Y Werin

GWYNFYD KRITGER. f' Gohebydd a enf-il fel y canlyn o 'PaHs, ,'ddydd Llun: ■—01}Twais fod ceitWaid -y I. g--tai ar y Riviera, y rlrai ydynt -yti 'di- bynu ar gwsmeriaid Seisnig, mewn cryn brytter yn nghylch beth fydd -efffaith dyfeid- iad'"Mr Kruser i'r wlad. Os daw-y cyn- Arlywydd i Nice, y teby^olrwydd yayw yr afff-yr yinwelwyr Seisnig i le araJl. "Chrnaeth "Llywlxiraeth Ffrainc yn bysbys na roddir derbytoiad cyhoeddus swytMogol i "Mr ruger yn Marseilles, a gofala y masitach- • wyr »a bydd i Gorphoraeth y dref wneyd 'dim a all mewn un modd effiexfh'io tn* <e*i «cwtne?Fi'ald Seisnig. I

CHINA IF FfMMUNES A'R ADDØfIAD YR YMHERAWPWIR. ——— GW,AW,.F.WSIA YN ELYNIAETMUS. 11-sris, edydd Llun.—Y mae y Ltyagem- ha&(ObinoWdd yn Paris wedi tros^wyddo i AxJywydd ..y Weriniaeth lythyr cvdoiwrtn y mher&wQ;wr.China. Yn ei lythyr dy,wed. yr YukherAw(iwr y oydnebydd China fad yn «W0.g 0 dro3edd yn erbyn cemhedloedd eyfeillgar, ac erfynia ar y Llywodrsuelth Ffrencig i arfer ei dylanwad gyda'r LAysr- odraethaii Traogr er dwyn oddiamgyiefe heddwdbi. DeaI4af (ebai :Gobebydd y "Daily Mail., fod Ym]a«rawdwr-China wedi anfon 1 lythyr apeliadiol :att ;FrenMnee Lloegr. Digon tebyg foi yr tYoSfiieirawdwP wedi anfon llytfcyrau tebyg at Lywodraethwyr ereill.

RWSIA YN GWRTHWYNEBU. St. Petensfeurg, djsdd Llun. Y mae tGwasg Rwfiia yn gyffredinol yn erbyn y Cy- -tundeb rhwng Lloegr a Germani, ae i raddau \belaeth y mae hyn yn adlewyrchu y teimlad tyhoeddus, er Bad' -yw ny^ ° angenrheid- i wydd yn golygu m»i dyma farn y Llywodr- b.

ArcjVfwng v Weiuvaaiaeth vn ?* Spaea. ArQfwmg y weinytSdiasth yn Spaen. Yn ol brysneges a anfonwyd gan Ohebydd Reuter o Madrid, ymddengys fod y Gwieinidog Mewnol a. Gweinidog Amaet& yddiaeth wedi ymddiswyddo, a hyny oher- wvdd fod y Cadfridog Weyler wedi ei ben- odi ym Gapten-Cadfrideg yn Madrid. Gel- wir cynghor o'r Gwednidogion i drafod y sefvllfa, ac i ail-ffurfio y Weinyddiaeth. Newvddion diweddarach a fynegant fod v Frenliines wedi galw ar y Cadfridog As- carraga a ffurfio Gweinyddiaeth newydd.

Darfu i ddyn o'r enw William Thomas. geisio cyflawni hunanladdiad yn Birming- ham, trwy geisio tori ei wddf gyda chyllell finiosc: ond rhwystrwyd ef mewn pryd gan heddgeidwad a dyn arall ddigwyddai fyned heibio. Fodd bynag, niweidiodd ei hun yn ddifrifol, ac y Mae yn awr mewn cyflwr peryglus.

L TRANSYJULIi YMOSODIAD Y BGBRIAXD,ML JAGER3- FONTEIN. BRADWRIAETH Y TRIGOLION. YMDAITH METHUEN AM-.ZEERUST. f CENADWRI SWYDDOGOL. Dydd Llun derbymwyd y genadwri gan- lynol oddiwrth ArOA-vdd -Ra-t.)exts-: Pretoria, Hydref 21ain. Hydref 20fed, anfonodd Kelly-Kenny y manylion a ganlyn oddiwrth Hughes Hallett am yr ymosodiad a wnaed yn ddi- weddar ar J agersf on.tei 11:: "Rhanwyd y corphlu i amddiffyn y dref, ün ran i feddianu dwy g»«fe. yn neheu> J dref, a'r llall i aros ar fryncynau yn nghyf- eiriad y gorllcwin. Hwyddodd y Boeriatd, yn y tywyllwch, i ymlusgo wrth cchr mur y tuallan i'r dref. Ar doriad.y -dydd, ym- esodafeant. a chynorthwy wyd ■ hwry gao^J1* a gwragedd oddifewn i'r dref. Gyrwyd y Bceriaid ymaith, ond ilwydjasanz i rydd- hau y carcharorion ,o!r cardhar. °«dd eu colledion yn drymion, rhyw Ugain mewn lhif, yn cynwys eu oadfridog, a elwir Yister. Fe ILiddw-yd ateii ddeg or brcdorion diarfog gan y -Boeriaid, y rhai a ddefnyddiasant Fwledau drol. Edrydd Metliuen f»d*» ddwy golofn wedi eyrhaedd Zeerust, ar dl 'taith fkin. AAr )' ffordd cymerodd Doilg^iS feddiant o un W8gen lawn o gad-ddHt'pariadau, &c hefyd 23 o wageni eteili, a^deuddog 0 gajrebaror- ion. Yn mhellach, 4YWed Methuen iddo gy- mtTyd ysbail o ddau gsiit 0 NrtFrni,; a;:di- nocthodd y wlfld- Gwrflwiliii'Ðèlarey ym- ladd yr holl ffordd.

OOSBl BOERIATD YSBEUiGAR. Capet-m, -,iyd&IlAiin. Oherwydd y bywiogrwydd cynyddol a ddangosir gan y Boeriaiid yn "NhålaêtIrAiøn Orange, ac hefyd y duedd a ddangosir gan ro- anmhleidiol i gynorthwyo y-gèlyn., 7 • rcac'r awduTdodau milwrdi yn cymeryd mesurau er ccebi rhai o'r gelyrii011, sydki yn ■ ysbeilio.

Y CARCHARORION GWYDDELIG- AMERIOANAIDD YN (CEYLON. Colombo,, dytJd 'IAvn- Gyda golwg ax yr ad-roddiad fod-Mv f Cboate, Llysgenhadwr America yn 'U1111" dain, wedi ei gyfarwyddo i dfyn ..ar i'r,-tar- ,,Dbarorion Gwyddeli g-Americanaidd • yn CoyIon gael eu symud i ie iacfatuNtch, dy w6d y newyddiadur "Times of Ceylon" ei f6d j wedi ei hysbysu, a hyny oddiar ^awdufddd, fod y carcharorion Gwylfd^lig American- -ireliarorion 'Iig American- '^idd, fel y desgrifir hwy, yn iach, d'u bad •■-felly er yr adeg y carcharwyd hwy.

