Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
42 erthygl ar y dudalen hon
-..----TE. ASIIYPWSO.
TE. ASIIYPWSO. CYFFRO YN Y BY]) GWi»Eii>YBBDL. AUGLWYD!) SA. LIS BURY YN FFUIiFIO SWEINYDDIAETE. Y CKF8IH -CTH6H0S ä f J i! i U U 11 ti 'f N V f\ r) HEWYDD. :RHA0OLYG50N ETHOLIAD CYFFKEDLVOL. Er pan ymddangosodd ein rhifyn di- weddaf, y mae argyfwng pwys:g wedi ey- meryd lie yn y byd gwleidyddol: Gweinydd- iaeth Arglwydd Rosebery wedi ynl- ddiswyddo, ac Ardalydd Salisbury wrthi yn ffumflo Gweinyddiaeth newydd. Y rheswru dros hyn yw fod y Llywodraetu wedi cael eu gorchfygu mewn ymraniad a g-ymerodd le nos Weuer pan y pleidleisid ariiui tuagat y Fyddin. Ar ddechreu'r gweitmediadau ,hysbysodd Mr Campbell Bannerman fod Due Cambridge yn ymddiswyddo ar y dydd cyntaf o fis Hydref, fel prif swyddog y fyddin Brydeinjg. Teindai y Toriaid a'r Rhyddfrydwyr er's blynyddau nas gellid cael fawr o drefn ar y fyddin tra y byddai y Due yn parliau wrth y 11 yw, Ond gorinod gwaith i bob gweinyddiaeth ill symud car y Frenhines oddiar y ffordd hyd nes y cym- erodd gweinyddiaeth Arglwydd RosebeVy y mater mewn llaw. Felly aehosodd yr hysbysiad a wnaeth yr Ysgrifenydd Rhyfel lawenydd mawr drwy bob cwr o'r Ty. Ond och, y noson a ddechreuodd mor obeitbiol, a drodd allan y chwerwaf i'r Llywodraeth. Mynai Mr St. John Brotiricic na.d oedd y Swyddfa Rhyfel yn cadw digon o bylor ac ergydion writ gefn. Rhoddodd Mr Camp- bell Bannerman ei air ef a'r prif swyddog- ion milwrol fod llawn ddigon mewn llaw, ond ni fynai y Toriaid goelio hyny, a chyn- ygientfjd eyflog Mr Campoeli Bannerman yn cael ei dynu i Lavr gan' punt. GORCHFYGU Y LLYWODRAETH. I Yna rhanwyd y Ty ar y cwestiwn. Pan ddeuwyd yn ol rboddodd y clerc y papyr yn hysbysu y canlyniad yn Haw Mr T. E. Ellis. Yr oedd hyn yn ar- wvdd fud y Llywodraeth wedi enill. Pan welwyd hyn rhoddwyd banllefau o gymer- adwyaeth gan y Rhyddfrydwyr. Fodd byaag. wedi i Mr Ellis edrych ar y papyr, er dirfawr syndod i bawb, rhoddodd ef i Mr Akers-Douglas, y chwip Toriaidd. Cymerodd hwnw y papyr, ac wedi iddo yntau edrych arno. rhoddodd ef yn ol i Mr Ellis. Wedi i Mr Ellis ail graffu ar y papyr, rhoddodd ef unwaith yn rbagor i Mr Akers-Doug]as, yr hwn, o'r dlwidd, a ddarllenodd y fc'gyrau fel y canlyn :— Dros y wel' anfc 132 Yn erbyn 15 Mwyafrif 7 Ar byn cymerodd golygfa gynhyrfus le. Crochlefai y Toriaid a'r Khyddfrydwyr Undebol fel gwallgofiaid, ac uwchlaw yr holl lefain clywid y Toriaid yn galw am i'r Gweinidogion ymddiswyddo ar unwaitih. Pan gafwyd ychydig o egwyl. aywrdodi Mr Campbell Bannerman nad oedd yn bwriadu gofyn i'r Ty fyned yn mlaen y noson hono gydag amcangyfrifon y fyddin. Wedi hyny treuliwyd rhyw deirawr i drafod mesurau nad oedd gwrfchwynebiad -iddynt. CYFARFODYDD Y CYFRIN GYNGOR. Bu y sefyilfa wleidvddol, oherwydd y bleidlais nos Wener, yn destyn ymgynghor- iad pryderus ar ran aelodau y Cyfrin Gyngor. YmgynuJlasaut nos Wener, ac eto ioreu Sadwrn. Ar yr achlysur diweddaf, ym- gynullodd lluaws mawr o bibl yn Dawning street, y rhai yn ddiau oeddynt yn fwy awyddus i weled y gweinidogion yn myned yn ol a blaeu nag i dderbyn hysbysrwydd oddiar risiau yr onedd-dy swyddogol. Gohiriodd y Cyfrin Gyngor am ugain munyd i ddau, a chyfarfyddasant eilwaith am bed- war o'r gloch, a buont yn eistedd am dros ddwy awr. ARGLWYDD ROSEBERY YN WINDSOR. Fel y digwyddai fod, yr oedd y Prifwein- idog wedi ei orchymyn i giniawa gyda'i Mawihydi nos Sadwrn. Ond nid gyda'r amcan hwn yn unig y gadawodd ei ar- glwyddiaeth Lundain haner awr wedi chwech am Windsor. Ei brif amcan oedd hysbysu i'r Frenhines o benderfyniad cyfarfod y Cyfrin Gyngor ag oedd newydd ei gynal. Ciniawodd ei arglwyddiaeth a'r Frenbines ae aelodau y Teulu Brenhinol. Boreu Sul, yr oedd i fyuy yn gynar, ac yr oedd yn bre- senol yn y gwasana-. th a gynhaliwyd yn nghapel St George am wyth o'r gloch. Yn ddiweddarach yn y dydd, oafodd ymgyng- horiad cyfrinacbul a'i Mawrhydi. GALW AM ARGLWYDD