Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
CANAAN, ABERTAWE.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CANAAN, ABERTAWE. CYFARFOD YMADAWOL Y PARCH D. PHILLIPS. Cynaliwyd yr uchod y nos Lun olaf ond un yn Ebrill. Daethai tyrfa luosog yn nghyd, a llanwyd yr ystafell eang yn gynar, a gorlanwyd hi cyn hir gall y Huaws ddaethai yn nghyd i ddangos eu parch 1 Mr Phillips, ac i ddymuno yn dda iddo ef a'i deulu anwyl yn eu cylch newydd yn Wolfsdale a Crundile, sir Benfro. Etholasid i lywyddiaeth y cyfarfod Mr T. H. eyshon, un or diaconiaid ffyddlon, a gwr medrus lawn i'w orchwyl. Derbyniasai y Cadeirydd luaws o lythyrau oddi- Wrth frodyr yn y weinidogaeth fethent roddi eu presenoldeb-y Parchn W. Gibbon. T. Sinclair •^ans, J. Gilbert Rees, J. Matthews, Penar ^nffiths, Elias Joseph, a D. O. Rees, Sketty, a'r E. B. Evans. Dywedodd y Cadeirydd eu bod wedi cyfarfod i «aangos i'r gymydogaeth oil y parch mawr oedd ganddynt i'w gweinidog. Sylwodd eu bod wedi YDWEITHIO yn nodedig o hapus am y naw mlynedd r bu Mr Phillips yno, ac y buasai yn anhawdd iawn ddo, pa le bynag yr elai, gael eglwys a gydweithiai ag ef yn fwy egniol a chytunus na Chanaan. Blinai yo fawr iawn am ymadawiad Mr Phillips, ac yn rbenig am afiechyd Mrs Phillips, yr hyn oedd yn cyfrif i raddau mor helaeth am yr ymadawiad ond aWenhai hefyd yn y ffaith ei fod yn ymadael gyda yiiiuniadau goreu pob aelod o'r eglwys, v ft Kin&' yn cy«rychioli Cymdeithas Ymdrech y cobl Ieuainc, a sylwodd nas gallent hwy fel aym- 4eithas lai na theimlo yn drist wrth yr ymadawiad; je .eu gweinidog yn wr ieuanc yn rnysg pobl uainc, ac y teimlid y golled o'i ymadawiad yn Q\vys iawn ganddynt hwy. Buasai Mr Phillips yn 0JJydd y gymdeithas bob blwyddyn er y daeth yno d un, a'i fod wedi pwysleisio yn drwm yr angen m ymgysegriad llwyr ac ymroddiad trwyadl i waith y Gwaredwr. Bu ei anerchiadau, meddai y gwr ieuanc hwn, yn y cyfarfodydd wythnosol hyn fn gynorthwyol neillduol iddynt hwy fel pobl euamc, a chofiant hwy byth. Cawsant ef yn nod- edlg ° gynorthwyol i rai yn dechreu gyda gwaith bob°a ^aWn 0 hyff°rddiant ao ysbrydiaeth i Dilynwyd ef gan Mr D. J. Leyshon, yn cynrych- am Un gypdeithas, a thystiolaethodd ei flinder cvf^.I?ladaw'a<i Mr Phillips; eu bod hwy yn colli byn ogystal a gweinidog—un y gallent ddi- ai-L • .arn°—un oedd a'i gynghor yn ddoeth a'i eimad yn ddyogel bob amser. y cvf ?edd e"ieu tystiolaeth gryfach ar neb oedd yn Hap lwyddiant gweinidogaeth Mr Phillips, Vr aJe'tiliau tra rhagorol y ddau ddyn ieuanc hyn* iad °6 eu hareithiau, yn eu sylwedd a'u traddod- cvfr/u gredid mawr i Mr Phillips, ac yn awgrym o'r ddw ,i0edd yn adael ar ei ol yn Nghanaan, i wyn llog mewn gwaith i ogoniant y Meistr. Wrla Vyd hwy gan y Parchn D. Jones. Owm hun ^yn Gymraeg)> yn ei ddull ffraeth a doniol ei h un; gan y Parch J, Nedd Davies, Soar, yn ei ddull Eben yntau Saesoneg) gan y Parch W. James, t) M Gr' yn ei ffordd arbenig ef; a chan y Parch GVD-LF §AN Davies. y Llyfrfa, yr hwn oedd yn Yr ryTydd a Mr Phillips, am ran o'r cwrs colegol. ucjj0j0e* 4 cysylltiadau