Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
16 erthygl ar y dudalen hon
MynychuV Ysgol Sul.
MynychuV Ysgol Sul. Aeth y wobr gystadleuol, a sefydlwyd gan, y "Pearson's W eekly" am y mynychiad 1 mwyaf ffyddlon o'r Ysgol, i Solva, pentref bychan yn sir Benfro. Enillwyd y wobr gan Bessie Edwards, athrawes yn Ysgol Fyrddol Whitchurch. Y. mae hi yn mhen y rhestr, heb golli cymaint ag unwaith (tra yr oedd yr ysgol yn agor), er 1889. Rhodd- wyd iddi bump ar hugain o gyfrolau o waith Watts, fel anrheg. Hefyd anrheg- wyd ei rhieni gyda "frame drawing" hardd, a rhoddwyd fountain pen i Mr W. D. Evans, yr Ysgol. Cymerir dyddordeb yn y gystadleuaet.h gan fynychwyr ysgolion. wa
Cofadail l Arwr Mafeking
Cofadail l Arwr Mafeking Bwriada y Parch J. C. Montgomery, rheithor Shakleford, gael cofadail barhauis arwr Mafeking. Dywed y gall Shakle- ford ymfalchio yn y ffaith mai hi ydoedd yr Eglwys yn mha un y mynychai y Milwr- iad Baden-Powell ei moddion yn mlynydd- oedd ei ieuenctyd, ac yr oedd yn hoff o'r Ysgol Sul. Awgrymir y pricdoldeb o godi ysgoldy newydd, ac eangu cortynau yr Eg- lwys. Saif yr Eglwys rhyw dair milldir o ysgol Charterhouse, i'r hon ysgol yr oedd gan Badet, a'i gyfoedion ieuainc i gerdded yn ddyddiol. Efallai na fydd i un gofadail gael ei gwerthfa" rogi yn fwy gan y Milwr- iad, ar gyfrif y ffaith ei fod yn fab i reithcrr. Ond ysywaeth, nid dyma yr unig le sydd yn teimlo yr awydd i gael dangoseg o rydd- l-ad Mafeking o'i chaethiwed hir, a llwydd- iant yr enwog Baden-Powell.
JACK Y LLONGWlii
JACK Y LLONGWlii BRWYDR GWIRIONEDD.—PWY SY'N I IAWN ? I 'Does dim byd mwy gwir na beth ddeyd- odd yr Hen Lyfr, ddyfod goleuni i'r byd, a charu o'r bobi y tywyliwch yn fwy na'r goleuni. Wrth fyn'd ar hyd ac ar draws y byd yma, i lawr ac i fyny ar ei douau geirwan, dyma fy mhrofiad i, bobol bach, tod y bob! yu earu y tywyliwch yn fwy na'r goleuni. Dyna oedd y gwirionedd j 1900. o flynyddoedd yn ol; dyna oedd o ddwy fil o tlJnyddoedidl yn oi, ie, bedair mil, ie, o ddvfodiad anwiredd i'r byd hyd y foment hon. Pe caech ch'i genadwri i dd'eyd y gwir, i'w chyhoeddi hi yn mhob tre' a phentre' yn y wlad, ac yn erbyn aw- durdouau eglwysig a gwlauol, buan y caech ch'i welad a theimlo yn drwm y galluoedd cryfaf yn codi yn eich herbyn ch'i. Ni phetrusid eich herlid ch'i hyd farwolaeth, nid, efalla', trwy eich sticio, neu eich saethu ch'i, ond trwy foddion yr un mor effeithiol wedi'r cwbl, er na chai neb ei grogi am eich lladd ch'i. Dyma hanes brwydr Gwirionedd yn mhob oes. Tydw'i yn synu dim o gwbl i Iesu Grist gael ei ladd. Aelodau perthynol i beth tebyg iawn i eglwys y dyddiau hyn a hyrddiodd Ieeu Grist i r groes. Busnes y grefydd Iuddewig oeckl cadw y Gwirionedd a dilyn ei ddatblygiad. Ond pan ddaeth y Gwir- ionedd Ei Hun, yr oedd cymaint o anwir- edd, o dwyll, o seremonian, o draddodiad- a', &c., wedi dwad i mewn i'r eglwys, fel nad oedd yno ddim lie i'r Gwirionedd, ac felly rhaid oedd i'r eglwys Ei ladd Ef! Bywyd o frwydro ag arweiniwyr Ei oes Ef oedd bywyd yr Athraw. Ni fynai yr eglwys mo hono fo. Cai well derbyniad yn mysg y pechaduriaid cyhoeddus ac adnabyddus, nag a gai yn mysg v Pharise-, aid hunan-gyfiawn, pa rai a lanwent y prif gadeiriau. Gwell oedd gan y Meistr bechadur dan warth cyhoeddus, na rhag- rithiwr a dderbynid i gynteddoedd mwyaf cysegredig y Deml. Batl ofnadwy gafodd y Gwirionedd yn nyddiau y Meistr Mawr, ac a galluoedd y tywyliwch. Ceisiwyd diflodd goleuni pob goleuni pan roddwyd Haul y Cyfiawnder i farw. Ond methu a wnawd, a diolch am hyny! Pe buasai yr Haul hwnw wedi darfod am dano, buasai tywyliwch tra- gwyddol yn llenwi yr holl fydysawd, nefol a daearol! Brwydro y mae y Gwirionedd wedi bod ar hyd y canrifoedd o amser dyddiau daearol yr Athraw Mawr, hyd y foment yma. Nid ydys yn synu gweled y byd, ar wahan i Eglwys Dduw, yn gwrthod y Gwirion- edd. Ymladda Gwirionedd yn erbyn deddfau drvgionus, dylanwadau anuwiol mawrion cymdeithasol, arferion llygredig cymdeithas, ystyriaethau personol gwarth- us, llwgr-wobrwyon, ffalsder, twyll, a phob drygioni, yn barhaus. Ychydig yw y fuddugoliaeth a geir, ychydig iawn. Mae pethau dipyn yn well yn yr eglwysi neu y smtau,-c;nd ychydig iawn. Ystyrir Gwir- ionedd un eglwys vn anwiredd gan y llall. Cred y Protestaniaid yr un fath ag y cred y Pabyddion am egwyddorion sylfaenol Cristionogaeth; ond barna v Pabyddion y dylid g'neyd pob peth tuag at ddadwreidd- io Protestaniaeth allan o'r byd. Dywed y Protestaniaid mai cyfundrefn beryglus i wladwriaeth a chrefydd bur, oleuedig ydi Pabyddiaeth! Mae'r Gwirionedd yn ymladd ei ffordd yn eu canol. Nis gall y Protestaniaid ddweyd fod yr holl wir ganddyn'hw—maent yn rhy eangfryd eu syniada' i ddeyq hyny; ond hawlia Pab- yddiaeth mai ganddi hi v mae y Gwirion- edd i gyd! Ce-lwydd ydi crefydd y Pro- testaniaid ganddi hi! Gwirionedd wedi ei gymysgu a. pheth wmbredd o lol, dyfeis- iadau, a dychymygion dynion, ydi crefydd y Pabydd, yn ol barn y Protestant, i Hawlia Protestaniaeth, o ran egwyddor, ryddid i bob dyn farnu drosto ei hun, ond, yn ymarferol, ni cherir mo hyny allan. Ni cheir bod yn aelod hefo'r Bedyddwyr, os na chredir mewn trochiad: dyma an- ffaeledigaeth yn cael ei ddysgu yn mysg Protestaniaid. Myn y Methodistiaid Calfinaidd mai hwynt hwy sv'n iawn mewn credo a ffurf-eglwysig, ac nid oes aelodaeth i neb gyda nhw heb gredu hyny. Dyma gau ar y Gwirionedd a dyma roddi rhwystr ar ei ffordd i ddatblygu. Esbcxniad John Wesley ar y Testament Newydd ydi safon j y Wesleyaid ni dderbynir y Gwirionedd ond drwy y ffynhonell hon. Cyfyngir y I Gwirionedd i 39ain erthygl Eglwys Loegr yn yr Eglwys hono. Rhwymir yr Ani- bynwr i bregethu yn ol telerau y trust deed. Yn yr agwedd hon ar yr enwadau, gwelir fod yn anmhosibl i'r Gwirionedd, yr hwn sy'n fwy na'r holl enwadau, gael ohwara' teg. Ymladda a'r tfnwadau a cheisia dori dros y ceulana' enwadol. Cyn y gall o ddatblygu ac etifeddu y byd, rhaid iddo falurio sect ar ol sect, enwad ar