OYDGORI) Y ^AJ^UOEDD. Berlin, dydd 1(3ytunodd- yr MIl AUuaedd i hysbysu Li Hung Chang, drwy eu Uysgenhadon yn P€ikin> beth yw tekraw Ni wyddys i sicrwydd a fyfid; i'r amodatt hyn gael eu dodi IJlØllfil Nodyn o eiddo y .g"handl Alluoedd 111 ,yltt:iol, neu ynte gan y Llysgenfeadon, J naifl >ar wahan i'r llall- „ M jWvTredif fod Ffrainc a derbyn ysbtyd y Gytundeb rhwng Lloer aCrermani, ie y mae rliagolygon disgl^"8^11 nag er- ioed y dettir i gyd-ddealltvrr-jaeth.

ATEBIAD AMERICA. GohebyddRouter abellebrafel y 0 Efrog Newydd, ddydd Llun-Gohe>ydd o Washington a enfy11 ir Evening _n ddweyd fod atetiad America i'r Nod)^, ■hysbysu am y Cytundeb rhwng Lloegr a German^ yn barod. Y ^e yn cymeradwyo V6b peth yn y Cytnndeb oddigertli y dryd- <w<eima i benbleth nad yw yr yn dewis cael ei thynu iddo.

BARN AWSTRIA- Vienna, nos Lun.^Mewri wrol ystyr.ir m^ddianu Paoting- F Y waith milwrol y Cyngreirwyr yn enrod. mater cyntaf a drafodir yn y heddweh fydd pvnic y gosb. Gyda dalui iawn, ymddengys fod lluaws o tiynau agored.

DWYLAW GWYNION meddal mewn un noswaith. Golchwch a meddalwch y dwylaw wrth fyned i'r gwely mewn dwfr poeth a throchion SEBON CUTICURA. Sycher hwynt yn berffaith, ac irwch hwynt yn dda gyda CUTICURA, yr eli rhagorol at y croen. Gwisgwch yn ystod y nos hen faneg wedi tori penau y bysedd i ffwrdd, a thyllau gyferbyn a chledr y Uaw. At ddwylaw coch a garw ac at gosfeydd, ac at ewinedd anffurfiol mae y driniaeth hon yn gweithredw yn rhyfeddol o effeithiol.

lercbed fel Rlieithwvr Darfu i wraig o'r enw Mrs Howard Gould. yn Efrog Newyddi, yr hon a wysid gan ei dilledyddes, hawlio oael merched i gymeryd lie y rheithwyr er penderfynu achos yn nglyn a dillad. Gwrthodwyd ei chars gan y llys, am y rheswm, er fod dyn mor an- wybodus a phlentyn blwydd am gelf-ddyd- waith gwisg merch, y bvddai iddynt beryglu seiliau oyfiawnder trwy adael i ferched r weithredu fel rheithwyr.

Beth Wneir a Kruger? Ysgrifena Gohebydd y "Daily Chronicle" o Paris fod cryn sia.rad yn bod yn Ffrainc parthed glaniad Mr Kruger yn Marseilles. Y mae'r genedl o ran ei bunan yn IroTlol ddigyffro; ac nid yw yn debyg y llwydda y Boulangiaid na'r Chauviniaid i adwyn Kmger i Paris. Ac eto y mae dyfodiad Kruger i Ffrainc yn peri peth anesmwyth yd.

Y Prif Cafllrwyflfl, Mewn amryw o ardaloeddl milwrol, yr oedd sibrydion rhyfedd yn cael eu gwneyd ddydd Sadwrn gyda. golwg ar apwyntiad Arglwydd Roberts yn Brif-Gadlywydd. Yr oedd yr haneB yn dyfodi drwy sianels, y rhai sydd wedi profi ar lawer achlysur yn gywir. Dywedir i Arglwydd Roberts pan yr apwyntiwyd ef yn BriT-Gadlywydd wneyd oaiB i ga.el sedd yn y Cyfrin-Gyngor, ao os ydyw- yr eglurhad yn gywir, y mae hyn wedi ei wrtw. Mewn cylchoedd milwrol y Mae T synaadf yn gyffredinol mai Syr p,ed-rem Buller fydd yn olynydd Arglwydd Wolseley-

Arglwydd Roseberry a Rhv dd, flTdiaetb. :'f,vt:J V ae L'ri.i:> Mae v Central News yn meddu .awdur- dod i h^iK^gu nad oes dim gwir yn yr ad- roddi a gyboeddwyd yn un o'r prif ne- wyddiaduroo, yo mlia un yr oiedd yn dyweyd fod Syr Henry Campbell-Ban- nerman ac Arglwydd Rosebery wedi trjHf- arfod a'u gilydd ar ol yr etholiadeyfffedin- ol, ao fod v diweddaf wedi sicrhau yr adlocl dros Sterling fod Rhyddfrydliaetn Y niheT- -ddrol wedi dyfod yn fwy atebol iddo. Mae Syr Henry Ca.mpbell-Bannermanei bunyn hysbysu y Central News "fod y mynegiad yn ddychymvg gwrthun."

Dirwis Amaethwr am Greaiondeb "Dydd LI-, yn Ngwrecsam, eyhtiddwyd &mnel Evans, Melin y Nant, Coodpoeth, gan y Gymdeithas F-renhinol er AW Creu- londeb at Anifeiliaid, am gamdrin moch ar Medi 27aix. Ymddengys fod hweh gyda moch bychoin, perthynol i amaetfewr cyf- oa, yn orwydro ar dir y diffynydd, a gwelwyd y diffynydd gyda rliywffath o fach yn ei law, ac yr oedd y moch yn gwaeddi. Ychydig ar ol hyny bu farw yr hweb, ac fe ganfyddwyd fod yna glwyf ar ei hochr. Yr oedd yna glwyfau hefyd ar y moeh ivychain. Yr oedd rhai cyfarwydd yn bw-niu fod y ulau wedi oael eu haoLoei gan y bach. iDirwywyd y diffynydd, yr hwD. a (wactodd ,gjtfwrdd a'r anifeiliaid ft)"T bach, i -4 2p 12s 6e yn cynwys y costao.

