Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
RHYFELYN EWROP
RHYFELYN EWROP Y FYDDIN RWSIAIDD YN PARHAU YN LLWYDDIANUS.-Y GER- MANIAID 0 FLAEN VERDUN. GERMANI YN DECHREU DOFI.—YR ARABIAID YN CODI YN ERBYN TWRCI. I Y drafferl, vn Mexico.-Bukowina oil vn nsrhafael Rwsia.—Yr Arlvw- vdd a Carranza. Dal i ymffrostio y mae Germani, a chymer gryn lawer o guro arni cyn y ceir ei balchder a'i thraha allan o honi. Yn un o gyhoeddiadau trymion Berlin y dydd o'r blaen ymddangosai penderfyniad Germani i guro Ffrainc gyntaf, ac yna croesi i Lloegr, obleg- id, ebe efe, nid oes gobaith am der- fyniad y rhyfel cyn mwydo Prydain a gwaed y bobl yno. Dyna ymffrost yr anwariaid Germanaidd. Gobaith gwan sydd iddynt lanio fyth yn Lloegr. Rhaid iddynt wneyd yn well nag y gwnaethant. Ar gyffiniau Awstria i'r gogledd ymddengys fod y Germaniaid yn brys- io yno i gymorthi yr Awstriaid sydd yn ymollwng yn mhob cyfeiriad o flaen y rhuthr Rwsiaidd. Foreu dydd Mercher, hysbysid fod y fyddin Awstriaidd wedi ei thori yn ddwy, a. chyfran y Cadfridog Pflanzer ar encil i gyfeiriad y mynyddoedd; a hysbysid fod y Germaniaid yn cymorthi yr Awstriaid yn ofer. Nid yw yn debyg y gall Germani fforddio estyn y cym- orth digonol i'r Awstriaid. Dal i ymosod y mae y Germaniaid ar amgaerau Verdun, ond yn ol yr ad- roddiadau ni ymddengys eu bod yn agoshau nemawr at y nod. Cryn ddir- nad sydd wedi bod yn nglyn a rheswm Germani dros wneyd y fath aberth i dori drwodd yn Verdun, ac yn ddi- weddar ar y mor yn Mor y Gogledd. Y gwir achos fel a ddaeth i Lundain o Ysweden yw fod Germani mewn cyflwr enbydus o newyn, ac fod yn rhaid i'r Kaiser wneyd ffordd i gael ymborth neu roi i fyny yr ymdrech. Mae y bobl yn marw o eisieu, a'r cau arnynt yn dynach yn awr na gynt, ac felly fod yn rhaid i Germani gael bwyd yn ddi- oed. Curwyd hi yn ol yn Mor y Gog- ledd, ac nid oes gobaith yr a drwy Verdun. Hysbysid fod yr Eidaliaid yn symud yn mlaen eto ar gyffiniau Aws- tria, o herwydd fod Awstria a'i dwy- law yn llawn yn ymdrechu dal y Rwsiaid yn ol. Yn y wasg ddydd Iau hawliai y Ger- maniaid eu bod wedi atal rhuthr y Rwsiaid i gyfeiriad Kovel a Vladimir- Volynski, ond yn ol yr adroddiad o Petrograd yr oedd y Rwsiaid yn am- gylchu ar y ddwy ochr fel ag i 'beryglu dyogelwch y Germaniaid. Bydd cyr- aedd Kovel yn fantais fawr i Rwsia. Symud yn mlaen y mae Rwsia o hyd, a ddydd Iau hysbysid fod rhif y car- charorion wedi cyraedd y cyfanswm Mehefin 15 o 170,000 a 3,350 o swydd- ogion heblaw symiau mawrion o ynau, arfau a nwyddau rhyfel. Bob dydd o'r braidd y daw adrodd- iadau am ymosodiadau ffyrnig y Ger- maniaid ar amgaerau Verdun, gyda'r un canlyniadau o'u taflu yn ol gyda cholledion trymion. Ymddengys yr ymosodiadau ofer hyn yn wiriondeb yn ngoleu y colledion a'u haneffeith- iolrwydd. Nid ydynt ond cynyrch cyn- dynrwydd. Mae arwyddion amlwg y dyddiau hyn fod Germani yn dofi yn raddol a'i bod yn d-echreu sylweddoli fod ei huchelgais i reoli y byd yn oferedd, ac y bydd rhaid iddi ymfoddloni wedi yr holl erchyllderau ar ei chyffiniau cyf- yng. Y mae y Cangellydd Bethmann- Hollweg eioses wedi dadgan nad ei ddymuniad yw cadw Belgium na y rhanau o Ffrainc y mae y Germaniaid wedi oresgyn. Ymddengys fod y Cym- deithasolwyr wedi sefyll dros hyn yn gryf,a Germani ei hun wedi sylweddoli ei hun nas gall hi gyraedd ei nod gyd- a'i gallu a'i hadnoddau yn gwanhau. Hysbysid o Amsterdam y dydd o'r blaen fod hyd yn nod y tatws yn brin yni Cologne, Germani, ac fod eu gwerthiant i'w atal yn hollol. Nid yw y cvflenwad ond dau bwys a haner y pen yr wyth- nos. Pair hyn fod Germani eto yn cyn- llunio trefn newydd i ranu yr ychydig ymborth sydd yn weddill. Daw i'r am- lwg drwy chwiliad swyddogol i ddin- asoedd fel Leipsic fod cybyrddau tai fuont gynt yn gefnog yn brin o fwyd, ond yn unig ychydig gyflenwad ar gyfer pob pryd. Ni oddefir ystorfa o fwyd yn mhlith hyd yn nod y mawrion. Cafwyd cryn drafferth gyda Groeg o'r dechreu, y Brenin o blaid Germani, y Frenines yn chwaer i'r Kaiser, ac yn ddiau yn dylanwadu yn ddrwg ar rai o flaenoriaid y llywodraeth; ond noslau hys'bysid fod y llywodraeth o'r diwedd wedi rhoi i fyny yn hollol i ofynion y gwledydd Cyngreiriol, a sicr yw iddi blygu o herwydd y cau sydd wedi bod arni er's tymor. Ychydig ddaw o Salonika yn nglyn a bwriadau y fyddin unol yno. Mae yno barotoadau mawrion oddiar de- ehreu y gauaf, ond nid oes dim wedi ei wneyd hyd hyn, nac arwyddion am symudiad. Dychymygir cryn lawer, ond tebyg fod gan y gwledydd cyng- reiri'ol gynllun unol ac yr amlygir ar fyr beth yw. Feallai mai yr amcan yw aros hyd nes y bygythia Rwsia ei dyo- gelwch, ac yr encilia Awstria allan o Serbia o Montenegro, fel ag i roi cym- elliad i'r fyddin unol yn Salonica wneyd ymosodiad ar Twrci a Bwlgaria. Hysbysid fod Rwsia- wedi cymeryd dinas