Ye Brython Cymreig

Gyda'r Clawdd, Sef Clawdd Olfa. [GAN MORGAN LLWYD). MAUW --Dyiia farw erchyll a ddaeth i ran Annie Giller, priod Tlios. Giller, Derby Terrace, Joliustown. Nos Sadwrn, dymehwelodd lamp paraffin am ei phen ac yn ei ffwdan druan, rhuthrodd a'i dillad yn fflam i'r iard tu allan i'r ty, gan faglu a chwympo i lawr y grisiau. Llamodd ei pbriod ar ei hoi, ac a daflodd fwceidiau o ddwr drosti, nes diffodd y fflarnau. Ond yr oedd hi wedi ei llosgi mor enbyd fel y bu farw ymhen byr amser yn ysbyty Gwrecsam. (LO Dill)D.—Ym mhwll Bersham, nos Wener ddiweddaf, disgynnodd swmp o lo ar Robert Price, Gwrecsam, Y mae ii gorwedd yn. yr Infirmary, wedi ei anafu'n dost. Chwithau, sy'r dyddiau oer hyn yn mwynhau'ch tanllwytli a dan, eoti weh mor ddrud yw'r glo i'r pyllwyr rhagor i chwi, megis y dwedodd Ceiriog: "Chwi fawrion y byd, Wrth eistedd yn glyd 0 amgylch eich tan i fyfyrio, Doed weithiau i'ch co', Mor ddrud yw y glo Fr hwn roddo'i fywyd am dano." (JYFARFOD YB WOULD-BE'S. -Yng [STgwesty'r Wyrmstay, Owrecsam, ddydd Sad- wrn diweddaf, cyfarfu Blaenion y Blaid Dorïaidddraw ac yma o Ogledd Cymru. Ar- g Iwydd Kenyon yn y gadair Arglwydd Mostyn, Syr Watcyn Wynn, Cyrnol West (Rhuthyn), Cyrnol Pryce-Jones (Drenewydd), a'r chwo would-be Seneddwyr a iganlyn yu siarad R. O. Roberfe, sydd i wrthwynebu Eliis Griffith ym Mon, dyn a'i helpo Arthur Hughes, sy arno flys Arfon oddiar Win. Jones; Jones-Morris, Talsarnau, sy'n debyg o gael ei ddewis yn ymgeisydd Toriaidd ym'Meirion Ormsby-Gore, gwrtliwynebydd Clem. Edwards ym mwrdeisdreS Dinbych H.A.Tilb}r,Rhyl,sj\'n ymdrechu am sir Eflint a Sam Thompson, gwrthwynebydd Herbert Roberts. Cyfarfod oer, a'r mawrion tir Toriaidd yn siaradwyr llipa diddawn bob un olionynt. I' GYLLII-)EB, .Bcyidithior Gyllideb, a synnu at allu dihysbydd ei lluniwr, y niae i, Maeloriaid, ac eithrio Teulu'r Brag ac ambell smygvvr dwyowns y dydd. Y GOG A'R TVENNOL. --Y maent hwy wedi cyrraedd y Dyffryn ill dwy, ac yn llonni ami i weithiwr wrth fynd a dod at ei orchwyl, ac vn tynnu ambell garwr anian a'i phlant allan cyn brecwast y bore. Gwir a ddwedodd Glan Llyfnwy am y Gog a'i deunod 'Run stori fer yw'th leferydd-n wastad, A'r un testyn beunydd Ond O i bob gwrandawydd, Y newydd svvyn ynddi sydd MO LI ANT Y IVESLEA-[D. Dd.ytt(.t Lluii vr wythnos ddiweddaf, cynhaliai Wesleaid Cefn Mawr a'r Rhos eu Cymanfa Ganu yngliapel Penuel (B.), y Rhos. Y Parch. W. Pricc, v Rhos, yn llywyddu'r prynhawn, a'r Parch. "T. N. Roberts yn yr hwyr. Ed. Gough, Stryt Isa, yn arwain drwy amryw donau, ac YHcaeI canu campus ar Teyrn- asa, lesu mawr," anthem D. Jenkyn Morgan. Dyma'r gvmanfa oreu ei clianu o'r un a gafodd Wesleaid Cef (i Mawr a'r Rlios. DWYFIL Y CAPEL MAWR. Ddydd Mawrth a dydd Merclier, yr wythnos ddi- weddaf, bu 'kt(;ti-iodisti aid Capel Mawr y Rhos vn tjddi eu dwyfil dyled gyda Nod- achfa (ldau-ddiwrnod. Agorwyd y dydd cyntaf gan Evans, Bronwylfa, a'r ail ddydd gan Faer Gwrecsam. Clywais y bydd y ddyled rai cannoedd yn llai o'r herwydd. PLANT JACOB.