Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

15 erthygl ar y dudalen hon

JACK Y LLOUWR

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

JACK Y LLOUWR Fydd dim yn rhoi mwy o sport i mi na gwelad, clvwad, a darllan am bobol yn deyd mai hwn a'r llall ydi Jack y Llongwr. Yn ) ddiweddar rhvw ohebydd a rhyw swyddog neillduiol ydi Jack y Llongwr gan rai pobot. Mae'n hw wedi bod yu gwaeddi Jack y Llongwr ar 'u hola nhw, en mwyn cael sgwrs hefo fo. 'Dwn i ddim ar y ddaear fawr yma pwy fydda'i y tro nesa', tasa fatar am hyny. Pan gcdais i un bora yn LLANBERIS, y peth cynta' glywais i oedd v band yn canu. Mae rhyw ganu fel hyn yn beth iawn am dynu pobol allan, ac felly allan yr eis ma'. Bydda'i yn leicio bands vn arw iawn. Clywais fand Dan Godfrey, a band Nantlle, a band Llanrug, a band Corrison Onarfon, a band Llan Stiniog, a band Biaenau Stiniog, heb son am fands Nefyn, Pwllheli, Corris, Criccieth, Beddgelert, Harlech, a lleoedd er'ill. Mae rhai o'r bandiau hyn wedi colli'u gwynt, ond yn siwr pan oeod gynyn' hw wynt, roeddan 'hw yn rhai da iawn. Ymddengys y bora dan sylw fed Y BOBOL OD (aeu fel y gelwir nhw yn Saesneg, yr Od Ffelos) yn cael mardsh owt. Bu agos iawn i mi a meddwl (tipyn o hunanoldeb arna'i oedd o hefyd) fod yr Od Ffelos .a'r Band o'u blaen yn mardaio y diwrnod hwnw er fy mwyn i. Pan oeddan' hw yn pasio fy lodgin 'roedd y band yn canu yn ardderchog, a'r boys yn taflu slei lwca at y ffenast lie 'roedd- wtl i yn sefyil. Petasa gen' i bres, yn wir mi f <}.wm i yn mynad yn honorary membar, petasa er mwyn dim ond cael bod yn y grand propashion. 'Roedd yno lot o teisicls a cheffvla' wedi eu dressio i fyny ffor ddi oca- saioii, a'r marchcgion yn splendid. R'on i yn meddwl ar y cyntal mal band Llanberis oedd y band, ond pan welais i Mr Sara, a Mr G. Davies, a dau neu dri er'ill, deal la is ya slap mai Band Nantlle oeddan' hw. Sut na f'ana' boys Llanberis yn codi band P A ydi eu gwynt nhw yn rhy fyr? Neu'u cega' nhw yn rhy fychain ? 'Dwv 'i ddim yn meddiwl. Mae yma lot o ganwrs iawn, ac yn 'u plith nhw Mr J. W. Jones, yr hwn gan- odd mor dda yn Nghastall Cnarfon fel ag i dynu sylw y Due a'r Dduces York. Yn siwr ddigon i ch'i fe ddylai fed yn Llanberis yma fand. Buo yma un 'stalwm, end fel y daeth o i'r chwythad ola yn rhy fuan. Both Pasa' i rhywun fynad o gwmpas i hel dynion ifanc cymwys, galluog, a gneyd band iawn ohonyn hw? Mi giarantia i y oai bunoedd gan Mr Assheton Smith at brynu cyrn. Mi 'rydw'i wedi cael punoedd erioed gyno fo at wahanol bethau. Do yn wir. Gofynwch iddo fo os leiciwch chwi. Yn am.il iawn melldith bandiau ydi y diodydd meddwol. F'aswn i ddim yn gadael i geg pert hyn as i Shion Heidden ddwad yn agos at yr un o'r eyrn, i chwythu ei hen ffroth a'i ddrwg anadl iddo fo. Boys y dw'r glan a'r llaeth pur ydi y boys gora at 'neyd band parchns a llwyddianus. Wrth fvnad at y tren ddweutha o Gnar- fen, nc edrach o gwmpas, yr o'n yn mewldwl vn siwr fod y ddaear yn ysgwyd dan draed 11awar o bobol. Ond, trwy fod y ddaear yn ddigon sad dan fy nhraed i, deallais mai nid ar y traed yr oedd y bai, nac ar y ddaear ca waith. ond ar bena' y bobol. 