ol enwad, er eu gwaethaf. Rhaid i ddynion mwy na'u henwadau godi, ac os na ohant hwy ryddid i draethu y Gwirion- edd mewn ystyr eangach na'r hyn a geir yn eu henwad, rhaid iddyn'hw fyn'd allan o'r enwad i gael rhyJdid i lefaru. Yn amal iawn beir y byd am fod yn elyn i'r Gwir- ionedd ond y mae y Gwirionedd wedi derbyn cymaint o gam oddiar y sefydliad- au a ant dan yr enwau o eglwysi, ag a dderbyniodd o unrhyw le arall. Beth sy'n fwy echryslawn na hanes erledigaethau y canol-oesoedd? Pobol a broffesant ddilyn yr un Duw yn llofruddio eu gilydd, oher- wydd gwahanol olygiadau ar faterion cref- yddol! Y ma.e y Gwirionedd wedi cael mwy o gam oddiar law y bobol a honent ei amddiffyn, nag a gafodd oddiwrth bobol ereill. Syndod ei fod yn fyw heddyw! Nid i sefydliadau crefyddol (mewn enw) yr ydym yn ddyledus am sefyllfa Gwirionedd heddyw, ond i ddynion a merched a aeth- ant allan o'r sefydliadau hyny. Nid i Eglwys Loegr yn Nghymru y mae Cymru yn ddyledus am sefyllfa crefydd yn ein gwlad heddyw. Er gwaethaf yr Eglwys hono v gwnawd yr hyn a wnawd i wella cyflwr Cymru yn ysbrydol, yn foesol, ac yn addysgol! Ni fyn y Glwirionedd gydnabod Eglwys Loegr yn Ngbymrtf fel Eglwys Dduw: sefydliad dynol ydoedd, yn debycach i sefydliad masnaohol nag i Eglfwys Ysprydol Bu Pyn-mi heb Feibl am dros 1500 o flynydd- oedd, er fod yno yn gyntaf Eglwys Bab- yddol ac Eglwys; Loegr wedyn. Dyna i ch'i be' mae sefydliada' a elwir yn Eglwysi wedi bod yn g'neyd yn ein gwlad t Pan losgodd eneidiau dynion fel John Penri, Walter Cradoo, Vavassor Powell, William Wroth, ao ereill, wrth weled cyflwr di- frifol Cymru, er fod yno Eglwys Sefydled- ig, a phan geisiodd V bobol dda hyny ddwyn diwvgiada' oddiamgylch, erlidiwyd nhw, a lladdwyd rhai ohonynt! Dyna be' 'nawd i'r Gwirionedd y pryd hynny. Mae'r an ysbryd yn bod heddyw. Os na roddir Weslevad i farwolaeth siarada rhai pre- I gethwyr enwada.' ereill yn anmharchus am dano a gelwir ef "yn hen Wesla." Pan y sonir am rhyw Fethodist, dywedir "0, hen Galfin rhagrithriol ydi o." Cyfeirir at Anibynwr a dywedir, "0, Sentar ydi o." Onid yw hyn ym wir? Pwy ali gwadaP Ac eto yn nghanol y cwbl, ym- ladda v Gwirionedd ei ffordd, a llwydda er eu gwaethaf oil. Diolch aim hyny: Fy nghyngor i i bawb ydi, peidiwch a chy- meryd eich harwain parthed v Gwirionedd gan unrhyw sect: y mae yn sicr o fod wedi cael ei gamliwio. 'Does dim modd fod yr hyn a ddysgir fel gwirioneddau gan y gwa- hanol enwadau yn wir. Rhaid fod rhai ononvnt yn Jysia yr Lyn sy' hebJc<_ vn j w. rwch ut y Beibl eich hun, darllin- y weh ef, defnyddiwch y moddion goreu i ddwad i'w ddeall o, a barnwch drosoch eich hun. .lae'r Gwirionedd yn fwy nag en- wad, yn fwy na'r holl enwadau. Wrth edrych ar y rhaniadau sy' yn y byd duwin- yddol ac eglwysig, bydda'i yn eu gweled yil debyg iawn i anialwch, a Gwirionedd yn rhodio fel haner alltud yno Gan sicred ag na chai Iesu o Nazareth dderbyn- iad i dai uchel swyddwyr a dcctoriaid yr Eglwys yn Jerusalem, oherwydd ei ddysg- eidiaeth, felly hefyd heddyw, nid yw Iesu Grist i'w gael mewn llawer iawn o Eglwysi yn ein t-eyrnas ni. Fe synid yn fawr pe gwelid Ef yno! Dyna y rheswm fod mwy- afrif mawr y bobl heb fyn'd i le o addoliad ar v Sul! ROUND PENTREUCHAF. Fyddai ddim yn clywad am bersona' yn cario dwr glan mewn jars hefo nhw, ond mi fyddai yn clywad am bobol yn cario stwff cryfach na dwr mewn poteii hefo nhw. Lot y wane y gelwir y giang yma. Cyng- horwn nhw i beidio arcs allan yn hwyr y nos, yn ymyl dwfr. Tue^aiad sy' yn stwtf y jars i ro'i sgriw ryfadd yn yr ymenydd, ac i 'neyd dyn rowlio i'r afon. ,U.jüU MIWSIG. Cefais dramp mawr drwy Leyn yn ddi- weddar, a sylwais fod cylnewldiad mawr wedi cymeryd lie yno yn nglyn a chware offerynau. Synais wrth weled hyn Rhaid oedd i mi un noson fyn'd hefo lot o griw reit dda i gael swpar. Ar ol swpar dyna fab a merch yn chware offeryn cerdid bob yn ail. Synais wrth eu clywad nhw. Offeryn da oedd gynyn 'hw. "Lie oawsoch ch'i hwna ?" meddwn i wrth wr y ty.. "0, 'r bachgen yma prynodd hi gan Mrs Arn- field, J^wilheli. Piano iawn ydi hefyd. Bron na f'aswn ina' yn ceisio dysgu chwar- eu." "Mi f'sa' Gough yn 'ch dysgui ch'itha' nhad, mor gynted ag y dysgodd o fy chwaer a fina," meddai y bachgen. "Pwy ydi y uough yma?" gofynais ina'. "0, y dyn ifano hwnw sy' gan Mrs Arnfield yn dysgu pobol i chware offerynau cerdd. Bachgan clyfar iawn ydi o. Gough fyddan ni yn 'i alw fo,—Gough Jones ydi o yn llawn." "Faint roisoch chwi am y piano splendid yna ?" Pump punt aJj hugain. CtfFeryn ardderchog ydi hi, a rhad iawn am yr arian. Dynas alluog iawn mewn bus- nes ydi Mrs Arnfield. Beth pe tasach'i, 'I Mr Llongwr, yn prynu organ, neu har- monium, neu biano, a gofyn i Gough eich dysgu ch'i i chwiaxa' nhw?" "Rhy hen wir, a dim pres. B'sa fy mysedd i yn sticio yn y keys, trwy fod cymint o dar I arnyn 'hw. Ond, pe buaswn am gael I piano, ac isio cael athraw, baswn yn siwr o fynd at Mrs Arnfield am biano, ac at Gough am wersi." I CAMGYMERIAD BWDSHIARS. Mae Bila wedi cael sport fawr iawn yn ddiweddax Mi 'roedd teiliwr adnabydd- us a phoblogaidd yn dysgu reidio beic, mewn tre' heb fod gan milldir o Leyn. Gallodd wigl-waglo yn mlaen yn rhyfadd iawn, hyd nes y daeth o gyferbyn a dwy siop fwdshiar. Wrth glywad y twrw a'r chwythu, rhedodd y bwdshiars allan hefo I rhaff, gan gredu mai tarw mawr oedd ya ¡ rhedeg. Taflasant y rhaff ami y teiliwr I druan, vr hon oedd gryn dipyn yn gryfach na'r eda a ddefnyddir i 'neyd dillad, a sicrhawyd y teiliwr. AMGYLCHOEDD LLANNOR. ) Daethum yma i'r dyben o gael gwel'd un o gwes y bara a gin, ond yr oedd y cyfryw wedi myn'd i gael holidss tua Penisa'r- wi.en. Mae Perllan Arglwydd R yn ardderchog, a disgwylir gweled ei chynyrch yr. fuan tua Llithfaen a Nefyn. Holir eis- ces am ferlen. Mae y Boers—y gwyalchod --yn g'neyd eu gcra i gael myn'd i'r Ber- llan, i etifeddu y ffrwytha, ond cadwa y British General hvc owt am danyn nhw liefo'i wn saith a chwech. Wrth gwrs, fel yn