Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
14 erthygl ar y dudalen hon
YMWELIAD Y FRENINES A CHYMRU.
YMWELIAD Y FRENINES A CHYMRU. Methiant Ilwyr a chywilyddus a fu ymgais Mr Gee a rhan fechan o'r Wasg Gymraeg i daflu dwfr oer ar y brwdfrydedd a fynai ein brodyr yn y Gogledd ddangos ar ymweliad ein Brenines a'n Penllywydd a Wrexham a'r cymmydogaethau, ac y mae y Faner a'r Celt wedi derbyn y siomedigaeth a haeddent. Yiudorodd teyrngarwch greddfol y Cymry allan gyda gwres ac undeb rhyfeddol fel ag y dangosir i ni ym mhapyrau y deyrnas; ac y mae hyd yn nod y faner yn gorfod dangos hyny yr wythnos hon. Nid yw y llwythau Celtig erioed wedi bod yn fyr o gariad at eu breninoedd a'i breninesau. Oddiar esgyniad CIY teulu Tudur i orsedd Prydain Fawr y mae ein breninoedd a'n breninesau wedi profi preswyl- wyr Cyruru o dan bob tywydd-teg a garw- gyda'r mwyaf ffyddlon o'u deiliaid mewn un rhan o'u llywodraeth. Pa un ai o dan rwysg- fawredd teyrnasiad Elizabeth, neu adfydau y Stuartiaid, y mae calon pobl Cymru wedi proti yn ffyddlon at eu penadur. Gwyddent fod gwaed y l'ndnriaid yn rhedeg yng ngwythenau 5 Z5 Z3 y Frenines Victoria, a rhoddes ei phresennol- deb ym mysg yr hen genedl gyfleustra llawn i'n teyrngarwch ddangos ei hun yn ei fan goreu. Yr unig beth i hiraethu yn ei gylch yw fod y Frenines mor anfynych yn ymweled a Chymru. Cymmerodd amryw ddygwydd- iadau le yng nglyn a'r ymweliad preaennol y rhai a argraffant werth arno, ac a ddangosant ddoethineb a rhagolwg y rhai hyny a drefn- asant yr ymweliad. Rhoddes y rhan o'r wlad yr ymwelodd ei Mawrhydi a hi gyfleustra ardderchog i'r Frenines weled prydferthion golygfeuydd Cymreig, ac i weled ei deiliaid yng 00 1 0 Nghymru yn eu cymmeriad eynhenid. Yr oedd yr anrheg o ffon gollen a wnaed iddi, a'i hatebiad hithau, "Diolch yn fawr iawn i chwi," yn cydgordio yn hollol a thraddodiadau yr amser gynt. Rhaid fod ei deiliaid Cymreig yn barod i waeddi Beth y mae yn medru Cymraeg fel ni ein hunain." A rhaid fod en calonau yn cael eu hattynu i'w charu fel plant eu mam. Y mae teyrngarwch yn beth genedigol yng ngwlad y geninen. Pan y dattododd Harri, Due Richmond, y faner Gymreig—y Ddraig Goch, ym Milffwrd yn 1485, ymdyrold y Cymry o'i hamgylch ac ym- laddasant o dani ym mrwydr fythgofiadwy Maes Bosworth. Rhoddes Harri VIII. i ni gyfreithiau cyfartal a'r un breintiau a Lloegr. Ymffrostiai Elizabeth ei bod yn dywysoges o Deulu Tudur, ac nid anghofiodd ei phobl pan y daeth yn irenines Lloegr. Rhoddes iddynt esgobion Cymreig, ac offeiriaid yn siarad Cymraeg, a pherodd i'r Beibl gael ei gyfieithu 0 ZD i iaith pobt Cymru. Rhoddes gefnogaeth i lenyddiaeth, ac addysg, a'r eisteddfod, a dyr- chafodd ei chydwladwyr i swyddi o anrhydedd ac ymddiriedaeth. Cafodd yr anffodus Siarls n. drigolion Cymru y cyfeillion goreu a gyfar- fuodd, noddasant ef pan oedd yn crwydro o fan i fan yn ffoadur o dan yr enw William Jones. Yr oedd Cymru yn fwy croes i Cromwell nag un rhan o'r deyrnas. Profodd Iago I. y Cymry yr un mor deyrngarul. Ffurfiodd nifer o foneddwyr Cymreig gorphlu iddo yn ei ymweliad a Chaerlleongawr yn 1617. Ar ol dyddiau teulu Stuart collwyd golwg ar Gymru ac esgeuluswyd hi, am fe ddichon, iddi fod yn deyrngarol i freninoedd. Am dros gan mlynedd ymddygwyd at Gymru fel gwlad orchfygedig. Llanwyd yr esgob- aethau a'r bywioliaethau gan offeiriaid Seisnig y rhai nid oeddent yn byw ynddynt, a'r gwas- anaethau yn cael eu cyflawni gan guradiaid. Tyfodd ein boneddwyr yn ddifater ac esgeulus- asant les y bobl. Nid oes hanes am un o'r teulu breninol yn ymweled a Chymru, a gallesid yn naturiol ddysgwyl y difloddasid pob teimlad teyrngarol yn y cyfamser. Nid felly y bu, modd bynag. Pan y talodd Sior IV., tra yr oedd eto yn Dywysog Cymru, ymweliad a'r Dywysogaeth, derbyniwyd ef gyda phob arddangosiad o deyrngarwch. Pan 0 tD y cyrhaeddodd Sior III. juwbili ei deyrnasiad, yn 1809, cyfododd trigolion gwlad y bryniau Dwr y Jwbili ar goryn Moel Faii-imau. Drachefn yn y flwyddyn 1821 pan y glaniodd Sior IV. o'i bleserdaith yng Nghaergybi, ac ar ol hyny ym Milffwrd, yr oedd y bobl ar dan gan frwdfrydedd. Talodd Due