Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

18 erthygl ar y dudalen hon

JACK Y LLOMTWR

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

JACK Y LLOMTWR MOESGARWCH AC ENWAD AETH. BAPTLS, SENTAR, A WESLA, A METHODUS. Gellir madda i longwrs a hogia ffarmwrs ,w I am alw 'u hunain yn ishionyn, Jim, Die, Will Sibols, Sam Sgv/mt, Mcrsyn Mami, Jack Weather Ei, Nics Bach, Bob y Glocsan, Ned Caru Bach, a phetha felly, ond nid yw yn iawn yn siwr mewn enwada crefyddol yn gaiw enwa drwg ar 'u gilydd. Er nad ydw i adim yn dduwinydd mae gen i ges beth a olygir wrth Etholedigaeth Gras, Cwymp oddiwrth Has, Ad fori ad, &c., ac un o'r pethau oasa' g-en i ydi clywad rhywun yn speitio y bobol fydd yn cr&du neu anghredu yr athraw- iaetha' hyn. Pwy bynag fydd yn speitio, bydda i bob amsar yn amha gonestrwydd pro- itee greiyddol y cyiryw. Ar wahan i gred- iniaeth mown ffurf o athrawiaeth, y mae yn ddicidadl fod y Beibl yn gofyn i ni garu ein gilydd. Nis gall r.ib wadu hyn. Waeth i ni heb ddweyd ein bod ni yn credu fel hyn neu fel arall, yn Nuw a phyncia' dyfnion, dyrys Cristicnogaeth, os nad ydan ni yn caru em gilydd. Sut gall cariad pur y Nef fod yn trigo yn y bobol hyny fydd yn speitic pobol enwacl arall? Pa sawl gwaith yr ydan ni wedi c'yvrad- "0, Sentar ydi o. Gall 'neyd beth fyuo fo-- credu ethoiedigaeth neu beidio. Tydi o ddim Hawar o gwds." Wrth edrach oam- lch ac ystyried y dynion ardderchog a gynyrchwyd gan Anibyniaeth yn Nghymru, Lloegr, a'r America, dynion o ddawn, o gym- eriad, o ddysg, o athrylith, nis gallaf lai na diolch i'r ef am Anibyniaeth. Y mae gwirioneddia' pwysig yn cael eu dysgu gan Anibyniaeth, pa rai a esgeulusir gan enwada' er'ill. Tydw' i ddim yn gallu cydweled a'r Aaibynwyr mown rhai petha'-—hwyrac'n fy mod yn ormod o Anibynwr i 'neyd—ond gwn rias gall pawb ohonom ni ddim cydwelad ar byncia. Os felly y mae petha', pa'm yr elir i speitio y naill gan y llall ? Fydda' i ddim yn leicio speitio crefydd neb, a 'does dim eiff fwy at fy nghalon i nag i rywun speitio fy nhipyn crefydd i. Beth bynag ydw' i 'n gredu, mi rydw' i mor onest yn fy nghred a neb ar y beian ddaearol yma. I Daw y Bedyddiwrs i mewn yn amal iavvn am lot o speit. Ymae beuyddio — pa un bynag ai trwy drochi neu trwy daenellu yn orchymyn pendant. 'Does gan y Taen- ellwrs ddim hawl i 'neyd sport am ben y Bedyddiiwrs o gwbl, a. bydda i yn synu at I weinittogion, blaenoriaid ac ereill sy'n credu mewn Taenelliad yn hytrach nag mewn Trochiad, yn siarad am y Bedyddiwrs gydag I ysgafnder a gwawd. Pa ffurf bynag-y cred dyruon ddylai Bedydd gymeryd, y maent yn cnest yn eu cred, ac fe ddylid eu parchu. Nis gall argyhoeddiad crefyddol neb fod yn ddwfn tawn, os v sieryd yn wawdus am bersonau sydd yn ymddiried yn yr un Gvraredwr ag yr hona yntau gredu ynddo. Clywch yn amal bobol a ddylent ymddwyn yn well, yn deyd "G'nelff y tro i'r Wesla yn ia-wn. 