Ye Brython Cymreig

^DAU MANCRF.fiTF.B c^pinaidd RJ~~1 °-30aa85 J Roberts. Warrington '•hi?*8 i —'lO-no j> r x Gnfflt'ls- Llundain m1 Jones, 6, E Wyn Roberts S^S.a 8 Wyu Koberts,fl, R J Jones 1 G Jones, Manchester fcQs&°* s*-3io ^Yi)I,WYB 8 luiu10'30 & C J H Hughes a«K, SrrJ, "■ B0 ON "1°-S0 s 5-80 <W 5 ST'lO-8or?ft^?lByNwYR i, '1 Jjloyd Owen, Birkenhead <Cy" ^o-a-so » Jones Soti1 Y ^'KSlBAID. 5.'0)» 30. w n r ^*r?T10-jfn'T10-36 t 4 ,Luke' «. W Rowlands ^r^V«|i'Ww°uS Avails, 6, JOB. Price

Yr Hawg. SYR. —" Haei'iad a dim ond haeriad yw yr oil o ddywedocld W. W. W- hyd yn hyn. Pa fodd y gwyr ef na fit h yn y gair Llydawaeg Y peth nesaf fydd tarddu Rhys o prosequor, fol y daw rhawq, medd ef, o proeul. Y mae W. W. W, yn gadael iddo oi hunan gael ei hudo gan ymdebygrwydd geiriau i'wgilydd, fel pobl Aberdarol1 yn gweled llun y lleuad yn y dwr, ac yn ineddwl. mai cosyn ydoedd Rliaid cael rhagor o ffeithiau i brofi'r hyn a ddywed. Dengys ei sgwrs ynghylch cathl nad yw yn sicr o'i bynciau nid Ysgol Bangor awgrymodd darddu cathl o canticulct, ond yi oedd yr awgrym wedi ei roddi rai blynyddeodd cvn sefvdlu vsgol Bangor. Rhawgied'lF.lf.W7. a fynno, bellaeh, o ra rlian i onl" peidied a bod yn rliy sicr y tro nesaf." Nid yw wedi dysgu'r oil eto.-—Yr oiddoch, etc. Y.Y.Y. <f'> •

Hawg. Syt,Darlloilii.ais ddoe ysgrif derfynol W. W. W. ar y mater hwn. Geilw y cyfeil- iornwyr adref, a rhydd gyngor tadol iddynt. Ymddongvs y gofyrwr hwn fel un lied eccentric, ond hwyraclx y daw yn well iel yr a yn hyn. Addewais gymeryd fy argyhoedcti gauddo, ond i rn- i gael ymresymiad teg. Hyd yn hvn, ni roddodd ond nifer o haeriadau. r haeriad mwvaf tywyll i mi ydyw nad vdyw hawg yn air o gwbl ond enw ar aderyn. Ai tybed mai aderyn yw ystyr hawg yn y Jlmell lion o waith Tudur Aled :— Anoeth yw hyn weithian liawg." Ymliob geiriadur a feddaf fi, ceir rhawg a hawg. a rhoddir ystyr wahanol iddynt. Hawg -am beth amser. Rhoddodd Cas- walloiv enghreifftiau ohono vnyrher teirdd, ond dvwed W. W. W. nad yw ei ddyfymadau of yn proti dim. am na cliododd hwynt o lawyserif v bierdd eu hunain. Os na ehredwn ddiin ondV llawysgrif wreiddiol yn uuig, awn yn agnostics Ilenyddol, a b^ld y wy o svmlaf byth heb ei phrofi. Pa fodd y crodwn y Boibl hefyd. oblegid nid oes gymaint ag un jaw vsgrif wreiddiol ohono ef ar gael Os nad oen y M. air a ha:m rtaid M Aj* fi- grifennydd wedi ei osod i mewn yn He ihrnt^g wrth gopi'o'r gwaith, ond nid naturiol f neb wneu<l hynny: Y «h«l ^,P»". ,as advsgrifennydd wrth gopio, newicha an nas g^yrei vstyr am un y gwyr ei ystyr. Gain gymeriad rhyfedd iawn i neb tuasai newid gair y gwyddai ei ystyr, sef rhawg, am bent vi 0 lvthrennau heb ystyr o gwbl cysylltiad hwnnw. 1

