellion. (I barhau.) -0-
Nodiadau Cerddorol.
Nodiadau Cerddorol. [GAN HU GADARN]. Canu o'r Galon. EB y cawn yn ami foddhad wrth wrando ar ambell gynulloidfa yn canu, ar gyfrif y llawn- dor a'r cydbwysedd rhagorol a geir rhwng y lleisiau yn y gynghanedd, eto i gyd ceir y cynulleidfaoedd yn fynnych yn ddifiygiol mewn canu rneddylgar; teimladwy, canu a fa'i yn gwneud i chwi deimlo oddiwrtho yn ddiarwybod i chwi eich hun. Gwneir ymgais at gael canu llydan, llawn, grymus, yn ein cynulliadau. Dyma'r n6d y ceisir y rhan amlaf ei gyrraedd, er nad hwn yw y prif nod. Y mae yn wir fod canu o'r fath yn creu gwresogrwydd ysbryd yn fynnych, ond ni ellir rhoddi llawer o bwys ar ganu tryst- fawr, oblegid fe guddia o'r golwg, fel rheol, yr elfen wir deimladwy, yr arllwysiad di- amwys o'r galon, ac argreffir arnom ar bryd- iau y syniad o ddifaterwch a diffyg meddwl pan yn ym wneud a'r rhan hon. Y mae elfen arall sy'n dra thueddol i gaollle yn ein caniadaeth, sef Llusgo neu ymdroi yn ormodol gyda'r amseriad, a wna'v canu yn feichus i'r gynulleidfa. Cwyd hyn oddiar y llac- rwydd gyda pha un yr arweinir y gynulleidfa, hefyd oddiwrth rai cantorion a fynnant eu ffyrdd eu hunain, gan esgeuluso arweiniad blaenor y gan. Nid yw y cantorion hyn o fawr gynhorthwy i'r canu—er iddynt feddu lleisiau 1 da, a gal] u i ddarllen yn gyflym, oni allant gydsymud a chorff y eynulloidfa, gan wylio amseriad yr arweinydd. Y cantorion hyn, fel rheol, sydd yn taflu y gynulleidfa II Allan o dune" drwy floeddio canu yn afreidiol, drwy eu hamseriad ansefydlog. Mewn perthynas i amseriad ein canu fe ddibynna hyn ar nodwedd yr emyn a genir i raddau helaeth. Os emyn o ymbiliad, deisyfiad. neu gyffesiad, dylai fod o ran amseriad yn arafach nag emynau o fawl. Dibynna'r cyflymder y dylid canu mn hemynau hefyd ar rif y gynulleidfa. Ni ellir llywodraethu cynhulliad mawr mor rwvdd a chynhulJiad cymharol fychan yna, fe ddylai yr amseriad fod yn arafach, er hyn yn ddiysgog. Y mae yn digwydd bod yn rhan o ddyled- swyddau arnl i flaenor y gan i wylio rhai cantorion yn ein cynulleidfaoedd, fel rhai parod i lusgo eyda'r amser, neu eu tuedd i ganu allan o diwn." Goreu po gyntaf i'r rhai hyn yatyried y niwed a wneir yn eu dull o ganu. Difaterwch, neu hunanoldeb, sydd wrth wraidd hyn. Gan hynny, bydded iddynt ddeall nad ar eu Haw hwy y gorflwya y cyfrifoldeb o roddi amseriad priodol. Y mae, er hyn, gyfrifoldeb yn gorffwys arnynt i ganu yn weddus ac mewn trefn. Yr wyf yn sicr y cydsynia blaenoriaid y gan yn ein heglwysi a mi, pe yr awgrymwn y priodoldeb fod taflen i'w hargraffu bob tri mis, yn cynnwys y manylion ynghylch y gwasanaeth, ac yn cynnwys rhif yr emyn a'r don, y salm-don a'r anthem, gogyfer a phob oedfa yn ystod y tri mis; eyfeiriad,a,r y darlleniadau o'r Ysgrythyr, at destyn y bregeth, a phob manylion ag y dymunir i'r gynulleidfa fod yn hysbys ohonynt. Trwy sylwi ar y daflen hon, fe all ein cynulleidfa- oedd gael allan pa emynau a thonau a ddefn- yddir ymhob oedfa yn ystod yr amser, a naturiol iddynt fyddai edryeh dros y cyfryw daflen gartref. Gall hefyd wasanaethu fel rhaglen ar gyfer y cyfarfodydd canu a gyn- belli ar nos Sabothau ar ol yr oedfa.
