Yr Wythnos a'r Eryr

TANCHWA DDINYSTRIOL YN Y DEHEUDIR. 82 0 FYWYDAU WEDI EU COLLI. 's Mae y trychineb alaethus ddigwyddodd yn ognennydd boreu Gwener diweddaf yn Shyda'r galar ealonrwygol miloedd pobl y r hwnw yn llefaru yn groew iawn y dydd- "yn mai dan amodau dychrynllyd y mae yn arbenig y glowr—yn byw yn y byd y fpdrt ^reseno^ Ni wyr pa funud y cyfer- Q a thtychineb a'i hamddifada o'i iechyd ehed°* fywyd Dyn a an £ d i flinder fel yr iv? §Wreichionen i fyny." Mewn enbyd- tUg y pery einioes <f y rhai sydd yn trigo Pri^1 ° -gla'' y rha* syc^ a'u sa'* mewn bor u a fa^u"r yn gynt na swyfyn > °'r hw 611 hwyr y malur'r hwynt; dyfethir yn dragywydd heb neb yn ystyried." Gydd\ °Wm Senghennydd (neu Saint Cen- bed • ."> Aber, Sir Forganwg, ryw 0(jjair tnilldir o ffordd c Caerphili, ac Daw o du y dwyrain i Gaerdydd. Rvl 1 ^anercb brydferth, yn cael ei am- rywC lu. §an ffyniau coediog. Hyd o fewn mlynedd yn ol yr oedd y tai yn hyn SWasgarog, a'r olygfa yn anhebyg i'r Wed' 6 Syffredin yn ngwlad y glofeydd. y t 1 a80r glofa'r "Universal," lie y cymerodd +aj lneb le, cynyddodd y boblogaeth a'r cVnw ac y mae yn awr dref yno yn vers pf ^ooo o drigolion. Saif glofa'r 'Uni- fy* y roynydd a glofa'r Albion, Cil- 2,ajn 1 'e y c°fir y bu'r ffrydriad difrifol ar y d °- ^efin, l&94- ac y collodd dros 200 ynion eu bywydau. Rhoddai glofa'r "Universal" waith i oddeutu 1000 o ddynion, ac o'i agoriad hyd boreu Gwener diweddaf aethai pobpeth yn mlaen yn hwylus a llwydd- ianus. Ychydig cyn digwyddiad y danchwa a'r ffrwydriad yr oedd rhai canoedd o'r dyn- ion oedd wedi bod yn gweithio dros y nos wedi dyfod i'r lan, ond fel y mae yn arferiad mewn gweithfeydd tanddaearol yr oedd yn ofynol 1 nifer o'r dynion aros i lawr gyda'r ceffylau a'r peirianau, ac i dacluso, &c., hyd nes y deuai eraill i lawr i'w rhyddhau. Yr oedd nifer y dynion hyn yn 83. Nis gellir yn bresenol ddweyd i sicrwydd beth achos odd y danchwa, ond yr oedd ei effaith yn ofnadwy a dychrynllyd ei ganlyniadau. Rhuthrai fei corwynt nerthol trwy yr holl waith gan ysgubo ymaith megis ar amrantiad dros bedwar ugain o fywydau gwerthfawr. Mae'n amhosibl ini mewn gwlad amaethyddol dawel leddu y ddirnadaeth leiaf am y modd y maluriwyd cyrph y dynion druain a'r dinystr anferth wnaed yn mhob cwr o'r gwaith. Pan glywyd trwst y ffrwydriad ymgasglodd miloedd o bobl i'r lie mewn ychydig amser— tadau, mamau, gwragedd, plant, a pherthyn- asau, mewn gor-awydd cynhyrfus am wybod tynged eu hanwyliaid, ac yn gobeithio yn erbyn gobaith eu bod wedi cael cilfach yn rhywle i lechu rhag enbydrwydd y rhyfcrthwy dinystriol. 0 olygfa torcalonus a calonrwygol i'r eithaf, perthynasau galarus yn methu gadael y lie—yn disgwyl yn barhaus ar hyd oriau meithion y dydd a'r nos am ddychweliad y partion dewrion a ddisgynant i lawr y pwll i chwilio am y cyrph, ac fel y mae pob corph yn cael ei ddwyn i'r lan, gobeithion rhyw un, neu rhyw rai, yn cael eu chwalu i'r pedwar gwynt. Yn mhlith y trueiniaid anffodus y mae llawer o ddynion a bechgyn ienainc oedd yn dal swyddi cyfrifol yu yr eglwysi—yn flaen oriaid, dechreuwyr canu, athrawon yr Ysgol Sabbothol, &c. Un dyn a gafwyd yn fyw, ac er pob ymgel- edd ellir estyn iddo y mae hyd yma heb allu dyfod i'w ymwybyddiaeth. Anfonodd ei Fawrhydi y Brenin trwy yr Ysgrifenydd Cartrefo! ddydd Sadwrn i ddweyd mor ofidus y teimlai ar ol clywed am y trych- ineb, ac yn dymuno amlygu ei gydymdeimlad dwfn a teuluoedd y rhai oedd wedi colli eu bywydau, a'i edmygedd o'r ymdrechion dewr a wneir i geisio achub bywydau. Hyd yn bresenol (dydd Mawrth), 38 o gyrph sydd wedi eu cael, a gwneir pob egni trwy lawer o beryglon ac anhawsderau i ddyfod o hyd i'r lleill Yn ystod y pedair blynedd a thri-ugain, o 1837 hyd 1901, cofnodir 57 o gyffelyb anffod- ion blaenorol yn nglofeydd Deheudir Cymru, trwy y rhai collwyd 2670 o fywydau. Yr oedd y dinystr i'r weithfa I ) y tro hwn yn llawer mwy nac yn y rhai blaenorol. Nid yw ein gofod yn caniatau i ni gyfeirio at y cyd-ddigwyddiadau cyffrous a arlroddir yn n,Iyn a'r anffawd hon, ond y mae yr holl wlad yh teimlo i'r byw oddiwrth yr amgylch- iad gorbruddaidd. Nis gellir gosod mewn geiriau y wylofain a'r galar tnawr deimlir y dyddiau hyn yn Senghennydd a'r cylchoedd.

