Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

4 erthygl ar y dudalen hon

Methodistioeth Mon.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Methodistioeth Mon. [GAN Y PARCH. T. C. WILLIAMS, M.A.] ^ELE Hanes yr Aelios ym M6n," a gy £ ynwyd j Gymdeithasfa Llanerehymedd Yr wythnos ddiweddaf gan y Parch. T. Chas. Y* *arns» M.A., Porthaethwy yj, >0e^ yr adroddiad diweddaf am Hanes i'r rf yn y Sir hon yn cael ei gyflwyno ^3—-2^m<^e^aS^a Beaumaris, Chwefror K'I 19<^4- Mae HYNNY ychydig gyda ja(j bIynedd yn ol. Nid yw y cyfnewid- yu u 8ydd wedi cymeryd lie yn ein plith Y »j ^y^mser yn fawrion na phwysig. dH *'w groniclo yma, fel ymhobman, faw uarfod i ni fanteisio yn helaeth ar y don Oior ° ^-)(^e^road Orefyddol a ymwelodd ■Nis ra|?P^ ac mor rymus a ni fel cenedl. hw yn awr roi hanes yr ymweliad Hi j w yri ei berthynas a. Mon ond yn sicr Hiety 61 ddylanwad yn gryfach a phurach eyl0i? Unrhyw ran o Gymru nag o fewn YUy Cyfarfod Misol hwn. Ysgydwyd yr ar y8 "enbwygilydd. Daeth y dylanwad Oli: Kntaf yn sydyn, ac heb unrhyw offeryn- ^do -y110! arbennig i roddi cychwyn \v6(j-' Mewn ychydig wythnosau yr oedd \vlarj yn anorchfygol i bob cwr o'r arnc' i 1^ °edd un eglwys yn y eylch yn '^ewn i chyffwrdd, a bu yr effeithiau prjf lleoedd yn nodedig iawn. Y yw §anlyniadau sydd yn aros erbyn heddyw %nvrM Un Pe^^» mawr o rai fu am i^n fl' wrandawyr cyson, ac yn ddyn- crefyj1?'"lynaidd, wedi eu dwyn i broffesu erbvn v." Ychydig yw nifer y gwrandawyr vpaile yn mewn unrhyw gynulleidfa. Ych- eyj^Q heiyd at rif a dawn ein gweddiwyr gwaith a chodw5/d mwy ° ysbryd Mae am y" ,yr e§lwysi >'n gyfcedinol. eiSoes™ryw o'n capelau wedi eu hadgyweirio y ffrwyth ymarferol y Diwygiad, ac tylch6 rfn uwc^ i'n llafur mewn llawer Was i^argaafyddwyd a chysegrwyd i tlewVd?f^1 I)duw lawer o dalentau dloI1> yn arbennig ymysg ein pobl lna* e^n Pr^ berygl mewn rhai ynyr 6c; hyn o bryd yw man-gwerylon fod vj ygi- Nid oes yma unrhyw anghyd- °Hd v 8ydd yn debyg o rwygo y gwersyll, 8ydd >018,0 yma amryw o lwynogod bychain *» Lt hSd ar ddifwyno y gwinllanoedd. ^edi ^n' ^wyrach, yn adweithiad naturiol H^j^hyrfiadau yr Adfywiad. Mae ein pell ara'n heddwch yn dibynnu i raddau yn a 1 Ul allu cadw yr ysbryd gwerinol sydd ehryf r uchel yn yr eglwysi yn iach a 0c. eto yn ddarostyngedig i drefn. Hod Q mannau bu peth anhwylusdod am i» §Wres y Diwygiad mor amlwg tu icldo. rvCylch swyddogol ag ydoedd tu allan fheden. 0edd ffrwd yr Adfywiad felly yn i g^j~ gyfochrog, ond eto ar wahan, hYn. rdYffredin gwaith yr eglwysi. Parai tyfthda cydymdeimlad, ac hwyrach ft't heiiravv^ad ambell dro, rhwng yr ieuainc &'r s\v' r^, rhwnS yr aelodau mwyaf tanbaid yri radd i °^i°n. ^redwn ein bod yn awr chyd °i yn dysgu parchu y naill a'r llall, Safr7def ein gilydd mewn cariad. Am 6U y dychweledigion, «yr ydym yn cael yn dal eu tir yn rhagorol. y^f f°d llawer wedi troi yn ol, ond 8'0lHed" Saint mwyaf crafftis wedi cael Cafo^^th ond mewn ychydig iawn. a, IW. "Illloedd