Clarence, wedi hyny William IV., ymweliad mynych ag tD Arglwydd Dinorbin ym Mharc Rininel. Bu y Due mewn eisteddfod a gynnaliwyd yn t,Y Ninbych yn y flwyddyn 1828, a rhoddwyd derbyniad teilwng iddo. Taniwyd awen Bardd Nantglyn ar yr achlysur a chyfan- soddodd gan. Talodd ei Mawrhydi, y Frenines Victoria, ymweliad a Chymru yn 1832, pan oedd yn Dywysoges Cymru; a bu mewn eisteddfod ym Miwmares, acyn 1848 ymwelodd hi a'r Tywysog Cydweddog a ni a chawsant y derbyniad cynhesaf. Mae yn beth i ofidio o'i herwydd nad yw'r Frenines yng nghyd ag aelodau eraill y teulu breninol yn talu ymwel- iadau mynychach a Chymru, a rhoddi cyfleus- tra i'w deiliaid i ddangos eu teyrngarwch a'u hymlyniad. I bobl o yspryd gwresog fel y ni y mae presennoldeb un o'r tenlu breninol yn y cnawd yn achos o hyfrydwch nid bychan. Y mae yr oil sydd yn cydfyned a'r ymweliad— yr ysplander a'r rhwysg, y meirch yn prancio, y dillad gwychion, a'r oil yn cyd-daro a'n chwaeth i'r dim' Y mae llawer llecyn yng Nghymru yn gyfartal mewn dyddordeb ac iachusrwydd i Balmoral a gellid ei gyrhaedd o Lundain mewn hanner yr amser. Ycliwanegai palas breiniol yng Nghymru yn ddifesur at bleserau y trigolion, a rhcddai attalfa i'r yspryd anfoddog sydd wedi ymddangos y blynyddau diweddaf. Nid oes un rheswm dros i'r teimlad ymchwyddol a weithia ei hun i'r golwg yng Nghymru Fydd beidio cael ei t) r5 n 0 uno yn agos a'r Goron. Nid yn unig fe wnai Tywysog Cymru ei waith yn well ond fe wnai les pe taflai ei nawdd dros ein sefydliadau cenedlaethol yng Nghymru. Ni a welwn y bendithion a ddeilliant i gymdeithas oddiwrth i,Y y ffaith fod mawrion tirol yn treulio eu hamser ym mhlith eu pob!. Pa le bynag y ceir hi felly, ac y mae amledd o engreifftiau, y mae eyflwr y bobl yn gysurus a dedwydd. Ped ychwanegiad at hyn nawdd a chydymdeimlad ein Tywysog, byddai yr adeilad yn gyflawn. Yr ydym yn gobeithio y bydd i ymweliad y Frenines a'r derbyniad gwresog a gafodd yr wythnos hon ei thueddu i dreulio rhan o bob blwyddyn yn y Dywysogaeth. Wrth derfynu dyledus yw dweyd yr awyddai ei Mawrhydi weled, nid un adran o'r boblogaeth, ond pawb yn annibynol ar blaid, yn cael eu cyflwyno iddi. Dywed y preswylwyr hynaf nad ydynt yn cofio am gymmaint o frwdfrydedd ar yr achlysur o unrhyw yruweliad breninol o'r blaen.
AD-OLWG.
AD-OLWG. O'r diwedd y mae drysau Ty y Cyffredin wedi eu cau, ac Eisteddiad 1889 wedi dyfod i derfyniad. Wrth symio i fyny gyfrif y flwyddyn Seneddol, gadewch i ni yn gyntaf weled pa ryw gynnydd a wnaed i ffurfio mesurau er lies y cyhoedd. Prif fesur yr Eisteddiad, wrth reswm, oedd Deddf Llywodraeth Leol i Ysgot- y n land, ac yr oedd hwn yn fesur mor bwysig a dim a basiwyd yn ddiweddar. Cymmerodd ychwanegiad a diwygiad ein llynges gryn lawer o amser y senedd, tra y dangosodd Budget Mr Goschen beth oedd gallu Gwein- yddiaeth Geidwadol i leihau y Ddyled Wladol. Pasiwyd Bil y Prif Ysgolion Ysgotaidd hefyd, ac er i Mr Balfour orfod aberthu ei Fesur yn yrndrin a drenio yn y Werddon oherwydd ym- ddygiad ci-yn-y-preseb y Radicaliaid Seisnig, y mae ei Fesur y Rheilffyrdd Ysgeifn wedi dyfod drwodd yn fyddugoliaethus, yr hwn a wna fwy i agor y Werddon a dwyn yr arfordir Gorllewinol gyda'i fanteision pysgottawl ar- dderchog i gymmundeb a marchnadoedd y byd na dim a basiwyd erioed yn y Senedd. Y mae y Llywodraeth wedi gwneyd gwaith da hefyd dros Amaethyddiaeth y Deyrnas Gyfunol drwy sefydlu gweinidog swyddogol i edrych i mewn i faterion amaethyddol. Yn rhinwedd y mesur a basiwyd bydd y gweinidog a appwyntir yn atebol i'r Senedd, ac o hyn allan nis gall yr amaethwyr ddweyd nad oes neb yn gofalu am eu buddiannau hwy. Pasiwyd amryw flliau llai pwysig hefyd, ac oni buasai am anghydwelediad Ty yr Arglwyddi cawsai Mesur pwysig yr Arglwydd Ganghellwr er rheoleiddio trosglwyddiad tir 0 C5 ei wneyd yn gyfraith. A chymraeryd y cyfan i ystyriaeth y mae y Llywodraeth wedi gwneyd mwy o waith nag a wneir ar gyfartaledd mewn un Eisteddiad, a hyny ar waethaf yr Wrth- blaid yn cael ei harwain gan Mr Labouchere, mewn cyssylltiad a'r adran Wyddelig, pan y gwelent yn dda i daflu rhwystr ar ffordd y Llywodraeth.
MR GLADSTONE GARTREF.
