Y Werin

ATEBIll) MWJGDDAF ARGLWYDD PEXRHYX Wele gyfieithiad o'r llythyr a anforr'-yi ddydd Gwener at y chwarelwyr:- AT ROBERT DA.VIES A CHWECH ARALL. Cyfarwyddir fi gan Arglwydd Penrhyn i gydnabod derbyniad copi o'r penderfyniadau a basiwyd yn Hghyfarfod rnawr chwarelwyr y Penrhyn, Awst 31ain, ac hefyd com o'r penderfyniad au basiwyd gan Gyngor Undeb Chwarelwyr Gogledd Cymru. Gyda'r papyrau yn cyfeirio at y pender- fyniadau uchod, g-welat eich bod wedi anfon iddo ddydd Mercher yr 2il cyfisol (a) "copi yehwanegol a chy wiredig o'r rhestr o griw iau a cbyflogau (b) tystiolaethau pellach I yn nglyn ag amser a chyflogau y rybelwyr a symudwyd, (c) uabl o ganlyniadau y nleidleisiau a roddwyd yn y bonciau yn uniongyrchol ar ol darllen atebiad ei ar- glwyddiaeth i w gofynion a'u cwynion." Yvglyn a'r materion a enwyd yn (a) gwel- af eich bod. yn eglaro fod enillion un criw fel y desgrifiwyd yn eich dadganiadau blaen- orol ar gyflognu Isel, wedi eu caui-gyfrif genych, oherwydd yn awr dywedwch— •' Me^n un engraifft cawsom fod criw yn j cynwys dau rif pan yn anfwriadol mai un papur a drosg-lwyddwyd i ni," ac yr ydych I hefyd, mi welaf, yn dweyd fe allai fod ych- waneg o rai tebyg ynddynt nad ydym wedi bod yn alluog 1 w cantc,,d.- (olacl y rhai, fel y gallaf ddyweyd, sydd mewn amryw o achosion yn barod wedi eu darganfod yn v swyddfa hoc), ac ymdrech Arglwydd Pen- rhyn fydd cael allan trwy ymchwiliad gofal- us pa mor bell y mae y dadganiadau a'r rhestrau a rode, wyd i mewn genych ac a gy- hoeddwyd i doibynu ttullynt am gywirdeb. I A chan Mai y rhestr hon, «« wedi ei helaetliu a'i chywiro, yw y trydydd papuryr ydych wedi ei anfen i Arglwydd Penrhyn i g-efnorori eich dadganiau cyntaf ein bod nid yu cal ) nid yn unig fod mfer luosog 0 chwarelwyr profiadol yn metbu cyrhaedd safon cyflog y elwarel, ond hefyd fod amryw yn metbu enill punt yr ( wythnos. cyflwr sydd, yu ngwyueb sefyllfa I flodeuog y tasuach lechi yn bresenol, yn cael ei deimlo yn drwm gan y dynion fye hyn ddadgamad a gadarnhawyd genych vn eich llythyr a ddyddiwyd Awst 26), nis hyn ddadgamad a gadarnhawyd genych yn eich llythyr a ddyddiwyd Awst 26), nis gellir ystyried dim cyfnewidiadau na ebywinadau pellaeh l'ch dadganiadau pre- senol hyd nes y bydd yr achosion a rodd- wyd genych eisoes wedi cael eu llwyr chwilio i mewn iddynt gan Arglwydd Penrhyn. Wrth gymeryd y cwrs hwn, nid wyf yn I dyBaUno ymddangos fel pe yn rhoddi atalfa Sydyn ar eich egiurhad, a bydd yn amlwg I nad felly y mae pethau pan yr jidgofiaf i chwi fod y geinau canlynol yn llythyr a anfonasoch atef n ar yr lleg 0 Av t Yn ngwynebewymen parhauss}^ -iyfod a pwyllgor oddiwrth ddynxon sydd > a dadgau eu bod Yn gweithio o dan y cyflogau ,afollol, yr yi.vru wedi gwneyd ymchwiliad i'w hachos yn ystod yr vchydig fisoedd di. weddar, ac yr ydym wedi ein boddloni fod eu dadganiadau yn gywir." n -k ^WYDDVVYD) E. A. YOUNG. Port Penrhyn, Medi 4ydd, 1896.

CYMDEITHAS HKNAPIAETH- WYR ci3yaT. Cynhelir ey f arfodydd jiwbili y gynideithas hon yn Aberystwyth yr, wythnos hon, yn y Colegyno. Yniwelir a r castell, Pendinas, Plascrug, eglwys Llanbadarn, Eglwys- newydd. Pont y gwr drwg, Strata Florida, &c. Yn Aberystwyth y cvnhaliwyd cyf- arfod cyntaf y gymdeithas 50 mlynedd yn ol-

STIWAKUIAII) Ail DROSTAX- Un o anghenion yr amseroedd presenol yw Hanes bywyd Cymdeithallol Cymru er dechreu y ddeunawfed ganrif. Er yn fyr y mae helynt y cyfnod yn ddieithr hollol i gorph y bobl. Nid yw'r ffeithiiu yn swyddfa'r Cyfnodiou Cyhoeddus; ceir bwy ond odid yn nes adref a phurion fyddai eu casglu o bobman allan o law. Yn y Cymru y misoedd hyn ceir cyfres o ysgrifau dyddorol a thra gwerthfawr i'r Sanesydd ar a Fywyd yn Ngwaith Mynydd Paris yn Mon" ar ddechreuad y ganrif bresenol. Ysgrifenir hwy gan yr Hen- adur Owen Griffith o Ben-y- sam. Y mae y benod ar "Stiwardiaid y Gwaith Copr yn darllen fel darn o ramant, neu fyw) d g verin Rwsia neu alltud Siberia. Unig ddiffyg yr hanes yw absenoldeb enwau a ddyddiadau. Ond cyhoeddwyd digon i ddangos y dylid ysgrifenu gwir hanes eloddfeydd mwn a llech y wlad yn ddi- ymaros. Dengys yr adroddwr fod gor- uchwyliwyr Mynydd Paris yn gyfartal fel ysbeilwyr i pashas Twrci y dydd goreu fu ar eu pen. 11 Ddoe yn cyraedd Mon yn draednoeth s-yinoeth, y fory a'u llongau yn bwhwman fel gwenoliaid yn mhob cyfeiriad; ystordai eangfawr, ierdydd glo, tai a thiroedd, cerbydau costfawr, meirch porthianus, gweision a morwynion, prynu anifail hwn a cherwyn yd y llall, gwerthu grawn a glo i'r gweithwyr, dy- lanwadu yn anheilwng ar greaduriaid anghenus o weithwyr i fudr-weithu eu treftadaeth iddynt er cael lie i'w ceraint." Ymddengys fod Dafydd Ddu Eryri yn llaw-wesyn yr yspeilwyr. Ond eiddo anghyfiawn a fag esgyll; felly y bu gyda theuluoedd goruchwylwyr Mynydd Paris. Ac erbyn heddyw, wele gampau trahaus y penaethiaid yn cael eu cyhoeddi ar benau tai. Dyna ddiwedd pob twyll a chyfran pob twyllwr, er cywilydd i'w hil- iogaeth.

