Y Werin

Y GWENYN A'R LLYTHYR-FLWCH. Dydd Sul, cymerodd haid 0, wenyn fedd- iant o lythyr-flwch yn mhentref Hauoton, Tamworth. Ni bydd cael eu casglu ohono ddydd Sa Lun, pan geisiodd y llythyr-gludyd gy meryd y llythyrau ^llan bu raid iddo ddianc ZZ Lh g*lUi ^b Jy%do tenu ugain llath i'r blwch. Am ddydd'a bu y gwenyn mewn meddiant o'r lie.

TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. Ti: PERAIDD MAZAWATTEE. Mewn pacedi a tiniau, Is 6c i 4s y pwys, ge bob Grocers.

COLLED AC ENILL. Mae dynion bron yn ddieithiiad yn fcddlon aberthu neu golli rhai pethau er mwyÏ. enill peth mwy. Eraill, ar ol colli rhyw be h gwerthfawr yn eu golwg yn ddamweiuiol, a gynygiant wobr am ei adferiad. Ond y mae llawer o golledion yn ein cyfarfod sydd yn anadferadwy. Mae dyuion yn ami yn colli y trysor mwynf yn eu meddiant wrth geisio enill rhywbeth arall llai ei werth. Collir iechyd, y trysor penaf fedd dyn, Collir y trysor hwn weithiuu trwy ei gam- ddefnyddio. ac yn fynych trwy esgeuluso gwneyd defnydd priodol o'r moddion cymhwys i,,w ddiogelu a'i gadw. Mewn llawer o r nchosion hyn, gellir ademll y trysor a. gollwyd trwy wneyd defnydd prio ol ac amserol o'r moddion a'r manteision yn ein cyr- ^8Mae pa wb ar ol colli eu hiechyd yn awyddns i gae adferiad buan, aq i'r dvben hwnw cymerant y foddyginiaeth afernir sydd ynfwyaf cymhwys i gyrhaedd yr amcan. Yn y dyddiau hyn gellir cael meddyginiaethau breintiedig wedi eu parotoi yn ofalus gan fedd- ygon neu fferyllwyr medrus, at wella lluaws o anhwylderau y mae dynion yn ddarostyngedig iddynt Y meddyglyn goreu sydd yn adnabvddus yn yr oes hon at amryw glofydau yw Quinine Bitters Gwiiym Evaus, meddyginiaeth a ddyf. eisiwyd ar ol blynyddau o yruchwiliad ac ym- brawt. Cvnwysa Quinine Bitters Grwilym Ev ns el- I fenau rhinweddol y prif lysiau meddygiuiaethol sydd yn adnabyddus trwy yr holl f>d. Cydnebvdd pawb sydd wedi rhoddi prawf tir-io mai Qumine Bitters wilvm Evans yw y fedclyginiaeth oreu at we-la holl anhwylderau y cylla, y g-itu, yr af a, a'r gwaed. Mae ar werth gJon bob ftaryllydd, m wn poteli 28 9c, a 4s 6c yr un- -^eu gellir en cael yn ddioed trwy v post am y prisiau uchod yn uniongyrchol oddiwrth y peathenogionQu'nine Bitters Manufacturing Co., Limited, Llanelly, South Wales

GWRTHWYNEBU MR. T. E. ELLIS. Dydd Mawrth cynhaliwyd cyfarfod o Gymdeithas Doriaidd Meirion yn Nolgellau, pryd y penderfynwyd dwyn allan Mr C. E. J. Owen, Hengwrt Uchaf, fel ymgeisydd i wrthwynebu Mr T. E. Ellis. Y mae'r trefn- iadau Rhyddfrydol mor berffaith fel y maent yn hollol barod ar gyfer ymdrechfa. Yn yr etholiad cyffredinol fe gafodd Mr Ellis fwy- afrif o 323S ar Amaethon.

OSGOI STREICi Mae cload allan oddeutu ugain mil o weithwyr cbttwm yn Burnley wedi ei osgoi trwy ir aughydwelediad rhwng y twisters gael ei setlo. Penderfynwyd fod y gweith- wyr i fyn'd at eu gwaith ddydd Iau os cytuna y meistri i ystyried cwestiwn y cyf- logau wed'yn. Cytunodd y meistri a hyn.

SWYDDOG PLWYFOL MEWN HELBUL. Yn Mrawdlys Amwythig, ddydd Mawrth, addefodd Richard Timmis, overseer cyn- orthwyol plwyfol Condover, ger Amwythig, ei fod yn euog o gael 527p 10s 6c trwy dwyll oddiar Undeb Atcham trwy ffugio'r llyfrau. Dedfrydwyd ef i ddeuddeng mis o garchar gyda llafur caled.

DYSGU RHYFELA. Cwynir gan lawer o ddynion cyfrifol y dyddiau hyn fod gormod o duedd i ddysgu rhyfela. yn y wlad, a rhy ychydig o feithrin ysbryd heddychol., Ymddengys fod y dyddiau hyny eto yn mheU "pryd na ddysg- ant ryfel mwyach." Mae y boys brigade" a'r "schoolboys battalions ya sicro fod yn creu awydd rhyfela yn y bechgyn ieuainc a berthynant iddynt. Mae derldfwrfa New York yn ddiweddar wedi pasio mesur yn caniatau i'r dalaeth roddi i'r bechgyn hyn arfau rhyfel gwirioneddol yn lIe y rhai ffugiol oedd ganddynt o'r blaen. Gall fod llawer o ddaioni yn y brigades, &c., i symbylu y bechgyn i gymeryd digon o exercise er dadblygiad priodol y corff; ond nid yw yr ysbryd rhyfelgar a ddysgir drwy hyn i'w gymeradwyo. "War is hell," ebai y Cadfridog Sherman, ac y mae gwneyd i fechgyn ieuainc garu ac ym- hyfrydu yn y syniad o ryfel, yn sicr o fod yn beth allan o'i le. Tra y mae y llywodr- aeth yn nwylaw dynion egwyddorol, y rhai a wyddant am ofnadwyaeth rhvfel, pobpeth yn dda. Ond os eir. n mlaen i feithrin yr ysbryd milwrol hwn yn yr ieuenctyd, fel y gwneir yn y dyddiau hyn, gall ddod yn ddylanwad mawr hyd yn nod ar y llywodr- aeth. Mae melinau mawrion i wneuthur arfau rhyfel yn lluosogi ac yn ymgyfoeth- ogi yn barhaus, a gallant ddod cyrt hir, fel corfforiaethau eyfoethog eraill, yn ddylan- wad yn llywodraeth y wlad. Yr ysbryd ddylid ei ddysgu i ieuenctyd yw ysbryd heddweh; cytlafareddiad ac nid rhyfel. Byddaithyny yn fwy cydfynedol a didblyg- iad yr oes oleu hon.

TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERA-IDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. Mewn pacedi a tiniau, Is 6c i 48 pwys, gan bob Grocer Na esgeuluswch anhwylderau dibwys, gallant ddiweddu mewn da.rfodedigaeth. Ar yr arwyddion cyntaf o wendid cymerweh Scott's Emulsion, yr hwn sydd yn cryfhau y cyfansoddiad fel ag i wrthsefyll yr afiechyd hwn.

SUT CA'I FOTIO r LLYTHYR (Oddiwrth Lafurwr Amaethyddol at ei fab, hwnw hefyd ya Lafurwr Amaeth- yddol). FY ANWYL J OHN,- Ti gofi i mi ysgrifenu llythyr atat y tro dweutha 'roedd yna lecsiwn yn dweud wrthyt sut yr oeddwn i yn mynd i fotio a sut yr oeddwn i yn meddwl y dylet tithau fotio. Wel, mae'r amser wedi dwad i ni fotio eto, ac y mae yn rhaid ini wneyd ein meddwl i fyny beth a wnawn-rboi'r Toriaid i mewn ynte dychwelyd Rhydd- frydwyr unwaith eto. Y diwrnod o'r blaen yr oedd mistar yn dweud withyf ei fod ef yn methu gwybod sut yr oeddan ni weision ffarmwrs yn cael ein llyncu i fyny gan chwiMrowyr R,tdicalaidd-.dyna oedd ei ffordd ef o ddesgrifio y siaradwyr Rhyddfrydol oedd wedi bod yn cynal cyfarfod yn yr ysgoldy y noswaith ^ynt. Rwan d'alla'i ddallt (a mi ddeudis i hyny wrtho fo hefyd) sut y gall dyn sy'n gorfod gweithio am ei fywioliaeth, ac nad oedd ganddo ormod o arian i spario, helpu bod yn aelod o'r parti Rhyddfrydol. Mae bron bob awr o bob dydd yn profi pa faint yr ydym mewn dyled i'r parti hwnw. Pan fyddaf. yn codi yn y boreu ac yn edrych drwy'r ffenestr i weI'd fydd hi'n gwlawio ai neidio, byddaf yn cofio fod y trethi ar ffenestri ac ar wydr wedi eu diddymu gan y Rhyddfrydwyr. Pan yn parotoi ar gyfer fy niwrnod gwaith, yr wyf yn gwybod fod y sebon yr wyf yn ei ddefnyddio yn rhad, am fod Mr Gladstone wedi ei wneyd felly trwy dynu'r doll oddiarno. Wrth fwyta bara a menyn, neu gaws; wrth yfed te neu gocoa, ni byddaf yn anghofiD pa barti ddiddymodd y doll ar y rhai hyn i gyd, ac mai'r Rhyddfrydwyr sicr- haodd ddiddymiad Deddfau'r Yd a ben- dith Bara Rhad. Pan fyddaf yn gwel'd y plant yn cerdded i'r ysgol, gyda'u gwynebau bywiog a hapus, daw i'm meddwl yr amser-25 o flynyddoedd yn ol-pan y dechreuodd y Llywodraeth Ryddfrydol ein Cyfundrefn Addysg Gen- edlaethol, a'r modd y darfu iddynt gyn- hyrfu am Addysg Rydd, nes y dychryu- wyd y parti Toriaidd ac y gorfu iddynt ei roi. Pan fyddaf yn myn'd i'r capel nis gallaf lai nag anghofio sut y mae'r Tori- aid bob amser wedi gwneyd eu goreu i rwystio i Yaaneillduwyr gael yr un iawnderau a'r Eglwyswyr, ac mai i Ryddfrydwyr yr ydym yn ddyledus yn awr am Addoliad Rhydd, diddym- iad y Dreth Eglwys, a Dadgysylltiad yr Eglwys Wyddelig. Byddaf yn hoffi meddwl hefyd pan fyddaf farw y gail fy ngweinidog fy hun fy nghladdu yn myn- went y plwyf-trwy dferynoFaeth :Mer Claddu Rhyddfrydol. Bob tro y byddaf yn gwario ceiniog am bapyr newydd, nen am anfon llythyr, byddaf yn cofio fy mod yn ddyledus i'r Rhyddfrydwyr, y rhai a gymerasant y doll ar bapyrau newvddion ymaith, a'r rhai hefyd a rois- ant Wasg Rydd i ni, ac a sefydlasant y Llythyrdoll Ceiniog. Pau fyddaf yn fotio yn y lecsiwn nesaf yma mae'r Ballot, yr hwn y gwnaeth y Toriaid eu goreu i'w rwystro, yn fy ngalluogi i fotio fel y tyb- iwyf yn oreu, heb ofn na ffafr. Elli di synu felly fy mod yn dal yn ffyddlon i'r blaid Ryddfrydol sydd wedi gwneyd cymaint imi ac ini gyd 1 Dyn anwyl, rwyf fi yn cofio'r amser-yn yr Hen amser da," chwedl rkai pobl-pan na byddai llafurwr amaethyddol byth yn enill deg swllt yr wythnos; ac nid oedd swllt y pryd hwnw, sylwa di, ddim yn myn'd agos mor bell ag y gwna yn awr. Yr oedd y dorth 4 pwys sydd yn costio 4c neu 5c yn awr yn costio mwy oa swllt y pryd hwnw,ac nid oedd wedi ei gwneyd o fiawd gwyn da fel yn awr, on i yn ami iawn mor ddrwg fel nas gellid ei bwyca. Gallwn oil fod yn ddiolchgar ein bod wedi cael gwared o'r "Hen Amser;" a'r bhid Ryddfrydol sydd wedi gwneyd hyny i ni. Y mae'r Rhyddfrydwyr wedi gwneyd llawer yn y gorphenol, ond nid yw eu gwaith wedi ei orphen. Er yr etholiad diweddaf y maent wedi rhoi Cynghorau Plwyf i ni, ac am y waith gyntaf erioed gall holl boblypentref,cyf^ethogathlawd, y meistr a'r gwas, gael en llais yn rheol- eiddiad materion y pentref. Gallwn gael Daliadau gyda llawer iawn llai o drafferth a chost, ac y mae'r Eluseuau yn cael edrych i mewn iddynt—ac nid cyn ei bod yn amser i wneyd hyny. Gallwn ddef. nyddio'r ysgoldy at wasanaeth plwyfol Nis gall tir-feistri ein hyspailio o'n llwybrau; ac os bydd arnom eu heisiau gallwn gael neuadd bentiefol neu bare cyhoeddus. Am y waith gyntaf hefyd y mae genym wir lais yn newisiad Gwar- cheidwaid i edrych ar ol Deddf y Tlodion I a'r ben bobl. Paid ag aoghofio pa fodd y darfu i'r Toriaid wrthwyuebu Deddf y Cyngor Piwyf, ac ymhdd rhanau ohono fesur llinell. SUT YR YDW I AM FOTIO YN YR ETHOLIAD HWN? Yr wyf am fotio dros y Rhyddfrydwyr am eu bod o blaid rhoddi i'r bobl yr hyn y maent mewn augen am dano heb ofyn i Dy'r Arglwyddi am ganiatad. Nis gallaf ddeall pam y rhatd i'r bobl ydym yn ddewis i'n cynrychioli yn Nhy'r Cyffredin roi ffordd i ryw ychydig gannoedd o Ar- glwyddi,y rhai &ydd yn Nhy'r Arglwyddi yn unig am eu bod yn digwydd bod yn blant i'w tadau. Dim ond er yr etholiad diweddaf y maent wedi gwneyd llawer o ddrwg: ac heblaw digon o bethau eraill, y maent wedi rhwystro i gyfiawnder gael ei wneyd yn yr Iwerddon. Pau fyddwn wedi gwneyd i ffwrdd a Veto yr Ar- glwyddi gallwn gael yr holl welliantau eram :-Biwydd-daliadau i'r Oedranus, fel y gall yr hen b >bl gael digon yn eu hen- aint heb orfod myned i'r Tlotty; gallu ychwanegol i'r Cynghorau Plwvf,- yn awr pan y maent yn llawn gwaith, i edrych ar ol yr Elusen-iu; cynllun symlach a rhatach nag sydd yn bodoli j yn bresenol iddynt gael tir allot- ments a dvbenion cyhoeddus eradl;! Daliad&u Bvckain, fel ag i ailuogi y ilalltii wr, os bydrl yn llwyddianus, i dd'od yn ffarmwr bych,in yn ngwrs amser; gsvall tai a rhai mwy cyfaddas i foduu dynol diigo ynddynt; a thyddynod i gael eu hadeiladu gan y Cyngor Piwyf UGu'r Cyngor Dosbarth, lie nad oes digon o honynt yn cael eu hadeiladu mewn ffyrdd ereill cynllun symlach i brynu ac i werthu tir un dyn un bleidlais, a dim o'r drafferth bresenol i gael ein henwau ar y rhestr etholiadol; diddymiad y tollau sydd hyd yn hyn yo aros ar y fath angenrheidiau a the, coffi, a cocoa; yr baw) yn ein dwyio i ly wodraethu y fasnach mewn diodydd meddwoljgwelliacttrwyadl yn Neddf y Tylodion; gwell deddfan i'r Haw weithfeydd i geisio atal pob math o sweating, a'r holl welliantau ereill ag y mae y blaid Ryddfrydol yn awyddus i'w gwel'd yn cael eu pasio yn gyfreithiau. Dyma y rhesymau, John, pa'm yr ydwyf am bleidleisio i'r Rhyddfrydwyr unwaitb eto. Hwy sydd wedi bod yn gyfeillion ini yn y gorpbenol, abwynt- hwy fyddant, mi gredaf, em cyfeillion ya y dyfodol. Ni buasai bywyd yn werth ei fyw heddyw onibae am yr hyn y mae y Rhyddfrydwyr wedi ei wneyd yn y gorphenol. At y Rhyddfrydwyr y mae yn rhaid ini edrych at y dyfodol. Cvmer fy nghyngor.a phaid a chymeryd dy gylch- arwain gan glebar y Toridd ynghylch eu program cymdeithasoL Gwn cad ces angen imi dy rybuddio rhag eael dy gy- meryd i mewn gan y peth rhyfedd hwnw a elwir yn Ryddfrydiaeth Undebol. Gwna fel yr wyf fi am wneyd, mewn gair fel y mae yr holl weithwyr yn y parthau hyn am wneyd. Dyra dy bieidlais i'r hen blaid Ryddfrydol sydd yn cario ar ei baner eto y geiriau- Rhyddid, Cyfiawnder, Gwelliant. Dy Serchog L AD.

