Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
11 erthygl ar y dudalen hon
WESTERN RESERVE, OHIO. I
WESTERN RESERVE, OHIO. I Gan John M. I Youngstown, Tach. 24.-Un o ragorol- ien y ddaear, ac un o'r hen ardolwyr a dreuiiodd dros 63 o fiynyddau yn y cylch hwn, a'i bywyd a'i hymarweddiad yn help i aefydlu y cymeriad Cymreig. Ljfeiriwn aL farwolaeth y chwaer, Mrs. Ann Howells, o'r ddinas hon, yr hyn a gymerodd le y 6ed cyflsol yn nhy ei mab, Mr. Roger Howells, Hazelton Ave., yn yr oedran teg o 89 mlwydd. Ganwyd a magwyd hi yn ffermdy Pen- Ian, ger Cwmllynfell, plwyf Llangiwe, Morganwg; merch Richard a Hannah Gwilym. Ychydig iawn o addysg dder- byniodd, yn unig addysg yr aelwyd a'r Ysgol Sul, ac esiampl rhieni duwiol, yn nghyd a hyfforddiant gweinidogaeth goeth un o'r d'ynion mwyaf efengylaidd a chydwybodol a fagodd Cymru erioed, sef y Parch. Rhys Price. Derbyniwyd hi yn aelod o'r eglvrys pan tua 16 mlwydd oed, a pharhaodd i arddel cref- ydd Iesu Grist yn ddifwlch hyd y diwedd. Ymfudodd i'r wlad hon yn 1851, gan dynu at berthynasau i'w thad a drigent yn Paddy's Run, Ohio. Pan ddeallodd fod cynilfer o'i hen gymydogion yn byw yn Palmyra a Youngstown, daeth am dro i'w gweled, cafodfl dderbyniad serohog, hoffodd y lie, ac ni ddychwel- odd mwy i Paddy's Run. Y ddolen nes- af yn ngadwyn bywyd yr ymadawedig oedd ymuno mewn priodas gyda Wm. G. Howells, yn Mawrth, 1853, a pharha- odd yr undeb hwn yn ddedwydd am 33 o flynyddau. Ganwyd iddynt chwech o Iblant; pedwar mab a dwy ferch. Cladd- wyd dau o'r meiibion pan tua 16 oed. Mae yn aros Richard G. Howells, Ham- mond, East Chicago; Mrs. Alice Aus- tin, Detroit; Rachel a Roger yn Youngstown. Yn fuan ar ol priodi, symudodd y par uichod i Hubbard, lie yr oedd glofeydd yn ymagor. Cyn hir prynasant ddarn o dir, adeiladasant gartref, lie y touont fyw hyd nes symud y tad gan angeu yn 1886. Daliodd Mrs. Howells aelodaeth yn yr eglwysi ag oedd yn gyfleus iddi ar hyd y blynyddau. Bu yn aelod yn Brier Hill, Crab Creek, Hufbbard Wheat- land, ac Elm St., a dylynai foddiongras bob amser y gallai, ac yr oedd croesiaw siriol iddo gan y frawdoliaeth. Tua 1894, penderfynodd adael y fferm ger y atflte line, a symud yn nes at y plant i'r ddinas hon. Dygodd ei llythyr ac ymunodd a'r frawdoliaeth yn Elm St.; lie yr oedd iddi dderbyniad gwresog, canys gwyddid yn dda am dani fel chwaer ddidwyll, hawddgar a lletygar. Yr oedd amryw o hen gyfeillion y dydd- iau gynt eto yn fyw ac yn cofio am dani. Yma y treuliodd brydnawnddydd bywyd mewn modd tawel a dibryder, tra yr oedd yr hen frodyr a'r hen chwiorydd yn cael eu galw ymaith un ar ol y llall. Cafodd hi aros braidd yr olaf un o'r rhai ag oedd yma yn 1852. Priodol defnyddio geiriau Solomon at fywyd y chwaer hon: "Llawer merch a weithiodd yn rymus, ond ti a ragoraist arnynt oil." Fel dynes, gwraig a mam, bu yn troi yn mhlith ei phobl a'i chy- xnyd'ogion ar hyd ei hoes, ac ni chafodd ameuaeth gyfle i godi ei fys ato. Mae ei hanes yn gadwyn gyson gref bendant a addurnir gan bwyll a mantoliad meddwl a synwyr cyffredin cryf. Parod oedd ei chymwynas, doeth ei chyngor, sylweddol ei hymddyddanion a siriol ei chyfeillach. Fel y crybwyllwyd, gan- wyd a magwyd hi ar fryn uehel, yn ymyl mynydd Penllerfedwen, lie yr oedd y cymylau diog yn llusgo gan daenu niwl a lleithder, eto yr oedd haul y dwyrain yn tywynu yn foreuiach arno nag ar y gwastadedd a'r cymoedd cylchynol, a byddai goleu dydd ar Dwyn Penlan a'r gwartheg wedi eu godro cyn y buasai pobl Cwmtwrch a Chwmtawe wedi codi. Gadawodd arferion trefnus: iboreu oes, yn nghyd a glanweithdra a chynildeb