—Dioleh i Jacob Ed- wards am wneud cystal gorchest yn Eistedd- fod y Plant yn Lerpwl, yn erbyn pigion doniau Lloegr, ac i Gretta Davies ac Emlyn Evans am ennill ail wobr bob un, ac i Blod- wen Parrv a Hilda Davies a Rose Roberts yr ail wobr ar y triawd—■ plant y cor bod yg un. Gyda llaw, J.D., beth a ddaeth o'r son am gael Eisteddfod Plant yn y Rhos V BO DDI O'R RHOS tuliwnt i bob ansoddair a ddarfu Mr. Richard Williams a'i barti o Lanrwst a fu yno'n perfformio'i ddrama Taid a Nain ddvlY noson olynol yr wythnos ddiweddaf. Gwr yw ef a fyddai ym Man- ceinion gynt, ac y mae n frawd i r Dr. J, Lloyd Williams, Bangor, sy'n dysgu Botaneg a Cherddoriaeth yng Ngholeg Bangor ac a alwech cliwi, bobi y Bkyxiion, yn acliubwr oin lion aIawon." HAD Y M E TH ODIS T.l AID. Ddydd LIun diweddaf, cynhelid Sasiwn Plant Metl).- odistiaid dosbartli Adwy'r Clawdd ynghapel vr Adwv Win. Jones, Beehive, Coedpoeth, Vn arwain v canu, a J. T. Davies yn holi. CYIUanrt dda ei chaim a'i holi a'i hateb, mi a glywais. TRECHWYR TREFFYNNON.—Oswell Hughes, y llencyu ieuanc o Fryrnbo, a gurodd haid o ach oddwyr yn Eisteddfod Ireiiyniion; TOIn Morris liefyd o'r un lie llychlyd end cerddgar g gipiodd y wobr ar yr unawd tenor. LLYFHGELL FR YMBO-—Y mae muciiad ar droed i gael llyfrgell rydd i Frymbo. Bu yno gyarfod cylioeddus i'r perwyl y dydd o'r blaen cyd-syrthiwyd ar gynllun, a dewis- wyd pwyllgor o wyr hirben y He i'w ddwyn i ben. CAEHSALEM, I'KNTItE. Cynhaliodd Metliodistiaid y He uchod eu cyfarfod blyn- vcldol y Saboth a dydd Llnn cyn y diweddaf ac wele'r cenhadon a glybuwyd Y Parchn. John Williams, Brynsiencyn T. J. James, Penmachno; ac O. J. Owen, M.A., Rock Ferry. Caed cynulliadau da, a phregethau oyfoethog. Wedi hau mor dda, gobeitliio y ceir rnedi ffrwythlawn. TALENTAU SEION.—Hanes llavvn o anrhydedd ydyw hanes Ysgol Sul capel M.C. Soion, Gwrecsam, ynglyn ag arholiad blyn- yddol yr Hen Gorff. Wele'r prif lwyddedig- jon Yn nosbarth y pob oed, J. Hughes Owen a'r arholwr yn tystio fod ei waith yn batrwm o dda. Tan 21 ood, sylwai'r holwr i'r dosbarth hwn wneud gwaith da Ar ben y rhestr, wele Dilys M. Parry M. Eluned Williams yn ail E. C. Powell yn drydydd ae yn binned, A. M Sj:nitli- -plaiit Seion y pvjmt) Yn nosbarth y tan lOeg, wele M. Angharad Williams ac Elen Powell yn gyd- radd ail, a Blodwen Lewis yn drydydd- plant Seion eto. Gyda'r RhoddMam, enillwyd gwobrau gan Elinor Williams, J. Vaughan Davies, a Gwennie Griffiths, Edith Hawkins, a D. Emrys Powell. Wele liefyd enwau y rhai enillodd wobrwyon am (Jynt- raeg :Dait 21—M. Eluned Williams, Dilys M. Parry, E. Hall Williams, Winifred A. M. Smith, Gweu Lewis yn gyfartal. Safon VJ. 1 D. Emrys Powell, 2 Dora Jones. Dan] G —1 M. Angharad Williams, 2 Ella Powell, Esther Gwynne. Safon IV.—1 Richard Hywel Williams, 2 Mary Jones, 3 Priscilta Hughes. Safon V.—1 Edith Hawkins, 2 Martha Powell, 3 Gwilyni Powell. Y mae'r Uwyddiantau. hyn yn glod a pliluen i'r sawl fu'n hyfforddïr plant mor dda ac mor fedrus, sef W. Roberts, M.A., eyn-ar- olygwr Ysgol Plant Seion, a Powel Parry a. i dilynodd yn y swydd. Y mae'r drefn ber- ffaith agos sy at ddysgu'r piant yn Seion yn csiampl a phatrwm gwerth ei liefelyehu gan holi ysgolion y dref.