PERYGLON PliNT— RHYBUDD. Dylai rhieni gymeryd y rhybudd canlynol at eu calonau, meddai y Wigan Observer." Yr oedd gan Mrs Henry Pearson, 4, 3Ii tchell. street, Pemberton, ger Wigaii, facbgen pump oed oedd mor iach ag oedd bosibl iddo fod. Tua Medi, 1893, dechreuodd waelu, sylwai y fam ei fod yn teneno, a'i v»yiidbpryd yn gwelwi. Yr oedd yn swrtli nc yn gysglyd, ac yn dechreu cael ei ymystuaiio. Yr oedd ei ymadrodd yn ddiffygiol. Achosodd ei sefyllfa. bryder mawr i'w fam am agos i c bymtbegnos, pryd y deallodd ei fod yn di- oddef oddiwrth yr afiechyd a elwir St Virus' Dance, yr hwn sydd yn gyiLeniu yn terfynu yn angeuol. Cafodd bob triniaeth, on I yn hollol ddi- effaith. Pan bron wedi rhoddi i fyny bob gobaith perswadiwyd y fam i dreio y fedd- yginiaeth adnabyddus a elwir Dr Williams' Pimk Pills for Pale People. Tu mben tri diwrnod decbreuodd wella, ac yn mben yr wythnos yr oedd yr boll arwydiiou anffodus w ryu' wedi ei aaaei, ac ym- ddangosai fel wedi gweila yn llwyr. Dy- I wedodd Mrs Pearson fod y bachgen wedi parhau. i wella yn ei iechyd a'i ymddangos- iad er hyny. Yr oedd vr ystum annymunol sy'n nodweddiadol o'r afiechyd hwn wedi ei lwyr adael. Uwellha- odd ei ymaurodd befyd a chysgai yn dda, ac yn awr, meaJai ivirs Pearson, v mae cystal as y bu • Synais y gallai un blychaid fod mor e^ei iol." Y mae Dr Williams's Pink puis. yu wir feddyginiaeth at anbwylder cyffelyb i gryd- cymalau, poen y giau, locomotor ataxy, St. Vitus's dance, cur gieuol yn y pen, a gwen- did, lludded, afiechydon y gwaed, megys manwynion, taneiddew parhaol, &c. Aiaent hefyd yn gryfhaol, adferant i'r croen liwyd, gwelw, liw a graen iechyd yn foddion pen- odol rhag holl anhwylderau neillauol y rhyw fenywaidd; ac i ddynion effeithiant wellhad trwyadl oddiwrtli anbwyiaerau a gyfodant oddiar flinder, gorw eitbio, neu or- mod rhysedd o unrhyw natur. Gwerthir hwynt gan fferyllwyr a chan y Dr Williams' Medicine Com- pany, 46, Holborn Viaduct, London, am 2s 9c y blweb, neu cliwe" blycbaid am 13s 9c. Ni werthir Pelenau Dr .Vil- liams yn rhyddion, neu wrth y dwsin, nen wrth y cant.

