Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

11 erthygl ar y dudalen hon

"TROAD Y RHOD."

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

"TROAD Y RHOD." [GAN GWYNETH VAUGHAN1. PENNOD XII.—MORFUDD. (parhad). UN bare hyfryd ym mis Mai, pan oedd blodau y drain gwynnion yn prydforthu y cloddiau gwrvch bob ochr i'r ffordd o Lan Elen 1 Benybont, a blodou melynion yr eithin yn gorouro pob cornel lie y caent lonyddwch i dyfu, safai dyn ieuanc heb fod yn llawn un ar hugain oed, a geneth ryw flwyddyn yn iou- e.igach, yn ymyl camdda good a arweiniai i ffermdy y gellid oi woled o'r ffordd, ond fod tipyn o gwmpasu tuag ato, heb gyixxorn-d mantais ar y llwvbr main wodi clirio'r gain- dda. Geneth ieuanc a gwyneb dimwed plentyn ganddi oedd y fercb,allygaidmavvri-n gleision yn hclpio y wynepryd nas gallai ymtfrostio mown fawr ddim arall ond hwy. Troai y trwyn dipyn ar i fyny, a gen ddigon bochan feddai, er hynny yr oedd rhywbeth vn y wyneb yn peri i bob un a'i gwelai ryw- fodd grodu y gallai yr oneth fynnu ci ffordd 01 hun or gwaethaf pawb. Unig blentyn 01 rhieni oedd hi, a hwvrach fod hynny wedi ei harfer i feddwl y dylai gael popoth am ei bod wodi arfer eael llawer. Ein hen ffrind iSedw ooddy llanc a safai yn ei bymyl, orbyn hyn wedi tyfu yn ddyn icuanc yn ol ei dyb ei hun, a dywedid fod gwyryfon yr ardal oil o'r un farn. Ystyrient fod Edward Jenkins, neu Mr..Jenkins vn hytrach, y llanc harddaf yn yr ardal, a rhyfedd y cynllunio a wnelax r naUl a'r llall ohonynt i gael golwg arno yn rhywie gyda'r nos with ddychwelyd o'r capeL Yr oedd eu holl ofal yn ei gylch yn eli ar glwyfau Edward, canvs yn ei fyw nis gallai ollwng dros gof oi sarhau gan y plontyn -Nora Dermot. Ilhoddai ryw gymaint o'i gwmni i bob gonetn landeg a welai, nes yr emllodd iddo ei hun y ffug-enw o Flirt, gair na fedd yr taith Gym- raog un hollol gyfystyr ag ef. Ond gofalai Edward am beidio myned yn rhy bell, m ia yn ei fvwvd yn ddigon ffol i roddi'r siawns i un ohonynt i ddwyn cyngaws yn ei erbyn am dori amod priodas. Gwyddai ef yn dda sut 1 ofalu am ei groen ei hun, a'r pwnc cyntaf iddo fod yn sicr vn ei gylch oedd faint fyddai ym mhoced merch ieuanc. Pan ddaeth merch) Garreg Ddu adref o'r ysgol, gwelodd Edward ei gyfle. Gwyddai pawb fod yno rai eannoedd os nad miloedd ym mhwrs ei rhieni, dyna r ferch iddo ef, un allai roddi hwb i tyny r ysgol iddo. Ond rywfodd, nid oedd rhin- weddau person a chymeriad Edward wodi denu John Humphreys y Garreg Ddu, fel y bu iddvnt ddenu ei ferch, ac erbyn y nawn- ddydd y si-if ai y ddeuddyn ieuanc wrth y gam- dda, yr oodd y fferrnwr wedi dweyd gemau pur bla-en wrth ei ferch ynghvlch ei dewis- ddvn, ac wedi ei rhvbuddio na chlywai of ddim rhagor o siarad yno am dano. \Vylai yr eneth, ond ni thyciai hynny i doddi calon ei thad. Mae'n well i ti grio tipyn rwan, Moriudd bach," ebe John Humphreys, pe caet ti dy ffordd dy hun, mi gaet fwy o achos crio o gryn lawer wrth fyw hefo Edward Jenkins. Mi leiciwn i a dy fam dy weld ti yn cym ryd at fachgen ellid i drystio fo, fel byddwn l n deyd. Am Jenkins, 'does undyn ar y ddaear wyr lie i gaol o na beth noith o nesa, hefo pobol, ond mao o mor wired a'r pader o fod yn ofalus iawn ato'i hunan. Wyt ti'n meddwl, Morfudd, 'ngeneth i, bod y bachgen yn colli arno'i hun o d'achos di. Dyn a dy helpo. 