Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
.----u.-..---0 EiFION A MEIRION.
u 0 EiFION A MEIRION. :GAN D.C.O.] AH ULA Wi-t LL'YFR.—Bardd Llanbryn- uiair arferai ddod i Dywyn i wynt y mor, a phan y lletyai un tro gyda phar newydd briodi, ysgrifennodd a'i law ei limi yr englyn- ion canlynol. Nis gwn a welsant cyn hyn oleuni dydd ond rhag ofn na welsant, wele hwy :-— Dau anwyl wedi eu huno—a dau Mewn un dorch yn bydio Dan y rliwyd, dau yn rhodio, A dau yn glyd o dan glo. '1 Clo cywrain yw clo eariad,clo a saif, Clo siwr rhag datodiad, Y pwnc- yw p'run ai'r fenyw fad i'r gwr sy'n cadw'r goriad ? Dymunwn yn awr fod mwyniant—i'r ddau Heb oeraidd wg soriant Adeg hir cydrodio gant Hyd lannau mor adloniant.Mynyddog COR MEIBION Y MOELWYN.—Yn llawn o ahaifch canu ar ol y buddugoliaethau diweddar, a fit yng Nghriccieth yn cadw uyngerdd nos Sadwrn, ac yn synnu'r Saeson iVu cain odlau." Er holl ddirwasgiad byd y gwaith yn 'Stiniog, da gennym fod y cor yn dal yn fyw a llwyddiannus. Llwydd a'i dilyno hyd ffiniau a bro Dinas Bran y mis nesaf. gg. FAIR BOURNE y Saeson, a Vriog y Cymry, nu o fannau dymunol glannau Meirion, a hoff gyrchfan Llew Tegid ar adeg gwyl. Ceir yma for mawr llydan, a milltir o draeth caled, o dywod man melyn heb garreg, a mynydd y Vriog yn esgyn yn union- syth o ymylon y draethell. Dyma'r hen fynydd a anwylodd Celynin —a difyr y darlunia flwyddi maboed yn rhodio ar hyd- ddo ac yn y fangre hon cynhaliwyd cyng- erdd er difvrrweh y Saeson, ac er mwyn elw i sefydliacl dyngarol. Yn gwasanaethu 'roedd Miss Ida Parry, Llundain, a Chor Meibion y Bermo. Y WLA UFA GYMREIG. Eluned, ferch at! ivy lit! igo r, yn y rhifyn cliweddaf sy'n ym- t (lyttdordeb y Cyrnro yn hynt n. ffavvd oi gydgenedl ar ororau.'r Andes draw. Tobygol gennyf mai Hrwr plant glannau'r (jJaiuwys ydyw yr hen Fichael, ac feallai nad rnwy liysbys ydynt hwy o Tudno na phlant Cymru, canys bu ef yn un o feirdd proffwyd- oliasth y Wli.'U'a. Wele ei englyn glodfawr (Jymreig Wiidftt--wedi Gwaslcler ar ei gyrfa [gweld Ond, cyn hir gwelir Gwatia dau fendith Yn bwyta gwonith o Batagonia." BE I HDD Y LLYTli YI.'DY. Yn y rhifyn diweddaf—" Ar Gip "—mynegir am drioedd o bostmyn yn dri bardd. Os nad wyf yn i-amgymerycl, onid postmon yw Huw ab 11 uw, y Bala ?—bardd misol Cymru a Ch.ymvur Plant, bardd y misoedd, yr adar, a'r blodau, ac awenydd sy mor naturiol a dwfr yn rhedeg. Mae argrafi ar fy meddwi mai liythyrgludydd ydyw ynt-au hefyd. BORTHYGEST.