CYMRU^RIAR DYDD. TON: Ymdaith Gwyr Harlech." Cymru sydd yn galw eto Ar ei meibion i fyddino, Ac yn enw'r gw;r i ch:-o- Taro'r Tori 'lawr Eglwysyddiaetb sydd yn ofni, Tafamyddiaeth sydd yn crynu, A landlordiaeth sydd yn cefnu, Llether hwy yn awr! D'ryswn eu cynlluniau, Drylliwn eu catrodau, Cyn bo hir fe fydd ein tir Yn gwbl glir o'u diygau; Ceir i'r Werddon Ymreolaeth, Ac i Gymru waredigaeth 0 afaelion Eglwysyddiaetb, Torir pen y cawr I'r awelon a'r banerau, Pawb yn drefnus yn y rhengau, Troed wrth dreed mewn cy v.ir gamrau, Cymru garia'r dydd Yn y blaen yr a. ein byddin, Syrthiwn ar lochesau'r gelyn, Gwnawn yn sarn ei gaerau eetbin, Cymru garia'r dydd! Cryned ein gelynion, Gwawdiwn eu bergydion, Gwaw ria'r dydd, ac wels bycid Y g-wir yn gwisgo r goron. Ceir i'r Werddon Ymreolaetb, Ac i Gymru waredigaeth 0 afaelion Eglwysyddiaeth, Cymru garia'r dydd.

GWYS I'R GAD I'r gad chwi feib Arfonia. Ymleddwch dros eich jor; Gwynebwch wyr Philisti-t Yn nerth eich cadara I-»r j Ysigwch ben Toriaetu, "Gwlaneniaetb" v Rhowch ergyd i Lan i.crdiaeth, A by thof by dd eich bri. Na ildiwcb i hudoliaeth 44 Gloyddiaeth gwyr y god Nac ofnwch rym ysgriwiaeth. Gofalwcb am eieb l> Noi Yn enw'n dewrion dadau Ymladd'sant yn eu dydd, Cadd Rhyddid fuddngoliaeth Trwy wron Cynru Fydd.' HOGYN O'R DEB.

