Y Werin

GWAEEDIGAETHAU KHYFEDT). PENOD O'R LLYFR, ANTUR- IAETHAU CYMRO YN AFFRICA." Matombo a Katsanda-Saethu Waterbn- 1 Llew yn rhuthro i'r gwersyll—Dychryn yn mhlith y dyniou—Ceisio ei saethu; yntau yn naidio droswyf ac yn dianc- Yn cael ein hamgylchynu gan lewod— —Methu caely dyniou i wylio— Goriod gwylio drwy y nos fy hun-I."od i 18 diogel a chysgn yn dawel-Saethu teigr m el —Agos a chael fy lladd gan grocodile 0 —Jack, y ci, yn cael ei gipio ymaith. Adroddaf un yn ychwaneg o'n heiyntion. Cyn byny rhaid i mi ddweyd ychydig a: a rai o'r dynion oedd gyda mi. Yr oedd un o honynt o'r enw Matombo (earej), vc fel yr oedd ei enw felly yntau, mor bengaled a'r gareg ac mor anhawdd gwrn-vd dim o hono. Bwyta oedd prif waith Matombo tra, bu yn fy ngwasanaeth. Ni phrofodd fawr o gig yn ei oes o'r blaen, ac yn awr yr oedd o levnJ cyrhaedd hyny allai fwyta. Welais i erioed ddyn glwth o'r blaen, hyd nes y gwelais ef; bwytai gig nes y byddai ei lygaid bron dyfod allan o'i ben, ac DIS gallai godi oddiar ei or- wedd gan effaith gorlwytho ei hun. Ktt- sanda oedd y llall, bardd a cherddor bren- hinol," yn perthyn i'r penaeth Goorlpera; a chan fod beirdd morrhad yn y wind hon ag ydynt yn Nghymru, nid rbyw anhawdd oedd cael gwasanaeth un o feirdd y teulu. Each- gen tal, o dymher dda, a hynod chwareus, yn gwisgo ei wallt a la Hwfa MOIl; efe oedd bywyd y camp; a phan wedi gorphen gwaith y dydd, pan y byddai darn o garw geDym yn rhostio ar y tar., byddai awen Katsanda yn ami yn cael ei gollwng yn rhydd, a byddai yn cyfan- soddi llinellau byrfyfyr cyfaddas i'r gwa- hanol amgylchiadau, ac yn eu canu yr un pryd, tra byddai y lleill yn curo dwylnw a dawnsio, ac yn canu byrdwn ar ddiwedd pob dwy linell, fel yi oedd digon o fynd yn ein gwersyll bob nos rhwng y naill beth a'r llall. Yr oeddwn ar y daith hon yn myned i'r gogledd-ddwyrain, i'r wlad hono trwy ba. un yr ymarllwys yr afon fawr Zambezi i'r mor; a gwlad erchyll ydoedd mewn mivy nag un ystyr. Yr oeddym nos ar ol nos yn cael ein poeni gan fwystfilod gwylltion., yn benaf llewod, yn rhuo o gwmpas; ae, o gan- lyniad, yn ein cadw yn effiro y naill noson ar ol y llall, nes yr oeddwn yn methu'n Lm a chysgu, ac wedi tori i lawr bron, gan fy mod vn gorfod gwneyd fy ngwaith yn y dydd, a gwylio yn ystod y nos. Obiiyil hyny, ponderfynais fyned allan, mor gynted ag yr oedd modd, a gwnaethom ein goreu i gael croesi yr afon Yanka tzi, gan y sicrhai y brodoloion y byddem mewn diogelvv-ch os aem i lawr yr ochr ddwyreiniol i'r afon. Un prydnawn, ar hwyr y dydl, pan yr oedd yr haul yn myn'd i lawr, saethais waterbuck mawr, yn pwyso rhai cannoedd o bwysi, a chan ei bod yu amser hwylio i wneyd pob- peth yn ddiogel, bu raid llusgo y carw i mewn i'r gwersyll fcl yr oedd. Teimlwn y byddai arogl gwaed a chig yn demtasiwn i'r bwystfilod ysglyfaethus, oud nid cedd dim arall i'w wneyd; adeiladwyd yr amddi- ffynfa mor gref ag oedd modd, a chaed dau dan mawr. Yr oeddwn wedi gweif>d olion y Ilewod yn y tywod, ac felly heb fod yn (lis gwyl dim amgeuach na chadl eai poeni am un noson yn rhagor. Ceisiais gan y bech- gyn fyn'd i gysgu hyd^ues yr ai y lleuad i I lawr, tua haner nos, ac wedi hyny aros i wylio; ond fel y dywedai Matombo, wnai hi mor tro myned i gysgu heb gaol bwyta.'r cig, a bwyta buont hyd nes syrthio'i lawr yn t, ngwsg. Mor gynted ag yr aeth y lleuad i lawr, gwelwn rhai o'r ychain yn anesmwytho, yn codi ar eu traed ac yn arogli y gwynt, yna yn edrych tuag ataf, cystal a dweyd am i mi fod ar fy ngwyliadwriaeth. Yr oedd gonyf fath o tent neu do droswyf, man lie 'roeddwn yn gorwedd, ar ochr yr adw-y, ac aethum allan gan roi tro i geisio gwaled beth oedd o'm cwinpas. ond nid oedd modd trei Idio i'r caddug o dywyllwch, a gorweddais i lawr i aros. Yr oedd un o'r ychain gyda rheffyn dipyn yn rhy hir, a detfroais Ginger, un o'r Cape boys, i'w wneyd yn ddiogel. Gvynaeth yntau ef yn rhydd, a daeth ag ef trwy yr adwy, i'w droi yn well o herwydd y tanau, a phan yn yr adwy, beth welai ond llew yn eistedd yn ymyl fy nhraed yn hamddenol, yn cymeryd stoc o'r hyn oedd o'r tu fewn. Fa ddychrynodd y bachgen yn erwin, fel yr oedd yn naturiol iddo, ac ni allai