'Roedd Sbio i Heidden wedi stwfBo 'i fysedd i fen- ydd y bobol a welais, a'u g'nevd nhw rowlio o'r raill ochor i'r ochor arall. Foluntiars Byddin Syr Shion Heidden oeddan hw: byddan toe yn regilars yn 'i fyddin o, ac yna cant y sac a byw ar bension o ychydig o bres yn y dydd, er iddynt fod o wasanaeth mawr iddo fo am lawar o flynyddoedd. Weol, dydd Sul codais ac edrychais drwy y ffenast, a gwelais bobol yma ac acw yn mwynhau eu hunain. Wedi cael brecwast penderfynais beidio mynad i'r capal, tiwy na f'aswn yn g'neyd dim yno ond tynu sylw pawb hefo fv nillad plaen, heb son am lenwi y He, o bosibl, o ogla tar. 'Roedd gwraig fy lodgin wedi trefnu i ddm fy nghymeryd i'r capal, ond oangosais sut yr oedd pethau. A barnu wrth y lot fawr o bobol a welaJs i yn mynad i wahanol gyfeiriadau buaswn yn meddwl fod yma bobol dda iawn, os oeddan' hw i gyd yn mynd i'r addoldai. Os oedd y bechgjn yn edrach yn smart yn y prose- ahon, vr oedd y genod yn eoTach yn smart- iach. na nhw ar y Sul. 'Roedd gan amal i un chonynt, ardd flodau ar 'i phen, ac yr oect 1 amball i aderyn a gwenyn meirch yn troi o gwmpas y blodau. Am fomant mi anghofiais i pa, ddiwrnod. oedd, ac heb feddwl gofynais ai cystadleuaeth gerddi bach oedd yu rhvwla ? Fedrwn i ddim dwyn fy hun i gredu, rhywsut, fod neb yn mynad i 'neyd shio off mewn adidoldy. 8011 sydd mai ar -brydnawn Sul y bydd pobol yn ymgynull i drafod i ba le i fynaa hefo trip yr Ysgol Sul. Clyw'is enwi y fan a'r lie y cyfarfyddaat. Pan y bydd dyn yn gorphwvs yn l wely yn y nw, bydd yn rboi 'r bleinds i lawr dros 'i ly^ada'. Peth hyll iawn ydi dyn yn cysgu a,'i"ddau lygad yn agorad fel dau blat pew- tar. Byd«Li'i yn ystyried dydd Sul fel nos i sio-p Llvgada' si op ydi'r ffenestri. Dylai pob slop gnu 'i llygada' dros ddydd Sut,— hYnv ydi, tynu y bleinds i lawr. Peth hyn iawn vdi ffenestri siop heb ddim byd arnyn hw dros y Sul. Mae shio-p fellv i w gwelad yma. Faint by o bobol oedd yn y capeii a'r Eglwys, 'roedd yma lawir iawn o bobol yn eerddad o gwmpas heb fynad i addoliad o gwbwl. Ydi peth fel yma yn cynyddu yn v wlad, dleydwch ? Ydi'r wlad wedi myriad i rhyw gredu mai seremoni osodedlg ydi mynad i'r capal fora, prydnawn, a nos, a chlywad preeeth neu ddwy ? Ydi'r wlad ddim pèid!io mynw^rj^e^ fel job mewn cWaral ydij^ppegelshw, ac fod I yn rba a. 