Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
22 erthygl ar y dudalen hon
. GWYL L IF Hit.I
GWYL L IF Hit. I Y CHWARELWiR YN NGHAER- N ARFON. Dydd Llun diweddaf cynhaliodd Chwarel- wyr Goglerld Cymru eu Gwyl Lafur flyn- yddol yn Nghaernarfon Trodd y tywydd allan yn anarfenl o hafaidd, a chymerodd miloedd fantais i ymweled a Chaernarfon, ac ar y cyfan ymddygodd y dorf anferth yn I bur weddus. Ym y boren cynbaliwyd cynhadledd yr Undebwyr yn y Pafilion, dan lywyddfaeth Mr John Jenkins, Ffestiniog, yr hwn a draddododd araeth bemgump, adroddiad cyfiawn o ba un a ymddangosodd yn y Genedl Gvmreig," yr unig bapur a gy- hoeddodd adroddiad llawn. Cyffyrddwyd a thaliadau isel yr Undeb, a pheixlorfynwyd fod 6c yn cael ei dalu i'r gronfa gyffredinol, r n a 6c i'r gronfa leol bob mis am y flwyddyn nesaf, ond nad oedd bla,en.dal i gael ei godi. Penodwyd Mri W. Gadlys Williams, Waen- fawr; ac R. G. Jones, Talysarn, yn archwil- wyr. Gwrthododd Mr Jenkins gymeryd ei enwi fel llywydd, a phleidleisiwvd ar y ddau is-lyvvydd, Mri. J. W. Thomas, Waenfawr; a J. W. Roberts, Nantlle; ac etholwyd Mr Thomas yn llywydd. Penodwyd Mri. Ro- bert Davies, Bethesda; a J. W. Roberts, Nantlle, yn is-lywyddion. Yn ngwyneb sef- yllfa arianol isel yr Undeb, gohiriwyd y mater o benodi trefnydd. YR ORTMDAITH. Ffurfiwyd yn orymdaith tua dau o'r gloch. Cymerwyd rhan ynddi gan Beindyrf Nantlle, Gwirfoddolwyr Penygroes, Waenfawr, Llan- beris, Oakeley, a Llan, Ffestiniog. Pur hwyrfrydig i ymuno a'r orymdaith ar y cychwyn oedd canoedd lawer o'r-chwairelwyr, ond fel yr elid Y11 mlaen ymunai llawer, er nad mor drefnus ag y gallesid ddymuno. Gorymdeithiwyd trwy heolydd y dref, ac yna aed i'r Pafilion. Y CYFARFOD CYllOEDDUS. Erbyn adeg dechreu yr oedd torf fawr yn y PavilioD, a chan wyd yr emyn, 0, Ar- glwydd Dduw Rhagluniacth," dan arwein- iad Mr J. W. Thomas, Waenfawr. Darllen- odd Mr W. J. Williams lythyr oddiwrth Mr T, E. Ellis, fel Chwip, yn hysbysu nad oedd raodd gadael i Mr Lloyd George dd'od i Gaernarfou i lywyddu y cyfarfod, gan fod Mesur Dadgvcylltiad yn myned i bvvyilgor y diwmod hwnw. Dewiswyd Mr J. K. fntchard, ALaer Caernarfon, yn gadeirydd, yr hwn a dra- ddododd aracth fer, yn ystod yr lion y sylw- odd fodyn dd30 ganddo weled fod yr Undeb o hyd mewn bodolaeth. Kid oedd yn gwybod yn iawn yn mha gyflwr yr oedd ynddo—diau y caeut glywed cyn terfyn y cyfarfod. Yr oedd ganddo un peth neill- duol ilw ofyn iddynt, a hyny oedd-bydded iddynt beidio ymdoibynu ar neb ond hwy eu hunain (cymeradwyaeth). Os dymunent gael gwelliantau yn eu gwaith, eu horiau, eu cyflogau, neu uurhyw beth, yr oedd digon o chwarelwyr yn siroedd Arfon a Meirion i sicrhau iddynt eu hunain gyfiawn- der ond iddvnt fod yn ffyddlon i'w gilydd. 3 Bydded iddynt fod yn unol, ymdrechgar, a dyfalbarhael, dc felly byddaut yn sicr o gael yr hyn fyddai yn gyfiawn iddynt ei ofyn, a theimlai yn sicr na ofynent ddim ond yr hyn fyddai yn gyfiawn i'r meistr fel hwythau (uchel gymeradwyaeth). Cynygiwyd y penderfyniad canlynol gan Mr W. W. Jones (Cyrus), Llanllyfni:— Fod y cyfarfod hwn o chwarelwyr Gog- ledd Cymru, a gynhelir ddydd Llun, Mai Sed,|1895, yn Mhafilion, Caernarfon, ynargy- hoeddedig y dylent fel dosbarth o weithwyr feddu mwy o fanylion am y fasnach lechau, ac mai dyledswydd y Llywodraeth ydyw eu mynu gan y perchenogion, a'u cyhoedcli yn ilynyddol yn yr yttadegau swyddogol sydd yn dyfod allan. Dylent gyuwys nifer y tunelli wneir bob blwyddyn yn mhob chwarel, wedi eu rhanu i dri dosbartb, sef, goreu, ail, a thrydydd, a bod cyfartaledd pris y gwerthir pob dosbarth ar eu cyfer, ac nid cyfan swm pob sir fel sydd yn cael ei gyhoeddi yn bresenol." Sylwodd Mr Jones Mae yn ddyledswydd arbenig ar y Llywodraeth fynu y wybodaeth hon er ei mwyn ei hun. Heb hyn nis gall wybod gwir gvnyreh mawr ei llechfeini, y rhai a gynwysir yn benaf hyd yn hyn yn siroedd Arfon a Meirion. Mae y Llywodraeth yn orfanwl am fynu gwybodaeih am ei chyn- yrch amaethyddol, end am eu dull o gy- hoeddi cynyreh y chwarelau, nid oes man- ylrwydd, cyfiuwnder, na threfn yn ganfydd- adwy o gwbl, dim ond gwneyd rhyw job lot o bris ar yr oil o'r tunelli, heb fanylu ar na goreu, ail, na thrydydd. Dylai y Llywodr- aeth fynu a chyhoeddi pob manylion am gynyrch pob chwaiel mewn tiefn i osod y gweithwyr a'r mcistri ar safle glir i bender- fyau yn heddychlawn raddau y cyflog. Am lawer o weithwyr y wlad hon, mae bychander eu cyflog yn eu gosod yn y fath sefyllfa fel mai y bedd ydyw yr unig jiwbili aydd ganddynt i'w ddisgwyl. Credwn pe buasai y manylion y gofynir am danynt wedi eu cyhoeddi gan y Llywodraeth na buasai rhai sefyll allan a fu yn mysg y chwarelwyr wedi cymeryd