Y Drych

NODION 0 NEW YORK. Yn mysg y rhai a laniodd yn ein dinas y dydd o'r blaen yr oedd y fon- eddiges ieuanc Lizzie Roberts, Ban- gor, G. C., merch i chwaer y dyddan Deiniol Arfon, Pittsburgh, Pa. Deuai drosodd at ei darpar wr, yr hwn oedd i'w chyfarfod yn Ogden City, Utah, felly yr oedd ganddi bum diwrnod pellach i'w drafaelio cyn cyraedd gwrthrych ei serch, ond yr oedd poibi trefniant i'r daith yn ei haros, a'i ffydd mor gref fel nad oedd yn, pryd- eru dim yn nghylch y pellder. Dym- unem ei dyogelwch ar ei thaith, a hir oes ddedwydd i'r ddau yn eu cartref newydd yn "mhen draw y byd." Ar- osai tra yma gyda teulu caredig a gon- est D. Williams, Gwalia House.—W. P.

1851 Y DRYCH 1916 Newyddiadur Cenedlaethol Cyhoeddedig Bob Dydd lau Prii y Talaethau Unedig$2.00 Pria i Canada a Chymru, tal yn mlaen Uaw yn ddieithriad_$2.50 HYSBYSIADAU am Briiau Rhes- symol. Anfoner am ein Telerau. ANFONER ARIAN mewn Post Office Order, Registered Letter, neu mewn Draft ar New York, taladwy i'r perchenog— THOMAS J. GRIFFITHS, Drych Office, Utica, N. Y. AT EIN GOHEBWYR Er arbed trafferth i'r clerc yn y 3wyddfa cyfeirier pob gohebiaeth a phob taliadau i'r "Drych" a'r Cambrian" a'r rhai hyny yn • v. ig) i Thomas J. Griffiths, Utica, N. Y. Dealled ein derbynwyr yn yr Hen Wlad nad yw Postal Orders Tn werth dim i ni yma. Dim ond Post Office Orders sy'n dderbyniol on ochr hon. Eglwys Annibynol Cymreig 206-208 EAST 11th ST.. NEW YORK CITY. Rhwng 3rd a 2nd Ave.; taith pum rnynyd o 14th St. Subway a'r 14th St. L. Station. Rbed y 3rd Ave. surface car heibio llth St. Gweinidog-Parch. JOSEPH EVANS, B. A., 575 W. 172nd St., New York City. Phone 6354 Audobon. Trysorydd—Mr. David Jones, 43 Booraem Ave., Jersey City. Vsgrifenydd-Mr. J. Watkin Roberts, 189 Wegman Parkway, Jersey City. Y Sabboth nesaf, Cyfarfod Gweddi am saith yr hwyr. Eglwys y Trefnyddion Calfinaidd 505 WEST 155th STREET. NEW YORK (On West Side of Citv). Ysgrifenydd Gohebol-Edward Morris, 146,A Sip Avenue, Jersey City. Sabbothau, Gorph. 9 a 16, bydd y Parch. W. Owen Williams yn pregethu am 10:30 y boreu a 7 yr hwyr. Saif yr adeilad newydd rhwng Broadway ac Amsterdam Avenue. Sub- way Express i 157th St. Gwahoddiad cynes i'n cydgenedl yn y ddinas a'r cylchoedid, ac hefyd i ym- welwyr.