diarebol Llangiwc eu hargraff arni fel y rhoddodd gyfeiriad cywir i'w holl fywyd. Fel Cristion, hoffai y gyfeillach gref- yddol, er nad oedd yn chwanog i siarad llawer, eto rhoddai fynegiad i'w phrof- iad aeddfed a'i sail am obaith mewn adno'd lwvthog o addewid a sicrwydd. Yr oedd ganddi gof gafaelgar annghy- ffredin. Medrai adrodd rhanau o'r Ys- grythyr ag oedd yn gydnaws a'i theim- lad. Pleser oedd ei gwrando yn adrodd "Pan ar y mor o wydr 'rwy'n brysio oddi yma'n brysur tua thragwyddol- deb," &c., &c., &c.; yr hon sydd gan o 9 neu 10 o benillion. Hefyd can "Y danchwa yn ngwaith Brynmorgan,' "Can y Dwytundodiaid" gan Owen Daf- ydd. Cofiai yn dda, ac adroddai ranau o baled Price Cwinllynfell ar adeg cholera 1849—y penill cyntaf fel hyn: .'r maint ysgubwyd gan yr haint— Y pla dinystriol I'r byd tragwyddol, 'Rym ni'n ddiangol, 0 ryfedd, ryfedd fraint! Adseiniwn haleluia, Hosanna gyda'r saint." Yn ystod y pum mlynedd olaf o'i hoes, fel yr oedd y "dyddiau blin" yn gwasgu, dechreuodd y clyw drymhau, a'r golygon bylu; methu clywed y pre- gethwr a methu adnabod yr hen wyneb- au siriol. Yr oedd tynu o drysorfa y cof yn felus a dymunol iawn. Fel yr oedd yn agoshau at rydiau'r afon, daeth i'w meddwl drefnu ar gyfer y symudiad, a dewisodd destyn i'w gwein- idog wneyd ychydig sylwadau yn ei hangladd, yr hyn sydd yn awgrymu cyfoeth o brofiad ysbrydol a gobeithiol —Psalm 103, 12-13, "Oyn belled ag yw y dwyrain oddiwrth y gorllewin, y pell- haodd efe ein camweddau oddiwrthym. Fel y tos-turia tad wrth ei blant, felly y tosturia yr Arglwydd wrth y rhai a'i hofnant ef!" Bu yn nychu fwy neu lai am -fis- oedd, ond yr oedd yn obeithiol, ac yn ddiolchgar am bob sylw a thynerwch. Defbyniodd bob gofal a allasai dwylaw cariad a chydymdeimlad weini gan ei hanwyl ferch, Rachel, a'i merch-yn- nghyfraith, Mrs. Roger Howells,. Am y diwedd gellir nodi "Y cyfiawn a obeith- ia pan fyddo yn marw," a "Ni frysia yr hwn a gredo." Oynaliwyd yr angladd brydnawn Llun, y 9ifed cyflsol, yn y ty gan y gweinidog, R. Lloyd Roberts, G. W. Brown, Plymouth Church, a A. E. Nicb- olson, M. E., yn cymeryd rhan yn y gwasanaeth, a chor Elm St., o dan ar- weiniad D. S. Davies, yn cael ei gy- northwyo gan yr hen gerddorion, John B. Lodwick, Ben B. Phillips, ac eraill. Dygwyd y gweddillion i fynwent yr East Church, Hubbard, i arphwys yn ymyl ei phriod a'i meibion. Yr oedd amryw o'r hen gymydogion wehl dyfod yn nghyd yno, er mwyn parch i goffad- wriaeth un o'r rhai anwylaf a adwaen- ent. Coffadwriaeth y cyfiawn sydid fendigedig.
Advertising
LLYFRAU Dyddiadur T. C., 25c. Blwyddiadur T. Cl 25c. Blwyddiadur A., 25c. CYLCHGRONAU. Y Drysorfa, $1.00; Trysorfa'r Plant. 50c.; Uadmerydd, 75c.; Utisern, 50c.; Cymru, $2:00; Oymru'r Plant, 50c.; Cymro, $2.00; Cerddor, 75c.; Geninen, $1.75; Goleuad,$2.00; Ymwelydd Misol. 50c.; Traethodydd,$1.75. CERDDORIAETH. Baner ein Gwlad, T. (Dr. Parry). 30c.; Gwlad y Delyn, T. neu B. (J. Henry), 30c.; Yr Eos. T. (Dr. Parry). 30c.; Lead Kindly Light, T. neu B. (D. Pughe Evans), 50c.; Dychweliad y Milwr, B. (R. S. Hughes), 30c.; Rhowch y Cleddyf yn y Wain, B. (W. Davies). 30c.; 0 aa byddai'n haJ o hyd, T. (W. Davies), 30c.; Cartref, B. (W. Trevor Evans), 30c.; The Inchape B el 1, B. (A. S. Hughes), 50c. Songs of Wales (Brinley Richards), H. N., Llian, $2.00: Amlen, $1.00. Folk Songs (Mrs. Her- bert Lewis, M. A.), H. N. a Solffa; geir- iau Cymraeg a Saesneg, 40c. Pob Llyfr a Chan Gymraeg, Hen a Diweddar, os mewn argraff, i'w cael yma. Prompt attention to Mail Orders. Prisiau mwyaf rhesymol. V. 6AERVENYDD THOMAS, I CLARKE PLACÈ. UTICA, N. Y.