'Tydyn' hw ddim Uawar o betha.' Kelly yn wir! PHARISEAID A RHAGRITHWYR GWAETHAF yw y class a feiddiant siarad fel hyn am en- wad o grefyddwyr ag sy' wedi g'neyd mwy o ddaioni yn mysg y Saescn nag a 'nawd gan unrhvw euwad arall, o 1731 hyd yn bresenol. "0, hen Galfin ydi o,' yw ffurf arall ar yr hyn a ddywedir gan rai pobol am y Metho- distiaid. Chwerthir yn y Uewys am ben svn- iada' a threfniada' yr enwad. Ond nid oes enwad yn y Gogledd ag sy' wedi gadael mwy o'i ol er daioni ar y wlad, na'r enwad Aletho- distaidd. Fel hyn y ceir yn ein plith wawdwyr a dirmvgwyr enwada'. Os gwawdlyd yw un dosbarth o grefyddwrs o ddosbarth arall, telir y pwyth yn ol gan y dosbarth arall. Pa'm nas gall yr holl enwada' fyw a siarad yn barchus am 'u gilydd? Os oes rhyw rai yn ein piith yn anghredu mewn rhyw enwad, ac yn credu ei fod yn dysgu athrawiaeth ag sy'n ddamniol i eneidia' dynion, paham, paham, na ddeuir yn onest allan i bregetliu yn gy- hoeddus yn erbyn hyny ? Pa ddaioni ydi pregethu i'r bobol sy'n cydwelad a'r pregeth- wr? Pa'm nad a y Wesla i ganol y Calfin- iaid, neu y Calfiniaid i ganol y V* esla ? Y rhesv. ia wedi'r cwbl ydi fod syniad yn bodoli fed gwir yn bod yn y naill enwad fel yn y llaIl, or yr holl wawdio a speitio yn y dirgel. Y gwir yw fod y byd orefyddol fel pob byd arali -Y daearegol, y llysieuol, yr anifeilaidd, y rhesymol, y wybrenol, y nefol, a'r angyl- cvidd yn llawn amrywiaeth, ac yn cael ei gario yn mlaen trw-y foddion ag sy'n amal yn ymddangos yn hollol groes: gwres mawr, oerni mawr; un gallu yn tynu y ffordd yma a gallu arall yn tynu i'r gwrthwyneb un gallu yn dinystrio a gallu arall yn adeiladu marwolaeth, bywyd, purdeb, llygredd; gol- euni, tywyllwch. Nis gall N atur 'neyd heb yr oil o'r galluoedd gwrthwynebus hyn. Felly am y byd crefyddol: rhaid cael Wesla a Chalfin, Sentar a Badtist. Nid yw yr ell o'r gwirionedd gan y Wesla, na chan y Calfin, na'r Sentar na'r Badtist, ac nid ydio gynya 'hw hefo'u gilydd chwaith. Fedar amball i ddyn ddim gwelad y darn lleiaf o wirionadd and trwy spectol y Badtist; rhaid cael spec- tol Shion Gorph i un arall, a spectol Sentar i'r trydydd, a spectol y Wesla i'r pedwerydd. Pan aiff y lot i gyd i'r nefoedd,a chael edrach trwy speotols Iesu Grist, dont i welad yr un fath yn union: gwelant gariad Duw yn Nghrist at fyd o gnafon drwg, yn llyncu pob peth arall, a fydd dim ondHaleliwia am dani hi wed'yn! I Caatmolir y clybia' am g dlyn PBNYOROES: :J J cerddasant yn rhagorol. Ondbernir" i'r oerddad wagio 'u stumoga' nhw yn gywJdeir- iog iawn, a'u gneyd nhw gym'int dan ddyl- anwad i«io l»wyd nes y darfu i'r clybial cuth- ro am yr ymborth parotoedig fat y rhuthra J llewod am scram. Wel'is i 'rioed y fath stwffio i gaol bwyd a'r fath stwilio bwyd i lawr. Bis i hefo Owen Jos, yr ocsiwmar, i 1 gael t&, gan y gwyddwn yn iawn os medra j rhywun 'neyd te da yn y byd yma mai Mrs Jos oedd hono. Ar ol y te aethom i welad 1 s warws newydd sy' gan yr ocsiwniar. Rcedd i llon'd hi o bobpeth at 'neyd ty i fyny. Fuo ddim one? y dim i mi a. ph-enderfynu priodi, er mwyn i mi gael bargeinion iawn a gynygid yu y warws hon. 