Radautz, i'r de o Czernowitz, ac fod cyfran o'r fyddin Awstriaidd wedi ei ehau rhwng hyny a chyffiniau Rwmania. Ddyddiau Iau a Gwener, cyhoeddid newyddion rhyfedd yn nglyn ag ymgod iad yr Arabiaid yn erbyn y Twrciaid, a'u bod wedi cymeryd meddiant o Ddinas Santaidd, Mecca, a phorthladd- oedd cyfagos, ac wedi cyhoeddi eu hannibyniaeth ar awdurdod yr ymer- odraeth Dyrcaidd. Hefyd fod terfysg cyffelyb yn Kerbela, heb fod yn mhell o Bagdad. Golyga hyn ddiwedd ar reolaeth y Tyrciaid yn y parthau hyny. Mae yr Arabiaid wedi Iblino ar reolaeth Twrci; ac un reswm a roddant yw fod y Swltan wedi dqro-stwng ei hun i'r Kaiser o Germani ac wedi ymgyfamodi a'r aflan. Dengys hyn eto gamgymer- iad Germani yn nglyn a'r byd Mahom- edanaidd. Y mae cyd-ddealldwriaeth rhwng Prydain a phenaeth yr Arab- iaid, a'r bwriad yw rhoddi pob cymorth i'r Arabiaid sefydlu eu hannibyniaeth a'u rhyddhau o afaelion y Twrc. Gyda llwyddiant y Rwsiaid yn Armenia a Mesopotamia a'r ymgodiad egniol yn Arabia yn y de, ymddengys fod tynged Twrci wedi ei selio yn y rhan hono o'r byd. Er y dywed yr adroddiadau fod yr Awstriaid wedi derbyn cymorth Ger- manaidd yn y gogledd, hysbysir fod y Rwsiaid wedi cymeryd meddiant o'r oil o'r braidd o Bukowina a'u bod yn agos- hau at Hwngari. Cymysglyd yw yr adroddiadau o amgylchoedd Verdun. Berlin yn hawlio ychydig enillion heddyw, ac yn eu colli yfory. Ddydd Sadwrn, cyraeddodd yr ad- roddiatau am y gyflafan y dydd o'r blaen yn Carrizal, Mehefin 21, pan y gwnaeth y Mexicaniaid ymosodiad bradus, ar gorff o filwyr Americanaidd, gan eu dyfetha yn agos. Cyfarfu y ddwy blaid yn gyfeillgar mewn ffordd, ac aeth y ddau benswyddog i ym- gvflafareddu a'u gilydd, pan y trodd y ewyddog yn ei ol allan o gyraedd, ac y dechreuodd y Mexicaniaid bradus danio gyda gynau peirianol yn ol cynllwyn blaenorol yn ddiau ar yr Americaniaid diamddiffyn ac anmharod. Allan o 13 0, hysbysir y lladdwyd nifer fawr. Yehydig o fanylion sydd am yr am- rafael. Yn ol yr hanes ddydd Sadwrn, saith gyraeddodd yn ol yn fyw. Erbyn hyn y mae Rwsia wedi gores- gyn yr oil o goron-dalaeth Awstria, sef Bukowina, ac y mae yr Awstriaid ar ffo i'r nivnyddoedd Carpathaidd. Yn y symudiadau yn ddiweddar. coll- odd yr Awstriaid yn fawr mewn dynion a nwyddau rhyfel. Ymddengys hefyd yn ol yr adroddiadau diweddaraf fod y Rwsiaid yn symud yn mlaen yn.Vol- hynia, talaeth arall, er fod yr Aws- triaid gyda chymorth y Germaniaid yn gwneyd ymdrech fawr i'w hatal. Pery yn ymdrech enbydus o am- gylch caerfa Thiamont a phentref Fleury, ger Verdun, y ddwy ochr yn colli ac yn enill: y tanbeleniad yn parhau o'r braidd yn gyson. Ar gvffinau Awstria i'r de hefyd y mae yr Eidaliaid yn symud yn mlaen yn radd- ol o herwydd gwanychiad yr Aws- triaid. Daw ambell i adroddiad o Berlin yn hawlio ataliad y Rwsiaid. ond an- effeithiol yw y gwrthsafiad. 0 Petro- grad daw newyddion gwell fod yr Awstriaid a'r Germaniaid yn gwanhau yn eu gwrthwynebiad, a hysbysir Ilwyddiant y Rwsiaid i'r de-orllewin o Lutsk, lie y torodd y Rwsiaid drwy reng yr Awstriaid a'r Germaniaid, gan gymeryd nifer o garcharorion a'u haner yn Germaniaid. Mae colledion y gelyn yn drwm o hyd. Ddyddiau Mawrth a Mercher, daliai v newyddion i gyraedd yn nglyn a sy- mudiad llwyddianus Rwsia yn nwyr- ain Awstria; hefyd yr Awstriaid yn parhau i encilio o flaen y fyddin Eidal- aidd yn ne-ddwvrain Trentino, ac fod yr Eidaliaid wedi adenill v rhanbarth rhwng afonydd Adige a Brenta. Y mae hyn yn ganlyniad ymneillduad y milwyr Awstriaidd i wynebu y Rws- iaid. Ymddengys hefyd fod y German- iaid yn symud nifer o'u milwyr o gymydogaeth Verdun i gynorthwyo yr Awstriaid. Hysbysir hefyd fod y fydd- in Brydeinig yn y gorllewin wedi de- ehreu ar ei hymosodiad ar y rhengau Germanaidd; felly te'byg y cedwir y Germaniaid a'r Awstriaid yn brysur am yr haf. Cyhoedda Petrograd fod y fyddin Rwsiaidd rhwng Mehefin 4 a Mehefin 23, w-edi' cymeryd 198,970 o'r Aws- triaid yn garcharorion, a dros fil o ynau o wahanol fathau. Yn ol a hysbyswyd yn barod, ymos- ododd corff o filwyr Mexicanaidd yn fradus ar nifer o filwyr Americanaidd ar neges heddychol; lladdwyd nifer o honynt a chymerwyd 23 yn gaeth i garchrfr Chihuahua; a rhoes yr Ar- lywydd Wilson hyd nos Fercher i Carranza eu rvddhau, neu y cvhoeddir rhyfel. Rhaid fvdd eu rhyddhau cyn yr a y llywodraeth i gyflafareddiad am heddwch o gwbl a Mexico. I o
Advertising
Ar ol dau fis o deithio yr wyf wedi cyraedd adref i Seattle* Diolchaf yn gynes iawn i bawb am eu cared- igrwydd dihafal yn mhob man. Pe ceisiwn byth dalu"r pwyth, byddwn cyn pen hir yn y tloty. I Cymellaf fy nghyieillion i ddal ar bethau goreu ein cened], ac i osod eu harian mewn Seattle Mortgages i enill 6 a 7 y Cant o Log clir. >■ v>; Joseph E. Thomas LLYWYDD Y Guardian Trust & Savings Bank, 801 First ,Ave.. Seattle. Wash.