NODION ETHOLIALDOL. U Diolch," ebai Syr William Harccurt yn un o rodfeydd y SeDedd nos Wener wythnos i'r ddiweddaf, "am un diwrnod heb i'r Llywodraeth fod mewn perygl." Ar hyn canodd cloch yr ymraniad, ac yn y pleidleisio hwnw gbrchfygwyd y Llywodraeth gyda mwyafrif o saith A'r diwedd fu ymddi- wwyddtad. O'r diwedd y mae esboniad wed' ei gael But y gorchfygwyd y Llywodraeth. Wedi ymguddio yr oedd nifer o'r Wrthblaid, fel nas gallasai dynion y chwip mo'u gweled. A phan ganodd cloch yr ymraniad daethant olli mewn yn uniongyrchol i'r Ty, a chym- wua.t ran yn y pleidleisio. # Fe gofir fod Mr Chamberlain wedi dianc i fan Heillduol i ywaguddio rhag cymeryd rhan mewn ymraniad, a chredir mai llwydGiant y trie hwnw fu yn gymhelliad i'r trie a chwareu- wyd non gorchfygiad y Llywodraeth. Hollol deiiwng o'r bradychwr Joe o Bir- mingham. Yn yr hysbysrwydd swyddogol ni sonir fod yn ofiduø" gan y Frenhmes oblegid y peth, fel y gwnaetb adeg ymddiswyddiad Salisbury yn 1892. Wrth gwrs, yr oedd y Weinyddiaeth Ryddfrydol wedi digio gormod ar modryb trwy symud ei chefnder, y Due Cambridge, oddiar y ffordd yn y Swyddfa Bhyfel, fel nad oedd ei Mawrhydi yn teimlo unrhyw rwymedigaetb i otidw bod y Llyw- odraeth wedi cwympo. Dywedir fod mab yr Atneer, sydd yn awr ar ymweliad a Phrydain, wedi dychryn yn ddirfawr pan glywodd fod y Llywodraeth wedi cwympo. Cynygiodd ar unwaith roddi ei osgordd i amddiffyn y teulu bren- hinol. Dywedir hefyd ei fod wedi amlygu dymuniad am fod yn bre«eiiol pan fyddai Arglwydd Roseberry, y cye-brifweinidoff, yn c^el si aaetbu! Mae'r llanw yn dechreu codi yn mwrdeis- drefi Arfon. Noa Iau, yr oeddis wedi trefnu cyfarfod o'r canfaswyr Khyddfrydol yn Nghaernarfon. Yr oedd Mr Lloyd George yn bresenol, a chymaint oedd y brwdfryd- odd fel y mynwyd cael gair gan yr aelod anphydeddus, a thraddododd yntau araeth benigarap, adroddiad o'r hon welir mewn colofn arall. Dyna yn sicr gyweirnod yr etholiad oyffredinol yn Nghymru, Ddiwedd yr wythnos sibrydid mewn rhai cylchoedd yn Llundain nad ydyw'r Due Cambridge, wedi'r eirbl, am ymddiswyddo o fod yn gad-lywydd. Y rheswm a ddyry dros hyny yw fod y Gweinidog Rhyfel, Mr Campbell- B anp-erman, a fu yn llwyudiannus i'w berswadio i ymddiswyddo, wedi myned dan farn condemniad Ty'r Cyffredin. Wrth gwrs, os y Toriaid a ddychwelir i swydd, fe gaiff y Due Cambridge aros yn ei le, a bod fel maen meHn wrth wddf y fyddin. Dyma reswm cryf dros bleidleisio dros yr ymgeis- wyr Rhyddfrydol. Pa ireswm gwario mil- iynau o bunnau ar y fyddin, a'r hen wr pen- dew hwn yn graig rwystr ar ffordd pob cyn- llun i wneyd y fyddin yn effeithiol ? Yn gymaint a bod Syr Matthew White- Ridley wedi cael ei benod; yn Ysgrifenydd Cartrefol, credir na fydd i'r Toriaid wrth- wynebu ail-etholiad Mr Gully yn Llefarydd. Yn ystod y tymor byr y bu yn y swydd eyf- lawnodd ei waith yn fedrus a diduedd. Anhawdd dyweyd pa ran a gymer Mi- Gladstone yn yr etholiad agoshaol. Myn rhai na fydd iddo symud mewn unrhyw fodd, tra y deil y lleill y bydd iddo anerch ychydig o gyfarfolydd cyhoeddus a chy- hoeddi manifesto. Sicr yw ei fod yn teimlo i'r byw ddarfod i'r chwedl gael ei thaenu ei fod yn anghymeradwyo y Mesur Dadgysyll- tiad Cymreig. Fel y gwelir mewn colofn arall oddiwrth lythyr O'I eiddo, y mae yn parhau i gefuogi Dadgysylltiad a Dadwadd- oliad yr Eglwys yn Nghymru. Dydd Llun yr oedd y pleidiau yn newid Ileoedd yn y Henedd-elai y Rhyddfrydwyr i eistedd ar y ilaw chwith i'r Llefarydd, tra yr oedd y Toriaid wedi myned i feinciau y Lly- wodraeth. Digwyddodd un tro pur ddoniol. Yn mhen amser ar ol dechreu y gweithred- iadau a'r Tv yn weddol lawn, daeth Mr M'Ewan, un o'r aelodau Rhyddfrydol dros Edinburgh, i fewn, ac yn ngrym arfenad aeth ar ei union i'r eisteddleoedd y tu ol i fainc y Trysorlys. Gwelid ef yn rhwbio ei lygaid pan ddaeth i wrthdarawiad a chlamp o Dori, ac yn swn chwerthiniad eyffredinol yr aelodau y sylweddolodd y ffaith ei fod wedi cerdded yn syth i wersyll y gelyn. Yn Nhy'r Arglwyddi yr oedd yr olygfa yn fwy tarawiadol fyth. Ychydig yw nifer y peniefigion Rhyddfrydol, fel y gwyddys yn dda; ond yr oedd y ffaith fod y Rhyddfryd- wyr Undebol dan Weinyddiaeth Arglwydd Rosebery yn arfer eistedd gyda hwy, yn cuddio rbyw ychydig ar eu noethni. clcl Llun, fodd bynag, er dangos eu bod wedi myned drosodd yn gyfangwbl, gyda'r Tori- aid yr eisteddai y rhai cyn hyny a alwent eu hunain yn "Rbyddfrydwyr Undebol." Y canlyniad oedd fod ochr y Toriaid yn orlawn, tra mai meinciau gweigion, bron yn gyfan- gwbl, oedd tLr oehr y Rhyddfrydwyr. Yr oedd talu ymweliad a'r ystafell oreuredig yn ddigon i argyhoe-ldi pot dyn nad yw Ty'r 1 t3 Arglwyddi yn ddim auigen na phwyllgoi Toriaidd. ac mai goreu po gyntaf y gwneir cyfnewidiad trwyadl ynddo. Wedi ei adael allan yn yr oerni y mae Mr Henry Matthews, yr hwn oedd Ysgrifenydd v Toriaid yn eu Gweinyddiaeth ddiweddaf. Ni fu eiddilach dyn yn y swyddfa hono erioed o r blaen, ac yr oedd gweithgarweh ac yni Mr Asquith.ei olynydd, yn ei 0 gwnfeuthur yn anmhosiol i Mr Matthews sael ei beuodi drachefn yn Ys- grifenydd Cartrefol. Ac nid oedd yn werth I gan Arglwydd Salisbury roddi uurbyw swydd arall iddo. Mae cefnogwyr Mr Nanney wrthi yn brysur yn canfasio, a chawsom ymgom a rhai obonynt. Y maent yn bur hyderus y byddant yn llwyddianus y tro hwn. oya- nabyddant—bawb—nad oes mood cael yna- geisydd Ceidwadol cryfach na Mr Ninneyj ac y mae swm rhinweddau y boneddwr hwn, yn nghycla'i holl gymhwysderau yn mhob ystyr, ni dybiwn. yn cael ei wneyd i fyny yn y desgrifiad roddir ohono gan ein cyfeillion Ceidwadol yn y frawddeg, Y inae Mr Nanney yn wr bonheddig neis Ydi, mae o yn bur neis yrwan, yn bur debyg a go- beithio y pery felly sut bynag y troith yr etholiad.

MARW WET a DDADLEU POLITICS. Brydnawn Sul aeth yn ddadl boeth ar bolictics mewn tafarndy yn agos i Blackburii. Cynhyrfodd un ffermwr gymaint fel y bu farw yn y fan.