yn ein gwlad droedigaeth fllodio dy°hrynwyd ereill, a buont yn Wftch arri ysbaid mewn ofn. Maent hwy, N at L er inan^ais i'r eglwysi, wedi dychwel- Ow eu hen arferion, am nad oeddynt yn ^Vir- yddi°n eu bod erioed wedi teimlo syiHUd nerthoedd y byd a ddaw yn a lqnrneidiau o deyrnas y ty wy 11 wch. o'r ki' Pan ymwelodd y Gymdeithasfa 5q 4.7« en' yr oedd poblogaeth yr Ynys & ystod y^jlyn oedd yn gynnydd o 377 ] r y c A ddeuddeng mlynedd blaenorol. 11,175 y awn aelodau y pryd hwnnw oedd ^t0cl yr hyn oedd yn gynnydd o 273 yn °8fteth AFJ1111 mlynedd cynt. Yr oedd pobl- y AT y Uynedd yn 50,522, ac y mae ^i§ol lP,e ^od!stiaid 0 cylch y Cyfarfod • eiddr?Grd eistedd 38,019. Mae gwerth '-yfundebol yn £ 148,777. Dyled ?e8eio]U-eleni yT £ 18,920 15s. 4ic. Nifer g 22 pln gweinidogion yw 57, a'r pregeth- i 0 d'p;fv^Wna ^y11 gyfanswm o 79, ar gyfer 3g0 au Sabothol. Rhifa ein diacon- ni?>05ft. Mae gennym o gymunwyr, >'r QII° Want, 4,595 o rai ar brawf, 237. *>50l Vti sy n perthyn i ni yn 20,555. Mae dd In aelodau o'r Ysgol Sabothol, yr hyn /r fufyf.nydd 0 112 yn ystod y flwyddyn. ^Sg. f?, laeth yn graddol ennill tir yn ein >1 b\jo.p-|.a!1 0 85 o eglwysi, y maei 49 dan • Mlaid' a'r aelodau ynddynt yn rhifo 0 (Jai a° yma 13 o dai i weinidogion 0^^aHs-wrv1Cal)e^au» a 22 o gladdfeydd. Mae y^lau a' yr [lyn a dalwyd at ddyled y 1 y fi r adgyweiriadau o bob math yn a He. og mlynedd diweddaf yn £ 51,553 I'dOfi yfanswm casgliad y weinidogaeth i h°ll dH ? £ 5'778 10s 8Jc., a chyfanswm ^>894 erbyniadau am y flwyddyn oedd V 1°8. 7c-' yp hyn sydd yn gyfartal cvf e lla^' ar £ yfer Pob aelod. a^°di y o anhawsterau newyddion yn ba daiiVn+em na wyddai ein hynafiaid fvi en &C na alwyd arnynt hwy i ddar- yn °yfer. Mae cyfleusterau addysg li0t,a kau> ac yn ddiweddar mae yr cael .a ganinolai Goronwy mor fawr, 61 darganfod gan yr ymwelwyr fel \v)'Sri%- i^yij'flaeddadwy o'r trefydd mawrion e M dr0s p1^9, y rhai hyn i bob cwr o'r &w^ys gfi- yr haf. Nid oes ond tair Rv^^aetflnil reo!aidd yn ysir; ond y mae 8,trl0):i bellanl?ei8mg yn cael ei gynnal yn J} ry\v 1 ar gyfer yr ymwelwyr mewn y^Sya In °e dros Orffennaf ac Awst. g, 1 er °'n haelodau ysbryd rhagorol $*°<iol ji a bydd mwy o angen yn y egweinidogion allu pregetliu yn y aVr> w.f'6 i ofni fod llawer olionom ^erthv §e*si° achub eneidiau Saeson, liy yj!'U f0Ll hiaith yn ddidrugaredd a 0 n\ yn fynnych i'r ymwelwyr a,0 mor galonnog, beri i'n w la, arn Sancteiddrwydd y Saboth V^r 0 bethau sxdd hyd yn by Wr*y*n hofAysegredls iawn y11 ein g°lwg- baaarj ?? argyhoeddedig fod llawer a^r o K u6 yn aros yn y wlad. Mae TV? aWan i gylch ein capelau „ n amheus a ydym yn llwyr ydd py Pentrefi. A dichon y bydd yn r gymdeithasfa glywed fod ym Mon eglwysi gweiniaid, a phobl dlodion. Mae yma 31 o eglwysi o dan gant o rif, ac nid oes yma ond 6 dros 300, a dim ond dwy yn yr holl sir dros 380. Rhif yr aelodau yn ein heglwys wannaf yw 18. Mae an- hawsterau rhai o'r eglwysi gweiniaid yn fawrion iawn. Ni