Sosialaeth yn dyscu Cymraeg, SYR.-Dymuna.f ddiolch i'r BBYTHON am gyboeddi, ac i R.L." am ysgnteimu adolyg- ittd mor lielaeth, ac ar ryW ystyr moi d; ar fv nhraethodyn. Nis gwn a yw yn arferiacl 1 awdwyr ateb adolygwyr, ond er mwyn Sosialaeth dvmunaf air. Credaf fod y traethodyn yn. cymrwys Sos- ialaeth orthodox ac ol the Karl Mara order. Gan mai y Fabian Society sydd yn ei g vhoeddi, credaf y dylont wybod beth sydd orthodox." Nid wyt yn cydfyned a Kad Marx a Belfort Bax yn eu hymosodiad ar oTflfvdd fos gwnaetluvnt). ac yn y traethodyn yr w\'f yn ceisio dangos mai (.amddealitsvriaeth yw vr achos iddynt wneud. Nidyw Karl Marx yn anffaeledig mwy nag ereill a dy- wedu« U gwn fawr am y peth hwn iy hun) ei fod yn chwerw yn orbyn ciefydd ne i Gristnr.gaoth. Y tnao yr odmm theolo- aimn^' vn perthyn i lawer lieblaw of. Gadoweh i ni geisio cyd-ddwyn an gdydd Nid wyf vn hoffi y isvniad o gau allan Karl Marx a Belfort Bax ac ereill o r irawdoliaeth, er nad vdynt yn hoffus bob amser. DracL'fn, y mao R.L." yn fy nghamddoaJl vn hollol os yw yn credu fy mod i yn pleulio KiSt ddylanwad nSSdwl cryf Trwy-i infeol y '-■y««'leilhaS yn bod ond peidier "anghofio y gwjrionedd 11 rnai trwv gvmdeitlias ac ynddi yn arall, set ma. „ •. Dywedaf yn ben- unig ygallg hmersi0nof the individual dant mai nid „ Sosialaeth. Yn v teaotCdyn coisiais ddangos mai trwy gym- y tiaotnoay nmgol yn yn dod I deitlias yn ui iy 0aid meddwl gwag, lawndei f f „ jdyn pe na bao y wasg diffaeth fyt gdarparu ar ei gyfer ? Beth (cymdeitha ) y ymhell o'i gymdeithas, yw yr alltud, onom. y. a(, nid hir yr eXs heb fyned mor ddisynwyr a'r anifail, yn riJnt %loea—i^otes—vrwate person). Ar nf Hvwed cymaint o bregethau ar hunan- ol clywea cyl hawdd lyncu efengyl Self, the individual. Ai oi ao^u ateb rhai o i j)wy'ntiai.^ lihufeinig 1 — Y b^'d nwn- r V2S ^yr ddyfna«l, orf9odyJ » o-ohidog yw fod yna contrast golnctog am ton yn TT' Si ir,Syt yw..ml fodynagyf- £ o dlawd ydy.% ag o-a™ «'» 3-"oa nad yr 1111 gyOog i b»vrb drlarae" am ba beth y bu y grwgnacl) ? Os dylai paVb^l^n, i babet" i y mae eye^ tcranaua0Pe buasem yn llai plentynaidd, buasem yn foddlawn or yr un gyflog f bawb. Am fod y gwr o berchen ty yn rlioz vr ui un cyflog i bawb y grwgnechid. >Í-¥ nlae yn dywyll i'r unigolwr. 5-Nid yw Sosialwyr yn gwadu gwalian- 1 _.n ") iaeth rhwng dyna dyn. una; r ambell i ddvn tal ag ambell I ddyn byclian. Y prawt mai -benthyg oedd y talentau yw yr hvn a ddywed yr Arglwydd wrth y gwr- un Sent a mi, pan ddaethwn, a gawswn dderbyn fy eiddo fy hun gyda llog. Ei eiddo ef oedd y dalent a'r llog am hynny, tybiai y dyn un dajont mai gwr caled oedd, yn cymeryd y cwbl ac yn rhoi dim. Y mac hyn ar yr unlinell a Sosialaeth wyddonol, ond yn fwy perffaitli na hi. Gofyn yr arglwydd am fwy na cliyfiawnder gofyn am aberth. Mi a'th osodaf ar lawer yw y wobr, cael ymddiriedaeth fwy, neu waith mwy pwysig, nid gwell cyflog. Rhoddid y dalent yn ol y gallu, nid capability oodd y dalent. Nid oes dun yn groes i Sosialaeth yn hyn. Oytunaf & Proff. HOffding. Nid oes gennyf wrthwynobia<l i'r gair Social Relonn" os ceir y peth byw, cys- ylltiad dwyfol dyn a chymdeithas. Gan ddiolch i cliwi am ofod.Yr eiddoch, Idan Bouse, Carnarvon. J. R. JONES -0-