SALISBURY. Ar ol derbyn ymddiswyddiad Arglwydd Rosebery darfu i'r Frenhines anfon am Ar- glwydd Salisbury, yr hwn a gyrhaeddodd i Windsor tuag un o'r gloch ddydd Llan. Dychwelodd Arglwydd Salisbury i Pad- ding ton o Windsor rhwng 4 a 5 o'r gloch, a dreifiodd yn uniongyrchol i Arlington street, lie y cyrhaeddodd ar unwaith a Mr Balfour. Yn ddiweddarach, ymunwyd a hwy gan yr Anrhydeddus Schomberg Me Donnell a Mr Akers Douglas, y Prif Chwip Geidwadol. Bu y pedwar mewn ym- gynghoriad hyd tua banner awr wedi 6, pryd yr ymadawodd Mr Balfour a'r Prif Chwip. HYSBYSU'R SENEDD. Ymgynullodd aelodau Ty y Cyffredin yn dyrfa ftivr erbyn tri o'r gloch brydnawn Llun, gan y clisgwylid hysbysrwydd pen- dant ar ran y Llywodraeth. Ar ol myned drwy y busnes prifat yn gyntaf, cododd Syr William Harcourt i fyny, gan ddweyd fod y Llywodraeth yn ystjried yr ymraniad a gymerodd ie nos Wener yn bleidlais union- iongyrchol o gerydd ar yr Ysgrifcnydd Rhytel. Teimlai y Weinyddiaeth eu bod lawn mor gyfrifol a'r Ys^rifenydd Rhyfel am y dull yr oedd yn cario allan waith y Swyddfa Rhyfel. Yr oedd y cwrs a gymerodd aelodau blaenllaw yr Wrthblaid yn gyfryw ag a ataliai yr Ysgrifenydd Rhyfel i fyned yn mlaen gyda'r amcangyfrifon oedd ganddo, ac a'i gwnai ya ymarferol awbostbl i'r Llyw- odraeth gael y cyflenwad arianol angen- rheidiol. 0 gaulyniad gwelodd y Cyfrin Gyngor mai eu dyledswydd oedd cvflwyno eu hymddiswyddiad i'w Mawihydi, yr hyn a dderbyniwyd. Wrth ,adèi.31 y swydd a ddaliai, dymunai ddiolcH am bob cefnog- aeth a hwylusdod oddiar law pawb. Ei ym- drech fawr tra mewn swydd oedd cadw i fyny urddas Ty'r Cyffredin. Mr Balfour a dalai deyrnged o barch i Syr William Harcourt am y dull medrus I gyda pha un y cariai allan ei waith, ond a gondemniai y Weinyddiaeth am mai ymddi- swyddo a wnaethant, yn lie dadgorffori y Senedd yn ddiymdroi. Ar ol myned trwy ychydig o fusnes ffurf- iol, gohiriwyd y Ty hyd dranoeth. Gwnaed hysbysiad yn Nhy'r Arglwyddi hefyd fod y Weinyddiaeth wedi ymddi- swyddo. Dydd Mawrth, disgwylid y bnasai Syr' William Harcourt yn gallu hysbysu fod Ar. I glwydd Salisbury wedi ymgymeryd a ffurfio Gu einyddiaeth, ond ni chyrhaeddodd y pelleber mewn pryd i allu gwneyd hyny. Y WEINYDDIAETH NEWYDD. Boreu Mawrth bu Arglwydd Salisbury mew» ytngynghoriad a'i brif gyfeillion, ac yn y prydnawn aeth ei Arglwyddiaeth i Windsor. A ganlyn ydyw y penoviiadau sydd hyd yn hyn yn wybyddus: Prifweinidog ac Ysgrifenydd Tramor—Ar- dalydd Salisbury.. Llywydd y Cyngor—Due Devon. Prif-arglwydd y Trysorlys-Mr A. J. Balfour. Ysgrifenydd y Trefedigaethau—Mr Joseph Chamberlain. Canghellydd y Trysorlys—Syr Michael Hicks-Beach. Prif Arglwydd y Morlys-Mr Goschen, W rth gwrs, Balfour fydd olynydd Syr William Harcourt fel arweinydd Ty'r Cyffredin. PRYD CEIR ETHOLIAD? Y gred gyffredinol ydyw y cymer y Dad- gorphoriad le gyntaf fytb ag fydd yn bosibl, gan fod y Toriaid yn tybio mai goreu po gyntaf iddynt hwy gtel apelio at y wlad. Dywed rhai y dadgorphorir y Senedd ryw- dro rhwng Gorphenaf 4ydd a'r 9fed, tra y tybia y rhan fwyaf mai Gorphenaf lofed fydd y dyddiad. Os mai y dybiaeth olaf dry allan yn gywir, cymer yr etholiadau le fel y canlyn::— BWRDEIBDREFI. Dadgorfforiad: Llun, Gorphenaf 15. Derbynir y Writs Mswrth, Gorphenaf 16. Enwi Ymgeiswyr: Gorphenaf 18 neu 19. Polio Gorphenaf 20 i 22. SIROEDD. Dadgorpboriad: Liun, Gorphenaf 15. Derbynir y Writs: Mawrth, Gorphenaf 16. Enwi Ymgeiswyr: Gorphenaf 16 i 24. Polio.: Gorphenaf 22 i 31. Gall y Senedd, felly, eistedd am dair wythnos eto, ac i'r holl etholiadau fod dros- odd cyn diwedd mis Gopphenaf. CYMRU'N PAROTOI. Nos Sadwrn derbyniodd yr aelodau Cym- reig oedd yu Llandrindod yu cymeryd rhan yn y Gynhadledd Heddwch, hysbysiad oedd yn ei gweyd yn dra thebygol y gallai'r Sen- edd ddadgorphori rhag blaen. Galwyd felly gyfarfod arbeuig o'r gynhadledd i gyfarfod boreu Llun. Teimlai y rhai oeddynt yn bresenol y dylid bellach gael rhaglen ar- benig