Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
12 erthygl ar y dudalen hon
DALIER SYLW!
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
DALIER SYLW! Yr ydym wedi ein penodi yn GYHOED.D- WYR DROS GYMDEITHAS YR EIS- TEDDFOD GENEDLAETHOL, a gellir cael unrhyw a phob llyfr cyhoeddedig gan y Gymdeithas oddiwrthym Di, EVANS, SONS <5 FOULKES, Swyddfa'r 'Brython,' 1: 356=8a Stanley Road, Liverpool. Gwelir Rhestr o'r Llyfrau ar tudal 3.
Newydd ei Gyhoeddi.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Newydd ei Gyhoeddi. Cofnodion a Ohyfansoddiadau Biiddugol Eisteddfod Abertawe, 1907 (Rhan I), yn cynnwys y farddoniaeth yn unig. Amlen 1/- A wdl a Phryddest Eisteddfod Llangollen 1908. Amlen Is.
Beirniaid Llundain.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Beirniaid Llundain. BARWDONIAISTH—Yr Athro J. Morris Jones, y Parclm J. J. Williams, Ben Davies, R. Silyn Roberts. OANOLWR (os y bo'r beirniaid yn anghytuno)-Yr Archdderwydd. DRAMA.-Elplilu a'r Proff. W. Lewis Jones. RHYDDIAETH.—Mr. Daniel Hees, Parch. T. Shank- land Mr. Ifano Jones, Proff. J. 11. Lloyd, Prolf. Edward Edwards, Mr. L. J. Roberts, H.M.I., Proff. Thomas Powell, Mr. Egerton Phillimore, Colonel Bradney, Mr. S. J. Evans, Mr. Robert Bryan. Mr. J. Arthur Price, Mr. David Davies, Mr. Henry Taylor, Mr. A. N. Palmer, Syr Marcliant Williams, Mr. Ellis Pierce, Mr. Beriah G. Evans. CYFJEITHU-Parch. Proff. Loritncr Thomas, Oanon Morrice, Proff. W. Lewis Jones. Mr. T. J. Thomas. ADBODD Mr. Lewis D. Jones (Llew Tegid). (JKKDDOIIOL.— Syr C. V. Stanford, Mus. Doc., Dr. W. G. McNaught, Mr. D. Emlyn Evans, Mr. Dan Price, Mr. Harry Evans. Ganu Pen billion.—Eos Dar. Vaneuon Gwerin.-Dr. J. Lloyd Williams. CEL.Painting-Syr Lawrence Alma Tadema, O.M.,R.A. Sculpture-Mr. J. Havard Thomas. Crafts, Designs and Miscellaneuus-Mr. T. Erat Harrison (Bwrdd Addysg). Architecture—Mr. Ernest George, P.R.I.B.A. Literttture-Syr Marchant Williams, Mr. Goscombe John, R.A., and Mr. Christopher Williams.
Datgeiniaid Llundain.^
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Datgeiniaid Llundain. "SOPltANO'-Miss Edith Evans, Miss Gertrude Hughes Miss Gertrude Reynolds, Miss Amy Evans, Miss Towena ^'CONTRALTO.—Miss Dilys Jones, Miss Gwladys Roberts, Miss Tilly Bodycombe, Miss Haunali Jones, TENOR —Mr. Ben DitVies. Mr. Herbert Emlyn, Mr. Gwynne Davies, Mr. Cynlais Gibbs, Mr. Gwilym Wiglcy. BASS.—-Mr. David Evans, Mr. Ivor Foster, Mr. David Hughes, Mr. John Walters, Mr. D. Brazell. SOLO VIOLINIST.—Mr. Philip Lewis. SOLO PIANIST.—Miss Llewela Davies. ( I GYKKILIO.—Mrs. Nellie Jones, Mrs. D. P. Hughes, Mr. David Richards, Miss Sallie Jenkins, Mr. Idris Lewis CANWR PENHILLION.—EOS Dar, Mr. W. O. Jones. AR Y DELYN.-Miss Bessie Jones (Telynores Gwalia). AltWEINYDD COR YR EISTEDDFOD (300 voices).-Mr. Merlin Morgan.