—Ar fin dwr wrth droed Moelygest-, ymnytha pentref, bychan o ran uiaiiit. ond mawr ei fri gan ymwelwyr, sef y Borth. Mae'n llecyn tlws, ac mae hedcly w'n liawn o ddieithriaid yn gwenu ac yn gwylio <1" aur fryniau sir Feirionydd, hwnt i Fau Ceredigion. Ceir yn y llaimerch olygfeydd swynol ac amrywiol i'r Sais, a dclichon fod wedi bod yn syllu am fisoedd ar furiau moelion a i>lvriddfeini anfarddonol y trefi mawrion, ac yn ymyi mae Cvvmin agored i wyr y golf; a cherllaw, er dyddordeb i'r Cymro a gar alawon ei wlad, Garreg Wen. nA U GYNHULLIAD MA WR a wohvyd vr wytimoo o'r blaen yn nhroflan ffasiynol Aborystwyfch. Os yw y rhif deg yn arwydd- lun porffeithrwydd, cafwyd hynny yn y naill a'r Hall. Yn y cyntaf, caed deg o gannoedd yn addoldy y Tabernacl wedi eu hoelio wrth wefits yr oracl o Frynsieneyii, ac nid vn fuan yr anghofia y Deheuwyr bregetit nerttiol y Phariseaid a'r Publican," ar maddeu heb en pcehodai I. Yn yr ail gwelwyd deg (ilbedd yng ngliae'r Arddaiighosfa yn iM.bycli ar beiriannau'r amaeth a'r carnolion fiorthiannus. Am neidio, wele geffyl Davies Uandinam yn ennill y gamp. Feallai fod y iffd th ei fod yn neidio o fewn rhyw led cae i Goleg ei feistr yn profi yn ysbrydiaeth ac yn gyiuorth iddo i esgyn. Mae rhyw gysylltiad- au cyfrin rhwiig yr Hen Gorff a'r pedwar carnolion hyn o adeg Jack Robert Thomas a clieffylau yr hen bregethwyr hyd y dyddiau diweddaf hyn. Ceiriog, onide, ganodd i geffyi yr hen bregethwr ?- Ceffyl yr hen bregethwr, Meddyliai ef am soeg, Tra'i feistr ar y cyfrwy Yn dwfn astudio Groeg Bu'n trotian llawer ar ei droed Gan geisio dwyn y byd i clrefn, A llawer pregeth hen a wnaed Yn newydd ar ei gefn
Gyda'r Clawdd.
Gyda'r Clawdd. sef Clawdd Offa. Givreesaiii, (Jefnmawr, y Rhos, Coedpoeth, a thraiv ac yma drwy Faelor. LGAN MORGAN LLWYD]. YN FFLAMIAU yr aeth Erddig Hall, plas yr Yorkiaid hysbys, y dydd o'r blaen onibai fod digon o ddwr ac o ddwylo parod wrth law. Gyrrwyd am y diffoddwyr o'r dre, ond trechwyd y tan cyn gwneuthur ohononeniorniwed. -?- OS OES GENNYCH FODUR, Mr. Gol., ac os flys picio i Wrecsam ar eich ffordd i Lan- gollen, cym'rwch ofal, canys y mae ynadon a phlismyn y dref yn llyra ar bob chwyrn- ellwr ac yn dirwyo mor drwm ac mor fynnych y dyddiau hyn nes chwyddo trysorfa'r llys yn fawr. A da eu gwaith. Y mae'r gyrru cyflym a dibris yma o gysur a bywyd y troedolion eisio rhoi pen arno, ac y mae digon o bres gan y moduriaid uchel eu ffroen. AB 'STEDDFOD FAWR LLUNDAIN, 1909, y mae llygad y Rhos a'r Cefnmawr y clyddiau hyn, a rhyw si wan fod|Maelor am anfon cor mawr i'r brif gystadleuaeth yno. Clywaf fod pwyllgor wedi ei alw i ystyried ai nid gore fyddai uno cor y Cefn a Chor y Rhos i'r amcan mawr. Wel, ardderchog ac os y ceir Griffith William i arwain, nis gallai Morgan Llwyd cldychtnygu dim gwell. Bycldai'r cor wedyn yli iiii o'r t-itai goi,ett welodd Cymru. Ond dyna hi--pobl iddynt ou liAinain yw pobl y Hhos, nad oes yr un gallu yn Llundain na Rhufain all eu hasio wrth leisiau'r Cefn nag unrliyw ardal os .cym'rant yn eu pen i beidio. -4 DOETHION Y RHOS sy adre am eu seibiant ha'r dyddiau hyn yw J. H. Richards, B.A., G. E. Hughes (ysgrifeimydd Cym- deithas y Celtic), a James Hughes, B.A. (yntau'n union yn fargyfreithiwr).