SUMMER DRINKS COOLING, REFRESHING INVIGORATING.— A cup of Horuiman's Pure Tea is indeed a Right Royal summer drink. HORNIMAN'S TEA, being pure, aids degestion and invigorates the system. Local Agents. Carnarvon: Owens, High street; Davies, Bangor street.—Bangor Lewis, grocer. Conway: Williams, chemist.-Nevin: Griffiths, grocer.—Pwllheli: Owen, High street.—Blaenau Cratton, chemist; Thomas, grocer. Llandudno: Holliday, Market Hall.—Port Dinorwic Owen, Frondeg.— Llanfyllin Williams, chemist.—Portmadoc: Newell, confectioner. Llan Ffestiniog Newell, Co-operativeSociety.

GORYMDAITH ANFERTH. Cynhaliwyd gwyl laft.r flynyddol yn yr America, ddydd Llun. Ni wel wyd cymaint o frwdfrydedd erioed yn Chicago ag a wel- wyd yn yr wyl eleni. Yr oedd y cyfarfodydd yn frwdfrvdig a'r areithiau yn hyawdl. Rhifai un gorymdaith dros ddeugain mil.

EISTEUBFUB IZIF.LLI. Dydd Mercher, cynhaliwyd cyfarfod o bwyllgor arianol yr Eisteddfod uchod, pryd yr hysbyswyi fod y cyfrifon wedi eu cau ac fod yr elw yn 220p. Rhenir haner yr arian rhwng sefyclliadau lleol, ac aiff yr haner arall wrth gwrs i Gymdeithas yr Eisteddfod.

DR. JAMESON. Penderfynodd cyfeillion Dr Jameson dynu allan ddeiseb i'w liaufon i'r Ysgrifeuydd Cartrffol i.ddeisyf arno i'w ollwng :ef a'i gyfeillion yn rhydd. Y muent wedi dechreu ar y gwaith yn ba.. od. Sibrydir yn y cylchoedd cymdeithasol fod Dr Jameson wedi ei ddyweddio i Arglwyddes Dudley, ac y bydd i'r briodas gymeryd lie mor fuan ag y daw allan o'r carchar.

!>AIUVAIN wER DOLGELLAU. Prydnawn dydd Mawrth digwyddodd damwain i Mr J. Williams, ceidwad helwr- iaeth Dolserau, pan yn saethu ar dir perth- ynol i Banlyronen. Rywfodd neu gilydd aeth yr ergyd allan o'r dryll, gan fyned drwy ben ci gluu. Y mae mewn sefyllfa hynod o ddifrifol. Gwasanaethir arno gan feddyg ei gymdeithxs. sef Dr John Jones, Caerffynon, a Dr Hugh Jones.

STiiEXO Y PETRIANWYR. Parhau i sefyll allan y mae peirianwyr Glasgow, ond hyderir y bydd iddynt ddechreu ar eu gwaith cyn diwedd yr wythnos. Ceisiodd y meistri ddyfod i ddealltwriaeth a hwynt ddydd Sadwrn, ond oherwydd rhyw resyuaau tuethasant. Y mae y dynion yn benderfyaol o beidio mynei at eu gwaith hyd njS y bydd pob gweithiwr wedi ymuno a'r undeb.

MASNAC c i i) 31 AWR. Yn mhera ychydig, fe fydd i'r masn ichdy mwyaf yn y byd gael ei agor yn Efrog Newydd. Y mae yn gorchuddio deunaw acer o dir, yn chwe' uchdwr ilofft, gyda thwr yn ddau gan' troedfedd o uchder. Ar y to, y mae gardd lie y tyfir blodeu ac y gwerthir hwynt. Gellir myned i fyny i'r twr ac i bob man yn yr adeilad gyda math o gerbydres, yn cael e: gweithio a thrydan. Gweithir pob peth gyda'r trydan.

Y CYNHAUAF. Wele'r cynhauaf bron drosodd, a thoreith- iog yw y cynyrch. Ni welwyd ei debyg, meddir, er y flwyddyn 1893. Mewn rhai mensydd, yn ngborph yr liaf presenol, cod- wyd tri enwd o wair. Hefyd, gwnaeth y gwlawogydd ffrwythlawn, ddiwedd Awst, dd^ioni annihrisiadwy i'r gwenith. Codwyd rnwy ar gyfartaleod o wenith yn ystod yr haf presenol rag a godwyd yn ystod y saith mlynedd diweddaf.

BI6 BEN" YN METHU TARO. Y mae y Big Bea sydd uwchben Ty y Cyffredin wedi ei daro'n fud. Cafodd ei wneuthur gan Dent a'i Gwrani, a dywedant hwy mai achos ei fethiant i daro ydyw fod effaith y tywydd, i'r hwn y mae wedi bod yn agored am yu agos i 40 mlynedd, wedi r, cl treulio ei otferynau taro i ben. Y maent wedi ymgymeryd a'r gwaith o adnewyddu'r rhanau treuliedig eisoes; ond er na rwystrir yr hen gloc i fyned ac i ddangos yr amser, ni cheir clywed swn ei gloch am wythnosau.

Y ¥0\niS\Y BRIODASOL. Mewn hudd a bri rua.e'r Fodrwy Briodasol Yn dal o hyd yn llawn gosodiad Dwyfol; In y 0 fewn yr aur-gyloh thvs iilge pur gyfamod Dan goron hardd ffyddlondob Gwr i'w Briod, Mae'r Briod-ferch dan gylch o addunedau Yn seinio'n glir y fiawddeg ddwys hyd angau I" A'r Fodrwy gain .lJy'u dyst i'r byd O'r addewidion teg i gyd. Prydferthwch sy'n addélrno cylch bach destlus, Celfyddyd sydd o'u fewn yn gwenu'n hapus Wrth geisio gwneyd p)rtread gwan o gariad Yn rhwymo dau yn un mewn dedwydd deimlad, Gan roddi iddo sel llawenydd ar yr uadeb I A ddygwyd i fodolaeth gan anwyldeb Y Fodrwy coron cariad yw Drwy genedlaethau dynolryw. U: y Fodrwy hardd! os yw dy werth i ddarfod, A'r dyner law a'th wi?ga'i fyn'd i'r beddrod, Mae ynot ddarlun welodd Duw yn addas I'w gadw'n lan tra pery dydd priodas,— Darlun o undeb Crist a'i holl ddyweddi, Ar hwn mae engyl Duw yu chwenych sylla Yr Eglwys gyda'i Phriod glan Fydd ddcdwydd fyth yn ngwl