Dygir cwynion difrifol yn erbyn Hughes, sef ei fod yn beiriant ac yn bibonwy (icicle). Y mae yn ddideim- lad ac yn oer. Mae yn ddideimlad at y politicwyr, ac yn oer at bob math o ddichell. Gelwir yr "Arlywydd" yn nhafod- iaith y gyfraith yn "Brif Ynad;" felly pa beth sydd allan o Ie mewn dyrchafu dyn o fod yn Brif Farnwr yn Brif Ynad; yr hwn sydd yn penodi y Prif Farnwyr? Cwynion eraill yn erbyn Hughes yw ei fod yn ddarllenwr o'r Beibl ac yn llwyrymwrthodwr; dau drosedd difrif- ol, yn ddiau, yn mysg y cyffredin o boliticwyr y wlad. Tebyg hefyd y gwneir yn fawr (neu yn fach) o'i "whiskers." Pan yn llanc ieuanc di- flew, bu yn agos a methu cael safle fel athraw, am nad oedd ganddo "whiskers!" Daw profion o Gymru, mamwlad y Gymraeg, fod yr hen iaith yn ddibarch., Cwynir nad yw Cyfundeb y T. C. yn cefnogi llenyddiaeth Gymraeg. Yn nglyn a'r "Traethodydd" nid oes ond 107 o gopiau yn myned i Gyfarfod Misol Dwyrain Morganwg—y mwyaf lluosog yn Nghymru. Mewn cylch yn y Gogledd, yn cynwys 7,000 o aelodau, ni dderbynir ond 23. Ymddengys nad yw'r Corff mor ysbrydol a meddyliol ag y bu. Gresyn fod y wasg mor anymddir- iedol yn nglyn a newyddion. Yn ddi- weddar cyhoeddid fod Henry Ford, y modurwr enwog, yn elynol i'r milwyr yn ei wasanaeth, ac y bygythiai ddiar- ddel y neb a elai i'r rhyfel a Mexico, ac na chai ei waith yn ol. Nid oes gair o wir ynddo, ebe y newydd di- weddaf. Ohwareu teg i Ford, y mae yn ddyn da i lafur. Mae pethau difrifol eraill yn erbyn Hughes, sef y mae yn hoff o gwn a cherddoriaeth. Daw y Cymro i'r gol- wg yn hynyna. Ond cwyn arall yw, na chydnabu y politicwyr weithiodd drosto i'w wneyd yn LIywodraethwr New York. Nid yw byth yn gofyn am ffafr; nid yw yn boliticwr, ac nid yw yn tynu rhaffau, nac yn nglyn ag ef ei hun raff i'w thynu. Nid yw yn credu yn y rhaffau addewidion politicaidd. Un o'r cwynion penaf feallai yw ei fod yn edrych fel pregethwr! Encilia yr Awstriaid ar gymaint brys o flaen y Rwsiaid fel na chant hamdden i symud arwyddion eu bar- bareiddiwch gyda hwy. Nid yn unig cawsant drysorfa y fyddin yn Lutsk, eithr daethant o hyd; i grogbrenau y tu cefn i'r llysdy, ar y rhai fel y dy- wedai y trigolion y crogid weithiau gynifer a deugain o garcharorion Rws- iaidd mewn un dydd,. Yn awr daw y llanw Rwsiaidd yn ol, a cha Awstria a Germani brofiad newydd. Yr ydym ni yn y Swyddfa yma yn meddwl yn uchel o'r hen emyn '"Beth sydd i ni yn y byd ond gorthrymder mawr o hyd- gelyn ar ol gelyn sydd yn ein clwyfo nos a dydd." Gorthrymder mawr yw parotoi defnyddiau i lenwi newyddiadur Cymraeg parchus. Bydd rhyw gysur mewn murmur yr hen eir- iau, ond nid oes genym y noddfa sydd yn yr hen emyn, sef "meddyg archoll- edig rai;" nid oes meddyg na meddyg- iniaeth hyd nes yr ymadawn a'r gor- chwyl, gan obeithio yr awn i esmwyth- ach lie. Y mae gwasg Gymraeg yr Hen Wlad yn dechreu hawlio Hughes, yr ymgeis- ydd am Arlywydd "fel Cymro." Cymro oedd ei dad; ond nid Cymraes yw ei fam, er ei bod yn ddynes ragorol. Nis gellir ei alw yn "Gymro coch cyfan," fel y dywedir, ond y mae yr hyn sydd yn Gymro mewn cymdeithas dda. Nid yw hono wedi gwneyd dim drwg iddo. Mae y ddolen i'w bersonoliaeth