I ALLAN O'R PAPYRAU CYMREIG.…
I ALLAN O'R PAPYRAU CYMREIG. I Mae 25 o aelodau Seneddol Canada a 41 o aelodau y Llysoedd Talaethol yn gwasanaethu yn y rhyfel. Dywed Morlys Sweden fod mwy na 600 o fwnfeydd er 'dechreu y rhyfel wedi eu golchi i'r lan ar eu glanau, ac fod mwy na 500 wedi eu dinystrio gan eu llongau hwy. Gadawodd o 70 i 80 o'r gwrthwyn- ebwyr gwirfoddol wersyll Kinmel Park am Ffrainc yr wythnos ddiwedd- af. Wrth iddynt ymadael chwareuai un o'r Silver Bands y "Dead March" yn "Saul." Ar arfordir Cymru rhwng Abergele a Rhyl y mae gwersyll Kin- mel Park-nid yn Prwssia. Rhoddir gwaith i oddeutu 15,000 o garcharorion Germanaidd sydd yn Mhrydain Fawr yn bur fuan. O'r rhai yna bydd 1,000 yn cynorthwyo adeil- adu dyfrglawdd fawr yn Nyffryn Con- wy, Gogledd Cymru. Telir cyfiog idd- ynt yn ol yr hyn dderbynia ein milwyr ni sydd yn garcharorion yn Germani. Weithian mae Coleg Duwinyddol Aberystwyth yn barod i dderbyn clwyfedigion a nifer o nyrses yn aw- yddus i weini arnynt, ond hyd yma nid oes sicrwydd am ddyfodiad y dy- oddefwyr.. Anhawdd meddwl am lec- yn mwy priodol i'r pwrpas na'r coleg ger y Hi. Pellder y siwrnai ydyw yr anhawsder mwyaf yn ddiau. Mae Geraint, unig fab yr Henadur J. M. Howell, Y. H., Aberaeron, wedi pasio drwy gwrs o ymarferiad gyda thrin peiriant ehedeg, ac yn awr yn Brooklands. Perthyna i'r Royal Fly- ing Corps. Mae yn amlwg fod ysbryd pwyll yn araf ddisgyn ar dribunlysoedd y wlad. Beth ddaw o fasnach y wlad os cym- erir yr oil o'r meibion ymaith? Eis- oes y mae amaethwyr y wlad yn methu gwybod sut i wynehu y cyn- auaf, ond nid yw unrhyw apel at y galluoedd milwrol yn tycio. 0 flaen Tribunal Apel Ty'r Cyffred- in, yr wythnos o'r blaen, apeliodd clerc yn y Swyddfa Ryfel am ryddhad fel gwrthwynebydd cydwybodol. Y Cadeirvdd: Dyn yn y Swyddfa Ryfel yn proffesu gwrthwynebiad cydwybod- ol i wasanaeth milwrol. Nid wyf yn bwriadu myned imewn i'r achos, a theflir yr apel allan. Yn newyddiaduron y Cyfandir, dy- wedir yn groew fod cais i sicrhau "Heddweh gydag Anrhydedd" yn awr ar droed. Y prif ysgogydd yw Brenin Spaen, a bydd iddo ddanfon gwyr dyl- anwadol at y gwahanol Alluoedd yn y dyfodol agos. Rhaid iddo sicrhau croesaw i'r "bobol ddiarth" cyn eu cychwyn ar daith mor bell, ac nid yw Spring Cleaning y Galluoedd Unedig drosodd. Dywedai Mr. Hughes, Prif Weinid- og Awstralia, y diwrnod o'r blaen, yn nghiniaw Arglwydd Faer Llundain, ei fod yn 'benderfynol o wario 20,000,- 00Op. mewn parotoi ffermydd i filwyr y wlad hono pan ddychwelant adref, a phe buasai Prydain yn gwario 200,- 0 00,00Op. yn yr un cyfeiriad, credai y buasai ar ei mantais yn fawr. Gwr yn meddwl yn eang a'i weithredoedd yn cyfateb yw y Cymro enwog hwn. Cydymdeimlir yn ddwys a'r Parch. S. T. Jones, Colwyn Bay, gynt o Rhyl, yn ei brofedigaeth o golli ei fab, Na- val Instructor T. Elwyn Jones, trwy suddiad ei long "Defence" yn ystod y frwydr fawr ar y mor. Yr oedd El- wyn Jones yn dra adnabyddus yn Rhyl, gan iddo dreulio y rhan flaenaf o'i oes yn y dref hono. Dringodd i fyny i fod yn hyfforddydd llyngesol, a meddai ar ymddiriedaeth lwyraf ei swyddogion. Nid oedd ond 27ain mlwydd oed. Tybir iddo gyfarfod a'i ddiwedd tra