—Gyda Haw, be' cldaeth o'r pwyllgor anrhydeddus y gosodwyd arno both a.mser yn ol i gael urban powers i'r cylch ? Ai byw ai marw ynt ? Onid dyma adeg dda, tra'r doethion gyda ni, i setlo'n pynciau dyrus]? -4; WRHAG CP WIL YDD i'r bobl aniddig yma sy'n dadlu tros symud Eisteddfod y Rhos a'i chynnal ar y Sulgwyn Dyna'r dydd y cynhelir Eisteddfod arall, heb fod chwe milltir oddiwrthym i fyny'r mynydd ac a fynnech chwi fod mor anghymdogol a llwyddo'r Rhos ar draul tagu Bwlchgwyn ? Nid ar hyd ffordd mor wael a honyna y daw bendith na llwyddiant. Y mae dyddiad gwyl y Rhos wedi ei drefnu gan y rhai cymhwysaf i drefnu, ac ymostyngwcli chwithau i'r drefn heb stranc na stremp, os ydych yn gwir garu ch gwyl a'ch ardal. -<s- I 'RONEN FA W B yr aeth Cymdoithcts y Ford Gron dciyddLllln diweddaf a chaed hin a hwyl hyfryd tu hwnt. BU HARRY EVANS, eicli cerddor mawr o Lerpwl, yn y Rhos nos Lun yn arwain y cor drwv ei Dafydd ab Gwilym gogyfer ag Eisteddfod Llangollen, ac 'roedd yn bur fodlon ar y canu. Gweithia'r cor yn bur egnyol rihyrsiant deirgwaith yn yr wythnos, ac y maent wedi meistroli tri chyfanwaith, Chware teg i leisiau y Rhos. EIN SPECIALISTS. Gwasanaethai Caradoc Roberts, Mus. Bac., mewn dwy Eisteddfod yng Nghwm -Rhondda yr wytlinos ddiweddaf, a dydd Iau rhoddai- organ recital yn Nhrefriw. Emlyn Davies yntau yn gyflogddyn dau gyngerdd ym Mhwllheli. FFAGL PLAS COCH.Nos Sul ddiwedd- af aeth ffermdy Plas Coch (Hariison) yn ffagl, ac er cael y diffoddwyr yno ar frys, llosgwyd llawer o wair ac o'r adeiladau. A clian fanteisio ar y cyffro, torrodd rhyw weilch dieflig i ardd Mr. Harrison, gan ladrata gwerth arian gloewon o ffrwythau. Duw bariyso'u dwylo. GOELCERTH SOUTHSEA. Ddydd Mercher hefyd, bu ffagl yng ngefail John Lloyd, Southsea. Caed y dinyddwyr gynted mod rid o Wrecsam, ond llosgwyd yr of ail, yr ystabl, a tliunnell o wair yn gooleertli. ^DYNA GYNHEBRWNG MAWR a pharchus a gafodd John Hal lam, a fygwyd yng ngwaith dur Brymbo y dydd o r blaen, ac am geisio achub yr hwn y mac mudiad ar droed i gydnabocl y dewr Jeremiah Smith, a fu agos a cholli ei fywyd ei bun. Yn rhyfedd iawn, cyn cau'r arch, ar gurff liallait),, mynnai rhywun fod y (ruan wedi symud, a bu raid i'r meddyg, meddit., doni un o'r gwythi i broti ei fod mown gwirionedd wedi trengu. -<.> FFEFRYN BRYMBO. --Clywaf fod Meth- odistiaid Brymbo wedi sicrhau y Parch. Rd. Hughes, o eglwys Salem, Pwllheli—ac sydd newydd orffen ei gwrs yn y Bala-i dihni j fugeilio'r eglwys. Rhwydd hynt i olynydd y Parch. J. H. Williams, Llangefni bellach.