Gymreig erbyn -yr etholiad. Aw- durdodwyd yr ysgrifenyddion, os byddai y Senedd yn tori i fyny, i alw Cynhadledd Genedlaethol yn ddioed, ac i wahodd pob cymdeithas Rydd- frydol a chenedlaethol yn Nghymru i ddanfon cynrychiolwyr iddi. Amcan y gynhadledd fydd tynu allan raglen ethol- iadol i Gymru, a phenderfynu ar ba linellau yr ymleddir y frwydr. Rhoddir cylfe i'r holl etbolaethau ac i bob adran o'r blaid i ddat- gan ei llais yn y gynhadledd, yr hon a gyn- helir yn Llandrindod Gorphenaf 18fed. YMGEISWYR GOGLEDD CYMRU. A ganlyn sydd restr o'r ymgeiswyr a ddewiswyd yn Ngogledd Cymru Dynoda hen aelodau. Arfon: W. Jones (R); Proffeswr Hughes (U). Bwrdeigdrefi Arfon: *D. Lloyd George (R); Ellis Nanney fU). Bwrdeisdrefi Dinbych Walter Morgan (R); Tudor Howell (U). Bwrdeisdrefi Fflint: *J. Herbert Lewis (R); P. P. Pennant (U). Bwrdeisdrefi Maldwyn: Owen Philipps (R); Cadben Pryce-Jones (U). Dinbych (Gorllewin): ^Herbert Roberts (R); Cadben Wynne Edwards (U). Dinbych (Dwyrain): *Syr George Osborne Morgan (R); St. John Raikes (U). Eifion *J. Bryn Roberts. (R). Fflint: *Samael Smith (R) Cyrnol Howard (U). Meirionydd *T. E. Ellis (R). Mon: Ellis J. Griffith lIt)¡ J. Rice Ro- berts (IT). Trefaldwyn: *A. C. H. Owen (R); R. Williams Wynne (U). Dyddorol mae'n ddiau fydd 'gan ein dar- llenwyr gael ffigyrau etholiad 11892 wrth law:— Y GOGLEDD. MON. T. P. Lewis (R) 4420 Morgan Lloyd (T) 2702 Mwyafrif 1718 ARFON. W. Rathbone (R) Diwrthwynebiad. EIFION. J. Bryn Roberts (R) 4567 W. Humphreys (T) 1973 Mwyafrif 2594 BWRDEISDREFI ARFON. D. Lloyd George (R) 2154 Syr J. H. Puleston (T) 1958 Mwyafrif 196 BWRDEISDREFI DINBYCH. Anrhyd. G. T. Kenyon (T) 1664 T. H. Williams Idris (R) 1566 Mwyafrif 98 DINBYCH (DWTRAIX). O. Osborne Morgan (R) 4188 Syr W. W. Wynn (T) 3423 Mwyafrif 765 I DINBYCH (GORLLEWIN). J. Herbert Roberts (R) 4612 I W. Cornwallis West (T) 2279 Mwyafrif 2333 BWRDEISDREFI FFLINT. J. Herbert Lewis (K) 1883 P. P. Pennant (T) 1524 Mwyafrif 359 FFLINT. S. Smith (R) 4597 Syr R. Cunliffc (U) 3145 Mwyafrif 1452 MEIRION. T. E. Ellis (R) 5175 Henry Owen (T) 1937 Mwyafrif 3238 BWRDEISDREFI MALDWYN. Syr Pryce Jones (T). 1406 F. Hanbury Tracy (R) 1288 Mwyafrif 118 TREFALDWYN—yn 1894. A. C. Humphreys Owen (R) 3440 R. Williams Wynn (T) 3215 Mwyafrif 225 Yn 1892 :— S. RendeI (R) 3662 Capt. Mytton (T) 2847 Mwyafrif 815 Y DEHETJDIR. BdYC'HEINIOG. W. F. Maitland (R) 4676 Cadben T. Wood (T) 3418 Mwyafrif 1258 CAERDYDD. Syr E. J. Reed (R) 7226 j. Gjuuii (U) 6540 Mwyafrif 686 ABERTEIFL W. Bowen Rowlands (R) 5249 W. Jones (U) 3278 Mwyafrif 1971 BWRDEISDREFI CAERFYRDDUT. Uchgadben E. R. Jones (R) 2412 Syr J. J. Jenkins (li) 2187 Mwyafrif 225 DWYlLAIN CAERFYRDDIN. Abel Thomtis (R) 4339 Cadben Davies (T) 1223 Mwyafrif 3116 GORLLEWIN CAERFYRDDIN. J. Lloyd Morgan (R) diwrthwynebiad. MORGANWG, DEHEU. A. J. Williams (R) 4743 Syr M. Horgan l T) 3825 Mwyafrif 918 MORGANWG, CANOL. S. T. Evans (R) 5941 F. C. Grove (T) 1725 Mwyafrif 4216 MORGANWG, DWYRAIN. Alfred Thomas (R) 5764 H. C. Lewis (T) 2797 Mwyafrif 2967 MORGAKWG, GORLLEWIN. D. Randall (R), diwrthwynebiad. RUONDDA. 6 W. Abraham (R), diwrthwynebiad. HWLFFORDD A BWRDEISDREFI PENFRO. C. F. E. Allen (R) 25SO Cadfridog Laurie (C) 2385 Mwyafrif 195 MERTHYR TYDFIL (2). D. A. Thomas (R) 11,948 W. P. Morgan (R) 11.756 B. F. Williams (T) 2304 Mwyafrif 9644 BWRDEISDREFI MYNWY. A. Spicer (R) 3530 G. Elliott (T) 3137 Mwyafrif 293 MYNWY, GOGLEDD. Cadben T. P. Price (R) 5020 J. H. Rolls (T) 3860 Mwyafrif 1160 MYNWY, GORLLEWIN. C. M. Warmington (T) 5421 Barwn" Profumo (R) 4700 Mwyafrif 721 PENFRO. W. Rees Davies (R) 4800 Syr C. E. G. Phillips (T) 3701 Mwyafrif 1099 MAESYFED. Frank Edwards (K) 1973 J. A. Bradney (T) 1740 Mwyafrif 233 TXEF ABERTAWE. R. D. Burcie (R) 3733 Syr J. T. D. Llewelyn (T) 3011 Mwyafrif 722 BWRDEISDREFI ABERTAWE. Mr W. Williams (R), diwrthwynebiad. Yn 1892. Syr H. H. Vivian (R) 5959 H. Monger (U) 933 Mwyafrif 502S
ETHOLIAD CORK.