He am y buasent yn gweled uaai diod-lef ftiastti orcu. Crodaf, hefyd, na buasent ar adegau ereill mor ddall i'w budd- ianau a'u hadegau, fel y maent ar hyn o bryd, am y buasai y fasnach a'r prisiau yn dangos y dylasent gael mwy o ran o'r gwell- iant. Dylai y Llywodraesh gyhoeddi pob manylion am enillion y dosbarth gweithiol, a'r chwarelwyr yn eu myag, fel y gellid fearnu yn gyfiawn mewn achosion o anghyd- welediad rhwng meistri a gweithwyr. Mae swyddogicn y Llywodraeth wedi bod yn ddiweddar yn ganolwyr, neu gyfryngwyr, mewn achosion o'r fath. Yn mhob achos yr oedd yn rhaid iddynt sylfaenu eu dyfarniad ar adroddiadau y meistri o un ochr, a'r gweithwyr o'r ochr arall. Pe buasent yn d'od i geisio cyfryngu rhwng y chwarelwyr a'u cyflogwyr, buasai yn rhaid iddynt gy- meryd cyfrif y meistri yn unig, gan nad oes genym fel corph o weithwyr gyfrif o'r eiddom ein hunain. Yr ydym wedi son Uawer am fyrdduu cyflafareddol, a da fyddai ea cael, ond os na cheir hefyd yr hyn a gy- nwysir yn y penderfyniad hwn, nis gallaf weled pa fodd y gallwn gael cyfiawnder ganddynt. Credaf ein bod fel corff o weith- wyr yn rhwym o deimlo yn ddiolchgar i'r Ysgrifenydd Cartrefol presenol am yr ym- chwiliadau y mae wedi wneyd i'n hanes er's pan y mae yn ei swydd. Gobeithiaf na or- phwysa nes cael pob manylion am werth cynyrch ein llafur yn y farchnad, fel y dysgom ddioddef pan fydd raid, ac hefyd y oiynwn ein rhan gyfiawn o'r gwelliant pan fydd y prisiau yn oaniatau. Eiliwyd hyn gan Mr Griffith Edwards, Bethesda, yr hwn a ddywedai ei fod yn eefn- ogi pob gair a ddywedwyd' gan y siaradydd .IKYda'r parodrwydd mwyaf. Yr oedd dau au yn y penderfyniad, sef y dylent gael yr ystadegau gan y Llywodraetb. Nid oedd neb yn amheu hyny (clywch, clywch). Nia gallent gyfarfod eu meistri a dadleu e* hawliau gydag unrhyw lwyd^iaut heb wybod pris y nwyddau yn y farchnad (cym- eradwyaeth). Yr ail vdoedd y dylai y Llywodraeth eu rhoddi iddynt (clywch. clywch). Nid oedd ef yn amheu na wiielvi y Llywodraeth hyny ond anfon cais i mewn. Beth oedd y bobl ieuainc oeddynt yn bre- senol am Wneyd ? A oeddynt yn barod i ymuno ag Undeb Chwarelwyr Gogledd Cymru er cjyfhau eu dwylaw i anfon y cais hwn at y Llywodraeth (cymeradwyaeth). Pasiwyd y penderfyniad yn unfrydol. Yna canwyd yr emyn O fryniau Caer- salem," ar yr hen don Crugybar." Pan roddwyd y owestiwn i bleidlais pas- *wyd ef yn unfrydol. Yn nesaf caf wyd anerchiad gan y Parch Adams, B.A., Bethesda. Dywedodd: iilawen genyf fod yn bresenol yn IN gwyl Jur y. Chwarelwyr, am fy rood yn llawn cytiymdcuahtd ag amcaniooa ei seiydHad er sicrhau mwy o undeb a chydweithroliad rhwng y gweithwyr a'u gilydd, ac i roddi ffurf eglnrach i'r hyn a geisient gan eu 0 meistri. Nid yw yr wyl flynyddol yma i gael edrych ami fel rhyw gyhoeddiad rhyfel vn erbyn y meistri. Deallir bdllach iod un- rhyw ftith o gytimdeb lieddychol yn well na ,,y rhyfel agored er i ni enill rhai pwyntiau. Y mae y "W lad wedi blino ar strbics a locks-out.. Deuir i edrych arnynt nid fel parlysiad mas- nach yn unig, ond fel gwarthrudd {),1' war- eiddiad diweddar. Mewn achosion o'r fath, nerth anianyddol, gallu i ddal corph ac enaid wrth eu gilydd am fwyaf o amser, ac nid iawnder yr ac-hos, sydd yn cael pender- fynu yr ymrafael. Y mae bwrdd cyflafar- eddol neu gymodol wedi dyfod yn angen- rhaid masnach yn Mhrydain Fawr, a llawen- hawn yn y rhagolwg am ddeddfwriaeth fuan ar y mater. Nid ydym yn cyfarfod yma heddyw i ofyn am elusen gan ein cyflogwyr, ond i alw yn uehel, eofn, a phenderfynol am hawliau cyfiawn. Ond o dan lawer o am- gylchiadau mae yn rhw yddach acyn rhatach r bod yu elusengar nag yn gyfiawn (uchel gymeradwyaeth). Nid angen y ffermwyr yw dychwelyd iddynt 25 y cant o'r rhent, ond trefniant i roddi arnynt rent rhesymol fyddo yn cael ei reoli gan brisiau y farchnad. Nid angen y chwarelwyr yw derbyn 5s yn awr ac yn y man fel cardod o flaen etholiad, neu er mwyn gweled Tywysog, ond 5s neu ychwaneg bob dydd am lafur gonest er rnwva i dvwvsogion cysur, digonedd o angenrheidiau bywyd, i ymweled a hi, neu ein hymweliad ni a'r tloty yn ein henaint (clywch, clywch). Rliodder i weithwyr eu hawliau cyfiawn, ac yna gallant wneyd heb y gardod a roddir ar adegau, yr ydym yn ofni, er ceisio gwneyd caethion ohonynt. Yr hyn a geisia gweithwyr Prvdain heddyw yw, Dosraniad mwy cyfartal o gynyrch llafur." Yr ydym yn foddlon, dylem fod yn foddlon, i gyfalaf gael ei gyfran o'r proffit. Ond yr ydym yn hiwlio -hagor- fraint tebyg i lafur hefyd. Y ddaear a roddodd Efe i feibion dynion" -y ddaear yn ei thrysorau ar y wyneb ac yn ei chrombil. Nid yw cyfoethogion wedi'r cyfan ond ym- ddiriedolwyr ar eiddo Daw. Y maent yn