yn Gymreig, ac y mae ei gymeriad yn glodi i Gymru. Dymunol a theimladwy iawn yw cenadwri cyhoeddiad swyddogol Merched y Bleidlais yn Germani at Ferched y Bleidlais yn Ffrainc: "Yr ydym yn teimlo, yn meddwl, ac yn dyoddef fel chwithau, ac yn tyngu y gwnawn ar derfyn y rhyfel echrydus hwn weithio yn unol i rwystro cyffel- yb gyflafan." Eled y Kaiser a'i gym- deithion a phob penaeth rhyfelgar o'i fath o'r byd i gythrwm! Deled y fen- yw i fri, a throer y meibion drwg, melldigedig ac anfenywaidd i gyf- lawnu caledwaith y byd! Ni ddylid dyoddef cythrwm rhygyngol fel Kaiser i droedio ein daear! Mae pwnc y "cave-in" yn Pennsyl- vania yn cael tipyn o sylw o hyd, a 11110 fwyaf y meddyliwn o hono mwyaf damegol y daw; hyny yw, y mae y "cave-in" yn ddarluniad o'r ffordd y rhedir cymdeithas. Rhyw fath a "cave-in" yw y cyfan. Mae politics, a masnach, ac addysg, a hyd yn nod crefydd (broffesedig), yn rhyw fath o drafodaeth gyffelyb i'r cloddio dan y ddaear a dyn yr arwynebedd i lawr o dan d,dinasoedd pentrefi, tai a gerddi, &c.; a llawer o'r oil yn cael ei ddwyn yn mlaen dan aden lydan deddf a gwareiddiad. Yr hyn sydd wrth fon yr holl drafodaeth fawlyd, yn lofaol a chymdeithasol, yw elw a llwyddiant bydol. Newydd a gyhoeddid y dydd o'r blaen oedd fod Prydain yn rhoi eiddo Germani yn Nigeria, Affrica, ar ocsiwn i'r uchaf ei bris, a swniai yn o od. Y mae yn y drefedigaeth 336,000 o fill- diroedd ysgwar. Mae yno sefydliadau a gododd y Germaniaid ar hyd y wlad, a lanhawyd o honynt wedi cychwyniad y rhyfel. Nid oes rhagorach gwlad yn nwyrain Affrica, a bydd yn fargen i unrhyw gwmni neu wlad a'i pryn. Yr oedd yr allforion o honi yn 1913 yn 835,000,000. Y mae yno hefyd ad- noddau mwnawl gwerthifawr, ac y mae y boblogaeth yn 16,000,000 o frodorion a 2,600 o Ewropeaid. Gwae ni na ellid rhoi Germani, y Kaiser a'r oll, ar ocsiwn! Gellir dysgwyl cryn ymosodiad ar Hughes ar fyr, gynted ag y gloewa y Democratiaid eu hoffer. Awgrymir yn barod fod Hughes, mewn cyngrair a'r Germaniaid, ac fod ei gydymdeimlad a'r giwed orfoleddent yn suddiad y Lusitania, a thrychinebau o'r fath! Troi yn ol i wyneb y Democratiaid wna cyhuddiadau a chwynion anwaraidd o'r fath. Onid yw hyn yn debyg i'r mwg nwyol a chwythai y Germaniaid i warchffosydd y milwyr cyngreiriol, ond a drodd yn andwyol iddynt hwy? Credwn y bydd y gwynt a'r awelon yn wrthwynebol i gelwyddau fel hyn gy- meryd yn America. 'Mae yn ddymunol gweled cyhoedd- iadau cyfrifol America yn cefnogi syl- wadau a wnaeth y "Drych" dro yn ol. Gwelsom un o honynt yn cymeryd yr un golygiad yn gywir, sef nas gall y Gwyddelod byth ddysgwyl annibyn- iaeth a llwyr feddiant o'r Werddon o herwydd ei pherthynas a'i chysylltiad agos a Phrydain. Byddai yn ddoeth- ach i flaenoriaid y Gwyddelod ei gyd- nabod yn gyntaf peth. Breuddwyd ffol yw annibyniaeth o'r fath. Gall wneyd yn well yn nglyn a Phrydain nag mewn un ffordd arall, ond i'r bobl adael eu golygiad gwirion. Buasai gronyn o synwyr cyffredin yn ddigon- ol i arweinwyr diweddar y terfysg ffol yn Dublin na fuasai eu hymdrech yn llwyddianus. Mae holl allu Prydain, a threfn Rhagluniaeth yn eu herfoyn. Mae eu hamcan yn