Ye Brython Cymreig

D'rogan Rhyfel. MAE proffwydi rhyfel wrthi yn brysur yn ddiweddar, a rhwng Germani a Lloegr y darogennir y trychineb nesaf. Hen stori, Inae'n wir, ond fod yr awyr yn dewach nag arferol ohoni ar hyn o bryd, Gwel rhai pobl ddrycbiolaetliau gwaedlyd yn dilyn symudiadau yr Ymherawdwr Will- iam, fel y dilynir Hong gan haid o adar mor. Tybiant glywed udiadau cwn rhyfel yn dyheu am eu cyfie, ac ym min ei gael, i ruthro i wddf Sion Ben Tarw. A oes sail i'r darogaii ? Yn ddiamheuol, gall fod. Ond gofidus meddwl nad yw llawer o'r proffwydoliaethau am ryfel ond eyullyrch ysbryd digon di-hidio am fuddiaimau uchaf cenedl, ac yn ymddang- os fel pe byddai y dymuniad yn dad eu proffwydoliaeth, yn hytrach na phryder ealonnau dyngarol yn cashau rhyfel. Eto, rhaid cydnabod fod y sefyllfa bres- ennol ar filwriaeth yn Ewrop a'r byd yn gyfryw ag a bair i ryfel fod yn bosibl unrhyw ddydd. Mae yr ysbryd cyffred- inol.hwn sydd yn ei dd'rogan ynddo ei liun yn gwneud llawer tuag at ei achosi. Y ffaith eglur yw fod y gwahanol deyrnas- oedd yn mynd yn fwyfwy drwgdybus o'u gilydd, a simsan iawn yw sail heddwch lie na byddo ymddiriedaeth. Mae ar- graff ddofn ar y Germaniaid, cywir neu beidio, fod math o gynllwyn rhwng y Galluoedd ereill i gyfyngu arni, a'i chadw danodd, o ran ei safle perthynasol iddynt. Dyna a ddatguddir drwy wasg au ar lafar yn Germani a Lloegr. l Gwraidd y Felltith. Y FELLTITH wrth wraidd y cyfan yw y gyfundrefn filwrol fel y mae ar hyn o bryd yn yr holl wledydd, a'r gred mai ar flaen y fidog a ffroen y fagnel y gorffwys diogelwch gwlad. Er yr holl ddwndwr am heddwch yn yr Hague, ymddengys nad yw yn golygu fawr o argyhoeddiad ym meddyliau llywodraethwyr y cen- hedloedd y gellid ac y dylid penderfynu anghydwelediadau rhwng genedlaethol drwy gyflafareddiad. Mae ysbryd y Jingo yn rhy fyw o lawer hyd yma, a hen ffwl yw hwnnw. Mae trachwant am dir- oedd ac uchelgais hunanol am fod yn benaethiaid yn gyrru brenhinoedd ac ym- herawdwyr yn wallgof, fel nas gwaeth gan- ddynt mo'r llawer faint yr aberth o fyw- ydau a chysuron dynolja gyst eu hym- drech i gyrraedd eu nod. Dyma yr ysbryd a feithrinir gan ymarfogiad byth-gynhyddol, a'r ymarferiadau milwrol a ddygir ymlaen ar hyd y blynyddoedd. Ymddengys fod yr ysbryd rhyfelgar o bryd i bryd, mewn teyrnasoedd mawr- ion, yn cynhyddu i'r fath bwynt fel nas gellir ei atal rhag ymdorri allan mewn rhyfel. Blinir yn dyfeisio offer rhyfel, ac adeiladu llyngesoedd i ddim ond gwneud ohonynt arddanghosiadau diniwed, yn awr ac yn y man teimlir awydd i brofi eu grym dinystriol ar rhyw Allu neu gilydd, ac oni fydd achos gwirioneddol o gweryl, ei wneud. Mae Lloegr newydd gael profiad rhy cliwerw o ryfel i rutliro i un arall yn fuan ond mae Germani heb gael eyfle i arddangos ei gallu hi er's tro bellach. Mae dysgu rhyfel yn feithriniad i'w ysbryd a'i waith, oblegid y mae cymaint a hynny o gariad at y gwirioneddol (real) mewn dynion. Oni atelir y gwallgofrwydd presennol mewn darpariadau milwrol, ofer disgwyl hedd- wch dwfn a maith, ac fe drydd Yr Hague yn Rheg