Yng Nghwmni Natur. --
Yng Nghwmni Natur. Rhegan yr Yd (Landrail neu Corncrake). ADERYN ddaw drosodd yma i aros dros yr haf o Fai i Hydref, ar ol bod ar grwvdr yn ystod y eaoaf yn Affrig ac Arabia. Y mae llawer yn ameu y posiblrwydd iddo adael yr ynys yrria, ond ni cheir gan y cyfryw brofion iddynt eu gweled gyda ni dros y gaeaf. Seiiiant eu hamheuon ar y dvbiaeth nas gall y Rhegan ehedpg ond ychydig, ac na fydd yn hawdd ganddi godi ar yr aden, pan y deuir ar ei thraws mewn cae gwair. Nid yw hyn yn hollol gywir yr wyf fy hunan wedi llwyddo i wneud i'r aderyn ehedeg belite- o ffordd wrth barhau i'w ddilyn, a'i orfodi i ddianc oddiar fiordd ci. Gwaith anodd iawn ydyw lleoli y Rhegan mewn cae o wair y mae yn dafl-leisydd rhagorol, a phan y tybia un ei bod yn ei ymyl un foment, y foment nesaf clyw y llais yn y politer pell. Gwir y gall symud yn gyflym trwy y gwair neu yr yd, a bod hyn yn t-ylVifol i raddau arn fod y swn yn symud mor fbii.; ond yr wyf wedi sylwi fod y swn yn amrywio hyd yn oed pan fydd yr aderyn yn ymyl ac yn y golwg. Os am ei "gweled, y ffordd oreu ydyw, ar ol cael sicrwydd ei bod mewn cae. sefyll fel delw yn yr ad,, y. Nid hir y bydd cyn iddi sylwi fod yno rhywbetb dyeithr, ac yn uilol a'r eywreinnvydd sydd ynddi, y mae yn penderfynu cael gwybod beth ydyw, ac vmlithra drwy y gwellt, gan godi ei phen yn awr ac eilwaith, a swnio ei chrec crec hyd nes y bydd o fewn ychydig latheni at yr adwv." Rhaid wrth amvn«dd a chofio nad yw wiw symud yn y radd leiaf. Yn wir, dyma'r ffordd i allu gweled a sylwi ar fywyd ymhlith y creaduriaid gwylltion, gwelais fwy wrth aros yn llonydd am awr yn fy unfan mewn lie priodol, nag wrth crwydro am ddarn diwrnod. Ar iawr mewn cae swair neu gae ýd y gwna y Rhegan hon ei nyth, yno y d.idwya wyth i ddel, o wyau hydd y cywion yn alluog i redeg gyda OIL bod wedi eu deor, a gorchuddir hwy a phlu duon. VIQ Rhegan y Dwr (Water Rail). Dyma un arall o'r teulu, ac un sydd yn fwy dyeithr, feallai, na Rhegan yr Y q. er ei bod yn aros gyda ni drwy y flwyddyn, ac yn weddol gyffredin. T-ioff fannau hon ydyw lleoedd llpidiog ar lannau llynnoedd ar> afon- ydd, ymhlith yr hesg a'i dyrys lwyni, ac nid hawdd ydyw cael yn agos ati. Fe dybid ar un adeg mai hen oedd Rhegan yr Yd, wedi gadael y meusydd am y corsydd dros y gaeaf. Yn wir, gwelais un yn haeru hynny yn un o'r papurau Seisnig yn ddi- weddar, ond ni raid ond munud o ystyriaeth uwehben darlun o'r ddwy na welir inor amhosibi ydyw hynny. Y mae y gwahan- iaeth yn y big yn ddigon i benderfynu y mater. Pig hir sydd gan Regan y Dwr pig gymharol fer sydd gan Regan yr Yd. Aderyn arall ydyw yr Tar Ddwr (Moorhen) cyffredin iawn ac adnabyddus i bawb. Yr Anhywel (Grasshopper Warbler) neu y Troellwr Bach. Dyma eto nn fydd yn dod yn ol atom dros yr haf. Nid wyf wedi ei glywed eleni. Byddai un yn arfer canu yn yiiiyl y ty bob blwyddyn. Beth all fod yr acbos nad yw yma eleni, nis gwn y mao ambell i lecyn He yr arferai ddod iddo wedi ei losgi yn ystod y gaeaf, ond y mao digon eto yn aros at ei wasanaeth. Aderyn bychan tebyg o ran maint a lliw i Lwyd y Gwrych ydyw. Aw- gryina yr enw Saesneg fod ei gan yn debvg f sVn Ceiliog y Rhedyn, ac y mae rhywbeth yn debyg, ond y mae yn fwy parhaol a'r nodau yn fwy treiddgar. Enw tlws a phriodol aruo yng Nglieredigion ydyw yr Anliy-.vel—anodd ydyw ei weled, am mai mewn twinpathau eithin a mieri yr erys allan o olwg. Llwyddais i'w weled lawer gwaith trwy yrru ci i fewnirtwitipath. Fe ddaw allan y pryd hynny i frigau uchaf y drain f edryeh be sy'n bod. Ar lawr, neu yng nghanol y tyfiant tew ymhlith y drain, y gwTno. ei nyth, ac anodd iawn dod o hyd iddo. Nid wyf wedi llwyddo fy hun i gael golwg arno. GWAS Y GOG. -0-