--------()-------Plant Disglair…
-()- Plant Disglair y Rhos. Syu, Dyma yehydig o linellau i lenw1 bwlch yng nglioiofn Morgan Llwyrl. Nid ycliydig o le a rydd y Biiython y dyddiau presennol i adrodd hanes gorchestion plant Lerpwl yn y prifysgolion. Dymunol dros ben ydyw clywed am lwyddiant y cyf ryw ond hoflwn i chwi wybod fod gennyrj) ninnau yn uyffryn toreithlog Maelor fecligyn talentog wedi graddio yn anrhydeddus yn y gwahanol golegau. Arfer y dyddiau gynt oedd canu clod sawdwyr dewr ion y broydd hyn, cyn i swn y cledd a si y saetJji ddarfod o'r tir. Tuduf Aled, yn un o'i gywyddau. onide, osododd mewn bri, Milwyr heirdd Maelor a Rhos." Os cadarn fu gwyr Maelor yn nwndwr trin, nid llai disglair y dyddiau yma yw ei meibion, wyneb-yn-wyneb a phynciau dyrys addysg. Wele restr o'r rhai llwyddiannus yn yr arhoiiadau diweddaf—y pedwar cyntaf o'r Rhos, a'r olaf o Wrecsam :— i-John Grimth, B.A.. wedi ennill B.D. Cymru. Bachgon a ddringodd o'r pwll glo i'r Brifysgol yw ef—bu yn gweithio am flynyddoedd yug nglofa yr Hafod. 2-Joliii H. Richards, wedi ennill B.A. Cymru-—mab i lowr ac aelod brwdfrydj. o Gymdcithas Lonyddul y Brythoniaid. 3—Thos. W. Jones, a enillodd y gradd o M.B., C.H.B., ym Mhrifysgol Lerpwl, gydag arirhydedd y dosbarth cyntaf. Dyfarnwyd iddo ysgoloriaeth o £ 100 am flwyddyn. 4—Thos. J* Williams, wedi ennill ei M.B., C.H.B., ym Mhrifysgol Glasgow. 5—M. H. Davies, wedi ennill B.A. Cymru, gydag anrhydedd, mewn Lladin. Pen- odwyd ef y dydd o'r blaen yn athro cynorthwyol yng Ngholeg Normalaidd Bangor. RHICYN Y RHOS.
Enwau'n Plant.I
Enwau'n Plant. Cloddfa Patagonia. Syk,—Gwelais mewn cyfnodolyn Cymreig dro yn ol restr o tua banner cant o enwau a gynhygid i sylw rhieni i'w dodi ar eu plant. Yn canlyn gwelir restr o enwau rhai a fu neu sydd yn y Wladfa Gymreig yn Nhiriog- aeth y^Camwy, De America. Nid ym yn honni fod hon yn gyflawn, a diau y gellir ychwanegu ati. Ac y mae rhai o'r sefydlwyr yn glynnu wrth enwau diweddar, megis Edward, Robert, a William, &c., ac ereill am enwau hynod, megis Newton, Milton, Handel Haydn, Stanley, &c. ac ainbell un eu dyblu, megis Ewart Gladstone, Cyril Livingstone, Henry Ward, Denis Dilwyn, George Wash- ington. Enwau Beiblaidd.—Cred niter fawr mewn enwau Beiblaidd. Dodwn honno o flaen yr un Gymreig, a gwelir, er nad yw y Wladfa ddim ond tair a deugain oed, fod y i-liestryii. faith a hynod r<" gyEfa, Abel, Setli, Enoc, Ada, Sem, Goiner, Heber, Abram, Abraham, Sarah, Cetura, Ismae], Isaac, Rebecca, Debora, Esau, Jacob, Israel, Leah, Rachel, Reuben, Simeon, Lefi, Gad, Dan, Isachar, Dinah, Joseph, Benjamin, Ephraim.—Lied dda o lyfr Gen- esis, onide ? gAmram, Aaron, Moses, Miriam, Eleaser, Josua, Caleb, Naomi, Ruth, Boas, Hannah, Eli, Samuel, Ebenezer, Obededom, Jonathan, Dafydd, Abigail, Solomon, Abia, Elias, Josia, Hesecia, Esther, Cerenhapuc, Amos, Jemima, Jeremia, Lemuel, Ruhama, Es- eciel, Daniel, Susan, Cyrus, Michael, Seph- ania, Obadia, Secaria, Malacia. Matthew, Marc, Luc, Lucas, Emanuel, Mair, Mary, Alaria, Martha, Lasarus, Simon, Andreas, loan, John, lago, James, Pedro, Peter, Bartholomew, Susana, Joana, Matthias, Gabriel, Cornelius, Paul, Raffael, Lois, Prisila, Claudia, Philip, Stephan, Thomas, Sylvanus, Lydia, Feliz. Enwau Cymraeg.