Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
VI 1 VI t t I .1.. ABERTH Y WEDDW. HANESYN RHYFEDD 0 LANELLI. Y mae hanesyn torcalonue, iceddai pohebydd o Lamelli, wed myned o gwmpas y wlad, am ben wraig weddw o'r enw Mar- garet Thomae, yr hon syddyn 78 mlwy doed, ac yn byw mewn bwthyn o'r enw Brynmawr, per ct. David's Colliery, Llanelli, yr hon ydoedd wedi bod yn ferthyres i wendid mawr o'r dropsy, a'r hon a dèaeth yn ddilynol yn gripil wirioneddol, ac yn analluog i adael ei bystafell. Yr oedd ei chymydogion yn gpredig iawn vrthi, ac yn ei chynorihwyo oreu ijallent. Pen derfyncdd ofyn cymhorth plwyfol, a bu ilr gwarchoidwaid hael- frydig ganiatau 28 6c yn yr wythnos iddi at gael bwyd a thalu yr avdreth. Yr oedd y meddyg wedi ffaeln gwneyd dim iddi. er ei bod wedi awar-o punoedd am v n')ill beth a'r llall; oni jr diwedd torodd i lawr, ac nir1 oedd dim i wnoyd lies iddi tu yma i'r bedd. Un boreu daetb cwmwl aManafrid h- :b:o, pef Grind, yr hwn a ddywedodd wrtlii am gael potelaid 28 9c o MOKlKL'S SOVRAN. Ond pa fodd y gallai ei gael tra na chawsai ond 2s 6c yr wythnos? O'r diwedd, aro! gwn-yrl akerth n>awr, gallodd brynu pots-laid, yn yr hon y cafodd gyfaill gwir- ioneddol—aefh v poenaa ymaith, rho.ir.odd ei baglan heibio. y mae yn awr yn gallu myned gwmoas, a" i'r c:t ei, yr hyu nid oedd wedi ei wneyd er's llawer blwyddyn. P\y bynag sy'r amhea yr han-■r.vn irwn, yaiwalsd non anfoued at Widow Thomas, Brynmawr, near Bryn, Llanelly. Ar Worth l1 bob jffvryilydd am 2s 9c a Is 6c. Yn Ngbaernarfon a Bangor gan Mri Evan- Loko, groc ers, for,, no.: o .MOREL'S Depot, Llanelly LLYFRAlf A CHERDDOEIAETH CYHOEDDEDIG GAN GAVMNI Y WASG GENEDLAETHOL GYMREIG (CYFYNGEDIG). I IN AWR YN BAKOD. YMbONAU SEF CASGLIAD 0 DDAENAU EARDDONOL GAI; T PARCH J. J. BOBERTS, flolo Caernarfon)■> PORTHMADOG. CTYNVTYSIAD. Ardderchog lu y morthyri. Y Piwygiad. Yr An i. UI ia etlr.rr. Mabiuu^ioii. Y D bl iardd ar Gader Idris. Y Tyiiiiiihorau. Roger Williams. Pwy a, a drcsom ni. A Duw a ddywedodd bydded. A mi mewn myfyr fel mewn hun. Y bwriad trancedig. Y rhai a hunasant. Gellir ei gael ,m y Llyfrwerthwyr, neu yn unioiigyrclici o'r Swyddfa hon. Pris Swllt, neu gyda'r post Is 1.c. CYMRU FYDD, CYMRU RYDD; OR THE NATIONAL MOVEMENT. I' IN WALES. BY A CELT. PRICE SIXPENCE. CONTENTS: CHAPTER I. -The Present Outlook-Three Oppressions. CHAPTER II. —Language and Nationality. CHAPTER III.—Education and Culture. CHAPTER IV.—Labour Interest. CHAPTER V.—Development. CHAPTER VI.—Social Relations. CHAPTER VII.—Politics. CHAPTET VIII.—Organisation. CHAPTER IX.—Cymru Fydd and Re- ligion. I CHAPTER X.—The Celt and his Mission. Post Free 7&d, from the Welsh National j Press Co.- I +d.. Carnarvon. DRAMA. Y BAR A'R CERBDOR: NEU PWY EN ILL A'R FUN P GAN "ELPHIN" PRIS CIIWE' CHEINIOG. TELERAU NEILLDUOL I GWMNIAU DRAMAYDDOL. TELERAU ARFEROL I LYFR- WEETHWYK. ARCHEBION I'W HANFON I SWYDD- FA'R GENEDL," CAERNARFON. LLYFRAD y SGOL QYMEU jp YDD WEDI eu cyfaddssu at ofynion y Llyw- ) odraeth yn Ysgolion Dyddiol Cymru. Mae y llyfrau hyn yn darparu ar gyfer pob safon a phob maes o astudiaeth. Gan y Proffeswyr J. E. Lloyd, M.A., J. M. Jones, M.A., Dr Joseph Parry, ac ereill. Yn awr ya Ba. cd: LLYFR pYNTAF rTANES, JLL Pris Is Sc., Gan y PROFFESWR J. E. LLOYD. M.A. YN Y WASG: IL _LYFR JJ A N E S, Ac i fod yn Barod yn fuan, gan yr un Awdwr. LLYFR BACH, 1 II YN AWR YN BAROD, Gan Mr L. D. JONES, Garth School Bangor. L L Y F ReA N U J Gan DR JOSEPH