Ymneilltuwyr Cymru a'r fyddin. 1- YSGBIFENNODD y Cyrnol Howard lytliyr i'r Times dro yn ol, ymha un y condemniai Ymneilltuwyr Cymru o fod yn wrtli- wynebol i'r Fyddin Diriogaethol, a dilyn- odd cryn drafodaeth ar hynny mewn rhai cylchoedd. Edrychai y cyhuddwr ar ddiffyg cefnogaeth i'r adran hon o'r Fyddin fel engraifft o agwedd anheyrn- gar yr Ymneilltuwyr. Druan o'r Cyrnol! Eglur yw nad yw yn gwybodjffeithiau cyffredin nac yn amgyffred egwyddorion Anghydff urfiaetb. Nid ym am alw o flaen y Drych y nifer dda o Ymneilltuwyr y profwyd ddarfod iddynt yn ddiweddar gymeryd rhan bur bendatit ac amlwg ym Myddin Prydain Fawr ynglyn a Rhyfel Do Affrica. Ond yr ym braidd yn synnu na fuasai y Cyrnol wedi gwneud sylw ar- bennig o'r ffaith fod o leiaf ddau weinidog Ymneilltuol newydd eu penodi yn gap- leniaid i'r Fyddin Diriogaethol yng Nghymru. Ac nid peth bach oedd i ddau oreugwr o reng flaenaf Y wneill tuaeth fentro i swydd nad yw yn amhosibl y bydd iddi osod eu pennau ardderchog ar faes cad, ac yn rhy agos i bylor a dur belau Pell, beth bynnag, fyddo'r dydd i'r fath beth a hynny ddigwydd. Eto, teg yw i'r brodyr gael y clod am eu dewrder gyda golwg ar bosibliadau eu sefyllfa, a chadw mewn cof mai pennau Ymneilltuol sydd gan y ddau, gan nad beth a ddigwydd iddynt! Chwareu teg i'r Cyrnol Howard. OND feallai y dylem ymdrin a mater o'r fath yma mewn ton fwy difrifol; oblegid felly yr ymddengys y gwnai y Cyrnol Howard, onide ni fuasai yn ysgrifennu i'r Tifnes-y papur bethma hwnnw !-i ym- osod arnom. Ydyw, yn ddiau, y mae y Cyrnol yn ddifrifol-o leiaf, yn ddifrifol o ddall i anianawd ac egwyddorion, yn gystal a hanes yr Anghydffurfwyr Cym- reig. I wneud chware teg ag ef, cyd- nabyddwn na fu i Ymneilltuwyr ein gwlad gyhoeddi o bulpud, set fawr, nac Ysgol Sul, Seiat Fisol na Chymanfa, mai da fyddai i'w dynion ieuainc ymrestru i'r Fyddin Diriogaethol; a chan ymhyf- hau yn fwy, ni a ddywedwn mai achos o lawenydd mawr i ni ydyw na chafodd y dwymyn filwrol hyd yn hyn fawr o afael ar ein dynion ieuainc. Pe llamasent i'r arfogaeth ar chware bach, braidd nad ofnasem mai yn ofer y bu eu tadau yn pregethu a gweddio a chanu am hedd- wch ar hyd y cenedlaethau. I'r graddau y nawseiddir y genedl ag ysbryd Tywysog Tangnefedd, gyda chryn hwyrfrydigrwydd y bydd iddynt chwarae a'r cledd a'r