ddweyd gair, ond yn ffortunus ni ollyngodd yr ych o'i afael, ond daeth ag ef i mewn yn ddiogel. Deffrodd y ci yr un pryd, a rhuthroud i'r llew, gan roddi brathiad iddo, ym. neidiodd yn ol heibio i'r ddau dan; cynddeiriogodd hyny y llew yn arw, a chyda rhuad nes yr oedd y fan yn crynu danom, neidiodd ar ol y ci, gan daro yn fy erbyn wrth roddi y naid; ond yr oedd arno ormod o ofn y tanau, gan nad aeth yn bellach na'r tan cyntaf, ac i ganol y becbgyn oedd yn cysgu fan hono, gan eu dychrynu yn enbyd, a pheri iddynt waeddi a llefain am eu bywyd. Neidiais inau allan i le olir i gael man cyfleus i'w saethu, ond trodi y llew yr un pryd a neid- iodd yn glir droswyf fi a'r ciawdd drain -saith droedfedd o uchder—oedd genyai yn amcldiffynfa, a welwu i ond ei liw yn myned trwy y tywyllwch; gyrais ergydion ar ei ol, ond i fawr ddiben. Wrth gwrs, yr oddd yn ferw gwyllt yn y gwersyll, a phawb oddigerth Matombo yn carlo coed ar y tanau, neu ynte yn ceisio diogelu yr amddi- ffynfa. Tyr'd, Matombo," meddwn wrtho, edrych di ar ol un o'r tanau, bydd y Hew yn ol gyda hyn, ac fe th ladd os na chymeri ofal." "Wel, bos," ebai yntau, fedra i ddim codi'a hwylus, yr wyf wedi bwyta cy- maint, a waeth gen gi i befo'r llew, os gwnaiff fy lladd, mi rydw i yn ddigon parod i farw ac mi rydw i yn reit hapus wedi cael digon o gig." Dyna oead idea Matombo am hapusrwydd, a marw, ac nid oedd amser i ddadleu ag ef, nac o un diben ei ffiangellu. Yr oeddwn ya gwybod, wedi i'r llew hwn dori'r garw, y caem ein poeni hyd doriad y dydd; a gosodais y gwahanol fechgyn i gy- meryd gofal o'r tanau, i gadw gwyliadwr- iaeth, ac i saethu ergydion i'w dychrynu i ffordd, tra y cadwn wyliadwriaeth fy hunan, gan gerdded yn ol a blaen rhwng yr adv. y a'r tan ond cyn pen chwarter awr yr oedd pob un yn cysgu yn dawel, a neb ond fy hunan, fel arfer, i wylio dros yr oil. Denai y llewod o'n cylch, gan chwyrnu a rhuo, ond nis gallent dori i mewn ond yn unig yn y fan a wylid genyf fi. Weithiau gwelwn bwy yn estyn pen heibio i'r clawdd drain dro arall, par ojjlygaid fel dwy seren yn disgleirio yn y tywyllwch ac ar ymylon y tywyllwch, oedd yn ddigon goleu i'w gweled, cerddent yn araf, gan edrych tuag atom a chwyrnu wrth fyn'd heibio. Bob tro y cawli gyfle saethvra atynt a dychrynai swn yr ergydion hwynt, fel y rhedent ym- aith am yspaid. Weithiau rhuai un yn ein hymyl, ac atebid ef gan un arall draw y y goedwig; ac weithiau byddai y miwsig yn cael ei adgyfnerthu gan ddau neu dri yn cydateb o wahanol gyfeiriadau, nes yr oedd- OY ynt yn swnio fel rhyw chorus o ellyllon, ac yn peri i'r ddaear siglo dan ein traed. Ym-: dyrodd y bechgyn rhwng y ddau dan, ac ymblethent yn eu gilydd, tra y taflai llewyrch y tan ei oleu ar y creaduriaid duon, noethion, nes eu gwneyd yn debycach i gythreuliaid nag i fodau dynol. Pan yn cael ychydig fynudau o ham- dden, yn nghanol yr ymosodia.dau a by- gvthion, rhedai fy meddwl yn ami i'r hen wlad a chartref, a meddyliwn mor hapus, ao mor dawel a diofn y treuliai pawb eu dyddiau a'u nosweithiau, tta yr oeddwn i yn gorfod bod a'm holl egni yn ymdrechu, er cadw fy hunan allan o grafangau bwystfilod rheibus. oedd fel hyn yn fy am- gylchu, a phawb wedi iy ngadael yn unig i ymladd a pheth bynag a ddeuai. Yr oedd j llawer peth arall yn rbede- trwy fy ineddwl, ae yu eu mysg yr oedd un o hen benillion Williams, Pantycelyn, yn dyfod yn fyw i'm cof, ac yn edrych i mi fel pe byddai wedi ei gyfansoddi at yr amgylchiad :— Mewn anialwch rwyf yn trigo, Alltud, unig, wrthyf f'Lua, Llewod rhe'bus sydd o'm deutu, Am fy rhwygo bob yr un Minau sydd, yma'n brudd, Am fy rhwygo bob yr un Minau sydd, yma'n brudd, Yn hiraethu am y dydd." I Fii neb erioed yn hiraethu mwy am y dydd nag oeddwn inau, ac ni fu erioed wyliwr yn llaweny6hu fwy wrth weled toriad y wawr nag yr oeddwn i boreu hwnw. Pan oedd yn ddigon gok-11, cychwynasdm i ffwrdd, ac erbyn nos yr oeddym wedi dyfod i bentref Chickoinbo, ac i le liogel. Wedi cael cwpanaid o de, troais fy nghwrlid am danaf, aethum i un o'r gerddi, a gorweddais 1 mewn rhych pytatws (sweet), a chysgaia fan hono yn dawel hyd nes y deffrowyd fi gan belydrau yr haal boreu wed'yn,—y cwsg melusaf