RANDOLPH, WIS. I
RANDOLPH, WIS. I Nos Fercher, 18 cyf., yn hollol anym- wybodol ac annysgwyliadwy, daeth llu o gyfeillion a chyfeillesau, sef aelodau y Gymdeithas Ymdrechol i dalu ym- weliad a Mr. a Mrs. D. H. Prichard yn eu cartref newydd, ar ddechreu bywyd newydd, sef er gwell neu er igwaefch, hyd ne"s y delo angeu i'w g\*ahanu. Y mae y gwr ieuanc yn fab i Mr. a Mrs. Owen Prichard, ac yn nai i'r ysgrifen- ydd. Yn ffortunus, er yn anymwybod- ol, yr oeddwn newydd gyraedd y ty er talu ymweliad a'r par ieuanc, ond yn union deg, dyma gynwrf yn y gwersyll allanol megys twrf catrawd filwrol y Rwsiaid yn dod i gymeryd meddiant o ddinas Berlin, yn cael eu harwain gyda gwrhydri diofn a didroi yn ol gan un o gadbeniaid byddin y Groes, sef eu parchus weinidog, y Parch. Tegfryn Roberts. Sylwn yn gyntaf peth ar agosrwydd y gweinidog at y bobl ieuainc, ac hefyd agosrwydd y bobl ieuainc ato yntau. Yr oeddynt yn pletnu ac yn cymblethu a'u gilydd yn rhwytid, ac yr un pryd yn dadgan parch a gwarogaeth i'w gwein- idog, ac yntau drwy y cyfan yn dal urddasolrwydd ei swydd i fyny. Gal- wyd y cyfarfod i drefn gan Robert W. Jones, ac ar ol dadgan amcan y cynull- iad mewn modd pwyllog a deheuig, gal- wodd ar Mri. R. T. Roberts, O. C. Jones a William Prichard i roddi gair o gyng- or- i'r par ieuanc; tri o ddynion cyd- marol ieuanc. Wedi ychydig gyngor- ion ganddynt ar ddyledswyddau dyn yn ei gartref, sef gofalu am y tan a golchi llestri, &c., yna yr oeddynt yn ei anog i arfer y ddyledswydd deuluaidd bob dydd. Tarawodd hyn fi a syndod, ac ar yr un pryd a gwrid o euogrwydd. Yn sicr, nid annghofiaf gyngorion y gwyr ieuainc hyn; arddangosant ddi- wylliant a grym yn eu Jiymadrodd, a phrofiad diysgog o'r hyn oeddynt yn ei ddywedyd; ac hefyd fod yr amgylchedd y maent yn byw ynddo yn llawn o'r vsbryd teilwng hwn. Dywedai y Parch. Roberts wrthyf ei fod yn gwybod am amryw o rai nad oeddynt yn aelodau ag oedd yn arfer cadw y ddyledswydd deuluaidd yn rheolaidd. Goddefwch i mi ddadgan fy nheimladau drwy ddweyd mawr yw eich braint. Bydd eich bywyd yn llawer hapusach yn y byd hwn a'r etifeddiaeth yn dragwyuu- 01 yn y byd a ddaw. Cafwyd anerch- iadau byr a phwrpasol gan Mrs. R. T. Roberts a Mrs. R. J. Hughes. Dygwyddiad hapus oedd fod Mr. a Mrs. Thomas Howell o Minneapolis, yn bresenol tra ar ymdaith eu mis mel; y ddau wyr ieuanc yn gefndryd. Yn ddiweddaf galwyd ar y gweinidog i gyf- lwyno ar ran y Gymdeithas Feibl hardd i'r par ieuanc a water set. Nid oes angen ei ganmol ef. Mae ei allu a'i ffraethineb yn ddihysbydd ac yn wy- byddus trwy y byd Cymreig. Ar ol canu a chael ychydig ymborth, ymadawodd yr oil gyda dymuniadau goreu i'r ddeu- ddyn ieuanc.—Traeth Bach.
Advertising
Gofelwch am yr Elwlenod Mae gwendid yr elwlenod yn rhag irwyddo crydcymalau neu Bright's Dis aase. Ni ellir diystyru yr arwydd lleia1 ) anmhariad arnynt. Dylid cychwyr; criniaeth ofalus gynted y telmlir yr an aahariad lleiaf yn nhueddau yr elw lenod. Gall y boen fod yn ysgafn i ddechreu I. thybir efallai nad yw yn werth sylw r bydd iddo glirio i ffwrdd mewn diwT aoo neu ddau, ond Nad annghofier fod > aoen, pa mor ysgafn bynag, yn rhag irwyddo aflechyd gwaeth. Dylid clirio y chwysigen, iau, a'r elv enod o bob ymgaseliad o sylwedda cwenwynig. J. B. Williams Kidney & Bladder Cure ena hyny, a mwy na hyny, cliria gwsed o Uric Acid, yr hyn achosa, Gryd cymalau. Dyma dystiolaeth o'i werth. J. B Williams Co.: foneddigon: Ychydi.i arythnoflau yn ol anfonasoch i mi ar f; ighais botel o'ch cyffyr rhagorol at y irenau a'r yswigen. Yn awr, anfon Neh dair potel arall i mi, gan fy mo( rn argyhoeddedig ei fod yn gwneyd llej iirfawr i mi. Yr aiddocb yn gywir, W. W. WATTUNI, Cor. 7th Church St., Carbondale. Pa DOLAR Y BOTEL. Ar dderbynlad 83.00 anfontr gydalr Express Dair o Boteli a thellr y cludiae "n llawn yn y Talaethau Urtedlg a Canada. JOHN, B. WILLIAMS CO., 44 South St., Utica, N. Y.