yn dinystrio llyfrau y llong (code signalling), yn ystod y frwydr. Yr oedd gartref bythefnos yn flaenorol. Mae cig yn brin yn Manceinion- mor brin, yn ol y cigyddion—fel y bydd yn rhaid i lawer fod hebddo am rai dyddiau. Bu yn rhaid i amryw gigyddion gau eu siopau, o herwydd eu bod yn methu cael cig i'w werthu. Y mae y prinder wedi peri fod y pris yn myned yn uwch. Gwerthid mut- ton chops mewn amryw- siopau yn Lloegr am Is. 8c. y pwys, a biff am Is. 6c Mai 22ain anfonodd milwr lythyr at filwr arall yn Ffrainc, yn yr hwn y mae yn cadarnhau yr adroddiadau gyhoeddwyd gan filwyr eraill ddarfod iddynt weled croes wen yn yr' awyr. "Cymerodd dygwyddiad rhyfedd le. Daeth milwr i fewn i'r lie yr oeddwn i a dau arall yn sefyll, a dywedodd wrthym: "Beth a wnewch chwi o hyn," gan gyfeirio at yr awyr. Wrth edrych i fyny, yn nghanol cwmwl du, gwelem groes o gwmwl gwyn. "Ar- wydd y groes," ydoedd, os ydoedd yn rhywbeth. Bu yno am oddeutu chwarter awr. Nis gwn ai arwydd er da ai er drwg ydyw." Mae safle hen hobl sydd yn derbyn blwydd-dal, o herwydd y codiad yn mhrisiau byw, yn cael ei ystyried gan y Llywodraeth, a deallir y byddant yn penderfynu yn fuan ar y mater. Mae Pwyllgor Rhyfel Cenedlaethol y Gweithwyr wedi anfon penderfyniad i aelodau y Cyfrin Gyngor yn galw sylw at yr angen o wneyd rhyw ddartpar- iaeth i'r pensiwnwyr, y rhai sydd yn methu byw ar y gardod delir iddynt. Nid yw 5s. yn awr bron yn werth 3s. cyn y rhyfel. Mae Undeb y Mwnwyr hefyd wedi galw sylw Mr. Asquith at y mater. Rnydd un newyddiadur Seisnig eng- j'eifftiau o bobl sydd yn ymgyfoethogi drwy'r rhyfel. Dyma rai o honynt: Y mae ariandai Manceinion yn clirio mwy o 750,000'p. i 500,000p. yr wyth- nos nag oeddynt cyn i'r rhyfel dori allan. Gwnaeth ffirm o sir Gaerhir- fryn elw o dros 10 0,00 Op. oddiwrth un fargen mewn gwlanen. Sefydlodd dyn yn Northampton ffactri i wneuth- ur esgidiau pan dorodd y rhyfel allan. Gwnaeth elw o 25.00Op. y flwyddyn °;yntaf. Gwnaeth ffirm sydd yn gwer- thu lledr elw o 30,000p. yn ystod y puffi mis cyntaf y rhyfel. Mewn un diwrnod, yn Huddersfield, gwnaetb dyn elw o 12,000p. trwy werthu in- digo. Caiff rhai dynion sydd mewn gwaith cyfarpar yn Rottenham gyf- log o 2On. yn yr wythnos. Gwna turner yn Branlev, swydd Efrog, gyf- log o 1 O'i) 6s.. Od. yn wythnosol. Cynwysa y "London Gazette," yn ddiweddar, enwau 149 o filwyr gafodd nu hanrhydeddu am wroldeb yn y Twahanol ffrynts. Ceir amryw o Gymry yn eu plith. A ganlyn ydyw'r enwau: Y. D. !S. O. Capten Goronwy Owen, 15 R. W. F. Er wedi ei glwy- fo ei hunan, rhoddodd gynorthwy mawr i filwyr clwyfedig o'i amgylch. Cariodd ymosodiad ar ffosydd y gelyn allan yn llwyddianus. Capten R. J. A. Roberts, 10'th Welsh Regiment. Ar. weinodd barti i osod torpedo yn ngwi- ifrau y gelyn. Ymosodwyd arno gan amryw o'r gelyn, ond dychwelodd gyd- a'i barti yn ddianaf. Y Groes Filwr- ol. Temp. Capten C. A. R. Follitt, 10 th R. W. F. Temp. Lieut. D. W. Morgan, 18th, R. W. F. D. C. M. Preifat J. Heesom, 22289, 15th R. W. F. Rhin- gyll J. S. Varcoe, 9439, 2nd R. W. F. Preifat P. F. Witten, 22770, 1,5th R. W. F. Conporal D. W. Bloor, 22373, 15th R. W. F. Preifat J. Lloyd, 15514, 10th R. W. F.