mhob gwarchae, oeir colledion a gneir | tamgymtriadau. Felly yma, disgyna rhai o r ffrwythau i'r llawr trwy foddion eraill amgen na moddion y Boers. Mae Buller yn gwadu mai fo oedd in command o'r sgwad a aeth i L yn ddiweddar. Rhoddir enw newydd ar afon y Felin, sef y Tugela. Delir ynddi bysgod a slywod fach a mawr. Gwelwyd slywan yn cael ei rhoddi i ferch i'w chwcio at de yn ddiweddar. --ae Roberts, Buller, a Lord Tom yn gwersyllu yn ages i'w gilydd. Yn Fleetwood y mae Jcubert. Aeth yno hefo folunters Pwll- beli. Os medraf byddaf yn bresenol yn y uimblet Cycling Competition, yn nghae Penllwyn, Efail Newydd. Mae llawar wedi entro. ROE WEN, TALYCAFN. Mor ardderchog ydi'r golygfeydd a welir odaiyma i Trefriw! Anamai y bydda'i yn gallu dwad yma Hoffwn ddwad yn am- lach o lawar, yn enwedig i yfed dwr y ffynon yn Nhrefriw, i gael cwmni y boneddig- ion a boneddigesau yn ymyl y ffynon, &c. Mae rhai pobol yn synu pan y dont i Roe W n, gwelad gwragedd yn rhuthro i'r drysau i edrach ar bawb fyddo yn pasio, rhai yn wyn eu crwyn a rhai fel arall. Mae digon o ddwr yn ymyl, fel nad ydi hyny ddim yn rheswm dros fod crwyn rhai yn orchuddiedig gan got o faw. Dwn i ddim be ellir neyd tuag at yr ysfa sy mewn merchad at fyn'd i bena y drysa i edrach ar ol pobcl. Mae'r pechod hwn mor gyffredin fel oron y geilid ei alw yn bechod gwreidd- iol. LLANFAIRFECHAN. Fel yn y Roewen, felly ymi\—y merched ar benau y drysau, yn enwedig biwtis Nant y Felin. Biti na cheid eu photographio nhw a'u hanfon i exhibition Paris. Be pe rhown i eu henwa yma i ddechreu? Be ddywedwch chi, gyfeillion, tua'r ardal? Dydd Sul ydi'r adag y bydd rhai siopwrs yn trimio eu ffenestri. Daw amser pryd y trimir hw,-tllau. Ceir gwelad sut yr ym- ddangosant hwy y pryd hyny. xojfiB ENWAU. Mae yma lot fawr o gwds wedi dwad oddi- WTCII Louoi iieo ddim enwa, neu o il-ia ouui- wrtn bcbul ag sy gywilydd ganddynt eu nenwa, neu mi tasan wedi anion eu hexiwa yr uxi amser a'r gwds. CYNHEBRWNG Y GAN. Heb fod yn mhell iawn oddiwrth yr Eiti, mae arweinydd canu wedi dod i beu- dertyniad ag o ei hun, i ddodi y canu mewn angladdau cyhoeddus o'r neilldu, oni rydd y gynulieidfa ragor o help iddo fo. Ond yn mhob moddion o ras arall bwriada fyn'd yn mlaen yn swn offeryn. "A oes modd cael offeryn i ganu mewn angladd?" gofyn- cdd rhywun yn ddiweddar. Buaswn i yn meddwl y bUasd. cael menthyg un o organs yr Italiaid fydd hyd y wlad yma yn gneyd y tro weithiau. Neu gellid rhoi harmon- ium mewn cerbyd neu drol. Parod oedd brawd aTall i roddi heibio yr arferiad o ganu mewn angladdau, hyd y byddid yn claddu yr hen Nic ei bun,-yna torer allan i ganu gan bob perchen corn gwddw. Ond yn anffortunus nid oes nodiad yn bod fod i'r hen Nic gael, bedd ar y ddaear hon. Cre- II. atorium lie i losgi cyrph—sy ar gyfer Nic.
[No title]
Adroddir am amgylchiad difrifol o A1 er- shot, lie y dywedir fod swyddog o safle uchel wedi cael ymosod arno yn enbyd tra mewn dillad plaen, gan gwpl o ddynion meddwon, y rhai a gynghorodd i ddych- welyd i'r lluesty. Yr oedd yr heolydd <Irv.c;Jrnr yn C.4 :¡"o.wllio yn arwjr- adl, foreu ^ul(
--------------Paa welwch y…
Paa welwch y Melyn. I Mae gochel, medd y ddiareb, yn well na gwellhad. Felly y mae, ac yn llawer iawn haws. Hyny yayw, pan y gwyddoch "pa fodd i ochel." Ni buasai Llundain wedi cael ei hanrheithio gan y pla pe gwybuasai y bobl pa iodd i'w csgoi. Ond nis gwydd- ent, ac felly cawsant eu medi fel gwair o flaen pladur. Ac heblaw hyny, rhaid i ni ddeall beth y mae digwycldiadau ac ym- ddangosiadau neillduol yn feddwl-beth y viaent yn ei arwyddo. Heb hyny y maent mor ddiallu a babanod mewn ty ar dan. Cymerwch siampl Syml. Yn gynar yn 1890 sylwodd dynes, enw yr hon a rodidaf i chwi yn nes yn mlaen, fod ei chroen a gwyn ei llygaid yn troi yn felyn. Deallodd, wrth gwrs, fod hyn yn goiygu afiechyd; ond beth oedd yr "achos" union- gyrchol o hyn mae'n debyg na wyddai. Ychydig ohonom sydd yn gwybod. I ganlyn y lliw hyll hwn-ilaw yn Haw ag ef—daeth teimlad isel, a phryder mawr ac iselder ysbryd. Mewn llythyr dyddiedig ychydig wyth- nosau yn ol, wedi ei ysgrifenu yn ei char- tief, Grickstone Cottage, Chipping Sod- bury, Gloucester, dywed Mrs Arkwell:- "Nis gailwn ddyweyd wrthych beth oedd fy afiechyd. Nid oedd genyf archwaeth, ac yr oeddwn yn teimlo llawer o boen ar ol ychydig fwyd ysgafn a gymerwn. Yn mhen ychydig amser, fe chwyddodd fy nghorph o amgylch fy ngwasg, nes oedd fy nillad yn rhy dynn i mi." Yr oedd y diweddaf yn arwydd o'r dyfr- glwyf, yn cael ei achosi gan weithrediad amherffaith yr Elwlod; yn cael ei achosi yn ei dro gan afiechyd gwreiddiol y cylla a'r iau. Ond yr oedd y ffaith hon hefyd yn dywyllwch i'r ddynes oedd yn dioddef—fel y mae i 99 o bob cant o'r bobl. "Yr oedd fy anadliad yn fyr a bywiog," dywed Mrs Arkwell, "ac yr oedd genyf boen yn fy nghalon, a'i ochr chwith. Yr oeddwn yn dechreu fy niwmod bob boreu, yn flinedig a helbulus, oherwydd eisieu gorphwysdra a chwsg. O'r diwedd y-r oeddwn mor wan fel yr oedd yn rhaid i mi wrth ffyn i fyned o gwmpas. "Am saith mis yr oeddwn yn gyfyngedie i fy ngwely, a meddyliwn na fuaswn byth yn iach wed'yn. Nid oeddwn ddim gwell, er meddygon na meddyginiaeth. Ar ol bod fel hyn am dair blynedd, clywodd fy ngwr bobl yn rhywle yn canmol Mother Seigei's Syrup, ac hefyd darllenodd am dano yn y papyrau. Yr oedd wedi ei argyhoeddi gy- maint y gwnelai les i mi fel y mynai roddi cynyg amo. Er mwyn ei foddhau ef rhoddais brawf arno, ac yn mhen ychydig amser yr oedd y boen yn llawer iawn llai, ac yr oedd bwyd yn dechreu dygymod a mi. "Deliais ati i gymeryd y Syrup, ac yr oeddwn yn gwella yn raddol, hyd nes y daethum mor iacli a chryf ag y bum erioed. Y mae holl bobl yr ardal yn gwJbod am fy achos, ac y mae croesaw i chwi ddyweyd wrth rywrai ereill." Ond yr arwyddion hyny! y croen a'r llygaid melyn, &c. Dangosant fod y cylla a'r iau yn methu gwneyd eu gwaith. Y diwrnod y gwelwch hwy—y diwrnod hwnw cymerwch Mother Seigei's Syrup.