Hfcn Lythyrau °ddiWrth Daniel Owen at y Llyfrbryf 5j0n Wyddgrug, Ghivef. 16, 1893 ^wlad"'1 'I'.iycli am "Chwedl.au ^wfu p E,,oc Evans, y Bala. Wei, yndcla ,"oc a uiimiati ddim ei hitio hi ytirliy f,/1 °ecid e' w^di dyfod i'r byd dipyn f% ni ft^lna iui,'lnai1 diP.Vn >'n rhy Wyr, ac Oriel in; ^wyd lawr o gwentans rliyngom. ^iwetlicr f f W&is 'awer ° son am Enoc, yn 'tofi iaw 6 Un 0f!c* .vn ddarllenwr diail ac yn Hr °1 vn'1 i' oedd neb yu ei bwyll bregen 'x' oedfa pan fyddai Enoc i benno«ioeH(H>ie?i- 0i glywed >'u darllcu y 0 breea+i Nid oedd yn rhyw lielynt •Street v, ^vi- 11 y dyddiau hyn Castle "buti-af1 .Vfhigrug, ydyw yr ystryd iselaf ac 'ia fu •"V'n Nid wyf yn meddwl fod, ac y »iae Un ^l*ws gydag un oithriad, ^u' ru or fwyaf o'r tai wedi eu datgan ,Vdy\v w Xf-la' y—yr hyn mewn Cymraeg OrifJ 01 e. P''ont>wnsio yn iminhabutabyl. Mi giWaTf1 r 1,611 ystryd hanes cysegrodig. sMlt o'i i ">v y medi'wn ysgrifennu llyfr cW08tiWn la^8' oud pwy a'i prynnai ydyw'r tr'gai Vry fcy cyntaf ar y Haw ddo y J' cariodH 'n! Jones, y blaenor clodwiw °^anhw Alun farwnad iddo. Yn y SWnaet| j.1 y Magodd Angel deulu mawr, ac y iddo (Jllri USues anfertli fel teiliwr. Nid oes ar beuy -W.,v V"stafell wel.y ac un fechan facli '^V i| o^f1— ac e*'° mor ryfedd yvv adrodd, rUa\ o gavtreif am lawer o fiynyddoodd ''ViiiWfii;1 ,euw°gion y pulpud Cvmreig yn eu fibau A'r dref. Yma" y cysgodd Roberts a nas Richards, William Havard, UrJiyf nJ|wch, John Elias, y ddau Jones o Plith'jpJ' J,em'y -Rees, etc.,etc., ac yn eu Afreet vaus y Bala. Yn nhop Castle 8ofi° y cymeriad rhyfedd—yr wyf vn ei ^yth. Ur rf ~°'r («iw William Jones), teiliwr yu gyftfji-1*' y1 enw Cwil yr adnabyddid ef yrigwiSEr \11' Dyn byr, gorsvth, bob aniser lla %'na <°ai a silk haL Nid oedd Cwil a' y <ldw° °^d yr oedd ganddo gi'ap '"odclyi' .'y Eg wan oedd ei alluoedd lVu ceisin ia 1)11 am dri mis ar °i tyfu i fyny T\^ id(|o e'- bader, ac yn y diwedd bu u betl r°l ymdi'ech i fyny fel bud job. cwrwX a U)^a' Cvvil yn fwy na dim.arall, Weithi rw ac adar. Byddai yn cael term hir trj c"lywais ef yn dweyd ei fod wedi Syi)t. l^rn°d "o'i oes na wyddai ddim am a .i oedd Cwil wedi cael wythnos o ^roW £ 1ys§°dd o nos Sadwrn hvd fore Gedd CwiT dd eflro. Ond fel y dywedais, yr wrl lla°invrw y; ll0« i;iw 11 o adar—yn fwy felly 11 tro pan oedd Enoc Evans yn i'i6'1 Ati»A?'li „ yr Wyddgrug, digwyddodd vr •'°c VnV S"U W1 an' adar Cwil. Aeth 8l«raa' o" ai'ei ut!wn, a bu Cwil ac yntau yn ^edi ijy.1 adar hvd harmer y nos, a buasent i u au hyd y bore oni buasai i Angel ^Utivrfj- dyer. Ar ol hyn, gofynai Cwil '^6 y ^(V,10^ i Angel—" Hengel, pryd y v » merchant yn dwa,d i