'ChoeUai fawr. Ond dyna'r unig ffordd sy n dobyg o roi tipyn o'r eiddo yma yn 'i boced o. Paid o son am dano fo wrtha i, os myn di. Ond or hynny, rhedeg at Edward a wnaeth Morfudd, a dweyd wrtho yr holl hclynt. T,-ngai yntau mai hi a garai ef, nid arian ei thad, ac wrth gwrs, yn ol arfer genethod iouainc dibrofiad, heb ddeall fawr am werti llwon bochgvn, coeliodd hithau ef. Tybia hi ei fod yr harddaf ymysg meibion dynion, er mai pwt byr o fachgon digon cvffredin yr olwg arno oedd mewn gwirionedd. D'na oedd go f id mawr Edward—ei ddiffyg taldra ond ni ddaeth hvnny erioed i feddwl Morfudd. Wedi iddvnt gael hir ymgom yng nghysgod y gamdda a threfnu eu cynllnniau ar gyfor y dvfodol, a phenderfynu ar y dull goreu i doddi calon galed John Humphreys, gofynodd Mor- fudd "Bryd maa Siarlot yn cychwyn adro, Edward ? Dagth gwg dros ei aeliau, ac ebe lloedd mam yn deyd y bydd hi yn 'i hoi cyn y Sulgwyn, ond mae'n dibynnu ar iochyd Mrs. Dermot." Druan ohoni, fuo fawr o drefn ar Mrs. Dermot or pan fu farw'r hen Gapten Lloyd a'i mam mor agos i'w gilydd, ond 'roedd nhad wedi clywed nad oedd y Ty Gwyn ddim i fod yn hwy heb neb yn byw yno fo, mae yno baratoi ar 'u eyfer nhw, beth bynnag," ac yjhwanegodd, Mi fydd pawb yn falch o'u gweld nhw yn 'u hola." Oes, mae digon o lot hefo nhw, fydd neb yn holi nac yn stilio ynghylcli Mr. Morris ,el o i'r fan y mVll o, mi geith eitha llonydd." 'Roedd nhad yn deyd y bydd yma gyf- arfod y tro nesa y daw Mr.Morris yma, ac y bydd yn rhaid iddo fo ateb drosto'i hun am 'i waith yn fotio yn orbyn Gladstono." O, fydd Mr. Morris fawr yn 'u setlo nhw, mae o wodi gnoud gormod i Lan Elen i neb yma ofyn iddo fo roi cyfri am ddim neith o yn Llundain." Tybiai Morfudd fod gair Edward yn derfyn- 01 ar y pwnc hwnnw fel pob un arall, ac ym- adawodd y ddau yn deall eu gilydd i'r dim. Edward yn benderfynol o ennill Morfudd er gwaethaf pawb, a Morfudd yr un mor ben- tle,.fyut>l o lynu ato fr gwg ei thad, a holl ddarogan y gymdogaeth. Mi ddoi acw ryw foro, Morfudd, i ofyn am danoch elii i'ch tad, a neith o ddim deyd na w. tha i. Mvnd i fynv vr ydw i, ac i 'rydw i am fynd, nes y bydd pobol yn falch o r n'r peth fyddai'n ofyn i mi." Dyna oedd hanes y bachgen wedi bod, dringo i fyny trwy bob anhawsterau. Mynnu meistroli pob cwestiwn y byddai rhywbeth a wnelai ag ef. Gwyddai yr oil oedd yn werth 01 wybod am sefyllfa'r ffermwyr yng Nghym- ru, y pla oedd ieir y cood ac ysgyfarnogod y lneistri tir arnynt. Dechrcuodd y wlad wneud ymgais i daflu ymaith Ivffetheiriau y fasnach feddwol, ac nid oedd neb mwv blaen- llaw nig Edward Jenkins ymhob cyfarfod dirwestol, na neb yn barotach i ddwevd gair am felitith yr hen ddiod. Ond wrth guro ar yr Eglwys yng Nghymru y bvddai'r llanc mown liwyl. Uuniai eiriau am dani na chlywyd orioed o'r blaen. Geiriau a ddaol^hant yn fuan yn boblogaidd ar lafar gwlad, ac ydynt yn aros gyda ni hyd heddy w. Gan fod Mr. Morris yn gapelwr selog,.gallai Edward ddweyd a fynnai am y Llan heb ofni gwg ei feistr, a byddai hwnnw yn ami yn myncd a'i was gydag ef er mwyn cael help Haw i gadw cyfarfod. Yr oedd y bachgen yn tra rhagori fel areithydd ar yr Aelod Seneddol. Codwyd ei gyflog unwaith ac eilwaith, nes erbyn bod yn un ar hugain oed, derbyniai y swm rhagorol o ganpunt yn y flwyddyn. Yr unig ddraen yn ystlys Edward Jenkins oedd yr un a fuasai yn ei bigo ef pan yn ysgol Penybont—gelvniaeth at deulu'r Ty Gwyn. Pan alarai yr holl wlad wodi i'r hen fonoddwr caredig a'i wraig noswylio, nid oedd ym mynwes Edward le i gydymdeimlad a'r ddwy foneddiges oodd mor garedig wrth ei g chwaor. Cofiai of y sarhad tybiedig iddo ei hun, ond ni chofiai am y caredigrwydd i Siarlot. Braidd nad allesid tybied.oddiwrth oi siarad a'i fam ar y pwnc ei fod yn teimlo mai sarhad hefyd oedd i Mrs. Dermot roddi y fath fanteision addvsg i'w chwaer, ond daliai ai owythr dcoth yn dynn dros i'r eneth hefyd gael y goreu yn bosibl iddi, er cymaint o feddwl oedd ganddo o'r nai oedd yn gweithio ei hunan i fyny i rywle mor brysur. (I barhau). -0--

MUSIC IN RHYL.

Advertising

--------------YSTAFELL Y 15EIRDD

YB. AFON.

MWYNIANT Y MYNYDD.

Y CYFAILL GOBEU.

BUDDUG.

-DR. PEOBEitT.'

I GLASIDYN.

Advertising