ANTURIAETH GYMREIG BWYSIG. — Mae yn bleser genym allu cyhceddi yr wythnos hon fanylion am un o'r anturiaethau masnachol pwj sioaf a welodd Gogledd Cymru erioed. Amcana at ddadblygu mas- nach gaitrefol, sefydlu neu helaethu llaw- weithfeydd, ychwanegu cyfleusderau mas- nachol i'r cyhoedd, ac ar yr un pryd galluogi eu cwsweriaid ac eraill i gyfranogi yn llwyddiant yr anturiaeth. Dyna'r llinellau ( ar y rhai v mae cwnmiau masnachol mawr- ion eraill wedl dadblygu, ac md oes elSleu ond eyfeirio'r darlleuydd at yr hyn sydd wedi cymeryd lie yn ddiweddar yn Llun- dain a manau eraiil er dangos pa mor ddoeth y mae arweinwyr y mudiad hwn wedi bod wrth wneud yr un peth. Dydd Sadwrn diweddat prynodd un o'r masnachwyr sydd ynglyn a'r anturiaeth newydd mfer o fas- nachdai yn y Bont Bridd, Caernarfon, a bydd y rhai hvn at wasanaeth y Cwmni pan sefydlir ef. Mae un arall newydd sicrhau y Peblig Mills a cheir yno yn fuan y Ffactii Wlan oreu yn Nghymvn. Gan fod y Seiout Mills, a Ffactiis Snowdon a Menai eisoes yn meddiant aelodau o'r firm, bydd y Cwmni newydd yn dal pob melin rhwng y Fenai a Llanrug-gydag- eitbrio yr un breifat I sydd gan Mr Greaves at wneud goleuni trydanol. Unir busnes y iliti Pierce a Wil- liams, yr Air Aur, y Mri Evans a Lake, Bangor a Chaernarfon, a Mr John Rees, ffactriwr gwlan, yu y cwmni newydd. Bydd y boneddwyr byn, mae'n debyg. yn parhau i aroiygu y gwabauol adranau fel yn bresenol, a bydd byny yn ddiambeu yn fantaia i gynydd a Jhyyddlant y cwmni. Gan efel- ychu cwmniau cyffelyb ihoddir mantais i'w cwsineriaid ac ereill i gymeryd shares yn y cwinui, a chan fod natur y fasnach yn gyfryw ag y gall y wlad ei deall, a'r fusnes yn cael ei chario yn mlaen dan lygaid. y eyfranddal- wyr, saif ar dir gwahanol i gymeryd shares mewn llongau neu mewn cwmniau pell. Dadblygu adnoddau cartrefol yw arwyddair y mudiad, ac fel y cyfryw haedda gefnogaeth gyffredinol. Gwna lawer i roi bywyd newydd yn masnach Mon ac Arfon.

TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERA.IDD MAZAWATTEE. Y Te mwyaf blasus yn y byd.

Y SOUDAN. CYCHWYNYN ML i EN ETO. Y mac y golofn sydd yn y Soudam wedi myned drwy amseroedd anhapus yn ddi- weddar. Ar ol gorphen y rheilffordd i Kosheh daeth y gwyntoedd a'r ystormydd o whw goan gario ymaith oddeutu 20 milldir o'r llinell a pLed nas gellid myned yn mlaen gyda'r gwaith o gludo ymborth a chelfi rhyfel am rai wythnosau. Decbreuwyd ad- gyweirio y llinell ar y 27ain cynfisol, a chan fod oddeutu chwe' mil o filwyr wrth y gwaith, (larfa iddynttllu gorphen y rhan fwyaf erbyn diwedd yr wythnos ddiweddaf. Y mae un rhan o'r llinell, fodd bynag, yn Akasheh, dltn ddwfr eto, a dywedir y bydd yn rhaid gwneyd llinell newydd ar yr ochr uchaf i'r dref. Ond yn awr gellir myned yn mlaen gyda'r gwaith a ataliwyd, a'r dydd t, y o'r blaen cludwyd i Kosheh ddigon o lo i'r agerlongau i fyned yn mlaen i'r deheu ar hyd yr afon i Absarat i'r lie y cludir pob math o angenrheidiau rhyfel mewn cychod hwyliau ac mewn agerlongau.

DAMWAIN: LLA.DD SWYDDOG. Yn ystod y gwaith o adgyweirio, fodd bynag, cymerodd damwain ddifrifol le yn agos i Moghrat, ddydd Gwener. Gorchym- ynwyd i nifer o filwyr, dan swyddog bro- dorol, i wthio gwagen i fyny un allt a mynd a hi i waelod y bryn yr ochr arall. Pan gyrhaeddasant ben yr allt, neidiodd yr hell ddynion ar y wagen, a gadawsaot iddi fyued i lawr wrth ei phwy-cau. Nid oeddynt ond prin wedi dechreu rhedeg i lawr pan, er eu dychryn, y gweltant beiriant ar y llinell iglaw iddynt. Anmhosibl oedd atal y wagen, a rhuthrodd i wrthdarawiad a'r peiriant. Anafwyd 22 o ddynion, rhai yn bur ddifrifol. Darfu i'r swyddog neidio oddiar y wagen tra yr oedd ar ei ffordd i lawr, a lladdwyd ef yn y fan.

NEWYDDION 0 DONGOLA. Hysbysir fod yr ystormydd a wnaethant gymaint o ddifrod ar y rheilffordd, wedi effeithio hefyd ar y Derfisiaid. Collasant hwy oddeutu 14 o gychod hwyliau yn llawn o ymborth a dates. Yr unig beth oedd an Emir y lie i'w cysuro oedd ei fod wedi clywed fod yr ystormydd wedi diuystrio saith ar hugain o gychod y Saeson, yn llawn o bylor a drylliau. Dywedir fod Osman Azrak, yr hwn a ddiangodd o frwydr Firket wedi ei benodi yn llywydd y meirchfilwyr yn Dongola.

MEDDIANU DTTLGO. Boreu Llun, cychwynodd cwmni cryf o Absarat, a chymerasant feddiant o Dulgo, yr h wn sydd yn 20 milldir i'r deheu, acy mae y milwyr eraill yn cychwyn yn mlaen. Ni welwyd yr un golwg ar y gelyn, ODd cafwyd amryw o frodorion yn barod i ddod i mewn at yr Aiphtiaid, wedi llwyr liino ar ormes y Khalifa a'i swyddogion. Daeth sibrwd fod y Khalifa wedi marw, ond nid yw byn yn ymddangos yn wir. Ar yr un pryd arnlwg yw ei fod yn ofni yr ymgyrch. Gwneir ptirotoadau mawr ar gyfer symud- iad cyffredinol yn mlaen, ac y mae y mil- wyr, y ihai sydd ar y cyfan yn iach er yr boll helyntion, yn llawenhau wrth feddwl am hyny.

GWNEYD I EFWRDD A'R MEIRCH. Fel y gwyddys y mae cyfraith wedi ei phasio i ganiatau i gerbydau yn cael eu gyru gyda pheirianau gael eu defnyddio ar yr heolydd. Yr oedd Cyngor Dover ar fin adeiladu nifer o ysfcablau, ond y maent yn awr wedi penderfynu peidio, gan ea bod yn bwriadu defnyddio troliau -beirianau i gludo'r carthion.