0 Gadair Cymanfa Ganu WMIJK sylw neu ddau o goeth-araetli Mr. R. Wynne-Jones o Gadair Cymanfa Ganu Bodvddwyr Lerpwl yn Everton Village Y Canu'n Achub. Rhaid fod canu deallus calonnog, yn gymorth ac ysbrvdiaeth rhyfeddol i weiniaog y wrth bregethu'r Efengyl. Prawf o hynny yw'r dvlanwad mawr oedd i ganu ynglyn a clienhadaeth Efengylwjar fel Moody a Sankey, Torrev ae Alexander. Pan wedi eu lÜawn- briodi a geiriau addas, gall goiriall r Beibl gyrraedd ami i galon fedrodd wrthsefyll pol) dvlanwad oddiwrth y geiriau Uafar eu Inmain heb eu canu. Da y cofiaf glywed un. yn tystio iddo gael ei aredig i wraidd ei enaid gan eiriau v clywsai eu traethu trachefn a, thracliefn, ond na chawsant erioed afael ac effaith arno nes v c-lvwodd eu canu'n eirias mewn anthem. A'r rhai'n oedd y geiriau,—' A"u cannu n wyn yug ngwaed yr Oen.' Gwir Amcan y Gymanfa. "Dyledus yw cofio mai pennal amcan pob cymanfa ganu a ddylai fod meithrin a crwella'n canu cynulleiufao! yn ei wedd uchaf ac ardderchocaf, sef fel y mae yn fawl ac offrwm diolch i'r Duw byw. Atraid dweyd heddyw nas gall dim fod yn rhy dda i amcan mor ddvrchafedig. Na ato Duw it-iii na neb ohonom iselu dim ar oclienaid a gyfyd o galon neb,' oblegid gall y niawl distad at o ran ei ganu gyrraedd yn nes at Orsedd Dduw na i cantor cyhoeddus melusa i lais a gtybu r byd erioed. Ac megis yr ydym heddyw wedi ffwella'n teinlau'n aUanol, a'tt gwnoud yn fwv manteisiol i addoli, felly l raddau mwy fyth, y dylcm godi ein canu eysegrouig i safon vivvch nag erioed. I Patriarch Prince Edwin Street. « Diau fod rhai o'm gwrandawvr hyna'n" cotio Robt. Roberts, Prince Edwiit Stvat t, a godai-rganmor effeitluol yma ar III)swe vr wythnos am flynyddau. Fel yr heuetdd- iai gollvngai'r patriarch yr awenau i ddwylo ereill ar"droion; ond 'roedd yn e.dd.gus ry- feddol o'i hawl, ae nid gwiw fyddai i neb arall crychwvn y canu nes i R.R. honcian ex ben i awgrymu nad oedd am ei gychwyn ei bun. 'Roedd ganddo gasghad rlvyfeddol o donau- rhyfedd mown mwy nag un ystyr. oblegid yn fvnych ddigon 'dallai neb eu canu ond y fo, ac weithiau elai'r canu yn ddnn amgen nag UJlowd gan R-R-, a rhyw un neu ddau arall yn taio gydv,, ef yii oclielgar, yn gymysg o flya ae ofn, rhag ei froch. Croesaw'r Anthem, tin o nodweddion amlyca Cyiuanta Ganu i Village bob biwyddyn yw'r canu anthemau, a hyfrydwch odiaeth i glust yw clywed eu canu m0r fendigedig ^61 gennyf glywed leuan Gwyllt yn dweyd tm tro am rai part !tan o sir Gaernarfon oedd yn onwog am godi ac anfon corau i gyst.adiu mewn Ejsteddiodau niaj yn y par,than hynny 'run pryd y ceid cann cynulleidfaol tnwyaf truenus. Vnamser erledigaeth, bu raid i'n henafiaid ro. heibio ganu hymn na salIn yn eu gwasaiiaet i crefvddol. rhag i'r gelymon gael o ftyd i w vmguddfau lle'r addolent Dduw yng nglul- fachau'r mynyddeodd y oedd hyn, a'r fath aberth ond ft. i ^unactl ant; ac yinhere amser, daethant ddygymoc. a hynny a phan y daeth y canu yn ol drache-tn yn yr amser oedd mwy heddychlon, teunlid ei fod yn rhyw llowyddbeth. -0--