PARRY, 1 Yn Awr yn Baiod, 3c a 4c. Cyfrol I. yn awr yn barod. Bris Swllt. ANTURIAETHAU CYMRO YN I AFFRICA, sef Hanes Taith i Feusydd j Anr Mashonaland a Matabeleland, gan William Griffith, M.Inst., M.E. (gynt o I Wig). Y llj fr harddaf a rhataf ei bris yn Gymraeg. Cyuwysa amryw o adailuniau lliwiedig. ( Allan o'r Wasg diwedd Mai, "X7 E AIL GYFjtiOL. Oofaler am roddi JL archeb am dano yn brydlon. Y G ENINEN: pYLCH GRAWN CENEDLAETHOL Chwarterol. Y"n cynwys erthyglau ar Bynciau'r Dydd, yn WIeidyddol, Crefyddo, a Llenyddol, gan Brif Ysgrifenwyr Cymru. Pris Swllt. Gyda'r Post, Is 1 jc. QYMRU; CYLCHGRA WN MISOL i ymdrin k V Hanes, Llenyddiaeth, Can, Celf, ac Addysg Cymru. Dan olygiaeth Owen M. Edwards, M.A., Rhydychain. Pris 6o, gyda'r Post, 7c. Y T LUSERN: OYHOEDDIAD MISOL at wasanaeth J Eglwysi ac Ysgolion Sabbothol y Methodistiaid Calfinaiad. Dan olygiad y Parch R. Humphreys, Bontnewydd, a'r Parch J. Williams, Lerpwl. Pris Ceiniog. I SBONIAD AR LYFR GENESIS (Try- dydd Argraphiad), gan y Parch Richard Humphreys, Bontnewydd, Caer- narfon. Pris mewu llian 3s. Haner rhwym cryf, 4s; gyda'r Post, 3s 3c a 4s 3c. Telerau arferol i lyfrwerthwyr a dosbarthwyr. ESBONIAD AR LYFR EXODUS (Try- ■KJ dydd Argraphiad), gan y Parch Ri- chard Humphreys, Bontnewydd, Caernar- fon. Pris mewn llian, 3s. Haner rhwym cryf, 48; gyda'r Post 3s 3c a 4s 3c. Telerau arferol i Ivfrwerthwyr a docbarthwyr. ESBONIAD AR LYFR JOSUA, at was- anaeth deiliaid yr Ysgol Sabbothol, gyda map hardd yn egluro y Llyfr a'r Nod- iadau, gan y Parch Eichard Humphreys, .Bontnewydd. Fris, tair ceiniog y rhifyn gyda'r Post, 4c. Telerau arbenig i ysgol- ion. T LAWLYFR, AR WERSI YSGOLION SABBOTHOL y Metkodistiaid Calfin- aidd am y flwyddyn Ebrill 1895—Mawrth 1896, yn cynwys Hanesiaeth Ysgrythyrol, Josua i.—xiii., 14, gyda map, gan Edward Jones, Bangor. Piis, dwy geiniog. ELOCUTION and ORATORY.—De- signed for Classes and Private Stu- dents. By the Rev T. C. Edwards (Cynon- iardd), D.D. Price, cloth 2s 6d per post, 2s 9d. A DGOFION ANDEONICUS, sef dethol- iad o gynarchion llenyddol yr awdwr, y rhai a ysgrifenwyd ganddo yn ystod y deng mlynedd diweddaf, ar ei welycystudd. Pris mewn llian hardd, yn cynwys y cludiad, 2s 60. HANES Y FFYDD YNG NGHYMRU, gan Charles Edwards. Dan olygiaeth Owen M. Edwards, M.A. Pris 3c, gyda'r post 3lc. p-LANT Y BEIRDD. Gan Owen M. Edwards, M.A. Pris Ie, gyda'r post 1-c. IANIADAU JOHN GRUFFYDD U HUGHES (Moelwyn).-Pris Is. pENILION TELYN.—Wedi eu casglu gan W. Jeukyu Thomas, M.A. Dan olygiaeth O. M. Edwards, M.A. > c ERDDORIAETH: DINYSTR Y DEML. Cydgan ddesgrif- iadol i goran meibion. Gan W. T. Rees (Alaw Ddu). Pris, sol-ffa 4c; hon nod- iant, Is. GWLITHYN, Canig gan y diweddar J- R. Roberts, Organydd, Bangor. Pris, 2e. 0 CHWECH O ANTHEMAU. Gan E. S. Hughes, E.A.M. Pris, hen nodiant Is; sol-ffa 6c. Gellir eu cael yn rhifynau ar wahan fel y canlyn 1. Anthem Angladdol Mae nghyfeillion adre'n myned" a "Molwoh yr Arglwydd." Hen nodiant, pris 6c; sol-ffa, 4c.-2. "Clyw 0 Dduw fy lefam." Hen nodiant, pris, 6c; sol-ffa, Uc. -.5. Cadw fi 0 Dduw." Hen nodiant, 3c; sol-ffa, lie.-4. Yr Arglwydd yw fy Mugail," a Duw sydd noddfa." Hen nod- iant, pris 6c; sol-ffa, l|c yr un. Y DDAU NODIANT, PRIS 60 YR UN. CAN GENEDLAETHOL CYMEU Alaw a chydgan: geliir canu alaw y cydgan fel Solo os dewisir, a phan na bydd y lleisiau oraill wrth law. Y geiriau gan Deiniol Fychan, buddugol yn Eisteddfod Bethesda, 1890, a'r gerddoriaeth gan y di- weddar P. S. Hughes, R.A.M. jL'WYLLYS FY NHAD, yn G.