—Merched. — Aerwen, Angharad, Alen, Almed5 Alwen, Amona, Arianwen, Blodwen, Bronwen, Brifillen.Budd- ug, Camwv, Ceinwen, Ceridwen, Cordelia.^ Cranogwen, Dilys, Dona, Edna, Edwen, Efrog, Eleu, Elinor, Eluned, Elwy, Emlyna, Enid, Esta, Esyllt, Ethel, Eurfron, Eurgain, Euronwy, Ffest, Gannor, Gwen, Gwendolen, Gwenhwyfar, Gwenfron, Gwenllian, Gwenon- wy, Gwerfyl, Gwladus, Gwawl, Gwawn, Gwawr, Gwynedd, Helen, Irfonwy, Iris, Liw, Llewela, Llinos, Manon, Megan, Menai, Meinir, Meillionen, Mona, Morfudd, Morwena, Mostyn, Mwyneilfed, Nefed, Nefin, Nest, 01 wen, Paitligan. Plevna, Rhianon,fRhon- dda, Rlionwen, Sabatheg, Tegwen, Tydfil, Trofana, Trofanwy, Ynfer. Enwau Cymraeg—Meibion.—Adna. Aeron, Aled, Alun, Arfon, Armon, Arthur, Aneurin, Benllifon, Berwyn, Bleddyn, Brynmor, Bryclian, Buallt, Cadfan, Cadifor, Cadwallon, Cadwgan, Cadwaladr, Caeron, Carenig, Car- adog, Casnodyn, Caswallon, Ceiriog, Crom- wel, Cyllin, Cynfal, Cynfelyn, Cynyr, Cynrig, Cynddelw, Dalar, Deiniol, Derfel, Dewi, Dimol, Dyfed, Dyfrig, Eben, Efeil, Egryn, Einion, Eilunddiwyg, Edwyn, Elwvri, Elfed, Eifixm, El.fan, Elfyn, Envrys, Eitiyt-, pliilyii, Eryrns, Euros. Eric. Fychan, Ffest in, Gildas, Glyn, Gannon, Gomer, Goronwy, Gruffydd, Gwawlnos, Gwaenydd, Gweirydd, Glyndwr, Gwerydd, Gwilym, Gwyddonydd, Hywel, lal, Idris, Idwal, leuan, Ifon, Ifor, Illtyd, loan, lorwcrth, Islwyn, It lie 1, I,Iew- elyn, Llifab, Llywarch, Llwyd. Mabon, Madog, Madryn. Maldwyn, Meilir, M.eirion, Meurig, Meredydd, Mihangel, Morgan, Myfyr, Mymbyr, Myrddin, Nefydd, Owain, Plenydd, Penant, Penryn, Peredur, Rliydderch, Hhun, Rllys, Taliesin, Tegai, Teifi, Towy, Trefor, Tryfan. Urien, Vavasor, Wyn. Ymsyniaf fod y rliestr hon yn fynnag led glir o'n teimlad cenedlaethol. R. J. BERWYN. -0-
CAM MAWR-CAM GWAG
CAM MAWR-CAM GWAG Pwy sy'n lladd eu hunain, a phaham Y ma k Anti-Suwidr Bureau ynglyn a Byddin yr lechydwriaeth er's deunaw mis a "d y wedai'r gorucliwyliwr, Major Glanville, wrth newyddiadurwr y dydd o'r blaen, bethau fel I) yii 1—Iddynt dderbyn cynnifer a 1,125 o gnisiadau am help a noddfa y flwyddyn gyntaf, ac fod yn ol ugain o clrueiniaid yti cei-io nawdd y Bureau bob wythnos o hynny hyd heddyw. 2 Mai bod allan o waith a yrrodd y nifer fwyaf o'r rheiny i geisio gwneud am danynt eu liunain y llynedd. 3—Cyn belled ag y gwelai'r Major, csgeul- ustod y trueiniaid yn darbod a chynhilo ym Inore'u hoes oedd yn eu gyrru yn eu hen ddyddiau i gym'ryd y cam gwag- liunan-laddiaci. 4 engraifft, dyna faglodd yr enyinee- a briododd yn ddeugain oed, ond ei wraig yn iau o lawer. Bu iddynt naw o blant, ac wele fo'u drigain oed ac yn metlui banner eynnaJ ei deulu. Y II Bureau, gyda help ei feistri gwaith, yn darpar giop fechan iddo, ac yntau wedyn yn codi ei galon ac yn cadw'i ben. 6-Diod, drugs, ac atiechyd a gyfrifai am gwymp gweinidogion yr efengyl, gwyr cyhoeddus, ac ereill a fuont yn ilanw safleoedd uchel. 7-A dyma grefft a galwad y rhan fwyaf a godwyd drwy'r Bureau rhag cym'ryd y Cam Gwag a lladd eu hunain tan bwys ou gofid a'u hedifeirwch r Milwyr, cyfreithwyr, clercod, adeilad- wyr, crefftwyi:, clerigwyr, cenliadon, meddygon, pfismyn, hen gapteniaid, newyddiadurwyr, surveyors, actors, ysgolfeistri, siopwyr, tafarnwyr, a com- pany promoters (a pha ryfedd iddynt hwy suddo, tan bwys cymaint cnaf- eiddiwch ?)