fidog. Mor bell ag yr achosir hynny gan yr ysbryd hwn, nid drwg gennym nad yw Cymru Ymneilltuol wedi bod yn nodedig o flaenllaw i chwyddo nifer y Fyddin Diriogaethol. Ymneilltuaeth a'r Brenin. MAE syniadau y Cyrnol Howard a'i ddos- barth yn bradychu cyfeiliornad mawr a sylfaenol gyda golwg ar y gwahaniaeth rhwng safon Anghydffurfiaeth a Gwlad- wriaeth yn wyneb milwriaeth a rhyfel. Safon y naill i grefydd yn y mater hwn yw gwladgarwch, ac i wladgarwch ewyllys Brenin a Senedd. Fel y mae gwaetha'r modd, dyna hefyd, yn ymarferol, yw safon llawer o Ymneilltuwyr Cymru heddyw. Seinier udgorn rhyfel, yna, gan nad pa un ai cyfiawn neu anghyfiawn yr achos, fe gyfrifir dyn yn fradwr ei wlad oni fydd iddo ei chefnogi; ac os cyfyd ei lef yn ei herbyn, ceisir cau ei safn a cherrig. Mawr y beio ar Napoleon am ddweyd fod Rhagluniaeth o blaid y fataliwn gryfaf ond yr un peth mewn egwyddor yw dweyd fod Rhagiun- iaeth bob amser o blaid y wlad y byddo dyn yn ddinesydd ynddi. Gallesid dis- gwyl bellach farw o'r syniad ynfyd nas gall brenin wneud drwg. A sicr yw mai nid gyda'r syniad yna y cychwynodd Ymneilltuaeth all an ar y cyntaf, ac nid dyna ei hegwyddor a'i phroffes heddyw. Nid dieithr iddi hi fu hyd yn oed wisgo ei harfogaeth filwrol, a chyfiawni gwrhydri ar faes y frwydr. Golygfeydd cyffrous felly ddaw dan y Drych fel y tynnir ef dros hanes y Cyfamodwyr (Covenanters) a'r Piwritaniaid gynt. Erys hanes Crom- well yn brawf o hynny. Eto, nid dynion oeddynt hwy a gredent mai amhosibl i frenhinoedd wneud trawster, ac mai y prawf o wladgarwch oedd bod yn Fren- hiniaethwyr (Royalists). Yr oedd safon yr Ymneilltuwyr hyn yn uwch na gorchymyn brenhinoedd, ac am hynny y beiddiasant ryfela a hwynt pan y credent eu bod yn anghyfiawn tuag at eu deiliaid. Aberth- odd llawer eu bywydau dros ou gwlad drwy gymeryd maes cad yn erbyn ei brenhinoedd. A phe bernid gwerth y Piwritaniaid hyn yn 01 eu medr a'u dewrder mewn brwydrau, nid yn ail i neb y cymerent eu lie. Ebe Macaulay, yn ei draithawd adnabyddus ar MiltoTt THOSK who roused the people to resistance who directed their measures through a long series of eventful years who formed, out. of the most unpromising materials, the finest army that Europe had ever seen who trampled down King, Church, and Aristocracy who, in the short intervals of domestic sedition and rebellion, made the name of England terrible to every nation on the face of the earth, were no vulgar fanatics. The Puritans espoused the cause of civil liberty mainly because it was the cause of religion. Yn sicr ddigon, nid llwfrddyn na hurtyn oedd y Piwritan a'r Anghydffnrfiwr ar y cyntaf, a bu raid ymladd gydag iddynt gael eu geni i Ffydd Rhyddid. Ac