MR GLADSTONE GARTREF. Un o brif nodweddau Mr Gladstone yw bod yn alluog i daflu ei holl nerth i ba beth bynag a'i dyddora ar y pryd, ac ar y foment bresen- nol y mae yn Yswain Hawatden. Y mae gofalon y Wladwriaeth, a'r teimladau gofidus a ddilynant orchfygiad, a'r siomedigaeth a ddaw oddiwrth gyfeillion gau-y mae y cyfan yn awr wedi eu anghofio, ac y mae tynged Arddangosfa Hawarden a Buckley wedillyncu meddwl amrywiog y Cyn-brifweinidog, fel nad oes le ganddo i gotio am ddim arall. Sefyllfa meddwl i'w edmygu ydyw yr un hono sydd yn cysuro ei hun gyda phethau a gyfrifai llawer yn ddibwys. Arferai tenantiaid Ar- glwydd Beaconsfield ddweyd y byddai bob amser pan ar draddodi araith ar amaethydd- iaeth yn cymmeryd taith o Hughenden yng zn nghyfeiriad fferm hen ffermwr call, ymenydd yr hwn a chwiliai yn fanwl, ac ar ol hyny fe roddui ffrwyth ei ymchwiliad i'r senedd. Dilyna Mr Gladstone gwrs arall, ac fe gasgl ei wybodaeth am arddwriaeth oddiwrth lyfrau. Geill neu ni eill y wybodaeth a gaiff fod yn gywir, ac fe eill ei gasgliadau fod yn gywir neu beidio, ond nis geill neb ammheu y difrifoldeb a ddengys yr hen wr ar destyn y gallai dyn feddwJ sydd mor bell oddiwrth y pethau a gant ei amser fwyaf, neu y deheu- rwydd gyda pha nn y dyga bob ffaith a phob ymresymiad at wasanaeth yr achos y mae wedi gymmeryd mewn llaw. Y mae ei olygiadau ar dyfu ffrwythau a gwneyd jam wedi eu hammheu, a'u gwawdio, a'u condemnio, ond y mae ei ffydd ef ynddynt yn parhau yn ddisigl. Nis gall neb byth mewn gwirionedd fyned yn hen sydd yn meddu y gallu rhyfeddol hwn o daflu ei hun i unrhyw destyn a gymmera mewn llaw, ac a deimla yn gysurus wrth gael gwaith i'w feddwl mewn pethau yn agos i'w ddrws ei hun. Ond braidd y mae yn llai nodweddiadol o Mr Gladstone i fod yn alluog i argyhoeddi ei hunan fod pethau fel y creda efe eu bod am y dewisa efe iddynt fod felly. Gofynai ei holl allu ef i berswadio ei hunan i sefyll i fyny o flaen torf o amaethwyr mewn tymmhor fel hwn, ac ymgymmeryd a'r gwaith o'n hargy- OY ;n hoeddi mai y feddyginiaeth wit-ioneddol i wella siomedigaethau y flermwyr yw tyfu ffrwythau. Geill fod pethau yn wahanol yn sir Fflint i'r hyn ydynt yn rhanau eraill o'r Deyrnas Gyfunol, er nad ydym wedi clywed dim i'r perwyl hyny. Ond y mae y dychwelebion a dderbynir yn gyffredin yn dangos ar bob llaw fod llai o ffwythau eleni nag arferol, ac nis gall hyawdledd y Cyn-brifweinidog ei hun roddi rhyw lawer o obaith a chalondid i dyfwyr ffrwythau ar hyn o bryd. Addfedodd llawer o ffrwythau llwyni, ac erin Mai, a mefus a mafon yn gynnar ac animherffaith, a chasglwyd llawer o honynt mewn cyflwr nad oeddynt yn addas i'w cadw. Bu i'r eirin ymladd a dyddiau tywyll a nosweithiau llwydrewog yn yr amser yn gymmhwys pan y gofynent heulwen a gwres, a chafodd yr afalau a'r per yug ngwahanol ranau y wlad eu tynghedu o'r blagur i fethiant hollol. Mae Mr Gladstone yn feistr ar y gelfyddyd o brofi unrhyw beth a ddewisa drwy ffigyrau, ond yr ydym yn ammheu a oedd y flermwyr a fuont yn Arddangosfa Hawarden yn hollol argyhoeddedig gan ystadpgau y ffrwythau a ddaethant i mewn i'r wlad hon am yr hanner canrif ddiweddaf, am y rhai y crybwyllodd efe yn ei araith er cadarnhau ei olygiadau. Y wers a ellir dynu oddiwrth y cyfan yw nad oedd gan Mr Gladstone un gair da i'w ddywedyd dros fan ddeiliadaethau yn ffafr y rhai y mae y Ceidwadwyr yn gwneyd eu goreu, a defnyddiasai y Cyn-brifweinidog ei amser yn well pe gadawsai feddyliau ei wran- dawyr yn Hawarden yn llonydd ar y pwynt dan sylw, yn hytrach na cheisio eu dallu gan ffugbethau, wedi eu sylfaenu ar y newidiadau sydd ym mhris y siwgr.
YMWELIAD YMHERAWDWR YR ALMA…
YMWELIAD YMHERAWDWR YR ALMA EN. Yr ydym yn gwybod erbyn hyn fod ym- weliad y Kaiser a'n Brenines wedi cynnyrchu y canlyniadau goreu yn bossibl, ac y mae y teimladau gwresocaf yn bodoli l'hwng y wlad hon a Germani ar hyn o bryd. Yr oedd y gwresogrwydd a ddangoswyd yn yr ymgyfar- fyddiad a gymmerodd le rhwng Tywysog y I Cymru a'r Ymherawdwr yn ddigon i ddangos i Ewrop ein bod am gadw yr heddwch a phawb. Yr oedd y Frenines hefyd yr un mor barod i roddi amlygiad i'w theimladau cynnes at wlad ei hwyr, a holl wledydd Ewrop yn ogystal. 0
LLAFAR GWLAD.