cael caniatad i ddal eu tiroodd a'u trypora u ar y dybiaeth eu bod yn myn'd i'w defnyddio er mantais cymdtithas yn gyffredinol, ac nid er hunanelw personol yn unig. Oa yw yn wir nas gall ilafur wneyd rhyw lawer heb gVf- alaf, y mae yr un mor wir nas gall eyfelaf wneyd dim heb lafur. Rhaid wrth y ddau ) fel wrth ddwy olwyn cerbyd cyn y gall gwlad deithio yn mlaen i diriogaeth lisvyddiant a cbysur (eymeiadwyaeth). Yn awr y mae ■ llafur yn dechreu d'od i deiralo ei nerth. Y I mae wedi ymfoddloni i falli mewn dallineb yn melin^u y Philistiaid yn rhy hir o lawer. I II Rhodder ei olwg iddo; addysger ef yn egwvddorion trafiiideld gwladol, a moesoler ef, a daw yn fwy-fwy o allu bob blwyddyn. Ond o'r ochr arall, pe eedwid et yn ei ddall- ineb gall brofi. yn wir beryglus, a thynu i lawr, fel Samson, adeiiad trefn a llwyddiant yn ein gwlad (cymeradwyaeth). Da genyf gani'od pra,v.-fio:i fod gweithwyr Prydain yn dyfod i ddeall eu hawliau yn wall o hyd, ac yn cynllunio moddion mwy cyfansoddiadol a moesol er eu sicrhau. Y mae yn bwysig i weithwyr gofio fod eu liiaehawdwriaeth i raddau mawr yn eu dwylaw eu hunain bell- ach. Gyda'r etholfraint eang, y tugül, a'r hawl i ffurfio Undebau, y mae y feddyg- iniaath yn eu gafael. Pa'lll na. ddefnydd- iant y moddion ? Am fod yn rh/iid rhyfela. am ein hiawnderau a thrwy hyny beryglu digio y landlord, y meistr, neu y stiward. Rhaid i'r ychydig frwydro, tra mae y lluaws yn llechu yn llwfr. Mae Reuben yn aros rhwng corlanau y defaid." "Gilead a drigodd y tuhwnt i'r Iorddouen." Dan a erys mewn llongau." Y cowardiaid yma yn llechu yn ddyogel tra yr oedd Zabulon yn "rhoi ei einioes i farw ar uchelfanau y maes." Hoffem roddi sen i'r absenolion llwfr yma. Rhywrai o hyd yn disgwyl i angel gael ei anfon fel i'r carchar at Pedr i dori ei gyffion a'i waredu o ddwylaw Herod (clywch, clywch). Yn fynych pan y daw angel i dori y cadwynau, ni wraudawant arno, ond edliwiant iddo fel yr Hebrewr i Moses, Pwy a'th anfonodd di i fod yn rhanwr arnom ni ? Gwell gan rai yw y pysgod a'r wynwyn a fwytaent yn yr Aipht nag anfanteision yr anialwch er fod eu gwynebau ar Ganaan rhyddid (cymeradwy- aeth). Ond rhodder i ni weithwyr unedig, a gweithwyr goleuedig, a gweithwyr wedi eu rhesymuli a'u moesoli, ac yna ni raid i'r cyfryw aros yn hir yn y caethiwed, ond o dan arweiniad rhyw Foses nea gilydd bydd- ant yn sicr o gyfeirio taa Chfiiiaan eu rhyddid a'u hawliau cyfiawn (uchel gymeradwyaeth). Cafwyd datgauiad penigamp o Cymru Fydd," gan Miss Lizzie Davies, aelod o Gor Merched Cymru. Mr Richard Griffith, Blaenau Ffestiniog, a gynygiodd: Fod y cyfarfod hwn o'r farn nad yw y chwarelwyr yn bresenol yn derbyn y fantais ddyledus yn ol y galw mawr sydd BUt y Ilechaii a chan fod mwy- afrif mawr o lech-chwarelwyr y wlad yn gweithio yn siroedd Arfon a Meirion, a bod y corph goreu o lechfeini y deyma.s yn Nghymru, y dylai hyn fod yn fantais ar- benig i'r perchenogion a'r gweithwyr i re- oleiddio y fasnach, ac i gael pris rhesymol a theg am y nwydd a gynyrchir ganddynt, fel ag i alluogi y gweithwyr i enill cyflog byw, a'r mewtriaid i dderbyn elw rhesymol oddiwrth eu cyfalaf. Nid oes ond un peth yn angeorheidiol er sicrhau hyn-sef cyd- ddealltwriaeth yn mysg y gweithwyr a'r perchenogion." Wedi cyfeirio at y gwa- hanol gvfuodau a'r prisiau a del id, sylwodd Mr Griffith ei fod yn deall nad oedd safon cyflog yn Arfon, tra yr oedd creigwyr, chwarelwyr, a mwnwyr Meirion yn cael eu talu yn ol. 27s 6c yn yr wythnos a'r labrwyr yn ol 24s. Yr oeddynt wedi eal dau god- iad yn Meirion, ac wedi ymladd yn galed am dano, ac yr oeddynt a'u bryd am un ar- all, ond yr oedd un peth ar y fiordd. Yr oeddynt hwy yn Arfon a Meirion yn myned i lawr ae yu codi gyda'a gilydd. Ond cyn y gelUd cael codiad rhaid oedd i'r holl 10,000 neu 12,000 chwarelwyr Cymru wneyd cais unol a rhoddi argraph ar y meistriaid eu bed yn unol (cymeradwyaeth). Eiliwvd san Air Kyffin Roberts, Porth- madog, mewn araeth wresog, a pbasiwyd yn unfrydol. Mr William Jones, yr ymgeisydd Rhydd- frydol dros Arfon, a gododd yn nesaf i anerch y cyfarfod, a cbafodd dderbyniad brwdfrydig. Dywedodd: Mae'r Undeb, yn ol a wu i, yn myned ar ei ddwy fl wydd ar bugain oed. Dylasai fod megis llanc o'r oed hwnw, yn dirf a hoew, yn mlodau ei ddyddiau, wedi goresgyn peryglon luaws, ac yn y barod i wynebu llawer mwy, gan ym- drechu ymdrech deg, er mwyn cael tegweh ac iawnder i feibion llafur. Dywedir fod deuddeng mil o chwarelwyr yn y dosbarth, ond heb fwy na dwy fil yn Undebwyr. Pwy all ddirnad y grym a ddeiljiai o'u cael yn unol P Dau beth yn arbenig y ceisiwyd am danynt o'r cychwyn yw safon eyflog uniawn a byrddau cymmod. Mae angenion ereill