pygethu yriia ^vWli'r ur^an lWouai Enoc Evans ar draws v^tna' ,y 'llg. y peth cyntaf a wnai cyn i '^Soviiin 1 0 vd oedd ymweled a Cwil ac i >,l&sai ytl§h /]ah yr adar. a llawer tro W6'Ji anghofio ei vmbort't a'r ri8el VJ/^W yng ng'vwn\ni Cwil. oriibai I'od j»'uiyj- 1'n tro yr oedd Enov wedi .'l6ddia])t, 1:Ml»tioiii')ii at canary oedd ym ^twp ao .vi!' y1' oedd yn dotio ato fel > ain yr hen begor i wrando <(^ef w >flau- Y tro cyntaf v daeth Enoc g y,1}' ar ol rhoi ei g^Pfyl i fyny ya_.y !'v^di li°^ af'tli yn s th iedrvcham Cwil; Vv^'r ca/^adu 0 gwmpas y by. ebe I'e, l^e n,aiv] v ff*(,y"V)t)uh hwimw wedi inynd, „ ^atuj»' Ma'r cat.li wedi lladd o, Mr. \v-ir ^wil- Eich cath chi oedd y vT^ eh r!11' g^fvnai Enoc. Dim i M d«A».e Cwil, mi lladdwn pob catli yn i^io cv.n 1medrvd." Mi nawn ina'ch vAe'n jllifun," ebe'r hen bregethwr. o>i s>" !l ^6l1 ch ('lvwet! chi'n deyd,-Mr. I'l'^Uaid ^'w^' ao ychwanegodd gydag 0 'Mcl o f °> mi ddaru cath John Bo wen ()> am ,Svvu 1 ddim yn cvmyd v inhwyse u<laj.dery» hwnnw, Mr. Hifans. A mi ^lies „U 6 nes a fo' sy1', y (-'dl'. wyddoch. hi i <xhav ^adWI'ih pan oedd o'n (hvad fv-iAV.tl bofa 1 ain deryn arall, a mi rhos o V a °- Cll^° aruo- a bore Sul mi lodies st ottl a 1Yn-U ('y,u^s stol i'r gardd. a mi noles Hv^ 68 ar U Cl0§es o ar y pren fale, a mi C,0. fo'u y«ol i cyrnyd' mygyn i ,f<3rae1.1 K,v,o'r si.„, w' a mi ees fy revenge- A 0lj ,w reifc," ebe Enoc .vn selog, ac 0i1 a<iar i Mi welaf, William, fod gynoeh yma • Hoes, Mr. Evans," ,t'a,f:fertl' 'and gwelsoch chi rioed ,tlasiwn otiV °6^og1 nhw. Mi dreies un giar bu llli roi«Ue*atu 8uos,3 a nae.nbw ddim byd, !■(]• 1 toe ai'al! efo fo, a mi ees adar rvfte^i 1]|}ae hynny yn ddigon <) prof- Uv^' HUAv jUd ar y ceiiiog rodd y bai-" rria8l g 1 ebe Enoc. Enoc K(i, yu v i'! '^n amser mynd i'r capel," ebo ^Oiiq 1 lw,s J a thorwvd ar seiat y ddau 8a^n J,fwrl mown Ijusnes yn y Bala yr §of>1 lrUuv|) adlla'->od dau fab i'r hen Enoc. ^3 Oedd d Uu'a Dafydd, o« wyf yu iawn ,y,.i Md a'r 1 emv. Yr oodd yr. ade-g isel ftr ari n 8w'aith .yn slae. *Er mwyn cael lt"tl r gadawodd Dafydd grofydd rttf ,ys- °nd, yn y man, torodd C1 yti CS°!yBala'ac y ^aP<il. rj hyh'yd ar y cyfeillion yn yr ()i \«i. 11 ^osotl seiat pan oedd y diwyg- yn ol i'w hen Yr1 ^ewj« Ed wards i ymddidd- yr yr yrngorn mor agos ag y M i). 7 JYi) :■— ol d Evans, betli wnaotlv i (-liwi k fili^bodf yna/yDr- 5T lien gyfforddus adeg y diwygiad v, r!wys 6Iie>" ebe Dafydd. n rP*. hobl dda iawn yn yr Eglwys," eV' ei y1a^'lai'olv ^afyddt rhai da iawn am ^iti^ aift y" ych curo clli yiua l'u a' 0 la\ve». y- Yr oeddw n i'n cael mwy o er dori tn yx Eglwys na nhan oeddwn edraol, a" rhai go s&l ydy" Vr P,Ji yr oeddwn yn clywed yp'to v 5-wys.hofyd yn edrych ar ol y Q. Uf y^^ad yma yr oedd gennych <l'rvCaP»r n^;arf°dydd gweddio fel ninnau Vid 'M ih v.