LLAFAR GWLAD. Cyhoeddwn yr ysgrif a ganlyn er rhoddi 0 engraifft o dafodiaith Powys. A oes rhywun 0 o'n darllenwyr a ddenfyn i ni ysgrif yr wyth- nos nesaf yn nhafodiaith Dyfed I Ym- ddaagosodd hon gyntaf y tu draw i'r Werydd :— YMGOM YNG NGHYLCH RHAGRITHWYR. Wel, Modryb Mari, chwi ddaruch draethu yn llym yn erbyn y bobl feiblaidd iawn. Piti na byddai y papur yn myned i ddwylaw Shon a Shoned Morgan er mwyn iddynt gial gweld eu hunen ynddo. Mi ddeuda i ti lie galla nhw gial y darlun gora o honyn i hunen; yn galeri y ddalluan, neu y gwdihw, fel ma pobl y South 'n i galw hi. Ma gian y ddalluan lygid mawrion anfarth, a ma hi yn tybio weithia mai aderyn y dydd ddyla hi fod yn sicr, a mae can ffoled a dod allan gianol dydd gola, yn sefyll yn yr unfan i edrych ar y goleuni, ac yn deyd yn i iaith, Welwch chi'r fath aderyn clefar ydw i rwan; welwch chi fy llygid mawrion i, fel rydw i 'n gallu cymyd y goleuni i mewn;" ond dydi hi'n gallu gweld dim sy'n cial i ddangos gian y gleuni. Ma'r adar erill yn cipio tameidia dan ei thrwyn hi, 'n chwerthin am i phen hi, mewn ffordd o ddeyd, fel tase, a thoe bydd rhw hogyn gyda phastwn yn rhoid ergid marwol iddi ar i gwegil, ac yn i chario hi hefo fo i'w stwffio a'i rhoid fel ciwriositi yn i gwpwrdd glass i'w dangos fel dernyn o ffwl. Fel ene'n hollol rydw i'n gweld rhen Shon a Shoned Morgan, a phawb tebyg iddyn nhw, yn cymyd arnyn i syllu ar oleuni y Beibil gyda llygid piwtar, heb allu gweld gleuni mwy ZD 0 Z5 b na twrch daear, na dim arall ag mae dynion lianar diallus yn weld. Nid llyfra," ebre nhw, nid papyra nwddion, nid dim byd ond Beibil i ni. Ar oleuni y Beibil rydan ni'n cial bias i edrach." Fel ene siaradan nhw, ond am y petha ddangosir gan oleuni y Beibil, barn a chariad, trugaredd, elusena, ymysgar- oedd, tosturiaetha a grasa ymat ferol erill, fedra nhw 'n i byw i gweld nhw. Ma pawb yn chwerthin am i pena nhw, a rhw ddwrnod ma'r ddiafol gyda'i bastwn yn rhoid ergyd yn i gwegil nhw, ac yn i cymyd gyda fo i'w stwffio'n i gastell fel darna o ffyliad hurt i'w ddeiliad i edrych arnyn nhw. Fydda i'n meddwl, a mi rydw i'n sicr fod i'n meddwl yn iawn hefyd, fod y rhai sy'n meddu llygid i weld gleuni'r Ysgrythyra'n iawn, yn gweld pobpeth arall yn i lliwia priodol, ac yn diolch i Dduw am yr holl gelfyddyda, sefydliada a gwellianta sy trwy ddylanwad y Beibil wedi dod i'r byd. Ond os gweli di ddyn yn diystyru llyfra ne bapyra da am nad ydyn nhw cystal a'r Beibil, gelli fod yn sicr mai dalluan ydi o, heb fwy o leuni y Beibil yn i ten o nag sy yn mhen meipan. Trwy drugaredd, nid llawer o ddosparth Shon a Shoned sydd yn y byd, Modryb Mari. Mwy nag wyt ti'n feddwl, machgian i. Mae dalluanod yn lluosog iawn y dyddia hyn mewn byd ac eglwys. Roeddent felly'n amser y Gwaredwr; rhai alwa fo yn ysgrifenyddion, phariseaid, rhagrithwyr, ffyliaid deillion, yn dyhidlo gwybed ac yn llyncu camelod. Be ydi'n cyfreithia gwladol ni ond rhw betha i ddyhidlo troseddwyr bychin, lladron bychin, chwilotwyr bychin, oferwyr bychin, ty-dorwyr bychin a celwyddwyr bychin; rnae'r gwybed yna'n cial i dyhidlo i gospedigaetha, a camelod anfarth fel speilio gwledydd a theyrnasodd, rhai yn lladd i myrddiyna mewn rhyfeloedd, a rhai digon cyfrwys i dori am filoedd o ddoletau, andwyo gweddwon, amddifaid a phobl ddi- ddrwg onest, ac yn gorthrymu y gweithiwrs tlodion, yn cial i llyncu gan gyfoeth ac an- rhydedd. A ma llawer o honyn nbw'n deyd i bod nhw'n edrach ar oleuni y Beibil yn mhob peth na nhw, ac yn meddwl ma bendith Duw ydi i hysbeiliada nhw. Edrach di eto ar gyfreithia'r capeli. Be ydan nhw ond petha i ddyhidlo gwybed 1 un wedi yfed gormod rhyw dro, un wedi myned dros y ffordd, fel y deydad nhw, cyn priodi rhw dro, un mewn tymer wyllt wedi ffaeo a'i gymydog rhw dro, a rhw rai fel ene, rhaid iddyn nhw gial i hysgwyd yn hidl y ddysgybl- 0 Z5 aeth. A ydyw i, dallt di, ddim yn deyd na ddyla nhw gial i hysgwyd. Gwybed meirw," medd y Goit-, "wnant i enaint yr Apothecari ddrewi," ond dydi Hawer o'r pethe ene ond gwybed wedi'r oil, o'u cydmaru a chamelod o gybydd-dod, a chenfigen a malais, a chyfrwys- tra i dwyllo, i hudo ac i andwyo cymeriada, y rhai a lyncir yn gyfan heb fod hidl dysgyblaeth yn dod 'n agos atyn nhw. Dydi'r pechoda amlwg a nodais i gynta 'n ddim ond llidiarda damweiniol ar y llwybr, ac ma'r rhai sy wedi llithro 'n teimlo 'n ddrwg o galon o'i plegid 'n amal; ond am y camelod erill sy'n cial Ilonydd, ma nhw'n bechoda egwyddorol yr eneidia, a'u ZD calona yn byw ac yn bod ynyn nhw'n wastad, ac eto ma'r bobol sy'n i coleddu nhw'n meddwl i bod nhw'n bobol dduwiol iawn. Mae nhw fel dalluanod yn edrach ar oleuni y Beibl, heb fedru gweld y dledswydda o frawdgarweh, o faddeugarwch a grasa ymarferol erill mae y gleuni hwnw 'n ddangos. Ma llawer o bregethwrs ifinc a allent ddod yn bregethwrs da wedi cial i mwrdro ar y ffordd fawr, fel tase, gan waith hen bregethwrs cenfigenllyd a chyfrwys yn i habsenu nhw mewn ffordd lechwraidd. Modryb Mari, anwyl, yr ydych yn hallt ofnadwy. Beth a ddeuai o ami un o'n pobl flaenaf ni pe baech chwi yn frenines ac yn llywodraethu arnynt ? Mi ddeyda i ti beth ddoi o honyn nhw. Mi falwn y camelod yn llwch i'w hysgwyd trwy yr hidl cyn dechra ar y gwybed. Rydw i 'n sicr y costia fo lawer i gial arfa i'w malu, a hidla i'w hidlo nhw i gyd, ac mi rydw i 'n ofni na fasa dim gwerth i'w llyncu wedi aros ar ol. Ond dyna, be dw i 'n cyboli fel pe dawn i am fod yn lie anga 1 Dyna'n union ga nhw pan a'n nhw dan ddwylaw oerion rhen was hwnw. Ollynga fo'r un carnal i fynd heibio'n gyfa, does gyno fo fwy o barch i gamelod nag i wybed. Mi fydda i 'n meddwl 'n amal am Cadi Rondol yn diolch am mai nidJMrs Jones, y Plas, oedd hi, cai i henad hi fel hen ddynes dlawd chwara teg am fywyd trwy gial i dysgyblu pan lynca hi wybed, tra roedd Mrs Jones, y Plas, yn cial llyncu comelod o bechoda heb fod neb 'n deyd gair wrthillii. Wel, wyt ti'n mynd, dwad 1 Brysia yma eto, da'ch ti, a dywed wrth dy fam am alw rhw dro.