ACHOS Y PARCH. W. 0. JONES. Boreu ddoe (dydd Mawrth), yn nghapel Princes Road, Lerpwl, ail wrandawyd achos y Parch W. O. Jones gan Bwyilgor yr Apel benodwyd yn Nghymdeithasfa Colwyn Bay. Yr oedd yr oil o aelodau y Pwyllgor yo bres- enol, sef Dr James, Manchester (Cadeirydd); Parchn Gwynedd Roberts a J. Owen (Gerlan); Mri Peter Roberts, Llanelwy; R. Williams, F.R.A.S.; Robyns Owen, Pwllheli, a Dr Hughes, Bala (yn lie Mri Bryn Roberts a J. Herbert Lewis, A.S. a'r Parch Ellis James Jones (Ysg)- Cynrycniolid Cyfarfod Misol Lerpwl gan Dr Hugh Jones, Pitch William Jones, a Mr W Evans, tra yr oedd gyda Mr W. O. Jones yn yr ymchwiliad Mr E. R. Davies, éyfreihiwr, Pwllheli; Rowland Wil- liams, Bootle, a J. J. Bebb, Chatham St. Eisteddai y Pwyllgor am 10, 2-30, a 7 pm, a bydd iddynt gyfarfod bob dydd ar hyd yr wythnos Cerid y gwe:thred;adau allan yn gyfrinachol

Cvmdeithas Gvfeillgar y Meibion, Llandderfel. YNHELIP, FLYNYDDOI. vr CYNHELIR GWVL FL YNYDDOL vr uchod ddydd Mawrth, Mehefin y 4ydd. Bydd y Llyfrau yn agored am 10 o'r gloch, galw enwau am 12, ciniaw am un, a'r cyfarfod cyhoeddus am 2 o'r gloch. Dymunir ar i'r holl aelodau fod yn bresenol, a thalu eu cyf- raniadau cyn galw enwau. I. TIT;Gll L;LLIS, Ys-rifenydd.. | Cvngor Dosbarth Dinesig v Bala riYNELlR CYFARFOD CYHOEDDUS riYNELlR CYFARFOD CYbOEDDUS U yn Neuad'i v Sir. 3^*03 "Werer, Mai 31ainf am 8 o'r gloch y¡¡ yr hwyr, i ystyried y prioaoldeb a'r dull goreu o ddwyn y dref i sylw Dyeithriaid ac Ymwelwyr. Taer wa- hoddir Tai-ddalwyr y dref yn gyffredinol i fod yn bresenol. DRWY ORCHYMYN Y CYNGOR, J. W. ROBERTS, Cadeirydd, J. B. JONES, Clerc, Arwerthiant ar Bo/ion Derw. DYDD SADWRN, MEHEFIN raf, bydd MR. W. JONES ELLIS yn gwesthu ar Auction yn CO In) COCHION, ar fferm Trawscoed Bach, gr Dinmat-1, ac yn ymyl Ffordd Caergybi, oddeutu 30 o LOTIAU o (JOTLD DERW DA, cymhwys fel Polion tvnu, a rhai tra iraidd at holiti i wheud Poiion W re, &c. Yr Arwerthiant i ddechreu am 4 o'r gloch y prydnawn. Telerau-Arian Parod. A$tot & SM'S Salt by Aaetioa «f Fwaitot, &e. At Argyle-street, Wrexham, every Monday, 12 o'clock. Every Tuesday at 14, Watergate-street, Chester, 1 o'clock.