anobeithiol, a'u hymgeision yn wastraff. Gwneir ein byd i fyny o wahanol fathau o ddynion, a hyny sydd yn dda. Pa buasai pawb a chydwybod ac yn basiffistaidd yn Mbrydain, buasai'r Cap a'r Pigyn yno er's talwm; a buas- ai yn loes erchyll i wareiddiad, ac yn dorcalon i bob Prydeiniwr yn mhob rhan o'r byd! Yn Utica pan roed yr alwad allan am filwyr, daeth un o fechgyn Utica yn ol i'r ddinas o bell, ond wedi cyraedd yr Arfdy i ymuno a'i hen gyfeillion, yr oedd ychydig bwysi yn brin. Ni rodd i fyny yr ysbryd, eitbr aeth i yfed dwfr, ac yn mhen dydd yr oedd yn agos i fyny a'r glor- ian. Ebe e,fo wrth y bechgyn, "Un bwcedaid eto a byddaf gyda chwi;" ac felly y bu, ac y mae heddyw ar ei ffordd i Mexico. Rhaid wrth ysbryd- oedd o'r fath yn ein byd drwg pre- eenol. Yn y wasg ni a welwn fod y cynllyn hwn o guro y glorian yn gyff- redin. Ymddengys oddiwrth yr adroddiad- au i law o feusydd y rhyfel fod y ffrwydrbelen yn rhan bwysfawr y dyddiau hyn. Mae y man arfau wedi myned i'r ol-seddau, i chwareu rhanau israddol. Dywedir mai a'i gynau mawrion a'i thanbelau echrydus y tor- odd Germani ei ffordd drwy Poland ac i lawr i Servia, a phan ddarfu ei chyf- lenwad iddi ymatal. A chyflenwad ar- uthrol a dihysbydd y ceidw Ffrainc Germani yn ol o Verdun, ac a than- belau y cauwyd ffordd Germani i Calais er's talwm. A chyflawnder o ffrwydrbelau y mae Rwsia yn tori ei ffordd yn ol eto drwy Awstria. Pwys- leisia hyn bwysigrwydd "parodrwydd." Rhaid i wlad y dyddiau hyn fod yn 'barod i gyfarfod a'r mileindra sydd yn y byd. Nis gall gwlad dduwiol wrthsefyll gwlad annuwiol ond a phel- au tanllyd. 'Mae Germani yn dechreu cydnabod ei chyflwr, ac ymddengys ei fod i waethygu o hyn i'r diwedd. Gobaith gwan sydd o flaen Germani. Y mae llafur yn brin iawn yno, o herwydd fod y bobl yn y fyddin neu yn parotoi nwyddau rhyfel. Yr unig lafur sydd ganddi yw y benywod a'r carcharorion sydd ganddynt. Mae yr anifeiliaid yn cilio o'r wlad, a'r canlyniadau felly yn fygythiol. Mae yr anifeiliaid ieuainc yn lleihau yn aruthrol; y lloi yn brin iawn, a'r ebolion yn marw wrth y can- oedd. Y mae mewn manau o herwydd y gwlawogydd gnwd mawr o chwyn, o herwydd prinder dwylaw i ofalu am y tir. Mae yno bla hefyd o bryfed, yn enwedig o'r lindys. Yr unig gnwd a addewir yw gwair. Yn ol fel y pery y rhyfel yn waeth yr a ar Germani. Barnedigaeth a melldith sydd yn aros y wlad a fynai rhyfel! Dr. Cynddylan ddywed yn un o'i lyfrau mai y peth hawddaf yn y byd yw peidio pechu, ac ymddengys felly weithiau. Mor hawdd yw peidio boddi ar dir sych; ac eto mor anhawdd i bys- godyn fyw! Dyna paham (awgryma y Dr.) i'r Arglwydd ddigio wrth Adda ac Efa, am iddynt bechu, a hithau mor hawdd peidio! Ni awn i ymhelaethu, oblegid fel y crytswyllasom uchod, y mae yn y pwnc hawsder ac anhawsder; pechu yn hawdd ac yn anhawdd. Ym- ddengys oddiwrth nifer fawr y pech- aduriaid, fod pechu yn hawddach na pheidio. Ond yr hyn oedd yn ein meddwl oedd mor hawdd fuasai cael heddwch pan dorodd y rhyfel hwn allan, pe buasai y Kaiser gymaint am heddwch ag oedd am ryfel. Credai y Kaiser a'i fab mai hawdd fuasai cym- eryd Verdun gyda'r fyddin a'r gynau oedd ganddynt, ond