'i P"neyd hi -neu nad oes dim i ^eJ, faint feynag .bol ddaw yn 1 ivjKjd? ,Ty.i,tddim: yn .,d dim,—d^m ond gofyn cwestiwn, .trwy'f-. yn gwelad cvm,int t> fyDltd 1 unrhyw le o addoliad. y cyfyngir pr^tbu yr efc-ngyl i'r oapeli? Gan na ddaw y bobol i'r capeli, beth pe treiai y gethwrs eu lungs yn yr awyr agorad' ? Mi fentrais lZ.yd'r nos at ddrws OAPAL GORPHWYSFA, a chlywais lai.,4 adnabyddus i mi yn y fan, sef llais Tecwyn. 'Roedd o yn deyd y drefn yn ofnatsan am y byd annhrefnus yma, ac wrth ei glvwad o cofiwn am yr hen amsar eynt, pan oedd o tua Phrenteg stalwm, yn uyddiau mebyd Edward Lloyd (Tegfelyn), Morris Evaw., ac ereill. Toe, gorphenodd Tecwyn, a dVma benill allan, a d^na ganu. Diar mawr, canu da oedd yno! Ardderchog yn wir! Arfera CRYDDION edrach ardraed pobol er mwyn gwalad sut y bydd petha' yn gwisgo yno. Ond yn ddi- weddar yn Llanberis yma mi aeth pawb i'r un arferiad a'r cryddion. OOLLWYD LOT 0 SLIPPERS o le neillduol, a gwyliwyd traed pawb. Tar- odd rhyw chwarelwr ar ddyn diath ar y ffordd, ychydig ar 01 i'r slippers gymeryd y traed, a rhywsut amheuodd y chwarelwr el, ac mi ddeallodd y dyn diath hyny. "lae hi yn boeth iawn i gerddad, ebai y dyn diath, a scidadlodd i ffwrdd. Trwy drugar- edd xfoes gan' i cldim ond par o sgidia' careia' a phar o se boots. Felly nid oes in odd i neb fy amha i fel un a gym'rodd y slippers. Dyma dydd Llun wedi agar 'i lygad arna'i eto, a dyma fi yn syufyfyrio ar weithred- oedd criw fy smae. Mae 'i bosun wedi bod am bowt yn DIN AS DINLLE, diwrnod ffair Llanllyfni. 'Roedd rhai o Ysgolion Sul Cnarfon wedi dyfod yno.i fwyn- hau eu hunain. Yno hefyd. yr osdd llanc- iau Nantlle, &c., mawn liwyl fawr yn chwarae "kiss in ddi ring" hefo BiwllS Cnar- fon. 'DoeddBiwtis Dyffryn Nantlle ddim yn y pies y diwrnod yma, ac yr oedd boys Tal- sarn isio tshians hefyd. 'Roedd tipyn o wahaniaeth m9dr i'w ganfod yn mysg y Ilancia'. Aflonyddai mwstasih rai ohonyn 'hw wefusau rhai o'r merched, ac yr oedd petha' yn drysu yn lan. Byddai un boy yn cusanu clustia' y merchad, a byddai y merchad hyny yn deyd wrth eu gilydd nad ceddan' hw ddim yn "clywad" cusan felly yn iawn. Hefo'u "gwefusau" y byddsnt hwv yn "clywad" cii=ana' ora. 'Dwv'i ddim yn amha dim. 'Roedd y 'bosun yn sylwi ar un ccno 'i fed yn methu cadw 'i het am 'i bf.'ll pan yn rhedag ar ol 'i hogan. B'aswn i yn 'i gvnghori o i ddwad a pheg arall i ddal het. Os ydi'r boys mewn nansi i Biwtis Cnarfon, dylant ddwad i fusnas yn siwr. Yn Ninas yr Heli y mae llanc mewn ffansi i ferch ifane, a dywedir 'i fod o wedi cymryd ring india rubber y diwrnod o'r b!aen i fesur bys ei galon felus i amcan neillduol. 