INEW YORK A VERMONT I I
NEW YORK A VERMONT UTICA, N. Y., Mehefin 28, 1916.— Bydd y Parch. J. Isaac Hughes yn pre- gethu yn eglwys y T. C. yn Floyd ddydd Sul nesaf. -Y bardd ieuanc, y Parch. John M. Pritchard, Wilkes-Barre, Pa., oedd yn l*Ianw pwlpud eglwys Bethesda y Sul diweddaf, ac efe fydd yno y Sul nesaf eto. —Mrs. R. G. Jones, o Granville, N. Y., sydd wedi dod ar ymweliad ag Utica i edrych am ei chwaer, Mrs. E. George Evans, 144 Grove Place. -Bydd yn ofidus gan lu o gyfeillion ddeall mai parhau yn bur wael y mae Mrs. E. George Evans, 144 Grove Place. Cydymdeimlir yn fawr a Mr. Evans a'r teulu yn eu pryder. —I'r Thousand Islands y mae cor y Philharmonics wedi trefnu eu gwib- daith eleni eto, a'r dyddiad yw Awst 12fed. Yn ol pob tebyg gellir aros drosodd yn Kingston, Ont. —Mwynhaodd Ladies Aid eglwys Goffa y Coke ice cream social nos Fercher diweddaf, a dywedir fod nifer dda wedi dod yno i fwynhau y wledd. Y mae'r merched hyn yn parhau yn weithgar. —Hp^to (nos Fercher) bydd yr Utica Girls Choir yn cynal social yn nghapel y Coke, i ddirwyn gwaith tymor y gauaf i fyny. Y mae'r cor wedi cymeryd rhan mewn amryw o gvngerddau yn ystod y tymor. —Cymro difyr arall sydd wedi dod ar ymweliad ag Utica yw Ellis Jones (Elis Penycefn), brawd i Mrs. Wm. S. Roberts, 1300 Steuben St. Mae yn aros yn nghartref ei chwaer, Mrs. Roberts. —Derbyniodd Wm. J. Williams, 214 Eagle St., air o'r Hen Wlad yn ei hys- bysu am farwolaeth ei frawd, Edward R. Williams, Caernarfon (Bontnewydd gynt) yn yr oedran cynar o 43 mlwydd. Gedy wraig a thri o blant. Cydymdeimlir a Mr. Williams yn ei drallod. -Y mae yn mhlith y milwyr sydd wedi eu galw allan yn Nhalaeth New York amryw o Gymry ieuainc, ac es- tynwn iddynt ein dymuniadau goreu ar eu mynediad allan—i ymladd, os bydd raid-dros eu gwlad. Y dydd o'r blaen, daeth gair i Utica, fod Hugh, mab W. L. Roberts, 1217 Steuben St., wedi ymuno a'r milwyr yn Albany, a daeth gartref dros un nos i ffarwelio a'r teulu cyn symud i'r gwersyll. —Cyraeddodd y casgliad o dan nawdd y Central New York Relief Committee y swm rhagorol o $24,139.- 97, gyda costau o $1,462.76, yn gadael gweddill o $22,677.21. Dy- muna ypwyllgor ddiolch yn gynes i bawb a wnaethant yr hyn oedd yn eu gallu i hyrwyddo y mudiad teilwng. Mae'r oil o'r arian wedi ei anfon i wa- hanol gymdeithasau i gynorthwyo y dyoddef,wyr yn Ewrop. —Yr oedd yn bleser calon i ni gael cyfarfod a'r Cymro ieuanc, William Meirion Jones, o New York (gynt Ffestiniog), yr hwn sydd yr wythnos hon ar ymweliad ag Utica a'r cylch- oedd. Galwodd yn y Swyddfa o dan arweiniad W. S. Roberts, Steuben St. Brydnawn Llun, yr oedd yn cychwyn i Remsen i ymweled a'i gyfnither, Mrs. Jones, priod y Parch. Morris S. Jones, ac oddi yno, aiff i Floyd i chwilio am ei gyfaill, John R. Edwards, gynt o Brooklyn. Bydd yn Utica erbyn y Sul nesaf, a dysgwvlia y cyfarfydda a llu o hen gydnabod. Dydd v Cvmry. I Cyfarfyddodd y Reception Com- mittee sydd yn nglyn a Dydd y Cymry nos Wener diweddaf yn y Shu'bert Bldg., gyda W. J. Davies yn llywyddu. Pasiwyd i anfon gwahoddiad i'r Cym- deithasau Cymreig ac i'r oil o'r is- lywyddion penodedig. Bydd y pwyll- gor cyffredinol yn cyfarfod yn yr un man nos Fercher nesaf. Cvmdeithas v Cymreiarddion. Llywyddid gweithrediadau y Gym- deithas uchod nos Lun diweddaf, gan E. L. Griffith, a chan ei fod yn gyfar- fod olaf y tymor, yr oedd amryw o faterion i'w trafod. Rhanwyd rhaglen testynau yr Eis- teddfod nesaf yn 'mhlith yr aelodau, a gellir cael copi o honi ond anfon stamip 2c. i'r ysgrifenydd R. G. Wil- liams, City Controller's Office, Utica, N. Y., Cyhoeddir y testynau hefyd yn y "Drych" yr wythnos nesaf. Dewiswyd yn llywyddion cyfarfod- ydd yr Eisteddfod nesaf, Capt. D. J. Roberts, o ddinas New York; Joseph E. Thomas, o Seattle, Wash.; Spencer Kellog, o Utica, ac E. L. Griffith, Llyw- ydd y Cymreigyddion. Derbyniwyd adroddiad pwyllgor yr Adeilad, a phasiwyd iddo aros mewn grym am dymor eto. Anrheeu Cvmraes. I Nos Fercher diweddaf, yn nghartref Mr. a'Mrs. Ellis Williams ar West St., cyfarfyddodd dosbarth Griffith Jones, o Ysgol Sabbothol Moriah, gyda'r am- can o anrhegu Miss Flora Evans, Dud- ley Avenue, un o aelodau ffyddlon y dosbarth, pa un sydd wedi ei han- alluogi i ddylyn ei galwedigaeth arfer- .ol, er's oddeutu dwy flynedd. Daeth deuddeg o aelodau y dosbarth yn nghyda'r athraw, ac arolygwr yr ysgol, Owen Hughes. Y cynllun gymerwyd er darparu ar gyfer y wledd ydoeda, i bob un o'r aelodau ddod a rhywbeth ar ei chyfer, a