'Roedd yno bob peth i gael, o nodwydd ddur hyd at anger, fel byddwn ni v llongwrs yn arfar deyd. 'Roedd Owen Jos yn ddigri' iawn. Methwn a chael gair gyno fo weithia' trwy y bydda to yn chwerthin yn 'i ddybla' wrth son a m rhyw foetha' oedd o wedi welad gan Jack y Llongwr. Wir, mi 'roedd yn fy ng'neyd i i chwerthin hefo fo. Oa bydd rhywrai isio dyfais newydd, raid iddyn 'hw ddim ond dwad at y Biwtis, a chant un yn y fan. Tydyn 'hw ddim yn y drysa.' gym'int y dyddia' yma. Mae'r gwres yn dal dipyn go lew arnyn 'hw. Ond, er hyny, tydyn 'hw ddim am golli cael sgwirt ar bawb fydd yn pasio. Y ffordd y gweithred- "ant ydi trwy roddi Iwcin glass un ochor i'r ffenast oddifewn a lwcin glass yr ochor arall j od'difewn i'r ffeIUist. Wrth edrach yn y glasses yma gallan welad pobol yn dwad o bob cyfeiriad, heb i'r bobl 'u gwelad nhw. Dyna batant dweutha y Biwtis. Awgryma Bila roddi cot o gol tar ar y ffenestri er mwyn difetha cynllwynion y Biwtis, ac ar.fon yr olaf i fyw i'r bac. "Gwyliwch a gweddiwch" sy'n gynghor an- ffaeledig, ond 'i gario fo allan. Petasa' y ferch ifane hono, aelod o'r Gymdeithas Len- yddol, wedi cario allan y cynghor, pan yn ceisio bwyta. y pwdin hwnw yn y Bedd, f'asa' hi ddim wedi colli y pwdin. I Gwir bob gair ddywed un cyfaill i mi am gadwraeth y Sabboth. Son a thwrw mawr oedd yn nglyn a chyhoeddi papura' Saesneg ar v Sabboth. Ond faint yw rhif y bobol yn Lleyn ag sy'n gweithio ar y Sabboth ? Perodd misdar gwas iddo gym'ryd y ceffyl a rho'i y cyfrwy arno fo, rhyw Sabboth yn ddiweddar, a. mynd i edrach LLE 'ROEDD Y CElT'YLA' AR Y SUL. Per odd hefyd y gwas fynd a oharchar i'w roi ar y merlyn brith. Tresmasai y merlyn ar dir cymydog arall. Cychwynodd y gwas ar unwaith, a chyflawnodd yr hyn a olygai ei feistr yn ddyledswydd. Grofaletl y ferch ifanc hono yn ardai FOURCROSSES i roddi y bleind i lawr pan y bydd hi yn mynd i'w gwely, yn lie bad v bttehgyn yn cael y plesar o'i gwelad1 hi yn trin ei modr- wya', ac yn addoli delwa' yn lie deyd 'i phadar. Digon gwir i'r bachgen hvrnw o EIFIONYDD fod yn ddigon o sgolar i fod yn blisman, ond ddim yn ddigon o hyd. Fel yna y mae y byd os bydd gynoch chi rhyw un peth, bydd rhywbeth arall ar ol. Mae rhai o weision amaethwrs yn d3yd wrtha'i fod lloia chwarelwrs yn cael gwell lie na nhw. Cwyna rhai pobol y dylwn i bdlaeh wisgo yn well ac yn fwy o swell. Gan fy mod wedi mynd mor enwog heb fwriadu mynd, ac yn ddyn mor bwysig, dywedir wrtha'i y dylwn o leia adael fy ngwallt dyfu vn llaes y tu ol, a gwisgo spectols. Ond 'doers arna'i ddim cywilydd o fy nrti sou' 'ester a Guernsey froc. Mae nhw yn ddigon da, i mi, ac yn ydw i yn siwr syrtan fy mod i y fynyd yma yn edrach yn well yn fy nillad na'r ddau longwr hyny aethaut i heibul YN NGHRICCIETH. Er fod un ohonyn nhw fel llew o longwr, m-othodd y ddau a managio cwch bychan yn y dwr yn ymyl y oastell. Sinciodd y cwch, ac i'r dwr a'r ddau longwr. Acuubwyd nhw. 'Doodd gynyn nhw ddim i newid tra y sychai 'u dillad nhw, ac o ganlyniad caf- odd un fentliyg trowsus meroh a'r llall gob- an merch. 