—Y geir- iau o Drysorfa r Plant," a'r gerddor- iaeth gan Mr John Roberts, Organydd, Glanogwen, Bethesda. UWCH BEN EI BEDD.—Y geiriau o Drysorfa'r Plant," a'r gerddoriaeth gan Mr John Roberts, Organydd, Glan- ogwen, Bethesda. Y31P.U.- Can i Soprano neu Denor. Gan U Evan E. Jones, Ebenezer. PA Lii MAE'R AMEN.—Y geiriau gan Gwyrosydd, a'r gerddoriaeth gan Ap Glaslyn. BOED YSBRYD EIN CYNDADAU.— 10 Y geiriau gan Talhaiarn. Y gerddor- iaeth gan Hush Jones (buddugol yn Eis- teddfod y Bedyddwyr, CaerDarfon). A ML GNOC A DYR Y GAREG.—Can 1 Baritone, Y geiriau gan Gwyrosydd, y gerddoriaeth gan it. S. Hughes, R.A.M. YGWR A E SI ACE D WEN. (Y Chwar- Y elwr). Can i Denor. Y geiriau a'r gerddoriaeth gan Eos Bradwen. GOEPHWYS AR Y RHWYFAU.-Can i Soprano neu Denor. Y geiriau a'r gerddorioeth gan Ap Glaslyn. CANWYLL FY LLYGAID WYT TI.- e Y geiriau gau Glan Padarn, yr alaw gan Ap Glaslyn, a'r cyfeiliant gan Eos Bradwen. IGODI'R HEN WLAD YN EI HOL.— ri_ Can i Baritone, gan Ap Glaslyn. I Can i Baritone, gan Ap Glaslyn. TA TA.-O,an i Baritone, gan Ap Glaslyn. MESSERS W. DEW & SON. COUNTY OF ANGLESEY. PARISH OF LLANDYFRYDOG, NEAR LLANERCHYMEDD AND AMLWCH. SALE OF VALUABLE FREEHOLD PROPERTIES. A/I ESSES W. DEW & SON will OFFER 1VJL for SALE BY PUBLIC AUCTION, at the Bull Hotel, Llangefni, on Thursday, I June 27th, 1895, at 2 o'clock in the after- noon. A. R. P. Lot 1.—BEYNIATT TECI, yearly tenant, Mr John Grif- fiths 40 1 23 Note.—Lots 2 to 16 stand in a ring fence, are all near the Village of Pen-y-graig-wen, and they will, in the first instance, be offered in one Lot, and if they are not so sold, then they will be offered as shown below. Lot 2.—PEN-Y-LON, yearly tenant, Mr John Owen 24 2 29 Lot 3.—TY'N-Y-LON, yearly tenant, Mr Hugh Parry 5 1 7 Lot 4.—CWRT-Y-D WND WE, yeary tenant, Mi Robert Parry 31 0 21 Lot 5.—B ARN HILL (part of), yearly tenant, Mr Thomas Ro- berts 2 1 37 Lot 6.—TY POBTY, yearly tenant, Mr Henry Parry 3 0 6 Lot 7.-BARN HILL (part of), yearly tenant, Mr Thomas Ro- berts, and C WET- Y D WND WE (part of), yearly tenant, Mr Eo- bert Parry 9 122 Lot 8.-SHOP-Y-LON, yearly tenant", Mr John Thomas 0 0 21 Lot 9.-BARN HILL (part of), yearly tenant, Mr Thomas Ro- berts 7 0 1 Lot 10.—LLWYN YSGAW, yearly tenant, Mr Thos. Hughes 4 2 33 Lot I l.-CAE'R GORS, yearly tenant, Mr Owen Evans 24 3 12 Lot 12.-PENDREF or TY- NEWYDD, yearly tenant, Mr Hugh Hughes 0 3 31 Lot 13.-NANT, yearly tenant, Mr John Jones 3 2 10 Lot 14.-TANYGRAIG (part of), yearly tenant, Mr William Jones 20 2 0 Lotlo.-T Y'N YGEAIG, yearly tenant, Mr David Owen 2 3 23 Lot 16.-HEN GAPEL and part of TANYGRAIG, yearly tenants, Mrs Mary Williams, Mr Edward Williams, and Mr Wil- liam Jones 0 0 25 Lot 17.-GADFA, yearly ten- ant, Mr Richard Lewis 31 3 5 A212 3 26 Particulars, with plan and conditions of Sale, may be obtained at any of the principal Hotels in the district; of Messrs Newman, Paynter & Co., Solicitors, 1, Clement's Inn, London; Messrs Rd. James & Humphreys, Solicitors, Llanrwst at the Auctioneers' Institute, 57, Chancery Lane, London; or of the Auctioneers. Wellfield. Bangor. 