neillduol rhwng pob un o'r Uchel Phillips, a dygodd pob un dystiolaeth pre„ 'ddo> fel dyn o gryfder cymeriad ac o fedr, fel ^einid • coeth iawn yi? y ddwy iaith, ac fel un o ^anwl0^1011 £ oreu y Gair. Rhoddasem grynodeb fod v '°fr hyn ddywedwyd gan y brodyroll, oni bai jy, sotod mor brin. egiw' yn^yd gan Mr Morris Davies, diacon hynaf yr '1vyno ''1 a y rh°ddwyd yr anrhydedd o gyf- .l Mr a Mrs Phillips, yn enw yr eglwys, yr gycjac10"' sef Awrlais drudfawr mewn marble, tad hwn niadau erei11 yD cyfateb- Dangosodd y heblaw i!n y. ^ydd f°d ynddo gymhwysderau ereill ^aradort^ena'n -yn en'^ yr anrhydedd hon iddo. clyg0(lda5 yn neillduol iawn, er dros ei 80 oed a •Phillip, ysti,olaeth gref iawn i weinidogaeth Mr y^ddo a° ''w serch yntau ato, a'i ymddiriedaeth Phillips mewn ychydig eiriau rs Phiir" iawn, yn diolch am y rhoddion i *aig",?Ps. ymab, ac yntau. Profwyd yn eglur *adau an anhawdd iawn oedd datod y cysyllt J^'ynedd W °edd wed^ rhyugddynt am y naw pun yil ^!eryd y byd, ac weithiau yr Eglwys ei 1<^°g o Mn i.arn amhell ymadawiad ambell wein 0evvyddi0 ° aPusrwydd a llwyddiant i gylchoedd n* Nid oes ond y profiadol ei hun a \Vyr yr anliawsder, ac er mai afiechyd Mrs P. oedd yr achlysur o'r ymadawiad hwn, credai Mr P. yn gryf in. fod yr Arweinydd Mawr Ei Hun yn arwain. Yna esgynodd Mrs Phillips i'r llwyfan i eilio diolchgarwch ei phriod, a dyweyd gair dros Donald am ei anrheg yntau. Dangosodd fod ganddi fedr i siarad ar y llwyfan, er mai gair byr gaed ganddi. Siaradwyd yn olaf gan y Parchn E. O. Evans, Danygraig A. E. Evans, Fleet-street a J. G. Watkine, ficer plwyf Kilvey, yn mynegi eu colled yn ymadawiad Mr P. Dywedai y ficer, ei fod ef yn colli cyfaill anwyl a chywir, gwr a garai yn fawr. Gweithiasant am naw mlynedd heb air croes, yn y sylweddoliad mai milwyr dan yr un faner oeddynt, ac mai un oedd eu hamcan sef ceisio codi y gym- ydogaeth yn foesol ac ysbrydol, ac enill eneidiau at grefydd y Grocs. Hoffasom yn fawr y ficer a'i araeth naturiol ac ergydiol hapus, a phrofai y der- byniad gafodd ei fod yn ddwfn yn serch yr Anghyd ffurfwyr, am ei fod yntau hefyd, fel y tystiolaethodd em Mr P., yn ddyn da. Yn ystod y cyfaifod canwyd amryw donau a dwy glee gan y cor yn swynol iawn a than ddysgyblaeth ac arweiniad arweinydd medrus y gan, a diweddwyd trwy gydganu mewn teimladau dwysion, God be with you till we meet again.' Colled ddirfawr i Canaan a Phentrechwyth, ac yn wir i'r cylch, y dref, a'r Cyfundeb, yw yr ymadaw- iad. Gwnaeth waith ardderchog yn ystod ei dymhor. Profodd ei hun yn weithiwr difefl, ac yn gymeriad o gryfder neillduol. Ond mae cylchoedd ac eglwysi ereill yn enill yn y symudiad. Eiddunwn iddo ef a'i deulu bach bob bendith naturiol ac ysbrydol yn eu cylch newydd yn Mhenfro Seisonig. Gwyddent beth oedd sir Benfro Gymreig o'r blaen, a chredid i'r rhan hono yw eu dychweliad yn oi i'r weinidog aeth Seisoneg. Arddeliad y Nef fyddo ar ei wein- idogaeth, a chysgod adenydd yr Hollalluog fyddo drosto ef a'i eiddo hyd nes y cawn gyfarfod mewn gwlad na bydd eisieu 4 cwrdd ymadawol' ynddi o gwbl.