a gefais er's llawer wythnos. Gwell i mi orphen hyn, feallai, gyda man- ddigwvddiadau eraill a gymerasant la. Yr oeddwn un diwrnod wedi myned i lawr y Garamaputsa i weled rhai o'r mwngloddiau oedd genym, a deuai uu o'r dynion yn ol gyda. mi i'r camp ar y Mazas; aethom heibio camp arall a chawsom de yno, a meddyliaia aros dros nos yno, gan ei bed erbyn hyn yn dywyll, ond mynai Joe fynd i'r camp arall, chwe' milldir yn mlaen; nid oedd modd ei uerswadio, dywedai ei fod yn disgwyl llythyr oddiwrth ei fam, a mynai fyned. Nid oeddwn mown modd yn y byd yn fodd- lawa iddo fyned ei hunan, gan fod y daith yn thy beryglus, a llewod wedi eu gweled yno y diwrnod kwnw; felly penderfyAais fyned gydag ef, ac aethom trwy y goedwig yu ddiogel. Pan o fewn rhyw chwarter milldir i'r camp, gwelwn rywbeth gwyn ar ochr y llwybr. Yr oedd Joe yn cerdded ychydig latheni o'm blaen, heb yr un llaw- ddryll, a sylwais, Dyma'r ei yn d'od i'n cyfarfod 1" ond gyda hyny gwaeddai Joe, "For God's sahe shooir if 8 a tiger; take care, lie's jumpinga rhedodd am ei fywyd; g-yy.-his inau i lawr ar fy nglin, er caely bvvystfil rhyngof a'r awyr iw weled, wrth ei bod yn dywyli, a gwelais yntau yn gwyro fel pe ar neidio, ond cyn iddo gael cylle, saeth- ais ef, fel bu'r fwyaf Iwc, a fu dim aagen ail ergydiddo. Er vad yw tiger y wlad hon mor fawr a chryf a'r Indiaidd, eto mae yn beryglus, ac ymosoda ar ddyu yny nos, neu pan yn newynog. Un helynt arall ac yna byddaf. yn gadael llonydd i'r rhain am y tro betk bynag. Yr cedd aur wedi ei ddarganfod yn Victoria, ac yr oedd eisieu i minnau fyned yno i wneyd rhyw fath o report garno. Wedi gorphen, cychwynais yn ol tua dau gant o filtdiroedd ar hyd tyr hyn a edrychid fel y gold belt. Gorphwysasom un diwrnod arjlan afon fawr yn dolenu rhwxig mynyddoedd ysgytbrog, ac yn rhuthro i lawr rkaiadrau rhamantus; croesais hi ddwywaith y diwrnod hwnw gan edmygu y golygfeydd ac ar yr un pryd archwilio y tir. Wedi gorphen fy niwrnod aethum i ymdrochi i'r afon, a daeth un o'r cwn gyda mi,-bull terrier o'r enw Jack." Wedi ymddiosg a myned i'r afon, sefais ar un o'r ceriig i ymheulo, a daeth y ei kr afen gan neidio o'r naill garreg i'r llall, a chwareu 1 0 o'm cwmpas, a chyda hyny, clywn udiad a chlec o'r tu ol, wrth fy nhraedtroais a dyna lie yr oedd crocodile anfertit-tqi dybiwn wrth ei olwg tua deunaw troedfedd o hyd,—wedi cael gafael yn y ci, ac yn ei dyuu dan y dwfr; wrth gwrs, yr oeddwn i yn y lau mewn winciad, a gwelwn y ci yn ymdrechu am ei fywyd, ond i ddim dyben, aeth o'r golwg me .vn ychydig eiliadau; ac er mor ddrwg oedd genyf golli Jack," gwell oedd gonyfiddo ef fyned nag y buasai i mi fod yn yr un sefyllfa ag ef, yr hyn, fel mae'n fwy na thebyg, fuasai y canlyniad oni bai bod y ci gyda wi. Pennod yw yr uchod o "Anturiaethau Cymro yn Affrioa (Ail lyfr, pris. awllt), gan Mr William Griffith, M.Ins& M.E., gynt o Borthdinorwig. Dyma..un o'r llyfrau mwyaf dyddorol a gyhoeddwyd erioed yn yr iaith Gymraeg. Cyhoeddir yn swyddfa'r Genedl.

CWMIVI KHEIi FFORDD Y CAMJJKIAN. Cynhaliwyd cyfarfod hanner- blynyddol y cwmni hwn yn Manceinion dydd lau, dan lywyddiaeth Mr J. F. Buckley (cadeirydd), yr hwn a sylwodd fod y tywydd caled yu ystod misoedd cyntaf y flwyddyn wedi elfeithio ya niweidiol ar drafnidiaeth y cwmni. Yr ystod y chwarter cyntaf o'r flwyddyn yr oedd y lleihad yn nifer y tcith- wyr oddeutu 50,000. Fodd bynag, yn mis Mebefin, gwellhaodd pethau i raddau helaeth, a,c mewn canlyniad dangosid cynydd o 18,364 yn nifei y tsithwyr am yr banner blwyddyn, Yr oedd y derbyniadau am yr banner blwyddyn yn dangos cynydd o 241p. Er gwaathaf y tywydd anffafriol yr oedd y trafnidiaeth am yr wythncs ddiweddaf yn argoeli yn dda fod yr ymgais a wneid i geisio tynu ymwelwyr i'r rhan hono o'r wlad trwy ba un y rhedai y llinell yn troi allan yn llwyddiannus. Yr oedd y cwmni ar fin colli gwasanaeth Mr Aslett, y prif oruchwyliwr, oherwydd ei fod wedi caelpen- odiad gan gwmni arall. Siaradodd yn uchel am wasanaetb Mr Aslett, ac ar rail y cyfar- wyddwyr datganai obaith v byddai iddo fod yr un mor lwyddiannus yn ei le newydd.— Eiliwyd y cynygiad gan Mr J. W. Maclure, A.S., a phasiwyd ef.