ETHOLIAD CORK. Dydd Mawrth, enwyd yr Henadur Ro he (P), a Mr O'Brien (Cenedlaetholwr), yn ym- geiswyr am sedd Mr W. O'Brien yn Cork.
ME-LINAU COTWM BURNLEY.
ME-LINAU COTWM BURNLEY. Os na ddeuir i gytundeb buan, bydd i'r anarhydwelediad yn nglyn a masnach cotwm Burnley ddiweddu mewn eau yr holl felinau, lie y mae 15,000 yn gweithio..
^CHINA A RWSIAT
^CHINA A RWSIAT Sibrydir yn St. Petersburg fod Llywodr- aeth China yn y diwedd wedi gwrthod cy- meradwyo y cykmdeb cynygiedig am arian ar fenthyg oedd ar gael ei wneyd a Llyw- odraeth Rwsia.
FFUGIO GAN BOSTFEISTR CYMREIG.
FFUGIO GAN BOSTFEISTR CYM- REIG. Yn Mrawdlys Morganwg, ddydd Mawrth, addefodd John Jones, is-bostfeistr am un mlynedd ar bymtheg yn Nbra-ilaw, Rhondda, ei fod yn euog C) ffngio yn y llythyrdy, ac iddo gael lOOOp trwy hyny. Dedfrydwyd ef i bedair blynedd o benydwasanaeth.
BODDIAD YN MHORTHAETHWY.
BODDIAD YN MHORTHAETHWY. Dydd Mawrth, boddodd Mr Ernest Whit- tingbam, 19 mlwydd oed, Chorlton-cum- Hardy, yn afon Menai. Tra yr oedd yn ym- drochi yn agos i'r bont, cariwyd ef ymaith i drobwll, a gwelwyd ef yn cael ei gario o dan y bont, ac yn gwae idi yn uchel am gy- Morthwy. Diflanodd, modd bynag, cyn y gellid cael cymhorth. Yr oedd ar ymweliad a Phorthaethwy, ac yr oedd i ddychwelyd i Fanceinion ddydd Mercher.
ARIAN MEWN PERYGL.
ARIAN MEWN PERYGL. Yn Croydon, Uosgwyd anedd cydwladwr (o enedigaeth) o'r enw Mr Richard F. Jones. Y mae Mr Jones yn gasglydd selog ar ddarnau arian gwledydd tramor ac yn ei ystafell wely, yr oedd casgliad blynyddoedd lawer yn cael eu cadw ganddo. Pan, gan hyny, yr aeth yr oddaith mor gref nes Uosgi Ilawr coed yr ystafell hono, disgynodd mil- oedd ar fiJoead o ddarnau aur, arian, a phres i lawr gydag ef. Llanwodd y tan-ddiffodd- wyr y rhan fwyaf o'r rhai hyn yn en helman fhetiau pres)-digon i lanw baddon Ibawr byd yr ymylon.
DYN AMYNEDDGAR.
DYN AMYNEDDGAR. Er's llawer o flynyddoedd yn ol, pan yr oedd y rhai a gondemnid i farwolaeth gan y gyfraith yn meddu mwy o hawl nag sydd ganddynt yn awr i ddewis y goeden beuodol ar yr hon y crogid hwy, cafodd Ysgotyn ei ddod frydu i gael ei gregi am ryw drosedd neu gilydd o'r hwn y cafwyd ef yn euog. Wrtli draddodi y ddedfiyd, dywedodd y barnwr wrth y carcharor Donald, nid oes dim yn aros ond i ti ddewis y goeden ar yr hon yr wyt i gael dy grogi." O'r goreu, syr," meddai Donald; os rhaid i chwi grogi y bachgen yma, nid wyf mewn un m.dd yn malio pa le, ond gan eich bod yn rhoddi fy newis i mi, yr wyf yn ewyllysio cael fy nghrogi ar goeden eirin nmr (goose- bery trte)." „Ymresymodd y barnwr ag ef, gan ddweyd na byddai hono yn ddigon inawr. Och!" meddai Donald nid wyf ar lawer o frys gwnaf aros hyd nes y bydd wedi tyfu."
Advertising
TE PERAIDD MAZAWATTEE TE PERAIDD MAZAWATTEE TE PERAJDD MAZAWATTEE TE PERAIDD MAZAWATTEE Mewn pace,, i a tiniau, ls.6c its y pwys, gan bob grocers Bronchitis a darfodtdiuaeth sy'n difodi y rhan fwyaf 0 bobloga=>th Prydiin, a pharhant i wneyd hyny nes y bydd y bobl yn fwy gofulus, a chael meidyKiniaeth mewn prya. « Y 'j-.ae hyn yn wirionedd yn en wedi? yn achos darfodedigaeth. Scott'8 Emulsion ylyw y feddyginiaeth fwyaf effeithiol yn yr achosion hyn. Y mae yu esuiwyth^u yr enyoiad ac yn diwreiddio yr afiechyd. BAKING POWDWR BORWICK. Goreu yn BAK1N8 POWOWK liOKWIOK. y Byd, BAKING POWDWR BORWICK. Iachus, BAKING POWDWR BORWICK. Pur, BAKING POWDWR BORWICK i-alwm
LLOSGI CANT 0 DAI.
LLOSGI CANT 0 DAI. Uosgwyd dros 100 o dai, a chollwyd nifer o fywydau mewn taa y* nhrcf Vishni V olot- skok, yn Rwsia.
BODDILD NAW 0 BLESERDEITHWYR.
BODDILD NAW 0 BLESERDEITH- WYR. Cymerodd damwain le i gwch ar yr afon Spree yn Berlin, dvdd Sul. Daeth ager- long ar draws y eweh gan ei suddo [I, thaflu yr holl bleserdeithwyr i'r afon. Collodd naw eu bywydau.
CHINA A JAPAN.