fe wyr y cyfarwydd na fu Cymru heb ei Hym- neilltuwyr arfog yn y cyfnod hwnnw. Ond yr hyn a benderfynai iddynt hwy a aent i frwydr neu beidio oedd eu barn a'u cydwybod gyda golwg ar yr hyn oedd iawn gerbron Duw, ac nid rhaith brenin, Yr un egwyddor fyth. MAE amgylchiadau wedi newid. Diau ddarfod i'r hen Ymneilltuwyr wneud camgyineriadau, a chyfeiliorni ynghylch amryw bethau yn y Beibl,yn gystal ag yn eu dull a'u hysbryd wrth sefyll drostynt ond o ran eu hegwyddor fawr sylfaenol o hawi pob dyn i ryddid barn mewn crefydd, ac mai cydwybod a Duw sydd i gael yr awdurdod uchaf a therfynol arno, mae Ymneilltuaeth yn sefyll hyd yr awr hon i dystio eu bod yn iawn, ac i gludo y faner a dderbyniodcl o'u dwylo nerthol hwy ymlaen yn ddilychwin. Erbyn hyn y mae rhyddid gwladol a clirefyddol wedi ei sicrhau i'r fath raddau fel na theimlir fod angen gwrthryfel hyd at waed drosto ond, er hynny, fe gyffro- wyd y Gydwybod Ymneilltuol yn y blynyddoedd diweddaf hyn fel y safodd i fyny mewn anufudd-dod i orchymyn y brenin," nes y bu iddi ddangos ei nerth drwy wrtliwynebiad goddefol, er nad drwy ymosod ond yr un mewn egwyddor yw y naill a'r llall. Heddyw, mae yr argyhoeddiad Ymneilltuol yn cryfhau gyda golwg ar Gyflafareddiad yn lie Rhyfel, a'r gred fod yr amser wedi dod pan y dylid ei gael. Ac i dynnu ein sylwadau i ben, beiddiwn ddweyd,—Os bydd yr Ymneilltuwyr yn credu fod eu llywodraethwyr yn gosod arnynt unrhyw gyfundrefn gymdeithasol neu wladol wrth- Gristnogol, neu yn gofyn eu cefnogaeth i ryfel anghyfiawn, yT,Maent yn rhwym, yn ol eu hegwyddor a'u proffes Ymneill- tuol, i ufuddhau. Maent mor^rwymedig i wrthwynebu rhyfel heddyw, os dyna eu hargyhoeddiad cydwybodol o'r hyn sydd foesol iawn, ag ydoedd y Piwritaniaid i lamu i'w rhyfel hwy pan y credent fod Beibl'a Chydwybod yn galw am iddynt wneud hynny. Dylai Ymneilltuwyr heddyw ddeall Cristnogaeth yn well nag y gwnai eu cychwynwyr. Eu hargyhoedd- iad cynhyddol yw, fod yr adeg i bender- fynu cwerylon rhwng genedlaethol drwy gyflafareddiad wedi dyfod. Mae Mr. Keir Hardie ar y pwynt hwn yn iach ei ysbryd a chadarn ei farn, a diau ei fod hefyd yn cynrychioli. llawer o'i gymrodyr perthynol i Blaid Llafur. Mae yr enwog Count Tolstoi yn pregethu Efengyl Hedd i Rwsia orniesol, ac yn cynnyg ei hun i garchar ac i angau or mwyn ei gred, ac yn hytrach na pheri dioddef or rhai a gospir am brynnu a lledaenu ei lyfrau. Mae y galon ddynol yn gwrthdystio yn erbyn setlo pynciau cenhedloedd na phleidiau, hyd y byddo dclichonadwy, a grym arfau. Herbert Spencer, wrth syllu o'i amgylch ym Mynachlog West- minster, a gweled yno gymaint bri i wroniaid rhyfel, a ddywedodd, The Churches have killed their Christ."