DADORCHUDDIAD COLOFN TEGID!…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
DADORCHUDDIAD COLOFN TEGID Yr oedd dydd Mercher, Ebrill 29ain, yii ddi- wrnod nodedig, ac yn un a hir gofir yn mhlwyf tlws Nanhyfer, sir Benfro. 0 ddau i dri y prydnawn, chwareuai yn swynol glychau son- iarus yr Eglwys Blwyfol, un o eglwysi pryd- ferthaf y sir. Am dri cynaliwyd y gwasan- aeth yn yr eglwys yn yr iaith Gymraeg, iaith anwyl Tegid, y gwladgarwr ffyddlawn a an- rhydeddid y prydnawn coffadwriaethol hwnw. Darllenwyd y gwasanaeth gan y Parch J. O. Evans, y periglor; y llith gyntaf gan y Parch W. Glynfab Williams, periglor y Dinas a'r ail lith gan y Parch D. J. Evans, A.C., periglor Eglwys St. Mair, Aberteifi. Pregethwyd gan y Gwir Barch Dr John Owen, esgob dysgedig Tyddewi, oddiar Philippiaid ii., a'r rhan olaf o'r 29ain adnod, O'r cyfryw rai gwnewch gyfrif ohonynt.' Testyn gwir darawiadol, a phregeth or un nodwedd, yn yr hon y cyfeir iai at yr enwogion fu yn gysylltiedig a Nan- hyfer—Madame Bevan, yr hon fu yn llafurus i ledaenu addysg yn Nghymru y Parch David Griffiths dduwiolfrydig, hen beriglor y plwyf, a orphenodd ei ddaearol yrfa yn 1834, a chyd- lafurwr y clodfawr Griffith Jones, Llangan, ger Penybont-ar-Ogwy, a'r gwr gwyrddlas ei goffa, Jones, Llanddowror, sir Gaerfyrddin Tremiodd ar Tegid fel gwr o ddysg, bardd, gan ddyfynu darnau o'i emynau, fel gwladgarwr ac iaithgarwr digel. Dywedai mai cariad a char- edigrwydd oedd prif nodweddion ei fywyd gweithgar. Talodd warogaeth uchel i'r gwr, yr hwn sydd Ymneillduwr, gychwynodd y symudiad clodwiw i godi cofgolofn ar Tegid, wedi iddo huno yn y briddell am un flynedd ar bymtheg a deugain. Yr oedd eglwys eangfawr Nanhyfer wedi ei gorlenwi. Yr oedd y rhan arall i gymeryd lie ar y fynwent, ar yr hon yr oedd tyrfa fawr yn gynulledig, fel y bu yn anffodus i'r dyrfa oedd yn yr eglwys. Llyw- yddid y gwasanaeth gan Mr G. B. Bowen, Y.H, Llwyngwair, yswain teilwng ei blwyf gened- igol, yr hwn a wnaeth anerchiad pwrpasol Yr oedd ei daid ef yn anwyl iawn o Tegid, ac efe gyfododd y gareg fechan fu yn dynodi ei feddrod am dros haner canrif. Yna galwyd ar yr Esgob i gyflawni gwasanaeth y dadorchudd- iad, yr hyn a wnaeth gyda deheurwydd. Can- wyd gan y dorf anferth Emyn y Pasg' o waith Tegid. Yna galwodd y llywydd ar y Cynghorwr Mr D. Ladd Davies, Aberteifi, cychwynydd y symudiad, ac ysgrifenydd di- ddiogi y pwyllgor, i