PETISIWN LLANEILIAK. [AT OLYGYDD Y WERIK."] SYB,—Yr wythnos ddiweddaf cafwyd copi cyflawn o'r ddeiseb uchod, ynghyd ag enwau y 105 ffyddloniaid a'i harwyddodd. Fel y canlyn y mynegir y resymau dros barhau cysylltiad yr Eglwys a'r wladwr- I iaeth:— C, 1. Fod eich deisebwyr yn credu mai yr Eglwys yn Nghymru ydyw yr hen Eglwys genedlaethol. 2. Ei bod ganrifoedd lawer yn ol wedi ymuno, o'i rhydd ewyllys, ag Eglwys Loegr, ac wedi parhau felly er hyny. 0 Ac fel y canlyn y pregethir ar y gwaddol- iadau:— 1. Ei bod wedi ei gwaddoli gan offrymau gwirfoddol ei haelodau gyda'r moddion angenrbeidiol i gario ymlaen ei gwaith ysprydol. 2. Fod ei gwaddoliadau hen yn anigonol i gario allan ei dyledswyddau yn effeithiol, fel y profir gan y symiau mawrion a gesglir yn flynyddol gan ei haelodau, ac a werir er hyr- yddo ei gwaith. Yma y dilyn gweddi y petisiwn yn erbyn Bil v Dadgysylltiad. 1. Y mae 105 ohonom, ar ol dyddiau blin- ion o ganfasio o ddrws i ddrws, wedi ar- wyddo y petisiwn-neu rhywun arall dros- tynt. Golyga hyny un o bob wyth o holl drigolion Llaneilian. Wedi yr holl berswad dirgel, y dylanwad anheilwng, a'r moddion cyfrwys a arferwyd, fe lwyddwyd i enill enwau yr wythfed ran o'r plwyfolion yn erbyn y Datgysylltiad. Well done, Llaneil- ian. Nid d ma'r waith gyntaf i'th bybyr woh dihafal ddisgleirio lei yr haul. Mae creigiau dy fynyddoedd wedi pregethu cadernid a setydlogrwydd i f6r esgyrn dy blant a'th bobl, 2 O'r cant a phutnp, y mae 44 nad allent ysgrifeuu eu henwau. Y nesaf peth i'w haner yn anllythyrenog fel gwyr Ninefeh, na wyddent ragor rhwng eu Haw ddeheu na'r llaw aswy. Dyma felly samplau o'r doniau goleuedig sydd dros barhad y Cysylltiad. Cawn gyfleustra yn ystod y lecsiwn i arheli am eu rhesymau dros y ffydd sydd ynddynt. Doniol o beth ydyw darllen Hanesiaeth Eglwysig rhif 1 a 2 dan law awduron nas galleut ysgrifenu eu henwau. Ie, doniol ofnadwy, onibai fod y peth mor eithafol o wrthun a thwyllodrus mewn cysylltiad a chrefydd. Y nefoedd a'n gwaredo rhag y fath iselder crebachlyd. 3. O'r holl blwyf amaethyddol a phob- logaidd hwn, gwelaf mai dan ffermwr priodol yn unig arwyddodd y ddeiseb. Ymataliaf mag cyhoeddi eu henwau. Y maent i'w gweled ar gais y neb a ofyno. Ond dy- mnnwyf ofyn i'r ddau a oeddynt yn credu un gair o'r rhesymau uchod ? A allent hwy ateb un cwestiwn ar lenyddiaeth wleidyddol y pwnc uchod ? Mewn gair, a wyddent hwy hyd yn oed gynwys y ddeiseb ddfu iddynt ei harwyddo ? Onid hwy a fu gyf- ranogion o ddeg punt y cant yn ol o'r degwm, bum taliad yn olynol, ag y llwydd- r ais i'w enill iddynt ? Os ydynt yn credu fod I moddion tymhorol yr < Eglwys yn anigonol i'w gwaith, ai Olnd eu dyled- swydd ydyw dychwelyd yr abatement ? Tystia eu henwau i fawredd casgliadau aelodau yr Eglwys i'w chynorthwyo." A wyddent hwy un gair am y pwnc ? Faint gasglwyd yn Eglwys Llaneilian y llynedd ? A ydyw yr holl gtsoliadau mawrion gwir- foddol am y fiwyddyn yn haeddu eu cyd- mara ag ouid un casgliad capel ? Heriaf gydmariaeth, a gwn yn dda swm y naill a'r llall. "Offrwm gwirfoddol ein haelodau y tysti wch drosto, onide ? Ai felly yr ,ystyriech aidrethoedd Gwenithfryn a Than- yfonwent pan ladratawyd hwy oddiarnoch ugain mlynedd yn ol ? Oni fuoch yn oeisio eu hadfer ? 4. Mae oddeutu y drydedd ran o'r 105 yn a] paupers plant y wlanen ¡.'r glo, y te a'r cwnhingod, y cawl a'r dillad, hen ddis- gynyddion disgyblion torthau yr eglwys gynt. Yn llawn mor barod y buasent oil fore danQeth yn seinio i Eos Eilian a minau dros ddadgysylltiad. Mae rhyw bwdingau meddalijn fel hyn yn mhob oes; a dyma nodwedd amddiffynwyr y ddeadell Eglwysig yn Llaneilian. Fe synech wrth archwilio y rhestr mor ychydig o Eglwyswyr, fel y deallir y gair, sydd arni. Nid oes yma fawr o Eglwyswyr, a byddaf ya rhyfeddu at galed- wch yr hen gloch yn gwahodd pawb i'r llan, pan y dylai wybod nad oes yno le i'r bedwaredd ran o honom, ac nad aem yno pe buasai le i bawb. 5. Chwe degwin-dalwr o ddim pwys ar- wyddodd y ddeiseb. Cyfaddefa? fod arni enwau amryw o'r man chwechau, ond y mae hyd yn oed gyfangorph y ffarmwyr Toriaidd heb ei seinio. Clod i'w henwau am beidio. Gobeithio y fotiant yn yr etholiad cyffredinol dros Ddadgysylltiad eto, er gwartanodi yn mhellach hen betisiwnau babauaidd ac ynfyd fel bon. 6. Mr Jebb, A.S. dros Brifysgol Caer- grawut, gyflwyoodd y ddeiseb lasdwraidd uchod drosom i'r Llywodraeth. Diolch iddo 1im ei wasanaeth. Fe wyr lawer am danom, wrth gwrs, ond nis gwyr y gwas- auaeth gwerthfawr i Ddadgysylltiad a wnaeth drosom yn ei gymwynas ewyllysgar. Cafodd bechgyn Cymru yn y Senedd yr holl hanes yn ddigon prydlon i droi y cynghor ynfyd yn ffoliueb chwertninus yn y Ty. 7. 0 19 o awyddogion eglwysig Yaineill- 0 Z5 duol y plwyf, canfyddwn mai un yn unig halogodd ei ddwylaw ag ardystiad o'r ddeiseb. Amouem cf cynt.daliasom ef ynawr. 8. Deiseb Llanwenllwyfo yn y Werin" nesaf. Pymtheg swllt gostiodd y ddwy i m. Buasent yn rhad am bum punt. Dat- I guddiant bethau gwerth eu g wybod. Fy nghynghor ydyw, anfoned holl ddosbeirth etholiadol y wlad ar unwaith i Petition I Office y Llywodraeth, er cael allan Pwy sydd ar gelwydd, A phwy ellir goelio." -Yr eiddoch, &c., LEWIS HUGHES. Amlwcb, 2 Gorphenaf, 1895.