nid oedd, yw, ac ni fydd mor hawdd. Mae yn hawdd- ach dychmygu. Ebe swyddog Prws- iaidd yn diweddar "Yr ydym yn agos- hau ychydig at Verdun, ond mor sicr a hyny at ein gorchfygiad ein hun- ain!" 11 Yn nglyn a'r hawsder o ddy- chymygu, ffynai y-goel ddymunol yn o gyffredinol y gellid ymddibynu ar heddwch o herwydd amryw resymau: Fod masnachwyr yr holl fyd yn gweled gwerth heddwch i fasnach; yr oedd penau coronog Ewrop yn berthynasau i'w gilydd, ac y buasai aduniad teuluol yn foddion effeithiol i atal rhyfel am amser anmhenodol. Y mae y Kaiser yn gefnder i George; a chwaer yn y Kaiser yn wraig i Frenin Groeg; a'r Czar o Rwsia yn gefnder i'r Kaiser a George, ac felly drwy eu gilydd. Ond ty ar y tywod oedd y cyfan. Y gelyn penaf a ffyrnicaf i Brydain fu yn y byd erioed yw y Kaiser, wyr yr hen Frenines Victoria! Ond pa ryfedd, yr oedd yn gas i'w fam. Ffryndiau agos yw Ffrainc a Phrydain, ac nid ydynt yn perthyn o fewn y nawfed ach i'w gilydd. Brawd Abel oedd Cain. Nis gellir ymddiried ar gnawd o unrhyw fath. Nid yw y Kaiser yn perthyn i neb ond iddo'i hun, fel pob pechadur o'i fath. Creadur rhesymegol iawn yw y German. Ca reswm mewn casineb ac ynfydrwydd. Yn ddiweddar, y mae yn ymresymu fel hyn: "Yr ydym yn ddi- weddar wedi cynyg telerau heddwch i'r gelyn, ac felly gorphwysa y cyfrifol- deb am y rhyfel arno ef." Cyn de- chreu y rhyfel drwy Syr Edward Grey, cynygiwyd cynllun i osgoi rhyfel i German!, ond gwrthododd hi, a rhodd- odd y bai i gyd ar y gwledydd. Dyna engraifft o "psychology" y German. Dyma y meddwl oedd am droi yn Oleuni y Byd! Ymddengys nad yw y meddwl Germanaidd yn ei le. Pan oedd yn anterth ei nerth, methodd gyr- aedd Prydain; yn awr pan y mae Ger- mani wedi ei pharlysu i raddau gan fethiant a newyn, sonia am oresgyn Prydain, a mwydo ei daear a gwaed a phlant. Felly yr arweiniwyd ac yr ar- weinir Germani i'w dinystr gan ei dy- chymygion a'i hafreswm. BRYAN Y GAU BROFFWYD. Sylwodd amryw ohebwyr ar safie Bili Bryan neu Fryaniaeth yn y gyn- adledd Ddemocrataidd yn St. Louis, ac yr oedd y golygiad o hono yn amrywio yn fawr. Dywed rhai ei fod yn unig, yn ddibarch, neb yn rhoi coel na sylw iddo, fel gau broffwyd, ei fri fel gwlad- weinydd wedi ei adael, a'.i gyn-ogon- iant wedi dadfeilio. Haerai eraill e' fod yn allu fel gynt, ei air yn ddeddf, a'i wen yn ddylan- wad mawr, a'i wg yn edwiniad, ac mai efe mewn ffordd oedd y gallu y tu cefn "r orsedd. Mor anhawdd yw mesur a phwyso dyn fel Bryan. Diau ei fod yn dafod rhugl, a gwnaeth araeth fawr, nes gwefreiddio y Democratiaid na chred- ant ynddo, ac na roddent swydd iddo pe am dani. Camgymeriad bedd rhoi iddo gy- maint a gafodd. Cyfeiliorna ar hedd- weh fel y gwnaeth ar 16 to 1 er's talwm. Mae ei heddwch fel deisyf gwraig o'r Philistiaid, yr hon a allai ymbriodi a rhyw wlad arall, a gallai ei Ddalilah o heddwch fradychu ei wlad i elynion. Enw ei Ddalilah ef yw an- mharodrwydd. Nid yw yn ddyn i ym- ddiried y wlad i'w ofal, ond gall ddi- fyru pobl a'i ddychymygion a'i hyawd- ledd. Mae rhyfel a heddwch yn hen eir- iau, ac y mae yn syn meddwl mor ych- ydig wyddom am eu gwir ystyr. Mae y rhyfel echrydus yn Ewrop wedi