582D COUNTY OF CARNARVON. PARISHES OF LLANLLYFNI, LLANDWROG, LLAN- WNDA, AND LLANBEBIIG. SALE OF VALUABLE FREEHOLD FARMS, TENEMENTS, AND ACCOM- MODATION LANDS. MESSRS W. DEW & SON will offer for Sale by Public Auction at the Sports- man Hotel, Carnarvon, on Saturday, July 13th, 1895, (and not on the 6th as previously advertised) the ftwllowing choice Freehold Properties, comprising in all 153 £ Acres. PARISH OF LLA N'LLYI'-NI. -Panrty Hen, Llwyndy Mawr, 'Rallt Felen Isaf, 'Rallt Felen Uchaf, Fron Felan, Tanyffbrdd Cot- tages and Crofts, jCae Uchaf, Pare, Clogwyn Lodge, Frondirion, and Bryntirion. PARISII OF LLANDWROG. Penybw leh and Broniwrch. PARISH OF LLANWNDA. Hafod Rh03 Uchaf, and valuable Field Dear Saron. PARISH OF LLANBEBLIG.—Ala Bowl and Ty'nygors. Full paiticulars of Messrs Hugh Jones & Co., Solicitors, Carnarvon • or of the Auctioneers, Wellfield, Bangor* 61LLP0STING-! BILLPOSTIIIGV.I. BILLPOSTING! DYMCTNA THOMAS GRIFFITH, 5, GLANYRAFON) AMLWCH, WNEYD YN HYSBYS y bydd yn barod i ymgymeryd a dosbarthu a gosod i fyny HYSBYSLENI yn Amlwch a'r amgylchocdd. In TELERAIJ RHESYMOL. Tff ANTED from July 27 to August 17 Furnished Apartments (a sitting room and 2 bedrooms) in a farmhouse pre- ferred, in the neighbourhood of Capel Curig. Apply, stating terms, to "B," 72, Broom- grove road, Sheffield. 849j A LL LETTERS ANSWERED.—Any .LX person who has used with advantage the medicine sold under the name of Dr Wil- liams' Pink Pills for Pale People is earnestly requested to communicate with Q.Z., at the office of this paper, the Genedl, Carnarvon. GEMAU EHAD.—Bydd i siopwyr gael fod y I Stoc fwyaf a'r prisiau iselaf yn Masnachdy Millington, 12, Houndsditch, London. Geliir cael Clociau, Oriaduron, Cyllill, Cribau, Gwydr- • ddrychau, Pibelli, Pyrsau, Violins, Accordions j Jubilee Jewellery. Catalogues darlunedig i'w cael yn rhad. Sefydlwyd 1857. I MR. J. G. JONES. PLWYF LLANDWROG. ARWERTHIANT PWYOIG AP. DYDDYN RHYDD-DDALIADOL. Dymuna \| E J. G. JONES wneyd yn hystys ei i VX fod wedi ei gyfarwyddo i 'Werthu ar Auction Gyhoeddus yn Mount Pleasant Inn, Llanwnda, Dydd Gwener, Mehefin 21, 1895, am saith ox gloch yn yr hwvr, yn unol a'r telerau a hysbysir ar y pryd,yr oil o'r Tyddyn Rhydd-ddaliadol neu y Ty a'r Tir adna- byddus wrth yr enw CILFODEN, gyda'r oil o'r adeiladau syad yn sdyll arno, ac yn cynwys mewn mesuriad, 3a lr 20p. D.S.—Dymuna yr Arwerthwr alw sylw arbenig at y lot hon, gan fod y tir yn I eithriadol dda, a'r adeiladau mewn cyfl'.vr 5 ardderchog. < Am ragor o fanylion, ymofyner a Mr R. O. i Roberts, cyfreithiwr, Market street, neu yr arwerthwr, yr oil o Gaernarfon. SNOWDON RANGER HOTEL. IMPORTANT SALE OF FARMING STOCK, HOUSEHOLD FURNITURE & EFFECTS. "jVTE. J. G. JONES begs to announce hav- 1.TJL ing received instructions from Mr Tom Roberts (who is leaving) to Sell by Public Auction, at the above place, on Mon- day, June 24th, 1895, the whole of the in and out-door effects, comprising, briefly, of the following -2 Cows in full profit, 29 moun- tain Wethers, 1 Chestnut Pony, 13 hands, aged; 1 black Pony, 12 hands, grand mover; 1 light bay Cob, 14.2 2 Bullocks, 1 Sow in pigs, 4 small Pigs, 1 prize Boar, 1 Dog-cart, 1 Waggonette, 1 basket Trap, 3 Boats, Hay Shed, a small quantity of Hay, Manure, Wooden Hurdles, Wheelbarrow, Harness, &c., &c. Also the Household Furniture in Iron and V, ooden Bedsteads, Drawing Room. and Dining Eoom Suites, Tables, Chairs, One Pianoforte (iron fr ^P-ie, cbeck faction by Eentall of London), Cftipets, bilcl-jtlis, Washing Stands, Dressing Tables, Fenders, Fire Irons, Bedroom Waxes, Window Pole and Rings, &c., &c., with all the Kitchen Utentils, too numerous to mention. I Sale to commence at one o'clock prompt. For further particulars apply