Family Notices
GEVHPRIODI-MARW Gefynir Tal, yn ei 25 cents am bob ped- air llinell, am gyhoeddl Barddoniaeth yn Ngholofn y Genedigaethau a'r Mar- weiaethau. PRIODWYD. EVANS—J"ONES.—Tach. 25, 1914, yn 814 Cuyler Ave., Oak Park, Ill., cartref rhieni y briodferch, gan y Parch. John C. Jones, unwyd mewn priodas Mr. Hugh M. Evans, brodor o Ixonia, Wis., a\Miss Margaret Gwen Jones. Mae y ddeuddyn dedwydd yn aelodau ffyddlon yn Hebron. BU FARW. HUGHES.—^Friend after friend de- parts." Wele un arall o'r hen gydna- byddion wedl ei alw oddiwrthym yn dra. sydyn, drwy farwolaeth y brawd Wm. John Hughes, Cincinnati, 0., yr hyn a gymerodd le foreu Sabboth, y dydd cyntaf o Dachwedd. Mab oedd efe i William ac Esther Hughes, Pittsburgh, Pa., ac yno y'i ganwyd Medi 14, 1852, ac felly yr oedd ychydig dros ddwy a thriugain oed pan ddaeth y diwedd. Pan oedd efe tua phum mlwydd oed, symudodd ei rieni i Swydd Jackson, 0., gan ymsefydlu gerllaw Oak Hill, lie y buont fyw hyd oddeutu 1869, pryd y dy- chwelasant i Pittsburgh. Mawrth 18, 1876, ymunodd William John Hughes mewn priodas a Miss Hannah Morgan, o swydd Gallia, 0., ac yn fuan wedi hyn daethant i 'Cincinnati, ac yma y buont yn preswylio hyd o fewn ychydig wyth- nosau yn ol, pryd y symudasant i Southgate, Ky., yr hon sydd faesdref fechan, brydferth, yn ucheldir Ken- tucky, rhyw bump neu chwe milldir oddiyma. Ganwyd iddynt bump o blant, o'r rhai y mae yn aros Miss Margaret Hughes, Mrs. 'Esther Schermer, a Mrs. Anna Dearwester. Saer ac adeiladydd ydoedd wrth ei al- wedigaeth ac yr oedd yn grefftwr nod- edig o fedrus a chelfydd, a'i orchwyl olaf oedd adeiladu cartref i'w ferch yn Southgate, yn yr hwn waith y icymerai ddyddordeb neillduol; ac yno y daeth y diwedd, cyn gallu o hono gwbl orphan yr hyn oil oedd yn ei fwriad. Yr oedd Mr. Hughes yn frawd i'r blaenor adna- byddus ac athrylithgar James M. Hughes, Cincinnati, a'r ddiweddar Mris. Wm. Winkelman. Gwr hynaws a thaw- el oedd efe, hynod am ei gydjrmdeimlad a'r angenus a'r trallodus, a pharod iawn ei gymwynas. Cymerodd ei gladdedig- aeth le, Tachwedd y pedwerydd, yn Imynwent brydferth Spring Grove, Cin- cinnati. Gwasanaethwyd yn y ty ac wrth y bedd gan ei weinidog, y Parch. M. O. Evans, iD. D., a datganwyd amryw ddarnau dewisol dan arweiniad yr Athraw,D,avid Davis. Nawdd y net fo dros y weddw a'r amddifaid.—iCtyflaill.
HUMBOLDT PARK, CHICAGO. I
HUMBOLDT PARK, CHICAGO. Gan Wm. Is'hmael Jones. Daeth oynulliad dda yn nghyd nosi Wener diweddaf i da-eulio awr a haner mewn cyfarfod amrywiaethol dan nawdd y Gymdeithas Lenyddol. Yr oedd rhaglen ddyddorol wedi ei pharo- toi, ac aed drwyddi yn fywiog ac i fodd- lonrwydd. Oafwyd beirniadaeth Mr. John T. Jones ar siaith o "lythyrau caru," a dyfarnodd eiddo Mr. Wm. Ellis Roberts yn oreu. Rhoddwyd doler o wobr yn y gystadleuaeth; gwranda- wyd ar ddarllen y llythyr gyda bias. Cystadleuaeth arall oedd darllen darn heb ei atalnodi; Mr. Wm. Edwards yn oreu. Cianodd Mr. Hugh C. Owen'am- ryw weitlhiau yn swtnol, pawb wrth eu bodd yn gwrandaw. Adroddodd Win. Ellis Roberts "Anerchiad Glyndwr" yn hynod effeithiol, a thystiolaeth pawb ydoedd eu bod wedi cael amser rhagor- ol. Cynialiwyd dau gyfarfod gweddi ddydd Diolchgarwch; cynulleidfa dda yn mhob cyfarfod, a phawb yn wresog yn yr ysibryd yn gwasanaethu yr Ar- glwydd. Cawsom y fraint o weinidogaeth a chymdeithas y Pardh. Hugh D. Jones, D. D., Penrhyndeudraeth, G. C., y Sab- both diweddaf, er ei fod yn cwyno o berwydd anwyd trwm. Pregethodd yn rymus ac effithiol, a gadawodd y ddinas hon heddyw am Venedocia. Deallaf y bwriada gyraedd yn ol i Gymru tua'r Nadolig.