wedi pwyso'n drwm. Bu raid ymladd ami i frwydr, ond er gwaethaf enciliad a brad yn y gorphenol, sa,fasoeh yn gadarn dros eich egwyddorion a'ch argyhoeddindau (eymeradwyaetb). Mae rhai petbau wedi eu cael, yn hwyrfrydig, rhaid cyfaddef; ond gan ddiolch am y gwaith wnawd a'r tyst- iolaethau roddwyd gerbron y Ddirprwyneth Frenhinol ar Lafur, ma.e'ch hawliau a'ch dy- headau heddyw yn cael gwell cyfiawnder (gymeradwyaeth). Mue dros chwarter can- rif o'ch hanes, a hanes chwarelyddiaeth, yn gyfiawn yn yr adroddiad. Wedi hyny, mae'r Llywodraeth wedi penodi is-arolygwyr o'ch mysg, i wylied eich dyogelwch (cymeradwy- aeth). Yr oedd cyfalaf wedi bod am ddigon dan ofal manwl a gwavchodaeth sicr. Yr oedd hi'n llawn bryd i lafur gael ei haedd- iantgan y Llywodraeth. Llafur yw ffynonell i pob mawredd. Yn ngwdwrc1d3dd cym- j deithas yr oedd llafur yn llawn yni byw cyn I deffi-o o gyfalaf. 0 (Yn rhedegfa ac ymdrech chwerw cydym- Jjaisiaetb/darfu i gyfalaf gael uchafiaeth ar lafur,ond llafur ni orthrechwyd (cymeradwy- aeth). Heddyw, mae llafur yn derbyn mwy o sylw Bag erioed yn hanes gwareiddiad. Mae gan lafnr hawl i nawdd ac i ryddid. Yn neehreu'r ganrif hon, pan y gwesgid ar weuwyr hosanau yn Nottingham gan eu meistri, dywedodd Mr Pitt yn Nhy'r Cyff- redin Dylid galw'r Senedd i gyfarfod; ac os nas gall symud eich camwri, nid oes yn- ddi rym. Na ddywedwch wrthyf nas gall y Senedd ei symud. Mae'ia hou-gadarn i I amddiffyn." Gwasgarwyd y geiriau hyn fel hedyn i dir difirwyth. Heddyw deallir eu hystyr. Mae gwaith y Llywodraeth yr awr hon yn cael ei hwyluso er mwyn cael terfyn ar streic y glowyr, a chael cymod cydrhwng meistri a gweithwyr o -ryddion yn North- ampton. O'r blaen llenwid y Senedd gan gyfoethogion a gwyr cyfalaf a waharddent bob ymllniad a llafnr. Neu os ceisient ym- uno ag unrhyw symudiad llafur, gwnaent hyny fynyehaf er mwyn eu llwyddiant eu hunain yn hytrach nag er mwyn teimlo cyf- rifoldeb byw er lleddfu y gorthrymedig. Ond yn awr mae'r Llywodraeth yn cydym- deimlo mwy a phynciau llafur. Mae mesur gerbron y Senedd i sefydlu byrddau cymod yn ein gwlad, a phan ddaw yn ddeidf dis- gwylir iddynt fod yn gyfryngau cyfiawn er mwyn llafur a chyfalaf, a chael dealltwriaeth cydrh wng y gweithwyr a'r perchenogion (cymeradwyaeth). Dywedir gan Mr Charles Booth, yr ystadegydd enwog, fod 45 y cant o'n gweithwyr a'n siopwyr bychain yn gor- fod derbyn elusen plwyfol pan wedi cyr- haedd pump a thriugain oed. Gwyddom yn burioa nad yw 45 y cant o'n gweithwyr yn feddwon, yn annarbodus, nac yn was- traffus. Felly, tybiwn mai cyflog isel sydd yn peri y fath drueni (cymeradwyaeth). Mae Cyngor Sirol Lluudain wedi gweithio yn rhagorol i geisio dileu hyn. Peuderfyn- odd roddi Trade Union Wage i bawb o'r crefftwyr sydd yn gweithio dano, a chyf- log byw i'r gweithwyr heb grefft gelfydd. Rhaid penti "iselfitu cyflog" (minimun wage) i'r chwarelwr, a bod y eyflog hwnw i fod yn ddigon i ddyn fedru byw arno yn gysurus ac i ddarparu ar gyfer methiant a henaint (cymeradwyaeth). Hawl cyflog yw yr hawl gyntaf. Mae gogwydd a thueddiad deddfwriaeth yn y dydditin hyn tuag at I leddfu y gydymgeisiaeth a'r gystadleuaeth lem f a'ii tycio yn y gorphenol. Yn Nghymru mae pwnc llafur eisoes wedi dod yn bwnc I cenedl. Yn y deffroad inawr sydd yn myw- yd ein cenedl mae meibiou llafur yn barod i I aberthu yn ogystal a derbyn en gwobrau. Bydd gauddynt barch tuag at eu gilydd. Rhaid i'r person unigol fyned trwy ddysgybl- I aeth er mwyn lies cymdeithas yn yr Undeb. Arwvddodd mwvafrif o'r srweithwvr v cv- tundeb i amddiffyn eu gilydd fel dosparth. Felly bydd genym lygaid i weled a chalon i deimlo, a dewrder a faidd gydfyned a holl fywyd llafur ein gwlad (cymeradwyaeth). Ar gynygiad Mr D. G. Williams, Ffes- tiniog, y¡: cael ei eilio gan Mr W. Williams, pasiwyd penderfyniad yn condemnio Cwinni Rheilffordd y London a'r North Western yn troi ymaith y Cymry unieithog o'u lleoedd, ac yn cyfiawnbau yr aelodau Cymreig am ddwyn y mater i sylw y Senedd. Terfynwyd y cyfarfod trwy ddiolch i'r Gadeirydd.
Advertising
ym V,. -• duo- Iifm JY t'Sl,{i4 I .-) t. I'" Y rhai svdd a OHEFN GWAN- A IDD ganddynt a gant esmwythad, a'u gwella, trwy ddefnyddio PLASTEBI ALLCpCK- Y maent yn nerthu y rhai sydd yn wanaidd, yn gynhes, ac yn lleddfu y boen, ac y maent yn gysurus i'w gwisgo, Defnyddier hwynt at Bron- chitis, Lumbago, Poenau y Cryd- cymalau, ac yn mha le bynag y teimlir poen. Gan bob ffeeyllydd am o la lie i 228 yr un
GLO W nilDU RHAM
GLO W nilDU RHAM Mewn cyfarfod o Fwrdd Cymod Glo berchenogion a Glowyr Durham, ya New- castle, ddydd Mercher, penderfynodd Ar- glwydd Davey, y canolwr, fod eyflogau y glowyr i'w ostwng 7 y cant.