anerch y dorf. Y mae ei anerchiad ef yn rhy hir o un rheswm i'n gofod, gan iddo barablu am tuag awr a haner, Pan ar haner ei araeth, disgynodd y gwlaw, fel yr ymneillduwyd i'r ysgoldy, yr hon na allai gyn- wys y nawfed ran o'r cynulledigion. Ni wnawn ond tremio yn fyr ar ei bwyntiau—1. Gyda dwysder dechreuodd mewn adgoffhad o'r flwyddyn 1852, blwyddyn ddu ar Gymru Wen, pan y syrthiodd y cedyrn yn nghanol y rhyfel.' (a) leuan Gwynedd ar y 23ain o Chwefror, ac a gasglwyd i fynwent y Groes Wen. (b) Y Parch Morgan Howells, Tredegar; efengylwr treidd- gar gan y Methodistiaid Calfinaidd, ar yr 21ain o Fawrth, ac a gladdwyd yn mynwent y Meth- odistiaid yn Cendl. (e) Y Parch David Rhys Stephen, pregethwr Ilawn o athrylith ac o hyawdledd gan y Bedyddwyr, ar y 24ain o Ebrill, ac a ddaearwyd yn hen cemetery Cas- newydd-ar-Wysg (d) Tegid, colofn yr hwn oedd newydd gael ei dadorchuddio, ar y Sul cyntaf o lis eirian Mai. Blwyddyn a llaisdif- rifol at Gymru yn nghwymp pedwar o'r cewri, a dyfynodd o farwnad fuddugol y diweddar Barch W. Ambrose (Emrys), Porthmadog, yn ngwyl lenyddol Aberystwyth ar y Groglith, 1853, Caledfryn yn feirniad, a'r diweddar Barch John Saunders, gweinidog urddasol yr eglwys Annibynol yn y dref, yn gadeirydd y lluosog gynulliad. A gwympodd y cedyrn? Atebed y dagrau Sy'n gwlychu aelwydydd eiu trymllyd aneddau Do, cwympodd y cedyrn fliii ysgwyd y ddaear; Agorwyd ffynonau cuddiedig o alar. Mae Cyrnru anwylaf fel dyffryn Megido, Colofnau 'i gogoniant a welir yn cwympo.' 2. Achos tarddiad y symudiad, ei ffyniant di- hafal, 55p Is ganddo yn Lloyd's Bank, Aberteiii. 3. Y gwaith gorchestol gyflawnodd Tegid yn Rhydychain cyu dyfod i Nanhyfer. Tremiad triphlyg ar Tegid fel bardd—(a) Awen barod. (b) Englynwr diguro. (e) A chyiieithydd campus if. A oedd enaid gogoneddedig Tegid yn sylw eddoli yr hyn gymerai le y prydnawn hwnw ? A oedd ei glust nefolaidd wedi gwrandaw ar bregeth yr Esgob ? Cyfeiriodd mai 23 mlynedd i'r diwrnod hwnw y bu farw Dr T. Rees, Aber- tawe, yr hwn a ddywedodd eiriau rhyfedd ar fynwent Hebron wrth gladdu y diweddar Barch Simon Evans ar yr 21ain o fis Ebrill, 1885, nad oedd ond lied bricsen rhyngom a'r byd ys- brydol.' Dywedodd y gwir am dano ei ban, gan ei fod yn breswylydd o'r byd hwnw mown wyth diwrnod ar ot hyny. Wrth dynu i'r diw- eddnod, dywedodd yn groew y gorfoleddai yn mhresenoldeb Esgob Owen, yn ei gymeriad cryf, ei