to Mr Tom Roberts, on the premises, or to the Auction- eer, Paternoster Buildings, Cmiarvon, MR W. H. OWEN. GRUGAN DDU, GROESLON, I I GOSODlR GAN \/JR WM. H. OWEN, ary lie, pryd- x A nawn Gwener nesaf, yr 2lain cyfisol, rhwng pump a chwech o'r gloch, lotiau o DIR GWAIR A PHORFA ar delerau ffafriol. Caernarfon, Mehefin 17, 1895. FOR SALE. CARN ARVON WITHIN A MILE. SMALL FEEEHOLD EESIDENTIAL ESTATE. Charmingly situated. Modern House-in perfect order. Gardens, grounds, stabling, &c., and rich land. Area about 10 acres. Early possession. For particulars and to tre;it please apply to Mr WILLIAM H. OWEN, Auctioneer, Carnarvon. MM R, PAHRY, CAEHAIDD MAWR, EHOSTEYFAN. MAE ME ROBERT PARRY wedi ei gyfar- wyddo gan Mr Griffith Jones, yr hwn sydd yn ymadael, i Werthu ar Auction yn y lie uchod, dydd Mawrth, Mehefin 25, 1895, yr holl Stoc, &c., yn cynwys 7 o Fuchod godro ?hagorol, 4 ohonynt yn eu llawn broffit, a'r gweddill yn gyfloion; dau Ddy- newiad banyw, un eto gwryw; tri o Loi gwryw, dau Geffyl, bwylus ynmhobgwaith; Hwch ac wyth o foch bach, dwy Hwch dorog, dwy Drol, dwy set-o Ger bon a blaen, dau Gar passengers, nryf a hwylus; dwy set o Harnis, dwy Axadr, Og Dridarn, Cribyn Fawr, Scraper, Chaff Cutter, Roller, Scuffier, a llawer o fan bethau. Cynyrch 18 o aceri o Wair, pum acer o Geirch, dwy acer o Bytatws, yr holl Dir Pori, y Tail, &c. Hefyd, gwerthir rhan o Ddodrefn y Ty, Llestri Llaeth, &c. Coel fel yr hysbysir ar y pryd gyda meich- iafon boddhaol. YrAuctioi i ddechreu am 1 o'r gloch yn brydlon. Am fanylion pellach ymofyner a'r Ar- werthwr, 3, Salem terrace, Pwllheli. PENYGEOES. BYDD ME E. PAEEY yn Gwerthu ar Auction yn y Warehouse gysylltiedig a Glad- stone House, Penygroes, dydd Iau, Mehefin 20, 1895, Ddodrefn Ty, yn cynwys Dodrefn a Llestri Cegin, Gwelyau Plu a Floes, a llawer o bethau rhy luosog i'w henwi. Yr arwerthiant i gymeryd lie am 1 o'r gloch yn brydlon, set yn flaenorol i'r Ar- werthiant ar yr Eiddo Prydlesol. Telerau, arian parod. 862 NANTLLE VALE.. W. GRIFFITH DUTIES, BILLPOSTEE, TOWN CRIER AND BILL DISTRIBUTOR, PENYGROES, R.S.O. BiM,posilNG contracted at the must moderate terms at Penygrces, Talysarn, Nan tile, Llanllyfni. All orders carefully and promptly executed. rN AWR YN BAROD, PRIS SWLLT, YR AIL GYFROL 0 ANTDHIAETHAU CYMRO YN AFFRICA, GAN WILLIAM GRIFFITH, M.INST.M.E. (gynt o Borthdinorwjg). CYNWYSA AMRYW 0 DDARLUNIAU LLIWIEDIG, Ar werth gan yr holl Llyfrwerthwyr, neu geliir ei gael yn union- gyrchol o'r Swyddfa hon ond anfon 1/2. Cwicnir Wasg Genedlaethol Gymreig (O.;f.) Caernarfon. sop,p OP. FESGWP& RD Vi ER. FT A T For 160 WiMpeJi the splendid Picture «The Charge of the Light Briga^ta^riltI^ | _WfWt„^J™ne, carnage paid. Full particulars on each Wrapper. WATSON'S MATCHLESS CLEANSER Is sold only in 16oz. Tablets. A 16oz. TABLET of SOAP for 3d. equals 3d. per lb. A,42oz. „ 8H. »- | A 16oz. TABLET of SOAP for 3d. equals 3d. per Ib., A,42oz. „ fl. lid;" 8H. 5. | CYNHELIR YR EILFED A RDDANGOSFA 0EFFYLAU, &c., YN AMLWCH, I DYDD GWENER, GORPHENAF 19, 1895.! Cynygir Gwobrwyon Anrhvdeddus yn y gvrahanol adosbaithiadaw. j Derbynir Entries hyd ddydd Ian, Gorphenaf I lleg, 1895. Geliir cael Schedules of Prizes, Entry Forms, &c., ond anfon at DAVID JONES, Bull Inn, Amlwch, 852j Ysffrifenydd. I- cAFWYD, dydd Llun y Sulgwyn di- weddaf yn nhref Caernarfon, watch merch, a chadwyn wrthi. geliir cael y cyf- ryw ond rhoddi desgrifiad oywir ohoni, a thalu y costau angenrheidiol, gan