hyny mewn 'cover dish' -y cynwysiad i gael ei gadw yn ddir- gelwch hyd yr amser y byddai pawb wedi eisteld wrth y byrddau yn barod i'w mwynhau, a phrofiad yr oil oedd na fwynhawyd gwell gwledd ganddynt er's llawer o amser. Yr oedd y dan- teithion yn flasus ac amrywiol, a'r byrddau wedi eu haddurno a blodau, a'u trefnu yn ofalus, a phwrpasol, ar gyfer y wledd gan Mr. a Mrs. Williams. Wedi swpera, cafwyd cyfarfod dy- ddorol. a chyflwyawyd gan yr athraw ar ran y dosbarth bwrs, yn cynwys symiau o aur, ac arian, i Miss Flora Evans, a chafwyd gair gan amryw o aelodau y dosbarth, a phob un yn tyst- iolaethu yn uchel i weithgarweb a ffyddlondeb Miss Evans, gyda phob achos da. Cafwyd anerchiadau pwr- pasol hefyd gan Mri. Owen Hughes, Ellis Williams a Griffith Jones. Dy- ddorol dros ben ydoedd y gystadleuaeth gafwyd ar ddarllen darn heb ei atal- nodi, pa un a gyfansod-dwyd yn neill- duol ar gyfer yr amgylchiad gan Mr. Hugh Jones (Deerfield gynt); Mrs. Charles Williams gipiodd y wobr gyd- ag anrhydedd. Ychwanegwyd yn fawr hefyd at ddyddordeb y cyfarfod, trwy gael adroddiad o ystraeon ffraeth, a difyrus, gan rai o aelodau y dosbarth, a phrofiad pawb wrth ymadael ydoedd, eu bod wedi treulio noswaith ddifyr dros ben.—Cyfaill. Helvntion Holland Patent, N. Y. Holland Patent, Mehefin 26ain.- Nos Lun yr wythnos ddiweddaf, caw- som y fraint o glywed y Parch. Joseph Evans, New York, yn pregethu. Trodd y tywydd yn wlyb iawn, ond yr oedd ychydig yn well at yr hwyr, a daeth- y diacon Wm. Parry, New York, i fyny gydag ef, a da iawn oedd genym ail ysgwyd llaw ag ef. Gorfu iddynt ym- adael cyn i ni gael y fraint o ysgwyd llaw a Mr. Evans er mwyn iddynt gael y train. Dymunwn fendith Duw i aros gyda Mr. Evans a'i eglwys, a dymunwn gael y fraint o'i glywed eto. Bu John T. Davies, a Jennie L. Dav- ies a Miss Katherine Jameson yn talu ymweliad blynyddol a'u brawd a chwaer Wm. J. a Rachel Jones, a Mrs. S. B. Hale, o Utica, a chafwyd amser dedwydd iawn. Yr ydym wedi myned yn deulu bychan iawn erbyn hyn. Diolchwn "Y mae yr afael gryfaf fry. Y mae Mr. a Mrs. John Evans, o Covington, Kentucky, ar ymweliad a Holland Patent, ac yn aros yn y New Clarendon am ychydig amser. Y mae Mr. Evans yn ddiacon yn eglwys Dr. Evans, Cincinnati, ac y maent yn meddwl yn fawr iawn o'u hanwyl weinidog. Merch ydyw Mrs. Evans i'r diweddar Evan Owen, Willow Grove, Trenton, ac yn adnabyddus iawn yn y cylchoedd hyny yn y blynyddoedd a fu. Y mae yn dda iawn genym eu cyfarfod a chael eu cymdeithas. Drwg genym nad yw Mr. Evans yn teimlo yn gryf, a hyderwn y bydd i awelon iach bryniau Holland Patent roddi nerth newydd i'n hanwyl frawd; a ni a wnawn ein goreu i fod yn dyner wrth- ynt, tra y 'byddant yn ein plith. Gwael iawn yw Mrs. Ellen Jones y dyddiau hyn. Ddydd Sadwrn, daeth Wm. M. Roberts, o Baltimore, yma i'w gweled, a bu efe yn aros yn hir gyda Mrs. Jones, pan yn myned i'r uchel ysgol yma, a bu fel mam iddo. Hefyd y mae yn ymweled a'i dad a'r teulu, Wm. B. Roberts. Y mae Mr. Roberts wedi bod yn llwyddianus iawn yn Baltimore. Byr iawn fu ei arosiad. Y mae ein merch ieuanc, Gwladys Ross, wedi myned i fyw i Rome, a gwna ei chartref gyda'i chwaer Mar- garet (Mrs. Parry). Yr oedd yn cael ei llvthyr eglwys nos Sa'bboth. Bydd yn chwith iawn genym ar ei hoi. Hi oedd ysgrifenyddes yr Ysgol Sabbothol. Yr ydym oil yn dymuno pob llwydd- iant iddi, a bydded iddi roddi ei holl ofal i Dduw; yna bydd yn ddyogel. Y mae ganddi dalentau dysglaer. Chwith iawn fydd peidio ei chlywed yn canu ac adrodd yn ein cyfarfodydd. Gwnaed ei goreu yn eglwys Rome. Bydd ein Huchel Ysgol yn terfynu yr wythnos hon, a bydd yn chwith iawn ar ol y plant hyd nes y dechreuo yr ysgol eto yn yr hydref. Y mae yma gryn nifer yn graddio, a deallwn fod yr ysgol wedi bod yn llwyddianus, a'r efrydwyr wedi gweithio yn galed. Bu Miss Edna Gertrude Griffith yn galw i'n gweled. Y mae yn athrawes yn yr Uchel Ysgol, yn Hammonton, New York. Yr ydym yn meddwl yn fawr o'r foneddiges hon. Y mae Mrs. John Williams gartref yma am ych- ydig, a da oedd genym ei gweled yn edrych m6r dda. Yr oedd yn dda iawn genym weled Griffith M. Roberts, South Trenton, a'i ddau fa.b, a'i ferch fechan yn y gwasanaeth nos Sabboth. Caw- som gyfarfodvdd da y Sabboth, a phre- gethau da iawn gan ein hanwyl wein- idog.