GWRTH&YFEL Y^CUADOR.
GWRTH&YFEL Y^CUADOR. Mae gwrthryfel wedi tori allan yn Ecua- dor, ac y mae amryw o gatrodau o filwyr wedi myn'd drosodd at y gwrthryfelwyr. Ymosododd oddeutu cant o ferched ar y barracks yn Conar, a rhyddhasant y carchar- Orion,
' CRYDDION NORTHAMPTON.
CRYDDION NORTHAMPTON. Mae streic wedi cymeryd lie yn mysg cryddion Northampton oherwydd y rheolau newydd y gorfodir iddynt weithio danynt gan y meistri. Dydd Mercher ba Pwyllgor Cymdeithas y Meistri yn edrych dros y rheolau ac yn cyfnewid rhai ohonynt, ac yna hysbyswyd y gweithwyr, os nad aent yn ol at eu gwaith, y cymerid eu hymddygiad i ystyriaeth gan Gyngrair y Meistri.
DAMWAIN XN PUOLE.
DAMWAIN XN PUOLE. Aeth dau ddyn ieuanc a dwy ferch ieuanc allan mewn eweh ar sianel Wareham yn Poole foreu Llun, daeth gwynt sydyn heibio a throdd y cweh. Tftflwyd yr oil i'r dwfr. Ceisiodd y dynion ieuianc g.1.dw y merched uwch y dwfr hyd nes yr aethant yn hollol ddiymadferth, a charivvyd hwy ar y traeth, o'r lie y pigwyd hwynt i fyny. Boddodd y ddwy ferch ieuanc.
BHESYMEG WIRIONEDDOL.
BHESYMEG WIRIONEDDOL. Y mae dechreu'n iawn yn haner y gamp." Wrth dynu ty i lawr peidiweh a dechreu yn y gwaelod; ac wrth adeiladu un na ddechreuwch yn ei ben. Pan y daw afiechyd-gan nad yn mha fftirf-dechreii- wch gyda'r elwlod a'r iau. Y funud y bydd i'r elwlod, hyd yn oed trwy wendid byr- hoedlog, fethu cymeryd gofal o'r gwen- wynau a ymddiriedir iddynt gan natur, ac i'r iau fyned yn anweithiol, gan ganiatau ymdyriad gormodol o beil, yna mae'r gwaed yn myned yn anmhur a manwynau cuddiedig yn tori allan yn chwyddiadau chwarenol a phendduynod, neu ynte dengys y gwenwyn yn y gwaed ei hun mewn llosg- lynorod, plorynod, ac ereill o glefydon y croen. Y mae Warner's Safe Cure yn meddyginiaethu anhwylderau'r elwlod ac yn cryfhau yr iau i'w gweithgarweh cyn- wynol; felly yn pureiddio'r gwaed fal y pura'r tan y metel. Gwthia allan y gwen- wyn a'r sorod, dinystria neu ddiffrwytha yr hedyn gwenwynig, a dyna paham yr ar- gymhellir ef gan physigwyr. Nid oes un iachad yn barhaol oni ddech- reuir gyda'r elwlod a'r iau. Bu i'r Parch James Thomas, Rheit iordy Llanwyddelan, Drefnewydd, Maldwyn, gael ei iachau yn fuan, ac nid yw eich achos chwithau fymryn gwaeth na'r eiddo yntau. Dyma fel yr ysgrifena efe:—" Bum am dros bedair blyn- edd yn dioddef yn ffyrnig oddiwrth ddiffyg treuliad a phensyfrdandod, ac yn ystod yr amser hwnw gorfodwyd fi i ymatal oddi- wrth lawer math o fwydydd. Llawer o wahanol gytfyriau a gymerais, ond ni wnaethapt unrhyw les arhosol. Yn niwedd 1893 penderfynais beidio cymeryd rhagor o physygwriaeth, ond gwnaethum i fyny fy meddwl i ddioddef y ewbl gystal ag y med- rwn. Mewn ffaith yr oeddwn dan yr ar- graph fy mod yn marw, ac wedi ffarwelio a'm teulu. Anmhosibl ydyw desgrifio fy nioddefiadau yn llawn. Oherwydd y boen eithafol oedd y tu ol i'm p n, effeithiwyd yn ddifrifol hefyd ar fy ngolwg. Yn Ionawr y flwyddyn hon, anfonwyd i mi botel o Warner's Safe Cure, ae erfyniodd yr anfon- ydd ar i mi ei dreio. Gwnaethum hyny. Cyn bod ei chynwys wedi ei orphon yr oeddwn yn teimlo yn llawer gwell. Cy- merwyd tair potel yn rhagor, ac yn awr yr wyf wedi fy nghwbl iachau; yn gallu bwyta pobpeth, a hyny heb deimlo dim poen ar ei ol. Y mae diffyg treuliad a phensyfr- dandod wedi fy ngadael yn llwyr, ac, heb y petrusder lleiaf, bydd yn hapus iawn genyf ateb unrhyw gwestiwn o berthynas i'm hiachad, yr hyn sy'n fwy rhyfedd ar gyfrif fy oed (60 mlwydd) a'r meithder amser y blim yn dioddef.
JABEZ BALFOUR.