I DIRWASGIAD Y FASNACH LO. Oherwydd dirwasgiad yn y fasnach lo y 0 mae 200 o lowyr wedi eu taflu allan o waith yn nglofa Prospect, Wigan.

FFRWYDRIA.D YN DUBLIN. Lladdwyd llafurwr o'r enw Redmond yn Nublin, dydd Mawrth, trwy ffrwydriad pelen a gododd oddiar y stryd, ac y ceisiodd ei hagor.

LLONG Y TOLLDY AR LAWR. Hysbysir gan ohebydd o Gaergybi fod y newydd wedi cyrhaedd prif swyddog y llongau rhyfel yno fod agerfad y Tolldy, y Margaret, wedi rhedeg i'r lan yn mau Aberteifi. Hyd y gwyddys nid oes yr un bywyd wedi ei golli.

MAB Y CADFRIDOG OWEN WIL- LIAMS. Yn Llys Methdaliadol Llundain, ddydd Mawrth, hysbyswyd mai 10s yn y bunt y mae Mr Ifan H. Williams, mab v-Cadfridar Owen Williams, cyfaill Tywysog Cymru, yn ei dalu i'w ofyn wyr.

RHODDI'R SELIAU I FYNY. Dydd Sadwrn bu aelodau Gweinyddiaeth Arglwydd Rosebery yn Windsor yn rhoddi'r seliau i fyny i'w Mawrhydi. Yn mhen y ddwy awr bu'r gweinidogion newydd yno yu eu derbyn.

FFRWYDRIAD FFWRNAIS. Ffrwydrodd ffwrnais yn ngweithiau haiarn Sheldon, Gogledd Stafford, tra yr oedd ped- war o ddynion yn ei lenwi a haiarn. Llosg- wyd y dynion yn arswydus, a buont farw cyn y gellid cael cynorthwy.

DAMWAIN YN ABERDYFI. Cyfarfyddodd Mr H. Jones, Caeceinach, Penual, ffermwr adnabyddus yn nghymydog- aeth Aberdyfi, & damwain ddifrifol. Tra'n cario sachaid o guano i'w drol syrthiodd rhwng yr olwyn, a thorwyd ei fraich a'i goes. Dywedir fod ei gyflwr yn beryglus.

DARGATFFOD GWRMBAENT. 0 fewn milldir i orsaf Dolygaer, ar reil- ffordd Abcrhonddu a Merthyr, y mae dau foneddwr wedi darganfod umber-y defnydd mwyaf pwysig a gymysgir mewn paent—ar ochr y bryn. Dywedir ei fod yn werthfawr iawn, ac y gellir cael 30p y dunell am dano. Mae yn agos i'r wyneb befyd, ac felly ni cheir llawer o drafferth i'w godi.

CAEAU GWAIR AR DAN. Yr wythnos ddiweddaf, trwy ryw achos anesboniadwy, aeth rhai o gaeau gwair y Garth, Glais, y Deheudir, ar dan. Onibae fod ymdrechion wedi eu gwneyd ij'rwystro iddo ymledu, buasai y tan wedi myn'd i gaeau y ffermyda cylchynol Glyngors ac Ynys. Ni ddiffoddwyd ef yn llwyr hyd ddydd Gwener, pan y cafwyd y gwlaw. Credir fod y golled yn 70p.

TAN YN MHARIS. Torodd tan allan mewn llaw-weithfaydd arfau rhyfel yn Jlharis dydd LIuD, a ditiystr- iwyd amryw o adeiladau yno. Wedi i'r melinan gael eu llosgi, ymledodd y tan i'r tai cylchynol, ac erbyn yr hwyr yr oedd colledion gwerth wyth miliwn o ffraucs wedi eu gwneyd gan y tan. Anafwyd deuddeg o bobl a dau daniwr yn bur dost gan y malur- ion.

ETllOLAETH EIFION. Er nad yw y Toriaid eto wedi gwneuthur yn hysbys eu bod am ddwyn allan ymgeis- ydd i wrthwynebu Mr Bryn Roberts yn Eifion, eto dedllwn eu bod yn gwneuthur ymdrechion i sicrhau ymgeiiydd. Gwrthod sefyll a wnaeth amryw hyd yn hyn. Fe gefir mai Hr W. Humphreys, Abercin, oedd yr ymgeisydd Toriaidd yn 1892, ac ddarfod i Mr Bryn Roberts ei orchfygu gyda mwyaf- rif o 2594. Nid yw yn gyfleus i Mr Hum- phreys sefyll y tro hwn, gan ei fod ar hyn o bryd yn Awstralia, neu ar fin cychwyn oddiyno yn nghwmni un o swyddogion y Llywodraeth.

GORPHWYS FEL MEDDYGINIAETH- Y mae pob meddyg o bwys, yn y dyddiau hyn, yn cyduabod pwysigrwydd mawr gor- phwys yn meddyginiaethiad gwahanol afiech- ydon. Gellir, gyda phriodoldeb, gymharu gweithgarwch a gorphwys fel dau wyliedydd ag a fyddo wedi ymgvmeryd cydrhyngddynt a'r gorchwyl o amddiffyn caerfa neu wersyll- Rhaid i bob un gymeryd ei dro—pan fyddo un yn ymadael, oyiser y Hall ei Ie. Pe yi arosai gweithgarweh yn ihy hir, byddai i'r g don ddechreu dychlamu a phallu, byddai i'r ymenydd ddechreu dyrysu, a syrthiai y gwyliedydd i flinder. Ar y llaw arall, gall erorDhwvs aros yn rhy hir i wvlio. ac o'r diwedd syrthio i gysgu. Gellir cael gormod I 0 orphwys fel gormod o waith, hyd nes y I diraddia i ddiogi. I'n tyb ni, nid oes yr un creadur mwy annedwydd yn y byd na'r hwn na byddo ganddo ddim i'w wneyd. Y ffordd i fod yn iach a dedwydd ydyw cymeryd dogn o waith a dogn o orphwys-y naill a'r llall i fed yn gymedrol.

