Ye Brython Cymreig

CHWITH 4T60' Am y diweddar |! Barch. J. A. MORRIS, D.D. Y MAE'R amseroedd yn myned heibio, cedyrn yn cwympo, colofnau'n gogwydd, syrthio a malurio, a dyddiau un o feibion glewaf MOD wedi eu rliifo. Bu'r Dr. Morris yn un 0 wyr amlyca'r Bedyddvvyr am ddeugain mlynedd ac yn weithydd helaeth ym mywyd a symud- iadau'r genedl. Yr oedd o yn berchen ar vnni mawr ac fe ymegniodd yn ddihafareh a gwnaeth waith gwertlifawr mewn amryw gylclioedd pwysig. Heddyv, y mae llu mawr cydnabyddion Dr. Morris yn parchu teilwng goffadwriaeth un arall o fechgyn Cymru a gododd o ddinodedd gwledig i fywyd o ddefn- yddioldeb i'w enwad a'i genedl. Ym Mhen-y-greigwen, Mon,. y ganwyd ef saith a thriugain o flynyddau'11 ol. Deeh- reuodd weithio'n ifanc ar ffarm ei dad a niynd i gapel bach Glanyrafon i'r cyrddau a'r Ysgol SuI. Pe na wnaethai y capel bach hwnnw a gododd Christmas Evans ddim ond rhoi achles a mantais i'r Dr. Morris gychwyn ar ei yrfa grefyddol talasai'n dda. am y drafferth o'i godi. Aeth yntau fel Liew Llwyfo i weithio i Fynydd Paris yn fachgen pur ifanc, a dyna'r adeg y rhoes ei hunan i Grist ac y bedyddiwyd ef a 34 ereill yn llyn gwaith Mynydd Paris. Ym mlwyddyn diwygiad bythgotiadwy 185U y digwyddodd hynny, a,c efe yn ddwy ar bymtheg oed. Yr oedd y Doctor yn wastad o duedd meddwl a dysgu, ac wedi ymuno ag eglwys Crist cyfeiriodd ei gam- rau tua'r pulpud. Bu am ddwy flynedd dan addysg Syr John Rhys a oedd y pryd hwnnw yn cadw ysgol ym Mon ac wedi hynny am bedair blynedd yn Athrofa Hwlffordd. Bu. am bedair blynedd yn weinidog yn y Taber- nacl yn y Cefn Mawr lie buasai'r Dr. A. J. Parry, ac wedi hynny am 34 mlynedd yn Aberystwyth. Yn '06 rhoes i fyny ofal ei eglwys yn Aberystwyth, a hynny 0 herwydd

Y BRYTHON 27/5/09 li Ar Permanent Carbon Portrait BY SARONIE, j Atelier, LORD STREET, Liverpool. U WIIAT BETTER. & MAKE APPOINTMENT. cj 0tJ t° 6. Saturday, 9 to 5. Parle Francais. 5!aredir Cymraeg nay and Electric Light.

