Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
5 erthygl ar y dudalen hon
LLANUWCHLLYN
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLANUWCHLLYN Llythyr o'r nhyfel oddiwrth Evan, Pen- ybont, at Evan y Go' Bach. BELFAST, Ebrill 26, 1901. Fy anwyl Evan,- Teimlaf yn awyddus i wybod a wyt ti wedi cael y llythyr anfonais yn Tachwedd, gan nad wyf hyd yn hyn wedi eaol ateb; hwyrach na chyrhaedd- odd y llythyr i ti. Newydd i mi ysgrifenu, cawsom ymladdfa ffyrnig mewn lie a elwir Lilliefontein, o'r hon y gwelaist, yn ddiau, adroddiad yn ynewyddiad- uron. Fel arfer, nid oeddym yn tybio fod cynifer o'r Boeriaid yn y cwmpasoedd hvn, oherwydd. fel y dywedais yn fy llythyr diweddaf, yr oeddym wedi bod yn chwilio bob man diwrnod nell ddau cyn y frwydr. Tua 4 a m. ar y 6ed o Dnchwedd, darfu ini farchio allan o Belfast, a thua phedair awr yn ddiweddarach disgynai bwleti y Boers o'n deutu. Yn ol eu castiau atferol, yr oeddent wedi' ymguddio mewn twll, ac wedi eu hamgylchu gan greigiau cadarn, yr hon yd- oedd amdditfynfa naturiol. Ymledodd ein llinell flaenaf ni ar hyd leddt' oedd yn union yu gwynebu y Boeriaid cuddiedig, a gelli Hdychmygu fod yn rhaid i ni gadw mor isel ag oedd bosibl, oberwydd pe y bu- asem yn dangos ein hunain, golygai hyny bwlet Mauser ynom. Ond yu araf, daliwyd i fyned yn mlaen, y naill ran ar ol y llall, a'r rhai oedd tu ol yn bwrw cawodydd o fwledi i'r creigiau. Yn araf, onJ sicr, trwy ruthriadau yn awr ac yn y man, aed yn mlaen. Yr oedd y nos yn dyfod, a gan hyny ym- ddaugosai fel pe y buasai yn rbai.) i ni orphen gyda'r bigog, a phan oeddem jn paretoi i wneyd un rhuthr trnedig, darfu y Boeriaid redeir ymaith oherwydd symudiad wnaed arnynt-gan y Sutiofks. Fellv y ter- fynodd ymlaikt y dydd hwn*. Lladdwyd 6 o honom ni, y Sbropshires, a chlwyfwyd 20. Collwyd rhai o'r gv, yr meirch, ond nid oedd colledion neb gymaint a ni, oherwydd ein hod yn y lie mwyaf peryglus. Rhaid fod y Boeriaid, hefyd, uedi colli llawer, gan fod, yn ycLwanegol at y cawodydd bwledi saethwyd atynt genym ni, tua dwsin o >nau mawr yn taflu eu tan beienau atynt. ac yn crynu nefoedd >1. daeargyda'u swn melldigedig. fr oedd yn owyll pan y cyrhaedd- wyd y gwersyll, dwy filidir o ffordd genym i fyned i 'nol dwir. Ysgydwai y rhai a arbedwyd ddwyiaw'a'u gilydd. Boreu dvanoeth cychwynwyd i Belfast, gan fyned heifcio y lie y buom yn ymladd. CVll ) ni gyrhaedd- yd y He hwn, gwelwyd rbai o'r Boeriaid ar y dde i ni, ac anfonwyd fy nghwmni i yn < sgorddlu i wn mawr. Yn ddiweddarach ymneillduwyd, y gwn yn blaenori, tra yr amddiffynid ni o'r ,u ol gan vVyr Meirch Canada, dynion rhagorol, y rhai, trwy eu dewrder rhyfygus, a arbedodd lawer collei yn mysg y gwyr traed, ac hwyrach a rwystrwyd i ni gael ein cymeryd yn garchaiorion. Darfu i ni neillduo yn raddol am rbyw ddwy filidir, acyna daeth un o swy- ddogion y 0«nt. dial,s atom i ddweyd fod y Boeriaid yn ymosod yn llu mawr, ac yn ceisio ein gwahanu. Yna, pan yn dyfod i lawr y mynydd, dyma fareh.filwr yn marchogaeth beibio ac yn (<.waeddi fod y Boeriaid o fewn 800 llath i ni, ac yclxsdig wedyn dyma swy- ddog y Canadians yn gwaeddi nad oedd y gelyn ond 200 JlHth oddiwrthym, ac yn erfyn arnom frysio yn mlaen at uchder lby w filliiiro'n LLenau. Brysiwyd yn miaen cyn gynted ag y gaUai ein 'lodau lluddied- ig fyn'd a ioi; a, dywedki rlai o'm cyl'eillion wrthyf eu bod, wrth edrych yn ol, yn canfod y Boeriaid yn carlamu ar ein holau, ac