—R. Ilion. N. Y. Y mae y llithoedd am yr wythnos ddiweddaf fel a ganlyn: Ymwelodd tua 30 o gyfeillion Lewis Roberts a'i gartref ar Arlington St., y nos Sadwrn o'r blaen. Mwynhawyd cyfarfod cerddorol a gwledd ragorol. Aeth Harry J. Williams i ardal y chwarelau am dro, yn nghyd a'i frawd John J.. Nid yw Harry yn teimlo yn dda yn ddiweddar, a gobeithiwn y caiff adgyfnerthiad tra tua'r chwar- eli. Ond am John J., y mae efe fel miliwnydd yn mynd a dod fel y teim- la, canys ni wyr neb o ba le y mae yn dyfod nac i ba le y mae yn myned. Tyrd yn dy ol John J. rhag ofn i ti ymadael a dy hen lancyddiaeth. Cafodd Bob Evans ei ddyrchafu yn Corporal yn y Mohawk National Guards yr wythnos ddiweddaf. Pe yr anfonid y Mohawks i Mexico, buasai Bob yn gwneyd currants o Carranza. Mrs. Owen J. Jones wedi cyraedd yma yn ddyogel yn nghyd a'r eneth fach, a'u dodrefn hefyd, fel y gwelir fod Owen wedi ffarwelio a'r chwarel am dragwyddoldeb. Y maent wedi cael ty ardderchog, ac y mae efe a Hugh Thomas erbyn hyn yn gorph- wys yn dawel yn eu cadeiriau siglo. Y mae Will Jones, yr hwn a gafodd ddiangfa gyfyng, pan aeth i gysylltiad ag electric wire, yn gwella yn rhagor- ol, a dysgwylir y bydd wedi llwyr wella yn fuan. Y "latest" am y chwarel yw John- ny Closs. Aeth yno y Sadwrn diw- eddaf am dro, medda fo, ond diwedd y gan ydyw, "I can't get along without my girl." Y mae Mrs. Davies, Third St., wedi myned i'r ysbyty yn Utica am y 14 dro. Choeliai byth na pheth right ddifyr ydyw llawfeddyginiaeth. Er hyny, y mae ein cydymdeimlad a hi yn ei gwaeledd parhaus, a,c hyderwn ad- feriad buan iddi. Daeth dwy foneddiges yma am dro yr wythnos ddiweddaf, sef Mrs. Wm. G. Roberts a 'Mrs. Ann Roberts, o Granville, i ymweled a nifer o gyfeill- ion, ac yn arbeniig felly Mr. a Mrs. David Williams, Phillip St. Nid oedd neb yn y ty, medda nhw, pan laniodd y ddwy, ond fel mae merched y wlad yma, nid oedd drws diglo a stymog wag yn cydweithio, ac aethant i wrth- darawiad a'r hyn oedd dda yn y ty, a chafwyd deuddeg basgedaid briw- fwyd ar ol y wledd. Cafodd Evan L. Evans, 56 W. Clark St., newydd digalon oddi cartref yn hysbysu fod ei fam yn beryglus wael. Gobeithiwn yn fawr y caiff glywed y newydd ei bod yn awr allan o berygl. "Will Owen (Canadian) sydd wedi cael gwaedwenwyniad i'w law. Y mae yn graddol wella. Dymunir galw sylw y Cymry at bic" ttic Ysgolion Sul Utica. Y mae gwa- hoddiad i holl Gymry Ilion a'r cylch i ymuno ag Utica i fyned i Sylvan Beach. Rhydd hyn gyfle i fwynhau diwrnod hwyliog, ac er mwyn cael am- cangyfrif pa nifer aiff oddi yma, gadawer i'r ysgrifenydd gael gwybod, fel ag y bydd digon o fara brith a chyflath i bawb.—Nem Roberts. Chwe blynedd a deugain yn ol, yn Nghymru draw, yr agorodd y brawd siriol John A. Owen ei lygad gyntaf ar y blaned hon, ac y mae wedi bod yn dyst o lawer tro ar fyd er hyny. Croes- odd y cefnfor, a gorchfygodd lu o an- hawsderau, ac mae y ffaith ei fod yn fyw yn brawf ei fod wedi goroesi y cyf- newidiadau i gyd. Heb yn wybod iddo ef, yr oedd Mrs. David Hughes, 58 Lester Ave., a'r ferch Elizabeth, wedi dod i wybod am y dyddiad, a darparas- ant wledd ardderchog, ac addurniadau teilwng o honynt eu hunain, ac o'r amgylchiad pwysig. Yr oedd John druan wedi ei daraw a syndod ac wylai o lawenydd wrth weled y dydd yn cael ei ddathlu mor ardderchog. Cyflwyn- wyd dymuniadau goreu y cwmni i John A. Owen gan Moses Roberts, ac atebwyd yn wlithog gan John A. Gellir sicrhau fod pawb wedi gwneyd cvfiawnder a'r trugareddau, ac yn go- beithio cael byw i weled llawer pen blwydd eto gyda'u gilydd o dan am- gylchiadau mor gysurus. Dylaswn fod wedi dweyd fod y brawd wedi derbyn Ilu mawr o gardiau llongyfarchiadol o bob rhan o'r byd.-Ewyllysiwr da. ARDALOEDD Y CHWARELI. I West Pawlet, Vt. r Menenn 2 bam, 191b.— Teg yw edrych tuag adref." Deallwn mai dyna brofia-d amryw o'n hen gydweith- wyr yn ystod yr wythnos a aeth heib- io, ac y mae yn iechyd i ysbryd dyn i'w gweled yn dod yn ol y naill ddydd ar ol y llall. Gwyddom yn dda drwy brofiad beth ydyw ansawdd eu meddwl a'u teimladau yn y rhagolwg am gael eto fwynhau cysuron eu cartrefi eu hunain; ac mae eu gweled yn dod a'u baggage gyda hwy, yn deffro yn ein meddwl adgofion fyrdd am ysgarmes- oedd y dyddiau gynt yn Nghymru draw. Mae genym achos da i fod yn ddiolchgar i Ragluniaeth faw,r y nef am yr anddiffyn sydd wedi bod dros- tynt hyd yma tra oddi cartref. Llaw- er bachgen glan a welsom adeg streic y Penrhyn, yn troi allan yn llawn nwyfiant i wynebu peryglon glofeydd Deheudir Cymru, ond na chawsant byth ddod yn ol ond i'w claddu. Ond o drugaredd, dyma fechgyn Vermont iiyd yma yn cael dod adref yn iach a hoew, a gras a gaffont i gofio pa beth sydd yn