Y Dyn Du a'i Lladdodd
Y Dyn Du a'i Lladdodd Yn Westbury, Wiltshire, dydd Sadwrn, cafodd dyn ei ladd mewn arddangosfa greaduriaid. Yn gysylltiedig a hi yr oedd ymdrechfa ymladd. Gwynebwyd dyn du ei groen gan nafi o'r enw Long—dyn o gryn faintioli a phwysau. Yn mhen ychydig amser wedi dwy neu dair round, gollyng- odd y nafi ergyd at ben ei gydymgeisydd, ond heb achosi Iiawer o niwed. Fodd byn- ag, rhoddodd y dyn du y fath ergyd i Long yn ei asenau, fel y cwympodd yn ddiym- adferth iT llawr; a chyn y .llwyddwyd i gael cynorthwy meddygol, bu farw mewn canlyniad.
Y CefL iau a Thtr Calch
Y CefL iau a Thtr Calch Dywed gc' cbydd fod tir calchiog neu galch yn y uwfr yn anhebgorol i godi y ceffylau goreu. Dygir ceffylau, y ceffyl rhedeg yn enwedig, a phob math o geffyl- au i'r perffeithrwydd uchaf ar dir yn mha un y ceir careg galch, waeth yn mha le y oychwynodd y brid. Ond nid yn gymaint y calch yn y tir, eithr yn y dwfr a yfant y mae'r lies. Mae digon o dir o'r math yma yn Mon, 00 efallai fod hynyna yn taflu goleuni ar y eeffylau ardderchog welir yn ein ffeiriau a'n harddangosfeydd amaeth- yddol. Diau cawn weled heddyw, fel ar bob ffair, nifer o geffylau campus, canys "pitiwrs" o anifeiliaid welir yn Llangefni adeg ffeirian.
Ady: fodiaS y Fawnen
Ady: fodiaS y Fawnen "A fu a fu, a ddarfu a ddarfu," ebe'r hen bobl, ac y mae'r hen yn ail ddod yn new- ydd, a'r newydd yn myn'd yn hen, megis mewn blwyddyn neu ddwy. Pe'r ymwelai y darilenydd a rhai o fawnogydd mawrion sir Lancaster, fel Chat Moss a Leigh Moss, yn awr, fe welai filoedd fwy nag arferol o deisi mawn wedi eu tori yn ddiweddar, ac yn sychu yn daclus ar eu gilydd at wneyd tanwydd ar lawer aelwyd yn ystod y gauaf agoshaol. Yr achos o'r lluosogiad ydyw drudaniaeth y glo. Pan fyddo'r tanwydd tan y ddaear yn brin, y mae galw mwy ar y tanwydd sydd ar y gwyneb. Mae llawer ellir ddyweyd yn erbyn mawn fel tanwydd o'i gydmaru a glo a choed ond lie nad oes glo na choed, hawddamor mawn. Mae ugeiniau o aelwydydd yn Nghymru na losgwydl arnynt erioed ddarn o bren na chlap o lo—dim ond tan mawn ar lawr, araf, poeth, parhaus. Mawn a losgid yn benaf yn Penybryn, lie y magwyd Ceiriog, a yn gyfangwbl yn y Fron, Llanbrynmair, cartref Mynyddog, cystal a Chwibren, lie magwyd y Ddau Rees; ac y mae arogledd hyfryd a diddarfod tan mawn ar eu cyn- yrchion byth. Gan' mlynedd a mwy a llai yn ol, yr oedd mynyddau Eryri, Berwyn, Hiraethog, yn nghyda rhanaui o Fon a Lleyn, yn frith o byllau mawn; ac ni fyddai un syndod etl gweled felly eto. Yn ei erthygl ddyddan ar y "Diwyd a'r Diog," lhydd Hiraethog ddesgrifiad byw o'r di- wydrwydd o godi mawn. Na frawyched ein cyfaill y glowr; byddai enill ei fywol- iaeth wrth dori mawn yn, llawer iachach gwaith iddo mewn awyr agored na thori glo yn nghanol nwyon peryglus coluddion y ddaear.
Advertising
FAR too OMWMWIIM of LABIUM, SOUTH ALLS' SANITARY TOWELS 8M now Mid in Packets containing faall-doa. also i at sispeace. Gwerthir SOUTHALL'S SANITARY TOWELS yn awr mewn pacedi o haner dwsin o'r maintioli lleiaf am chwe cheiniog. Ar werth gan Evans Brothers, Paris House, Porthmadog; D. 0. Price, Post- Office, Criccieth; J. G. Simpson Jones, Shop Caerhydderch, Pwllheli. Gwerthir hwynt hefyd mewn pacedi o ddwsin fel y canlyn Maintioli 1, Is 2, Is 6c a 3 a 4, yn wali-nol n.ewn ffurf, Us. Gan woerthwyr dilladau merched, if^ryliwyr, &,4- diwj yr ( ba
---------Arddanjosfa Amaetbyddol…
Arddanjosfa Amaetbyddol Pen machno Cynhaliwyd yr uchod wrth odreu mynydd Moel Machno, ddy dd Sadwrn. Y beirniaid oeddynt Mri William Jones, Pwllheli; Mr John Foulkes, Hendre, Conwy; Mr Oliver, Carnarvon; Mr Ellis Graig, Presta- ten; Mr J. Jones, Llandudno; Mr Robt. Williams, Maesgodfa; Mr Cadwaladr Da- vies, Nantglyn Mr J. Jones; Mr Wheeler, Birmingham; Miss Roberts, Llwydfaen, Mr T. Evans, Gwydr Castle; a Mr Ful- cher, Lima Hall. DYFARNIADAU. Pair of agricultural horses 1, Mrs Jones, lsbytty; 2, Messrs Roberts, Llanrwst. Horse or mare: 1, W. Williams, Ysbyt- ty: 2, Mrs Jones. Mare and foal: 1, G. Owen, Ysbytty; 2, •F. Thomas, Llanrwst. Mare or gelding under three years: 1, W. Parry, Llanrwst; 2, Mrs Evans, Pen- machno. Mare or gelding, under two years. 1, J. Davies, Llanrwst; 2, W. Williams, Ysbytty. Best foal in sh(.w: 1, Mr Jones, Peny- lont; 2, J. Thomas, Llanrwst. Horse or gelding, 14 iLauds and upwards: I and 2, W. Pierce, Peniuachno. Horse or gelding, suitable for saddle or harness, under thrte years: 1, W. Pierce; 2, J. Roberts, Cerrigydruidion. Mare with foal, under 13 hands, under saddle ar harness: 1, T. R. Jones, Pen- n.achno; 2, R. Thomas, ditto. Mountain pony or mare, under 12 hands: 1, R. Jones, Plas Ucha; 2, D. Evans, Pen- machno. Stallion, under 12 hands: 1, R. Jones, Permachno; 2, D. Roberts, Penmachno. Pony ct mare, with foal: 1, R. Griffith, PE nmachno; 2, Pierce Pritchard, Pen- machno. Horse or gelding, under 16 hands, saddle or harness: 1, W. Pierce, Penmachno; 2, T. Marriott, Llaniwst. Pony or gelding, under 14 hands: 1, D. Ll. Griffiths, Llansannan 2, J. E. Hum- phreys, Llanrwst. Turnout, trap and horse, property of ex- hibitor: 1, D. Lloyd Griffith; 2, T. Mar- riott, Llanrwst. GWARTHEG. Welsh bull (confined to show district): 1, W. H. Jones, Ysbytty; 2, W. Llewelyn, Penmachno. Yearling Welsh bull: 1, W. Williams, Ysbytty; 2, W. Roberts, Pentrevoelas. Welsh bull calf, calved 1900: 1, Hugh Jones, Ysbytty; 2, W. Jones, Penmachno. Cow calf, calved 1900: 1, Pierce Pritch- ard, Penmachno; 2, Mrs