Pwyllgorau Llundahlo
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Pwyllgorau Llundahlo Llywydd Pwyllgor Oyffredinol y Meichaflon.—Y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Aberdar. PWYLLGOR GWEITniOL.r-lAywydA E. Vincent Evans • Trysoroddion Mygedol—J. Pritchard-Jones, D L Y.H., John Hinds Ysgrifenyddion Oyffredinol, W. E. Davies a D. R. Hughes. PWYl.LGOll LLENYDDOL.-Llywydd,Prifathro Syr John Rhys, M.A., D.Litt; Is-lywydd, W. Llewelyn Will- ,w iams, A.S.; Parch. H. Elved Lewis, M.A., Parch. J. E. Davies, M.I1 A., Parch. J. Machreth Rees, Parch. G. Hartwell Jones, M.A.,D.D., T. J. Evans, Parch. Herbert Morgan, B'.A., T. Huws Davies, Parch. Francis Knoyle, B A Goronwy Owen, M.A., Parch. G. H. Havard, M.A., B!D., William Jones, A.S., Parch. S. E. Rhys, M.A., Ernest Rhys. S. R. J olin, A. E. Rowlands, Parch. John Humphreys, Edward J ones, J. Wmton, Evans PWYLLGOR CERDDOROL.—Uywydd, Mrs. Mary Davies, F.R.A.M., Is-lywydd, Dr. D. L. Thomas; Merlin Morgan, Tim Evans, E. Maengwyn Davies, Philip Williams, Ben Harries, R. Madoc Davies, A.R.C.M., i. Hinds, Herbert Emlyn, Arthur Griffith, R. O. Jones, Thomas Davies, Dr. D. J. Thomas, D. R. Evans, Peter Edwards (Pedr AUw:), J. B. SackviUe Evans, Edwm J. I'v-nij Miss Tjlewela Davies, J. Owain Evans, T. W. Glyn Evan"; Dlvid Evtins, R.A.M., Parch. David Onver, Parcli Thomas Stephens, B.A., W. L. Davies (Eails Court Road), Y Gwir Anrhydeddus Arglwydd lrc^ Arthian Davies, David Richards, A.R.O.O., E. A. Jones, T. Francis Howell, Phillip Walters. PWYLLGOR CELF.-Llywydd, IV. Goscouibu Tolin, It A Is4vwydd, John T. Lewis; Y Gwir AnrhydeddiiH Arglwydd Aberdar, Parch. G. Hartwell J ones, M.A.,D.D., J. Kelt Edwards, T. Huws Davies, Mrs. Mary Davies, T K M()fris B A ,Li.M., Ernest Rhys, Syr W. H. Preece, K C B F R S., J. B. Sackville Evans, Syr W. V auglian Morgan', Bar., John Owen, Christopher Williams, Miss Gwenny Griffiths, B- Morris Lewis. PWYLLGOR ARIANNOL A GUYFFREDlNOL Llywydd, Y Gwir Anrhyd. D.Lloyd George, A.S-,I> O.L. LI D.; Is-lywydd, Richard Roberts, B.A..Y.H., John T, T pwis Dr D. L. Thomas, Timothy Davies, A.S.,1. J.. Evens'Ellis JGr ffitli. A.S..Phillip Williams Ben Harris, T w Ski's Jones, Syr J. H. Puleston, D.L., Thomas u'inds T Woodward Owen, William Price, T. E. Morris, B.A.,LI.M., Evan Griffiths, Harry Jones, Arthur Griffith, Parch. J. Orowle Ellis, D. R. Evans, Capten J. 0. Jenkins, T Owain Evans, G. W. Jones, W. Melliuish Thomas, Lwerihomat J- Herbert Lewis, A.S., William Lewis, W, Wilkins, F.S.I., Samuel Davies. PWYLLGOR YR ORSEDD.—Lly wydd, E. Vincent idZ fViment) Ls-lywydd, Parch.. 3, Machreth Rees Varch. H. Elved Lewis (Elfed), Parch. J. E Davies (Rkuddwawr), Dr. D.L. Tlioinas (Trefhedyn),}. B Sackvi*ie IJvan^W. Crc^t'ombo Jrtli. it. Hartwell Joues, M.A.JD.D.