TALLEY.
TALLEY. Y FYWOLIAETH WAG.—Daeth y fywoliaeth yma, fel ag yr ydys yn co6o, yn wag y mis Mehefin diweddaf drwy farwolaeth y diweddar Ficer, y Parch. David Rees. Y mae y nodd- wyr, Mrs Morgan o Brighton, a Daniel Morgan, Ysw., Cwmgigfran, Talley, yn ddi- weddar wedi ei chyflwyno i'r Parch. J. H. Lloyd, M.A., yr hwn sydd ar hyn o bryd yn gurad Aberamman, Aberdar. Rhoddwyd dewisiad y ficer newydd gan y noddwyr yn nwylaw Wardeniaid yr Eglwys, a Mr Lloyd a ddewiswyd ganddynt allan o nifer mawr o ym- geiswyr. Teimlir yn gyffr-edill drwy y plwyf fod y dewisiad yn un doeth, ac y mae yr ap- pwyntiad wedi rhoddi boddlonrwydd mawr i gefnogwyr yr Eglwys.
CENARTH.
CENARTH. ( JYNNALIWYD cyfarfodydd llwyddiannus iawn mewn cyssylltiad a Lig y Friallen yn y lie uchod ar yr 21fed o'r mis hwn o dan nawdd Major Bate, Gellidywyll, a Mr Williams, Gelligatti, yr hwn oedd y cadeirydd ar yr achlysur. Wedi i Mr Prosser, ysgolfeistr, roddi annerchiad ar gan canodd plant yr ysgol gorus yn ddeheuig a chydag yspryd rhagorol. Wedihynyi-hedaiygweitlii-ediadau fel y canlyn :—Araith ar Lig y Friallen gan Capt. Jones-Parry can gan Mrs Bate a Miss Dorothy Bate; can gan Mr Jones solo ar y crwth gan Miss Leila Bate a'i chwaer Miss Dorothy can Lig y Friallen gan y Meistriaid Rosser, Evans, a Thomas, y blaenaf o ba rai a gyfansoddodd y geiriau ar gyfer yr achlysur can ar y crwth gan Miss Bristed can yr Heliwr gan gwmni o Gapel Tygwydd; can gan Mr S. Jones; araith ar Lig y Friallen gan Mr Jones Trebedw; chwareuad gan Christy Minstrels Castellnewydd Emlyn. Yn y fan hon cafwyd 20 mynyd o amser i barotoi ar gyfer cystadleuaeth yr Araith Ddifyfr ar egwyddorion Lig y Friallen. Y ddau oeddynt yn gydfyddugol ar y testyn oeddynt Mr W. Thomas, Yet, a Mr D. Davies, yr Alltgudd, a thraddodasant ill dau areithiau grymus. Rhoddodd Capt. Jones-Parry wobr ychwanegol at yr hyn a addawsid. Beirniadwyd yr areithian gan Ficer y phvyf-y Parch. D. H. Da vies. Wedi hyny cafwyd can gan Miss Bristed, yna cydgan gan barti o Capel Tygwydd, a chwareuaeth o'r Barnwr Du gan y Christy Minstrels uchod. Dyma y boneddigion a gymmerasant ranau i'w dyn- wared :—Mr F. W. Cassell, Mr Frank Da vies, Mr J. P. Jones, Mr A. H. Maurice a Mr W. J. Evans. Yr oedd hwn yn ddernyn llwydd- iannus iawn ac amlwg oedd y gwerthfawrogid c' Z5 0 ef gan y gwyddfodolion. Terfynwyd y cyfar- fod yr hwn oedd gyda'r goreu a gynnaliwyd yng Nghenarth drwy ganu Duw gadwo'r o. Frenines."
LLANBEDR.
LLANBEDR. DYDD Ian diweddaf, Awst 22fed, cynnal- iwyd un o gyfarfodydd chwarterol Deoniaeth Wladol Llanbedr yn y dref uchod, pryd y daeth un-ar-bymtheg o offeiriaid a lleygwyr 6 Z5 yng nghyd. Cafwyd cyfarfod brwdfrydig, a gwnaed cryn dipyn o waith ynddo. Os bydd i'r gwahanol benderfyniadau gael eu cario allan yn gydwybodol, ac yn eu cyfanrwydd, y canlyniad fydd ennill rhagor o nerth eto at yr achos eglwysig, yr hwn sydd eisoes yn gryf yn y Ddeoniaeth. Mae yn hysbys i'ch darllenwyr y bu yng nglyn ag ymweliadau Archddiaconiaid yr Esgobaeth yn y gwanwyn diweddaf, i'r Parch. Mr Wells ddilyn yr Archddiaconiaid ar eu teithiau, ac i ddau benderfyniad gael ei pasio yn unfrydol ym mhob cyfarfod. Er mwyn cario allan y penderfyniadau hyn, ap- pwyntiwyd o blith yr offeiriaid y Deon Gwladol a'r Parch. D. Morris, Silian; ac o blith y lleygwyr Mr David Lloyd, Mr Roderick Evans, a Mr David Jones (y tri o Lanbedr), Mr D. Jones, Waunwen, Llanfairclydogau, a Mr Walter Davies, Llangybi, i fyned o am- gylch y plwyfi yn ystod y gauaf nesaf a rhoddi annerchiadau syml ar Hanes yr Eglwys," ac i'r dyben o fod yn arfog ar gyfer gwaith mor bwysig, penderfynwyd i brynu nifer dda o'r Llawlyfrau Eglwysig gan y Parch. T. Moore. a Cystal dweyd gair yn y fan yma am y llyfrau hyn. Y maent yn bedwar o honynt, a'u gwerth yw deunaw ceinieg yr un; ond y mae Mr Moore yn foddlon eu gwerthi am chwech cheiniog yr un i offeiriaid a lleygwyr gyda'r amcan o'u dosparthu ond anfon ato ef ei hun ac nid at y eyhoeddwyr, i Allhallows Vestry, Upper Thames Street, London, E.C., a thalu ym mlaen llaw. Paham na allem gael y llyfrau hyn yn y Gymraeg? Y mae Ficer Llanbedr wedi rhoddi ar ddeall y gwnai ef ymgymmeryd a chyfieithu un o honynt, os ceir tri arall i wneyd ei rhan hwythau, ni fydd ond eisieu cael caniatad Mr Moore, a phwyllgor i edrych ar ol yr argraffu. Y peth olaf a wnaethom yn ein cyfarfod oedd pennodi dau ysgrifenydd dros y Wasg Eglwysig Gymraeg, Z5 Z3 y ddau hyn ydynt y Parch. J. R. Jones, curad Llanbedr, a Mr Thomas Davies, Pistylleinon, Cellan. Hyderwn y cymmer y ddau gyfaill hyn at y gwaith yn egniol ac y byddant yn ddigon glew i gael rhai tanysgrifiadau beth bynag i law cyn y 15fed o Fedi, yr amser a enwyd gan y pwyllgor. Penderfynwyd rhoddi gwahoddiad i'r Parch. D. Richards, o Dy Ddewi, i ddod yma yn ystod y gauaf a rhoddi help llaw i ni. Bydd y cyfarfod nsaf yn cael ei gynnal ym mis Tachwedd.—GOHEBYDD.