Draws Mon ac Arfon
Draws Mon ac Arfon [GAN BETHMA]. \BRYN'DU, MON. -Yn y cyngerdd fu yma llywyddai Mr. Thos. Rowlands, Ynysfryn, a Mr. R. R. Parry, Bryn Ala, yn arweinydd. Miss Mary King-Sarah yn canu mor effeithiol ag erioed, ac mae yn syn ei bod yn dal oher- wydd y mynnych alw sydd am ei gwasan- aeth. j Am y tro cyntaf ym Mon cafwyd gwasanaeth Mr. Powell Edwards, Rhos, a chlywais eiriau canmoliaethus iawn iddo. Miss Hughes, Bryngoleu, a gyfeiliai yn alluog. Enillwyd y wobr o gini am adrodd darn o waith Elfed gan yr,. adroddwr Mr. Hugh Hughes, Neuadd. Yr arweinydd yn feirniad yr elw at y capel ac yn ol yr arfer, cynhull- iad lliosog a hwyl dda. PORTHAETHWY.—Yn ystod y mis di- weddaf ni ddaeth neb o'r newydd i'r^lle, ac ni chollwyd yr un o'r hen rai hynny ydyw, ni chafodd un ei eni, ac ni fu farw neb. Dyna nefoedd o le, yn to ? •" Neb yn wylo- neb yn marw," ys dywed Buddug yl ei 0 na byddai'n liaf o hyd." OAERN ARPON.Ar 01 y gair da a gawsant yng Nghorwen, ymddengys fod y Cor Meibion yn penderfynu glynnu gyda111 gilydd, a pharatoi ar gyfer brwydrau dyfodol, Maey cor wedi buddugoliaetlui droion, a cltyda ffycldlondeb fe- wnant eto. Y SA8IWN.—Bydd hon yn wytJuios nesaf. Deehreuir ddydd Llun. Pregethir yn Siloh nos Lun, a bydd cyfarfod eyhoeddlls nos Fawrth, yn yr hwn y darllennir papur gan y Parch. rlolvn Owen, B.A., Ffostiniog, ar 1. Grisfcnogaeth a Sosialaeth." Bore Mercher. ym 1 Moriah.i bydd Anthropos yn rhoddj anerchiad Cysvlltiad y (Jyfundeb a Bywyd y Geiiodl." Cyfarfod Cenhadol yn yr un He. nos Fercher, dan lywyddiaeth y Parch. John Hughes, M.A., Liverpool. Yr un adeg bydd y Parch. T. Chas. Williams, M.A., yn rhoddi pregeth yn Saesneg ynghapel y Maes. Dydd lau bydd pregethu drwy y dydd yn y Pa, fi I j. wti, ac wrth gwrs yr un rhai ag arfer ddisgwylir i wneud hynny Parchn. W. Prytlderch, Abertawe Dr. Cyuddylan dones, Parchn. T. Chas. Williams, M.A John. Williams Brynsiencyn J. Puleston Jones, M.A., a John Hughes, M.A., Liverpool. Pa bryd, tybed, y rhoddir cyfle i ereill ? Diau y daw tyrfaoedd i'r dref, oblegid edrychir ymlaen at y Sasiwn, a disgwylir pethau mawr. Hydera na chaiff neb ei siomi. BANGOR.—Bu Cor Merched Caerdydd yn cynnal cyngerdd yn Neuadd y Penrhyn nos Fawrth. Maent hefyd wedi bod mewn lle- oedd ereill ym Mon ac Arfon. Rhoddwyd croeso calonnog iddynt, ac maent yn haeddu liynny. Amlwg ydyw fod yr arweinyddes Madam Hughes Thomas yn alluog ac aelodau y cor oil yn gan tor ion gwych. Byddant yn gadael Lerpwl ar y 2(jain o'r mis hwn am daith yng ngwlad y Go. Ilowiit. YR YSGOL I-IAF.Wedi bod yn y ddinas am bythefnos, torrwyd hon i fyny ddydd Sadwrn. Yr oedd nifer ohonynt yn teimlo yn ddigon anfodlon i ddychwelyd, am eu bod wedi cael eu swyno gan y golygfeydd a'r croeso roed iddynt. Nos lau, yn y gynhad- ledd gyhoeddus, Ilywyddai Syr Marchant Williams. Rhyfeddai ef fod pregethwyr yn arfer cynifer o eiriau Saesneg pan yn pregethu yn Gymraeg. "Os Cymraeg," meddai gadewch i ni gael Cymraeg pur." Cymer- wyd rhan yn y cyfarfod gan Pedr Hir, yr Athro S. J. Evans, M.A., Llangefni yr Athro Anwyl, M.A., Parchn. T. Edwards Gwynedd), T. Shankland, Llew Tegid, ac ereill. Bu'r Llew yn arweinydd dyfal a diogel iddynt am bythefnos. PWLLHELI.—Deallaf fod yr elw a wnaed oddiwrth Eisteddfod Gwyl y Bane oddeutu ugain punt. Da iawn. _u-