CHINA A JAPAN. Y mae y ddwy wlad hon wedi heddychu yn bur dda erbyn hyn. Dydd Sul cyrhaedd- odd y Llysgenhadwr Japanaidd i Shanghai a Pekin i gymeryd i fyny eu gwaith fel cyr, y rhyfel.
GEORGE MEREDITH AC EISTEDDFOD…
GEORGE MEREDITH AC EISTEDD- FOD LLANELLI. Mae Mr George Meredith, y nofelydd Seisnig newydd,yr hwn sydd yn hawlio ei fod o deulu Cymreig, wedi cynyg gwobr am y traethfJowd goreu ar Lenyddiaeth Cymru yri yr Eisteddfod Genedlaethol yn Llanelli.
■—————^ SUDDIAD AGERLONG.…
■ —————^ SUDDIAD AGERLONG. Nos Sadwm aeth agerlong o Hull i wrthdarawiad ag agerloug o Lerpwl yn y Sianel Seisnig, gan suddo yr olaf. Ond achubwyd y cadben a'r oil o'r dwylaw, 28 mewn nifer.
SAETHU GORUCHWYLIWR TIR.
SAETHU GORUCHWYLIWR TIR. Fel yr oedd Mr James Acton, goruchwyl- iwr tir yn yr Iwerddon, yn dyciiwelyd o'r Ddirprwyaeth, Dir, daeth dyn o'r enw Darcy i siarad ag ef, a saethodd ef yn ei en. Cy- merwyd y dyn i'r ddalfa.
CHWAREU PifiRYGLUS YN MANGOR.
CHWAREU PifiRYGLUS YN MANGOR. Mae joke resynus wedi ei chwareu ar fachgen yn Mangor, pryd y defnyddiwyd pylor i gael hwyl." Fel canlyniad llosgwydy bachgen yn arswydus o gwm- pas ei goesau. Mae'r heddgeidwaid yn gwneyd ymchwiliad i'r mater.
LLADD DAUOL .VYNWR.i -1
LLADD DAUOL .VYNWR. Dydd Sadwrn, traddodwyd dan bedlar o Bradford i sefyll eu prawf ar y cyhuddiad o ladd Charles Dickenson. Yr oedd y tranc- edig yn dychwelyd o Keighley ar ei bicycle, pan y tarawyd ef i lawr ac y lladdwyd ef gan gerbydau y ddau garcharor, y rhai oeddynt yn gyru am y cyntaf i Bradford.
MARW AR Y DDAUOLWYNUR.
MARW AR Y DDAUOLWYNUR. Fel yr oedd J. J. Watson, un ar hugain oed, yn myned o'i gartref i orsaf Carnforth, ar ei ddauolwynwr i ymofyn am newydd- iaduron i'w dad, teimlai yn flinedig, a rhed- odd ei ddauolwynwr i ochr y gwrych er mwyn cael gorphwyso, ond cymerwyd ef oddiar y peiriant yn farw. Tybir mai clefyd y galon oedd achos ei farwolaeth. -——
Y FFRWYDRIAD GER HALIFAX.
Y FFRWYDRIAD GER HALIFAX. Mewn ymchwiliad a wnaed yn Staniland, ger Halifax, i achos marwolaeth pump o i wragedd a laddwyd trwy ffrwydriad berwed- ydd mewn melin yn Staniland y mis di- weddaf, yn ol y tystiolaethau yr oedd y ber- wedydd yn hen, a rhoddwyd gormod o bwysau arno. Yr oedd y perchenog yn cael ei feio yn fawr, a dygwyd rheithfarn o ddyn- laddiad yn ei erbyn.
- YNADON BLACKPOOL A'R CHWAREUDY,
YNADON BLACKPOOL A'R CHWAR- EUDY, Bu ynadon Blackpool mor ddewr a gwrth- od trwydded dawnsio a thrwydded music-! hall, ddydd Xlun, i chwareudy oedd newydd ei adeiladu am gost rhwng 15,000p a 20,000p. Rhyfedd fel y mae pobt yn adeil- adu chwareudai o'r natur hwn a thafarndai ar y dybiaeth na feiddia yr ynadon, er eu bod yn carlo aJlan ddymuniadau mwyafrif y boblogaeth, wrtbod trwydded iddynt.
PERERINION I FFYNON GWENFREWI.
PERERINION I FFYNON GWENFREWI. Ath dwy fil o bererinion o Lerpwl ar ym- weliad a ffynon Gwenfrewi, Treffynon, ddydd Llun. Wedi cyrhaedd gorsaf Tre- ffynon, ffurfiwyd gorymdaith, a cherddwyd yr ystrydoedd tan ganu emynau hyd nes y deuwyd at y ffynon. Cynhaliwyd gwasan- aeth yn Pantasaph yn y prydnawn.