'Dwn i ddim pryd y daw y ddedwydd awr yn hanas yr hen lane. Yn yr un ddinas adnabyddus gwneir te yn ecsact am chwartar i dri o'r gloch y prydnawn, er mwyn cael cyfla i'r ewmni tevddol gael hel straes. Mae'r cwm- ni yn clybio bob yn ail i gael y stwff at y t-e. Digwydda gwr y ty fed \\Tth 'i waith ar amsar y te hwn. Ond-bydd dau neu dri o ddynion ereill yn mynad i'r wledd strae- 11yd er mwyn newid llais. Os bydd i un ferch ifanc gael dress newydd yn yr un dre', bydd y genod erill yn rhedag i benau y drvsau i gael 'i gwelad hi, a g'neyd remarks bob sort, ac yn gwemvyno yn ofnatsan wrth y ferch ifanc. Clywch be mae Bila yn draethu Mi rwyt ti wedi deyd y gwir, Jack, am gyfne'wid- ioldeb pobol. 'Roedd yn NANTLLE gyrchu mawr i addoli i'r ysgoldv y Sulia' cynta', ond dartoci y nuie y rnu yi wau, yn emveaig i'r Isgol !)LLi. -liae genyt ti blaH, Jack, i gael y mercuad i bou jjuoddion yn y partha, yma gctala am roi rhwoatu new- yud i mf:'wn am Uanyn' nnw. lletli uy xarn ill, Jack, am bobol yn periftyn IT capal yu pasio 'u giljdd heb gymanxt a siarad nefiy'u gilydd, la, dim cyiuamt a rhoi sgwmt. fedri di ddim cael digon o grefyuu yu- GùYu' nhw i'w dynu drwy goes cetyn. Ar- lan., Jack anwyi, arian pia hi yma, fel y deydais di lawar gwaith o'r bliien:- "Melus fiwsig swn y pres, l'yred atom eto'n nes." Sonir am gasgliadau at rhvw bethau nad yo,) 11' nhw o uuim oudd ir araai, tra yr e^geulusir aciiosion gwir deuwng uun orwynaui y siaradwi'.s. Wyt ti yn colio, Jack pan oeddan ni yn dwad a Uwyth or sglaids cynta' i Wgr o'r y gwi-s gawsom ni am swyudcgion egiwysjgr A ieicied ti roi atebion neu ael rai i'r cwes- tiynau canlynol: Pwy sy'n aros iwya' yn y tyPwy sydd fwya' ar ben y drws wy tydd yn caiio dwr ar y Sul: Pwy fydd y telegraph yn mynad o uy i dy o hyu., Pwy fydu yu memdio bullies pawo unu 'i busiu-.s ei hun* Pwy fydd yn pasip remarks ar bawo tydd yn myned heibiO thy in Pwv fydd yn gorweddian ar beua' y coineiii ar ddydd Sul? CESAREA. Bedi'r ysfa, bobol, am fy ngliael i yma ? Dyn ydw ina, wedi 'i inya o ogyril, caawd giau, gwaed, a nyrfs, hero c&t reit dda o gol tar, tebyg i filoedd o hen longwrs eraill. iton i wedi meddwl yn stwr cae-i hob noo dipyn hefo T. J. Jones a J. W. Avails, Ho- bat Hughes a G. Wtlliams, ond yn wir n.«jthu udarfum ,i. Mae ama/t .sio cael view ar y merchad hyny fydd ar ben y tomenydd ddydd Sul, yn wadshiad pcboi yn mynad i'r capal. Gall pobol er'ill wad- shiad hefyd, dylent gotio. Pan ddo'i yua caf, mi ddisgwylaf, sgwint ar Evan Wil- liams, Pare, yr hwn sydd wt-,(Ii smeho llawar ar wynt y mor fei finau. Caf groeso gyno fo, mi tetia'i rcpian. Dyna Evan Evans, y Castall, hefyd. Cofion ato fo, ly hen gytaill hoff. O.s y byuu iddo fo srodi 'I drwyn i fyny i'r awei rhai o'r ncsweithiau dyfodol, caiff glywau D<da tar a fai-ii.sit yn dwad ar yr awel i'w ffroenau o. REGATTA CRICCIETH ydi pobpeth yn Nghriccieth y dyddia' yma. Maen' nhw am un iawn. Mae vn Nguric- cieth ddigon o ddwr hallt yrwan, yn ymyl Te t banlU. Cynhaliodd y pwyllgor dan ofal Capten W. Gevans, ya