Ffrainc a'r Mor Coch. t'^r'th. gyfeirio at yr adroddiad fod Al- maen w^i sicrhau goreaf i adgyfl.«arw5 euN Iflon^aux-a glo yn y Mor CJoch, sylwaa yr "Ecbo da Paris" nad yw Ffrainc wecii gwneyd defnydd o'r Ynys Cheek Said, yn 'Babel-Mandeb, yr hon sydd yn rheoli Perim a'r fynedfa i'r Mor Coch. Gellid cymery-d o Ojibonfcil, heb danio yt un ergyd, Zaa- nad oes ganddi yr un fagnel na imilwr X",w ihamddiffyn. Fel gorsaf i gyf- lenwi y llongau a glo y mae hefyd yr un mor ddicMefnydd, oblegid buasai dwy glndlong yn defnyddio yT holl gyflenwad o lo a ge'Ari'ir yno- Pe y codid anaddiffjTi- ifeydd priociol yn y ddau Ie, buasai hyny yn aw gryn dipyn o bwysigrwydd Aden A Petun, a buasai yn effeithio ar ffordd i'r India drwy Gamine

Cliolesa yn Affghanistan. dl yr hy$>ysrwydd a ddterbyniwyd gan «wyddogioo i-dran Feddygol Rwsia o Af^hnriistoa, ifosrodd y cholera allan yn y wlad jhono >yn Mehefin, g^i ledaenu yn gyflym dros anuyw o drefydd, a Kabul yn eu lie y dywedir y mae llawer o far- wolaetliau wedi cymeryd lie. Mae yr Amaeer ei deulu wedi gadael y bnf dref. Ffodd y tafigoliofL -y rhai oeddy«t vwedi en tare a baaw, i gyfeiriad y Dwyrain. IAoddf- odd yr Staiut yn ystod mis A-t, pryd y dychwelofld. yr Ameer i'w brif dref. Yn myeg y mtnau y dywedir iddynt ^djoddef drwy yr haint yr cwdd Ghazni, K«»dahar, Jalalabad., Faizabad, a #heng- nan.

Mwv o adfcs'iadau «> Beswch, yr a Darfodedigaeth, ac Afiechydon y Gwddt a'r Frest gan Dr ILooock s Wafers. Ysgrifena Mr Johnson, 181, Mean worn! road, Leeds :Cymerad- wyais y Wafers mewn «*jhosion o Beswcn, yr Asthma, a Darfodedigaeth gyda'r can-. lyniadau goren ac ystyrkf hwynt y f edd- yginiaeth oreu at y Gwddf a'r Frest. Xacheir yn fuan yr ARthma, Darfodedig- th. Bronchitis, Peosweh, Anwyd, Diffvg Anadl, Fflem, Poenaa yn y Frest gan Dr Locock's Wafers, i'r rhai y mae bias dy- nmytol. Gwerthir am Is ltc, 2s 9c, 4s 6c, 2 ac tts y blwch gan bob fi<er-yQydd.

Y mae cynhauaf y pytatws, yr hwn ar y pryd sydd yn ei anterth yn swydd Lincoln, wedi troi yn. un pur anfoddhaol; a dy- wedir na cheir haner y cnwd arferol o by- tatws eleni yn gymhwys i'w bwyta. Priodol- ir hyny i sychder y tymhor. IIefyd y mae yr haint wedi achosi cryn ddifrod mewn rhai manau.

Wedi Dyfod Adref o'r Rhyfel Y mae yr Uohgadben Owen Thomas, Brynddu, sir Fon, yr hwn sydd wedi bod yn gofalu am squadron o Brabant's Light Horse yn Ne Affrig, wedi dychwelyd i Loegr am ychydig. Dctydd Lluncafodd dder- byniad croesawils ar ei gyrhaeddiad i'w fro enedig-ol. Yn Ngorsaf y Rhosgoch derbyn- iwyd ef gan orymdaith o wyr meirch wedi ymwisgo mewn khaki, y rhai a'i harwein- iasant i Lanfechell a. Clieniaes, lie y cyfl *n- wyd iddo anerchiadau o groe«awiad gan gyughorau d.osbarth lleol.

Mr Herbert Lewis, A:S„ a'i EtlAwl r. G WRTHDYSTTO YN ERBYN LLYTHYR- v AU CARDOTA. '(.. Nos Lun, yn Magillt, cymerodd arddang- osiad le er dathlu budd ugoliaeth Mr J. Herbert Lewis, A.S. Ffurfiwyd gorym- daith gyda fflamdorchau, a gosgortidwyd Mr Lewis i TSieuadd y 'Coed^igwyr. Wrth ddychwelyd diolchgarwch i'r ethol- wyr am ei ethol drachefn fel eu cvnrychiol- ydd Seneddol, dywedodd Mr Hetbett Lvwis fod Bagillt bob amser wedi cefnogi y blaid Ryddfvydol yn y bwrdeisdrefi; ond ar yr achlysur yma niphetrusai ddweyd megis ag yr oedd Cymru wedi sefyll o blaid yr achos Rhyddfrydol, felly vr oedd Bagillt wedi sefyll o blaM Rhyddfrydaaefch i4tr Ffiiyit (cymferadwyaeth). Yna cyferiodd Mr Lewis at yr aberthau a wnaeth, y modd y talodd holl gestau ei etholiad a threuliau cofref,t,ru; oi?r modd hefyd y rhod'des i fyny ei oruchwyliaeth yn Lerpwl er mwyn tjynrychioli bwrdeisdrefi Fflint yn y Sen- edd. Gofynai ar i'w wrandawyr beido meddwl ei fodef yn ddiffygiol mewn cyd- ymdleimlad. na thueddiad i gynorthwyo un- rhyw amoan (daiotnus, ond dymunai arnpit gofio y mynych alwadau a wneid arno, a dymunai arnynt i beidio apelio ato am gyf- raniadau at gapelydd, eisteddfodau, cyng- herddau, a synrudiadau o'r fath.

Barn Heddyg Tswedaldd ar y Boeriaid. Dywed Goht%fdd y "Times" nad yw Dr J. Hammar, o Gothenburg, yr 'hwn fu yn rgwasanaetJin M meddyg ir "Boeriaid yn ysto3 y rhyfel presenol, wedi ei foddio o gwbl yn y dynion y bu yn ceisio eu gwasan- aethu. Ni ddanghosai y Boeriaid yr un radd o ddiolchgarwdh iddoam y gwaith mawr a wnaeth yn eu plith a'r drafferth a gafodd gyda darpariaethau anghyfaddas. Yr oedd dan orfodaeth yn ami i geisio ei ddefnyddiau ei hunan, er mwyn bod yn allnog i wneyd ei waith yn briodol, ac yn y fliwedd ystyriaS y Soealviid rëi lslfur iVi draul fel peth caniataol. Ond gwelodd Dr i Hammar rai dynion rhagorol yn «u plith, er era bod yn hollol anwybodu-, a dall- Meiaiol, helb ganddynt ddychymyg o gwbl am eohryslonrwydd rhyfel a gallu a nerth y Prydeinwyr. Br hyny i gyd, yr oedd y mwyafrif o honynt yn ddoebarth isel iawn. Dywedodd en bod yn barod i pyn-i, orthwyo inaill y llall, befyd nad oeddynt yn hunaaol; ond dywedui of na welodd ddosbarth mwy hunanol erioed. Meddyl- iai pob un o honynt yn gyntaf ac yn ddi- weddlaf am dano ei hun, ac am ei ddiogel- wch, ac yr oedd hyny i raddau helaeth iawn i'w gyfrif am eu gorchfygiad. Ys- tyriai Dr Hamanar fod trigoKon y Dalaefh, Rydd yn weff ymladdwyr fe rhedl na. tbrigolion y Transvaal. Danghosai y Boeriaid barch mawr i'r swyddogion fJry- demig oeddynt yn garchamrion. Buasai rbywuin yn tybio mai hwynt-bwy oeddynt yn garcharorion wrth eu bymddygiad. t Rhoddai rhai o'r swyddogion orelryntynion; iddynt, ac Hfuddhaent hWythau ar uti- waith. • j