Ellen Jones, Dol- wyddelen. Milking cow: 1, T- R. Jones, Mosshil' 2, J. Roberts, Cerrig. Cow of any breed: 1, T. R. Jones Dr. Williams. Cow of any breed, confined to workmen keeping not more than two cows: 1, E. Jones; 2, D. Evans. Welsh heifer, bred in show district: 1, E. Roberts, Pentrevoelas; 2. H. Hughes, Penmachno. Welsh heifer, two years old, bred in dis- trict 1, T. Evans. Pair of steers, bred by exhibitor: 1, E. Roberts, Llanrwst* Pair of steers, bred in district: 1 and 2, W. H. Jones, Ysbytty. Cow, any breed, in calf or milk: 1 and 2, H. J- W. Watling. Heifer, of any breed: 1, E. Roberts, Liarlywst; 2, E. Roberts. Oxen, under three years: W. H. Jones. DEFAID. Welsh ram, bred in show district: 1, D. p Roberts; 2, Mrs Jones, ksbytty. Welsh ram, two years old: 1 and 2, D. Roberts. Welsh lamb: 1 and 2, D. Roberts. Pair of lambs: 1 and 2, D. Roberts. Pen of Welsh sheep: 1 and 3, D. Ro- berts. pen of yearling lambs: 1 and 2, D. Ro- berts. Welsh ram, property of tenant farmer: 1, W. Roberts; 2, Mrs Jones, Ysbytty. pen of Welsh sheep (tenant farmer) 1, W. Roberts; 2, Mrs Jones. pen of Welsh wethers: 1 Mrs Jones; 2, 0. E. Morris. Pen of Welsh lambs: 1, Mrs E. Jones, Dolwyddelen. Three Welsh lambs: 1, W. Roberts, pentrefoelas 2, 'Messrs Roberts, Llanrwst. MOCH. Breeding sow: 1, O. E. Morris. Pair of pigs: 1, W. Pierce; 2, W. H. Daries. Young &ow 1, Q. E. Morris. CWN. Rough-coated sheep dog: 2, D. Roberts, Rough-coated bitch: 1, D. Roberts; 2, Miss F. Elkington, Mostyn. Smooth-coated sheep dog or bitch 1, D. Roberts; 2, H. Millard, Bangor. Welsh terrier dog or bitch': 1, W. C. Roberts; 2, Marquis of Anglesey. Welsh terrier puppy: 1, W. C. Roberts; 2, O. Williams, Llanrwst. Wire-haired fox terrier dog or bitch: 1, Marquis of Anglesey; 2, W. Jones, Blaenau festiniog. Smooth-coated terrier dog or bitch: 1, W. C. Roberts, Llandudno; 2, Marquis of Anglesey. Spaniel dog or bitch: 1, Miss Violet Elkington; 2, W. J. Evans. Dog or bitch of any other breed: 1, 0. Williams; 2, Miss E. M'Laren, Bodnant Hall. YMENYN. One pound, made in new style: 1, Mrs Jane Williams 2, J. Hughes. One pound of butter made in old style: 1, J. Hughes; 2, Hugh Jones; 3, Mrs Jones, Penmachno. One pound of butter, confined to work- men in show district: 1, J. Jones, RhoBY. roawr; 2, Miss Jane Roberts. Pot of butter, 201b.: J. Hughes. CAWS. 1, Griffith Roberts; 2, Evan Jones.
Jbnny LInd yn Sir FOD.
Jbnny LInd yn Sir FOD. Cynwysa y "Cornhill" hanesyn am y gan- tores enwog ar ymweliad a Sir Fon. Yn y flwyddyn. 1850 neu 1861, T oedd hi yn aros. am ychydig ddyddiau gyda'i chyfeillion, Mr a Mrs Salis Schwabe, yn eu preswyl hyfryd ar lan y Fenai; ac un min nos teg, arweiniasant y "Swedish Nightingale," fel y gelwid hi gan Saeson, i ben bryn bychan tu ol i'r ty, i edrych ar un o'r golygfeydd mwyaf mawreddog sydd yn Mhrydain, sef yr hon sydd yn ymestyn o'r Gogarth ar un Haw i'r Wyddfa a'r Eifl ar y llall. Edrychodd Jenny Lind am rai munvdau vn ddystaw ar y weledigaeth ardderchog o'i blaen,yn cael ei goreuro gan yr haul wrth fachludo; ac fel pe wedi ei swyno, esgynodd i ben careg oedd ar ganol y lawnt las, a chanodd nes yr oedd yr holl ardal yn diaspedain ei llaia nefol, "The marvellous work is done," o "Creation" Haydn*
Advertising
Summer Food for Children. For the warm days a food not heating to the blood, but nourish- ing and refreshing is wanted. One of the best of these, ever welcome to children and to their elders, is a Corn Flour blanc-mange. Made with Brown & Poison's "Patent" brand, it is not only cool and re- freshing, but also very wholesome, as this Corn Flour is a pure food, untouched by artificial flavouring. Such a blanc-mange makes a de- lightful addition to stewed fruit Of all kinds in season, and is much more digestible than pie-crust. For the best results insist on getting Brown & Poison's "PATENT" Corn Flour The Recognised Best.
Damwain Echrjtus yn Nghaergvtit
Damwain Echrjtus yn Nghaer- gvtit Cymerodd damwain ddifrifol le yn ngor- saf rheilffordd Caergybi, ddydd Sul. Yr oedd y gerbydres gytlym yn cael ei symud i fan noillduol; neidiodd Mrs Steel, gwraig un o wasanaethyddion y cwmni, allan o'r cerbyd, gyda'i bachgen bychan, gan feddwl y buasai y gerbydres yn sefyll. Cafodd y ddynes niweidiau, y rhai a der- fynodd yn angeuol. Cafodd y bachgen dori ei fraich.
Elwedd y Canrlf o'r Blaen.
Elwedd y Canrlf o'r Blaen. Blwyddyn o briader ofnadwy oedd 1800, yn gystal a'r ddwy flynedd llaenorol, 1795 a 1789. Soniai yr hen bobl am danynt gyda dagran yn eu llygaid. Yn 1798, bu sychder mawr drwy yr holl deymas-nid oedd dim gwair na phorfa i'r aniieiliaid, ac fe'u gyrid mewn llawer lie am filldiroedd i ymofyn dwfr, ac erbyn y dychwelent byddent agos mor sychedig eilwaith. Yn 1788, yn union ar oi y Calan, dech- reuodd eira tew ddisgyn, yr hwn a barhaodd i orchuddio yr holl ddaear am fisoodd. Trengodd miloedd o ddefaid hyd ucheldir- oedd Cymru. Yr oedd rhew yn galed ar wyneb y ddaear ar y 25ain o Fehefin, nes rhynu pob hadydd. Gwawriodd boreu 1800 gydag od-wlaw oerllyd, fel nas gallai dyn nac anifail sefyll i'w wynebm. Yn effaith naturiol i hyn, dechreuodd trydaniaeth i'w gofio, a theim- lid ef yn fwyaf miniog gan y ffermwyr mynyddig, a'r gweithwyr cyffredin. Yn lonawr yr oedd ystoraid o haidd yn costio gini, sef 5s 3c y cibyn. Oododd yn Chwef- ror i 26s yr ystoraid, yn Mawrth i 30s, ac erbyn diwedd y tymor hau i 34s, neu 6p 16s y pec. Blwyddyn ddu iawn oedd 1800.
GWYLIAU'R HAF.