agor llygad y byd, ac y mae i ddadguddio y gwirionedd nad yw pethau y pethau yr ymddangosant. Mae rhyfel weith- iau yn waredigaeth, a heddwch yn berygl. Gall dwfr ddisychedu a boddi dyn. Byddai heddwch yn wyneb creulon- deb ac ynfydrwydd Germani y felldith benaf i'r byd. Nid oes deddf, na gras, na chrefydd nac efengyl yn erbyn am- ddiffyn y byd rhag ei ddinystr. Y dydd o'r blaen, bygythiai y Mexi- caniaid ymdeithio yn mlaen ac i fyny a chymeryd meddiant o Washington, ac o ran y pasiffistiaid wr cydwybod- wyr na fynant amddiffyn eu hunain, ai y Mexicaniaid yno, a'r Mawredd a wyr, pa beth a wnaent yno! 0 ran y cydwybodwyr yn Mhrydain, glaniai y Germaniaid yno gan wneyd Belgium a Servia arall o honi. Nid heddwch rwystra, ond rhyfel; felly gwell rhyfel na heddwch, ac addawa fwy a gwell heddwch na hedd- wch y pasiffist. Drwy ryfel y ca y cydwybodwr y rhyddid cydwybod y mae am dano. TONAU AC EMYNAU. I Mae yn siwr fod cerddoriaeth Gym- reig wedi achu'b. ami i emyn r,hag ebargofiant. Buasent wedi trengu er's talwm, onibai y gerddoriaeth. Yr oedd Jo Parry yn athrylith i anfarwoli emyn, ac yr oedd ganddo y dalent i roi anfarwoldeb i emyn. Dylai tref Aber- ystwyth alw cyfarfod gan fabwysiadu penderfyniad o ddiolch i Dr. Parry am ei hanfarwoli a'r hen don ddigymhar. Wrth ei gwrando, gallech wneyd, eich IIw fod holl natur hwyl Cymru yn byrlymu allan fel o'r gwaelodion. Ei rhagoriaeth yw fod pob Ilais yn alaw. Sylwch ar y bass-y mae fel alaw arall mewn cystadleuaeth a'r alawon eraill am wrandawiad a sylw, ac nis gellir ei anwybyddu. Hi yw "Marseillaise" y Cymro—a'n "Wacht am Rhein." Y mae yn ogoneddiad ar yr hen emyn "Jesus lover of my soul," a gall-- ech feddwl mai ar yr emyn hwnw y'i cyfansoddwyd hi. Os oes canu, fel canu y ddaear, yn y nef, synem ni damaid nad y hi glywir yno amlaf ac uchaf. Mae yn don y gall pob math o eneidiau ac angelion ei chanu. Pan y bu Gwilym Gwent farw, cod- odd yn dipyn o wynt yn ei angladd am i ryw gerddor, a chyfaill i Gwilym feiddio dweyd fod Gwilym yn y nef- oedd wedi ei gyfiawnhau gan ei awen gerddorol, nid gan ei ffydd. Gwnaed ymgais i'w gau allan o'r nef yn y "Drych" gan frodyr gorselog gredent mai un ffordd sydd i gadwedigaeth, ond ni thycient. Diau y cedwir llaw- er drwy ffydd, a llawer drwy ddini- weidrwydd, a Ilawer drwy ganu. Cof genym am ddau frawd yn Nghymru a ystyrid yn gampwyr ar ganu emynau Cymraeg, er nad oedd- ynt yn grefyddol. Dau fachgen rhad- Ion oeddynt. Ai hen flaenor gyda'r T. C. i'r bwthyn atynt yn yr hwyr yn ami i fwynhau eu canu. Credwn y cyfiawnhawyd y ddau drwy eu canu. "Mae tipyn o bob peth yn mhob peth," ebe un hen bagan; ac felly yn ddiau y mae llawer o ffydd mewn canu. Pwy a wyr na ddisgynai ami i angel i lawr i wrando canu y ddau hen Gymro, pan na elent ddeg llath i sylwi ar waith ffydd ami i Gristion! Ond i ddod yn ol at "Alberystwyth" (y don), credwn mewn llawer o oesau i ddod mai y don feddylir wrth "Aber- ystwyth" nid y dref, a bydd clywed son am "Aberystwyth" y don, ar ol i'r Brifysgol a'r Amgueddfa Genedl- aethol fyned i annghof. ———— ————

Tanyssrifiwch am v "Cambrian." $1.00 v flwyddyn. DR. A MRS. JOSEPH ROBERTS.