Cynghor Dosbarth Gwvrfal I Ddvdd Sadwrn, dan lywyddiaeth Mr J. M. Williams, -adroddwyd fod nifer y «lefyd-: heintus am y mtts yn 16, eef 8 typhoid, 3 diohtheria, 3 scarlet fever, a 1 frech wen. —O berthynae i'r typhoid yn v Fachwen, harnai Dr 14raoer mai yr achos ydoedd llygriad y dwfr gan o bosibl anifail heintm. Galwndd Mr u. B. Ellis syw at vr angen- rheidrwydd o gad gwell cyflenwad o ddwfr i Rhostryfan. Yr oedd un achos o diph- theria meddai i'w briodoli i'r dwfr.. Ar hvn o bryd y mae v trigolion yn cael eu cyftenwad o ffynon oedd ond ychydig latheni oddjwrth fynwent. Penderfyn- wvd fod i'r Pwylleor Techyd roddi ystyr- iaeth i'r mater. Dairllenwyd llythyr oddi- wrth Mr W. B. C. Jones, yn gofyn eglur- had Cvnghor parthed gwaith dynion yn en gwasana-eth yn tresmafiu ar dir perth- ynol i'r Anrhydeddus F. G. Wynn, trwy dori tipyn o dywedrch ymia. ac acw ar hyd ffordd glan y mor, Llanfel-lan, a thrwy hyny, meidd ef, ledii y ffordd. Penderfyn- wyd hysbysu Mr Jones nas gellir rhoddi yr ystvriaeth briodol i'T gwyn heb iddo ddwyn tystiolaeth o berthvnas i led y ffordd, ar y dechxeu, ac i'r tir drwy ba un y mae y cy- hoedd yn. meddir hawl fPorddi.-DaTllen- w-rd llvthyr oddiwrth Llanberis Govern- ing Body, yn dyweyd fod Mr Thomas R. Jones, un o gynrychiolwyr dewisedig y Cvnshor Dosbarth, wedi ymddiswyddo. Penderfynwyd gofyn i Mr Jones ail-ystyried y mater. Wrth ymdrin a'r mater hwn cyfeoriodd Mrs Gwyneth VaughaaD at ben- odiad Mr Foster fel prifathraw Y sgoI Ganolradd Llanberis, a dywedodd fod- ganddi bob parch i Mr Foster, a phe buasai pob athraw gystal ag ef ni fuasai waeth ganddi pe buasent oil yn Saeson.

OLD FALSE TEETH BOTJGHT. Many ladies and gentlemen have by them old or disugted fttæe teeth which might as well be tajrned kto money. Messrs R. D. and J. B. Frasei, of Princes street, Ipswich (established since 1833), buy old false teeth. If you send your teeth to them they will, remit you by return post the utmost value; or, if preferred, they will make you the best offer, and hold the teeth over for your re- ply. If refence necessary apply to Me««rf> Baenn and Co.. Bankers. Ipswich.

t. Weinyddiaeth. Gohebydd; perthynol i'r Exchange 1 Telegraph Company a ddywed fod a, wnelo ymweliad Arglwydd Salisbury a Chastell Balmoral a. rhywbeth yn nglyn a'r cyf- newidiadau sydd i fod yn y Weinyddiaeth. Y mae ymddiswyddiad Mr Goschen o fod yn Brif Arglwydd y Morlys yn. peri i' rai broffwydo y cymerir ei Ie gan Mr Ritchie, ac y dilynir y diweddaf gan Mr Akers- Douglas. Hyd yn hyn, ni wyddys beth a wneir yn y Swyddfa RyfeL

Y Gwrtbrvrei ya Ashantl. Brysncges o Kumasi, i'r "Morning Post," ,r v dydaiedig Hydref 20fed, a ddywed: — CyrhaecWodd osmad yma, a dywed fod pump o benaethiaid wedi eu lladd yn mrwydr Obasa. Y mae'r gweddiU o'r penaethiaid yn awyddus i roddi eu harfau i lawr, a dis- gwy lian t .a,mrywun i ,gyfryngu. Apeliasant at y Ffrancod i wneyd y gwaith yma, ond ni chafwyd atebiad. Dywed Gohebydd y "Standard": Y mae'r milwyr yn disgwyl tvwydd braf cyn dechreu syraud. Cymerodd -amryw gys- tadleuaethaTi 'sae-tihu Ie.

ilamwaia Aflgeuol yn y PGDCiau Cymerodd damwain ddifrifol le ddydd Sadwrn yn y Ponciau, lie yr .adeiledir capel newydd y Badyddwyr.. Yr adeiladwyr ydynt. Mri Jones ac Evans, Croesoswallt. Yr oedd dyn o'r enw John n. Jones, Llnn- rhaiadr, yn gosod coed ar hen y ty, pan y syrthia ant o'i ddwylaw, a tharawyd fore- man y seiri meini yn ei ben, yr hwn a ladd- wyd yn ddisynswth. Enw y trancedig ydyw Richard Roberts, yr hwn oedd yn 50 mlwydd oed. Yr oedd yn byw yn Princes road, Gwrecaum. Cyn'haliwyd trengholiad yr un noswaith, pan y dychwelwyd rheith- farn o "Farwolaeth ddamweiniol."

Aciiosion Bvood mewn Llvs Tsgariath. Yn myeg yr achosion hynod sydd i lawr 69 i gael gwrandawiad yn Llys Ysgariaeth yn ystod y tymhor nesaf bydd gwrthdystiad gan Ardalyddes Mon i dididdymu ei phriodas ag Aidalyddi Mon. Daeth yr olaf i'r teitl yn y flwyddyn 1898. Mae yr achos yn cael ei amddiffyn; ac, d;, yr .hyn nad yw yn beth cyffmdin mve- :avho-sion o?r fath, gwrandewir yr achos yn breifat. Mae Countess IRussell hefyd yn dyfod ag achos o ysgariaeth yn erbyn larll Russell, yr hwn, er's ychydig ffisoedd, sydd wedi priodi Americanes o'r Ondl iDdlaethau.