JABEZ BALFOUR. DYCHWELSD ADREF. G1 a n i 0 ya Sontliampton. RHEDEGFA GALED. Y CARCHABOR 0 FLAEN Y LLYS. Ar ol hir ddisgwyl a phryderu llawer yn ei gylch, o'r diwedd y mae yr anhebyg wedi digwydd, a Jabez Balfour yn ddiogel yn un o gelloedd carchar Holloway, yn Llundain, yn aros ei brawf o dwyllo cyfranddalwyr y Liberator a chwmniau eraill. Fe gofia ein darllenwyr am y modd y diangodd Mr Spencer Balfour-fel yr arferai gael ei alw y pryd hwnw/tua diwedd 1892,—pan dorodd Cymdeithas y Liberator a chwmniau eraill oedd ^dan aden warcheidiol yr A.S. Yn mhen amser clywyd mai yn Argentina yr oedd yn ymguddio, a gwnaed cais ar i awdurdodau y wlad hono ei gyftwyno dros- odd i swyddogion Pi-ydain, ond gan nad oedd cytundeb blaenorol rhwng y ddwy wlad gwrthodid gwneyd hyny. Yna gwnawd cytundeb ffurfiol, a thybid y cerid gafael ar Jabez yn ddidrafferth; ond Eid felly fu. Am fisoedd lawer buwyd yn ym- gyfreituio ar y mater, ac ar ymyriad y Llywodraeth y trosglwyddwyd ef i'r Traf- noddydd Prydeinig. Ni fu y fath helynt erioed o'r bron i gymeryd dyn i'r ddalfa. Yn mhen hir a hwyr cafwyd Jabez ar fwrdd y llong Brydeinig Tartar Prince," yn Buenos Ayres, a chredid fod pobpeth' yn iawn wedyn. Ond cwrddwyd a siomedig- aeth drachefn. Methodd y Tartar Prince a mynd dros y bar, a gorfu iddi droi yn ol hyd nes y ceid llanw uwch. Pan aed yn ot i'r porthladd wele swyddogion un o lysoedd Argentina ar y bwrdd ac yn hawli) ar i Jabez Balfour gael ei roddi i fyny iddynt hwy. Gwrthododd yr Arolygydd Proest, y swyddog o Scotland Yard, a gwneyd hvny, ac apeliodd at Lywodraeth Argentina. Addawodd y rhai hyny anfon catrawd o fil- wyr, 013 byddai raid, i rwystro i swyddogion Llys Salta gymeryd Balfour oddiar yr Arol- ygydd. Wedi cael llanw digon uchel cych- wynodd y Tartar Prince "—a'r Cadben Erans, o Gaernarfon, yn brif-swyddog arni —i'w thaith am Brydain a Jabez ar ei bwrdd. CYRHAEDD SOUTHAMPTON. Ma.wr oedd y disgwyliad am gyrhaeddiad y llong yn agos i Southampton. Tybid y cyrhaeddai rywdro nos Sadwrn i foreu Llun, ac yr oedd gohebwyr y wasg \vedi sicrhau agerlong i fyned i gyfarfod y Tartar Prince," end cawsant eu gwneyd yn ddyclirynllyd gan yr heddgeidwaid. Rhwng haner awr wedi pump a chwech o'r gloch y boreu yr oeddis yn parotoi i angori y Tartar Prince," pan dderbyniodd y cadben hysbysrwydd fod bad y Tolldy yn d'od atynt. Aeth yr Arolygydd Proest i lawr i gabau Balfour, a dywedodd wrtho, Rhaid i ni fyn'd ar fwrdd y tug yn mhen ychydig funydau." Atebodd Balfour yn siriol, All right, byddaf yn barod yn fuan." Pan gyr- haeddodd eweh y Tolldy at y llong daeth dau heddgeidwad ar y bwrdd, ae yn mhen yr haner awr daethant allan o gaban Bal- four a'r carcharor gyda hwy. Nid oedd gefynau am ddwylaw Balfour, ac edrychai yn hollol iach a chalonog, ac ar delerau rhagorol ag ef ei hun. Aeth at y cadben, a chyflwynodd iddo lythyr o ddiolchgarweh am ei ofal am dano, ac ysgydwodd law gan ddyweyd, Achos llawer o drwbl, ond fe welir na wnes ddim allan o le." Yna am- gylchwyd ef yn ofalus gan y swyddogion, rhag iddo dallu ei hun i'r mor, ac felly y trosglwyddwyd ef i launch y Tolldy. Ar ol ei sicrhau yn y caban, agerodd y bad am Southampton. Ar hyn daeth agerlong gohebwyr y was,- i ymyl. a doallasant ar unwaith fod Balfour ar fwrdd yr agerfad bychan, a throisant hwythau eu llong ar ei ol. Bu yn rhedegfa galed iawn rhwng y ddwy agerlong, a phan yn agoshau at y dociau arafodd bad y Tolldy, a phasiwyd ef gan agerlong y gohebwyr. Yna trodd y bad bychan o'r naill du, a chollwyd ef gan y gohebwyr. Aeth i gilfach fechan, a glan- iwyd Jabez heb i'r un o'r gohebwyr-a fuont yn disgwyl am ddeugain awr-gael golwg arno. Aed ag ef i orsaf y rheilffordd, a theithiodd i Lundain gyda'r gerbydres 7.45. CYHHAEDD LLUNDAIN. Cyrhaeddodd Balfour Lundain am 10.15, a disgynodd ef a'i geidwaid o'r gerbydres yn Ngorsaf Vauxhall, yn He myned yn mlaen i Orsaf Waterloo. Dod wyrl ef mewn cerbyd, a ffwrdd ag ef i orsaf heddgeidwadol Bow street. Ni cherddai mor ddiysgog wrth fyned i mewn i'r orsaf. Ar ol darllen y cy- huddiadau i'w erbyn c'odwyd ef mewn cell yn union fel rhyw garcharor cyffredin. DECHREU'R pkawf. Yr oedd yn llys yn orlawn o ohebwyr pan ddeehreuwyd y gweithrediadau. Syr John Bridge oeid yr ustus, ac wrth ei ochr ar y fainc eisteddai Mr H. M. Stanley. Parwyd cryn ddifyrwch pan ddaethboneddiges ffa- s>iynol i fewn i'r llys, a chan iddi fethu cael lIe arall, aeth yn syth i'r doc, ac yno yr eis- teddodd ar y fainc oedd Balfour i gymeryd ei le arni. Wrth gwrs, hysbyswyd hi o'i chamgymeriad, a chymerodd hithau ei heis- teddle mewn man 11 ai amlwg. Galwyd ar y carcharor, a phan ddaeth i mewn ceisiai beidio myned i'r doc. Ond yno y bu raid iddo fyned. Un cwestiwn yn unig ofynwyd iddo, a dyna oedd, "Beth yw eich enw." "Jabez Spencer Balfour," ebai yntau. Erlynir ar ran y Llywodraeth gan y Twrnai Cyffredinol (Syr R. T. Reed), Cyf- reithiwr Cyffredinol (Syr Frank Lockwood), f Mr Charles Mathews. a Mr Avory. Amddi- ffynir gan Mr J. O'Connor a Mr C. H. Swan ton. 11 Ar 01 peth dadleu ynghyicn y dull i fyned ymlaen, galwyd ar yr Arolygydd Froest. Dyma fel y tystiodd y gwr hwnw :—Ar y 3ydd o'r mis diweddaf gwelais y carcharor yn Salta, Deheudin America. Dywedais wrtho