0 BIG Y G'LOMEN Y BIS I HDD. Sibrydir y bydd Carnedd Dafydd a Charnedd Llewelyn yn cael edrycli ar Goron a Chadair Eisteddfod Fawr Llangollen yn dyfod i aros gyda'u gilydd ger eu godreu. Os oes gwir yn y sibrwd, fe fydd hynyu both newydd i fynydd- oedd a phobl. -9- IECHYD GYMRU;—Pasiwyd penderfyn- iad call a gwir angenrheidiol gan Gyngor Sir Aberteifi ddydd lau diweddaf, sef Galw ar y Llywodraeth i benodi Gweinidog Iechyd i Gymru, megis y mae gan y Werddon a'r Alban, er mwyn cael diwygiad trwyadl a gwirioneddol yn arferion y bobl gyda golwg ar eu hiechyd. 'Doedd ddiben yn y byd, ebe Dr. Jenkyn Lewis, cynhygydd y penderfyn- iad, disgwyl dim effeithiol oddiwrth Fwrdd y Llywodraeth Leol; ac er i ddau Arolygydd (Inspector) yinweled a'r sir flwyddyn yn ol, ac i aelodau'r Cyngor Sir wneud eu goreu i gael trafodaetli ar adroddiadau'r arolygwyrhyny, ni cliawsant sylw difrifol Pwyllgor Iechyd y Cyhoedd o gwbl. Pe penodai'r Llywodraeth Weinidog Iechyd i Gymru, yn ol eu cais hwy, byddai ganddynt yn y cylchoedd uchaf wr a wyddai'r cwbl am y cyndynrwydd barnol hwnnw yn y Cymry a barai iddynt nogio rhag mabwysiadu unrhyw a phob diwygiad iechyd- ol--sanitary reform. T C YND YNRIV YDD (J YMR U.—Y titao gwir angen deffro Cymru gwr-bwy-gilydd ar bwnc ei hiechyd. 'Does wlad dan haul y dyl'sai ei phobl fod yn iachach a chryfach, pe'u bwyd a'u diod a'u harferion rywbeth yn debyg i'r hyn a ddylent. Ond y gwir yw fod nychtod y darfodedigaetli- (y dyciau)- caethdra brest, cur ealon, a phob rhyw chwiw ac anhwyl, yn llawer rhy gyffredin ar cin pobi, ac yn gwneud y genhedlaeth yn fwy gwargrwm a gwachul nag odid i ran o Brydain. Sut felly ? Wei, yn 1—Cenedl o yfedyddion te ydym a thrwyth deileri yr India wedi disodli yr lien fwyd a diod a roes y grym a'r gewyn oedd y ng nghorff ein tadau. 2 —Ewch i'r by a fynrioclt yng Ngliymru, o Gaergybi i (Jaerdydd, a'r croe o cynta dery'cli clust yw hwnnw "GYIII'rw('h eiii paned o de V Na cliymra mi gaf ddigon o'r sotiiach hwnnw gartre. 'Nenw'r Nefoedd rhowch i mi fowled o laetli enwyn, achos i gael hwnnw y dos i ar fy holides yma," ebe dyn dieithr wrth wraig ffarin yn y Waenfawr o bobman y dydd o'r blaen. Synnodd y wreigen, can's 'roedd yn rhy swil i gynnyg iddo'r hyn arferai roddi i'r moch a'r gweision. A dyna syniad ffermwyr a ffcrmwragcdd Cymru trwyddi bron. 3-A dyna'n tai yn y wlad. Rhad ar y cabanau isel, tywyll, Ilaitli-ita buasai ddichon, pe ceisid o bwrpas, gynllunio gwell magwrfeydd i ddyciau a brestiau gwichlyd. Arferai'r diweddar Tom Ellis ddweyd mai baco Amlwch oedd un o garn-felltithion Cymru, a gwir a ddywed- ai. Carn-felltith arall, fwy na hithau, yw'n tai cyfyng, di-awyr, a'r teulu'n sathru traed eu gilydd yn y gegin, ac yn cadw'r parlwr i Feibl Peter Williams, Geiriadur Charles a phobl ddieithr pan V dont. MOTOR CAR I ESGOB LLA NEL WY.