Cvd-Bwvllgor Heddgeldwadol Neirieff, dd. Cyfarfu y PwyHgor. yn y Bala, ddydd Mawrth, o dan lywyddiaeth Mr Osmond Wimams, A.S. y Prif Gwnstabl ei adroddiad, yr hwn a gynwysai nifer y per- acmau a gosbwyd. Yir (lood rhif y crwydr- iaid am y chwarter yn 507, ar gyfer 675 y chwarter cyferbynioL Jfygwyfl cwynion yn erbyn 49 o grwydriaid, ac yr oedd hyn yn gynydd o dri ar y ohwairter eyferbyniol. Am feddwdod adroddir am 54 10 achos- ion,: yn dangœ lleihed,o'" ffygwyd rbeith- farn yn erbyn dau da.farn.wr am drosedd yn erbyn y Ddeddf Dnrydfl«^—Mabwysiad- ."yd pleidlais o gydymd^rmlad athetilu Dr. Williams, Dyffryn.

Helrnt Hvned ger Uanfair yn Haailt Nos Fawrth, pan yr oeddJk Tom.-Samuel, llythyr-gludydd yn Llanfair yn Muallt, yn dyfod adref o'r wiad gyda Hythyrau, gwel- odd ddyn yn noeth ar y flfewdd rhwng Llan- fair, a Pencarreg Lodge. Yr oedd y dyn, yr hwn a, d'desgrifir fel gwallgofddyn bron, heb ddim dilledyn am daDO., a dywedodd mai ei enw ydoedd Evan Evans, o Treharris. Yr oedd wedii teithio o'r Rha^a3r y diwrood hwnw, aphan hysbyswyd iddo sefyllfa, aeth i rywle i ymguddio. Yn y cyf ameer gwelodd y Ilythyr-gludydd arddwr Pen- carreg, yr hwn a roddodd ddillad i'r dyn. Aeth Mr Samuel yn mlaen i Lanfair, a chy merodd gerbyfl i fyned gludo Evans i'r -tlotty. Nid oedd fawr o niwaSd arno, a, thybiodd ei fod i gael ei brofi aftarosead-

fr Hanan-laitflad yn Nhrefriw LLYTHYR TElMLA^Oi^ Dydd Llun bo .Mr Bodvel Roberts yn cynial trenglioliad y°- Nhrefriw ai* gprph Alice Overton, gw^einyddes yn Belle Vue Hotel. Oddeutu wythnos yn ol aeth y drancedig i'w gwely fel axferol; ond yn y boreu cafwyd nad ydioedd yn y ty. Dydd Sadwrn canfyddwyd eJ. chorph yn afon Ccnwy. Yn ol y dyistiolaeth a roddwyd ddydd Jjlun, ymdidengys r drancedig roodi ge nedi gaetli i blentyn rA1 blynyddau yn oL Yr oedd y tad, caw awr o'r euw Richard Jones, yn parlian i gyfeillachu a hi. Ychydig wythnosau yn 01 gofynodd y dranc- edig iddo i'w phriodi- Dywedodd y byddai iddo Ystyriod y peth, u oJ. kyny aeth. i Lancashire^ Hysbyssdd. Overtop amryw o'i chyfeillion ei bod yn myned i briodi, a rlioddodd jybudd ei bod j1111 ymadael. Ty&tid fod yr eneth wedi bad yn hynod o ddigaJLon am amser cyn IddigJfarfod a'i diwedd. Tuag wythnos yn o\ <iycliwelodd Jones i Drefriw, a chanfu ddau lythyr yn ei arm. Yr oedd na oWnYnt yn darken fel y canlyn;—"Pan ddefbyniwch y llythyr yma byddaf wedi uiyned. Ni ddywedais wrth yr an enaid byw. Yr wyf,.vn gobeifchio, Dick, yr anfonvwh arian 1 Alice bach, oblegid y mae y taliad nesaf yn ddyledus Tachwedd 29ain, Y mae yn ofidus gpnyf na buaswn wedi myned y tro cyntaf cyn i bethau ddyfod i'r fatl" derfyniad., tio- beithiaf y bydd i chwi feddwl ar brydjau am eich plentyn bach. Ffarwel, blinalS ar fvwyd o annedwyddweh parhaus) a byny drwy roddi gormod o ymddiriedaeth mewn dyn. Yr wyf yn gobeifchio na adewch i neb wybod paham yr aethum, er fy mwyn i a'r eiddcch chwithau. Dynar oil a ofynaf. Ni bydd i mi boeni. Byud pob peth dros- odd. Eich bron galon-doredig Aliw- Cymerwcb ofal mawr o Alice fach. Bydd i Dduw eich cynorthwyo mewn rhyw ffordd neu gilydd. Gobeithiaf a gweddiaf na bydd iddi tyth wybod y modd y bu farw ei mam."—Mewn atebiad i'r Parch J. Gower, dywedodd Richard Jones na ddarfu iddo erioed addaw priodi y ferch.—Dychwelwyd rheithfarn i'r drancedig gyflawni hunan- laddiad pan yn dioddef oddiwrth anmhar- iad meddyliol. ->

Prcpartd under Medical Instruction. ft A^ Ferru Cocoa I ENRICHES THE BLOOD. ■ FKEB SAMPLES SENT TO ALL ■ On Application, (mentioning thit •» P FBBBU-COCOA MAMOFACIUBINa CO. LTD. H S29, G08WELL SOAD, LONDON, B.C. • |A