Advertising
UNDERTAKING ROBERT RATLEY, MILTON D. COE H. F. Slawson Funeral Co. Parlors 3 & 5 Blandina, Williams Bids Open day and night. Phone 173. LANKTON, WHITE & CROCKER- UNDERTAKERS. i Mr. White formerly with H. F. Slaw ton; Mr. Crocker formerly of F. A. Cas Idy Co. 196 Genesee Street. Open da1 nd night. Telephone No. 4. A. OASSIDY 00. UNDERTASER, 41 GENESEB ST., UTICA, N. Y. n agored ddydd a nos. Telephone 18- Williams, Undertaker, 1141 WEST ST. Corner Eagle St. Utica, N. Y. TELEPHONE 2600 J. Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli s H.D. SHELDON I U N-D E R T A K E R I i .-= = E "Official Undertaker æ E to the E = Cambrian Benevolent 5 5 Society = = of Chicago" i | 92W.Ma?BaSt? Chtc?e || | r?!!OMMenrM393  ijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiitiiiiiiiii ^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiTiitiiiiiiiiiiiiiiiiHniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^ æ EI FLA S A',f CHWAETH Yt.4"R HYN WNA i [ BAKER'S COCOA | Yn Haeddiaaol Boblognidd, = | Bwyd-ddiod hollol bur, hyfryd a = | hollol iachusol, wedi ei wneyd gan 1 gym ysgiad gwyddorol o fTa Cocoa | | o radd uchel., o ddull-wneuthuriad æ | B peirianol perffaith. | E SB ImNt Mynwci; yr un didwyll, wedi ei wneyd yn unig gan E | ?t?? Walter Baker & Co. Limited 1 E ?S!t E dK. eglliiC Established 1780 Dorchester, Mass. = V. 8. Fat. o& = Sllllllllllllllllllllllllllllllll»limi!IIIIIIIIlllHllllllllH!llllllIlllllllIIII!lll!llllllinil!l|||I|r=
1"-"-- 1--: POBL A PHETHAU…
1" 1- POBL A PHETHAU YN Pil I S-I BURGH, PA. Pittsburgh, Pa.—Un o'r pethau mwy- af dymunol, a pheth sydd yn boddio pawb (ac eithrio y Gas Companies a'r masnachwr glo), ydyw y tywydd. An- hawdd ydyw credu rywfodd mai mis Rhagfyr ydyw. Mae y newyddiaduT- on dyddiol yma yn ein hysbysu nad oes neb sydd yn fyw yn cofio tywydd mor hyfryd a pharhaol a hwn. Wel, diolch- wn am dano, o herwydd y mae yn werthfawr iawn yn yr argyfwng pres- enol, pan mae miloedd allan o waith. Nos Sadwrn, Tachwedd 21ain, cafwyd darlith ar yr Anrhydeddus D. Lloyd George gan y Parch. H. Herbert Parry, M. A., New York, yn addoldy y Bed- yddwyr Cymreig ar Chatham St. Yr oedd y ddarlith dan nawdd Cymaeltnas Cynorthwyol Merched Dewi Sant, a'r elw i fyned i gynorthwyo y rhai hyny ag sydd yn dyoddef yn Nghymru o herwydd y rhyfel fawr bresenol. Drwg genym orfod hysbysu mai ychydig iawn oedd nifer y rhai oedd yn bresenol; beth oedd yr achos nis gwyddom, o herwydd yr oedd testyn y ddarlith, y darlithiwr a'r darluniau wedi cael eu hysibysu mewn amser ac yn mhob rhan o'r ddinas. Yr oedd pris y mynealad yn isel fel y gallasai pob Cymro ei dalu, a'r lie y cynaliwyd y ddarlith yn gan- olig a hwylus o bob cyfeiriad. Yr oedd gweled gan lleied wedi dyfod yn di- galoni y rhai oeddynt wedi trefnu y ddarlith. Galwyd ar amryw o samur- ion cyn dechreu ar y ddarlith, a chaf- wyd caneuon da gan yr oil. Cyflwyn- wyd y darlithiwr i'r gynulleidfa gan Mr. David Gibbon, llywydd Cymdeithas Dewi sânt. Yr oedd y ddarlith yn ddyddorol, yn neillduol pan yn cael y darluniau prydferth o wahanol leoedd, er i ni weled yr atleiladau lie yr oead Lloyd George wedi cael ei ddyrchafu iddynt, ei gartref yn Criccieth, etc. Yr oedd gan y darlithiwr lawer o ddarlun iau o Gymru, megys Castell Caernar- fon, Betws y Coed, Llanberis a Llyn Ogwen. Cafwyd rhai darluniau da o Ddeheudir Cymru hefyd: Caerdydd, Llandrindod, a lleoedd eraill; ond i mi, fel tasai, ddarllenydd, Llyn Ogwen aeth a fy mryd, ac yr wyf wedi bod yn eis- tedd ar ei lan brydferth er hyny. Yr oedd y darlun mor naturiol fel o'r braidd nad oeddwn yn gweled y brith- yllod breision yn chwareu yn ei ddwfr grisialaidd, ac mi fynwn fod yr hen bysgotwyr arferent fod yn y cychod i'w gweled a'u