GWYLIAU'R HAF. "I lan y mor yr awn ar hynt, I gwmni'r gwynt a'r tonau; Ac yno yn ei ddyfroedd glan, Y dvddan nofiwn ninau." Yn ystod yr wythnosau dyfodol bydd llu- aws o bob oed yn gwibio yma ac acw trwy y wlad, er cael newid awyr, ac adgyfnerthiad natur ac ysbryd i wynebu dyledswyddau a gofalon y tynihor dyfodol. Ymwelir a glanau y mor, ac a'r ffynonau gan luoedd on cenedl yn ystod gwyliau yr haf Mae llawer yn myned er mwyn pleser a mwynhad yn unig, ond y mae y mwyafrif yn ceisio adfvwiad ac adferiad iechyd a nerth, y rhai ydynt wedi eu hanmharu gan lafur a gofalon, neu anhwylderau y tymor blaenorol. Nid oes amheuaeth nad un o'r moddion goreu i gyrhaedd yr amcan hwn' yw newid awyr, a newid golygfeydd a chwmperini, ymdrochi yn y mor, ac yfi dyfroedd meddygol y ffynonau, gan fod hyn yn effeithio yn llesiol ar y cyfansoddiad. Ond mewn trefn i sicihau y budd mwyaf, a derbyn mwyaf o 1 JS, dylai yr ymwelwyr a'r lleoedd hyn wnvyd defnydd o Quinine Bitters Gwilym Evans-y moddion en- wocaf i gydweithio a newid awyr er cyn- orthwyo natur i ymryddhau oddiwrth nych- dod, ac i nerthu y cylla, cryfhau y gewinau, a bwrw allan bob anmhuredd ov cyfansodd- iad. Dyblir y lies geir o'r gwyliau os gwneir defnydd priodol o'r Quinine Bitters pan yn newid awyr. Pris poteli, 2s 9c a 4s 6c yr un. rw cael gan bob fferyllydd, neu trwy y post am y prisiau hyn yn un- iongyrohol oddiwrth y perchen oeion — Quinine Bitters Manufactmsuu Co., Lld. Llanelly, Sooth Walaa. 1
Advertising
f Rhestr o Lyfrau CYHOEDDEDIG AC AR WERTH GWMNI'R WASG GENEDLAETBOÐ CAM GYMREIG (CYF.), SWYDDFA'R "GENEDL," CAERNARFON. I fgr Gellir cael yr oil o'r ilyfrau isod drwy y post (via anfon 10. a., gyfer pob liwvi at y cludiad. J"'Or" BJtOCUflOR AND OKAlOBt, Designed for Glasses and Private Stu- dents. By the Rev. T. C. EDWARDS, D.D.. Professor of Elocution, Graduate of the National School of Elocution and Oratory. Philadelohia. U S.A. Pride 2s. 6d CONTENTS: How to Say Questions nd Answers—Breathing Exemisea—Articulation- Vocal Exercises Vocal Forms — Gestore — Reading Poetry Reading the Bible Hylnn Rsading Dramatic Selections,- Oratorical Selections-Miscellaneous Selections. THE VISIONS OF A BARD, being Ellis Wynne'* mathen y Bardd <«wse.M Translated by Robert Swyneddon Davies. Price 2s. 6d. iLLUSTRA-r-n- s Glasynys, the birthpl&t*•/Elm y Wynne; F-. of Ellis Wy tint's Handwriting. Contend Genealogical Tables-Introduc. dan-The Author's Life-The Text—The Sam- tnary I. Vision of the World Il. Vision of Death-III. Vision of Hell—Notes. ZIRWEINYDD LLYSIEUOL I IP-CYD- DR. COFFIN, sef Meddygddysg Natunol yn wyneb Afiechyd; wedi ei gyfieitho i'r Gymraeg o'r Seithfed Argraphiad Saesoneg. Argrapniad newydd diwygiedig Prls II. 10. CYNWYS!m»: Rhagarweiniad-I. Ain Fywyd ag Sfsgogiad n. Parhad III. Am ranao Cyfansoddiadol y Corph Dynol-IV. Am Natur Afiechyd V. Am Gyfryngau Physygwrol yr Ysgolion Meddygol- VI. Parhad —VII. Cyf- ryngau lachaol Natur-VlII. Llysiau BoIrwymol —IX. Meddygimaethau Cr) fhaol neu Chwerwon —X. Dwfr-Beryddion— XI. Meddyginiaethau Gwrth-Glafriol—XII- Meddyginiaethau GieuoJ AlII. Carlholion, nea Feddyginiaethau Rhydd haol — XIV. Sylweddau Llysnafeddawg —XV Enaint ac Ellon—XVI. Am Ymborthi-XVII. Anhwylderau Plant—Dolur y Genau- Magu Danedd-Y Llyngyr-Y Frech Wen-Brech y Fu wch—Brec.h vr leir—Y FrschGocn Y CVcfycj Coch Y Pås" XVIII. Diffyg Treuhad—Y Clefyd Melyn- XIX. Y Parlys—Y Gewynwsl Y Gymalwst-Dawns St. Vitus—XX. Llewjg feydd birdyniadal-Haint Dygwydd— feydd Dirdyniadol—Haint Dygwydd— feydd y Fam —XXI. Y Pari,s Mud —XXII. ^vlymau Gwythi-Isder Ysbryd-Bolrwymedd -XXJ!, Y Colic — Y Geri Marwol-XXIV. .eri Asia- XXV. Rhyddni y Corph clefyd "1 Gwaed—Clwyf y Marchogion—XXVI. Gwaedo drwy y Ffroenau Crychneidiad y Galon Tafliad Crich- Boer- Doi ur o'r Pen-XXVII. Chwydd Coch Tan Eiddwf Llosgiad yr Ymenydd Clwyf y Llygad Dolur Gwddf Chwyddedig — XXVIII. Y Dolur Gwddf Fwdr -Dolur Gwddf (Croup)—Yr Eisglwyf-Chwydd Coch yr Ysgvfaint XXIX. Chwydd Coch y Cylla- Chwydd Coch yr Atu Chwydd yr Ymysgarcedd — Chwydd Coch yr hlwlod Y Gynrldaredd-XXX. Y Dropsi- Asthma, nen Glefyd yr Ysgyfaint XXXI. Darfodedigaeth yr Ysgyfaint-XXXII. Parhad Darfodedigaeth -XXXIII. Y Man-Wynion a'r Scyrff -Dolur- iav. v Glust-Dyddardod- Ymgrafu, r r yr Itch —Llosg Tan ag Ysgaldiad—Llo:g Eira eu Rew yn y Cnawd-XXXIV. Clefyd-XXXV. Byd wreigaeth, ac A6echyd Benywod XXXVI Gosod Esgyrn-XXXVII. Y Dolur Drwg- tiddysgiadau yn mherthynas i Gasglu a Chdw U« "yau, Rhisgl, Ac fimiS CYMRUT Gan ften i. Zdwardn, U.JL Y mae y ddwy ran n awr ya bvodU Prls In. So. ye un. Baa I.