y Town Hot, gyfarfod y noson cyn neithiwr. Yn yr un ystafell cedwir cyrn y band hyd nes y daw yr anadl iddyn' nhw eto, a chredir mai yn y gauaf y bydd peth felly yn digwydd. Pan "elwyd y crrn heb ddim gwynt ynyn' nhw yn y Ile, dyma isio chwythu mawr yn dwad fel scol ar roi o'r boys, a dyma dreial ar 'u lungs nhw. Fe ehwythwyd yn cfnatsan. Nid yn unig fe chwythwyd brain y cistell ymaith, ond rhisiwyd trigolion cyffinia' y lie, a chafodd yr hen gastall draffarth fawr iawn i ddal y gwellt a dyfai ar y bry'n a'r llechweddau rhag cael ei chwythu fel us ymaith. Bellach disgwylir gwelad a chlyw- ed band arall dan arweiniad dyn newydd spon, hefo profiii4 o'r mor gyno fo fel fy hunan. Bydd y band newydd wedi'i in- siwrio. CARMEL A RHOSTRYFAN. Buom yn ceisio cofio rhai o'nt hen ffrynd- ia yn y cymydogaethau hyn. Cofiais John Jones, Faot Cooh, gwarthwr blawd ceirch; Itobot j John, Pantyoelyn Rieliard Thomas, Bryn- llwyd, a Mrs Thomas, brodor o ochor y Cilgwyn William, y mab; William Owen, Cotd y Br^ra, gwerthwr llefri-th; Oweti M. Jones, Waeubant, yi; -hwn -sv'. a'i lend o ganu; Ellis Hughes, W«rnlas Ddu, yr hwn fydd yn rhedag oar o Rhostryfan. am Gnarfon bob wsnos. LLANLLYFNI. Rhois scawt fechan i'r ardal hon y pryd- nawn yma, a, gwelais Ceidiog Robats yn dwad o'i gyhoeddiad hefo'i umbarelo yn 'i law. 'Roedd un ferch ifano anwyI wedi penderfynu cael fy ngwelad i os cedd modd sut yn y byd, a chael smel iawn ar fy nillad j, trwy nad oedd hi wedi arogli dim bron er's talwm ond ogla mawn a'r fuarth. Mae yma giang yn methu a dirnad sut y mae yi hyn a wneir yn y dirgel a'r twllwch yn cael 'i gvhoeddi ar ddec a phep mast y "Werin." Ydyn', yn siwr i chi, ac v mae yma ferched bron iawn a chredu mai ysbryd ydw'i, heb fod yn gyfyngedig i le na dim o'r fath, yn gallu clywad fel llygodan a gwelad fel barcut (maddeuweh i mi am gy- mysgu fy ffigyrau). Pan ddois i yma j r oedd hi yn ferw wyllt hefo rhyw betha' oedd wedi dwad yma i fynad a phres pobol i, ffwrdd. Gwelais Hugh G. Robats, sgfn- ydd y Shou, ac mi ddeydais wrtho fo fod gen i gath i Bila.i'w hentro. Dyma fo entry form a shediwls i mi ar slap. Cono o Fon ydi Hugh G. Robats, wedi gollwng 'i angor yma, wedi cymeryd dynas o'r He i fod yn ymgeledd gymhwvs iddo fo, ac y mae hithau fel dynas gall wedi rhoi tri o anwyliaid yn bresa.nt i'r hen Huwco. pc o ganlyniad mae gyno fo gor yr aelwyd. heb son am gor ei gapal. lie y mae o yn lidar. Drwg oedd gen'i welad brid biwHs Nantlle1 yma: safent ar benau y drysau fel arferol. Da oedd gen'i ddeall fod swels Panyrallt vn fyw. Bydd gen'i badsh iddyn' uhw yn fuan. BETHESDA. Mae hen gytaill i nai o'r lie hwn wedi anion gavr Ud. i mi oto. Dywed: "Mae fy mhwnc heddyw yn holloi wahanol i'r un oedd genyt yn tlaenorol. ty mhwnc hedd- yw yui tod yn rhaid