Miss Kate Lewis, Bryn Madog, Llanddeinioleu. z! r IVEiiPOOL— BHAFrEyEUKY HOTEL Mount Pleasant, 100 rooms, near Central and Lime Street Stations. No intoxicants sold Moderate charges. Electric Light. A first class Temperance Family and Commercial Ilotal. TEOMSOFS LOiSG-WAlSTED W JfUOiliiO PERFECT FIT OLD BY ALL DBAPERh MILLION PAIRS ANNUALLY. z- 1. Fi I 1. c D 10/6. i: 8/6 F 6/6. tt 5/ Black is oxtra. Approved by the whol pol te world. Twelve First Medals. If your Draper can't supply you write direct to 112, Fore street, Lon- don, giving size and en- closing P.O.O., and the Corset will at once be sent to you. I THE CORSET FOR THE MILLION No. 3403, in all Colours, 3s 6d. W, 3, THOMSON, &Co., Ld., Manufacturers. A gent in all towns. writoE or nam« of nearst agent, Carnarvon, D. Roberts, Waterloo House; WiDiaTO. Jones, lo, Bridge street. Bangor, W, O Willlara^ Manchester Mouse: J. Thoaaas i»7, street. J"-
MiSSULfr CYMKU. ~
MiSSULfr CYMKU. Dydd LIun ail-ymaflwyd yn y ddadl ar Fesur Cymru, ac ymlusgo yn mlaen yn araf mae'r ddadl o ddydd i ddydd, ond ni wellhawyd rhyw lawer ar y Mesur. Mae'n ymddangos fod y Llyvvodiaeth wedi taro ar gyn- I Ilun newydd i hyrwyddo'r Mesur drwy'r Ty. Yn lie dal yn bender- fynol at ddarpariadau'r Mesur, ant allan o'u ffordd i gyfarfod dymun- iadau eu gwrthwynebwyr, ac i geisio eu heddychu. Yr wythnos hon y maent wedi caniatau dau bwynt pwysig i'r blaid Doriaidd acEglwysig, tra y maent wedi ti oi yn^lustfyddar i apeliadau eu pleidwyr ftyddlon eu hunain, i wneyd y mesur yn fwy der- byniol gan y Cymry. Darparai'r Mesur, fel y tynwyd ef allan ar y cyntof, fod pob rhoddion a gyflwynwyd gan bersonau preifat i'r Eglwys ar ol y flwyddyn 1703, i'w hystyried fel yn eiddo i'r hglwys ar ol cael ei Dadssfydlu. Ond mynai y Toriaid a'r Kglwyswyr nodi blwyddyn llawer cynarach na hyny fel llinell derfyn, neu bcidio rhoddi terfyn o gwbl. Ar ol peth dadl bodd. lonodd Mr Asquith i symud y dydd- iad ddeugain mlynedd yn ol, gan nodi y flwyddyn 1662 fel yr un oedd i fod yn llinell derfyn. Dyna'r adeg y darfu i'r Eglwys a ddadsefydlwyd yn ymarferol gan Cromwell, gael ei hail gysylltu a'r Llywodraeth gan Charles II. Dydd Mawrth aeth Mr Asquith gam yn mhellach yn ei ym- drech aflwyddianus i gymodi y Tori- aidl drwy roddi yr Eglwysi Cadeiriol yn hollol yn nwylaw yr Eglwys ddad- sefydledig. Yn ol y Mesur fel y darllenwyd ef yr ail waith, edrychid ar yr eglwysi cadeiriol hyn fel eiddo I cenedlaethol.a rhoddid hwydan ofal y tri dirprwywr a benodid dan y ddeddf. Ond yr oedd yr Eglwys i gael eu defnyddio, at eu gwasanaeth hwy y parhai yr eglwysi cadeiriol yn gyfan- gwbl. Yn awr y maent i gael eu cyf- Iwyno yn hollol i'r Eglwys. Yr Eg. lwyswyr fydd yn eu rheoli, ond caiff y genedi y fraint o dalu am eu had- gyweirio o gronfa genedlaethol y degwm Fel prawf mai hollol ddifudd yw ymdrechu cymcdi y Toriaid, gallwn nodi y ffaith mai nid cynt yr oedd yr eglwysi cadairiol wedi cael eu rhoddi iddynt nag y gofynent am y mynwentydd hefyd. Dywedent mai cam a theimtadau perthynasau yr Eg. I Iwyswyr a orweddant yn y mynwent- ydd hyn, fyddai eu trosglwyddo i of-il corph gwladol. Wrth gwrs, yr oedd y rhai a ddefyddient yr ym- rwymiad hwn yn anghofio mai Ym- neillduwyr yw'r rhan fwyaf o'r rhai a gysgant yn llwch v mvnwentvrlrL ¿ J Gwyr ein darllenwyr yn dda am y dull y mae y perchenogion clerigol yn arfer eu hawliau yo y mynwent- ydd, ac yn mathru teimladau yr Ymneillduwyr a gleddir ynddynt yn y