yn saethu yn rhyfygns atom oddior eu ceffylau. Arbedodd hyn lawer arnom, gan fod y bwledi yn myned dros ein penau heb ein ni- weidio. Yn mlaen yr aethom, gan redeg i'r naill a'r iltill yn ein dallineb djryslyd. Yn awr ac eilwaith aethui ceffyl heb f&rchagwr heibio i ni; yna un o'r gwyr meirch yn cerdded neu y gwn 15 pounder yn ymdreehu myned yn mlaen gyda dim ond tri ceffyi i'w dynu, a'r gyriedydd yn eu cymhell yn mlaen gyda bloeddiadau a rhegfeydd. Yna cymerodd dis- wyddiad ardderchog le. Yr oedd gwn mawr y Can- adians mewn perygJ, a chan fod y Boeriaid yn bur agos atom, nid oedd nuodd ei yael i ffwrdd, gan ei fod yn rby drwm i'r cefiyhm flaenn y gelyn. Ond djsgynocJct un o'r Canadians od.liar ei geffyl, a chan rytidhau y 1 oddiwrth y gwn, ihoddond y blaenaf rhyngddo ei bun a'r Boeriaid, tynodd y gwn yn rhydd, amarcrogodd ymaith. Yr oeddym erbyn hyn o dan loches, a gwaeddai y ani.wyr i ofyn paham na iuasem yn t-efyll i gadw y Botisynol. Ond gviyddai y swydcogion yn well. Yr aniser yma, gveiodd y Suifoiks, y rhai oedd yn blaenori. y eelya yn nesau aiom ar y chwith gyda'r bwr:a o'n hamgylchu. Diangocid y Suffoiks. ac yr oeid.nt yn gorphwys ar y Veldt; ond minted iddynt TVelect y s, caiiasarit eu taclau, a chan gymeryd ychydig fwledi, rhuthrasant at fryn bychan, ac yna vroedoyrn jn ddiogel. Taniwyd y gynau mawr, ac felly y teriynodd yr ail ddiwrnod o ymladd Dal- iwyd 14 o'r Cartaiiians, a lladdwyd rhai ohonynt. Teimlid gofid cyffredinol yn herwydd marwolaeth y swydog y Canadiai's hwaw oedd yn ein harwain mor alluog. Efe yrioedd y rnwyaf rhyfygus or oil, yn marchogaeth yma ac acw i galonogi y dynion, heb unwaith feddwl am dano ei hun. Yu in an wedyn aethem i'r gwersyll, a'r diwrnod dilynol i Belfast, li9 y darfu y Gordon Highlanders roddi derbyniad croesawus ini. Fel yr oedd pob cwinni yn myned i mewn, galwyd am three cheers :t'rSh'cpsbires,a rivwedent fod yn arw ganddynt Lt,§i f,)d gycla Ili. Yr adeg yma, yr cedctem yn gwersyllu yn agos i'r orsaf, ac mewn wythnos wedyn 'roeddym yn y dref. Yma y treuliais y Nad- olig, ond nid yn y ffordd y buaswn yn gwneyd pe gartref, fel y gelli ddychmygu. Wytbos yn ddiwedd- arach yr oeddym ar y ffordd i Helvetia, lie y cymer- wyd rhai o'r 4th King's Liverpool Regt. yn garchar- orion. Rhutbrwyd arnynt liw nos a meddianwyd eu gwn 4.7. Cawsom fod y lie wedi ei baratoi gan y gelyn, a gwelsom dystiolaethau torcalonus o'r lladd fu yno—dilladau, arfau, hetiau a phapurau wedi eu chwaluo gwmpas, ac yr oedd yno ddigonedd o waed, hefyd, yn arbenig ar yr arf iu. Nid oedd yno ddim amddiffynfeydd pan aethom ni yno, ond rhyw wal yma ag acw. Ond newidiwyd y cyfan yn fuan genym, ac er i ni gryfhau llawer ar y He, bu y Boeriaid yn saethu atom, a daetb un ohonynt i'n llongyfarch ar ein bywiogrwydd. Buom yn Helvetia chwech wythnos, gweithio bob dydd, nes yr anfon- wyd ni allan i ymladd. Rhoddaf hanes yr ymladd yn fy ilythyr nesaf. Yr ydym yn awr yn Belfast yn gorphwys. Ychydig o waith ydym yn wneyd-dim ond gwylio bob yn ail, a thra yn dilyn yr oruchwyliaeth hon yr wyf yn ys- grifenu y llythyr hwn attat. Yn awr, anwyl hen gyfaill, rhaid i mi derfynu. Nis gwn pa bryd y deuaf adref. Yr wyf yn anfon rhai o arian Kruger iti, ac eisieu i ti eu rhanu gyda Hugh. Mae yna lls. trwy'r cyfan, a bydd mor gar- edig a rhoddi haner coron, dau swllt, a swllt i Hugh, a chadw y gweddill dy hunan. Cofia fi at hen Evan y Go. Good-bye. Dy hen gyfaill, EVAN.