Dydd Gwener deuwyd o hyd i gyfreithiwr 9. ieuanc o Bradford ar fin marw mewn cerbydres yn Leeds. Bu farw yn fuan wedi hyn. Cnfwyd potel yn un o'i logellau ac ami y gair "gwenwyu." Mown iard longau yn Jarrow trodd Hong ar ei hochr, ae acafwyd saith o ddynion yn ddifrifol. Yr oedd Aberystwyth yn y dyddiau gynt, meddai Mr D. Samuel, wedi ei hamgylchu i mor. yr hwn a estynai o Graig Goch, ger South terrace, ar hyd waliau yr hen feliuau liifio, i bont Trefechan, oddiyno ar hyd Mill street i'r Great Gate, yn ngwaelod Dockgate street. TE PERAIDD MAZAWATTEE TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. Mewn pacedi a tiniau, Is 6c i 4s y pwys, gan bob Grocers. WI :Iil.. I,, I I I I ATAE ILUN I r FEL 0AL03T Ir1 AR BOB 0 TT T T s ta -fL.TL II LOGO PILLS. h i i- ..l'L ,{i ,<Jl. HEB HYN TlVYLI TDYVV Y mae "HUGHES'S BLOOD PITLS a. ltin y 1 y Gwaed, y Croen, y Ner?es, y UrL, yr Afu Areaau. Nl WELODD y BID EITEUYG Y ai h o b afiechye ac yr ydym ya gwy- bod am dano y mae 44 HUGHtSS'S BLOOD PILLS, wadi gwneyd oiwy o ddaioni na neb arall. GAlll AT Y Bi WL. Pan y bydd Ghvr neu W- rair-, M'ab neu Ferch, yn dioddef oddiiwrih Waea Drwg Tarddi&ntau v Oroeu, Poesi Pen, Afu Drwg., Diffyg Trsul, Gwynt, Bilioaaaess, Nervett EgwaH, Gwyneg* >i, a Pon yr Are&au.<acyu v 0 "t Piles, &c., yr-hyn oil syd l yn tar,Un: oddfevr Waed Drwg; a Ghnu, cymerer T F S' ? K t: 1'i .t' liLOOiV' PTLM .J r '> ..J Y rbai a.'ch gwellhaut yn he foan. mawr-yn CM:1 Ül1 bjacbau 7B Rynyddol. Y i-IKENS YN IA.QJJ.AU PAN DD BOB PSTYt YN :¡,'L8:1 _1 T.J 1. "L-IY HKB GiiDl Danf&ner aiiii- do,nyxit oddiwrth y Gaemisi neu Werthwr Patent Mecfctciiies. Ea pri* 'w 1& lc., 2a. -ac.; a -la. 6c., neu duutouni gan aaagau Stamps at v D:».rganfydd\TT, JAG OB RUG tiliU, Q t.L U U "I, ¡;LL.l1.-J J.J, "f,r t l' MmrnfmbwrUti Giw P /ï-Y 1'1'1 -,r '1 r [ ':¡' ú' PEJVAiiTH, aAdDiFF Yr hwn a'u laufona gyda Tiiroad y Post Agent yn America—31k WILLIAMS, Medical Hall, Plymouth, Pena. t. POBLOGRWYDD CYFFREDINOL. PERFUME Y SPLENYDD, I%gLw nTBACOKCMTRmr, BLOSSOMS Crab Apple Blossoms A'n. HYD-KXWGG CnoWN Lavender II COGO r Salts. GWERTHIB DROS 500,000 0 BOTELI BOB BLWYDDYN. Rhoddwch brawf ar y Crab Apple Blossoms jperfume a'r Lavender Salts gwerthfawr. Y maa elfen barhaol yr o-rlcuycld swyno: hwn yn peri ei fod yn rhata.ch na'r rhai cylfredin a llai eu pris GWERTHIB YN MHOB MAN. THE CROWN PERFUMERY CO., 177, New Bond street, Loudon. ^LOBE lUitNibRi.NG -IOMPANI( 14 c Dodrefnwyr T&i Oyflawn, Cyfanwerthol.. Manwerthol. 12, 14, 16, a 18, PEMBROKE PLACE. LERPWL. DCDREFN AM ARIAN, NEU AR V GYFUNDREFN LOG-FENTHYCIOL AM BRISIAU ARIAN PAliOD. CWMNI DODJUSIWOl, Y GLOBE yw yr hynaf a'r eangaf o'r rhai sydd yn dwyn ymlaen fasnach ar y gyfniiclrefn log-fenthy- ciol yn y talaethau; y maent yn cyflenwi dodrefn i dai, gweetai, a phalasau, Ilawer iawn rhatach nag y gwna y mwyafrif o'r masnachdai sydd yn gWElrthu am arian parod yn unig. Yr ydym yn ailuog i wneyd hyn drwy fod genyui gyfalai* !».a\vr at eia gal wad ac hefyd drwy ein bod yn wneuthuriryr r prif nwyddau a werthwn. NID OES EISIAU 310 A. Nr 3 DIM TiitSULIAU -CCR AR EIN CYFUNOREFJS FEX- THYCIOL. Y mae ein dull teg a ohyflawn 0 ddwyo ein niasnach yn mlaen, t'n teierau rhesymol^ a'r prisiau isel inor adnabyddus trwy Ogledd Llour a Chymru, fel nad oes eiaien ych laneg o sylwadau. Jelerau cytScredinol, y rhai, fodd bynag gellir eu newid i gyfariod cyfieusderau ein cwsmeriaid.. Taliadau wythnosol, rnisol a chwarterol:— Swm y pryniantlOp, Taliad 0 3 a yr 8uo*. 20p-, „ 0 5 0 tJ 50p, „ 0 10 0 „ JJ lOOp, „ 0 17 6 „ „ 50Op, „ 4 0 0 Bydd i archwiliad o'n Stoc roddi ar ua waith foddhad i'r rhai sydd yn bwriadu pwrcasu.ein bod yn rhoddi gwell gwerth a elerau haewddach o dalioaau na'r un m.1I chdy cyffelyb yn y Talaethau. DODREFNIR AM ARIAN, NEU AR Y GYFUNDREFN LOG-FENTHYCIOL Anfonir Goygleni newyddiou, Rhaglefi fawr Ddarlyiadol, Barn y Waag. a'r i restr dewy llythyrdy ar archiai. Enwch y papyr hwn. GLOBE FURNISHING COMPANY, IZ, 14, 16, a 18, PEMBROKE PLACE LERPWL. Argraffwyd a chyhoeddwyd gan Gwmn j Wasg Genedlaethol Cymreig, Balaclava t Road, Caernarfon.