°edd?" \vel och cl "c. Wards" ebe Dafydd, otid <l \r fthw u-,w fn' dc^°th i meddwl i wrtli ei '• a? hl lirc8lvyn.w!r8iwr' ebe'r Dr. "dd afycid a y a wnaethant vr un petliau. 1 0<lu..1 ehwarddodd yr hen Ddr. nes XU yn bynafyd.

o-n y/ 0 BIG JjWax Y G'LOMEN. CODIAD HUWS DAVIES.—Y mae Mr- R. M. Thomas, ysgrifennydd y Ddirprwyaeth Eglwysig, yn wael ei ieehyd, a Mr. T. Huws Davies, un o Gyrnryieuainc lilimd^-in. wedi ei benodi'n ysgrifennydd cynorthwyol iddo. ELLIS EDWARDS Y BA,LA. mae'r Parch. Ellis Edwards, M. A., prifathro Coleg y Bala, yn wachul ei iechyd ar hyn o 'bryd yn treulio egwyl gyda'i chwaer Mrs. Henry Lewis yng Ngbonwy a'r meddygon wedi ei orchyniyn i fynd am daitli ddeufis o orffwys a gollyngdod ar y mor. ORGAN YI )D HY MTU EC OED. Y mae Methodistiaid Noddfa, Aber Pennar (Mount- ain Ash) newydd benodi Miss Annie Webber. croten gorddgar bymtheg oed, yn organydd yr eglwys, A hyhi, mae'n debyg, yw'r organydd ieuengaf yng Nghymru. -4- DIEIFL Y FFYI?I)D. --Ddy(ld Gwener y Groglith, mesurodd heddweision Corwen gyf- lymder eynnifer a G7 o geir gwrnad(moto)- cars) a chwyrnellodd drwy'r heolydd ae hyd y ffyrdd a dydd Gwener diweddaf. dirwywyd deg o'r chwyrnellwyr dair punt a deugain eydrhyngddynt.— £ 43! -9- PWY CIA lVN YN FI"GAIL pwncsy'n dyrys-flino ami i eglwys y dyddiau hyn a chlywn i un o eglwysi'r Goglcdd y dydd o'r blaen alw tri o wyr y graddau i'w gwas'naetlvu yn oi ehwrdd blynj ddol, gyda'r distaw-aincan o alw'r traethwr goreu'n fugail iddi. Caed un y boreu, y Hall y prynhawn, a'r try dydd yn oodla'i-- hwyr, a'r geiriau hyn a gymerodd y gwalch direidus yn destyn Os myfi yr ydych yn oi geisio. gadcwch i'r rhai hyn fyned ymaith." + O'R RHYL.—Da gan ei wrandawyr o Dde a Gogledd a fydd clywed fod y Parch. John Roberts v Rhyl vn graddol hybu o'i aliecliyd diweddar, a'i fod yn yr oedfa yngliapel Warren Road fore Saboth diweddaf. Yma dros y Sabot,h hofyd y gorlTwysai y Profl. I om Jones, Glasgow, ar ei ffordd i siarad yn Undob y Chwarelwyr yiii Mliafitim-ii Caern'rfon ddydd Llun diweddaf. Gresyn na ellid ei berswadio i anelu am y Senedd- -fe wnai godymwr tan gamp dros Gymru ar lawr St. Stephan. OAJiJLOHYDILUN DIC A BliJRDAIWN Wrth symud ereiriau a-ngueddfa Bangor o'u hen gai-tre ilw cartre newydd dydd Mawrth yr wythnos ddiweddaf. caed o hyd i lun (oil portrait) o'r hynod ieithydd Die Aberdaron, ac ar ei gefn y geiriau a ganlyn An original portrait of that eccontric and celebrated self-tauglit Welsh