BYRION.
BYRION. DAETH mab hynaf Arglwydd Kensington i'w oed ar yr 21 fed o'r mis hwn. CAFODD Maer Gwreesam ei wneyd yn farchog gan y Frenines y Mawrth diweddaf. Y MAE iechyd Arglwydd Aberdar yn parhau yn wael, ac y mae pawb yn dymuno ar iddo gael ei adfer yn fuan. PRYNWYD cwn hela Maesgwyn, sir Gaer- fyrddin, gan Mr W. J. Buckley, Penyfai, y Gwener diweddaf. Os ymedy y Pab a Rhufain penderfyna llywodraeth yr Hispaen na chaiff ei Sancteidd- rwydd ymgartrefu yn y wlad hono. DYWEDIR y cyfrifa Esgob Llundain y geill gymmeryd pum mlynedd cyn y gorphenir a'r cynghaws yng nglyn a reredos St. Paul. Y FFORDD a arferir i ddinystrio cwn ar grwydr a ddelir yn Birmingham yw eu gwenwyno a'u llosgi mewn ffwrnais. Dinystrir oddeutu banner cant y dydd o honynt. GADAWODD boneddwr o Gasnewydd fil o bunnau i Goleg Aberystwyth er sefydlu ysgoloriaeth i fechgyn wedi eu geni yn sir z5 zY Aberteifi. UN traddodiad am darddiad cyssegredig- rwydd y rhif saith yw fod saith o dyllau ym mhen dyn-dau lygad, dwy glust, dwy ffroen ac un genau. A ILDDECIIREUWYD prawf Meistri O'Brien a Gilhooly y LInn diweddaf yn Clonakilty. Rhoddwyd dau fis i Mr O'Brien a chwech wythnos i Mr Gilhooly. CYMMERODD damwain, a allasai brofi yn waeth, le rhwng dau dren yn agos i Peter- borough. Ni chafodd y traffig ei rwystro ond am ycbydig o amser. CYMMERODD ymddana)siad rhyfedd le yn Brest y Llun diweddaf. Yr oedd fel pe byddai tri haul i'w gweled yn sefyll ochr yn ochr am yspaid hanner awr. DYWED un newyddiadur i awgrym gael ei roddi o flaen y Commissiwn Breiniol pan eisteddent yn Abertawe nad oes llai o dylodi yng Nghymru na rhyw ran arall o'r deyrnas. BYDD tai Johnstown y dyfodol yn cael eu hadeiladu ar dir uwch na'r hen dref. Mae 500 o erwau o dir wedi en gosod allan yn ranau cyfleus i adeiladu arnynt. Bydd y ddinas yn gorwedd ar lechwedd yn ymestyn ym mhell i'r mynydd. YN un o gyfarfodydd yr Undeb Cynnulleid- faol Cymreig a gynnaliwyd yr wythnos ddiweddaf ym Methesda, sir Gaernarfon, pasiwyd pleidlais o gerydd ar Mr Gladstone am ei oerfelgarwch yng nglyn a Dadsefydliad a Dadwaddoliad yr Eglwys. YN Nhy y Cyffredin nos Wener dywedodd y Twrne Cyffredinol nas gellir gwrthod pleid- lais i ddyn a geidw ystafelloedd i fyw ynddynt yn nhy ei rieni mewn rhyw fodd. Rhaid iddo wrth reswm fod yn talu am yr ystafell- oedd hyny. CANIATA awdurdodau Rheilffordd y Midland i'w gweision yng nghyd a'u gwragedd drafaelu am chwarter y tal arferol o'r naill orsaf i'r Hall ar eu llinellau, ar yr ammod na byddant yn tram wy dros deeuddeg gwaith yn y flwyddyn. DYDD Gwener diweddaf cafwyd o hyd i gorph boneddiges ieuanc, oddeutu 16 mlwydd oed, yn afon Cherwell. Merch i fferm wr cyfrifol o'r enw Mr John White ydoedd. Yr oedd yn yr Oxford Girls' High School ac wedi bod yn afiach am ryw gymmaint o amser. RHODDWYD y derbyniad mwyaf croesawus a brwdfrydig yn bossibl i'w Mawrhydi a'i gosgordd ar ei hymweliad a Gogledd Cymrn yr wythnos hon. Mae yn debyg y troir y Pale yn gartref breninol. Ffurfiai hyny ddolen newydd rhwng y goron a Chymru. CWBLHAWYD adgyweiriad Eglwys Monkton, sir Benfro, yn ddiweddar. Yr oedd y ganghell wedi bod yn ddido ac mewn adfeilion am 300 mlynedd. Mae hyn yn engraifft arall o'r bywyd a'r nerth aydd wedi meddiannu yr Eglwys yng Nghymru yn y blynyddau diweddaf. MABWYSIEDIR dulliau Gwyddelig i geisio gwrthwynebu y Degwm yn sir Benfro. Dydd n y Sadwrn diweddaf cylchdaenwyd rhybudd wedi ei lawnodi gan Capt. Moonlight" drwy y cymmydogaethau ym mha rai y mae y cynhwrf. Amcan y rhybudd oedd dychrynu y bobl a pheri iddynt beidio talu. YN Adelaide, Dehendir Awstralia, y mae llyfrwerthwr yr hwn sydd yn caru gwneyd pethau croes i gydgyfaifod. Y mae wedi pechu yn erbyn chwaeth gyhoeddus