--Cymanfa'r Wesleaid
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Cymanfa'r Wesleaid YN LLANIDLOES. YN nliref henafol a phrydferth Llanidloes y cynhaliwyd yr uchod eleni, o'r Sul, Meh. 6 hyd nos lau, y 10. Pregethwyd y Sul yng nghapeli Cylelidaitli Llanidloes gan bregeth- wyr dieithr. Nos Lun, cyfarfu amryw Bwyll- gorau, a chaed oedfa rymus yn y capel, pan y pregethwyd yn Saesneg gan y Parch. Thos. Hughes, Bangor ac yn Gymraeg gan y Parch. David Jones, Mynydd Seion. Am ddau o'r gloch ddydd Mawrtli, yr oedd yr Eisteddiad Gweinidogaethol cyntaf, y Parch. Evan Jones, Llanfairfechan, cyn-lywydd y Gymanfa, yn y Gadair. tholwyd y Parch. John Humphreys, Llundain, yn unfrydol yn Ysgrifennydd y Gymanfa am flwyddyn arall. Am y tro cyntaf erioed yn hanes Wesleaeth Gymreig, dacth yr Ymgeiswyr am y Weini- dogaeth ymlaen i'w harholi gerbron y Gym- anfa. Wedi'u holi'n fedrus gan y Parch. Thomas Hughes, a chwilio i rnewn i w lioll waith a'u hanes, eymeradwywyd y rhai canlynol i fynd i Bwyllgor Gorffennat y Gynhadledd ;r Mri. David Lewis Jones, Clydach Vale; Joseph Jenkins, Pontrhyd- ygors; Win. Thos. Roberts, Llandudno J Pugit Jones, Tregele R. Thos. Roberts, Rhiwlas John Lewis, Ebenezer J. Meirion Williams, Abermaw J. Meirion Jones, Bl. Ffestiniog a H. Penri Davies, Dinas Maw- ddwy. Am chwech cyfarfu'r Gweundogion i ystyried y Sefydliadau. Am saith, caed Cyfarfod Agored o'r Gymanfa i gyflwyno i'w swydd y Llywydd newydd, y Parch. Peter Jones-Roberts, Blaenau Ffestiniog, Ysgrif- ennydd Ail Dalaith y Gogledd. Gwnaed hynny mewn geiriau pwrpasol gan y Cyn- Lywydd, y Parch. Evan Jones. Y mae Mr. Jones-Roberts yn un o'r ychydig-ae ymysg y rheiny yr oedd y Parch. Hugh Price Hughes, M.A.,—a fu'n gweithio galetaf i gael Gymanfa Wesleaidd i Gymru gyfan gwnaeth waith rliagorol ynglyn a'r'ijgeinf ed Ganrif yng Nghymru ac ar gyfrif ci allu a'i ymroddiad, y mae'n llawn haeddu'r anrhyd- edd a flsodwyd arno gan ei enwad. Pwnc ei Araith o'r Gadair y noswaith hon oedd
" Nodau Eglwys Fyw,"
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Nodau Eglwys Fyw," Tri Nod yr Eglwys Fyw yn ol y Llyw- ydd yw (1) Ffydd yng Nghrist fel Duw. (2) Cymeriad tebyg i Grist. (3) Cariad tebyg i eiddo Crist at ddynion. Caed sylwadau byw, grymus o dan y tri phen, yn cael eu cyfleu mewn iaith goeth a phrydferth, a'u traddodi mewn ysbryd rliagorol, nes cario dylanwad cryf a dyrcliafol ar y gynulleidfa. Y farn gyffredinol am Anerchiad y Llywydd oedd ei fod yn benigamp ymliob ystyr. Wedi'r Anerchiad, darllenwyd geiriau cofla ar ol y ddau weinidog a fu farw yn ystod y flwyddyn, sef y Parchn. Rowland Rowlands, Abergele, a Robert Curry, y Rhyl. Colled fawr i'r Cyfundeb Wesleaidd ac i Gymru oedd marwolaeth Mr. Rowlands pregetliwr ihag- orol, dirwestwr aiddgar, cyfaill pobl ieiiainc, ac un o'r gweinidogion mwyaf ymroddol a chydwybodol yn y wlad. Ac yr oedd gan y diweddar Mr. Curry ddawn arbennig i ganmol ei Waredwr, fel y sylwodd y Parch. R. Lloyd Jones, a gallai wneud hynny cystal a neb. Ar ddiwedd y Cyfarfod hwn, cyflwynwyd Anerchiad goreuredig i'r Parch. Ddr. Hugh Jones, Bangor, yn arwydd o barch y Gymanfa iddo ar ddathliad ei jiwbili yn y weimdogaeth. Nid yw hyn ond rhywbeth i aros yr Ysgol- oriaeth y bwriedir ei sefydlu ar ei enw ynglyn A Plit-ifysgol Cytnru.