I Kodion Gwleidyddol Y SENEDD NEWYDD. Gyda'r eitiiriad o Ynysoedd Orkney a Shetland y mae yr holl etholiadau drosodd. Ni a ddefnyddiwn y golofn hon heddyw i elfenu eitholedigion y Senedd newydd, a thJnurhai gwersi oddiwrth yr ymgyrch. F<: gofir mai 670 yw nifer aeiodau Ty'r Cyffred- in. Fel hyn y saif y pleldiau ar ddiwedd yr etholiad: Toriaid .334 Undebwyr 674011 Rhyddfrydwvr .187 Cenedlaethoiwyr 73 Parnelliaid 9-269 670 Mwyafrif y Llywodraeth .132 Euill clir-Y Llywodraeth c^rwy'r Eth- oliad I. 2 1 Seddau enillwyd gan y Toriaid 37 Seddau enillwyd gan y Rhyddfrydwyr. 35 Rhif yr holl etholwyr, oddeutu .6,700,000 .Rhif y rhai a aethant i'r pol, oddeutu 4^,000,000 Traul Etholiad 1895. s. c. Ysgotland 4 7! v pen Iwerddon 3 1 Lloegr a Chymru 3 10 Cyfanswm traul etholiad 1895.1 to-Ilti,64,5p Cyfartaledd traul pob aelod Sen- eddol, rhwng 500 a Wp Heb fod yn y Senedd o'r blaen. 162 Wedi bod 502 Mabon gafodd y mwyafrif (6309) penaf o bawb yn yr etholiad; Cadben K. R. Balfour gafodd y mwyafrif (3) lleiaf o bawb. "Tad" y Senedd Newydd yw Mr W. W. Beach, yr aelod dros Andover; y mae yn cynrychioli'r etholaeth er 1857-tair a deugain o flyn- yddau, a hyny heb fwLch. Yr aelod hynaf yw Mr Spencer Charrington, dros Mile End, Llundain. Y mae efe yn 82; yr ieu- engaf yw Mr Richard Rigg, dros Appleby —gorchfygwr Syr Wilfrid Lawson; 23 yw efe. Cynrychiolir Anghydffurfiaeth yn ei gwa- hanol agweddau o dan y teitl newydd— Eglwyswyr Rhydd. Y mae eu rhif fel y canlyn:—Annibynwyr 26, Bedyddwyir 4, drynwyr 5, Methodistiaid Calfinaidd 4, Methodistiaid Wesleyaidd. 29, Presbyteriaid 36, Undodwyr 9,-cyfanrif 113. Ychydig o'r Iuddewon Rhydldfrydig fu'n llwvddian- us. Llwyddodd y Toriaid i berswadio un o'r Rothchilds i ysgrifenu llythyr ei frodyr ei hun, ya unigam eu bod yn Rhyddfrydwyr a lledaenwyd hwnw yn dew yn mhob ethol- aeth lie yr oeddynt yn ymgeiswyr. Dy- wedir fod y weithred ffol wedi esgor ar deimladau chwerwon yn y byd luddewig. Methodd cri y Llywodraeth yn druenus. Eddyf hyd yn oed v "Daily Mail" y ffaith. Yh y Bwrdeisdrefi yn unig yr euillodd; trodd y siroedid, eu cefnau a dychwelasant Ryddfrydwyr. Nis gall eu mwyafrif fod yn fwy na 133; diau na. bydd ond 13im ond 4 yn ychwaneg na'r hyh oedd dydd y dadgortforiad. Collwyd deg o seddau-20 ar ymraniad. Do, trodd ffydd yn y "khaki" yn siomedig. Dychwelodd y blaid Ryddfrydig yn ei hoi yn gryfach a chyfan- ach. Ni bu mor galonog er's talm- Gwyr feddwl y wlad, ac y mae yn llosgi am gyfte i'w gario allan. Dysgwyd y wars fod yr amser i unor blaid wedi dyfod. Un Penaeth yw yr angen, a rhaid ei gael. Gwelwyd nad oes modd enill brwydr etholiad cyffredinol hebddo. Deallir bellach yr ysbryd ymer- odrol yn well. Nid yw yn ddim anigen nag unoli a chorffoK yr Ymherodraeth yn un gallu i bwrpas amddiffynol a goresgynol. Nis gall y blaid Ryddfrydig fod yn elynol i'r syniad. Y mae yr ymerodroli vn ddichon- adwy a hollol gyson ag egwyddorion hedd- wch. Nis gwyddom pa "faint o wirionedd sydd yn chwedl Mr Perks-yr A.S. Wesleyaidd. Dywedodd ychwaneg nag unwaith bellach fod plaid Ryddfrydig newydd wedi cael ei geni y noswaith yr ymranwyd ar gwestiwn cyfltig Mr Chamberlain. Aeth 40 o Rydd- frvdwyr i lobi y Llywodraeth, a gwrthod- odd Syr H. Campbell Bannerman a phleid- leisio o blaid nac yn erbyn. Dychwelwyd y 40 aelod namyn 5 i'r Senedd Newydd. Dychwelwyd 28 ereill, a wnaethant broffes o'u ffydd mewn Rhyddfrydiaeth Ymherod- rol; dyna 63 i gybhwyn plaid newydd. Allan o'r 32 Rhyddfrydwyr a ymunasant a. Syr Wilfred Lawson collodd 11 eu seddau. Y niiu y gwyr hyn, sef y blaid newydd, eisoes mae y gwyr hyn, sef y blaid newydd, eisoes wedi cyfarfod er ymgorffoli yn blaid reol- aidd a mapio allan fannau ei ffydd. Ar- glwydd Rosebery yw ei phen a'i phroffwyd. Ac yn mhellach, y mae gan y blaid newydd arweinydld at ei llaw yn Nhy'r Cyffredin os trydd Syr C. B. yn anhydrin. Arwydaion bywyd yw hyn oIL Ni bydd i'r Senedd gyfarfod hyd Ionawr neu Chwefror efallai. Nid yw yr etholiad ym diebyg o gael ei oddef i fyned heibio heb i beth gwrthryfel gymeryd lie er unioni peth ar ei gamwri. Y mae Mr Terrell, yr ymgeisydd Rhyddfrydig dros Benfro, eisoes wedi cychwyn cynghaws er diddymu pleid- lais 12 Tori sydd ar yr etholrestr. Y mae de yn far-gyfreithiwr, gwyr fod ganddo siawns dda i hawlio'r sedd. Yn Mwrdeis- drefi Mvnwy hefyd y mae y blaid Rydd- tryd* wedi ciaglu digon o arian i erlyn yr Aelod; Toriaidd am lwgrwobrwyaeth. Ardderchog fyddai gweled Mr Terrell a Mr Spicer yn adenill y ddwy sedd. Aeth ton yr ysbryd ymerodrol drosodd i'r byd newydd. Y mae gan Canada a'r Unol Dalaethau eu Hetholiad Cyffredinol. Yn Canada y mae y Rhyddfrydwyr a'r C<?idMr8(iwyr yn yjuryson am oruchafiaeth ar linellau ymerodrol. Nid oes gan Syr Wilfrid Laurier ddim ar ei faner ond un- deb masnachol a Phrydain, hyny yw, mas- nach rydd a'r fam-wlad ac unoli y ddwy wlad yn un i bwrpas ymerodrol. Y Prif Weinidog Rhyddfrydig yw efe. Y mae y blaid Geidwadol yn erbyn byn oil. Ethol Arlywydd v mae America. Gwneir hyny yn mis Tachwedd. Y mae Mr Bryan, ym- geisydd y Democratiaid, yn elyn pendant i'r ysbryd ymerodrol; tra y mae Mr Mc- Kinley yn gefnoerol iddo. Arian hm- aux yw safcm ac Ymerodreg yw arwyddair y Gwerinwyr; arian dau fetelog a difrodi .t,usts masnachol yw testyn cenhadaeth y Democratiaid. Ar hyn o bryd y mae rhag- olygon y Gwerinwyr yn llawer disgleiriach nag eiddo'r gwrthwynebwvr. Y mae y Llywodraeth eisoes yn wrthrych condemniad ar ol condemniad. Wele rai o'r achosion :—(1) Goddef os nad cydsynio roddi bargeinion yr bell bontydd a ffyrdd haiarn De Affrig i fasnaohwyr America. Gwnaed felly o'r blaen yn yr Aipht gan yr un peirianydd. Yr Uch-gadben Gironard, v peirianvdd Seisnig, yw y pechadur. A Chana.diad Ffrengig yw efe. Wrth gwrs, yr oedd y masnachwyr Seisnig wedi bod yn edrych yn mlaen yn hiraethus am fasnach helaeth mewn pontydd a holl offer ffyrdd hai- arn Affrica gwedi terfyniad y rhyfel. Ond gwna yr Americaniaid pobpeth gymaint yn well a rhatach a, chyflymach fel na freudd- wydiodd Mr Gironard! am anfon yr un arcbeb i Loegr. "Ai dyma'r tal am ddycb2 weliad Mr Chamberlain a'i ddilynwvr i awdurdod drachefn, ebe marsiandwyr hajam Lloegr?"