'Roedd Miss Prichard heb fed yn mhell o MORFA NEFYN, yn dymamo i mi gael gwbod am y stcri. Cred hi nad oes neb yn bed yn gwbod yn well na mi am Netfyn a'r cylchoedd. Pwy ddylai wbod am yn ond brodor o'r hen wlad ? Ciywais echdoe fy mod yn gneyd lloia bach yn lloia mawr yn ardal Denio. Wed i'r Uoia bach gael 'u lladd, raid dim ond rhoi y stil ynyn nùw, a chwythu, nag a'n nhw yn lloia mawr.—Bu Evan Jones, Nant, LLANFAELRHYjS, am foyads tuag Aberdaron ddiwrnod y re- gatta, medda fo. Tydi o, mwy na fina, ddim yn meuan y croen llvfn yrwan fel y byddai stalwm. Mae ol halan y mor arno fo gryn dipyn. 'Roedd o yn pasio y di- wrnod o'r blaen pan o'n i ac erill yn siarad am Owen Owens, Gwnys, ac -ttrill. Un iawn y'di O^ven Owens am draethu ar rin- wedda merlyn o liw sofren. Gwnaetha Owen Owens gclthwr Sassiwn iawn, petasa fo wedi mynd yn y ffordd hono. Tydw'i ddim yn beio y wraig hono, pan ffeaidiodd hi ei phen yn y dafam yn ABERDARON, am daflu glasiad i wynab ei phon ei hun! I "J..ck anwyl," ebai per- ynas i Die Aber- I daron, "mi collaist hi yn gynddeiricg na I fasat ti wedi gnevd beth ddevdais i wrthat ti am regatta a Shou ^.oerd^ron. 'Roedd I yno faint fynai calon hen lane o'r biwtis, yn fach a mawr, oil yn 'u nwylia gora. Rc-c,id- an nhw yn holi am danat ti. Anfonai Mr I Griffith Roberts, Post Offis, 'i gofion atat ti. Byddai Mr Watkin, Trygarn, wrth 'i fodd yn darllan dy lith di bGb wsnos. Dy i hen gyfaill, Capten Evan Roberts, Aber- soch, oedd boss iot Dr Griffith, Castell March,yr hwn enillodd y brif wobr. 'Roedd J rhen gaptan yn edrach gan noblad a tha.sa fo ar fwrcld un o'r stemars y bydd o yn gaptan arnyn nhw weithia!" j O ddyddia Adda hydl neddyw rhywun arall fydd yn cael y bai am rhyw ddrwg neu gilydd. Os nad ellir cael na dyn na dyne's, I nac offeryn o unrhyw fath ar y ddaear yma. i roddi bai ar y cyfryw, yna daw y diafol i I i mewn yn bur handi. Welais i 'rioed gre- adur mor handi ydi y diafol. I Cynhelir cynghedd weithia, a disgwylir wyth neu ddc,, o gantorion yno i ganu. | Wrth geisio canu mae naill hanar nhw yn ) tori i lawr, fel ychwanegiad at y program. Rhoddir y bai ar yr harmonium. Wrth gwrs, fedrai hi ddim echub ei cham. 0 ydi, ydi, y mae yn hollol wir mai bora Sul y bydd drysa cerig rhai pobol yn cael i 'u golchi yn I NEFYN A PHENMAENMAWR. Mae digcn hawdd gweld v merchad wrthi ond codi yn ddigon bora. Gwelwyd un ddynas y Sul o'r blaen hefo jwg lifrith Y11 un llaw a chadach llawr yn y Haw arall.— Ffasiwn newydd merchad i MORFA NEFYN ydi mynd am dro i Loegr a dwad adra hefo i spectcls. Gallai ddeyd secret wrth genod y spools yma, fod y bechgyn 'u hofn nhw. j Yr o'n i vn PENYGROES, ar fy ffordd i Lanberis, ddiwrnod y Slicu fawr yn Llandudno, a gwelais gerbyd llawn o bobol yn dwad o gyfeiriad laithfaen. j 'Roedd yno hen lane a gwraig weddw, llanc ifanc a. merch ifanc, dau lane ac un gwr i pried. Erbyn i'r.parti gyrhaedd Penygroes IIroedd aryn nhw isio bwyd, a chan fed