DYDD MERCHER-
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
DYDD MERCHER- Llywyddwyd gan y Parch. P. Jones- Roberts. Derbyniwyd y gwahoddiad cynnes i gynnal Cymanfa 1910 yn Ninbycli gyda llawenydd. Cyflwynwyd adroddiadau lry- sorfeydd y Capelau o'r tair Talaitli, a cliyi- rifid hwy'n hynod o foddhaol. Etholwyd y Parch. J. Cadvan Davies, (Jroesoswallt yn Llywydd am y flwyddyn nesaf. Iraddododd Cadvan anerchiad byr oedd fel chwa beraidd iach o fynyddoedd y Berwyn. Croesawyd cynryclnolwyr y Gynhadledd, ac yn yr oedd y Parch. J. Scott Lidgett, M.A.,D.D., Llywydd y dynliadledd am eleni. Llawen gan y Cymry oedd croesawu'r ysgolor a'r pregetliwr a'r diwinydd gwych i'w plith. Caed ganddo anercliiad nodweddiadol. Eth- olwyd y Parch. Hugh Evans (Cynfor), Corwen, vn Ysgrifennydd cynorthwyol, a'r Parch. J. Wesley Hughes, Colwyn Bay, yn Ysgrif- ennydd y Cofnodion. 0 dan y penawd Y Genhadaeth Gartrefol" daeth achos Merthyr Tydfil gerbron. Y mae vn V dref fawr lionno ddwy eglwys Wes- leaidd,—un Seisnig, a'r llall yn Gymreig ac nid oes yr un olionynt yn rhy lewyidius. Teimlo yr oeddis mai anghenraid cael Cen- liadaeth Seisnig oS lwyddo y,n MerOiyr^ Tuedd y Gymanfa oedd am 1 r ddwy &glw> a tZ ond gadawyd y mater yn 1I.W 0..OW.W.. y De a apwyntiwyd gan y Gynhadledd I hyrwvddo llwyddiant achosion y Genhadaetli Gartrefol yn y Dalaith honno. Caed ad- roddiadau calonogol o'r Cenadaethau yn y Bargoed, a'r Caerau, Caerfyrddin a llurydail. Cyflwvnwyd adroddiad Trysorfa Addysg Ymgeiswyr am y vVeinidogaeth ym Mangor gan y Parch. Thos. Hughes, yr Ysgrifennydd Yr ydys yn hyderus nad yw y Drysorfa bwysig hon a'i gwaith yn ddim ond ernes o'r Coleg Wesleaidd a sefydlir yng Nghymiu yn fuan? gobeithio. Y mae'r enwad yn ddigon crvf bellacli yng Nghymru i fyw ar ei ad- noddai'i hun, a phe teflid ef ar ei wadnau ei hun megis, cryflieid ef yn ddirfawr, y mae n ddiameu. Pasiwyd pleidlais gref o blaid datgysylltu'r Eglwys yng Nghymru pwy a wyr na phesir pleidlais gyffelyb maes o law o blaid datgysylltu Wesleaeth Gymreig oddiwrth y Saeson Cyflwynwyd adroddiad o aelodau r ottwad yng Nghymru. Cymerodd Mr. T. Charles Lewis, Conwy, fantais ar y cyfle i alw sylw'r Gymanfa at y cynnydd yn rliif yr aelodau er pan gyfarfu'r Gymanfa yn Llanidloes o'r blaen, wytli mlynedd yn ol. Y mae'r cyn- nydd hwnnw yn 3,173. Ac ystyried maint yr enwad yug Nghymru, gwendid masnach, ad- weithiad y Diwygiad a pliopetli, yii ddiau y mae'r cynnydd hwn yn un sylweddol iawn, ac y mae geimym achos i ddioleh i Dduw a chymeryd cysur. Pasiodd y Gymanfa fod y Parch. Hugh Jones, D.D., i ysgrifennu Hanes Wesleaeth Gymreig. Y mae mawr eisiau'r fath lyfr,fel y dyAvedodd y Parcli. Griffith Ellis, M.A., yn yr Eurgmivn ychydig tiaoedd yn ol. Etddunwu i'r Doethor hybarch bob rhwyddineb i wneud y gwaith pwysig a ymddiriedwyd iddo. Eth- olwyd y Parch. John Felix, Manceinion, yn Olygydd Y Winllan am y tair blynedd nesaf. Nos Fercher, yng