HANES RHAMANTUS 0 DDYFFRYN…
HANES RHAMANTUS 0 DDYFFRYN CLWYD. TAD A'l BLENTYN. Hyd yn ddiweddar yr oedd gwr ieuaac a'i wraig, y ddau o deuluoedd parchus, yn cadw busnes yn Ninbych. Yr oedd gan- ddynt un plentyn, geneth yn awr yn dair blwydd oed. Rhoddwyd y busnes heibio, ac ymwahanodd y gwr a'r wraig, oherwydd rhyw anghydwelediad. Aeth y wraig gyda'i phlentyn i fyw i Rhuthyn gyda'i theulu. Penderfynodd y gwr, yr hwn oedd yn flaen- orol wedi bod yn Canada, lie y mae ganddo gyfeillion, ddychwelyd i'r America, ac ar ddechreu yr wythnos ddiweddaf aeth i Rhuthyn er mwyn gwel'd ei wraig a'i blen- tyn, a dyweyd ffarwel. Modd bynag, gwrthododd y wraig ei weled, a chadwodd, y plentyn allan o'i ffordd. Tua deg o'r gloch foreu Mercher galwodd yno drachefn, pryd Lgwelodd ei fam yn nghyfraitb. Wedi li am ei wraig hysbyswyd ef ei bod allan. Yna gofynodd am weled ei blentyn, fel y gallai ei chymeryd allan a phrynu teisenau Iddi, gan y bwtiadai fyned ymaith gyda'r tren nesaf ac na ddeuai yn ol. Gwrthodvvyd y cais hwn hefyd. Wedi hyny crefodd am gael rhoddi cusan ffarwel i'w ferch f ach, ac wedi cryn lawer o berswadio cyrchodd ei fam yn nghyfraith y plentyn ato a daliodd hi i fyny i'w chusanu. Ar darawiad amrant cipiodd y ferch oddiar ei nhain, a rhedodd allan i'r heol. Cyn y gellid ei ddilyn yr oedd wedi diflanu heibio rhyw gornel. Aeth gynted ag y medrai i'w westy, lie y prysurodd ar ei union i fyny i ystafell wely meistr y ty, yr hwn oedd glaf yn ei wely. Apeliodd at hwnw i'w gynorthwyo i ddianc ymaith, a chydsyniwyd a'i gais. Gyda'i fod wedi cyrhaedd y llofft, daeth cenad eddiwrth ei fam-yn-nghyfraith i ofyn i ferch y ty a oedd Mr i mewn. Gan na welodd y ferch ieuanc ef yn dyfod yuo naturiol oedd iddi ateb nad oedd. Yna aufonodd gwr y gwesty ei ferch arall i brynu dillad i'r enoth fach, tra bu i'w fab ddwyn allan y cerbyd. Yn ddiymdroi dreifiwyd y tad a'i blentyn tua dau can Hath yn nghyfeiriad Corwen, yna troisant am orsaf y Rhewl, ar tfotdd Dinbych, o ba le y cymerwyd tren am Gaer. Serch i bob ymdrech gael ei wneyd i olrhain y dyn ieuanc. nid oes dim o'i hanes wedi ei gael, a'r dybiaeth yw ei fod yn bwriadu cy- weryd ei ferch i Canada.
Advertising
MEXICAN CURE. KNOWN ab Rov Joseph Holme'sMencan 1 .1.). Prescr.rtion, is the only guaranteed remedy for all those who suffer from the errors of youth, nervous weakness, exhaus- ted vitality, kidney, biaaaer, gravel, pro- state and kindred complaints, and has stood the test for twenty years. Send a self- addressed stamped envelope to Jos. Holmes' RemeëlyCo., Bloomsbury Mansions, Blooms bury Square, London, and get full particu- lars of this great rertedv free of arxai Ke.
ISYRTHIO O'R GD3ARTH.
I SYRTHIO O'R GD3ARTH. Pryanawn Sadwrn, ceisioid ymwelydd o WIg;>} ddringo i lawr y creigiau i'r lie a elwir Pigeon's Cave, ar y Gogarth, Llan- dudno, a syrthiodd ar y tmeth. Armfodd ei droed gymaint nes y bydd yn rhaid ei dori ymaith. Syrthiodd 50 troedfedd.
(LLOFRUDDIAF.TH HELlviSLEY.I
( LLOFRUDDIAF.TH HELlviSLEY. Pjchwclwyd rheithfarn o lofruddiaeth wirfoddol yn erbyn Robert Hudson ar y cy- huddiad o ladd ei wraig a'i blentyn yn Helm- sley. Ymddengys iddo gael ei weld gyda rhaw ar y corsdir, a gwelwy d twll wedi ei dori mewn rhan unig yno, Yn y twll hwn yn ddiweddarach y cafwyd y cyrff.
MR PRITCHARD MORGAN A'I ETHOLWYR.
MR PRITCHARD MORGAN A'I ETHOLWYR. Nos Sadvrrn, apeliodd Mr Pritchaid Mor- gan, A.S., at ei etholwyr am gyfarwyodyd oherwydd ymddygiad ei gyd-aelod Ilr D. A. Thomas yu nglyn a chwestiwn trysorfa' ganolog o'r degwm. Pasiwyd penderfyniad ganddynt yn cyfarwyddo Mr Morgan a Mi- Thomas i weitkio mewn uudcb a'r blaid Gymreig. I
PRIFYSGOL CYMRU.
PRIFYSGOL CYMRU. YR ARIJOLIAD CYNTAF. Yr wythnos ddiweddaf, cynhaliwyd yr arholiad cyntaf, sef y Matriculation, yn nglyn a'r Brifysgol hon, yn y tri Cboleg Cenedlaethol. Canmolir i raddau y papurau a osodwyd gerbron yr ymgeiswyr i brofi eu galluoedd, a gobeithiwn y bydd y safon a gymer yr arholwyr yn deilwng o'r Brifysgol oreu yn y byd.
FFRWYDRIAD" ARSWYDUS YN PENNSYLVANIA.
FFRWYDRIAD" ARSWYDUS YN PENNSYLVANIA. Oddeutu haner nos, nus Sadwrn, cymer- odd ffrwydriad arswy-ius le mewn melin bylor yn Shanaudoah, Pennsylvania. Ffrwy- drúdd lilechva.r cant ar .l,eg o farilau pylor gan ddinystrio yr acleii,t;i yn llwyr, a chodi y tir am aceri o gwnii>s y lie. Teimlwyd yr ysgydwad am belldei- mawr, a chreodd ddychryn yn mysg trigu'ion y trefi cyich- ynol. Dywedir fod y ffrwydriad wedi ei achosi trwy i rywun nell gilydd roddi tan yn yr adeilad.
CLE RIG WR YN LLADD EI HUN.…
CLE RIG WR YN LLADD EI HUN. Fel yr oedd tri o labrwjT yn cerdded wrth yr afon Derwent yn Allestree, ger Derby, daethant ar draws cyrff clerigwr Eglwys Loegr a merch ieuanc, Yr oedd dillad y ddau yn wlyb, ac oddiwrth yr arwyddion ymddengys eu bad, cyn neidio i'r afon, wedi cynieryd gwenwyn. Yr oedd y ddau wedi bod yn aros gyda'u gilydd mewn gwa- hanol leoedd yn sir Derby.
MRS THOMPSON ETO.