Beaty Bros., IM, THE CELEBRATED TAILORS. largest and Most Up=to=date StocK in City. 37 to 43 LONDON ROAD, 28 to 30 CHURCH STREET, LIVERPOOL. R—— WlIITSUNTIDE SHOW OF ILLINERY I Au k 500 Ladies' Straw Hats WEST SHAPES. 6id. 8id., IO £ d. 1/Oi Cases Ladies' Lisle Gloves £ West shades for the season 3|d. 4.d. 6fd. 9id. 4 49 4 Õ Dozen Ladies' Kid Gloves VERY SPECIAL VALUE. 1/3f Dozen Ladies' Nappa Kid Gloves excellent WEAR 1/114 2/6 2/11. Dozen Ladies' Blouses. <>0 I^'FUL COLLECTION 1/11,1 2/11 3/11 4/11 Dozen Ladies' Washing Skirts Sf>EClAL FOR WHITSUNTIDE TRADE i>5 l/ili 2/11, 3/11 4/11 ^ozen Ladies' Costume Skirts BEAUTIFUL MATERIAL 20 T 2/11 3/11 4/11 5/11 o Boxes Ladies' Tan Openwork Hosiery. TIONAL VALUE 4|d. 6 d. 8id. lOid. OTE-Any of the above Special Lines Carriage Paid on receipt of P.O. JONES S ild Cosh Drapers, "BEE HIVE," 61, 63 BRUNSWICK ROAD, L LIVERPOOL. JjlOR ALL THOSE EYE- AND HEAD TROUBLES CALLING SIMPLY FOR GLASSES. WOOD, ABRAHAMS' Undertaking to keep their glasses right for the sight free for 2 years, keeps all strain away. Only by removing the strain can the sight be preserved till extreme old age. WOO D, ABRAHAM'S, OPTOLOG1STS.LORD ST. Gt,CHARLOTTE ST ROBERTS EDWARDS ESTATE AGENTS, 64 Kirkdale Rd., Liverpool. Telephone: aiM Royal. COOK & TOWNSHEND. .o" Special Bargains THIS WEEK. Boys' .-Norfolk Suits, 8/11 Boys' Henley Suits, 9/11 Boys' Rugby Suits, 12/9 BEST VALUE IN THE CITY. Byrom St. & Dale St., LIVERPOOL. ASK FOR IDRIS Table Waters In Syphons and Bottlest SODA WATER. POTASH WATER. SELTZER IWATER. LEMONADE DRY GINGER ALE. Etc., etc.! IDRIS Co., Ltd., Northumberland St. LIVERPOOL, ,u_- "n_ Ride the ) E 1 World Famed W Easy Payments PER 4d. DAY. B Bbi! I The Bee Cycle ê B m Motor Co., r 3 Wavertree rd Liverpool. City Depot 28 Gt. Charlotte Street c Y C L E S Rider Agents Wanted. Send for Lists, I Established 1885. Telephone, 2853 Royal I I!Btahlished 18Sä. 're1\3phone, 285:3 Royal

L LITH LLUMDAIN. [GAN EIN GOHEBYDD ARBENNIGJ. Y Brif.Ddinas, Nos Faivrth. Methu Codi' Hwyl. DAW yn amlycach beunydd fod ymgais y goludogion, y darllawyr, y distyllwyr, a'r Torïaid, i godi tymhestl o wrthwynebiad i'r Gyllideb yn troi allan yn aneffeitliiol. Cyf- lwynwyd deiseb i'r Prif Weinidog yr wythnos ddiweddaf oddiwrth niter o arianwyr yn ninas Llitndain, ond y mae'n dod allan erbyn hyn fod nifer o enwau wedi oil gosod wrthi heb ganiatad, a dywedir y cyflwynir deiseb arall yn gwrthdystio yn erbyn gosodiadau'r gyn- taf un o'r dyddiau nesaf. Wrth gwrs, fe barlia'r Toriaid i wrthwynebu a rhwystro yn Nhy'r Cyffredin, a phan ddygir y Mesur Cyllidol i mewn y bydd y frwydr fawr. Ys- garmesoedd a gaed eto, a dyna geir hyd yr ail gyfarfyddiad wedi'r Sulgwyn. Bu'r pen- derfyniadau yn ychwaneguT doll ar chwisgi ger bron neithiwr, ond ni wnaed ar y ddwy oehv namyn ailadrodd rhesymau a adrodd- asid