Y DEODFAU TRWYDDDEDOL, Eu gweinyddiad yng Nghymru a Mynwy. CYNHULLWYD yr ystadegau isod allan gan Mr. Hugh Edwards, or Llyfr Glas a gyhoeddwyd yn ddiweddar gan y Swyddta Gartrefol. Welo ystyr y podair c-olofti (a) y nifer a. gyhuddwyd o feddwi ac o droseddau cysylltiedig a medd dod 6) y cyhuddedigion a gospwyd (c) j ^y;fldo^ igion a gyhuddwyd o don cyfiaith diwy- ddedol; (d) y trwyddedigion a gospwyd. T')o [ 11. A. X>- "■ 226 158 6 1 Anglesta 337 298 27 10 Breconshiru „.r -.go in 7 Cardiganshire ioo7 836 22 10 Carmaithenshire 1007 83b 10 Carnarvonshire o»7 jss&r Si SS asst. 1 "gs 5S S SSI1- ? BSS552SS-.« i Pembrokeshire «« lj Kaduorsliirc Monmouthshire 1007 879 <50 J Newport Co. Boro Total for W fles awl Monmouthshire 14JZ91U12 293 l.u. Total for 1907 140»711«>44 3J2 201 mm 2065 tm Gwelir fod yr anghyi'artaledd yn parliau rhwng y personau a gospwyd rhagor y trwy- ddedigion a gospwyd. Pan ymddangl osodd yr adroddiad. yn y wasg Seisnig, gwaeddasant A bad record for Wales und cam aCbymru oedd hynny, canys dengys y ffigyrau mai'r unig gynnydd oedd yn nifer y persoilau a gyhuddwyd, sef 172, a bod lleihad o 132 yn rhifedi'r rhai a gospwyd, a lleiliad hefyd o 59 yn rhif y trwyddedigion a gyhuddwyd ac o 49 yn rhif y rhai a gospwyd.

Railway Lost Property. CEND 2/4 for a Splendid Silk Umbrella (Lady's or Gent's), 3 carriage paid per post for 6/ also grand selection of goods suitable for presents 5/6 and 7/6. TraveHing Rugs, 6:6. Sunshades from 2/- each Northern Depot, 28a BOLD STR i,,r, Li-v, i,Rpooj,. ¡ IF YOU WANT SEASONED I Oah, Mahogany, Birch, Black Walnut, Ash. White Wood, Pitchpine, Yellow Pine, Doors or Moulding WRITE;- LEWIS ROBERTS, 19 STANLEY ROAD, LIVERPOOL. Have YOU had your EYES EXAMINED and TESTED BY Moreton Parry, THE SIGHT SPECIALIST ? If NOT, HOW CAN YOU TELL WHAT MODERN SCIENCE CAN DO FOR YOU ? ONLY ADDRESS 163 Oakfield Rd., Liverpool. Mr. HARRY EVANS Conductor, Adjudicator. Organist), I Teacher of Singing, 26 Princes Avenue. Liverpool Dr. GLYN ROBERTS, ATHRAW CERDDOROL. Dyfeisydd y Roberts' Patent Watch Metro- nome." Arweiuydd Gymdeithas Gerddorol Walton Gwersi mewn gwahanol gangenau o Gerddoriaetb Porotoir ar gyfer Arholiadau. Gwersi trwy'r Poet, Tonic Sol-fa neu Hen Nodiant 59 Crawford'Avenue, Sefton ParK LIVERPOOL. Mr. ARTHUR ROBERTS (BARITONE). At Homes, Concerts. Banquets, 6c., Self or full Concert parties of High-Olus Artistes Address-36 Balmoral Ro-ad, Liverpool, E. -+- T. CARRINGTON (Pcnccrdd Gwynfryn) BEIRNIAD A CHYFEILYDDi Oan wladgaroll rienvydd, "Oyinru" i unthyv IIt.8 iJrwy'r Post 7e. (Cenir gan Brif Qautorion Oymru) Antliem Gofifa Oanrliawdfardd, Gwyn ei fyd y Gwr." PriB 1c. Model o gyfansoddiad ar gyfer Oymanfaoedd canu "-Cynoyfab yn y Gwyliedydd.' Cyfeirier- Coedpoeth, WREXHAM. Mr. PETER EDWARDS, Mus. Bac. (Pedr A law), Golygydd COLOFN Y GAN yn KeltLlundain) Berniad Cerddorol, Arweinydd Cymanfaoedd Canu, (de. Park Villas, Abergefe. Wm. Crewe. Beirniad ac Arweinydd Cerddorol. GWERSI DRlVY Y POST. Cyfansoddiadau (liweddaraf :_H Dovvch i'r Hyfryd Wlad" (Cydgan i Blant). Gwerthfawr Dryaor (unawd I Blant). Am y telerau cyfeiri i 22 Maesgwyn Rd., Wrexham. E. KINGSTON JONES, Gold Medallist and Winner of the Royal National Eisteddfod also 3 times Winner at New Brighton Tower, gives Dramatic, Humorous 6 Musical Recitals, Concerts, Oc.Part or Entire Evening, LESSONS GIVEN IN ELOCUTION—MODERATE TERM Apply-27 Clifton Rd. E., Tuebrook Mr. D. D. PARRY, A.U.C.W., Beirniad Cerddorol, &c., Cyfeiriad Ysgol Gerddorol, Uanrwst. 