SIPSIWN YN YMOSOD. Aeth tua haner cant o bobl, aelodau Clwb Radicalaidd Lansdowne, a'u gwragedd a'u plant, ddydd Mawrth, am bleaerdaith i Lam- bourne End. Tra yno, bu un o'r cwmni mewn angliydwelediad ag un o ferched y Sipsiwn wrth dalu am fenthyg ceffyl y bu yn ei farcbogaeth. Mynai y dyn ei fod wedi rhoddi pisyn haner coron mewn camgymer- iad am geiniog i'r ddynes. Ar ol hir gecru, rhoddodd y ddynes yr haner coron yn ol, ac aughofiodd y dyn a'i gvmdeithion bobpetb am yr helynt. Yn yr hwyr, cychwynwyd meTrn cerbydau am gartref. Yn mhen rhyw filldir o ffordtl gwelwyd haid o Sipsiwn—tua o mewn nifer-yu d'od am danynt. Gafael- wyd yn mhenan ceffylau y cerbyd cyntaf, ac amgylchynwyd ef gan y dyrfa filain. Yr haner coron yr haner earon 1" crochlefent fel gwallgofiaid, a dnngodd y dyn talaf o honynt i ben y boc-s, gan waeddi am yr haner coron yn ngwyneb y dyn a fu mor an- ffodus a'i gael yn ot "Wrth gwrs, yr oedd pobl y picnic dan gryn anfantais—wedi eu cau i fyny yn y cerbydau, a merched gyda hwynt. Yr cedd amryw o'r Sipsiwn yn cario fiyn byrion, a phigau baiarn ar eu penau. Carient hefyd ffyn hirion-un gyda chylleil wedi ei chylyuiu ar ei blaen. Chwifiai eti merched gyllill, choppers, morthwylion, &c yn en dwylaw. 'Doedd dim i'w wneyd ond rhoi yr haner coron yn ei ol. Ond er gwneyd hyny ni thaw'elodd pethau. Lluch- iwyd ceryg a damau o goed atynt; ond llwyddodd y gyriedydd i yru i lawr y bryn. Erbyn hyn daeth Mr Truckell, y prif ddyn a ofalai am y trefaiadan, i lawr o'r ail gerbyd i edrych beth cedd y mater. Tarawyd ef yn ei ben a bwyell gan un o'r Sipsiwn, a syrth- iodd yn anymwybodol ar lawr, a chiciwyd ef yn ddidrugaredd. Yr oedd pedwar cerbyd arall i di'od i fyny yr alit. Disgynodd yr un driniaeth i rr-n yr ail gerbyd ag i'r cyntaf. Pan ddaeth y trydydd i fyny, tynwyd un dyn i lawr oddlwrth ochr y gyriedydd, a thorodd drybedd ei ysgwydd. Ciciwyd ef ar lawr, a thorwyd ei drwyn. Aeth yn ym- laddfa gyffredmol, a lluchid ffyn, cetig, a bwyeill i ganol y parti anffodus, Agorwyd pen un Mrs Corley gyda morthwyl. Agor- y t-- wyd pen a llewygcdd gyriedydd cerbyd rhif 4, a derbyuiodd amryw o'i deithwyr niweid- iau difritol. O'r diwedd enciliodd y Sipsiwn, ac aeth yr ymwelwyr tua chartref. Bu raid gadael dau o honynt mewn ysbyty ar y I ffordd.

Ger Wansford Iladdwyd tafarnwr gan dri o ddynion a farchogent yr un olwynur. 0

POIJL DDEUVVYDDi Y mae y Weston-super-Mare Gazette wedi cyhoeddi yn ddiweddar ddigwyddiadau neillduol yn nglyn a phedwar o bersonau, pa rai a waredwyd, trwy yr;un moddion, rhag anamserol fedd. Cafodd gohebydd ymddi- ddan a Miss Beatrice Beaoher, 0 Orer Wallop, ger Stockbridge, Hants. Yr oedd Miss Beacher wedi myned i sefyllfa o wendid mawr, fel nas gallai wneyd dim gwaith. Dywedai Miss Beacher nas gallai ei rnham ei hadnabod, gan mor wael ydoedd. Yr oedd y meddyg hejyd wedi ei rhoddi i fynu, Yn ffodus, yn Mawrth, ymwelwyd a Miss Beacber gan gymydog, yr hwn oedd wedi I cael llawer o fudd oddiwrth Dr Williams' Pink; Pills for Pale People, a thrwy y gy- meradwyaeth a roddwyd i'r Pelenau bu iMiss- Beacher brynu blychiad ohonynt. Oddi- .wrth y dose cyntaf," meddai Miss-Beacher, 14 teimlwn fy mod yn cael lleshad, a phar- beai& i gymeryd y pelenau nea yr oeddwn wedi fy llwyr wellhau. Yr wyf yn parhau i gymeryd y pelenau, ac yn galu gweithio gyda phleser, ac y mae yn dda genyf allu eu Qynseradwyoi ddioddefwyr ereill." Gofynwyd iddi a oedd yn gwybod am eraill oedd wedi cael budd oddiwrth Dr Wil- liams' Pills. Atbodd Miss Beacher fod ei mham, yr hon oedd wedi bod yn dioddef dan y dropsy, wedi eael lies mawr oddiwrthynt, yn wir, nis gallai gofio iddi fod erioed yn well. Hefyd, yr oedd ei chwaer ieuengaf, yr hon oedd yn ddeg oed, ac wedi bod yn ddarostyngedig i St. Vitus Dance, wedi cym- eryd amryw ilychau o honynt, ac wedi g wellhau yn ddirfawr, gymaint felly, fel yr oedd yn awr- yn alluog i fyn'd i'r ysgol. Yr ydym oil, meddai Miss Bracher, yn falch iawn o'r feddyginiaeth. Y mae Dr Williams's Pink Pills yn wir feiidyginiaeth at anhwylder cyffelyb i gryd- cymalau, poen y giau, locomotor ataxy, St. Vitus's dance, cur gieuol yn y pen, a gwen- did, lludded, afiechydon y gwaed, megys manwynion, taneiddew parbaol, &c. Maent yn wellhad trwyadl oddiwrth anhwylderau a gyfodant oddiar Hinder,, gorweithio, neu ormod rhysedd o uurhyw natur. Gwerthir hwynt gan fferyHwyr a chan y Dr Williams' ilediciue Company, 46, Holborn Viaduct, London, am 2s 9c y blwoo, neu chwe' blych- aid 13s 9c. Mi werthir Pelenau Ur Wil- ,a iaius yn rhyddion, neu wrth y dwsin, neu wrth y cant.