FFETAN Y GOL.
FFETAN Y GOL. Cywiro Gwall. SYH, Anami y^ceir Gwyneth Vauglian yn llithro. Ofnaf ei bod wedi gwneud y tro hwn. Yll eieh rhifyn diweddaf, dan y penawd Angharad gwraig Elphin (cyfres Merched Cymru Fn) chwi gofiweh iddi wneuthur sylw o Gwyddno Garanhir. Difynnai y llinellau eanlyuol Ochenaid Gwyddno Garanhir í' Pan droes y don dros ei dir." Dichon xhai dibynnu ar ei eliof yr ydoedd pan yn codi'r cwpled. Eitlir yn y cywydd gwreiddiol i'r Abad Rhys, o waith Guto'r Glyn, fel hyn y cenir Cwynfan Gwyddno Garanhir Y troes Duw'r m6r tros i dir." Prin y mae eisieu dweyd ychwaneg -mac'r gwahaniaeth Yltamlwg. Y Rhos. RHICYN.
Advertising
Experience. Efficiency. Economy, F; A C T 1 0 W-tti 7.-1 i Q V R 0,7 LONDON 0 NLA;N.Nt, MANY BRANCht;o TheiLargest and most."Fcomplete Depository in the North of England. The Leading Firm in Removals and Storage. Removals to and from the Continent and Colonies, a speciality. Moderate terms and quick despatch.—DEPOSITORIES AND OFFicEs-BRONTE ST,, RUSSELL ST., LIVERPOOL, .ftlid at London, Manchester, Birmingham, Leeds, Leamington, Gloucester and Exeter. Tel. 2067 Royal. Telegrams Removers, L'pool.' ) 'Phone—017 Central. a W. G P, iFFi-rfis f Tailor, if 29 SOUTH JOHN STREET, LIVERpOOl ALSO AT 349 STANLEY ROAD, BOOTLE. 'Phone-27x Bootle. Lunt's are VALUE FOR Id 0 N F. Y. T t1 pa ¡ t Ladies' and Gent's in great variety- 51 53 PARADISE 51, The only address COLEG Y BRIFYSGOL- ABERYSTWYTH. L o'r Colegau ym Mhrifysgol cymra), p, PKII'ATHKO T. F. Robekts, M.A., L¡" DKCHRKUA'r lymoi' nesaf ar ddydd Modi 2!)ain, 1908. Paratoir yn gyfer arhoiiadau Prifysgol Cymru. rhoddir cynhorthwy hefyd i efrydwyi' VvCl am raddau prifysgolion ereill. twtl Cynhygir dros ugain o ysgolori»e _(|j, (ajnryw ohonynt. yn gyfyngedig i y i'r efrydwyr sydd fwyaf llwyddiannus arholiad a gynhelir ar y I fifed o lis Mcdf> Am fanylion pellach ymofyner a A J. H. DAVIES, M.A., CofresMh BEAUMARIS Grammar & County School $ChaujnanjgoHGovernors, Sir R. W. BULKELEY, Oalt The School offers sound and practical in healthy surroundings, under experienced 0 gji#- Honours Graduates. Modern buildings e^lj ment—perfect sanitation. The climate suitable for delicate boys. [Boarders the School House, and are under the jjjS' care and supervision of the Headmaster Madoc Jones. t o • Successes gamed by Beaumaris pupils years include First Places in Mathematics, & History, and Entrance Scholarships at (3), London Hospital and