nghapel hardd ac eang China Street (M.C.), cynhaliwyd Cyfarfod Cyhoeddus o dan lywyddiaeth y Parch. P. Jones-Roberts. Caed anerchiadau meistr- olgar ac effeithiol gan y Parchn. John Horna- brook, Manceinion, Simpson Johnson, Llun- dain a Dr. Scott Lidgett. Da iawn oedd clywed y Saeson, ond ai tybed nad oes gan y Wesleaid Cymreig neb a allai annerch Cyf- arfod Cyhoeddus yn Gymraeg ? Gwyr pawb a wyr rywbeth fod yn eu mysg cystal siar- adwyr cyhoeddus ar faterion y dydd a neb,— cystal,a dweyd y lleiaf. Paham y rhaid taflu'r anfri hwn ar Gymru a Chymry a Chym- raeg o Gymanfa i Gymanfa ? Dyna'r ffordd oreu'n bosibl i ddirymu'r Gymanfa. Hyder- wn y rhydd Dinbyeli esiampl dda yn y peth liwn y flwyddyn nosaf.
DYDD IAU.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
DYDD IAU. Am 8-30, caed Seiat eneiuiedig anerchwyd gan Mr. J. Lloyd Jones, Llanrliaiadr Moch- nant, a'r Parchn. T. O. Jones (Tryfan), y. RhyI, ac Tslimael Evans, Caernarfon. Am 10-30, cynhaliwyd y Wasanaeth Ordeinio. Yng nghapel China Street y bu hynny. Un gweinidog ieuanc a ordeinid eleni, sef y Parch. Evan Roberts, Penisa'rwaen, mab yr efengyl- ydd offeithiol, Mr. Wm. Roberts, Maentwrog. Clywir eto am y gwr ieuanc rhagorol hWJl o Faentwrog. Traddodwyd siars gyfaddas a gwerthfawr gan y Cyn-Lywydd, y Parch. Evan Jones, oddiar 1 Cor. iv. 1--5. Am ddau, yng nghapel y Wesleaid, pregethwyd yn Saesneg gan y Parch. Simpson Johnson, ac am chwech yn yr un iaith gan y Parch. M. Maldwyn Hughes, M.A.,D.D., Liscard. Yng nghapel China Street (M.C.), pregethwyd am ddau gan y Parchn. D. Tecwyn Evans, B.A., Felinheli, a J. Cadvan Davies ac am chwech gan y Parchn. D. Gwynfryn Jones, Llandudno, a R. Lloyd Jones, Lerpwl. Daeth tyrfaoedd i'r wyl o bell ac agos, ac yr oedd eneiniad mawr ar y weinidogaeth yn y ddwy iaith fel eu gilydd. o——
CAN BOL YR UWD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CAN BOL YR UWD. CVltANSODDWVD y gan ddilynol pan gafwyd allan fod yr hen bererin Dafydd Ifan (Bol yr Uwd), wedi ei droi o waith yn yr Elevator, i wneud lie i un arall. Digiodd yn erwin, ac ni welid ef yn y rhan honno i'r pentref am rai dyddiau. Parodd hynny i'r eyfaill D. R. Jones gyfansoddi y gan mewn dadl Ow! Bol yr Uwd, i ba le'r aeth ? A ydyw'n gaeth yr adyn gwych ? A lecha'r bwch fel liwch mewn haidd, Gan wenu braidd a'i wyneb brych ? Pa le mae'r garrau ceimion cu, 0 d i dy fu'n rhodio'n rhwydd, A'r dannedd hyll wnaent dynnu ham, A'r gwddw: cam fel ceiliog gwydd ? 1 sychder wag ei groclian uwd, Gan dynnu lloud ei dynn o laeth Nis gwelir ef-a ydyw'n fyw ? Cyfansoddwyd y Beddargraff dilynol gan y eyfaill D. R. Jones tra yr oedd Dafydd If an (Bol yr Uwd) eto'n fyw. Yr oedd wedi cymeryd fence a amgauai o amgylch bedd yn y fynwent, heb gennad, a'i gosod tu cefn i'w dy yu yr ardd. Awgrymodd rhai o'r bechgyn ysgrifennu beddargraff ar astell a'i lioelio ar y fence. a chafwyd difyrwcli gyda'r hen gy- meriad. Cymerodd gawg o ymenyn