MARWOLAETH arsvyydus GER DOWLAIS. Digwyddodd damwa-in arswydus ar y myn- ydd ger Cwmbargoed, prydnawn Gwener. Yn mysg y rhai a weithient ar ben pwll glo y South Tunnel, pertbynol i gwmni Dowlais, yr oedd merch tua 25ain mlwydd oed, Ellen Ryan, Heol George, Dowlais; ac mewn rhyw fodd nad ellir cyfrif am dano, syrth- iodd o flaen un o'r tramiau oeddynt yn rhedeg, ac aeth yr olwynion dros ei chorph. gan ei niweidio hi mor arswydus fel y bu hi farw yn mhen ychydig yn yr ysbytty, mewn poenau anisgrifiadwy.

NEWYDl)]ADURON Y BYD. Dywedir fod 12,000,000,000 o gopiau o newyddiaduron yn cael eu dosbarthu bob blwyddyn. Fe y taenid hwy ar lawr, fe fuasent yn gorchuddio 10,450 o filldiroedd ysgwar. Pe pwysid hwynt fe fyddent yn 781,250 o dunelli. Pe y rhoddid y naill ar y llall, buasent yn uwch na'r mynydd uwchaf yn y byd. A phe dodasid hwy ar ben yr Alphau, fe fuasent yn cyraedd 500 o filldir- oedd. A chaniatau fod i bob dyn ddarllen papyr newydd am bum munyd bob dydd, fe gymerai i boll drigolion y ddaear 10,000 o I flynyddoedd i ddarllen y pentwr anferthol hwn.

GLEISIAID. Y mae y tymor dal gleisiaid yn y Ddyfr- dwy newydd gau. Bu'n dymor tra llwydd- ianus. Ar y dechreu, yr oedd, digon- edd o bysgod, & hawlid prisiau da. Fel yr elai y tymor rhagddo, delid llawer mwy o bysgod ac yn ystod misoedd Mehefin a I Gorpbenaf, gwnaeth y pysgodwyr gynhauaf da. Yn nglynau isaf yr afon y daliwyd mwyaf o bysgod. 0 herwydd y sychder, bu'r afon yn fas ar hyd yr amser, ac effeith- iodd hyn yn drwm ar bysgodwyr Caer. Yn ystod y tymor, daliwyd dau eog oeddynt yn pwyso dros 40ain pwys yr un-un o honynt yn 49ain pwys.

E PERAIDD MAZAWATTEE TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE TK PEliAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE o Ynys beraroglys Ceylon.