linguist Richard Roberts Jones, of Aberdaron, Carnarvonshire, the last taken froDl life, three months previous to his demise, aged Go, August 1843, by Richard Fitz-will- iams, of Liverpool, two being taken at the same time. The fellow to this is the pro- perty of the Right Hon. Lady Gardner, Kininel Park, Denbighshire, North Wales. Knew 22 languages, master of 14." -9- PRIODA8 LL UNDA.IN,. a dynnodd lond capel o Gymry blaena Llund ain i addoldy M.C-. Jewin Newydd vr wythnos ddiweddaf ydoedd priodas Miss Gladys 4nnie Ellen Evans, mercli Mr. E. Vincent Evans, yr Eisteddfodwr a'r Llundemiwr j hysbys, a Mr. John Cark, or Annan, Ysgot- land. Y Parchn. J. E. Davies, Elfed Lewis a Machreth Rees a gvlyinodd y ewlwm sanct- aidd, ac 'roedd y pwvddion bron yn anein. "Duw lor, o'th haeledd, dyro i'n dau hyn, Dyunacli modrwy etc, Dolen o aur nas dylo, Na wisga r wd yn mysg gro." Sibryda'r gwybodyddion mai'r amgylcbiad pwysig nesaf yn hanes Y Finsent a fydd cael ei godi'n Syr gan y Breniu. LLEN DESTYN A U COLWYN B, I Wele rai o ien-de.stynau Eisteddfod Colwyn Bay, 1910: Yn Saesneg Hanes Sir Ddinbych rhodd Lar- wnig Bryugwonallt. Hanes dechreuad a datblygiad y cangen- genliedloedd Coltaidd. ( £ 10). Dylanwad yr yuichwiliadau diweddarai gwyddoniaeth ac athroniaeth ar syniadau diwinyddol y Cymry. (£10).. Y n Gymraeg Y casgliad goreu o waith anghyhoeddedig unrhyw fardd yn y cyfnod Tuduraidd, ynghyda byr-lianes o fywyd y bardd, a iiodiadau beirniado] ar ei weithiau. Dylanwad y Rhufeiniaid ar iaitli, gwar- eiddiad, ac etifiant y Cymry. (£12). Llawlvfr ar Adrodd. ( £ 10). Twm o'r Nant a'i amserau, gyda uodiadau bywgraffyddol a beirniadol ar ei fywyd a'i weithiau, a detholiad o'i gerddi a'i antar- liwtiau. ( £ 10). Y Casgliad gorou o len-gwerin sir Ddin- bych. ( £ 10). Llawlyfr o fyr-gofiantau a detholiadau o weithiau beirdd ymadawedig. ( £ 10). Traetliawd beirniadol ar waith ac ath- rylith Llew Llwyfo. (tio). LLAIS LLANDU DNO.—Y>r\\y anfon papyrau i bob ty, cymerwyd llais v bobl yn Llandudno gyda'r cwestiwn -A redid y trams ar y Sul ai na redid ? Ac we](-)'r caii- lyniad :—Dros eu rhedeg, 518 dros beidio, 666—mwyafrif tros beidio, 148 papyrau a ddychwelwyd lieb eu llenwi, 81. Rheithior y dref a'r Inarch D. Gwynfryn Jones a rifodd y papyrau ° D YCH WE LI A. D YR HETH. Y lietli a'r oerfel wedi dycliwelyd; a dydd Sadwrn diweddaf, er ei bod yn ddydd cynta' o Fai, yr oedd Y Wyddfa a'r awdl o fynydd- oedd sy o'i deutu ac wrth ei thraed yn gaenen o eira gWYIl drostynt. nes peri i ddyn gofio englyn Owen Getliin 0 ddifri, crysau o ddyfroedd-roddir, Heddyw, y w'r urddwisgoedd ? üu angylion, ceinion c'oedd, Yn