Mae øymry yn awr yn troi at yr India am swyddi o anrhydedd. Yn Ngholeg Madras y mae Mr R. Llewelyn Jones, M.A., brodor o Talybont, Aberteifi, yn dal swydd o ser- yddwr cynorthwyol dan y Llywodraeth. Mae Cocoa Cadbury yn cael ei baratoi heb ei gymysgu gyda starch na siwgr. Y mae yn ysgafn, ac adfywiol i'r corph a'r meddwl. Yr oedd y sample a anfonasoch yn beraidd, ac yn rhydd oddiwrth alkalies." 3 -F,amily Doctor. c

[ HEN DDYDDIT-U IACH A » HEfNI. Afraid myned yn ol at y Groegiaid a'r Rhufeiaiaid am esiampl o bobl oedranus a llawn yni a bywiogrwydd. Dyry Prydain Fawr ei hun lu o enghreiphtiau o'r birlioedl- edd hoenus hwn ac o nerth ewyllys, y lath ag a lwyddiannus wrthsaif y llusgo'n ol di- baid i'r gwendid corphorol cyntaf hwnw o ba un y tarddodd dynoliaeth yn ei baban- dod. Mae y byd yn talu gwarogseth i gof- adeiliau y gorphenol-iechyd a boenusrwydd tudraw i'r aeug mlwydd a thriugain addaw- cedig—gyda'r nerth deallol, ysbrydol a horphorol hwnw na fo'n dangos yr un ar- wydd o ddifrod amser ac y mae y byd yn falch o gael trera acblysurol ar 8ft bywyd mewnol preifat, yr hwn a all ddangos pa fodd y mae iefhyd, yni, a nerth yn oael eu cadw a'u hwyhau oreu. Byth nid anghof- iwn eiriau Miss Ann Dickson, 61, Lothian street, Edinburgh, a gynwysid mewn llythyr a yagrifmodd atG-m ya ddiweddar Yr wyf fi yn ddeg-a-thriagain oed, gyda'm bymenydd yn fywiog, ae yis meddu tymher- edd corph, er nad o nerfusrwydd cwblddifai, ) eto un y gellir ei ddesgrifio oreu fel ner- j vous-bilious.' Y mae profiad y gorphenol I a'r presenal o effoithiolr wydd Warner's Safe Cure yn sicrhau digon o feddylgarwch ynof gyda golwg ar yr angenrheidrwydd o gadw Warner's Safe Cure a Waraer's Safe Pills bob amser wrth law, ac yr wyf yn toimlo yn ddiolebgar iawn am yr effeithiau iachusol a dderbyniais trwy eu defnvddio."