drwy ddangos ochr yn ochr yn ei ffenestr gyfrol o weithiau Zola a Hymnau Sankey. Dywedodd yr ynadon wrtho am fod yn fwy gofalus o hyn allan i wisgo ei ffenestr. YR wythnos ddiweddaf torwyd bachgenyn y Z5 yn ddarnan gan beiriant medi. Yr oedd yn fforchgau y ceffyl blaenaf mewn cae gwenith yn agos i Newport Pagnell pan y cododd haid o betris a dychrynu y ceffylau. Tasgodd y ddau geffyl a thaflwyd y crwt oddiar gefn y ceffyl a syrthiodd i'r peiriant. Torwyd ef yn ofnadwy a lladdwyd ef yn y fan. WEDI chwareu chwit a chwiw a'r heddgeid- waid am yspaid hir ymladdodd dau W yddel- Reilly a Keigh—a'u gilydd dydd Iau yr wyth- nos ddiweddaf am L20 yr un. Ymlidiwyd ar 01 y ddau gan yr heddgeidwaid o'r boreu hyd bedwar yn y prydnawn. Yr oedd hanner cant o ddynion yn llygad-dystion o'r ymladdfa yr hon a barhaodd am yn agos i hanner awr. Keogh oedd y byddugwr. DIWEDD yr wythnos ddiweddaf darfu i ddynes o'r enw Jane Wilson, yr hon oedd yn byw yn Dean-street, Glasgow, tra yn dioddef oddiwith effeithiau yfed i ormodedd grogi ei hun o'r tu ol i'r drws. Torwyd hi i lawr gan ei chyfeillion.-Cymmerodd hunanladdiad arall le yr un dydd yn y dref bono. Aeth dyn ieuanc addawol i'w wely yn ei letty, a boreu dranoeth cafwyd ef wedi ymgrogi wrth bost y gwely. Yr oedd yn fachgen difyr a llawen. Yr oedd L30 yn ei logell ar y pryd. GANWYD i ddynes wen ieuanc o Camden, Tennessee, y 30fed cynfisol rywbeth ar lun anghenfil dynol,-rhan o arth a rhan o ddyn, y cyntaf yn cyfansoddi y rhan fwyaf. Mae y llygaid yn amlwg, ac wedi eu suddo yn mhell yn y pen. Gwelir trwyn dynol yng nghanol y pen. Swch sydd yn ymestyn allan He y dylai y gwyneb fod, ac oddiwrth hon daw tafod hir i'r golwg. Dynol ydyw ffurf ybreichiau a'r coesau, ond tebyga y traed a'r dwylaw i eiddo anifail, oddigerth fod y gwyneb fel eiddo dyn. Marw-anedig ydoedd, ac felly ni cha y byd wylied symudiadau creadur mor rhyfedd. Dywedir mai yr achos o'r anghenfilyn hwn ydoedd i'r fam gael ei dychrynu dro yn ol gac arthes ddof.
Harddoniafitlt.
Harddoniafitlt. Y LLENOR. Un ar faes lien fel brenin—yw'r lienor, Llunia 'i eiriau'n fyddin, Wasgara'mysg y we, in Ag arf balch ei ysgrif bio. ENGLYN A gyfansoddwyd yn fyrfyfyr wrth weled cardottyn yn dyne&u at y drws yng nghanol y gauaf. Oer ydyw a rhewedig,-daw attom Gardottyn crwydredig; Ni raid ei angharedig Lwndio i bant—rhowch lon'd ei big. TYDAIN. LLINELLAU A ddarllenwyd yng ngbyfarfod Lig y Friallen yn Ammanford. 'Nawr fy nghyfeillion am bwtyn o gan A chalon ar dan diolchgarwch, I'r rbai fu yn trefnu a'r ladies bach glan, Mae byny yn waith o byfrydweh. Pan daethum i yma yn gynnar, gaeltd Mi synais wrth weled y byrddau, Y Ilestri a'r deisen-pob peth yn ei le A'r posns ardderchog o flodau. Golygfa lied brydferth oedd gweled pob un O'r ladies yn edrych mor Ilawen- Yn cymmhell pob plentyn a menyw a dyn I fwyta yn helaeth o'r deisen. 'Roedd gweled tebotan gan ddwsin neu ddau Yn rhedeg yn glau anghyffrcdin, A phentwr o deisen gan ereili ya gwau Trwy 'u gilydd mor ddiwyd a'r gwenyn. Mae rhai yma'n edrych yn graff ar ei hoi Er gweled y cyfan mewn trefn, A phan byddai'r ladies yn troi yn eu hoi Cant fyned yn 11 wyt hog drachefn. Cyrahellwyd fi 'i fwyta a bwyta o hyd- A minnau mor ffol a gwneyd felly, Ond gwaeddais o'r diwedd "Ni thai hi ddim byd Rhaid i mi 'nawr bellach derfyna. Gwn hefyd i bob dyn gael digon o de- A gwneutbur cyfiawnder a'r deisen, A 'fallai myn'd hefyd a tbamaid i dre I'r dyben o wella y fargen. Wel 'nawr y peth goreu 'n ol darfod y te Yw canmol y ladies fu'n gweini, Rhown fanllef 'da'n gilydd nes cryne 111e Gwna finnau fan yma derfynu.
[No title]
Nid ydym yn gyfrifol am syniadau ein gohebwyr o dan y penawd hwn. Y GOL.
Y CEIDWADWYR A'R WASG.