modd mwyaf gwaradwyddus. Yn ffodus, safodd Mr Asquith yn dyn at yr adran fcl yr oedd yn y Mesur, ac ni ciiaiff y clerigwr dra-arglwydd- j iaethu mor ormesol ar y mynwentydd ar ol i'r Mesur hwn dd'od yn gyfraith y tir. Ar y cyfan, nid ydym yn hoffi t6n y ddadl yr wythnos hon. Drwg genym weled y fath barodrwydd i fyned i gyfarfod y gelyn, tra yn dal mor ystyfnig i wrando ar geisiadau a wneir gan aelodau Cymreig i gyf- newid rhyw gymaint ar y Mesur er ei J wneyd yn fwy derbyniol gan y sawl y dyg:r ef yn mlaen er eu mwyn. Y wers yw fod yn rhaid i'r aelodau Cymrelg fod yn hollol unol a phenderfynol. Gwnaeth yr aelod dros Eifion, Mr Bryu Roberts, araelh gref pan gynygid trosglwyddo'r myn- wentydd i ofal yr Eglwys, yn pro- testio na fynai Cymru hyny. Dylai'r holl aelodau amlygu yr un penderfyn- iad pan ddaw cynygiad Mr Lloyd George gerbron y Ty, i'r perwyl o benodi cyngor cencdlaethol i ofalu am gronfa gencdlacthol y degwm, yn 1 lie tri dirprwywr fel y trefnir yn y Mesur. Ond i'r aelodau Cymreig fod yn unol, diau y bydd i'r Llyw- odraeth gydymffurfio a'r cais hwn.
[No title]
Nos Sadwrn diweddaf symudodd angau un o'r rhai amlycaf yn myd llenyddiaeth uewyddiadurol ein gwlad. Cyfeirio yr ydym at farwolaeth Andronicus, yr hyn a gvmerodd le pan oedd o fewn pythefnos weled ei 53ain dydd pen blwydd. Bu yn dioddef am dros un mlynedd ar ddeg o dan glefyd blin y crydcymalau, ac yr oedd ef boenau ar adegau yn arteithiol. Eto i gyd yr oedd bob amser, ie yn nghanol ei boenau mwyaf, yn siriol ei ysbryd a chan- ddo air caredig i bawb a fyddai yn ei gymdeithas. Bu yn ysgrifenu i'r wasg am y cyfnod n-ia-ith o ddeng mlynedd ar hug- ain, a pharhaodd i gyflawni hyny hyd y diwedd. Yn wir, fel y dywedai yr hen bobl, bu farw yn yr harnis. Boreu ym- ddatodiad ei babell bridd, fe ysgrifenodd y rhan gyntaf o'i erthygl wytbnosol ar gyfer y Genedl, ac mewn nodyn cyfrinachol at y Golygydd dywedai ei fod yn arfaethu ys- grifenu'r gweddill yn ystod y prydnawn, fel ag i gyrhaedd y Swyddfa forou Llun. Medda'r Genedl yr wythnos hon ddy- ddordeb neillduol gan ei bod yn cyn- wys ysgrif olaf, a hono yn un an- orffenedig, :ysgrifell fedrus' y lienor rhad- lawn Andronicus. Diau na feddai Cymru yr un ysgrifenydd mwy poblogaidd na']L gohebydd ymadawedig, a bydd yn chwith gan filoedd golli ei ysgrifau dyddorol a ymddangosent mor ddifwlch, er fod eve hawdwr yn ngafael cystudd mor flin. Ya ddiweddar cyhoeddodd gyfrol o'i Adgof- ion," a diau fod y llyfr hwn yn un o'r rhai mwyaf darllenadwy a ymddangosodd eto yn yr iaith Gymraeg. Cydymdeimlwn o galon a'r weddw a'r saith plentyn, yn gystal ag a'r fam oedranus a'r gweddill o'r teulu. Cymer y gladdedigaeth le beddyw (ddydd, Iau) am haner awr wedi un. I Fel y gwyddis, ni fu Mr Gladstone yn bresenol yn Nhy'r Cyffredin unwaith wedi iddo ymddiswyddo o fod yn brif weinidog. Yr oedd wedi pario gyda Mr Villiers, a deallid fod y "pariaci.i barhau hyd;ddiwedd y Senedd-dymor. Ond borcu heddyw hys- bysa'r "Times" fod Mr Gladstone wedi ysgrifenu at awdurdbùau y blaid Rydd- frydig i ddweyd ei fod yn ystyried y cytundeb ar ben. Os gwir hyn, y mae'r Llywodraeth yn oolli un bleidlais. Ych- wanega'r Times'' mai rlieswm Mr Glad- stone dros hyn yw, fod arno eisieu cadw ei feddwl yn agored ar Fesur y Dadgysylltiad,. ystyr yr hyn ydyw fod Mr Gladstone ym anghymeradwyo y cwrs a gymerir gan ei olynwyr. Rhaid i ni aros am ychwanego fanylion, gan fod yr hyn a ddywed y Times yn anesboniadwy i ni. Collodd