- Y niae hi'n dod yn ffasiwn y blynyddau hyn i anrhegu esgobion Eglwys Loegr a motor car er mwyn eu galluogi i weld eu hesgobaetli o gwr i gwr uiewii byr amser. Cafodd Esgob Lerpwl anrheg felly beth alllsor yn 01, ac mewn cyfarfod Yllg Nghaer ddydd Llun, danglioswyd fod £üOGjHi 1- cisoes wedi eu cyfraiinu at brynnu behdith gyffelyb i Esgob Llanelwy. Ac y mae rhagor oto i ddod at yr amcan da. OND OS MOTOR I ESOVB, paham nad motor liardd a hwylus hefyd i 7 1 -L,ywyd(iioll y pedwar en wad ymneilltuol? 2-1 Ysgrifenyddion y Forward Movement, y Genhadaeth Dramor, a'r Genliadaetli °'3 Gartrefol, ac ami i fudiad da eyffelyb ? "3—Diau y byddai modur arbennig a chyf undebol o'i- fatti yn llawer rhatach na "vi threri, ac yn arbed llawer o amser a thraul. A cliyii neidio allan o baragran y motor yma, goddefer i mi bwnio penelin Pwyllgor Colegdy Newydd Bangor mai mewn motor y deuai Llew Tegid o hyd i fwyaf o danysgrifwyr ac i Bwyllgor yr Orsedd mai mewn motor mawr Eisteddfodol a Chenedlaethol y gallai Eifionydd ei gwasanaethu hithau oreu. w BYR A MELUS.—Wrth annerch enillydd y goron a saith gini yn Tonypandy am y casgliad gore o dely^ fe disgrifiadol o fywyd, hanes, ac asbri CyIIlf fel hyn y canodd lago Mynach Gyiiiru cofia'th delynegion- Iaith dy serch Gwell it' golli'th Fabinogion Er mor dderch 4 Llawn yw'th delyn o hudoliaeth = Ynilid loes A'tli delyneg o ysbrydiaeth Bura'n moes. Haws it' gladdu dy Gynddelw- Bruddaidd ffawd Ni wna hynny iti farw-- Er mor dlawd Cri dy fywyd yw dy Geiriog, Cofia hyn Ac wrth fwnwgl dy Fynyddog Cydia'it d ynn. "I' dd Dywedir mai gwynt byr sydd ga-11 i.r bj 9 gore—yng Nghymru, o leiaf ac 1 r r o edliwiant nad oes gennym werth rhaw epig na phryddest yn ein hiaitli. °1!1 ydyw y rhaid wrth gvmaint athrvlith1 Alun Mabon Ceiriog, er ei byrred. raid i ganu Coll Owynja Milton, er ei 'l|ie -o- lW111 CKRDD Y canodd Mr. J). P. Jones, ( olinubus, —uiab Mr. Richard Jones, brawd y 1 ¡¡,el\ Jolin Jones. Talsarn— gerdd i'r "CYl/lep Gwair Rlios," yn nhafodiaith bro 1)^ y blynyddau gynt. Gwedi disgrifip caru Robin Gruffydd 'Stiniog a f vJ1 y taiieiddiwcli a'r siom a'i cyfarfu, fp' d i beiii).a'r gerdd :— Ar ol yr adloniant ae pawb at 'u gwal i0(jd Fel liyn wrth hir dd ygnu eid trw l' werg faith. A phawb fydda lawan ar ol gorlfan torri' A thaclu y gad las, a hel y llanerchi-yll Yll dy dyrra, a'r dynion a'u rhaff-I,aW cario, A'r merched o'u hola'n gyfalus grybu11^ Gweddillion llanerchi, a'u cario i raicy^ A hel rhymi yilw&ith yn dlws d yrrau A inelus yr ymgom rhwng morwun a £ Prysurai o ddanfon i fyichia i'r das, Ag ail ddychryuai fauch newudd, 0 rw flus Bod efo fo'n taclu, a chodi'i fauch, A gwen ar 'u gena, a nerth yn 'u brich, btl Addawant gud-ddwun byichiau erJllyPd Mewn llawar hen weirglodd fe ddyg ynghud eth, Rai imwud a'u gilidd, er gwell ag er gv A (iliofiant y werglodd, er pleser ne 0,6 Flynvddodd maith bywud, ynd nesu nos- Gwtit (Jorffenwud y das, a chynliaua Rhos. ED WARDSIANA.