cheir ynddynt ond cyf- arfod gweddi bob nos Saboth, ac mewn ambell i fan nid oes ond dau neu dri i arwain yn y cyfarfodydd hynny. Mae cynllun ar dro gennym er's blynyddau i ad-drefnu y teithiau Sabothol fel ag i sicrhau gweinidog- aeth fwy cyson a gofalaeth fwy effeithiol 'r lleoedd hyn. Mae gwaith yr Ysgol Sabothol yn parhau i gael ei gario ymlaen gyda phob medr a ffyddlondeb. Mawr yw y fantais sydd yn dod i ni ynglyn a'r gwaith hwn oddiwrth yr ysgoldai sydd wedi, ac yn cael eu codi, gennym yn rhannau anghysbell y wlad. Mae sylw y Gymdeithasfa wedi ei alw o'r blaen at y gwaith hwn. Dyma ein Symudiad Ymosodol ni ym Mon. Mae gennym erbyn hyn amryw o'r ysgoldai hyn wedi eu cwblhau, nid yn agos i'r capelau, ond mewn ardaloedd lie bo'r capel yn rhy bell. Mae y rhai hyn wedi ychwanegu yn sylweddol at rif aelodau yr Ysgol Sul, ac wedi diogelu i grefydd ac i Fethodistiaeth rannau helaeth o'r wlad oedd yn prysur fynd i golli. Mae'r Arholiadau Sirol, er yn syrthio yn rhif yr ymgeiswyr, yn cadw i fyny yn rhagorol yng ngwerth y papurau. Siomwyd ni i raddau yn effeithiau y Diwygiad ar y rhan yma o'r gwaith. Mae 15 o lyfrgelloedd wedi eu codi ynglyn a gwahanol ysgolion, a da fyddai gennym eu gweled yn lliosogi yn gyflymacli, a gwell a helaethach defnydd yn cael ei wneud o'r cyfleusterau sydd i'w cael drwyddynt. Yr ydym yn ofni fod rhy ychydig o lawer o ddarllen ymysg ein haelodau. Mae'r Achos Dirwestol yn cael sylw mynnych gennym. O'r cyfeiriad hwn y cyfodai yr anhawsterau pennaf ynglyn a'r dychweledigion. Y ddiod feddwol yw prif elyn crefydd yn Mon. Gellir yn hawdd ol- rhain ffurfiau ereill o bechodau yn ol i hwn. Nid yw llwyr-ymwrthodiad yn amod aelod- aeth o'r eglwys nac o'r Cyfarfod Misol. Ond profedigaeth fawr i'n crefyddwyr ieuainc yw cyfarfod yn achlysurol a swyddogion eglwysig yn y tafarnau. Nid yw cymdeithas y Cyfundeb yn llwyddo llawer yn ein plith ond gwneir ymdrechion canmoladwy o blaid sobrwydd. Mae i ni ein Cymanfa Ddirwestol fel sir, ac y mae wedi gwneud gwaith da. Mae plwyfi helaeth, lliosog eu poblogaeth, yn yr Ynys heb dafarn o gwbl o'u mewn. Ceir pump o blwyfi felly yn agosaf i'w gilydd mewn un cwr. Ond y mae llawer o feddwdod er hynny, ac o anfoesoldeb yn aros yn y wlad. Byddwn yn ofni yn fynnych i ni fynd yn wlad grefyddol, anfoesol. Nid oes dadl am ein crefyddoldeb. Naturiol yw i ni ganmol ein hunain a'n gilydd, ond gwell a diogelach yw rhybuddio y naill y llall. Haws yw gwyngalchu gwlad na'i golchi nid oes dim a wna'r tir yn sanctaidd ond Efengyl ein Harglwydd yn ei holl gyfoeth a'i heangder. Mae'r Cyfarfod Misol yn parhau yn allu cryf yn y wlad. Byddyrfa fawr o swyddog- ion yr eglwysi yno y diwrnod cyntaf, ac nid oes unrhyw arwydd o ddirywiad yn y cyn- hulliadau cyhoeddus yr ail ddydd, er ein bod ni hyd yma yn byw yn gwbl ar ein hadnoddau ein hunain yng ngweinidogaeth gyhoeddus y Cyfarfod Misol. Dyma'r cyfarfod crefydd- ol dyfnaf ac ehangaf ei ddylanwad yn y wlad. Dywed y gwatwarwyr