TESTIMONY I EASILY TESTED. I GRATITUDE FOR RESULTS- Send Postal Card for Free Pamphlet to H. H. k WABNER and Co., Ltd., 86, Clerkenwell Road, London, E.C. WARNER'S SAFE' CURE cured me of a serious attack of Liver & Kidney Disease." Mr Lewes Jones, East Hill, London, S.W. "WARNER'S 'SAFE' CURE cured me of Dropsy." Mr Wm. Bailey, Clapton. "WARNER'S 'SAFE' CURE cured me of a severe attack of Gravel." Mr. J. J. Addison, J.P., Gilsland, Cumberland. WARNER'S I S-KFE' CURE proves the remedy par excellence when suffering from Dyspepsia and Nervousness.' Rev C. G. Squirrell, Hugby. WARNER'S' SAFE' CURE cured me of Gall Stones after two doctors and a physician had givenmeup." Mrs S. Thornton, Manchester ..y j IT Is YOJJH FMfLT | if you are imposed upon hv worthless | M'ticics If you exajnine n nd test rotir w- Kooda before you pay for, r.heuj, yoa ar« JB 1 absolutely certain of obtaining rilne for (' your money. You have only to send 58. to P') st& r t with, J. G. Graves will then orward his World-renowned The 'EXPRESS' Lever, 10S. Od., British lIa.nuf&cture jS§jil most Modern Improvements, and Massive 8terhng Silver Cues. 1 J A H K| If yoa are satisfied, yon complete the pur- ^^91 Jl JB I hK' obase in nine more monthly payments or 6a. 9 I. (j/p If not satisfied, return the watch, and your HLbI s I F deposit is instantly refunded. VBBM M 1 I You don't buy pig in a poke," you are H»w\i\lV Ami completely satisfied or you do not part with iS* Hav^^yon seen the Kew Catalogue of ■ <J WM? f Watches, Jewellery, Clocks, Sheffield Cutlery and Plate, &c., tie.? If not, send for one Youxe MEN WANTED. Good Commission tor showi^ our goods to your friends. Write d. a GRAVES, Dept. 13.1 Division St., SHEFFIELD. 18t n a r Jlj4 MILLIONS DRINK TOW Kit TEA ta PUREST AND BEST. ¡ IIf PoUKKTS ONLY. iffboloods TOWER Tn. LTD., 7f, BMtelMfti, LONDON.

Streic y Glowyr yn America Cyfarfyddodd cynrychiolwyr o'r holl gwmniau mwnol yn Scranton prydnawn dydd Iau, a pbenderfy-nasant hawlio fod y gostyngiad yn mhris y pylor i gael ei ys- tyried fel ychwanegiad yn y cyflog. Mewn canlyniad i hyn byud yn angenrheidiol cael cynhadledd o'r mwnwyr eto cyn y .gellir dwyn y %treic i derfyniad.

Damwain mewn Glofa Dydd Sadwrn, yn Ysbytty Gwrecsam, cymerodd marwolaeth dyn o'r enw Thomas Evans, glowr, yr hwn oedd yn byw yn Rhosddu, le. Yr oedd yn gweithio yn ngweithfeydd glo Gwrecsam ac Acton. Yr oedd ef ynghydag amryw o'r dynion ereill yn gweithio mewn rhan o'r lofa pan y syrthiodd swm o lo arno. Derbyniodd niweidiau difrifol, mewn canlyniad i'r hyn y bu farw. Yr oedd yn 39 mlwydd oed.

Rhyfel Gartrefol yn Columbia Daw hysbysrwydd o Panama, wedi ei ddyddio yr 8fed cyfisol, fod yf rhyfel car- trefol yn parhau o hyd yn Columbia, ac nad oes yr un arwydd yn bresenol ei fod yn debygol o derfynu yn fuan. Y mae y wlad yn cael colledion mawr drwyddo, ac y mae y tlodi mwyaf truenus yn bodoli yn mhob man. Mae yr ymryson yn un o'r rhai mwyaf celyd a gymerodd le erioed yn y rhanbarth hwnw.

Pregethu vn v Tywyllwch Nos Lun diweddaf yr oedd Esgob Ro- chester yn pregethu yn y gwasanaeth yn nglyn ag ail agoriad Eglwys St. Iago, Bermondsey, Llundain, ar ol iddi fyned dan adgyweiriad. Yr oedd yr eglwys, yr hon sydd yn un o'r rhai mwyaf yn Bermondsey ac yn cynwys lie i gynulleidfa o bymtheg cant, wedi ei gorlenwi. Yr oedd ei Ar- glwvddiaeth bron wedi cyrbaedd tiriogaeth yr "Amen" gyda'i bregeth, pan yn hollol ddirybudd yr aeth y goleuni trydanol allan, ac y gadawyd yr eglwys mewn tywyllwch oddigerth yr hyn o oleuni a geid oddiwrth ychydig oleuni nwy yma ac acw ar hyd yr eglwys. Sylwodd yr Esgob na byddai yr un perygl iddynt wrandaw arno yn y tywyllwch, ac aeth yn mlaen i ddiwedd ei bregeth, er i amryw adael yr eglwys yn eu braw.