heb hawl i'w ddefnyddio gydag uwd, dyna paham y cafodd yr enw ynghylch Uwd ac Ymenyn." Beddargraff Bol yr Uwd. Dafydd Ifan, truan y tro,—bellach A ballodd ymlwybro Os daw ei hil i chwilio Am ei fedd—ow dyma fo. Uwd a menyn dytnunol—gariodil Y gwron prydweddol Allan o fyd yn llawn fol, Er dyfais eitha'r diafol Dyma ei fedd, hedd o hyd- a gafTo 'Rhen gyHat, a gwynfyù Ei elfen ef mewn eilfyd, A'i gan a fydd, uwd i gyd." ELIS O'K N A NT. —o Waddiugfcou's, the Piano Makers, have 17 years' reputation in the Musical North for superb quality and clear hire-system trad- ing-Renshaw Street, Liverpool.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
W. & J. VENMORE, Estate Agents & Valuers 200 1SCOTLAND RD. Liverpool TBLBPHON. No. 1468. J. Lloyd Jones, & Co. ESTATE AGENTS, &e. 6 Lord Street, Liverpool TELEPHONE 4212 BANK. Telephone 2207 Royal. PIERCE MATTHEWS, Estate Agents 6 Valuers, 12 St.John's Lane, Liverpool Properties Economically Managed. LARGE AMOUNTS always available on MORTGAGES. List of PROPERTIES FOR SALE gratis on application. Walter Roberts & Co., COAL PROPRIETORS. TIMBER MERCHANTS & SHIP OWNERS. a 4 Oldhall St., Liverpool, Telegrams: '.INQUIRE,' L'pool. TeL: 5581 Centra HOUSE GAS, AND STEAM COAL. ALSO SMITHY COAL, NUTS AND SLACK rom Lancashire and Staffordshire Districts, for Shipment and Station Trade. If I.LI !I".I,1 :j¿. LIVERPOOL THE "Shaftesbury." Mount Pleasant. About 4 mins. walk from Lime St. & Central Stations A First-class Temperance Hotel with moderate charges. "[1. Telegrams Shafteibnry Hotel, Liverpool." is .1 Telephone: 3882 ARTISTIC TAILORING I Bv Pos-ir. %P olpaw Encouraged by onr luccesa in catering for our country customers in remote districts we have decided to extend our operations. w. make Genuine Be. • pok« Tailoring only, to your own measures; we supply tape and form. is Years' reputation for Reliability, and Still la tile front rank for Faahlon. LitBsteiTyoamitim of Smart Suitings, in Tweeds, Worsted* and Blue Serges. Prices— From 30/- upwards. Terms- Cash with Order. There it an ATMOSPHERB about oar GOODS which distinguishes them from the COMMONPLACE. Write at *ago, aamiss thla Paper. 4 a 0 0 [ J. JONES SONS, ROCHDALE RD.. MANCII..Y" 11 For BEDSTEADS and BEDDING p W. WHITTLE, SON & STOTT, LTD., 116 118 120 WHITECHAPEL, LIVERPOOL. a Telephone 2131 Royal. ORGAN BUILDERS Blackett & Howden, (irafton St. Organ Works NEWCASTLE-ON-TYNE. Representatives and Tuners in CARDIFF and GLASGOW. Estimates Free for all classes of Organ Worh Tunings by Annual Contract or Special Visit. TELEGRAPHIC ADDRESS "DIAPASON," NEWCASTLE-ON-TYNE- Jones' Hotel (Established over 100 years). Suffolk St., Pall Mall, London (Adjoining Trafalgar Square.) Pu. ceasors to Mr. Roberts, Thsnet Plaoe. Telegrapbio Addren-I Pleamt; London. proprktof-H. B.IONBB. I Telephone 3664 Rcyal. is OLIVER, TAILOR AND HABIT MAKER. 126 Upper Hill Street, PRINCES ROAD. tlLIV&R.POQ!