Y CEIDWADWYR A'R WASG. At Olygydd Y JOURNAL. SYR,—Y mae Shon Crydd yn cwyno am na fuasem, fel Ceidwadwyr, yn fwy selog dros y Wasg. Y mae llawer o wirionedd yn yr hyn o ddywed. Nid oes eisiau defnyddiau chwaith, y mae y degwm ai gyssylltiadau yn ddigon o destyn i rai o honom am fisoedd, ac nid oes achos petruso pan yn dadleu hawl gyfiawn yr Eglwys iddo. Pe byddai Ileygwyr Ceidwadol ond cymmeryd dyddordeb yn y JOURNAL i'r un graddau ag y gwna y blaid wrthwynebol yn eu newyddiaduron byddai pethau yn gwisgo agwedd wahanol yn fuan. Y mae achos wrth wraidd hyn fel pob effaith arall. Y mae'r offeiriaid yn amddiffyn yr Eglwys a'i hawliau, ond nid pawb o honynt sydd yn ymdrechu sicrhau cydweithrediad a chydymdeimlad Ceidwadwyr gonest en plwyfi. Gwn am rai o honynt nad ydynt byth yn talu ymweliad a'u haelodau, pa un ai claf ai iach gwn am offeiriad wedi ei bennodi i fywioliaech yn ddiweddar, pan yn ymweled a'i blwyf galwai yn nhai y cyfoethog, gan anghofio tlodion ei braidd, at ba rai y cyfeiriai ei Feistr Mawr ei weinidogaeth mewn modd arbenig. Bydded i rai o'r fath yma gofio os nad oes gan y weddw dlawd fot bod gan ei phlantyr hawl- fraint, ac nad anghoGant y Ficer ar ddydd yr etholiad. Clywais hefyd am offeiriad er ys ychydig amser yn ol, ddiswyddodd yagolfeistres ei blwyf, geneth deilwng ond amddifad, ttwy ei gasting fot fel cadeirydd Bwrdd Ysgol pan 11 11 C5 oedd y Radicaliaid fraich ac ysgwydd drosti. Os amddifadir yr Eglwys o'r degwm bydd yr Eglwys yn fyw ac yn flodeuog er yr oil, ond 0 el gobeithio na chymmer hyny byth le, ac ni fuasai gair am hyn pe buasai offeiriaid ein' gwlad wedi ymddwyn yn addas ac yn frawdol yn y gorphenol. Yr ydwyf fi yn barod i am- ddiffyn ein hegwyddorion hyd eithaf fy ngallu trwy y Wasg, yn y ddwy iaith, pe byddai un neu ddau o bob plwyf yn gwneyd yr un peth. VINDEX. [Mae Vindex" yn un o'r Ceidwadwyr goreu yn sir Gaerfyrddin, a charem glywed oddiwrtho yn amlach. Dywed wirioneddau heilltion yn ei lythyr ac yr ydym yn gobeithio yr adgofiant y musgrell o'u dyledswydd.—GOL.]
At Olygydd Y JOURNAL.
At Olygydd Y JOURNAL. SYR,—Pwy bynag yw "Shon Crydd," a ysgrifenodd ar y testyn uchod yn eich rhifyn diweddaf, dywedaf yn ddigon hyf, "Gwir bob gair." Fel un ag sydd wedi bod mewn cyssylltiad a'r Wasg Geidwadol ac Eglwysig er ys saith mlynedd ar hugain, gailaf brofi bod y Ceidwadwyr, lien a lleyg, yn ddiarebol o oer a difater o barth y Wasg Gymreig. Ni ddylasai hyn fod, yn enwedig y dyddiau presennol, pan y mae y Wasg Radicalaidd a'i boll egni yn dospartbu ei nwyddau ar hyd y wlad. Pan y cynnalia y Dadgyssylltwyr neu ynte y Radicaliaid gyfarfod yn amser etholiad, fe ga banes y cyfarfod ei yru i bob un o'u horganau, ac fe ddichon anwireddau yng nglyn a'r hyn a ddanfonir; ond pan y cynnelir cyfarfod gan y Ceidwadwyr mewn rhyw bentref neu gilydd, nid yw'r hanes braidd byth yn gweled goleuni dydd. Dywedaf ragor na hyn yna am waith annheilwng rhai Ceidwadwyr yn hytrach nag anfon en cyn- nyrchion i gyhoeddiad neu newyddiadur Ceidwadol, yn eu hanfon i'r Wasg Radicalaidd. Yr wyf yn adnabod rhai Ceidwadwyr ydynt yn euog o hyn, a dyma'r personau sydd mwyaf eu hystwr am helaethu terfynau y Was» Gymraeg 1 Pe bai analluogrwydd ar y ffordd^ ni ddywedaswn air ar y mater. Y mae'r gallu i'w gael, ond difaterwch a diogi sydd ar y ffordd. Dim ond i ni gymmeryd cipdrem ar y Faner a'r Celt ni a welwn ynddynt hwy taw rhai a gymmerant ddyddordeb yn y papyr a lanwant eu colofnau ond am y Wasg Geid- wadol, y golygyddion a raid ysgrifenu y rhan fwyaf. Y mae y Wasg yn allu cryf yn y wlad, a'n dyledswydd yw rhoddi pob cefnog- aeth iddi yng ngwyneb yr anwireddau a daenir yn erbyn yr Eglwys a Cheidwadaeth. Ni ddaw trefn ar bethau yng Nghymru cyn cvlchdaenir y Wasg Eglwysig Gymraeg yn ?5 15 Z5 fwy nag a wneir. Bydded i ni ddiwygio ar y pen hwn yw dymuniad MYRDDINFAB.
AWGRYMAU.
AWGRYMAU. Nis gellir celu mwg, peswch na chariad. Y DYN neu'r ddynes sydd fwyaf cynnil yw'r mwyaf dedwydd. YR hwn sydd yn dechreu, ac nad yw yn gorphen, sydd yn colli ei lafur. MWYNHAU peth ac nid ei feddu yn unig a'n gwna yn dded wydd. -MONTAIGNE. YR hwn sydd yn siarad sydd yn hau; yr hwn sydd yn gwrando sydd yn medi. MAE mwyniant corphorol yn dibynu ar iechyd, ac iechyd yn dibynu ar gymmedroldeb. PETH da yw brwdfrydedd i godi dyn i'r lan, ond dysgyblaeth yw yr unig beth i ymladd ag ¡ ef. I YMDRECHU cael doethineb yw dyledswydd pob dyn, ond ymdrechu am arabedd yw eitbaf ffolineb. NA weddiweh am waith yn gyfartal i'ch 6y galluoedd-gweddïwch am alluoedd yn gyfartal i'ch gwaith. MAE dynion yn atebol am bechod, ond nid am wendidau- Gwendidau yw y camgymmer- iadau a wna dynion ar eu ffordd i wybodaeth. DYWED HOLMES iddo weled, flynyddau lawer yn ol, mewn claddfa wledig gareg fedd ar yr hon yr oedd beddargraph o bedwar gair yn unig, ond y rhai a awgryment fwy i'w feddwl ef na'r holl feddergreiph oedd o gwmpas. Y geiriau oeddynt Yr oedd mor siriol." Dyna i gyd, ac yr oedd yn ddigon. Datguddiai yr un nodyn hwnw gerddoriaeth bywyd yr hwn a wyddai, ac nid oedd eisieu ychwaneg arno.