genweiriau yn eu dwy- law yn bachu y brithyllod i'w cawelli. Credwn fod pawb a fu yn y ddarlith wedi eu boddhau yn fawr. Yr oedd Mr. Parry yn traddodi darlith ar Gymru yn y' South Side y nos Lun canlynol, ac hefyd yn Woods Run nos Fawrth, a gobeithiwn fod Cymry y parthau hyny wedi troi allan yn well na Chymry can- ol y ddinas. Mr. J. R. Jones o'r East End Deposit and Savings Bank, trysorydd Cronfa D. Lloyd George er cynorthwyo Cymry yr Hen Wlad, a roddodd gyfrif o'r tan- ysgrifiadau a dderbymoau. dywedai fod dwy fil o ddoleri wedi eu hanfon i ofal Mr. George; ac fod ganddo ddwy fil arall yn barod i'w hanfon. Nid oedd- ym yn meddwl fod yr hyn ddywedodd Mr. Gibbon yn hollol gywir, sef fod Pittsburgh wedi casglu mwy na'r holl leoedd eraill gyda eu gilydd. Nid yw yn deg i Pittsburgh gael clod sydd yn ddyledus i leoedd eraill drwy y wlad, o herwydd mae y Gronfa uchod yn cy- meryd i mewn danysgrifiadau o wa- hanol siroedd a Thalaethau. Os ydym wedi cam ddeall Mr. Gibbon, ie ryad- wn yn barod i hysbysu hyny yn ein nodion cyntaf ar ol ein argyhoeddiad. Sabboth, Tachwedd 22ain, llanwyd pwlpud addoldy y T. C. Cymreig, Oak- land, gan y Parch. J. R. Thomas, M. A., Eibenslburg, Pa., sef cynweinidog yr eg- iwys. Yr oedd yn dda genym oil ei weled ef a'r teulu yn edrych mor dda. Sicr fod awelon per y mynydd yn dy- gymod a hwy. Pregethodd yn Gymraeg y boreu, ac er nad ydyw yn defnyddio yr hen iaith yn Ebensburg, yr oedd mor llithrig a hwyliog a phan yma yn Pitts- burgh. Bu bron i'r hen emynau a gwyn- ebau siriol yr hen famau ei atal i ddweyd gair, ond neidiodd am ei dest- yn, sef "Nid oes arnaf gywilydd o ef- engyl Crist," a phregethodd yn fendi- gedig. Yr un Sabboth yr oedd y Parch. E. L. Hughes, ein parchus weinidog yn llanw pwlpud eglwys Youngstown, u., a sicr genyf iddynt gael prydiau blas- us a maethlawn, a gobeithio y bydd yr' effaith yn achos i amryw ymofyn am le yn nhy eu Tad. Da fydd gan hen gyfeillion John Grif- fiths, Mynydd Llandegai, gynt, ddeall ei fod yn un o'r rhai sydd yn y blod- eudy mawr yn Schenly Park, yn planu blodau a phlanigion. Parhau yn analluog mae yr hen frawd siriol David Thomas, Woods Run, ac er ei fod wedi ei gaethiwo er ys blyn- yddau, nid ydyw yn cwyno na grwg- nach dim, yr hyn a ddengys ei fod yn -cael nerth a chysur yn y Gwr a rydiodd yr afon o'i flaen. Digon gwanaidd ydyw yr hen Gym- raes Mrs. Hall, Dormont, ond mae ei hen gyfeillesau yn galw yn fynych i'w chyBuro yn ei chaethiwed. Nid ydyw yr hen chwaer, Mrs. Ann Evans, South Side, yn dda er ys tro, ond daw i'r moddion pan yn alluog, a da fydd gen- ym ei gweled. Wrth feddwl am yr hen Gymry sydd yn ein dinas, llawer o honynt nas gaii- ent adael eu cartrefi o herwydd gwen- did, henaint, ac annghyfleusderau teith- iol, daeth i fy meddwl y priodoldeb o ffurfio ryw fath o gymdeithas i ymwel- ed a'r hen a'r methiantus; cymdeithas heb lawer o dwrf nac awyr boeth yn pertyn iddi, ond ei phrif amcan i gal- onogi a chysuro y caethiwus trwy ym- weled a hwy, eu dyddanu a chanu em- ynau, adrodd ac anerchiadau byrion. Mae llawer o gymdeithasau yn cael eu ffurfio yn y dyddiau hyn, a phaham na ellir ffurfio Cymdeithas Ymweliadol an- enwadol er mwyn ein hen bobl? Llawenydd mawr i mi oedd gweled darlun o'r hen gyfaill a'r Cymro sercn- oglawn, Ben Williams yn y "Drych." Byddaf yn darllen ei nodion gyda dydd- ordeb mawr, ac mae Ben i'r point bob amser. Mae llu o adgofion yn dyfod i'r meddwl wrth edrych ar ei ddarlun, un adgof yn neillduol, sef Colar y Good Templars. Hir oes ac iechyd iddo, ici y gall ddyddori ei hen gyfeillion a nod- ion o ddygwyddiadau yn yr hen ardal. Gwelaf fod y nodion wedi neidio yn mhellach o lawele nac y dychymygais, ond fe wyr y swyddfa sut i'w tori heb friwio teimladau.