YMOFYNIAD AM WM. O. HUGHES, mab i'r diweddar Owen Hughes, gof, Gallt y Foch, Llandinorwig, sir Gaernarfon. 0 her- wydd marwolaeth ei frawd John, bydd o fantais iddo ohebu a'r isod. Neu, os oes rhywun arall yn gwy- bod rhywbeth am dano, yn fyw neu farw, byddai gair oddiwrthynt yn dderbyniol. Cyfeirier-W. W. Griffith, Penlan, Buckingham Co., Va.

NODION PElSONOL Bydd y Parch. H. F. Williams, Billings, Montana, yn treulio y Sul olaf o Fehefin a'r tri cyntaf yn Gorphenaf yn mhlith ei gydnabod yn Nhalaethau Minnesota ac Iowa. C.yfeiriad y Parch. O. R. Williams (Alliance, 0.), o hyn yn mlaen fydd Palmyra, Ohio. Cawsom air oddiwrth ohebydd yn Milwaukee, Wis., yn gofyn ai gwir fed yr enwog ddiwygiwr, Evan Roberts, wedi marw. Nis clywsom; nis gwydd- om. Ni ddaeth dim i law. 'Mae yn ymddang-os mai enw bach- gen bach John Roberts (Tanybwlch), Red Granite, Wis., yn y "Genedigaeth- au," ydyw John Elwyn, yn lie John Eivion. Cyfeiriad R. Tenorydd Roberts am ryw hyd o amser fydd 258 Jackson St., Oshkosh, Wis., cartref Mrs. Ro- berts, o'blegid yno yr erys ei thad oed- ranus. Cyfeiriad Mr. Roberts cyn hyn oedd 728 Majestic Bldg., Los Angeles, Calif. David Roland Roberts, bachgen o San Francis-co, Calif., sydd a'i wyneb tua'r Dwyrain, ac addewir yr ymwel ag Utica a dinasoedd eraill. Chwareu- wr tennis yw, a champwr gyda hyny. Daw yma i gwympo rhai o gampwyr y Dwyrain. Dyna ddywed "Cyfaill" o'r Glanau. Fel hyn y can W. W. Jones, Cam- bria, Wis., Mehefin 27, am "Rhamant D. Lloyd George": Rhamant, dery dant y dydd—-a dyrcha Hyd orchest wladweinydd; Digymer sant o Gymro sydd, A'i glod ar binacl y gwledydd. Parry Cousins. ,Gorphenlaf laf, 1916. yn nhy Mr. W. Edwards a Miss Catherine Edwards. 336 Convent Ave., New York, gan v Parch. Joseph Ro- berts, D. D., priodwyd Mr. John Llew- elyn Parry a Miss Clara Edith Cousins, y ddau o New York. Cwyna cythrwm bach y wasg o her- wydd aneglurdeb rhai o'n gohebwyr, a'r rhai hyny hefyd' yn bobl gyfrifol. Cyngorwn nifer o'n gohebwyr i eistedd i lawr yn hamddenol, a chvmeryd am- ser i dori ei llythyrenau yn eglur a phendant. Dylai dyn wneyd gwahan- iaeth rhwng enwau (fel "Jones" ag "Evans;" eto ni wneir bob amser, ac o'r herwydd cedwir ni yn nerfus yn nghylch llawer o bethau, a gwneir y cythrwm bach yn fwy cythrymaidd fyth. Mae'r byd yn creu cythrymiaid o eisieu na bai ynddo fwy o ystyriaeth o gysur eraill. Ystyriwch hyn, bobl! Billings, Montana.—Yn nghartref clyd Mr. a Mrs. Ben Lewis, Billings, Mont., dydd Iau, Mehefin 15, 191,6, priodwyd Hugh Roberts a Miss Mar- garet Jones, Delphia, Mont., gan y Parch. H. F. Williams. Y mae y priodfab yn enedigol o Berth Ewig, ger Dinbych, a'r briodferch o Leger, yn agos i'r un dref. Mr. a Mrs. R. P. Griffiths, oeddynt y gwas a'r morwyn priodas. Bydd y par ieuanc yn car- trefu ar fferm ger Delphia. Y mae llu- aws o garedigion yn dymuno bywyd dedwydd a llwyddianus iddynt. Dyma fel yr ysgrifena hen dderbyn- iwr o'r "Drych" er's 