MRS THOMPSON ETO. Golwg resynus it eitbaf oedd ar Ml's Thompson, y wraig sydd yn barhaus yn blino barnwyr ei Mawrhydi yn Llundain, yn nglyn a'i phlant, pa.n ddygwyd hi gerbron yr heddlys yn Bow street, ddydd Sadwrn. Yr oedd wedi bod yn gwaeddi o gwmpas yr ystrydoedd y diwrnod cynt, yn galw Meistr r y Rolls yn Oscar Wilde. Khwymwyd hi i gadw'r heddwch am fis.
----DAMWAIN I GERBYD.
DAMWAIN I GERBYD. Prydnawn Llun, cychwynodd y cerbyd uchel fydd yn cario teithwyr o'r orsaf yn Bedford i Clovelly, sir Dyfneiut, fel arfer, ar ol i'r gerbydres dd'od i mewn. Tynid y cer- byd gan bedwar o geffylau, ac yr oedd un- ar-ddeg o deithwyr arno. Wrth droi congl yr ystryd, trodd y ceibyd ar ei oclir, gan daflu y teithwyr i'r ffordd. Anafwyd pecl- war ohonynt yn bur ddrwg, dwy o'r rhai oedd yn foneddigesau. Yr oedd un ohonynt ar eu mis mel.
YSBEILIO BANC YN MINESOTA.
YSBEILIO BANC YN MINESOTA. Y noson o'r blaen aeth dau ddyn gyda gorchudd ar eu gwynebau i mown i fane yn Ranylake, Minnesota. Ymosodasant ar a tharawsaat y dynion ienainc oeddynt yn gofalu am y lie i jawr yn anymwvbodol, ar ol ymdrech galed. Yna torasant i'r safe gyda phyior, a lladratasant eiddo gwerth- fawr oddiyno. Yna diangasant allan o'r adeiIad trwy ganol y dorf oeddynt wedi ym- gasglu oddiallan pan glywsant waeddiadau y dynion ieuainc a swn y ffrwydriad. iwnwn—-irrmLW n ■ > n n i ■ > nn1 ■»—MB—
YNADON NEWYDD SIR DRE!FALDWYN.…
YNADON NEWYDD SIR DRE- FALDWYN. Wele restr o'r boneddigion sydd wedi eu dyrchafu i'r fainc ynadol yn sir Drefaldwyn Mri Daniel Davies, Llanidloes; D. Edwards, Cemtnaes Evan Evans, Gartheilun F. L. Ford, cyn-fa?nachydd glo, Drefnewydd E. Green, ffermwr, Trallwm; M. L, Jones, draper. Llaufyllin J. B. Owen, ffermwr, Llanidloes; M. Powell, bancer, Trallwai; Edward Rees, chemist, Machynlleth; W. A. Rogers, draper, Trallwm a'r Cyrnol Twy- ford, Trallwm. Mae saith o'r uchod yn Rhyddfrydwyr, a phedwar yn Doriaid. I
-__-"-----BODDIAD DWY FONEDDIGES.
BODDIAD DWY FONEDDIGES. Brydnawn LIun, cymerodd damwain alarusleyn Hey sham, M orecambe Bay. Aeth mam a'i dwy ferch allan i lan y mor-y ddwy ferch i ymdrochi. Aeth pobpeth yn iawn am beth amser, pan y galwodd y fam ar y merched i ddychwelyd. Er mwyn cyr- haedd y lan yr oedd yn rhaid iddynt groesi ffrwd, yr hon, gan fod y llanw yn dyfod i mewn, oedd yn rhedeg yn chwyrn, ac yr oedd hefyd yn ddyfnach nag yr oeddynt wedi meddwl. Cariwyd hwy ymaith gan y llifeiriant o fiaan llygaid y fam alarus, yr hon nas gallai wneyd dim i'w cyuorthwyo ond rhedeg i ymofyn help. Boddodd y ddwy.
------------COLLED AO ENILL.
COLLED AO ENILL. Mae dynion bron yn ddieithziad yn foddlon aberthu neu golli rhai pethau. er mwyn enill peth mwy. Eraill, ar ol colli rhyw beh gwerthfawr yn eu golwg yn ddamweiuiol, a gynygiant wobr am ei adferiad. Ond y mae llawer o golledion yn ein cyfarfod sydd yn anadferadwy. Mae dyuion yn aml yn colli y trysor mwyuf yn eu meddiant wrth geisio enill rhy wbeth arall llai ei worth. 'ollir lechyd, y trysor penaf fedd dyn, yn anil wrth geisio enill cyfoeth neu bleser. Collir y trysor hwn weithiau trwy ei gam- ddefnyddio, ac yn fynych trwy esgeuluso gwneyd defnydd priodol o'r moddion cymhwys i'w ddiogelu a'i gadw. Mewn llawer o'r IIchosion hyn, gellir adenill y trysor a gollwyd trwy wneyd detnydd prio .ol ac amserol o'r moddion a'r manteision yn ein cyr- haedd. Mae pawb ar ol colli ea hiechyd yn awyddus i gae a.dieriad buan, ac i'r dyben hwnw cymerant y feddyginiaeth afernir sydd yu fwyaf cymhwys i gyrhaedd yr amcan. Yn y dyddiau hyn gellir cael ineddyginiaethau j breintiedig wedi eu parotoi yn of a] us gan fedd- j ygon neu ft'eryllwyr medrus, at wella lluaws o | anhwylderau y mae dynion yn ddarostyngedig iddynt. if meddyglyn goreu sydd yn adnabyddns anhwylderau y mae dynion yn ddarostyngedig iddynt. if meddyglyn goreu sydd yn adnabyddns yn yr oes hon at amryw glefydau yw Quinine Bitcers Gwilym Evans, meddyginiaeth a ddyf- eisiwyd ar ol blynyddau o ymchwiliad ac ym- brawf. brawf. I CFnwysa Quinine Bitters Gwilym Evms el- i fenau rhinweddol y prif lysiau meddygmiaethol | sydd yn adnabyddus trwy > r holl fyd. I Cydnebydd pawb sydd w„*di rhoddi prawf arno mai Quinine Bitters Gwilvm Evans yw y I feddyginiaeth oreu at w. Ua holl anhwylderau y j cylla, y giau, yr af a, a'r gwaed. Mae ar w&rth gan bob fteryllydd, mewn poteii 2s 9c, a | 4s 6c yr un. Neu gellir eu cael yn ddioed trwy 1 y post am y prisiau uchod yn uniongyrchol oddiwrth y perchenogion :—Quinine Bitters i Manufacturing Co., Limited, Llanelly, South Wales