alluoedd diwylliedig, ac yn benaf dim am ei ymdrech dillino i ddyrchafu yr Eglwys yn Nghymru yn mysg ei genedl anwyl. Cynyg- iwyd yn Saesoneg bleidlais o ddiolchgarwch i'r Esgob am ddadorchuddio gan Mr C. E. D. Morgan Richardson, ac eiliwyd gan Mr O. B. Evans, Y.H., y ddau yn llithrig, cyfeiriadol, ac elTeithiol. Cydnabyddodd yr Esgob yn fyr ac i'r pwynt Yna cafwyd anerchiadau barddonol yn y drefn ddilynol :—Mr S Young, A.C., Aber- teifi; Miss Cunningham Jones, merch y Parch E. P. Jones, periglor Trewyddel; y Parch W. Glynfab Williams, Dinas; Mr J. P. Davies (Brynach), Llanfyrnach; y Parch E. J. Lloyd, Llandudoeh a Mr Thomas Hughes, Llandud- och. Perlau yr awen oedd ganddynt. Dar- llenodd yr ysgrifenydd gynyrchion yr absenol- ion drwy amgylchiadau anorfod Mr H. D. Johns, Eglwys Newydd Mr E. Thomas (Coch- farf), Caerdydd Mr D. Jones, Haperintendent y Prudential, Aberteiii Mr T. Twynog Jeffreys, Rhymni; a'r Parch J. D. Hughes, Blaenywaun. Cynyrchion anwyl a gwlithog. Mewn brawdd- egau pwrpasol, cynygiwyd diolchgarwch i'r Llywydd gan Mr J. Evans, maer Aberteifi, ac eiliwyd gan Mr E Bowen, y, eyii-faer. Cyd- nabyddodd Mr Bowen yn ddoeth, ac aeth a'r pwyllgor ac ereill i de i Lwyngwair. Pe buasai galluoedd yn atal rhag gweryd, Yn ofer y codid cofgolofn i Deg'id.
DYFERWST TRWYNOL A DIFFYG…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
DYFERWST TRWYNOL A DIFFYG ANADL. EU LLWYR WELLA GARTREP. n rhii tr w y y Post i Ddyoddefwyr a anfonant am dano ar unwaith. Newydd ei gyhoeddi, ail-argrafflad 0 lyfr 48 0 dudal- enau yn desgrifio yn llawn Ddyferwst Trwynol, Diffyg Anadl, a Bronchitis Hirbarhaol, a pha fodd y gellit gwella yn llwyr yn y cartref yr afiechydon peryglus hyn. Mae'r gwaith mwyaf ymarferol a gyhoeddwyd erioed, a dylai fod yn nwylaw dyoddefwyr a ewyllysiant wella eu hunain yn gyflym. I)eil y cynygiad hwn yn agored am 30 diwrnod o'r dyddiad hwn. Trwy anfon post card yn ihoddi eich enw a'ch cyfeiriad, danfonir i chwi y llyfr yn rhad gyda dychweliad y post Cyfeiriad- Dept. B. 245, Dr Cassell's Co., Ltd., Ayton Buildings King-street, West, Manchester,
CARMEL, TANYGRISIAU.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ychydig o sylwadau neillduol o bwrpasol i'r atngyiehiad, a myned i weddL Cafwyd cyfar- fod dymunol yn mhob ystyr o'r decbreu i'r ttiwedd. Y mae Mr a Mrs Hughes a'r teulu yn gadael Tanygrisiau gyda dymuniadau goreu ardal gyfan. G.