i'r wenn bobt gael eu myddir a chael cytiawnder. Tvwyli yw hi yn hanes v werin bobl heddyw, i oa It1 uynag y trowch chwi eich golygon. Maent dan oraed y dyhirod hyny sydu yn meddwl eu bod nhw o wt;lll gwaed na pnobl ereill. Anhawdd ydyw diouuef path fel hyn. Riiaid, gan hyny, barotoi gugyfer a brw) dr boeth. Gwelir beth yw loriae'eh yn y Weinyddiaeth bresenoL. Eogeulusir oyfan- gorph y bobl ar draut cadw i fyny y tfug w ahaniaeth rhwng y belldetigatlth a'r werin, ac er mwyn cael arian i segur-swj'ddwyr, parsoniaid Eglwys gyfcethocat y byd, occ. Uwneir gymamt ag sy'n bosibl, yn y oyfwng presenol, i ddwyn arian y deyrnas i'w rhoddi i ddynion breintiedig. Pan ddaeth y r_1 Oliver Cromwell, yr oedd y werin bobl dan draed fel y maent i raddau heddyw, ac o na chodai rhyw Oliver Cromwell y foment hon! Gwnai efe fyr waith o honiadau tir- feddianwyr ac o gyfreithiau a amddiffyn- ant dwyll a Iladrad. Mae elfenau Gwer- iniaeth yn ymledu trwy weithredoedd gor- mesol y We?inyddiaeth, ac nid oes dim yn amlycach i mi na bod volcanoe mawr poli- ticaidd ar dori allan yn ein gwlad vol- canoes a chwyth ymaith y bendefigaeth or- moesol y segurwyr cyfoethog, a sefvllfa gyfreithiol bresenol y tcliantiaid a'r tir- feddianydd. Mae yn llythyr fy nghyfaill lawer iawn o bethau ag sy'n danges ei fod o yn teimlo, fel miloedd ereill, oherwydd sefyllfa bresen- ol ar bethau. 'Dees dim ffwl gwirionach na dyn yn bod. Fo ydi yr unig greadur all ymddwyn mor ffol ag i ddangos ei fod o ei hun yn meddwl ei fott o yn greadur uwchradlol i ddynion ereill yn y byd yma. Chwerthin am. ben peth fel yna fydda i, a chwerthin yn iawn hefyd. Os oes ar fy nghyfaill eisieu gweled mor ffol yw ymffrost dyn, eled i fynwent Glanogwen, neu un St. Ann's, neu un Llanllechid, a pha mor hardd bynag ydyw rhai cof-golofnau, Ac., yno y mae pob corph yn y He mor llygredig a'u gilydd. Mae'r cyfcethog fel v t!awd, y dysgedig a'r annvsgedig, yn yr un cyflwr»yn y bedd! Nid yw pryfaid y bedd yn gneyd dim gwahaniaeth rhwng y gwr bonheddig a'r dyn o'r workws. Wei, sponiad ar Y PYSL. Dyma'r pysl. 'Roedd ccnsart yn cael 'i gjnal, ac yr oedd y cadeirydd a'r arwein- ydd a gwrthddrych y oonsart yno. Faint oedd yn y consart ? Atebiad: dau. Yr un dvn oedd v cadeirydd a'r arweinydd. PYSL ARALL. Yn mha betha' y mae poool Lleyn yr un fath yn union a'r teulu Brenhinol ? Rhodd- ai hanar coron i'r sawl anfono yr atebiad gora i "Locar Jack y Llongwr, Werin, Caer- narfon," erbyn Awst 8fed.

[No title]

Ar haner y fordd i'r Wyddfa.

CTNWTSUD CYMRU CORPH-ENAF…

v GWYIJAI? HAF : ••. " '•

At Welslen Ffararrs Men.

Ein Morvrplon.

[No title]

Dioi Donao y Werydi.

CymdeitMas y Bclblau ---

Fy Harnar Bynclau.

Birwyo Tafarnwyr yn Hyhaer''"Barfoa.';'r',.

Advertising

DISGLEIRDEB YR HAUL.

tfengyl Arall.