CYFARFOD LLENYDDOL A CHERDDOROL…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CYFARFOD LLENYDDOL A CHERDDOROL YR ANNIBYNWYR YN BETHEL, A gynhelir yn Ysgoldy'r Bwrdd, Sarnau, Dvdd lau, Mehefin 27, 1901. RHESTR O'R PRIF DESTYNAU. BARDDONIAETH. Chwe' Phenill i Deyrnasiad y Frenhines Victoria. Gwobr 3s. Englyn, Enfys." Gwobr Is. Beirniad Dyfnallt, Trawsfynydd.
TRAETHODAU.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
TRAETHODAU. "Pedwar cymeriad hynotaf yrYsgrythyrau."4Gwobr! 7s. fid. Beirniad Parch. T. T. Phillips, B.D., Bala. c. Pedair o ferched hynotaf yr Ysgrythyrau." (Cyf- yngedig i fercherl.) Gwobr 5s. Beirniad Mrs. Parry, Glantegid, Bala. Crynhodeb o Hanes loan Fedyddiwr. (Cyfyngedig i rai dan 16 oed.) Gwobr 3s. Beirniad Mr. R. Evans, Crynierth Mawr. I'r goreu a esbonia ar y pryd anrhyw adnod o'r 2il benod o Epistol Cyntaf loan. Gwobr 2s. 6d. Beirniad T. T. Phillips, Bala, yn nghyda J. Owen (Dyfnallt;, Trawsfynydd.
CERDDORIAETH.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CERDDORIAETH. Y Brif Gystadleuaeth Gorawl. I'r cor heb fod dros 25 inewn nifer a gauo oreu, Pebyll yr Arglwydd" (Dr, Parry.) Gwobr jei 10s. I't, Cor o Blant dan 16 oed, ae heb fod dros 20 mewn Difer, a gano yn oreu," Beth yw'r dyrfa ddys- glaer hon" (P. H. Lewis). Gwobr XI Is. I'r Parti Meibion, heb fod dros 12 mewn nifer, a gano yn oreu, Daw dydd ar ol DOS" (W. Davies.) Gwobr 12s. I'r Parti Merched, 6 mewn nifer, a gano yn oreu, Mae Duw yn galw'r ieuenctyd (Price, Beulah), allan o Ganiedydd yr Ysgol Sul. Gwobr 6s. Pedwarawd, Wele'r hafan, wele'r wlad (R. J. Hughes, Coedpoeth.) Gwobr 4s. Deuswd, S. neu T. B., "Ar lan afonydd Babel (Eryr Eryri.) Gwobr 3s. Her Unawd at ddewisiad yr ymgeisydd. Gwobr 10/6 Unawd Soprano, "Llythyr fy Mam." Gwobr 3s. Unawd Tenor, Y Penill adroddodd fy Nhad" (E. D. Lloyd.) Gwobr 3s. Unawd Baritone, Y Banerwr" (W. Davies.) Gwobr 3s. Unawd i rai dros 40 oed,"Bethel" (AtawGymreig.) Gwobr 2s. Unawd i Blant dan 16 oed.'Yr hyfryd wlad' (Rhan ii. o Odlau'r Efengyl.) Gwobr 2s Gellir cael rhestr gyflawn o'r Testynau, pris lc., oddiwrth yr Ysgrifenydd, L. E. DAVIES, Bodelith, Llandderfel, Corwen.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
Llyfrau Dadleuon. *Cyfres L, II., a III. Pris 1/- yr un, drwy'r post 1/ Y mae y rhai hyn yn cynwya amrywiaeth mawr o Ddadlenon a Darnau i'w hadrodd, at wasmaeth Band of Hope, Cyfarfodydd Lien yddol ac Adloniadol, &c. 1W Pob math o waith ARGRAFFU yn cael ei wneyd yn GYFLYM a DESTLUS yn y SWYDDFA hon. A MATTER OF MONEY! HARD-WEARING CLOTHING FOR MEN AND BOYS, At prices to suit wage-earners. OCC BROTHERS, SCOTLAND'S GREAT TRADERS, PAISLEY ROAD TOLL, GLASGOW, S.W. Are Famed wherever White Men have penetrates for the wonderful value they give in Men's and B Clothing. Ask your Chum about OGG BROTHERS BARGAINS, then Call or Write. Orders of £ L Upwards, are sent Carriage Paid to any part 0 Britain. READ THIS THEN CALL OR WRITE. Lot C 526.