Advertising
Argraf f u Destlus Nid yr argraffu rbad yw y goreu bob amser, eitbr yr ar- graffu (lostlus. Y mae Swydd- fa'r "DRYCH" yn troi allan y math goreu o argraffu am bris- iau rbesymol. Gan fod Argraffu Cymraeg wedi bod yn rhan helaeth o waith y Swyddfa hon am gyf- nod o haner canrif, crwyddom 8ut i'w wneyd yn gywir, glan a destlus. Gwahoddwn chwi an- fou eich argraffu yma THOS. J. GRIFFITHS Swyddfa'r "DrychlI Utica, N. V. READ THF, CAMBRIAN The Very Latest War Illustrations will appear in the CAMBRIAN from now on. Pungent Articles on the Vital (Topics of the Day. SIL.00 per Year Sent to subscribers of Y DRYCH for 50 cents. Issued every 2 weeks. Send for sample copy. Thos. J. Griffiths, PI b., Utica, N. Y. J
I WOODS RUN, PITTSBURGH, PA.I
I WOODS RUN, PITTSBURGH, PA. I Gan Erfyl. I Gwelwn fod blwyddyn arall yn tynu tua'r terfyn, ac felly yn ein tynu ninau gyda hi. Mae hen ddiareb yn dweyd, "Nid yw amser byth yn aros, ond wrth ei waith o hyd." Myned heibio mae pob peth yn y byd yma i blith yr un a fu. Nid wyf yn gwybod am ddim eyn- yrfus i gymeryd lie yn y ddinas hon tua'r Nadolig yma, oddieithr fod rhyw symudiad yn nglyn a chymdeithas Dewi Sant, oblegid mae y gymdeithas hon yn cynllunio rhywbeth yn barhaus a fyddo er lies a daioni i'r Oymry. Os am Eis- teddfod, y lie agosaf ydyw New Castle, a gellir cymeryd y cerbyd trydanol-tuag yno foreu Nadolig i fwynhau y dydd yn swn can a moliant, yn nghyd a rhan- au eraill o waith y dydd. Cawn fod Proff. T. J. Davies, Stulben- ville, Ohio, yn talu ymweliad wythnosol a'r ddinas hon, gan fod ganddo luaws o ddysgtblicn o gwmpas y ddinas. Beallwyf fod William Nathaniel, Market Street, yn yr ysbyty i fyned o dan driniaeth lawfeddygol i dori y cataract oddiar ei lygad de. Tua phedwar mis yn ol, bu dan yr un or- uchwyliaeth o'r blaen gyda ei lygad chwith. Trodd yr anturiaeth allan yn llwyddianus fel y mae yn awr yn gallu gweled yn eglur. Ar daith heb waith ydyw ar lawer o bobl y gymydpgaeth hon, fel llawer o gymydogaethau eraill y dyddiau hyn. Dim archebion ydyw y swn yn niheib man braidd. Dysgwylir y daw amser gwell ar ol y gwyliau, a gobeithio mai felly y bydd. Tra thebyg na fydd i'r hen batriarch Germanaidd Santa Claus dalu ymweliad a ni eleni, oblegid fe fydd yr hen Gaiser wedi cymeryd meddiant llwyr o hono gan ei osod yn y fyddin. Felly, fe fydd yn rtiaid i'r plant edrych wrth Uncle Sam am ei anrhegion Nadolig. Deallais i'r swper a gynaliwyd er budd trysorfa capel newydd y Bedydd- wyr ar Davis Ave., N. S., nos lau, Tach. 19, droi allan yn llwyddianus yn mhclb ystyr. Dywedir i'r merched a'r bech- gyn weithio hyd btaich ac ysigwydd gyda'r anturiaeth, fel y maent yn teil- yngu clod am eu gwasanaeth. Traddodwyd darlith yn nghap-el y Presibyteriaid ar MoClure Ave., Woods Run, nos Lun diweddaf, gan Dr. H. Her- bert Parry, New York, ar fywyd a hel- ynt yr Anrhyd. D. Lloyd George, ',gyda darluniau symudol o wahanol leoedd yn Ngogledd a Deheudir Cymru. Mae Mr. Parry yn siaradwr hwylus a derbyniol iawn. Aeth trwy ei waith yn ganmol- adwy. Daeth cynulliad Iluosog yn nghyd, a phawb yn yrnddangos wedi cael ei llwyr fcddloni. Dymunaf Xadolig llawen a blwyddyn newydd dda i'r holl ddarllenwyr, yn nghyd a Golygyddion a staff y "Drych."