pwBiae i LUHomj
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Mae heulwen a chymylau n deall sud i'w llesau". I r teg ros rhoi'r ty grisial,—i fagu T> Pendefigaeth feddal r gmg dewr y graig a dal,— Noeth weriniaeth yr anial. mhle llle'r berllan aeroii ?—dyma hi Yng ngwlad mel a meillion |y herwydd pwys ei choron i gwyra'i brig ar ei bron." Y niorwyr "Gwyr hygar ar y garw eigion—a wyddaut u Weddi llawer calon Rhag i'w diinstr gau dynion, J->al o Dad lid y don. l( ^ythynwr tlawd :— ^nau'i aelwyd gynhila,-niao y rlieini A y ^lawl yngliynta' r ben blwyddyu rliy'r dyn da, rhag ofn y blaidd, u dd',gon gwylaidd ei geiniog ola' VtrT .m0istr mwya{ ar y gynghanedd o'r rai!f^yr oil yw Alastor. Dyma eng- fit 01 nerth fel cynglianeddwr ^oiuwlad gu, auwylyd gwyut, ^ainc erod yw can corwynt Unvory drwmp uwch rbaeadr yt ^i uerth sydd lawen wrthyt. r Uanw a'r gorllewinwynt .e' I'ieingerdd corn y gwynt, A thonn y traeth ynot rydd Arwyrain yr Iwerydd. gwynt a gan iti gerdd, i Jel udgorn folawdgerdd. racl y wig a'r clogwyn, y thyrau serth wyr ei ewyn. derwgoed yw ei organ, Rhy gerdd ber i geyrydd ban, A chwery drwmp uwch oed drig Aluriau henoed mor unig. y ° bu'r arall beroriaetli n mhlas y mel oesau maith, law hwyrol Iwerydd ^ibuna gordd unig wydd GWY'lt y weilgi'ii y talgoed 11 canu cainc yn y coed." ^ai'dd yn ymliyfrydu yn ei gan. Ac 0 (JV1,V ganddo gynghanedd gref a digon iad YlUaeg, y mae yn ei gerdd lawer taraw- Swir farddonol A vhwa'r hwyr, uwch yr orur, 'Vll|i y mel o donn y mor." ^U'acliot' 9,r°nwy fawr y nef wen wrandewais udgorn d'awen, eigr a rof, dy garu raid, yd unben y gerdd danbaid." yn yr awdl nemor o gynllun i'w llall :a- ?id yw'r naill beth yn tyfu o'r &c We^i traetliu ar un pwnc try at arall, tyutaf (^iffyg dim amgen, daw'n ol at y h'ertl^ ^aci'ot'n. Nid oes unoliaeth yn y drofn' lie un gan, rliyw gasgliad di- HaWep sydd yma o Ian ddarnau digyswllt, %e(1<>h0r,Vufc yn °didog. Yn wir y mae'n rhajltl sxvydd arnaf ddywedyd i mi weled ^laeth o'r awdl hon rnewn awdl 0 r oeddynt yn cymeryd eu lle'n Ni buasai raid i'r ymgeisydd Y mae ganddo ddigon :1\;< ac y mae'r gadair genedlacthol ,t^°Uoi y" ei gywaedd. Walianol ydyw awdl Htraethns. Wu. 011 a« nid diben ydyw'r gynghanedd i y'wa^, 'aotJui ei nogos y mae ei fry'd ef. CyiUra ^yiuraeg Alastor yn llawn, y mae eg Hwn yn llawnaeh y mae hwn wedi ein hon lenyddiaeth ac wedi [ ydyvr 01 lllaith. Pedair gweledJgaeth 'Wait}^^ lion v mae'r awdwr yn deall ty'iiiy V I'hy dda o lawer i ddywedvd Iteth -9 i arfer y fath air a gweledig- I ble lllae'n arwain y darllennydd i'w y 8yntaf fg ef heb wybod iddo'i hull. Yn !J.Vrfa | au y pen Traddodiad," fe wel a 1 ^yiul'y» yu uechreu hanes he(^' W0di colli'r tiroedd breision hyn, i^Sis br1^ 011 gw^atl y bryniau," ac un y (.vei 'U(3^ yn eu piith yn canu can Y ^y\vir ^oes°edd," can hiraeth a dyhewyd y Pen Nghymi-u fyth. Yu