cyfrif am eu dyogelwch. Hyfrydwch genym ydyw cyhoeddi I eto yr wythnos hon, mai cerdded yn mlaen y mae amgylchiadau gweithfaol ein pentref, a dysgwyliwn yn fuan iawn gael croesawu i'n plith y gwedd- ill o'n cyfeillion sydd eto ar wasgar. Hyfrydwch nid bychan genym ydyw cael y fraint yr wythnos hon o groes- awu i'n plith, Mrs. Roberts o Cambria, Wis., yr hon sydd ar ymweliad a'i modryb, Mrs. Owen T. Jones, ac eiddunwn iddi bob rhwyddinelb a chroesaw i fyned i fewn ac allan yn ein plith mewn heddweh a thangnef- edd. Gallwn ddweyd am Mrs. Roberts ar ,bwys yr hyn a wyddom am dani ei bod yn naturiol garedig, ac yn ddiar- ebol am ei lletygarwch, a theimlwn yn dra sicr fod iddi roesaw cynes i galon holl Gymry West Pawlet. Foreu Sabboth, cafodd y ddwy eg- lwys Gymreig yma y fraint o gydgyfar- fod yn Bethel i fwynhau gwledd na cheir yn ami, pryd y pregethodd y Parch, E. S. Jenkins, o Martin's Ferry, Onio, yn hynod o felus ar v'Gariad Duw," seiliedig ar epistol cyntaf loan 4: 16, a dymunwn yn fuan eto gael y fraint o'i glywed. Heddyw y mae genym y gorchwyl pruddaidd o gofnodi maewolaeth ein hoffus gyfaill, John Humphrey Jones, yr hyn. a gymerodd le oddeutu saith o'r gloch foreu ddydd Gwener. Cafodd I gystudd maith a chaled a dyoddefodd yr oil yn hynod o dawel. Dysgwyliwn gyfle i ysgrifenu yn fanylach am dano eto.Gwlithyn. i
Advertising
? New York Central Lines. I 4th Lake ..$2.00 f Fulton Chain 1.50 0!d Forge 2.25 3rd Lake 2.00) Round Trip. Sundays only! until Sept. to inclusive. Re-I turning on same day. (Excur- 1 sion train? on!y.) Raquette Lake .$3.55 Round Trip. Fridays and Sat- urdays only until Sept. 9 inclu- sive. Return limit Monday fol- lowing date of sale. lfi|! Independence Day and Other Excursions Niagara Falls $5.45 Round Trip. Good going June 30 (6.00 p. m. and later trains), July 1, 2, 3. Return- ing not later than July 5. Chautauqua $8.80 Hound Trip. July 7 and.28. Returning August 5 and 26, respectively. Sylvan Beach .$1.75 Round Trip. Sundays July 16 and July 30. Tickets good re- turning same day. Alexandria Bay $2.50 Trenton Falls 0.65 Round Trip. Good going July 4. Returning same day. Trenton Falls .$0.65 Round Trip. Daily to Sep- tember 30th, inclusive. Return limit day following date of sale. Sylvan Beach 10 day Round Trip $1.35 1 1.15 10 day excursion tickets limited to 10 days including date of sale. On day tickets good going and returning same day. Albany $2.10 Round Trip. Every Sunday and holiday to September 4th, inclusive. Return limit same day. Sacandaga $1.25 Round Trip. Every Sunday and Holiday to September 4th, Returning same day. Clayton • • •$3.75 Thousand Island Park 4.25 Alexandria Bay 4.25 Round Trip. Fridays (afternoon trains only) and Saturdays to September 23rd inclusive. Tic- kets good returning until fol- < lowing Monday except tickets t sold September 1st and 2nd ¿ good returning until Sept. 5th. Alexandri a B"T t2 50 t'" .IlJ, _1.¡» 'fl. (,iiic;uuu. £ i our or Ul&nds) Round Trip. Every Satur- day, Sunday and Holiday from June 24th to September 9th. Also Wednesdays, from June 28th to August 30th, returning same day. Con" H local ticket al-ents for time of trains and other information.
[No title]
Dywedir fod dau fath o bobl mewn cynulleidfa yn tueddu i effeithio yn fawr ar bregethwr; gwrandawr da, a chysgwr da; y naill i'w fywiogi, a'r llall i'w ddigaloni. Yn wir cysgodd un mor drwm yn ddiweddar fel na ddi- hunwyd ef hyd yn oed gan ganu'r gynulleidfa yn y diwedd. Pa obaith i bregethwr ei gadw yn effro.
Advertising
O BWYS IQLEIFION { ———————— i Gwella Dynion a Merched Drwy'r Moddion Diweddaraf. t Defnyddia Dr. W. A. FANNING y moddion diweddaraf a j mwyaf gwyddonol mewn gweini ar ddynion a merched claf. Yn I ei Swyddfa ceir y cyffyriau a'r offerynau diweddaraf i drin t f a6echydion, a rhydd ei sylw personol i bob achos, yn nghyd a'r j f. fantais o'i broRad helaeth. Cyfryngau Trydanol a Chyffyriau I Priodol. Defnyddia yr un dull a moddion ag a geir yn mhrif t feddygdai Ewrop ac America. .1 Os yn wael, galwch ac ymgyngorwch a Dr. Fanning. Cewch ef yn wr profiadol, ac yn deilwng o'ch ymddiriedaeth. + DR. W. A. FANNING I UGAIN MLYNEDD 0 BROFIAD FEL MEDDYG. .1 SPECIALIST MEWN ANHWYLDERAU AROSOL AR DDYNION I A MERCHED. SWYDDFA YN UTICA: I' MAHER BUILDING, CongI Lafayette a Seneca Sts. Yr Ail Lawr, UTICA, N. Y. YMGYNGORIAD A CMYNGOR YN RHAD. Swyddfa yn Agored yn unig ar Ddyddiau Mercher, Iau, Gwener a Sadwrn o 9 y boreu hyd 8 yr hwyr. 11. 1118 1..1. J .1