—Just to Hand, an Enormous Deliveff of OGG BEOTHEES' WORLD-FAMED Al> WELL REAL SCOTCH and IRISH TWEEP TROUSERS, in a splendid range of Dark Patterns* The Price for Stock Sizes is Only 7s 6d per paIr, Postage, 6d extra; or we will send Two Pairs for 1^3» Postage 8d extra. Special izes Made-to. Measuref Is per Pair extra. Note Specially-Stock Sizes of Trousers are :—Size 3-Round Waist, 32 inches; Length of Inside Leg, 30 inches. Size 4—Waist 3*; Leg 31. Size 5-Waist, 36; Leg, 32. Size 6— 38; Leg, 32. Size 7-Waist, 40; Leg, 31. All otbel Sizes require to be made specially, and cost Is extra- Time required for making special Sizes about a Wee* or 10 Days S LOT C 475. — OGG BROTHERS' FAMOtJ GRAND-RILL SHIRTS in Beautiful Striped Pat- terns, and Thoroughly Fast Colours, are Immensely Popular. The Prices are only Is lld and 2s 6deacb« Postage, 4d each extra. By taking 3 Shirts, the post- age is only 7d extra. LOT C 760. WHITE SHIRTS! WHITE SHIRTS SELLING IN CARTLOADS. Luy White Shirts Undressed. It is much the and Best Way. Beautiful White Shirts, with Goo<* Long Cloth Body and Irish Linen Fittings, eithe* with Open Front or to Button Behind, in all Size3' from 14 to 17 inches. We will send you a SaB1P^' One of this Lot for 1/11 £ Postage 3d extra. The postage of 3 is 5d extra; of 6, 7d extra. LOT C 896.-OGG BROTHERS' Best Quality UNDRESSED WHITE SHIRT is Rare Value, either with Open Front or to Button Behind. Sizes frotØ 14 to 17 inches. Prize only 2/11 j each. Postage 5d extra 6 for 17/6. Postage 7d. extra. LOT C 779-BOYS' NORFOLK SUITS, in a Splendid Range of Tweeds and Navv Blue Serges* All Smart, Well-Made, Durable Goods. Size to fit Boys 3 years of age, 3/11, 5/3, 6/9, 719t 8/9, 9/9. Size to fit Boys 4 years of age, 4/3, 5/6, H/ll, 7/11, 10/11, 12s. Size to fit Boys 5 years of age, 4/6, 5/9, 7/3, slS, 11/3, 12/3. 7 Size to fit Boys 6 years of age, 4/9, 5/11, 7/6. 8/6. 11/6, 12/6. Size to fit Boys 7 years of age, 4/11, 6/3. 7/9, 8191 11/9,12/9. Size to fit Boys 8 and 9 years of age, 5/3 6/6, 7/ 8/11, 12s, 12/11. Size to fit Boys 10 years of age, 5/6, 6/9, 8/3, 9/3« 12/3, 13/3. Size to fit Boys II years of age, 5/9, 6/11, 8/6, 12/3, 13/3. Size to fit Boys 11 years of age, 5/9, 6/11, 8/6, 9/6, 12/6, 13/6, Postage, 5d extra on each Suit. Note.—When ordering by letter give your aoe and full Postal Address. Enclose Postal Order or cash in Registered Envelope. Address your Envelope- OGG BROTHERS, The Great British Traders & Letter Order Specialists, Paisley Road Toll, Mention "Wythnos a'r Eryr. Giasgow, S. Y Glorian," Newyddiadur Wythnosol ar gyfer 1 Cymry. Cyhoeddedig bob dydd Sadwrn, pris dimai. GOLYGYDD: ELFYN. Telir sylw ynddo i bynciau llafur, gwleidyddiaetkf llenyddiaeth, &c., ac ysimfenir iddo o bryd i bry gan lenorion o satle a dylanwad. Ar werth yn Siop yr ERYH., Bala. Yn Eisieu. EGWYDDORWAS i ddysgu y gelfyddyd O. Jut Argraffu. Ymofyner yn y Swyddfa hOo. Grufjydd Wyn, neu SioMedifJ" aethau Carwriaethol. Nofel newyd"1 %I Gymraeg. Pris 6c., gyda'r post, 7c..