pwy oeddwn, ac fy mod am ei gy- meryd i'r ddalfa ar gyhuddiad o dwyllo. Nid atebodd ddim. Eis ag ef i Buenos Ayres, ac yna ar fwrdd y llong Brydeinig Tartar Prince." Darllenais iddo gopi o'r warant. Nid atebodd ddim. Dygais ef i Bow street, a phan ddarllenwyd y cyhudd- iadau drachefn ni wnaeth unrhyw sylw. Dyna y dystiolaeth syml a roddodd y swyddog, ac ychydig fuassi neb yn feddwl y fath helbul a gafwyd i gymeryd Jabez i'r ddalfa. Aeth yn ymgiprys gwyllt rhwng Mr O'Connor a'r ynad ynghylch y cyhuddiadau a hysbyswyd Llywodraeth Argentina a ddygid yn erbyn Balfoui. Dywedodd Syr John, gan fod y carcharor yn awr yn Mbry dain, y gellid dwyn unrhyw gyhuddiad yn ei erbyn. Cytunwyd i ohirio hyd ddydd Iau, ond deallid na wneid mwy na thra- ddodi nnerchiad i agor yr achos, ac y gohirid hyd ddydd Llun. Yna eir yn mlaen o ddydd i ddydd hyd nes y gorphenir y prawf. MEXICAN CURTS. TT"NOWN as Rev Joseph Holme'sMexican JlV Prescription, is the only guaranteed remedy for all those who suffer from the errors of youth, nervous weakness, exhaus- ted vitality, kidney, biaaaer, gravel, pro- state and kindred complaints, and has stood the test for twenty years. Send a self- addressed stamped envelope to Jos. Holmes, RemedyCo., Bloomsbury Mansions, Blooms bury Square, London, and get full varticu- | lars of this great remedy free of onarge. CUTICURA
Advertising
( ffWvK. f°r the (Pisir Luxuriant hair, with a clean, wholesome scalp, free from irritating and scaiy eruptions, is pro- duced by CUTICURA SOAP, the most effective skin purifying and beautifying soap in the world, as well as purest and sweetest for toilet and nursery. Sold throughout the world. Price, is. F. & 3OKS, 1, King Edward-st., London, E. C. th Skin, Scalo, and Hair." r_-
•""1 tan iN -
1 tan iN Nos Lun torodd tan allan mewn siop can- wyllydd yn Dublin, a llosgwyd y perebenog a hen wrig, o'r enw Kelive, i farwolaeth cyn y gellid eu hacbub.
ETREIC GLOWYR YN BOLTON.
ETREIC GLOWYR YN BOLTON. Daeth oideutu 300 o lowyr glofeydd Pell Hall, Little Hulton, Bolton, allan ar streic ddydd Mawrth yn erbyn cais i ostwng eu cyflogau. CD
OSCAR WILDE.
OSCAR WILDE. Rltyddhawyd Oscar Wilde (Idydd Mawrth ar feichniaeth, cfe ei. hun i'r swrn- o 2o00p, yr Is-i^arll Drumlanrig, y mab hynaf sydd yn fyw i Ardalydd Qneensbery, i 1250pj a Mr Stewart Headlam i 12.50p. Wedi i'r gwaith gael ei wneyd aeth Wilde ymaith gyda'r Is- iarll Drumlanrig.
CEISIO LLADD PLENT iN EI MEISTS.
CEISIO LLADD PLENT iN EI MEISTS. Yn heddlys Axminster, ddydd Mawrth, cyhuddwyd geneth un ar bymtheg oed, o'r enw Jeanie Gude, o geisio lladd bachgen tair bl wydd oed i'w meistr, frwy dori ei wddf a chyllell. Yr oedd y plentyn mewn cyflwr peryglus, a gohiriwyd y prawf er mwyn i'r meddygon wneyd ymchwiliad i'w chyflwr I meddyliol. Credir nad yw yn ei hiawn bwyll.
SERI 81'. HELENS.
SERI 81'. HELENS. Dydd Mawrth daeth tri chant o seir- coed St. Helens allan ar streic. Mae y gweithwyr yn gofyn codiad o ddimai yr awr yn eu cyflogau, er mwyn bod ar yr un tir a seiri Lerpwl, y rhai sydd yn derbyn naw ceiniog yr awr. Mae ar y meistri, ar yr oebr arall, eisieu i'r gweithwyr weithio 54 awr. Yn ngwyneb hyn mae y gweithwyr yn dweyd y caniatant i bethau aros fel y maent os cydsynia y meistri. Ofuir, modd bynag, fod y streic yn sicr o barhftu yn hir.
DIANGFA GYFYNG.
DIANGFA GYFYNG. Cafodd priod y Cadfridog Fraser ddi- hangfa wyrthiol yn Cheltenham, brydnawn Sadwrn. Yr oedd yn croesi y llicell, pan y daeth cerbydres yn mlaen. Collodd y fon- eddiges ei phen yn lan, ac yn lie cilio aeth rhwng y rheiliau. Gwelodd rhai o'r swydd- ogion ei pherygl, a gwaeddasant arni or- wedd i lawr. Gwnaeth hithau hyny, ac yr oedd haner y cerbydau wedi myned drosti eyn yr atahwyd y gerbydres. Yr oedd Mrs Fraser wedi llewygu, ond ni anafwyd hi o gwbl.
NICARAGUA.
NICARAGUA. O'r diwedd mae Llywodraeth Nicaragua wedi cydsynio i dalu'r iawn o 15,500p yn Llundain yn mhsn pythefnos, yn ol fel yr hawliai Lloegr am iddynt gymeryd y traf- noddydd Prydeinig i'r ddalfa ar gam. Pan wnaed hyn yn hysbys gorchymynwyd i'r llongau rhyfel Prydeinig ymadaelo Corinto. Rhoddwyd y dref hono yn ol i'r awcturdodau Ileo), a chodwyd baner Nicaragua i fyny uwchben y dref. Wrth ymadael, dydd Mawrth, moes-gyforchodd y llongau Pryd- einig y faner.
[No title]
Mae Miss Pollie Hughes (Telynores Menai), Porthaethwy, a merch i Mr Thomas Hughes, clerc Undeb Mon, wedi llwyddo i enill ysgoloriaeth delyn ewmni Erard, gwerth 120p yn y Royal Acacdemy of Music. M*e Telynores Menai yn adnabyddus iawn ar y llwvfan Eisteddfodol, a diau fod pob Cymro yn falch o'r anrhydedd y mae wedi ei enill. Lladdwyd glowr o'r enw Lloyd William Davies yn un ,o lnfeydd St. Helens ddydd Sadwrn, trwy i briddfaen a syrthiodd i lawr siafft y lofa ei daro ar ei ben. Bu'r Arglwyddes Kimberley, gwraig yr Ysgrifenydd Tramor, farw brydnawn Sa- dwrn, af ol cystudd blin. Merch ydoedd i'r larll Clare diweddaf, a phriododd Iarll Kim- berley yn 1847. Yn Ilys sirol Lambeth, erlynid clwb neillduol gan ddyn am iawn oblegid i gi y clwb ei frathu. Cafwyd allan fod yr erlyn- ydd yn aelod o'r clwb, ac felly dyfarniad y barnwr oedd nas gallai gael iawn am niwed t a gafodd gan gi yr oedd af ei bua ytf un o'i I berchenog.