-ftd braolMtfi Graftdd Ujr- welyn ya 1. CYMWYBIAD: Cymru-Y Cenhedloedd Crwydr —Y Rhufeiniaid-Y Saeson-Arthur-Maelgwn Gwyaaedd-Brwydr Caer-Colli'r Gogledd-Y Cenhedloedd Duon-Dan Frenin Galluog-Yz Hen Grefydd—Y Grefydd Newydd—Trent yn ol. Rku II. 1974 farwolaeth Graft" sk Cyua yn 11ST. CYMWYSIAD Ymosodwr Newydd—Tri Chryf Arfog-Dau Dywysog—Brycheiniog a Morgan- nwj—Caethiwed Gruffydd ab Cynan—Rhyfel- oedd y Brenin Coch — Llethu'r Norman a'r Cymro—Geni Gwladgarwch — Owen ab Cad- wgan Grufydd ab Rhys Eglwys Cyarn- Diwedd y ddau Ruffydd pol FODD I DDARLLEN Y BEIBL. Gan y Proff. W. F. Adeney. M.A. Wedi ei gyieithn gan y Parch. D. E. Jenkins, Porth- madog, gyda Rhagymadrodd gan y Parch. Rd Hughes, B.A.. Aberystwyth. Prig Is. Llian, h. Ic. 0 bob lie, fe ddylid dysgu'r gwir yn yr YsgoJ Sul, ac i bob Cristion, y cwestiwn cyntaf y". BETM SYDD WI* ? Cyn belled ag y ma8 yf oosibl, ar hyn o bryd. gall yr efrydydd ga* gwybod hyny yn y llyfryn bychan hwn. Drl. fod yn meddiant pob Cymro." MWYnT IESU. G*n Owen M. Edwards, M.1. Prls Swllt. CloriM Oiled, Is. GO. CYMMWYSIAD Allor newydd Ffrainc ai', Xe>n Diwygwyr Paris—Y Gwenith Addfed- Dechreu'r Erlid BrenlD. mewn pen bleth Y Llais Udgorn Tan hen Aelwyd Dinasoedo Xoddfa—Merindol — Yr Hen a'r Newydd- Deddf Greulon-Eglwys Galfinaidd Ffraiac- Gobaith am Noddfa-Arweinwyr-Cydfrad-T- laeth Amboise-Cynhadledd Poissy—Diweinio'. Cledd—Cynllwya a Brwydrau CytiafaD D. pwyl Bartholomew Diwedd yr Hen Genheor aeth—Hiraeth yr Anialwch. a? E. GLADSTONE. G&n j di- • weddar AP FF1EMVR. Prls 1« .Ilan, Is. Ie. Un o'r llyfrau mwyaf cryno a chynwysfa* "n cynwys amryw ddarluniau. CyNWYSIAD: I. Bore Oes-11. Cychwyn r.. G, Jeidyddwr-II. Cymeryd Swydd—IV. Yr v 'yngor Cyfrin—V. Masnach Itydd-VI. b. nprwr- VII. Ei GyUideb cyntif-VIII Ynysoedd Ionia-IX. Treth y Papyr-X. NewiJ Etholaeth—XI. Ei Weinyddiaeth gyntaf—XII Yn nhir neillduaeth—XIII. Ei Ail WeinyoV iaeth-XIV. Ei Drydedd Weinyddiaeth-=- • Ei Bedwaredd Weinyddizeth-XVI. Mac*" liaul-XVU; Mr. Gladstone a Chymru. Jkc* PHWARELI A CHWARBLwJR Gan W. J. Parry, Bethesda. cyø-Lywyd. yr Undeb. Cynwysa wybodaetb tra gwert" fawr. na cheir yn un man arall. rril i° J (•< CYNWifSiAD: Map cyflawn o rhyn-Rhestr o brisiau Llechi o 1812 189 -Hanes Strikes 1825 1846. 1865. a 1884- "ynllun o Fwrdd Cyftafareddol-CrynhodeL 'tadegaa y Llywodraoth- &c.. 40, I FAN MBKfcDYDD: Rhamant Gym- reig—Digwyddiadau CyffrouS-Anturiaeth au Peryglus. Pris is. CYNWVSIAD I. Ansawdd Cymdeithas, &c.- ll. Syr Hugh Madog, Aberglaslyn—HI. Cad- ben Ifan Meredydd IV. Alice Madog-V Meredydd yn Dolfnog VI. Ymladdfa farwol— VII. Cadben Rhys Wyn a'r "Llwynogod"- VIII. Castell yr Hafod- IX. Fflam cariad a serch- X. Arglwydd Harold a Meredydd-XI. Comin L-laufrothen XII. Cyflwyno'r Allwedd —XIII. Helynt y Saethu—XIV. Harold wedi ei lofruddio — XV. Y Cwnstabliaid a'r Ustus — XVI. Meredydd yn gal(d arno-XVII. Rhwym- edig trwy lw XVIII. Dirgelwch XIX. Y Cwpbwrdd yn y mui — XX. W,l Wirion a'i negesau—XXI. Owa'n Llwyd y Cyfreithiwr— XXII. Cynllunio Bradwriaem XXIII. Y claddu dan y goeden-XXIV. Ysgarmes fileinig -XXV. Ystafell yr Ysprydion-XXVI. Rhy- buddion Difrifol—XXVII. Y Castell ar dån- XXVIII. ùatguddio r gyfrinach-XXIX. Addef a Chydn, b:)d XXX. Hawlio'r YstAd XXI. Llongyfarchiad. ORIAU YN Y WLAD, neu Gyd- — ymaith Gwyliau Haf. Gan Anthropos. Prls Is. Clorian caJed It. 6c. „ CYNHWYSIAD: Y Gwahoddiad—Yr Hen Gy- mydogaeth — Pont Cwmanog — Hafdaith yn IJevn—Yn Mro Goronwv—Haf-ddydd yn F.ryr —Melin y Glyn —Llythyr at Ailunydd—Tair Golygfa—Gwlad Eben Fardd—Y Rhodfa drwy I yr Yd -Rhwng y Mynydd a'r Mor-Bedd i Bardd-Eglwys Dwynwen-Ffynon y Tylwytb Teg-Gweled Anian-Yn Mrig yr Hwyr Bardd y Gwanwyn-" Mis Mai. DARLUNIAU: Yn Nyffryn Gvynant-Pont Cwm' atiog-Yn Mro Gorolluy-Hllf-ddydd yn Er"i Eglwys Llanrhyddlad—Gwlad Eben Fardd—Llait L)u,yi,uv,ti-Bro y Llyitaii-Ytt Nyffryn Conayl ANTURULtTHAO CYM AFFRICA, sef Hanes Taith i FeusycM Aot Mashonaland a Matabeleland (y ddwy ran yo un Ilyfr). Gan William Griffith, M. loat., W.K. gynt o Borthdinorwig. Prtl 2s. IG. < ^TKWYSIAD lUlu I.-I. Dechreu-r è: Ffarwelfo-II. I'r Anialwch-Milltir yr awr- UI. Helyntion ar y ffordd-IV. Gyda'r Cea- hadon V. ProfiaS newydd — VI. Cyfarfod Gweddi Rhyfedd—VII. Llewl Llew!—VIII. Nadroedd a Seirph- IX. Kama a Lobengula- X Difyrwch ar y ffordd XI. 200 milldir a I Goedwig—XII. Y Bechgyn duon-XIII. Afon- ydd a Chrocodilod—XIV. Cartref Brenhinea Sheha—XV. Yn nghanol y Llewod—Shan IL I. — Cyfarfod 1 Dam wain — II. Merched Ma- shonaland—III. Creulondeb y Matabele IV. B. enhin a Brenhines bynod V. Syniadaa*? Pagan am Dduw VI. Ofergoeliaeth VII. k ddion Cynhaliaeth- VIII. Budreddi'r Bro- dor.on—IX. Pryfaid ac Ymlusgiaid-X. Y 1..0- cusriaid—XI. Y Morgrug—XII.—Y Behemoth a'r Elephaut XIII Gwaredigaethau rhyfedd XIV. Adrodd Chwedlati-XV. Clefydon y Wlad, &c. DARLUNIAU.