gyn- yn nhw ddigon o amsar cyn y cychwynai yr excursion, yn ol 'u barn nhw, ffwrdd a nhw am do a ham. Gwnawd pobpeth yn barod i ddwad ar y bwrdd; a'r eilaad hwnw dyna air yn dwad fod y tren. ar gychwyn. Allan i ddwad ar y bwrdd; a'r eilaad hwnw dyna air yn dwad fod y tren. ar gychwyn. Allan a r pa<"ti fob yr 6 nuw,gp'tt:eJ:yt: ham oedd yn arogli mor ddymunol ac am y stashion. Yn ffodus, os collasant eu bywyd mi gawsant y tren. Ao—pwyd i Landudno yn soff. Drirg gea i, iV he1 nlauc ar wraig goili 'n ffortld yn Llandudno, ar ol y sliou., Ddylai pobol fel hyn ddim mynd mor beil oddioartra heb i rhywyn cyf- arwydd ofalu am danyn nhw. GO LEW Y "BOBBY" hwnw. Mynai rhyw ddynas fod ei chi hi wedi marw o wenwyn. Galwodd ar y plis- man i mewn, a mynai hi iddo fo agor y ci t'r mwyn cael gweld beth oedd yn ei gylla! Y plisman a erfyiiicdd am gael ei exciwsio, trwy nad oedd o 'rioed wedi bed yn dysgu y gwaith mewn unrhyw hospital. 0 Mawr y draiFarth gafodd dau gariad y noson o'r blaen wrth geisio peidio pasio rhyw ddau neu dri o bersonau yn LLTTHFAEN. Gorfu iddynt fynd drwy lawar o wlith a cherddad gryn belldar o ffordd er mwyn cadw eu hunain iddynt 'u hunain. Mae o yn rhywbath rhyfadd! Er fy mod i wedi hwylio y ddae&r yma i gyd, bron, ac er fy mod i yn gwbod am y gwledydd pell yna yn iawn, ychydig iawn wn i am lawar lie yn y sir y'm ganwy'd ynddi hi. Dyna chi LLANBERIS yma. Mae'r lie yn ddiarth iawn i mi. Un o'r dynion cynta wclis yma oedd Robat Robats, Ogwen Terras, a chan fy mod yn gwbod fod gyno fo gath dda, gofynais iddo 11 fo sut yr oedd "Pws Deydodd yntau ei beG yn iawn, ond 'i bod hi yn colli 'i blew. "Rhaid 'i bod yn gath fyfyrgar iawn," eb- rwn ina; "aohos mae cathod yr un fath a dynion myfyrgar-yn colli 'u blew!" Ni ddarum, i loitran dim tua'r stashion, ond mynd yn stret tua'r pe-ntra. Tro digri iawn ddigwyddcdd pan eis i at ymyl siop Richard Owen, y printar. 'Roedd fenw i mewn dythrena breision ar ddarn sgwar o bapur yn y drws. ybad fod Richard Owen wedi smelio fy mod i yn dwad i'r pe'ntra? Tybad fod boss y "Werin" wedi telegraffio at R. Owen i brintio fy enw i yn fras .fel broad seids manj-o'-war, trwy fy mod i wedi cychwyn am LanbeTis? Fast waeth gyno fo neyd mwy na llyncu solsan, achos hen foy cynddeiriog ydi o am go-a- hed. Wel, mi setiais fy hwylia unwaith eto, lie mlaen a fi. Peth garw ydi papur wccil 'i brintio am dynu sylw. Dyma fi yn gwelad clwt o babur sgwar fel darn o nor hatch yn nrws siop Mr Vaughan Willias. Stopiais i ddarllan y papur hwn hefyd. 'Drychodd Mr Willias arnai, trwy fod o yn mhen y urws, a deydodd, "Mae hi yn braf, 'n tydi hi?" "Ydi, braf iawn," meddwn ina.

CYHUDDIAD DIFRIIOL.

E-IFRAWDER GWLF-IDYDDOL. i…

[No title]

I Adolygn y Wers.]

[No title]

I Lllth Tom Malts, Bethesda.

Erchyllwalth yn Abertawe.

[No title]

Advertising

Y Cyntaf a Iachawyd o'r ffurf…

-I-Cymanfa Unedig y Wssleyald

[No title]

- Eisteddfod Caerdydd.

- Yr A.8. a'r Esgob.

HawiSaa y Sabbeth,

CRYFHEWCH Y CYFANSODDIAD.

[No title]