Welsh Univ. ^° re0' also Civil Service, Banks, and professional pr Exams. Terms moderate. Prospectus from E. MADOC JONES, M.A., Heading Wootton Hall Woods# E-9 1 near Liverpool. I SIX MILES FROM TOWN HALL Unsurpassed for Picnics. Pierrots, Dancing on the Pipers, Swings and every»p essential to make a happy daY, Catering at moderate charges. Before deciding, write^foriterms to the .d Manager, New Temperance WOOLTON (near Liverpool.) r — —-—rr-^5 1 qMOTOR CYCLES, 4 Sidecars, 1 1 02-seated cars, 4 Tricars, l2 4-seaters, 3 1750 x 85 Cover, new L2 new buret* er, 20/- Windscreen Stays, 40/- > aeco^;i Selenium Accumulator, new, 25/- all acC0tetW, at the handy price anything from the VT0.„ cigarette stump to a battleship taken 1 payment for any make of motor cycle or F, C. Jones 6 Co., 3 Redcross LIVERPOOL. '■— jy The Weil-Known Rem/0 £ from Wales for RHEUMATISM, LUMBAGO, SCI BACK-ACHE, WEAK CHESh SORE THROAT, BURNS, OUTS, BRUISES, &c., is MORRIS EVANS' HOUSEHOLD 01}' Sold in Bottles, 1/1|, & 2/6, by Groc^s ( Chemists, or from the imderojentione" Lancashire Representative— EDWARD R. HUGHES. Q\ 6 i3 St. Michael's Road. Agents— JACK SHARP, 38 Whitechapel. %P°U LEWIS JOB LEWIS, 20 Verulam st"' tf Book of Testimonials, &c., sent Post *r Application to the Manufacturers— Morris Evans & <>' FESTINIOG. N. CABITESS STOMACH 6 AND LIIVFR L LS Lo Y' LAKE. .Q. %tt\I>. w-4, 2**VV\tY>e s«n\ voh\ tt«n te ttivy address on meMtonVnt. £ BMTHON." I
0'R_ DE.
ynnvold a'r amddiffynfeydd a gwersylloedd y gwahanol gorffluoedd. He finishes off his reply with this delicio-m tit-bit:— "Under the new regime things will still improve, for Nonconformist ministers are now eligible for appointment as chap- lains, as was pointed out by Mr. William Ton--s. M.P., the other day at Bridgend. A closer bond will be effected between Nonconformity and the Army." Who said loaves and fishes a chael ein cydnabod yn rhywun," wyddoch Y nesaf i ateb, a'r olaf y sylwaf arno yr wythnos hon, ydyw y lleygwr adnabyddus Mr. EDWARD GRIFFITH, Y.H., Dol- gellau. Chlywodd o yr un gair yn erbyn y Fyddin yn ystod ei hir gydnabyddiaeth a gweinidogion y gwahanol enwadau yng Ngogledd Cymru, ac ni ddisgynnodd ar ei glyw air yn erbyn amddiffyniad ein gwlad yn lioll gyrddau y Corff yn ystod deugain mlynedd o brofiad. Mae'n dda gennyf ddweyd," meddai, fod gweinidogion Ym- iieilltuol Gogledd Cymru yn arfer eu dylai-i-, wad ac yn cymeryd rhan flaenllaw ar y llwyfan o blaid y Fyddin Diriogaethol. Trwy wneud hynny teirnlwn ein bod yn hyrwyddo amcan- ion Cymdeithas Heddwch, ac ymdrechion ardderchog ein Brenin Torwerth, y Tang- nei'eddwr,' ac yn gwneud yr oil sydd yn ein gallu i nerthu dwylo Mr. Haldane i gario allan Fesur y Fyddin Diriogaethol." Mao amryw atebion i gwestiynau y Mail ar ol dyeliwelai: atynt yr wythnos nesaf,.gan ddweyd tipyn o'm barn am yr ohebiaoth ac am y German Scare ywa.