Advertising
G VV ALIA HOUSE. 509 W. 23rd STREET, NEW YORK CITY. DAVTD WILLIAMS Y Ty Cymreig zlgosaf i'r Cun ard, y White Star a'r American lines. Gwerthir tocynau i bob parth o'r byd am y Prisiau Isl. af gyda'r gwahanol gwmniau. Yr wy! a phrofiad blynydd-au, ac felly a mantais i sicrhlu y lle- oe<ld goreu. Cyfarfyddaf a phawb ond eaeJ gair yn mlaen. Llety glan a dymunol 1 ym wel- ;wr Prisiau rhesymol. Ann y Foty'n Mynd i'r Mor 9 Niter o ystraeon digon difyr ac iach- us ay'n y llyfryn hwn. Y mae'r awdwr yn wr o Faldwyn, ac yn ddisgynydd o'r diweddar Mr. Humphrey Humphreys, Cornorion, pregethwr cynorthwyol pofol- ognidd yn ei ddydd, ac anwylir ei goffad- wriaeth am oesau gan Wesleyaid. Ym- fudodd Mr. Sam Ellis i'r Amerig ryw bymtheng mlynedd yn ol, ond deil i goflo'r wlad a'i magodd. Eglur yw fod galuido ddawn i nyddu chwedlau pur ffratth, ac yn fedrus i ddarlunio'n darawgar olygfeydd a chymeriadau. Jyhoeddodd y llyfryn hwn ar gais rhai a'i gydwiadwyr yn yr Amerig, ac ym- idengys fod cryn werthu arno dros y Werydd. "Ann" sy'n cael y lie amlycaf yn y llyfr, ond ceir dipyn o hanes "Tomos," ac hefyd "Sian y byd hwn a Sion y byd arall." Gwneir defnydd hel- aeth o "eiriau gwerin" dwyreinbarth Maldwyn. Nid oes ynddo ymadrodd i bruddhau neb, na-c i ddolurio chwaeth y mwyaf sensitive. Hyderaf y gwertiiir llawer arno'r ochr yma'n ogystal a'r ochr draw i'r Werydd.—Y "Gwyliedydd Nellvydd." PRIS JOC- Ar werth gan SAM ELLIS, 43 South St., Utica, N. Y. [ CUNARD MAJL IJNB Mewn Bodolaeth er's 49 Mlynedd. Yr Efeilliald (Screw Steamers). LUSITANIA AND MAURETANtA, Sl,500 Tunell. 31,937 Tuneli. Quadruple Screw Turbine Steamers. AQUITANIA, yr agerlong Brydeialflf fwyaf. LACONIA, 18,150 Tunell. CARMANIA, Triple screw turbine, UM4 tunell. CARONIA, twin screw, lit,. tunell. FRANCONIA, 18,142 tunalL CAMpania, 12,950 tunell. Yn Mhlitn Agerlongau Mwyaf, CyflyinajC m Ardderchocaf y Byd. Yn morio DDYDDIAU MERCHER a SADWRN rhwng New York, Boston » Lerpwl, gan alw yn Queenstown. SALOON ODIDOG AIL GABAN A STEERAGE DIGURO I DEITHWYR AR BOB AGERLONG. LUSTTAlNIA, Dec 5, A. M. ORDUNA, Dec. 12, 10 A. M. TRANSYLVANIA, Dec. 19, 10 A. M. Piers 54-56, foot 14th St., North River. New York. THE CUNARD S. S. CO., Ltd., 24 State St., New Yark. AGENTS YN UTICA, N. Y.-A. IL Rob. erts, 58 Howard Ave., J. H. )(cGarT1" Mann Building. POULTNEY.—W. H. Rowland. NEW YORK MILLS.-Griff Williams. GRANVILLE.—Rees G. Williams. MILWAUKEE, WIS.-J. E. joneg, Shepard Ave. 1869 1914 FERRIS & CO. 6ENERAL INSURANCE Renofid to New Loeatioa 166 Genesee St. Room 2 Next to Utica Truet & Deposit Co. WILLIAM D. FERRIS ARTHUR D. JONES. DENVER, COL. Y CAMBRIAN (Cartref y Cymry) RHAD! CYFLEU81 CYSURUSI Telerau Arbenig I Letywyr 8efydlol Dan Arolyglacth. THOMAS OWEN 1300 Curtis Street, Denver, Colo. DENVER, COLORADO. Te'r B-enin a Brookdale Ceylon 50c. y pwys o fewn dinas Denver; gyda'r Post drwy y Dalaeth 55c. a 60c. y pwya. yn ol y pellder. Archeber gyda MORGAN DAVIES, Box 338, Denver, Colo. LIVERPOOL THE SHAFTESBURY, MOUNT PLEASANT. NEAR STATION. Mt. Pleasant cars from Landing BWot stop at the door. A first class Temper- ance Hotel with electric lights am 4 modern conveniences and moderate charges. Welsh spoken. Tel. Shaftes- bury Hotel, LiverpooL ENOCH mv ANS. 386 Wist St., NEW YORK OFFICE, PALACE HOTEL Agent Cymreig Hynaf y White Star, Cunard a'r American lines yn New York. Bydd yn cyfarfod pawb a brynant eu tocynau gydag ef ac yn eu gosod ar Y agerlongau. Cyfeirier ato fel uchod. HOTEL GW ALIA UPPER WOIURN PLACE, LONDON, Wit Centrally situated withm litre minute? walk of Eustos Station. 1M Rooms Luxuriously FurnighO4 Passenger lift to every floor; ail the C1'C> ern improvements; beautiful mar- ble Entrance Hall. Bed, Breakfast, Morning Bath and A1. tendance, So. each persou. Telephone No. 3468 Central. Managing Director, John W. Jenklna. Telegraphic Addresa, "Gwynfa," London LONDON. JONES' HOTEL Successors to Mr. Roberts,Thanet Place 7 a 8 Suffolk Street, Pall Mall, London Most Central Position in London, Adjoin ing Travalgar Square. Within five min- utes' walk of Charing Croes and tlao Houses of Parliament. 'Buasea for all parts of London pass the end of the street. An Ideal Hotel to stay at. Hemi Com fort a. DIGON 0 GYMRAEG. Moderate Terms. Electric Light throughout. H. R. JONES, PROPRIETOR. KENNETH HOTEX; FIRST AVE. a CHERRY STt* SEATTLE, WASH. Ystafelloedd glaa a ebysurnft. 1 gwesty Cymreig agosaf a mwyaf eyflenu t'r agerlongau, ac o gwaJtÄ y<?- ydig tynydau o gerdded 1 orsaf y <?e? Sordd. MORRIS JONE, P*rch**no» Eglwys Hebron, Chicago, IlL Adams St, congi Francisco Avs. Cenadwr: GWlLYK It JOXBS, 2942 Wilcox BL Ond anfon ato, cyferfydd ein Cenadwr Ormry dyeithr ar ou dytodiad I'r ddlna* nea eo mynediad trwodd. Telephone, Garfield 6196.