mai yn nwy- law y Cyfarfod Misol y mae tywydd ym Mon. Ein dymuniad yw byw yn heddychol a phawb, a chredwn ein bod yn llwyddo i raddau pell. yn hynny. Nid ydym yn am- canu gorthrymu neb ond buasai yn groes i ddeddfau natur i ni beidio bod yn wrth- rychau cenfigen i laweroedd. Ond cyfyd ein gwendid o gyfeiriad ein nerth. Pe buasem yn wannach, diamheu y gwelid ni yn fwy effro ac egnyol. Yn ein plith ein hunain, yr ydym yn rhodio yn fynnych mewn pwyll ac ofn, gan bryderu wrth weled peryglon y Cyfundeb yn amlhau gyda threigl- iad y blynyddoedd. Yr ydym, yr un pryd, yn ymgysuro yn ei allu rhyfedd i ymgyf- addasu ar gyfer yr amgylchiadau fel y bont yn codi. Bydd arnom ofn i'r teyrngarwch Cyfundebol golli, ac i'n haelodau a'n heglwysi fynd i geisio yr eiddynt eu hunain, heb ofalu yn ddyladwy am Undeb a Chyfanrwydd y Corff. Ni bu Achos yr Arglwydd, ar y cyfan, erioed yn gwisgo gwedd fwy calonnog yn y sir hon. Mae ein gweinidogion oil yn ddynion uniawngred a ffyddlon mae ein lleygwyr mwyaf blaenllaw, er yn llawer rhy ychydig o nifer, yn ddynion o allu ac ymroad mawr. Mae'r drefn o yrru pawb yn ei dro i'r Gym- deithasfa yn amddifadu'r Cyfundeb o was- anaeth ein dynion mwyaf gwerthfawr ymysg y blaenoriaid. Mae'r efengyl yn para i fod yr atdynniad pennaf i'n pobl, ac y mae profiadau dyfnion yn dod i'r golwg yn fynnych o galonnau syml yn y modd mwyaf ams- gwyliadwy. Mae i Grist bobl lawer yn yr ynys hon. Yr ydym wedi cael colledion trymion. Y llynedd collasom y Parch. Owen Hughes, Amlwch-gwr anwyl, yr hwn oedd yn lie llygaid i ni. Mae'n gweddu i ni hefyd wneud cyfeiriad at goffadwriaeth Mr. Robert Davies, Bodlondeb, yr hwn a gollasom er yr adeg yr ymwelodd y Gym- deithasfa a ni o'r blaen. Tywysog mewn haelioni a fu efe yn ein plith, ac ni ddylem ni, dderbyniodd gymaint ganddo, adael i'w enw syrthio mor fuan i dir angof. Diau nad yw'r Gymdeithasfa yn anghofio ychwaith ei bod yn cyfarfod y tro hwn yn agos i fedd Dr. Hughes, yr hwn sy'n huno bellach er s yn agos i bedair blynedd ar ddeg. Ac y mae ein meddyliau yn ddiweddar yn mynd yn llawer pellach yn ol na hynny. Nid ydym mewn un modd wedi rhoi heibio'r bwriad o anrhydeddu enw y Parch. John Elias trwy godi cofgolofn iddo yn y wlad. Mae r symudiad hwn eisoes wedi cael anadl y Gymdeithasfa o'i blaid a buasid yn sicr wedi ei ddwyn i ryw derfyniad oni buasai am yr anrhefn bendigedig y syrthio dd ein holl gynlluniau iddo yn ystod y Diwygiad. Yr ydym yn dod yn fwy-fwy argyhoedd- edig o'r ddyled drom yr ydym dani ym Mon i lafur Mr. Elias. Efe, mewn gwirionedd, yw tad Methodistiaeth yr ynys. Yn naear Mon hefyd y gorwedd llwch Henry Rees a William Roberts, a thyrfa fawr o saint yr ydym ni yn awr yn myned i mewn i'w llafur. Mae i ni hanes hen ac anrhydeddus. Ond tra yn ymorfoleddu yn ein traddodiadau, yr ydym yr un pryd yn gweddïo am ras i wynebu, yn ofn Duw, ar anhawsterau a chyfrifoldeb ein hamseroedd ein hunain.

Nodion o Fanceinion.I

PULPUDAU MANCHESTER.

Advertising