BWRDD GWARCH ElDVVAID CAERNARFON. Ar ol cael mis o wylidU, cyfarfu aelodau Bwrdd Gwarcheidwaid Caernarfon yn y Tlotty, ddydd Hadwru, dan lywyddiaeth Mr C. A. Jones. Hysbyswyd fod y cadeirydd wedi gwneyd rhodd o 10s at roddi te parti i blant y tlotty. Diolchwyd iddo am ei rodd, a phenderfynwyd, ar gynygiad Mr Henry Parry, yn cael ei eilio gan Mr W. Owen, fod y te yn cael ei roddi. Hysbyswyd fod i llythyr wedi ei ysgiifenu at FwrdJ Llyw- odraeth Leol gan un o'r bobl sydd yn y tlotty, paertiwr o'r enw (Stewart. Dywedai ef mai dyfod i'r tlotty am un noson a wnaeth, a'i fod wedi ei gadw yno byth er Mai, 1891, i baentio y Ty, &c., heb gael un- rhyw gydnabyddiaeth am ei lafur. Ym- ddengys ei fod wedi ysgrifenu y llythyr hwn o'r tu cefni'r gwarcheidwaid, heb son dim wrthynt na gwneyd uGrhyw gais am gydnabyddiaeth. Cyuierwyd y llythyr dan sylw y pwyllgcr arianol, ac weli holi y dyn, ac iddo yntau wneyd dadganiadau i'r Clerc, penderfynodd y pwyllgor argymell fod y gwarcheidwaid vn rhoi 30s i'r dyn ynghyda siwt o ddillad.—Dygwyd y dyn gerbron y gwarcheidwaid yn rboi 30s i'r dyn ynghyda siwt o ddillad.—Dygwyd y dyn gerbron y Bwrdd a bolwyd ef yn fanwl. Ymddengys ei fod wedi dyfod i'r ty o'r blaen yn 1892 a'i fod wedi aros yno y pryd hwnw am ddeuddeng mis, ac wedi gweithio ei grefft yn ystod yr amser hwnw, a'r cwbl a gafodd wrth ymadael oedd 8s. Dywedai 11 mai y rheswm ivldo ddyfod yno yn Mai diweddaf oedd ei fod yn methu cael rrwaith. Addefai nad oeid o arferion BoL: pan yr eniilai gyflog da. Yr oedd y meistr weli ym- ddwyn yn ddigon caredig wrtbo, ac yr oedd wedi cael pobpeth yn iawn. Gwyddai nad oedd gan neb hawl i'w gadw yno. Yr oedd arno yn awr eisieu myn'd i Lerp.vl i chwilio am waith. Mr J. M. Williams, Llanllyfni, wrth ddyweyd beth oedd argymelliadau y pwyll- gor, a ddywedodd eu bod yn teimlo wrth wneyd hyn eu bod yn gwneyd peth na fuasent yn ei wneyd i Qymro. Parch Owen Williams a ofnai y buasai hyn yn debyg o dynu eraill i mewn i'r ty i fod yr un fath a Stewart. Mr Hugh Hughes a ddywedai nad oedd yn deg iddynt gadw dyn iach fel hwn yn y ty i wneyd eu gwaith tra yr oedd digon o baent- iwrs yn y dref yn myned dan trymion y trethi. Mr Roberts, sir Fon, a welai y swm yn faw r iawn, a chredai mai digon fmsai talu ei gludiad o Lerpwl, a rhoi ychydig o arian yn ei boced, a siwt am dano. Cynygiai hyn. Mr J. M. Williams a ddangosodd fod y dyn wedi arbed llawer i'r undeb trwy ei waith, ac nid oedd yr hyn a gynygient yn rhyw lawer iddo. Os na wnaent, byddai gan y dyn le i'w stampio fel Cymry fel rhai gwael iawn (chwerthin). Mr J. Griffith, Bryn, a ddywedai na ddyl- asent fod wedi cadw dyn itich yno, gan mai ty i'r ben a'r methiantus ydoedd, ac yu sicr yr oedd ei gadwraeth yno yn ddigon am ei waith. Hawdd idown y gallent dalu mwy trwy ei gadw yno na gwerth y gwaith a wnaeth. Nid oedd ef yn rhoi llawer o bwys beth a ddywedai y dyn am danynt fel Cymry, ond yn sicr ai ddylent roi lie iddj ddyweyd eu bod yn rhoi mantais i rai o'i fath lechu yn yr undeb, ac fod hwnw yn lie i ddiogi. Parch O. Williams a gredii fod y gwaith a wnaeth y dyn yn fawr, a gallent roi hyn iddo er mwyn cael gwared ag ef. Mr R. B. Ellis a gefnogodd hyn, gan ddweyi eu bod hwy wedi ei gadw am flwyddyn, tra mae'n ddiau na weithiodd am yr holl amser. (Aelod Fe wnaeth lawer o waith). Nid oeddynt hwy wedi gofyn iddo weithio. Mr T. Ll. Jones, Talysarn, a gymerad- wyai y gwelliant. 0 berthynas i'r gwaith a wnaeth y dyn, gwnaeth beth a fynai, a darfu iddynt hwythau ei gadw. Oud wele efe wedi gwneyd gwaith, ac yr oedd yn rhaid iddo gael charges, er ei fod yn dlottyn. Credai mai talu ei gludiad i Lerpwl oedd ddigon. Mr J. O. Hughes a gred&i na ddylent gymeradwyo ei ymddygiad o gwbl. Yr oedd wedi aros yno, ac yntau yn iach, ac wedi anfon llythyr tu cefn i'r bwrdd, a gwneyd cyhuddianau yn eu herbyn nas J gallai eu profi. AI Y Meistr, mewn atebiad i gwestiwn, a ddywedodd tod yr holl Dy wedi ei baentiol ganddo, ac na fyddai angen hyny eto am flynyddoedd lawer. Yr oedd y dyn wedi gweitbio yn dda, ac yr oedd ei waith yn lan iawn. Y Cadeirydd a apeliai at yr aelodau i beidio ymranu ar y cwestiwn. Onid doeth oedd cario allan argymbelliad y pwyllgor ? Wedi trafodaeth bsllach cytunwyd i dynu y gwelliant yn ol. Mr Roberts a ddywedai y dylent, fodd bynag, ddadgan eu hanghymeradwyaeth o waith y dyn yn ysgrifenu tu cefn iddynt, a gwneyd cyhuddiadau yn eu herbyn. Aelod arall a gredai y dylai y dyn dynu ei eiriau yn ol am ein cenedl. Ymidengys mai y geiriau a ddefnyddiodd oedd fod y gwarcheidwaid yn "lot mor ddrwg ac mor chwerw yn erbyn Sais fel nad yw yn debyg y gwnant ddim i mi." Tynodd Stewart ei eiriau yn ol, a phas- iwyd y penderfyniad yn unfrydol. Telir 0i gludiad, ac yna rhoddir yr arian iddo i'w gynorthwyo yn Lerpwl. Hysbysodd y clerc fod y cynorthwy allanol am y chwech wythnos diweddaf yn 980p ar gyfer 1 Hop yn ystod yr un tymor y llynedd (cymeradwyaeth). Yr oedd y plwyfydd wedi talu 3197p 10s o'u dyledion, gan adael 1663p 16s 11c yn aros o ddyled arnynt i'r undeb. Trwy hyn yr oedd gan- ddynt weddill o 3069p 13s Ic yn y banc. Y plwyfydd oedd waethaf yn nyled yr undeb oedd Llanrug a Niwbwrch. Fe anfonir at y plwyfydd i geisio ganddynt glirio eu dyled. Ond yn erbyn y gweddill oedd ganddynt yn y banc, yr oedd ganddynt i dalu swm o 1657p lis 6c mewn cheques, yn cynwys sym- iau o 11 lop 17s 4c i Gyngor Sirol Arfon, a 131p 13s 2c i Gyngor Mon. Mr T. J. Lloyd a ddywedai fod yn dda ganddo ddeall fod gogwydd eu treuliau at leihau. Ond yr oedd rhai pethau yr oedd yn rhaid eu dwyn i'r wyneb er mwyn oeisio symud ychydig ar eu hachosion. Da. osai adroddiad Mr Bircham eu bod yn sei,, 11 yn llonydd yn y llaid yn nglyn a threuliau y ty. Er fod lleihad yn nghyfanswm eu treuliau, yr eedd cyfartaledd eu costau wedi coJi. Er enghraipht, yn 1895 yr oedd ganddynt 93 yn y ty, a deuai y swm a wariwyd ganddynt ar y rhai hyn i 13p 10s y pen, tra yn 1896 er nad oeddynt ond 80 yn y ty, ac yr oedd y gost wedi co li i lop y pen. Credai y dylent roddi sylw i hyn. Y Clerc a ddywedodd mai ar ol i Mr Bircham wneyd ei adroddiad yn mis Mawrth y daeth y cynorthwy allanol i lawr, a gallent weled y gwellhad yn nghyfrifon y flwyddyn nesaf. Hysbyswyd fod Thomas Roberts, Crown street, Caernarfon, wedi anfon at Mr Bircham i gwyno nad oedd yn derbyn cy- morth elusenol.-Darllenwyd Ilythyr yr oedd y swyddog elusenol yn bwriadu ei anfon at Mr Bircham i egluro yr achos, ac i ddyweyd fod y ty wedi ei gynyg i'r dyn, a cahdarn- hawyd y llythyr. Derbyniwyd llythyr oddiwrth Miss Sack- ville West yn dyweyd mai Mrs C. Phillips, Eaton Square, Llundain, oedd y fonaddiges a ddymunai fabwvsiadu baban oedd dan ofal yr Undeb yn Nhregarth. Hysbysodd y Cadeirydd ei fod wedi deall gan yr Ar- glwyddes Penrhyn fod Mrs Phillips, yr hon oedd yn foneddiges o safle uchel yn Llundain, wedi colli ei phlentyn yn ddiweddar, a'i bod yn dymuno mabwsiadu y plentyn hwn. Pasiwyd i ganiatau y cais. Hysbyswyd fod Cyngor Llandwrog wedi penodi Mr Daniel Hughes, Llwynygwalch, yn drethgaeglydd yn lie Mr.Evans Williams. Cynygiai Mr Hughes y Poor Law and Local Government Officers' Mutual Guarantee II Association fel meichiau am fil o bucau, a ebvmeradwywyd hyn. Mewn atebiad i lj-fchyr diwed laf v Gwar- cheidwaid, gofynai y Parch T..Jo::us, Lian- i rug. pa brawf ych-v-iue^ol oc l i arnyut i eisteu o'i hawi rr iVDywe-.iai Custom j is before law," ac ychwanegai nad oedd yn bwriadu ymdrm mwy ar y mater. Peaderfynwyd hysbysebu yn y Genedl am tenders am argraffu manylion o ber- thynas i'r tlodion a dderbyniasant gymhorth yn ystod y flwyddyu ddiweddaf. Hysbysodd y clerc fod copiau o gyfrifon misol y casglyddion trethi yn cael eu derbyn yn hynod o afre^Ltidd. Ni dderbyuiwyd yr un oddiwrth swyddogion rhai plwyfydd. i Mr W. Owen a dynodd sylw at y pwys- igrwydd fod penderfyniad y gwareheidwaid yn nglyn a hyn yn cael ei gario allan. Yr oedd yn angenrheidiol i overseers y p' wyfi gyfarfod yn fisol, a mynd dros gyfrifon y casglydd. Yr oedd Lyn yn amddiffyniad iddynt hwy, a dangosai y digwyddiad an- hapus a gymerodd le mewn un plwyf yu ddiweddar fol yn angeurheidiol cael hyn. Pwysai aT" fod swyddugioll bub plwyf yn gwneyd eu gwaith yn y cyfeiriad hwn. v Derbyniwyd cylchlythyr oddiwrth Fwrdd L'ywodraeth Leol yu awgrymu fod i'r hen a'r methiautus, o gyuieriadaa da, gael eu gwahanu oddiwrth y rhai byny y bydd perygl fod eu hyrnddiddanion a'u harfer- iadau yn peri anghysur iddynt. Tybid y I gallai y Gwarcheidwaid laesu eu rheolau a goddef i'r cyfryw dlodion fyned i ymweled a'u cyfeillion, a bod eu cyfeillion yn cael cael pob rhwyddineb i ymweled a a hwy. Hefyd, dymunil ar i'r Gwarcheid- waid drefnu fod gwelyau yr hen a'r meth- iantus mewn YSúdelJoedd ar wahan i'r tlud- ion eraill. Tynir sylw hefyd at y merched ieuainc a ddeuar:t i orweid i mewn am y tro I cyntaf; gal went sylw at y pwysigrwydd fad i'r cyfryw beidio dyfod o daa ddyianwad tlodion o jrymeriadau amheus. Mewn llythyr araU dywedent eu bod yn deill oddiwrth adroddiad dderbyniasant oddiwrth Mr Bircham nad ydyw y crwydr- iaid yn cael eu eadw am ddim ond un nos- waith, ac nad oedd bath at wasanaeth y dosbarth yma. Mae y llythyr yn pwyso ar fod y Ddeddf o berthynas i'r crwydriaid yn cael ei chario allan yn briodol.—Hysbysodd y meistr fod bath ya cael ei wneyd.