yr ail, dan vttU°l 0e ^byfel," fQ wel un o ryfeloedd y ,fWVr (lll° y»y^g y bryniau, ac yn yr ° -1' beu ryfelwyr yn adrodd i'w u 11 l0uanc yr hanes 'I'ylwyth Teg a /yri a ni am y Hochwedd ger llaw ~pob yng Nghymru a rhyw hen yna y mae'r bardd I atrlktllt, cua'r drvdydd, dan yr enw ee fel llyn; n- Yn a dywel inelyn O'i I yilaodd brig hardd y bryn ii l)oi,r^,S ll(Jll("l i sycliu 0 Uos oddiar ddaear ddu. v^eisio' v1 dihunais innau Ul° oedd (lil) digysur feddau v 11 a (Iv.-r yr oesoedd,— h6ll U ydoedd hundai fy nhadau eu claddu, canys I a „WllyiM a Morfudd a wel y bardd Vh ai'0(ld ? g&U u' eu I'hamant. Yn y i' au y pen Dadeni," yr ydym K H y brvn a rhVicdd mor ramantus yw yr oes hon. <'e^ i|l6isirU lnol-vCy" dyfod ° >ull3lir 711; rllyw fafch> eisteddfod >Uo' 1 delynur oedd, J'ob 11nrlUf ar ljawb yr ydoedd. 11 Saw i IJ6 ^ai'n neidiaw •V »KU, gyda'i law. JJS<1 »>iS'" ,:i<? °5dd c Un o.yda r delyn, x V daC,Ty,bu'u ddi-wud da J'-vn dyhead." laitil r at,gal,wr vmlaell, ar fo ga11 y dros v ^smwytli ei dadau." Teifl g8^iSnfuedd.; ac y ga" Ba gwelodigaethau ynghyd :— «wyr» ^la.d y Bryniau, y wiw f. Y-n'1 r tir fcau 11 y ldtaUc difarw ydyw, r 4y ac leuai^ yw; a?Je aiiadl y duwiau Ma,yvvi'uin iHiHW dan yi' awfenau, s' t, 1sq1 lafar „ a 1 geiriau digyniar n estr0n J "ielus lefau. §reuio^clei' yst^w "eu droion ')s drWy v,t ,na br.V'l gwir elynion, Jferedd v £ BrS',7i fyyddoedd -aoeJ,J dy frOUdd- va,ou. Yna daeth Rhufain a'i hymdaith rhyfel :.1: Yn fawr ac awchus, fel ton frig uchel, A threngodd draw ar dy dawel greigiau- Ym medd hen oesau mae heddyw'n isel." Yna daw gwyr y Gogledd ac wedi hynny'r Normaniaid. Am y Norman fe ddywed;- Maith fn ei obaith am ladd dy feibion A difa'r iaith nas gadawai Frython -Tithau a'th ramant weitliion—a'i meddw- aist, TOni liwiaist y byd h'tli chwedleuoll. Ei gestyll unig, ys tywyll heno, Brouddwyd ei falais bery i ddadfeilio, Un sain o'i iaith nid ces yno—ond iaith Hen y bobl unwaith y bu i'w blino. O'tli ddiystyrrwyd drwy'th faith ystori, Ni lwyddwyd unwaith i ladd dy ynni 'E ddaw dydd dy dduwiau di-o cliollwyd, A byw, o'th faeddwyd, dros byth a fyddi." Yua y mae'r bobl yn ymwasgaru a'r gwyll yn disgyn: Eithr ar hyd inaith oriau'r hwyr Rhywiog gan gan fu'r awyr." Yna cloir yr awdl a phedair llinell, sy'n crynhoi ystyr y cwbl, megis i bwynt, yn uno ac yn egltiro'r cwbl. Dyma liwy :— Ysbryd gwlad, os bradog lu y 11 Cas lwyth fU'll ceisio'i letliti, lddo trwy hyn ni ddaw tranc, Heb ddiwedd y bydd ieuanc Nid oes yn y gystadleuaeth gelfyddyd debyg i hYll —celfyddyd llawer uwch na chlecian cydseiniaid. Ni rydd yr advoddiad moel hwn un syniad am brydforthwch yr awdl a grym ei disgrifiadau o'r bryniau a'r dyffryn- oedd. Heb ddim amheuaeth na dim pet- rusder yr ydym yn unfryd o'r farn mai Hiraetlius yw'r goreu, a'i fod yn wir deil- o'r gadair a'r anrhvdedd a berthyi-i ideli. J. MORRIS JONES.