TERFYSG ETHOLIAD YN MvANFAIUFICH AN, Yn Llys yr Ynadon Bangor, ddydd Mawrth, gerbron Mr Thomas Lewis ac yuadon eraill cyhuddwyd cbwech o ddynion ieaainc yn byw ya Llanfairfechan—Thomas J. Thomas, J. Watkin Owen, John Ellis Mor- gan, R.. Griffith, J. Rees Hughes> Isaac Lewis—o greu terfysg yn Llanfairfechan ar noswaith yr 22ain o'r wis diweddaf, y di- wrnod y ównaed yn hysbys ganlyniad ethol- iad Arfon a'r bwrdei&drefi.—Erlynwyd ar ran yr heddgeidwaid gan Mr S. R. Dew, amddiffynwyd izan Mr David Owen. Wrth agor yr achos eglurodd Mr Dew nad oedd un amheuasth ddariod i'r diffynyddion ymgynall gyda'r amcan o ymweled a phre- swylfeydd nifer o bersoaau oeddynt wedi dyfod yn atgas ganddynt, a gwneuthur niwed, a pheii arswyd i'r cyfryw. Fel enghraifft o hyn 80thant aft dy Miss Eleanor Hughes, Carreg-ddyfnan, gan waeddi, Goleuni allan haner awr wedi unarddeg neu maluriwn y oy-la-n, ac ni bydd ta&rndy yn aros." Mewn canlyniad i hyn yr oedd Miss Hughes, yr hon nid allai adnabod y persouau ar y pryd, wedi dychryn yn ddir- fawr. Yn ddiweddaarach aeth y diffynydd- ion yn cael eu dilyn gan dyrfa at Llysaled, preswylfod Mr David Williams, golygydd y North Wales Chronicle," ac yn y faB. hon yr oedd eu hymddygiad yu anheiiwng. Ar wahan i greu cynhwrf trwy guro tyniau, Iluchiasant raian a thyweirch at Mr Williams a'i wraig a'i frawd yn nghyfraith. Symud- asant ymaith y llidiarfc, a gwnaethant uiwed i'r ardd. Wedi hyn aethant at y Queen's Hotel, i lobby yr hwn le y Uuchiasant hip bath a basged wedi ei llanw a than. garhy- buddiwyd y diffynyddion gan yr he<M- geidwad Pugh a Mr Jones, Y.H, ond ai chyinerasant sylw. Bu peth dadl rhwng: y cyfreithwyr o bertkynas i adian o'r doeddf odditan ba un I y bwriadai yr heddgeidwaid erlyn. Mr S. R. Dew a ddywedodd-y blifisai V71 dymuno cael rhwymo y diffynyddion dtos- odd. Mr Owen: Hyd yr etholiad nesaf, mae'n debyg. Mr Dew: Bydd byny am chwe' blynedd o'r hyn lleiaf (ch werthin). Rhoddwyd tystiolaeth o blaid yr erlynydd gan yr heddgeidwad Pugh, yr hwn a. gyf- lwynodd restr o bersonau) eiddo y rhai a niweidiwyd, dau o barai oeddynt yn Rhydd- frydwyr. Ni welodd ef ei hun y diffynydd- ion yn achosi unrhyw niwed i oiddo. Yr oeddynt yn rhai o ddynion ieuainc mwyaf parchus yn y gymydogaeth. Rhoddwyd tystiolaeth pellach gan eraill. Penderfynodd y fainc nad oedd unrhyw dystiolaeth yn erbyn J. Rees-HUghe a. chan hyny gollyngwyd ef yn rhydd. Ar ran y diffynyddion dadleuodd Mr Owen nad oedd unrhyw dir ar ba uny; galiai y fainc orchymyn y diffynyddion i sefyll eu prawf ar y cyhuddiad o achosi terfysg. Dylid profia oeddynt, wedi ymgynall gyœ'r bwriad o gpreu terfysg. Rhoddwyd tystiolaeth 9-blaid y diffynydd- ion gan Owen Griffith, Bron Ei-yri; John Owen, Naut y felin; ac ereill. Ymneillduodd y fainc i ystyried eu. dyfarn- iad, a phan ddychwelasant awgryiaodd y cadeirydd y dylai y diffynyddion gydsynio i gael eu rhwymo drosodd i gadw yr heddweb am chwe' mis, a thalu y costau. Gwrthododd Mr Owen gydsynio a hyn, gan ddyweyd y buasai yn well ganddyat fyned gerbron rheithwyr. Dywedodd y Cadeirydd nad oedd ganddo unrhyw gwrs i'w gymeryd ond trosglwyddo y 'diffynyddion i sefyll eu prawf yn y Frawdlys Chwarterol. Caniatawyd meich- iafon i'r oil obonynt. Cymerwyd dyddordab neillduol yn yr achos, ac yr oedd y 11 ys yn llawn yn ystod y gwrandawiad.

HMt MM Disinfectant I (NON-POISONOUS) Instantly Stops Infection TMb Safest and Surest Protector against Fevers, Small-pox, Cholera, Diphtheria, and other Infectious Diseases. The most powerful germ destroyer at present known to science." An entirely unique discovery, not a coal-tar product. Instantly Stops Infection Sinks, Traps, w.c.'s, Drains, &c., flushed at trifling' cost, a as. 6d. bottle making: 30 gallons of strong reliable disinfectant. Izal" is far more easily distributed through water than carbolic IC acid, and is perfectly sate, and free from risks. Instantly Stops Infection Sold in Bottles, is., as. 6d.f and 4s. 6d., and in Gallon Tins, lot. A sample bottle or tin sent carriage paid in the United Kingdom for portal order. lxal Toilet Soap—Of Chemist t. Grocers, Oilmen, &c., /«. 6d. fer box, promotes healthy skin, and reKeves Eczetna. Izal Medical Soap—is. per box, a powerful agent in th* treatment of Skin Diseases. Izal Embrocation—For sprains and bruises; powerfully antiseptic, and quickly relieves any unusual muscular strain. For domestic use, is. J%d. a bottle; for veterinary use, as. Izal Household Laundry Soap—4d. per lb., splendid for Laundry and Semiring. The best for hard water. Izal Soft Sioap— Free front caustic alkali, and is a powerful disinfectant: tins, 1 lb., 6d.; 2 lb., iod.; 3 lb., is. Izal Cream—/s. Tubes, very convenient antiseptic, in emollient form, for the Skin. Izal Ointment—IS. I}4d. per pot, excellent for Bums, Scalds, Chapped Hands, Chilblams, &c. bat Tooth Powder—is. per box, most useful for teeth and gums. Izal Lozenges—is. i%d. a box-, admirable for Sore Throat, and