DIGWYDDIAD 4NGHYFFREDIN MEWN LLVTilYRDV GER Y UUlL. Ymddiddan y Pentref. Yr wythnos o'r blaen (ysgrifenai gobebydd y "North Wales Observer "):—Jefais or ehymyn i fyned i le o'r enw Newmarket, chwe n-illdir o Rhyl, i wneyd ymchwiliad i ddigwyddiad anghyffredin a gymerodd le yno. Aethum gy la'r rbeilffordd i Prestatyn, yua cerddais dair milldir hyd lwybrau mynyddig. Wedi cyrhaedd Newmarkbt, pentref bychan tawel, ni chefais ond ychydig dr.itferth i ganfod y llytbyrdy, lie yr oedd Miss Bella Sauvage yn byw. Derbyniwyd fi gan ferch ieu.tDc dal gyda gwynebpryd t, rhosynaidd, yr bon a edrychai fel un nad oeld wedi dioddef divvrnod o waeledd. Wedi gofyn am Miss Sauvage, dywedodd mai dyna oedd ei heuw. Synais ar ei hym- adangosiad iachus, a dywedais wrthi amcan fy ymweliad. Dangoswyd fi i'r parlwr, a dywedodd y byddai yn bleser gauddi roddi pob gwybodaeth i mi. Dywedai iddi gael ei chymeryd mor wael tua chanol haf 1895, fel nas gallai braidd gerdded deg llath, ac nas gallai fyned i fyny y grisiau heb orphwyso amryw weithiau, dioddefai oddiwrth waed gwanaidd. Nid oedd ganddi archwaeth, ac nis gallai ymorphwys na cbysgu. Bu am fisoedd yn y CJilwr hwn. Aeth i Landudno am dair wythnos i gael newid. ond aeth adref heb gael dim lleshad. Cafodd physic ar ol hyny gan y meddyg lleol, ond i ddim pwrpas. Digwyddodd i foneddiges o gyfaill iddi alw i edrych am dani, a pherswetdiodd hi i dreio Dr Williams' Pink Pills, gan eu bod wedi profi mor werthfawr mewn lluaws o achosion ereill. Penderfynodd Miss Sau- vage wneyd, ac aufonodd at ei brawd am I iddo anfon blychaid iddi. Cymerodd y pel- enau yn rheolaidd ar ol prydau, ac er mawr lawenydd iddi, cyn fod y blwch wedi ei baner waghau, teimlai yn well. Daeth ei harchwaeth yn ol yi-i fuan, a gallai fyned o gwmpas y ty, mewn gwirionedd yr oedd wedi hollol adfwru. Dywedai fod Dr Wil- liams' Pink Pills yn teilyngu pob canmol- iaeth, yr oedd yndda ganddi hi dysticlaethu eu bod wedi ei haehub rhag y bedd. Yr oedd mam Miss Sauvage yn bresenol, ac yn dweyd ei bod wedi gweled hysbysiadau am Dr Williams' Pink PiUs yn y Genedl a phapyrau eraill, ond nid ydoedd yn gwybod dim yn bersonol am eu gwerth hyd I nes y dywedodd cymydog wrthi fel yr adferwyd merch iddi oedd yn byw yn Widnes gan y pelenau hyn. Mae Miss Sauvage yn awr yn edrych yn dda, er iddi fod mor wael fel y meddyliai y cymydogion na fyddai byw. ¡ A oes genych wrthwynebiad i'r man- ylion hyn gael eu eyhoeddi gofyuai y gohebydd. Dim o gwbl," meddai Mrs Sauvage, nid wyf yn blino cauniol Dr Williams' "Did wyf yo blino cauniol Dr Williams' Pink Pills am iddynt achub fy merch rhag y bedd." f Gall yr holl bentref," meddai, ddwyn tys'.iolaeth fod Dr Williams Pink Pills ) wedi etfeithio yn rhyfeddol ar fy meroh. Y gwir a saif." Dymunais ddydd da. i'r boueddigesau, a gadewais y pentref wedi fy argyhoeddi yn ddiamheuol fod y ferch ieuanc wedi cael adferiad drwy efteithiau Dr Williams' Pink Pills for Pale People, pa rai sydd wedi ¡ iachau dros 5000 beblaw :diss Saavage, o afiechydon yncodioddiar wendid yu y gwaed II megis anaemia, gwynebpryd gwelw a melyn, gsendid gieuol, iselder ysbryd, diffyg ar- chwaeth, curiad y galon, diffyg anadl, poenau yn y cefn, cur yn y pen yn codi oddlar y nerfau, darf ocletligac-th, pob math ) 0 anhwylderau ar y rhyw fenywaidd, hys- terics, par'ys, locomotor ataxy, crydcym- alau, sciatica, hefyd pob afiechyd yn codi oddiar amhuredd yn y gwaed, megis scrofula, rickets, erysipelas, darfodedigaeth yn y bowels a'r lungs. Maent yn ad- gyfnerthu y gwaed a'r cyfansoddiad I pan wedi ei orweithio. Nid ydynt yn fedJyginiaeth sydd yn effeithio yn ddrwg ar y cyfansoddiad gwanaf, ac maent yn gweithredu yn uniongyrchol ar y gwaed trwy ci faethu a'i gyfoethogi, a thrwy hyny yn cryfhau yr organau, a bwrw pob afiechyd allan o'r cyfansoddiad. Owneir y pelenau hyn gan y Dr Williams' Medicine Company, 46, Holborn Viaduct, London, E.C., a gwerthir hwynt mewn,boxes gan bob fferyllydd am 2s 9c neu chwe blwch am 13s 9c neu gellir eu cael gyda'r post o'r cvfeiriad uchod. Nid ydynt yn cael eu gwerthu yn rhyddion, ond mewn blychau pren, tua dwy fodfedd o hyd, gydag arnlen biuk arnyt, ag enw llawn Dr Williams' Pink Pills for Pale People,wedi ea hargaffu mewn inc coch. Mae pob gwerthwr sy'n eu cynyg yn rhyddion yn ceisio eich twyllo. Maent yu belenau rhad o'u cydmaru a meddygin- iaethau etaill, ag ystyried eu heffeithiol- rwydd.