RHAGOCHEUADAU YR HYDREF. Y mis hwn yw y cyntaf yn chwarter olaf y flwyddyn.. Y mae o'r pwys mwyaf i ofalu am yr iechyd yn awr. Y mae ei sefyllfa am y gweddill o'r flwyddyn yn ymddibynu cryn lawer ar y modd yr ymddygir at y corph yn y mis hwn. Y mae ami i ben yn syrthio gyda chwympiad y dail. Mae y tymor hwn bob amser yn llawn o beryglon i'r rhai gwanllyd ac eiddil a'r rhai sydd yn dueddol i anhwylderau y ddwyfron. Mae anwyd ac amryw glefydau yn gwneyd ymosodiadau poenus ar lawer o gyfan- soddiadau gweiniaid, ac ar rai wedi eu dal gan henaint. Er mwyn rhagflaenu ac atal doluriau blinion y tymor dyfoiol ni all y neb sydd yn dueddol iddynt wneyd yn well na chy- meryd cwrs o Quinine Bitters Gwilym Evans, er cryfhau- y cyfansoddiad a'i gyn- orthwyo i wrthsefyll yr ymosodiadau hyn. Mae y cyffyr rhagorol hwn wedi profi lawer gwaith yn effeithiol nid yn unig i symud anhwylderau, ond yn ddiogelwch crvf rhag yr ymosodiadau trwy ei fod yn cyflenwi y gwaed ag adnoddau nerth, iechyd a bywyd, ac yn ymlid poen ac afiechyd o'r corph, gan ddwyn cryfder ac yni i'r cyfansoddiad. Mae Quinine Bitters Gwilym Evans yn feddyg- lyn hollol lysieuol. Gocheler pob efelych- iad ohono. Ar werth gan bob fferyllydd, mewn poteli 2s 9c a 4s 6c yr un, neu gellir eu cael trwy y post am y prisiau hyn yn uniongyrchol oddiwrth y perchenogion:- Quinine Bitters Manufacturing Company, Ltd., Llaneily, South Wales.

Ysgol Fwnawl i Dgledd Cymru CYNHADLEDD YN RHYL. Dydd Sadwrn, yn Rhyl, cynhaliwyd cyn- hadledd wedi ei galw gan awdwrdedau Coleg Bangor, i ystyried y cwestiwn o aefyeflu ysgol fwnawl mewn cysylltiad a'r ooleg. Llywyddid gan Mr Pennant, ae y, oedd yn bresenol gynulliad lluosog o gynrychiolwyr byrddau cyhoeddus o wahanol fanau o Ogledd Oymru, yn nghyda'r prif a'r is- arolygwyr mwnawl dros Ogledd Cymru. Mr Robert Roberts, prif arolygydd chwarelau Oakeley, a ddywedodd fod ardal Blaenau Ffestiniog wedi enill enwogrwydd ar gyfrif ei chwa/elau. Felly yr oedd y cwestiwn yn dyfod adref yn uniongyrchol atynt hwy, oherwydd yr oeddynt yn byw y rhan fwyaf o'r amser odditan y ddaear ac yn gorfod teimlo eu ffordd yn y tywyll- wch. Gan hyny yr oedd yn ofynol eu bod yn gallu teimlo eu ffordd yn ol rheol gwyddoniaeth, ac nid yn at rheel y fawd (clywch, clywch). Yr oedd yn gweithio yn. chwarelau Ffestiniog rhwng 4000 a 5000 o ddynion. Cynygiai benderfyniad i'r perwyl I y dylid gwneyd trefniadeu ar gyfer rhoddi hyfforddiant mewn materion yn dal perth- jTias a mwnfeydd i'r rhai 'oeddynt yn gweithio yn chwarelau a mwnfeydd Gog- ledd Cymru, ac fod y gynhadledd o'r farn gweithio yn chwarelau a mwnfeydd Gog- ledd Cymru, ac fod y gynhadledd o'r farn mai yr unig ffordd i ddwyn hyny o amgyloh oedd trwy eefydlu ysgol fwnawl mewn cyv fsylltiad a Choleg y Gogledd. Eiliwyd gan Mr Mayhew, a chefnogwyd gall y Cyrnol Higson (Uchel Sirydd sir Ddinbych) a Cadben M. Francis. Dr Foster, arolygydd mwnfeydd dan y Llywodraeth, a ddywedodfl fod y gwaith mwnawl yn Nghymru yn waith pwysig, M y gwelid oddiwrth nifer y gweithwyr, cyf- answm y mwnau, a gwerth y cyfryw. Yn mwnfeydd a chwarelau Gogledd Cymru yr oedd 36,000 o bersonau yn gweithio, ac yr oedd gwerth yr hyn a gynyrehid mew* blwyddyn yn 3,000,000p. 0 ba ddefnydd fuasai ysgol fwnawl? Buasai o ddefnydd i berchenogion y royalties, i'r cwmniatt a weithient y mwnfeydd, ae i'r mwnwr ei hunan. Qredai, fod dydd y gweithio a'r lIaw yn dod i derfyn, ac yn y ganrif tteeal byddai i rwnaN gael eu gweithio a pheir. ianau. Mr W. Jones, A.S., a obeithiai y byddai i Gynghorau Sir FBint a Dinbych roddi cynorthwy drwy gyfranu swm o arian at wasanaeth yr adran newydd hwn o addysg. Siaradwyd yn mhellach gan Mr Mathews, arolygydd mwnau Mr Dodd, prifathraw ysgol ganolradd y Blaenau; a Mr E. P. Jones, Blaenau. Mr D. R. Daniel, ysgrifenydd i Undeb Chwarelwyr Gogledd Cymru, a ddywedodd i chwarelwyr a mwnwyr Gogledd Cymru danysgrifio yn anrhydeddus tuagat sefydlu Coleg y Gogledd. Yr oedd y coleg er y pryd hyny wedi bod yn hyfforddi y fferm- wyr, ac yn awr gobeithiai y byddai i'r ffermwyr, trwy y Gynghorau Sir, geisio rhoddi cyfleusdra addysgol i'r mwnwyr. Mr T. Parry (cadeirydd Cynghor Sir Filint) a ategodd. Mr W. J. Williams (Maer Caernarfon) a ddywedodd ei fod ef o'r farn fod swm mawr yn cael ei golli yn flynyddol trwy abeenol- deb hyfforddiant wyddonol ac ym arferol. Pe byddai i'r perchenogion sylweddoli y gallent trwy sefydlu ysgol fwnawl arbed arian byddai iddynt yn bur fuan gyfranu yr hyn oedd yn angenrheidiol. Wedi i Mr Greenley, Bangor, siarad, Dywedodd y Prifathraw Reichel ei fod ef yn sicr nas gallent wneyd ar lai na llOOp y flwyddyn. Mabwysiadwyd y pendcrfyniad. Mr W. Owen, Blaenau Ffestiniog, a gy- nygiodd fod v gynhadledd yn rhwymo ei hun i wneyd yr hvn oedd yn bosibl i gyn- orthwyo awdurdodau y Coleg i sicrhau yr arian angenrheidiol. Mr E. Davies, Dolcaradog, a eiliodd, a chefnogwyd gan Mr R. Norman Davies, Oaernarfon; Mr Hopwood Buckley, MY Bulkeley Prioa a Mr E. Roberts ar raa Cynghor Sir Meirionydd, a mabwysindwyd y penderfyniad.