cneifio stoc y nefoedd DROS Y CLOGWYN I H ANUA ("0 Ddydd Llull diweddaf, wrth gripio'n ol ar 01 ymestyn at uyth ac wyau gwylan y mor ar un o glogwyni'r Gogarth rliwng Llandudno a Choluyn Bay, llithrodd Alwyn Stears lialic o Ddublinjoedd mewn ysgol yng Ngliolwyn Bay—tros y dibyn, gan ddisgyn ddyfnder cant a banner o droedfeddi i'r mor isslaw. Hhedodd ei gyd- vmaith—llanc arall o'r un ysgol—am gyn- liorthwy. Aed i'r fan mewn eweh. a chaed y llanc yn farw a'i gorf fwedi ei arteithio'u enbyd. YMGEISW Y I! LLUNDAIN. -XYahi nifer yr ymgeiywyr ar brif gystadleuon Eis- teddfod Llundnin y mis nesaf 21 o awdlau ar Destyn y Gadair, Clwlad v Bryniau chwe phryddost ar destyn y G-oroii. Yr Arglwydd Rhýs" a 78 o englynion i "Genhinoll I'odr Daffodil. Pedair drama, deugain o draethodao. a 50 o gyfieitliiadau. Saith o gorau deucant llais yn y brif gystadleuaeth ddydd Mawrth, Mr. A. J. Balfour yn y gadair Rhymm Gwent, Caernarfon, Llanelli, Rhymni United eto. Bryiiaman a'r Cylch, a Pembroke Dock. Corau can'lais, ddydd Mereher, o Sciwen, Fishguard.. Grangetown, Cefn Mawr, Southport, Poutre a Threorci. Ports- I mouth, Coleford, Briton Ferry. Willesden, Nantlle, a Llundain. Corau Merehed ddydd lau, o Birkenhead (Gita-na), Barrow, Llanbradach, Willesiden, Ancoats. Ffestiniog, Pontypridd, Caerdydd, Southampton, Bangor, Leicester, Forest of Dean, Lerpwl, Llundain. Corau Meibion, ddydd G-weuer, o Abertawe, New castle-on-Tyuf, Dowlais, Bargoed, Maesteg, Llanelli, a Tlireforris. (I E N N AD C Y S 0 N. Traddododd y Parch. J. Evans-Owen, Llanberis—un o weinidogion inwyaf adnabyddus Anibynwyr Cymru—bregeth gref yma ddoe ar beth a ddylai fod agwedd yr eghvysi at y byddin Dir, a'r sugno sy ar ein hienctyd y dyddiau hyn i yinuno a hi. Wele engraifit o i phlaender a'i rhediad ar ei hyd Crist vw'r awdurdod derfynol i r Cri^iion ar bob pwnc yinarferol mewn bywyd, a dyna ddwedai Ff. Dod dy gleddyf yn y wain." Paganllyd yw'r cledd y.i ei hanfod, ac ni ddylai iod a wuelo Chri-tioii ddim ag o. Dwyn arfau yw'r alwedigaeth fwvaf ofnadwv tan. y nefoeckl. Y mae hyrwydclwyr milvvriaetb yn anghoHo tod y tebyg yn peri ei debyg yn y byd sbrydoi. megis yn y byd naturiol cariad yn cyn- hyrchu cariad; ffyddvn cynhyrcliu 9ydd H bytli ni phalla eiddigedd a drv, gameu a chen- hodlu eu hiliogaeth hwy eu hunain. Felly y cledd"f a geuhedla gleddyt. Cwych a fuasai gweld y Drcadtumghi Seisnig g 'i;tat yn peidio cenhedlu ei theb.vg. Ond ni pheidiodd a'r ffaith fod Dreadnought (jor- mani yn berffeithiach sy'n ysu arweinwyr Prydain heddyw, ac yn pevi i'r America ddiigel-iasu am fyuuu llynges gryfacli na llynges Lloegr." -======--=====