droion o'r blaen. Aeth y Gwyddelod a rhai o'r aelodau Ysgotaidd sydd mewn cysylltiad a'r Fasnacli yn erbyn y LJyw- odraetli. Danghosodd y Canghellydd fedr neilltuol wrth ateb rhai o'r gwrthwynebwyr. Mynnai T. M. Healy osod toll ychwanegol ar gwrw yn lie ar chwisgi. Atebodd Lloyd George ef trwy ddweyd y byddai dimai'r peint yn ugain miliwn o bunnau, a,c nad oedd arno eisiau y fath SWIn. Ac am y trad, yr oedd yn gwneud cynhaeaf ardderchog trwy godi pris ychwanegol a godai am ddiodydd mown stoc CYll dwyn y Gyllideb i mewn. Cyf- rifai y byddai ennill cliv y tafarnwyr yn ol pedair miliwn yn y flwyddyn. Ond dywed- odd, os oedd wedi camgyfrif, ac os y dygair doll fwy o arian i'r Trysorlys nag a feddyliai, y cai'r Ty benderfynu both i wneud a'r gweddill. Pan ranwyd yr oedd mwyafrif y Llywodraeth yn 1 11. Y maE'r Cangliellydd wedi datgan drachefn a tliraohefn fod arno eisieu 16,000,000 yn rhagor o arian, a'i fod yn benderfynol o gael cyfran gan bob clos- bartli yn y wladwriatli ond os medr y rliai a wrthwynebant dollau neilltuol ddangos iddo ef ffordd esmwythacli o god,i'l' swm anghen- rlieidio], y bydd yn gwbl foddlon. i fabwysiadu y ffordd lionno. Hyd Vina nid oes neb wedi derbyn ei gynnyg, ac nid yw'n debyg y gwneir cliwaitli, oblegid dyfnha'r argylioedd- iad beunydd yng nghylchoedd gwleidyddol ac ariannol Llundain fod y Gyliideb yn soil- iedig ar iawnder a thegwch. r;' Deddfwriaeth Cymdeithasol. Fe wyr pob un a roes ryw gymaint o sylw i'r Gyliideb ei bod wedi ei llunio nid er mwyn cyfarfod y treuliau ychwanegol trymion ar y Wladwriaeth ynglyn a Llongau Rhyfel a Phensiwn i'r Hen yn unig, end gyda golwg hefyd ar fesurau cymdeithasol y bwriada'r Llywodi-aeth eu cymeryd mewn Haw. Yn wir, y mae dan o'r mesurau hynny ger bron Ty'r Cyffredin yn barod, sef Mesur y Byrddau Crefftol a Mesur Cyfnewidfeydd Llafur. Ni byddaf yn bradycliu unrliyw gvfrinach wrth ddweyd mai i Gangliellydd y Trysorlys a Llywydd Bwrdd Masnach—Mr. Winston Cliurcliill-y mae gwerin Prydain i ddiolch am yr ymgais hon i wella ei sefyllfa. Buwyd )'11 disgwyl i Mr. John Bnrns—Llywydd Bwrdd Llywodraeth Leol--wnoucl pethau mawrion ar ran y werin, ond rywfodd neu gilydd, y mae ei sel ddiwygiadol of wedi oeri, ac o'r braidd y ceir ei gefnogaeth i unrhyw fesur o natur chwyldroadol. Darpara y cyntaf o'r ddau fesur a nodwyd i wneud y "sweatiny aclic;s o gymaint dioddefaint, yn amhosibl, darpara'r ail i sefydlu swydd- feydd ymhob canolfan weithfäolmodd y gellir lielpu'r diwaith i wybod \'mh'le i gaeJ y gwaith y medrant ei gyflawni. Rhennir y wlad i ddeg dosbartli, a'r deg dosbartli hyn i ddosbarthiadau llai, a'r swyddfeydd yn y cwb] mewn gohebiaeth gyson a'u gilydd a dan reolaeth Bwrdd Masnach. Dyweder, er engraifft, fod prinder gwaith adeiladu yn Lerpwl, a digon ohono ym Mryste. caiff seiri maen a choed Lerpwl eu cyfarwyddo i fynd i Fryste