LLOSGIAD CHWAREUDY. Llosgwyd chwareudy yn Benton Harbour, Michigan, yn iludw, a lladdwyd unarddeg o ddynion wrth geisio cliffodcl y fflamau.

TE PERAIDD MAZAWATTEE TE PERAIDD MAZAWATTEE TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATrEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. m Tyfedig yn Trefedigaeth Brydeinig Ceylon i'HOMSOWS glove .FIT LONG-WAISTED CORSETS PERFECT FIT BY ALL DRAPERS MILLION PAIRS ANNUALLY. I u J I I D 10/6. E 8/6 F 6/6. G 5/- Black is extra. Approved by the whole polite world, polite world, j Twelve First Medals, If your Draper can't supply you write direct to 112, Fore street, Lon- don, giving size and en- closing P.O.O., and and Corset will at ouce be sent to you. THE CORSET FOR THE MILLION. Xc. 3403, in all colours, 3s 6d. W. S. T;HOMSON & Co., Ld., Manufacturers. A::ent in all towns. Write or name of nearest agents. Carnarvon, D. Robests, Waterloo House William Jones, 16, Bridge street. Bangor, W. O. Williams, Manchester House; J. Thomas. 297! High street. Edward Hughes, Bradford House, Llangefni. Jones. Llaafairfeehan. Williams, 80lwyn Bay. Williams, Llaududno. Talbot, RhyL P Jones. Cloth Hall. Bothesda.

CYFLAFAN CAERCYSTENSfN. Manylion YrchwanpgoI. Dywed newyddion o Gaercyslenyn dydd Llun, nad oedd dim busnes yn myned ymlaen yn nosbarth Galata o'r dref, ac yr oedd y siopiau oil wedi eu cau. Nos Sul dechreu- odd yr awdurdodau Tyrcnidd glirio yr Ar- meniaid oedd yn ymguddio yn y llettai cy- tfrediu, a pharhaodd y gwaith trwy ddydd Llun; ond fe'i gwueid, fodd bynag, yn mbresenoldeb consuliaid tramor neu gyn- rychiolwyr y Galluoedd. Cynwys y rheolau hyn na wiw dal yr un Ar,neniaid heb genad y consuliaid neu eu dirprwyon. Dyrld LInn, cyfarfu cynrychiohvyr y Galluoedd drachefn i drafod yn nghylch y cyflafauau diweddar. Y mae y cynrychiolwyr oil yn cydweithredu yn drwyadl er pan ddechreuodd yr helyntion diweddaraf. Amcangyfrifir yn awr fod tua 5000 o bobl wedi eu lladd yu ystod y cyf- lafanau, a daw manylion erchyll i'r golwg o'r newydd bob dydd. Yn nosbarth Kassin Pasha o'r dref, d argan fydd wyd 45 o wragedd y 11 a phlant wsdi ymguddio ar ben ty, a iladd- wyd bob un o honynt, a thaflwyd eu cyrph i'r heolydd. Mewn rhan arall o'r dref cyn- orthwywyd y Tyrciaid yn eu gwaith dieflig gan yr Iuddewou. Deallir mai yn nglyn a gweithrediadau plai 1 Twrci Ieuanc y daliwyd 300 o Dyrciaid dydd Sal ond credir fod yr awdurdodau yn ceisio gosod ar feddwl y llys- genhadon ruaiy Tyrciiiid a lofruddiasant yr Armeniaid a ddaliwyd. Hwyliodd y llongau "Rimillies" a Trafalgar," ynghyd a deudueg o longau eraill, o Malta i'r Lev.vn1, am wib-fordaith ddydd Mawrth; ac y mae y llong A.merican- aidd Cincinnati wedi ei danfon i Dwrci, a danfonir eraill ar ei hoi. Dywed mynegiad swyddogol a gyhoedd- wyd gan y Porte, fod ti-efn a diogelwch yn awr yn teyrnasu yn mhrif ddinas y Tsvrc, yn gystal ag yn Nhjilaethau yr Ymerodr- aeth. Dywedir fod unfrydedd y llyssen- hadon wedi gwneyd argraff ddofn ar feddwl y Sultan, a'i fod wedi cymeryd at.) yn arw oherwydd eu gwaith yn condemnio ei agweud ynglyn a'r erchyllderaa diweddaf. Ceir gweled. Y mae marwolaeth y Tywysog LobauoiF, yngh tnol yr amseroedd tralferthus hyn, wedi creu teimlad o ddigalondid yn y Porte a'r Palis, lie y disgwylir ya bryderus am wybod pwy a benodir yn olynydd iddo. Adwaenid y trancedig fel pleidiwr i'r Twrc ac edrycbid ar ei fa-wclaeth fel digwyddiad o bwysigrwydd m tWT. Dealla y "Central News" fod cyflwr pethau yn Nghaercystenyn yn cael ei ys- tyried yn ddifrifol o hyd mewn cylchoedd diplomyddol. Y mae y ndrafodaeth yn awr ar droed gyda'r amcan o gael meddygiuiaeth barhaus i'r ysLd bresenol ar bethau, ar yr hon yr edrychir fel peth annyoddefol i war- eiddiad, a pheryglus i neddweh E^vrop. Y mae yr ymdrafodaeth hon eisoes wedi cyr- haedd mor bell, fel ag i gyfiawnhau t" gred y byddai i fwy nag un o'r galluoedd mawr- ion,ped adnewyddid y cyflafanau yn Nghuer- cystenyn neu Armenia, ymuno i wneyd ar- ddaugosiad llyngesol yn Dgolwg Yiidiz Kiosk. Y mae Arglwydd Salisbury o hyd yu Walmer; ond cedwir ef mewn cymundeb llawn a mynych a busnes y Swyddfa Dramor gan negeseuwyr. y rhai sydd yn cario cen- adwriaethau iddo, ac oddiwrtho, lawer gwaith yn y dv Id.