73 R Y S I W C I t I geisio potelaid gan y Fferyllydd nesaf stoch., cyn i'r Anwyd fyned yn waeth. Coflwoh COUGH MIXTURE HUGH DAYIESL Machynlleth. laic. a s. 9e. y botcl. DAVlES'S COUGH MIXTURE At Beswch. DAVIES'S COUGH MIXTURE AnwyS, DAVlES'S COUGH MIXTURE Asthma, DAVIES'S COUGH MIXTURE Bronchitis, IBRYSIWCH « DAVlES'S COUGH MIXTURE 1'aa. C'ygn I DAVlES'S COUGil MIXTURE influenza. -IT..yo Yn dechreu'r flwyddyn ym mis Ebrill. LLYFR CYFRIF NEWYDD AR GYFEF. Ysgrifenyddion yr Ysgol Sul Rhif 1—Ar gyfer ysgolion yn cyunwys 20 o ddosbarthiadau 1/U Rhif2-35 0 ddosbartbiadau 2/6 Rhis 3-50 0 ddQsbarthiadan 3/- Cludiad gyda'r Post 4c. llyfr Cyfrif y Oosborth Wedi ei gyfaddasu am 12 mis heb ail ysgrifennu yr enwau. Pris 1/= y Dwsin Oylioeddedig ac ar werth gan HUGH EVANS, 356=8a a 444 Stanley Rd., L'pool The Circular Syndicate 16 Union Marine Buildings, 11 Dale Street, Liverpool. Addressing from our own up-to-dnte lists of local private residents. Many thousands selected names ready for addressing by Machinery in Typewriting style. Superior Commercial Lists of all descrip- tions. All the latest directories for the United Kingdom. Work done at our clients' offices where desired, Typing and Copying at Low Charges. Terephone 7995 Central. | .+ i v ço 0 o 0 4* I P. Neil Campbell, 84 DURNING RD (Yn agos i Golog, HyJfforddiadol Edge Hill) LIVERPOOL. Llenwir Dannedd ag Aur, Arian ac yn y blaen, Orlau-9 y bore hyd 8 y hwyr. Gweinyddes at Foneddigcsau Siaredir Cymraeg. Pellseinyr 445 Royal Tel. 159 Royal. Est. 1859 R. McDougall &'CO.Ltd., PRIVATE AMBULANCE CARRIAGES ON HIRE. QUAI-tieo ATTENDAST; 97 RENSHAW ST., LIVERPOOL, SAVE S5 CASH OR HIRE. D. GRIFFITHS & SON, J^Breck Telephone 2608 Royal. T. JONES & Co., ELECTRICAL ENGINEERS, AND CONTRACTORS 82 Whitechapel, Liverpool. Depot for all Electrical Supplies, Bells, Tele- phones. Batteries, Shades, &-c. Lamps of every description from 2 to 230 volts and I to If 0 candle power. ELECTRICAL NO V EL'I.'Pt,,S Maes Llafur Ysgolion Sul M.C.IQ09=10. Llawlyfr ar yr Actau GaD y Parch. O. J. OWEN, M.A., RocK Ferry Gwerthodd yr Argiafliad Cyntaf alian mewn ychydig amser. Darparwyd y Llawlyfr gogyfer at Dosbarth iadau leuengaf a Chanol y mae'n hynod gyfaddas hefyd at gynal Dosbarthiadau Darilen; ac o ran cynllnn a gwerth y Nodiadau, dyma'll ddiau yr Esboniad goreu o'i fath yn yr iairl1. Y ruae'n dair rhan, sef cweytiynau, ysiyr geiriau, a nodiadau esboniadol. Yr oil yn vir ragorol, a pliwy bynnag i'yddo wedi meistroli y llyfr hWD, in raid iddo ofni uu arholial. Y Parch. J. MORGAN JONES yn Y Dconylwr. Cynwysa 136 o dudalennau, mesn 11 th ren fan ond hollol eglur. Amlen 9c. Pfis i Ysgolfon 6ch. Limp Cloth,yn cynnwys Mall Prydferth o c'eilhi Paul, 1/3. I Yfgolion, 9c. I'w cael gan Lyfrwerlhwyr, neu yn itaii ngyrcho oddiv, rth y CJhoeddwr- HUGH EVAN 5. 356..8a a 444 Stanley Rd., L'pool