Advertising
!;J 1f1-,1-e1n. \'$*' tJT'& t.> J Y. w I wish j Themselves ¥ i§ !|; an save y°ur tsrne when Titan Patent Soap is used It JL.. drives out the dirt without rubbing, j|s T0 and the clot heir hM ^1 much iongt»; Ji M s :3) yV) ':1 makes splendid lather, L76: and is soft and pleasant \f- to the skin. ($ ft. :ÀJ to the^sWa^ &i iV*5! '1- J\ "I' U\l!:?" tip » fei It Whitens Linen with- |§| out sunshine or chemicals, and makes flannels and wcoilens soft and fleecy, E xcci lent for colored and fjw| dyed articles, and specially /}¡ S:"d suited to silk ococ's, wliicn i < 'J LSh leaves in perfect condition. For all Domestic pur- sjii poses Titan Soap is un- equalled and the most '-pq'lj economical in the market jag f Try It 5 $and Prove if! g (f '/1 SOLE KANUKACTUREKS— SOLE KANUKACTUREKS— The Liverpool Patent Soap Company, Limited, {! 'W, LHfERPOOL. J 1 ,eW'E"1 <& i
GBONYSAU
GBONYSAU Blinir Mr A. C. Humphreys-Owen, A.S., gan rhyw anhwylder yn y gwddf. Erys ar hyn o bryd yn yr Abermaw. Crecia pobl Rhiwabon mai Mrs Mary North, sy'n trigo gyda hwy yn Afoneitha, yw'r hynaf yn Nghymru, os nad yn y byd. Os caiff fyw hyd yr lleg o Orffenaf, bydd yr hen wreigan sionc yn 105 mlwydd oed. Achosodd Esgob Llanelwy gryn siarad trwy ei waith yn peidio hebrwng gweddill- ion Elis Wyn o Wyrfai i dy ei hir gartref. Gwir iddo fyned gan belled a Chorwen yn y gerbydres, ond gan ei bod yn gwlawio, aTr un closed carriage i'w chael, nid aeth ei Ar- glwyddiieth i'r cynhebrwng, a barnodd m»i y peth goreu allai wneyd oedd teg edrych tuag adref. Cael ei gornelu i blwyfi anghys- bell a thlawd gafodd Elis Wyu druan yn ei fywyd ac ychydig' wlaw ataliodd urddas- olion yr Eglwys i fyned i'w angladd. Ychydig barch mae'r Estrones yn ei dala i Gymry gwladgarbl. Nid oes fawr groesaw i'r cyfryw o fewn ei mayfwvrydd hi. Pan mae cymaint o son am sefydlu llyfr- gelloedd rhyddion yn y pentrefi, gresyn grweled trefi. pwysig heb feddu'r cyfryw. Mae Treffynon wedi penderfynu cael uu ar unwaith, ond y mae Caergybi yn boddloni ar son am hyny ynlunig. Yn Ngogledd Cymru cynyddodd y Wes- leyaid 201 yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, a 206 yn y Dehendir. Dechrenodd y Parch Rhys J. Huws, Aber- maw, gyfansoddi pryddest ar loan, y dis- gybl anwyl"—testyn Eisterldfod Llanelli, ond ymddengys ei fod wedi rhoddi heibio cyn ei gorphen. Mae Cadvan yn un o'r beirniaid yn Llanelli. Cyhoeddir y rhan gyntaf o bryddest Mr Huws yn y Geninen" am Ebrill. Rhifyn rhagorol o'r "Llnsern" yw'r un am Mai. Mae ynddo fwy o amrywiaeth nag arfer, ac y mae'r nodiadau ar yr Epis- tolau Bugeiliol ar Lyfr Josua yn sicr o brofi lawn mor werthfawr a'r rhai a fn ar y meusydd blaenorol. Difyr yw'r hanes geir gan Miss Jones-Griffith, Nant Peris, am ei thaith i Ddinas Pfair y Byd ac yn ol. Mae'r Parch Thomas Gray, Birkenhead, oherwydd gwaeledd yn ei deulu, wedi rhoddi heibio ei fwriad o dalu ymweliad a'r America, y flwyddyn hon. Da genyf ddeall fod ei ferch fach ychydig yn well, a golwg Uect ddawol am ei hadferiai graddol.
|CHINA A JAPAN.
CHINA A JAPAN. Mae llywodraeth y ddwy wlad uchodwed cymeradwyo a selio y cyfamod wnaed er heddwch gan gynvychiolwyr y ddwy wlad. yn Simonoseki. Mae copiau seliedig o'r cytundeb wedi eu cyfnewid gan gynrychiol wyr y ddwy wlad yn Chefro. Nid oedd dim cyfnewidiad yn y telerau, ond y mae Japan. ar gais Ffrainc, Germani, a Rwsia, wedi cyd- synio i wneyd ychydig yfnewidiu.dau. Mao Japan wedi amlygu ei pharodrwydd i roddi i fyny ei hawl i gadw gorynys Liastung gyda I Port Arthur yn barhaus yn ei meddiant, ond wrth gwrs bydd raid i China dalu swm mwy o iawn am hyn. Dywedir fod y swm ych- wanegol y gofynir iddi dalu yn ddeng mil- iwn o bunau. Disgwylir felly y gellir osgoi unrhyw anghydwelediid a allai godi rhwng y galluoedi Ewropeaidd a Japan.
Advertising
TE PERAIDD MAZA.WATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERATDD MAZAWATFEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. 0 Is 6c i 4s y pwys. Gan bob Grocery
DAMWAIN I GERBYDRES FRENHINOL.
DAMWAIN I GERBYDRES FREN- HINOL. Fel yr oedd y gerbydres frenhinol yn cludo Brenin a Brenhines yr Eidal o Florence i Rufain, nos Lun, cyfarfyddodd a damwain yn agos i Incisa. Yn sydyn heb unrhyw rybudd ysgydwyd y cerbyd yn bur ddrwg a niweidiwyd rhai o'r gweision. Yr oedd y Brenin a'r Frenhines yn cysgu ar y pryi a deffrowyd hwy, ond yn ffodus diangasant yn ddianaf. Credir fod y rheiliau yn an- wastad, ac i'r cerbydau felly redeg oddiar y rheiliau.