—Yr A,¡']aw-Crolli'" afon-Aiw draws twiad-,vr. Brenin Beafs. aland-Bargeinio am fmyd-Ganu y wiad-Liew y rhuthro ar y mulod-Y Fintai Gyntaf Yr Hospital, Fort Salisbury—Y Gwtrsyll—Ty a Theulm Z/*d°r'<l — Penlri Br odor el — YE -hemoth — Jot °°son a r Llew-'I.lew yn ymosod ar Gymro. Hllif eael y rh&nau ar vahu aas Swllt yr nn. BEAD A GOFID, yn gOHd alan Prwyd Cymru yn ei lyfn a'i arw, a chymeri^anCynorei^ yn ea teg a-u hagr. Gas T. Gwyll-g-JODft. pri. 2a.ee. CYNWYSIAD: i. john LLWYD_N Meistr Toha Llwyd—III- fydd 'i enw fo "—IV. Rho- bert Dafydd »C env^ Plant—V. Cytrinach j Nos—VI. TWO Vn. Dr. Dafis a'r hyn 9 welodd—VIII. Yr Y»gol bob dydd"—IX. Wt Fawr—X. Cysuroa y, Aelwyd—XI. Byd Bacbgendod—XII. ? Twrne—XIII. Bus nes—Teulu Newydd—Aiv. y Glep—XVJ Ymweliad y Gweinidog—-XVi. Cwrs y Byd— Myfanwy Bowen—XVII. j{or Llwyd —XVIII. Pethau un NOSON-XIX. Ymweliad 9 TbAnybryn-XX. Pobol Fawr-XXI. Hen wl rtiyiedd—" Sais! "—XXII Marwolaetfc, Galar. Serch-XXIII. Cynhebrwng-XXIV. 4r Uu, y mm-XXV. Gwen'r rhwyd ^-XXVI. Llad- XXVII. Dyn parchus a dyn anmhaickue Datod un rhwyd a myned i'r ll>dV XXIX. Wadi'r holl flynyddoedd — XXX. "T* ijjj* **t*-auaa- dial oi*f-xxxu. rjOFIANT Y PARCH. J. PRICHARDj V Amlwcn (gyda Darlun rhagorol o'r gvnib rych). Gan ei yn nghyda Rhagdraetll gan ydiwed^ar Barch. W. R. j0ues (Goleufryr' Pris ts. 6c. CYNWVSIAD Rhagymadrodd yr Awdwr Rhagdraeth 1. Achau — Haass a nodweddio* 21 fam Helyntion ei dad yn Mynydd Parya -Aelodan eraill o'r teulu-II. Boreu ei oes- Gofal ei fam am daao yn ei ieuenctid Tyst- iolaeth ei hen gyfoedion — Ei fywyd hyd el ^derbyniad yn aelod eglwysig. See—in. dechreu areithio ar Ddirwest- Yo yr Ysgol Sab- bothol- Ei gyfeillgarwch 4'r hen frodyr Ya darparu at y Weinidogaeth-Y gwrthwynebiad a gafodd, a chefnogaeth y Parch. William Roberts, Amlwch —IV. Yn dechreu pregethu- Ei dderhyciad ar brawf gan yr eglwys yo Amlwch-F-i fynediad i'r ysgol yn Holt- Myned i'r Bala -Ei benodiad yn genhadwr I Mancott—Ei briodas—Ei ddyfodiad oddiyno I Ei ordeiniad i gyflawn waith J j weinidogaetfr -Yn CM! y diweddkr Barch David I Morgan 1 Sir Fon, a'i weithgarweh cyn y di- wygiad a chyd ag ef. yn nghyd a'i fynediad ya lugail 1 eglwys Peniel, Borth, Amhvch, J VI. Colli ei Briod a'i Blenlyn-Yn cyfansoddi Penillion Coffadwri £ ethol, &c.—Ac yn gofyo syniad y Parch David Jones. Caernarfon, am danynt. &c.-VII. Mr. Prichard yn y cyfar- fodydd egiwysig Tystiolaeth Mr. Oweus f blaenor am dano-Yn nghyfarfodydd y plant, a tbystiolaetb Miss Eleanor Owens am daao- VIII. Yn prynu tyddyn-Yn rhoddi ei swydd fugeiliol i fyny—Yn dychwelyd i eglwys Amlwch -Ei syniad am ei frodyr mewn masnach-Ya gadeirydd-Ei brofiad a'i sylwadau yn y cwrdd eglwysig-IX. Ei bregetb ar Rhuf. v. Io-EI syniadau duwinyddol Ei lafur trwy y Wasg Gymreig Yn Lfywydd Cymdeithasfa Gogledta Cymru-X. Adgofion am Gymdeithasfaoedd y bu yn pregethu ynddyni,—Llanelli—Caernarfon —Cwcn Rhondda—Y Bala—Borth, Aberystwyth Ac.—XI. Ei oriau olaf—Ei farwolaeth—Dydd ei Arwyl-Anerchiadau ei frodyr-Pregeth ang- laddol Dr. Hughes-Awdl Goffadwriaethol gas Robyn Ddu Eryri—Yn nghyda'r Golofn Goffa- dwriaethol-XII. Syniadau y Wasg Gymreig am Mr. Prichard, fel Dyn, Pregethwr. a Gwein- idog—Coffid y Dyddiadur Methodistaidd—Brasluo Clorianydd yn y Gentdl Gymrtig—Tystiolaetla f Limum. &C.-XIII. Cymdeithasfa y Rhoø- Anewhiad ymadawol y Llywydd-" Urddas a Dylanwad ein CyfundebXIV. Amryw an- erchiadau Ordeiniad gweinidog — Cimf* or Be-emorimirl-Holwyddorl yn yr .T*?* XV. Hanes y ddadl ar "FedrM Lydia all theulu" o'i dechreu hyd ei therfyniad — Syl- wadau y wasg—Ynghydla #* Bregeihia -Tafieii o'i Disstynan- N. OrlLIO POBLOGJ.IDD hk! CxkRLMS *■ SHELDOH. Mkn I. YN*EI OAMRAU EF; HBO B*T* WNAS* TMAl p* YN FY LLB I ? 3 CRO £ SHOBLIAD PHYLIP STRONO; 3 WYTHNOS OLAF ROBERT HARDY I BRKPP°wyd a'x GAWLYWIADAP. jr.LXW]tLYN PA]KRRI. Ffug-Rann yn gosod allan Echryslonrwydd Bywyd f >4«ddWyn, a Bendithion Llwyrymwrthodiad* Uew Uwyfo. Pril Ie. Y PUIR 0 EITHIHFYNYDD: Helynt Carwriaethol Cymru Fu. Gan y ddJ, weddar Mrs. Oliver Jones, Birkenhead. PrI. Ie. DAXLCNIAB Mrs. Oliver lows.-Dafydi ei Guilyn. CYMWYSIAD I. Maesaleg-II. Y Daith f Pbe —III. Dafydd ab Gwilynt-IV. Morfudd—V. Y Pedair-ar-hugain—VI.—Ymweliad ag Eithim. fynydd- VII. Aflwyddiant VIII. Mcfudd • Dafydd — IX. Marwolaeth Angharad X. Y Briodas yn y Llwyn—XI, Dwyn Morfudd ymaitb -XII. Yr Ail Briodas-XIII. B«Tn»yn y BaHl —XIV. Ymweliad Dafydd—XV. J^dihangfa— XVI. Yr Erlyniad—XVII. *n «8hoed Ifor;— XVIII. Dwyn Morfudd kdref-xjx. carchm iad a Rhyddhad-XX. Y Piweddglo. P'adEIRIAU BNW0G. Gan In- thropos. Lite* ""0^.18. CYNWYSIAD Gair 0 5^ a^air—Dadblygfad f Gadair—Cadair Crefydd-—Cadair Gwleidyda- iaeth—Cadair v "—Cadair y Bardd —Cadair y Goly^. Cadair yr Awdwr — X Gadair Wig-Cadair yr Aelwyd-Cadair Angel. DARLUNI, ,V: Cadatr Goldsmith Cadair Tem* myson Cadair Dr. Watfs Cadair y Coreniad— Cadair Shaksp**rt~Cadair B uny(in-Cadair Charlet Duhens—Ca^atr Loxgfello w-Cadair Robert Roberts, Cfynnog- ESBO^IADAU Y PARCH. RICHARD HUMPHREYS, BONTNEWYDD. GENESIS, 3s. EXODUS. 3s. < JOSUA, 2s. i SAMUEL, 3a, CHWARELI A CHWARELWYR. Gan W. J. Parry, Bethesda, Cyn-Lywydd yr Undeb. Cynwysa«wybodaeth tra gwerth- fawr, na cheir yn un man arall. Pris gostyngol Is., a Is. 6c. CYNWYSIAD: Map cyflawn o Chwarel y Pen^ rhyn-Rhestr o brisiau Llechi o 1812 hyd iSgf —Hanes Strikes 1825 1846, 1865, a 1884— Cynllun o Fwrdd Cyflafareddol-Crynhodeb 0 Ystadegau y Llywodraeth—&c., &c. Argraphwyd i Gwmni'r Wasg Genedlaethft Gymreig, Cyf., gan Thomas Jones k,ilis uwen, a ciiyhoeodwyd gaudda. iiwy yu bwyddtar "UeueUi, >4. bum, Caernacfcaa