Caernarfon un o'r masnachwyr mwyaf poblogaidd ac anturiaethus ddydd Mercher diweddaf, yn x marwolaeth Mr Evan H. Owen, Bont Brdd. Yr oedd Mr Owen yn un o fasnachwyr hynaf y dref, gan iddo gychwyn busnes er's tros haner can' mlynedd. Yr oedd ei glod fel ar- werthwr yn adnabyddus trwy Ogledd Cymru, a llwyddiant ei arwerthiadau J\D ddihareb. Bu ya llenwi amryw o gylch- oedd cyhoeddus parchusaf y dref, ac ar ei farwolaeth yr oedd yn aelod o'r' Cyngor Trefol ac o Fwrdd y Gwarcheidwaid. Gadawa briod a Iluaws o blant i alaru ar ei tol, a chwith fydd gan luaws mawr ei gy- feillion na chant weled ei wyneb siriol a mwynhau ei gwmni diddan fyth yn rhagor. Yr oedd ef ac Andronicus—y ddau wedi newid dau fyd bron yn nghwmni eu gilydd -yn gyfeillion mynwesol. Tra y deil y Times" o hyd i daranu fod y Dadgorphoriad yn ymyl, ychydig sydd yn credu hyny. Mae'n wir fod etholiad Inverness wedi digaloni rhyw gymaint ar y llhyddfrydwyr; y mae'r Weinyddiaeth yn benderfynol o fyned yn mlaen gyda'i mesurau tra y bydd y mwyafrif yn Nhy'r Cyffredin yn eu cefnogi. Y farn gyffreiin ar hyn o bryd yw na ddadgorphorir y Senedd y flwyddyn hon. Caiff Mr Walter H. Morgan, yr m. 0, geisydd Ehyddfrydol, dderbyniad brwd- frydig yn nrwrdeisdrefi Dinbych, yn y gwa- hanol gyfarfodydd cyhoeddus a gynhal- iwyd ganddo. :Mae Mr Morgan yn Genedl- aetholwr twymgalon, yn Radical blaenllaw, ac yn Ymneillduwr y trwyadl. Gwnaiff aelod seneddol rhagorol, a siomedigaeth fawr fydd i ni os nad enilla Fwrdeisdrefi Dinbych eto'n ol i blaid diwygiad a chyd- raddoldeb crefyddol.
SYETHIO O BEN CERBYD.
SYETHIO O BEN CERBYD. Cyfarfyddodd ynad. o'r enw Thompson, i fj a damwain farwol dydd Sul. Eisteddodd ar ben cerbyd tram, pan rhyw- fodd n-u gilydd y pwysodd ormod dros yr oehr a syrthiodd i'r heol gan daro ei ben yn erbyn palmant. Ba farw yn y fan.
Y GWETHEYFEL YN CUBA.
Y GWETHEYFEL YN CUBA. Y newydd diweddaraf o'r ynys hon ydyw fod y gwrthryfelwyr wedi Ilwyddo i gym- eryd meddiant o gerbydres gyda 125 o Hisuaemaid, 80,000 o ddoleri o arian, 1000 o ynau, a swm mawr o bylor. Mae ymladd ■" awyr
BARBWR YN TOEI GWDDF EI GWSMER.
BARBWR YN TOEI GWDDF EI GWSMER. A^feury, dydd Llan, dedfrydwyd Oharles Abram1, cynorthwywr eilUwr yn 1 dffaddeD% mis o garchar am dori gwddf ysgolfeistr o'r enw John Holdetook tra yr oedd yn ei eillio. Bu y truan mewn cynwr peryglus am amser maith.
TORI EI WDDF YN YR HEOL. -
TORI EI WDDF YN YR HEOL. Oddeutu dau o'r gloch brydnawn Llnn" cymerodd golygfa gynhyrfus le yn Leach street, Birmingham. Yr oedd yr hool yn llawn o bobl pan er eu dychryn y gwelsant ddyn trwsiadus yn tynu ellyn o'i boced, ac yn tori ei wddt. 'Gorchuddiwyd y palmant i fynudau & trUaU fatW mewn y°hydig 1
AERES ARGLWYDD BEACONSFIELD.
AERES ARGLWYDD BEACONSFIELD. Yn heddlys Llundain, dydd Sadwrn, prof- .?d L, w gwraic, u'r en* Ann Charles yn wall- got. Ytnddengys ei bod yn blin) awdur- aodau banc Rothschild trwy ddwevd fod y diweddar Arglwydd Beaconsfleld wedi gad- ael swm mawr o arian iddi, ond fod cyd- tradwriaeth yu ei erbyn. Gorchymynwyd iddi gael ei dwyn i'r gwallgofdy.
CAIS PENDEKPVNOG I LADD EI…
CAIS PENDEKPVNOG I LADD EI HUN. • Yn ngorsaf Coventry, dydd Llun, dvch- rynwyd y bobi wrth weled rlyn canol oed vn croesiy llinell a rhoddi ei l,uu i orw«dd o- flaeu cerbydres oedd yn dyfod nto. Neid- iodd dau borter o'r llwyfan i'w achnh, a thynasant ef ymaith pan yr oeddolwyiy pernant o fewn ychydig fodfeddi i'w ben. Wrth gwrs cymerwyd ef i'r ddalfa, j 1