Advertising
Chines Cl0tIl6S j| § Wash If nri t m 11 tieinseives i' (f and save your time "CI' when Titan Patent Soap is used It JL. H drives out the dirt B S without rubbing, i and the clothes last M) n\uch longer. t I ltanf @ PATENT$ £ |3oap I makes splendid lather, andissoft and pleasant Jgv to the skin. l ¿ V f1' '¡:\r 'lJ>IJ k 1\ I.m -1 f|l It Whitens Linen with- |1|/ out sunshine or chemicals, Nf3.1 and makes flannels and woollens soft and fleecy. Excellent for colored and ]B' dyed articles, and specially js*' W suited tosilkgoods, whichit 1leaves in perfect condition, W suited tosilkgoods, whichit 1leaves in perfect condition, For all Domestic pur- 2^, 2!.i) poses Titan Soap is un- i equalled and the most economical in the market js&g' f Try It S and Prove it! || SOLE MANUFACTURERS— Sk ^VerP00^ Company, Limited, jl f1*'1
Family Notices
Y BRIODAS FRENHINOL. Dydd Mawrth, priodwyd y Dywysoges Helene de France a'r Due d'Aosta, yn Kings- ton ar Tafwvs. Yr oedd y trefniadau ar gyfer y briodas yn rhai ardderchog iawn.
! PLENYDD A'I EIDDO.
PLENYDD A'I EIDDO. Yn heddlys Aberystwyth, ddydd LInn, gohiriwyd prawf W. H. Jefcrey,ar y cyhudd- iad o ladratta nifer o ddilladau, eiddo Plen- ydd, y dirwestwr enwog o'r Waterloo Private Hotel yn Aberystwyth.
DIANGFA WYRTHIOL GER DEGANWY.
DIANGFA WYRTHIOL GER DE- GANWY. Boreu Mawrth, tra yr oedd Mr Davies, boneddwr sydd yn byw yn Nhynycoed, ger Deganwy, yn gwylio peiriant dyrnu yn cael ei weithio, syrthiodd i mewn i'r peirian- waith, a chafodd ddiangfa gyfyng rhag cael ei ladd. Anfonwyd am Dr R. A. Pritchard ar unwaith, a chafodd y meddyg fod Mr Davies wbdi tori ei fraich.
CERBYDAU DIGEFFYLAU.
CERBYDAU DIGEFFYLAU. Y newyddbeth diweddaraf o Pans ydyw, cabiau a cherbydau ysgeifn o'r fath, nid yn cael eu llusgo gan geffylau, ond eu gyru gan olew petroleum. 'Mu deg ar hugain o'r rhai hyn yn ddiweddar yn ymryson rhedeg o'r brif ddinas i Bordeaux, ac yn ol. Gallant redeg am dair awr, yn ol wyth awr nen ddeng milldir yr awr, heb ail lenwi eu hystên" ag olew a gallant gludo digon o olefw gyda hwy am ugain awr, mewn offeryn at y pwrpas. Nid yw traul yr olew am dair awr ond Is 7c. Eisoes y mae y ddy- fais wedi gosod ei nod ar Dy y Cyflfredin yn ein plith ninnau. Myn llawer gael gyru eu cerbydau drwy Lundain, a manuu eraill, gyda'r un nerth ysgogawl; a'r dydd o'r blaen, dygodd Mr Shaw Lefevre fesur i'r Ty, amcan yr hwn ydyw symud pob rhwvstr sydd yn awr yn digwydd bod ar ffordd hyny.
RWSSIA YN LLEDU EI THERFYN…
RWSSIA YN LLEDU EI THERFYN AU. Parheir i wneyd ymdrech gan Lywodr- aeth Rwssia i chwanegu at nifer ei thiriog- aethau yn y Dwyrain Pell. Mewn canlyniad i hyn nid yw yn rhyfedd fod nifei y gwlad- wyr amaethyddol a ymfudant o ardaloedd poblog Deheubarth Rwssia i ddwyreinbarth Siberia yn cynyddu y naiil flwyddyn ar ol y Hall. Yn ddoeth iawn, cymerir y gofal mwyaf gun y swyddogion sydd yn arolygu yr ymfudiaeth hon am bigo y dynion goreu, yn ol eu barn hwy,at wneyd bywoliaelh mewn gwlad newydd o'r fath. Ar eu dyfodiad yn nhalaethau yr Amur a'r Usseri, dywedir fod gofal neillduol yn cael ei gymeryd am dan- ynt. Caniateir iddynt ddarnau helaeth o dir da, a chynorthwyir hwy ag ariau gan y Llywodraeth i brynu gwarlheg a hadau. Yn ol yr adroddiadau diweddaf sydd wedi eu cyhoeddi, cyfanrif y trefedigaethau a'r gorsafoedd sydd yn y ddwy dalaeth a enwyd ydyw 276, o ba rai y mae 240 yn cael eu desgrifio fel mewn cyflwr blodeuog,
[No title]
Nid ydyw pIaL t gwelw eu gwynebpryd yn cal y maeth sy'n angemheidi 1 iddynt oddi- wrth eu bwyd. Y mae ari»ynt angen Scott' r Emulsiou i gyf vthogi y gWhcd c i gry-hau y I cyfuiiBoddiad fol ag i'w cychwyn ar y ffordd i bsrffaith iechyi. X mae bi ^i r i bjb plaatyu I mewn an^ea am ryw feddyginiaeth fel Scotc Emulsion pan ar eu tyfiant. Y mae ya rhwystro rickets, marasuius, ac afiecbydon eraill.