GORCIIIESTION NAN SEN. Tybig, llawer mai peth hollol ofer a difudd yw yr anturiaethau i chwilio am y Pegwn Gogleddol; ond yn sicr ni ellir ym-Atal rhag edmygu y gwroldeb a ddangosir gan yr an- turiaethwyr dewrfrydig. Er na lwyddodd Dr Nansen yn ei fwriad o nofio gy iar rhew ar draws y Pegwn Gogleddol, eto yr yd- oedd ei anturiaeth yn llawn mor nodedig mewn yst yron ereill. Aeth o fewn dau gant a haner o filldiroedd i'r pegwn, yr hyn oedd agos i ddau gant o filldiroedd yu nes nag a gyrhae.idodd Greely. Ffawd i riddauhel- aeth fuasai iddo gyraedd v pegwu trwy nofio gyda'r ia ar fwrdd ei long; ond gwroldeb a beiddgarweh barodd iddo ariael ei long mewn mor hollol anhysbys, a chan- noedd o filldiroec-id yn ruhellach ir gogledd nag y bu llong eiioei o'r blaen, a cheisio cyrhaedd y pegwn gyda dim ond Iu gi ac un dyu yn gymdeithiou. Gwuaed hyn gan Nansen. l-ihoes ddiilad gwlan aui dano, er arbed pWYS<i.U," fel y dywedai, er fod yr hinfesurydd o 24 i 49 o raddau isiaw go- ddim, a gwnaeth ei tfordd agos i gant a baner o filldiroedd i'r gogledd a pbau o fewn dau gant o filldiroedd i'r pe iwn, gorfodwyd ef gan yr anmhosibirwydd o deithio i droi tLla.'r de-orllewin. T-ithiodd felly am bam' mis ahu ddiw^uo i sr hug- ain, a phan gyrhae'i iodd Franz .Toief Land, nid oedd ganddo yr nn ci na dim lluniatth ond a saethai gyda'i <1 dryll. Pii, gyhoeadir hanes taith beryglns Nansen, dia-i y darllena fel rharaant ac yn hanes antu> i tethau, ni ddaw dim i fyny a beiddgarweh N-irneu ond beiddgarweh iletry tr ei fordaitli ddivvedd.nf, Dysgwylir yohwanegiud pwysi; at wyboJ- aeth y byd am y gogledd pell. r rw y ddar- ganfyddiadau ac j'mcbwiliadctu N^useu. Yn el un peth credir y profir mai ychydig o air sydu yn y Mor Pcjgynol i'r gogled'i o gyfan- dir Asia, mewn eydmariaeth i'r tivil sydd i'w gael mewn ptrtbau ereill o'r in or Jawn. Y farn gvffredin yw mai lied hl1 yw y Mor Pegynol. Rbyw ddau can gw. hyd Y lie dyfuaf a blymiwyd yn Mor SoiUbergon caed Qyfnderau c dros filhiir mown rhai manau yn Mor Dwyreiuioi Grei'iilaud, ond yr oedd pob sail i £ :redu fod gw ie:oj y trlor hwnw yn wistaield Itel u. ii Irydag agenau dyfn mevii ma: a Dang- osodd plymiadau Nansen, uiod-i bynag, ddyfnder o 160 > i 1W00 gwruy i dros gryu lawer o arwynebeld. OWlb hyn gryn wahaniaeth gyda rhai damcani .t t Li, mor- awl, a bydd raid i foryddwyr new d ripyn ar eu golygiadau seiliedig ar fader y Mor Pegynol. [ Ar ol byw am fisoeld ar wyne"> y rhew, dychwelodd Nansen a'i gyd ymaith yn iach a chryf. Priodola lawer o'i iwvudiaut yn cadw ei iechyd i'r ffaith iJd" fyned a pheirianau gydag ei at gynyrc oi g ^euai trydanol. Bu ei beiriauau yn buj-tiaitb lwyddianus .vn mhob ystyr. Gadawodd N&nsea ei long, y 1 ream,'1 yn Ionawr, 1S95, gyda deg o !ysjioii ar ei bwrdd, dan ofal Cad ben rSv^ rdrup, yn gaeth yn y rhew. Trodd ef ei luu achyfaill eu gwynebau tua'r i-ogleud, mtwn ciif llusgj a dynid gan ddiu gi. Proffwy-.L-vi Nanseti C, y buasai y llong yn cyrhaedd gwai eiuuiad yn mhen hyn a byu o amser, ac yu sicr ddigon, yn yr adeg a ddywedodd ef, ychydig ddyddiau ol derbyniodd delegrain oddi- wrth y cdben yn hysbysu fori y -'Fram," gyda phawb yn iach ar ei bwrdd, wedi cyraedd Skjervoe, yn nhrefedigaeth Tram- SOli. Y tywydd oeraf a deimlodi dwylaw y Ffram oedd 52 is-law goddim.

TAFARNAU JbLANLLYFNI. Drwg genym gael ar ddeall fod rhywrai wedi camddeall yr adroddiad a ymddangos- odd yn y Werin ddiweddaf am lys trwy- ddedol Caernarfon. Dymunwn ddatgan yn eglur na chafodd Mr John P. Roberts, Bar- mouth Tavern, Llanllyfni, ei ddirwyo am ganiatau meddwdod yn ei dy yn ystod y flwyddyn ddiweddaf. Nid ato ef y cyfeiriai yr Is-brifgwnstabl yn yr adroddiad a gyfiwynodd i'r ynadon. Da genym ddeall na chafodd yr heddgeidwaid erioed achos i d lod a chyhuddiad yn erbyn Mr John Robe-ts o berthynas i'r dull y mae yn dwyn ei dy ymlaen.

hlS hAYDRICK. Dywedir fod Mrs Maybrick yn wael iawn yn y carchar. Ofnir am ei hadferiad.

dahwaijTyn nchaernarfon. Cymerodd damwain ddifrifol le yn Nghaernarfon toreu Mercher. Fel yr oedd Dr Griffith, un o gynghorwyr y dref, yn gyru gyda'i was i fyny Stryd y Llyn, aeth y cerbyd i wrthdarawiad a cherb d arall. Maluriwyd cerbyd y meddyg, a charlamodd y marck i cyfeiriad Llanbeblig. Derbyn- iodd Dr Griffith gryn ysgytwad, tra y der- byniodd y gwas niweidiau pur drymion drwy gael ei gicio gan y ceffyl. Symudwyd y dyn i fasnachdy Miss Parry, o'r lie, ar ol gweinyddu arno, yr aed ag ef adref.