useful preventive of infection, lxal Smelling Salts-Cure and relieve Influenza, Catarrh, Cold in the Head, Faintness, &c., great protection against infectitm, No 11'11- ø Oberwydd y damweiniau diweddar y mae yr awdurdodu-u lleol wedi penderfynu gwa- hardd i neb ddisgyn gyda parachute o awyren yn Glasgow. TE PER AID D MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. Mewn pacedi a tiniau, Is 6c i 4s y pwys, gan bob Groccrs. j (gticura rHE GREAT SKIN CURE Works wonders in curing torturing disfiguring dis- eases of the skin scalp arid blood and especially baby humours. Sold throughout the werfd, and especially t.7 r-n-i':1 :¿; Jtawrican chemifU- in all the continental CUI". I" ¡tj,¡h depoS; F NEWDREY & SONS, I, King Edward-st-, L"n<I. POTTJBH 1> £ Uo & CUR. COKP., Solo Pr?pa.. Hoaton 1"7. s

CHWARELAU FFESTINIOG. Credwn y bydd yn ddyddorol gan ein darllenwyr yn gyfFredinol gael y desgrifiad canlynol o chwarelati Ffestiniog, yr hwn a ddifyawn o adroddiad Dirprwyaeth swydd- ogol a fu yn ddiweddar yn gwneyd yin- chwiliad i achoeibn y dauaweiniau, &c., a gymerlo yn y chwarelau hyny. Fe gofir ein bod eisoes wedi cyhoeddi anogaecuau y Ddirprwyaeth sut i osgoi y damweiniau yn y dyfodol, hyd y m n ymaiferol. I Y mae llechfaen Mr Femonydd yn perthyn i'r cyfnod Siliwraidd. Ceir hi yn welyau I trwehus, a adwaenir yn y gymydogaeth fel Y Feini," y rhai a orvreddant mewn, gwelyau o Jhdw ffelspathaidd, yr hwn sydd yn gyffredin yn fan ei raen, ond weithiau a gymer ffurfelobynfeini (agglomerates) breis- ion. Adwaenir y rhai hyn fel Y Galed," ac y maent o gryn bwysigrwydd i ffurfio nen (roof) guciarn i'r gweithisu Jloehau Y mae tew y gwelyau a weithir yn am- rywio o 30 i 126 o drossdfeddi. Yn rhan- barth Ffestiniog y mae y gwelyau yn go- gwyddo tua'r gogledd a'r gogledd-orllewin gan wneyd onglau (angles) yn amrywio oddeutu 15 o raddau i 33 o lddau, ond mown rhanau ereill o'r sir gall gogwyddiad y gwelyau fodyn 70 o raddau neu ragor. Y mae gogwyddiad yr hollt, fel rheol, yn sythach na gogwyddiad y iaen yn Ffestiniog y mae gwahaniaeth. o ry-w 15 o raddau rhwng y ddau. Yn ychwanegol at ei thuedd i agor yn llafnau teneuon yn nghyfeiriad yr hollt, gellir tori y llechfaen, heb lasver o an- hawsder, nes cael ocbrau gwastad, y rhai a ffurfiant gywir onglau (right angles) gyda gwyneb yr hollt. Y mae y gallu hwn i dori neu bileru" o'r pwys mwyaf i'r chwarelwr, gan ei fod yn ei allwogi i gael plygion mawrion o lechfaen i lawr yn ddianaf, gyda llafur cydmarol fychan, a gwna yn hawdd y gwaith o ddosranu y plygion yn glytia-a cyfleus. i wneyd lle;:hau o wahanol faintrioli ar gyfery farch- nad. Y mae y pileriad hefyd yn pen- derfynu y cyfeiriad a roddir i r darnau mawrion sythion o lechfaen, a adwaenir yn y gymydogaeth fel "pi-leri," y rhai a adewir i gynal y gwelyau uwebben. Heblaw yr hollt a'r pileriad," mae yn rhaid i'r creigiwr gymeryd i ystyriaeth y gwahauol deriadau (fOi11<1s):naturiol a dreidd- iant trwy y gwely llechfaen mewn gwa- hancl gyfeiriadau. Nid oes angen yn yr adroddiad hwn i roddi en henwau lleol, nac i gyfeirio at eu gwahanol nodweddion; ni raid i ni ond yn unig sylwi y gall j toriadau naturiol hyn fod yn ffyn on ell o elw i'r creig- iwr pan y gwyr am danynt, trwy hyrwyddo y gwaith o gloddio, ac yn ffynonell o berygl, os yn guddiedig, trwy achosi disgyniadau athaisgwyliadwy o graig. Ond pa un bynag ai cuddiedig ai peidio, y maent yn gwanhau y colofnau cyrwialiol (" gvvaliau ").

Y DULL 0 WEIXHIO Y LLECHPAEN. Hauer can' mlynedd yn ol gweithid y llechfaen yn rhanbarth Ffestiniog yn chwa- relau penagored; ond fel yr elai y chwarelau yn ndyfnach yr oedd swm y" brig," gor- chucld, neu dir diwertlk a orweduoi ar. v gwelyau llechfaen yn myned mor fawr, fel yr ymddangosai yn fwy dymunol eu gweithio yn danddaearol. Yn mhen amser bu i'r goruchwylwyr fabwys- iadu y gyfundrefn sydd yn awr imewn ymarferiad yn y chwarelau mwyaf, yr hon y gellir ei desg-rifio fel gweithio. "agorydd" bob yn ail a phileri," neu waliau," hirion i gynal y graig uwebben -yr "agorydd" a'r "gwaliau" yu ymsuddo i lawr mewn cyfeiriad sydd agos yn cyd- fyned a gogwyddiad y gwelyau. Tybid fod arbediad y draul o symud ymaith y creigiau! diwerth a orweddant ar y llechfaen yn ddigon i wneyd i fyny am y golled ddirfawr o adael llechfaen yn y ffurf o bileri," ao am yr anfanteision eraill lluosog o weithio y llechfaen yn danddaearol. With edrych ar y pwnc yn ngoleuni profiad diweddarach, nid ymddengys yn annhebyg y buasai wedi tain mewn amryw engreifftiau i fyned yn mlaen yn hwy gyda'r hen gyfundrefn o! weithio chwarelau penagored. Torir tramwyfa (passage) i lawr i ganlyn gogwyddiad y faen," ac o fewn 50 troed- fedd unionsyth i'w gilydd gyrir lefelydd ar hyd cyfeiriad y "faen." Gwasauaetha y rhai hyn fel ffyrdd i gludo y llechfaen a'r rwbel, ac fel manau i gychwyn agorydd tanddaearol ohonynt. Rhaid dychmygu fod y llechfaen yn awr wedi ei rhanu yn dafellau gwastad 50 troedfedd o dew. (I barhau.)