45 o flynyddau atom: ac yr ydym yn gwerthfawrogi ei gyfarchiad: "Hwre i'r hen genedl Gymreig—cynifer o Gymry yn dyfodi ac yn arweinwyr y gwledydd. Dyma Hughes am Arlywydd; dau Gymro o waedoliaeth yn rhedeg am lywydd- iaeth ein Talaeth. Gyda'r blaid Wer- inol Wm. Lloyd Harding, brodor o Iowa, ac yn fa'b i O. lB. Harding. Sib- ley, Iowa. yr hwn a symudodd o Penna i Iowa 45 o flynyddau yn ol; yn hanu a Dredegar, D. C. Cyfreithiwr yw, ac yn un o ddynion galluocaf y Dalaeth, ac yn byw yn Sioux City, ac wedi ei fagu ar y fferm." Enfyn cwmni y New York Central R. R. gylch lythyr yn rhybuddio pobl a ddygant eu cludiad ar y rheilffordd. yn nghyd a throseddwyr afreolaidd eraill. Nid llawer o Gymry deithiant ar drenau heb dalu, gallem feddwl. Fodd bynag, perygla y rhai hyn eu bywvdau eu hunain a bywydau eraill gvda'u direidi a'u diofalwch. Dro yn ol, vmyrodd un a'r air brake ar dren nwyddau yn agos i Oneida, N. Y., gan fod yn achlvsur troi ceir oddiar y cledrau. ac ar y pryd daeth tren teith- wyrcyflym ar hyd y ffordd gyfagos, fel dadreiliwyd y peiriant ac y niweid- iwyd y peirianydd. Nid yw ein pobl yn ddrwg yn y cyfeiriad hwn, ond rhag ofn fod rhai, Gymry gofalwch! Y dydd o'r blaen yr oeddym yn teim- lo yn nerfus o herwydd nad oedd gen- ym bregethau ar law; ond yn ddi- weddarach y mae amryw o'r brodyr wedi cofio am danom yn dda, a gallwn hysbvsu y Cymry pell o gyfleusterau nregeth Gymraeg, y gallwn addaw oed- faon wythnosol gartref iddynt am rai wythnosau, o leiaf. Teimla v "Drych" yn ddedwydd o gael pregethu, neu, o leiaf, fod yn bwlipud i wasanaethu y Cymry ar wasgar. Eraill sydd am wasanaethu y Cymry amddifaid ar hyd y Talaethau, dewch a'ch cymorth i ni. Mae llawer o hen bob! yn mwyn- hau a gwerthfawrogi Pwlpud y "Dr.veh. Yn y nodion godwyd i'r "Drych" di- weddaf o un o bapyrau Cymru, dan y penawd "Dros y Don," gwelir i mi gyfeirio at Dr. John R. Jones, Ran- dolph, Wis., a dweyd "mai tua'r Pasc y ganwyd Dr. Jones." Fel hyn y dylai fod: "Tua'r Pare y ganwyd Dr. Jones." Ardal yn ymyl y Bala ydyw y Pare.— Eryr Tegid. Daeth gohebiaeth i law o Dalaeth Pennsylvania, yn yr hon y dygir cwyn ddifrifol yn erbyn rhai gweinidogion ac eglwysi, y rhai a barotoant gam- adrodd'iadau er gwella eu cyflogau a gwella eu cyflyrau arianol. Credwn fod y cyhuddiad yn gywir mewn rhai lleoedd, a buom yn dyst o'r fath afreol- eidd-dra, ond wedi'n gwell fyddai gen- ym i "Darllenydd" (sef yr awdwr) roi ei enw priodol, am y rheswm y cy- huddir y Gol. o bob peth o'r fath dan ffugenwau gan rai o ddarllenwyr y "Drych." Ni chyhoeddwyd dim erioed gan y Gol. eu hunain ar na gweinidog nac eglwys dan ffugenw na ffugenwau, er fod rai pobl ddrwgdybois yn mynu coelio hyny. Nid ydym am roi ach- lysuron i'r cyfryw ein beio ar gam o hyd. ———— 000 ————

Adroddir y buasai Sweden wedi cymeryd plaid yr Almaen yn y rhyfel hon otyi bae am y Sosialiaid sydd yn selog 6 blaid y Cydfyddinoedd. Enill- asant seddau yn yr etholiad diweddaf.