— Fel hyn y ysgrifenna. un o Gymry Lerpwl—gd1 agos a by' ar hogia Coedypry' am briodas Mr. J. Morgan Edwards, yn Llanuwchllyn bythefnos yn ol:— de, DYNA Mrs. Edwards-ond Beti megis y'i hadwaenir oreu-wedi byW figil yr olaf o'i phedwar hogyn gwrerth-eu' wedi mynd i'w briodi. Er mai JO J (Non) oedd yr ieuengaf, efe arhosodd yji cyn neidio'r naid ond fe gafodd y solet yr ochr draw, yn dal am el sioI 'byga i. Bendith ar y pedwar am J i dtl ohonynt a Cliymraes bob yg un; aC J'JJj. o'r pedwar am bigo'n cywely o fysg f fel anedd eu cartre a bro eu mebyd, se hyn » .r .J/ 1—Owen Morgan—(M.A. <Jol. '{{ phen golygwr ei livsgoliori)—ef^ jjyfS 'S merch y diweddar If an Dafydd o '^IBMawr, Llanuwchllyn, yn wraig 1 fysg holl ferched y byd. 1:1 2—Edward—(M. A., ae Athro Hane0 J i Ngholeg Aberystwyth)-—efe'n j Fangor Uchaf am gymar, ac yn c Ac a chalon merch y Cap ten Rober ni bu edifar ganddo. 3—Tomos—(efe'n byw yn yr heii ac yn trin yr hen dir—CoedyP chyn ffraethed ei dafod rt | i'1 Do, cafodd yntau wraig; a 1 ^eJi }'11 wnaf y newidiai ei Gatrin am wre e y byd, na hithau ei gwryn TomfS- y 4—John Morgan—(M.A., pen athro Sir, Treffynnon, a nyddwr blasus pan ddaw'r ias. O na amlach !)—efe newydd sierlitia. Cll merch J. Morris Jones, yr Ynad tL o Gaergai, Llanuwchllyn. t Y mae O.M." wedi eodi ty newydd ^0t a hardd iddo'i liun, ac wedi dod1 ^06 enw tlws Y "NEUAUD WEN—canys o J* Hall, Llundain, y mae'r gwr bia'i ftf,01 llywio addysg yr Hen Wlad. Dynia i ^pjiliy11,' i'w gael ychydigtu ol i'r hen yn Llam*^ & Y mae wedi darpar i'w fam oedra g^ej fodryb fynd i fyw i'r hen dy, ac nln^eJj erioed gofalusach o'i fam nag ]iof Edwards. Hir fo oes ac aneirif fo cl Coedypry'. DON 1A U LERP WL YN Mae y wlad mewn llawer lie yn 1 ^0d j ar bresenoldeb doniau'r ddinas y11 ^et\i gwyliau. Gofynnir am eu gwasawyr, fi-, llywyddion, arweinyddion, datgan i Yn Nhrefriw, nos lau ddiweddaf, y1^ Hugh Parry yn arwain cyngerdd p j a llwyddiaimus, a Miss Nellie Lewis'^ y yn cyfeilio. Yr oedd elw y yi\0$A addoldy newydd y M.C. 1Ly llywydd—Mr. John Owen o b»ya<» (ir, f, Amaethyddol Llundain—y Jl i'r drysorfa. Wele'r datgeiniaid. lving-Sarah, Mr. a Mrs. Evan I-,W \\roIVit. IN 0 Curig Miss Lewin Macwt,istej" d; IJ hampton Deiniol Fychaii yn ^.ne:e(ilh O. J. Williams (Owain canu penliillion a'r Telynor Da ^>vedi y berdoneg, oherwydd fod y de y f YJ.1 PJ 1)1(4ALON oedd gweled y llo»fc/ylefi u j y portliladd ddydd Sadwrn ° Lerpwl, a'r Uanc yn gadael e g ? ddychwelyd i Borth arall yn J11* uJl i&1 ,ya y ddau fod wedi trefnu i gae jyd1 wyliau, yn lie bod un yn gor jd 1 wythnos o flaen y llall. Daw pan na fydd raid ymadael briodas. briodas.