Y CAIS I LADD EI GARIAD YN NGWRECSAM. Boreu Mawrth dygwyd Thomas Griffiths, y gwr ieuanc a geisiodd ladd ei gariad, Eliza Kemble, yn y Ffrwd, y mis diweddaf, ger- bron ynadon Gwrecsam. Ar y dechreu add- efodd y oarcharor ei fod yn euog, ond ar gyngor ei gyfreithiwr dywedodd nad oedd yn euog. Ymddengys yn ol y tystiolaethau fod y carcharor wedi bod yn aros yn nhy mam y ddynes ieuanc am dair blynedd. Yr oedd rhywbeth rhwlIg y par ieuauc, a buont yn ca.ru am fiwyddyn. Oddeutu pymtheg- nos cyn y cais at lofruddio aeth yn ffrae Ayngddynt yn nghylch par o esgidiau. Yr oedd yn arfer yfed yn bur drwm ar brydiau, ac am hyny rhoddodd y ferch ef i fyny. Ar y Sulgwyn gofynodd Griffiths i'r ferch a ddeuai hi gydag ef i rywle. Gwrthododd hithau, gin ddweyd ei bod am fyned gyda rhywnn arall. Wedi cinio parhaodd i yfed whisci. Pan aeth hi i fyny cyfarfyddwyd hi gan y carcharor, yr hwn a'i saethodd yn ei gwyneb. Yr oedd y carcharor wedi d'od adref yn feddw nos Sadwrn, a boreu Sul yr oedd drachefn mewn cyflwr truenus iawn. Yfodd banner peint o whisci cyn cinio. Wedi clywed swn saethu yn y ty aeth tad y ferch ieuanc i fyny i'r llotft, a daeth ar draws y carcharor, yr hwn a fy- gythiodd ei ladd. Cyn myn'd i'r llofft yr oedd y carcharar wedi bod yn y stryd, a thanibdd dair o ergydion yn yr awyr. Yr oedd cyn hyny wedi bygythio lladd ereill. Traddodwyd ef i sefyll ei brawf.

TE PERAIDD MAZAWATTEE TE PERAIDD MA2AWATTEE TE PERAJDD MAZAWATTEE TE PERAIDD MAZAWATTEE Mewn paceci a tiniau, k Is 6c i4s y pwye, g= bvb groggre | Dirt Flies I 3 before it and the Clothes K j Wash themselves when K S 0 j s t itans K PATENT S LScmp s Is used. g Clean water and a good S fire are all you require. K Titan Patent 5oap makes ^9 3 splendid lather, and is soft and C K pleasant to the skin. Whitens MP Linen without sunshine orchemi- JK kj cais, and makes flannels and JM JMP woollens soft and fleecy with- flifc out any rubbing whatever. H g! Excellent for colored and dyed K articles, and specially suited to R K silk goods, which it leaves in perfect condition. tf i@"—For all Domestic purposes m TITAN SOAP is unequalled and the k k most economical in the market gj S and Prove it! C SCLE MANUFACTURERS— MM 23 The Liverpool Patent Soap Co., Ltd., K g LIVERPOOL.

CEISIO LLOSGI EI GWR. Galwyd y tan ddiffoddwyr i ddiffodd tau yn Southwark, ddydd Sadwrn. Yn ddi- lynol, aeth y wraig i orsaf yr heddgeidwaid i ddweyd mai hi oedd wedi ceisio llosgi y ty er mwyn llosgi ei gwr, a synai fod y cais wedi troi yn fethiant.

DYNLADDIAD GAN HEDDGIDWAlù Dydd Sadwrn anfonwyd tri o heddgeid- waid sir Forganwg, i garchar am dri mis gyda llafur caled am ladd dyn o'r enw Mark Morris. Ymddengys iddynt ymddwyn yn greulawn at y dyn tra yn ei ddwyn i'r carch ir.

J. LLOFRUDDION. Yn Hemsles, dydd Sadwrn, triddodwyd R. H. Hudson i sefyll ei brawf yn mrawdlys Yore ar y cyhuddiad o lofruddio ei wraig a'i blentyn. Yr. un diwrnod yn Lichfield, tra- ddodwyd Thamas Bond, llofrudd Orgreave, i sefyll ei brawf yn mrawdlys Stafford.

iii. EI LADD GAN OLWYNWR. Taflwyd dyn un fraich o'r enw Barrett, yr hwn oedd yn llythyrgludydd i gwmni yn Famworth, i lawr nos Lun, gan olwynwr, yn agos i'w gartref. Anafwyd ef mor dost nes y bu farw ddydd Mawrth.

LLADRATA 17,000P. Ar ol prawf am ddau ddiwrnod cafwyd Charles Norton, cyfreitbiwr, Abertawe, yn euog, ddydd Mawrth, yn Mrawdlys Mor- ganwg, o gamddefnyddio 17,o00p trwy dwyll. Eiddo mewn yniddiried perthynol i etifeddion boneidwr o'r enw Craddock oedd yr arian hwn. Dedfrydwyd ef i bum mlyn- edd o benyd-wasanaeth.

TANAU YN YR AMERICA. Torodd y tan mwyaf dinystriol a welodd pobl San Francisco erioed allan yn y ddinas hono nos Iau. Llosgwyd nifer luosog o felinau, gweithfeydd, gwesttai a haner cant o dai i'r llawr. Y mae 300 o deuluoedd yn ddigartref. Bu'r tan-ddiffoddwyr yn gweitbio trwy'r nos. Lladdwyd un dyn, ac anafwyd amryw ereill yn ystod yr hwyr. Mae'r golled yn filiwn a thri chwarter o ddoleri. Torodd tan allan hefyd mewn ystordy yn Minneapolis, a chollodd naw o bersonau eu bywydau.