rhagblaen a'u helpu i dalu treuliau'r daitli. Hysbysodd Mr. Churchill nos lau fod Mesur arall i berffeithio'r cynllun tuagat helpu'r diwaith i'w ddwyn ymlaen y Senedd- dymor nesaf. Darpara'r Mesur hwnnw gyf- undrefn o yswiriant ar gyfer tymhorau o isel- der masnach. Gorfodir pob gweithiwr mewn galwedigaethau neilltuol i dalu swm yn gyson i drysorfa ganolog, rhaid i'r meistriaid hefyd dalu swm, ac fe goir swm cyfatebol i'r ddau swm allan o'r Trysorlys. O'r drysorfa gan- olog hon fe gynhelir y gweithwyr yn y galw- edigaethau hynny pan allan o waith. Yr unig fai ar y cynllun cyn belled ag y mae wedi oi egluro ydyw ei fod yn rhygyfyng. Dylai gymeryd pob galwedigaeth i mewn. Ond mater o fanylion yw hynny. Mabwysiadu'r egwyddor yw'r peth pwysig, a doeth iawn y gwnaeth y Llywodraeth yn dadlennu ei chynlluniau mor hlydlon. Ceir barn pobl brofiadol ymhob cylch arno, a llwyddir wedyn i wneud trefniadau a weithiant yn esmwyth. Mewn araeth ym Manchester ddydd Sadwrn datganodd Mr. Churchill y sicrheir cydweithrediad Undebau Llafur i gario'r cynllun allan. Anffawd fTddai gwneud dim a allai wanhau LTndebau sydd o'r fath fantais i gynifer o weithwyr y wlad. Datlysylltiad. Cynhaliwyd ymagyfarfod Cy inreig ymlilaid Datgysylltiad nos Fawrth yr wythnos ddi- weddaf o dan nawdd Cymdeithas Ryddfrydol Cymru Llundain. Nid oedd y cynhulliad cyn lliosoccd ag y buasid yn disgwyl, eto rliaid cofio iddo gael ei drefnu braidd yn sydyn, ac na chaed. oherwydd hynny, ddigon o amsoi' i'w wneud yn hysbys i'r boblogaeth Gymreig sydd mor wasgaredig. Y Cadcirydd oedd Mr. William Jones, A.S., a'r siaradwyr Mr. Ellis Jones-Griffith, A.S., Syr Ivor Herbert. A.S., Mr. George Hay Morgan, A.S., Mv. Woodward Owen. Llywydd y Gymdeithas, a'r Parch. Herbert Morgan. 13.A. Yr oedd yr areithiau i gyd o nodwedd uehel, yn gosod allan hawliau Cymru ac er yn amlygu pryder ynghylch beth a ddeuai o'r Mesur y Senedd- dymor Invn, eto yn datgan liyder diysgog ym mwriad y Llywodraeth i gyflawni ei haddewid i'n cenedl. Nid yn ami y clywyd yr aelod dros Fon mewn gwell hwyl. Cymerodd yr un llinell ag 'a gymerasai yn yr ymgom a gafodd eich Gohebydd Achlvsurol gydag of yr wythnos o'r blaen. Yr oedd ei wawd iaeth ar brydiau yn ddeifiol. Ni wyddai. meddai, fod yr aelodau Cymreig mor wylaidd nes gweled dau neu dri ohonynt yn yr eistedd- leoedd agosaf i'r drws yn y cyfarfod. Cyf- eiriodd at ddadl yr Eglwyswyr mai hyn- afiaid duwiol" a roisant y degymau a'i gwaddoliadau i'r eglwys, a'u bod yn edrych i lawr yn brudd ar yr ymgais i'w hysbeilio, a gofynnodd, a oedd y rhai a siaradent felly yn sicr mae edrych i lawr ac nid edrych i jyny a wnai'r "hynafiaid." Cysgod y Gyliideb oedd ar yr areithiau i gyd, a chydsyniai'r rhan fwyaf, os nad yr oil o'r gynulleidfa, a'r Cadeirydd. na ddylid gwneud dim i osod y rhwystr lleiaf ar ffordd pasio'r GyHideb yn ddeddf. .0-