Y Tyst

COLEG ABERHONDDU. Cynhaliwyd Pwyllgor Athrofa Aberhonddu dydd Mercher, Medi ,20ted, dan lywyddiaeth y Parch Ben Evans, Barry, y cadeirydd am y flwyddyn, pryd yr oedd nifer luosog o'r Pwyll- gor Gweithiol yn bresennol. Wedi dechreu drwy weddi gan y Parch R. James, Llanwrtyd, a darllen a chadarnhau cof- nodion cyfarfod Mehefin, derbyniwyd pedwar ymgeisydd ar brawf ar yr amod a ganlyn :— I That their position in relation to the Military Service Act be not thereby prejudiced.' Bu cryn ymddiddan am y mudiad i sefydlu Cadeiriau mewn Diwinyddiaeth yn y Coiegau Cenedlaethol, a phasiwyd y penderfvniadaa canlvnol 1. That this meeting of the Executive Com- mittee of the Memorial College, Brecon, begs to appeal to the University Commission to prevent any undue haste in dealing with the question of establishing Chairs of Theology at the National Colleges, and to arrange that time be given to the churches and Theological Colleges to consider the matter in all its bearings and present their opinion thereon. 2. Fod y cyfarfod hwn o Bwyllgor Gweithiol Coleg Aberhonddu yn dymuno apelio at Gyfar- fodydd Chwarterol y gwahanol Gyfundebau i fod ar eu gwyliadwriaeth ynglyn 4'r cynygiad i sefydlu Cadeiriau mewn Diwinyddiaeth yn y Colegau Cenedlaethol, ac i ymdrechu cren syniadau iach ynglyn &'r mater. Cafwyd adroddiad ynglyn &'r mudiad i gael oil painting i'r Ysgrifennydd, y Parch D. A. Griffith, Troedrhiwdalar. Mae'r Pwyllgor yn awyddus i gael darlun teilwng o'r gwrthrych, a thaer erfynnir ar bawb sydd yn bwriadu eymryd rhan yn y mudiad i anfon eu tanysgrif- iadau i'r Trysorydd, y Parch J. W. Price, Troedyrhiw, neu i un o'r Ysgritenyddion-y Parch J. H. Parry, Liansamlet, a Proff. Joseph Jones, Aberhonddu. T. LEWIS.

Marwolaeth y Parch J. Ossian Davies, Llundain. Y mae yn wir flin gennym hysbysu fod y bonheddwr uchod wedi gorffen ei yrfa ddisglaer y Saboth diweddaf, Medi 24ain. Yr oedd ei frawd enwog, y Parch T. Eynon Davies, ar ymweliad a Rhymni y Sul a nos Lun yn gwas- anaethu eglwys Saesneg Rhymni, a chafodd frysneges tua chanol dydd yn ei hysbysu fod ei annwyl frawd wedi cyrraedd bro y goleuni. Nid oes amheuaeth ym meddwl neb o'r dyrfa luosog oedd yn ei adnabod nad yno y glaniodd ef Ceir manylion eto. R. E. PEREGRINE.

Marwolaeth y Parch J. Tertius Phillips. Yn Mount Pleasant, Scethrog, Bwlch, ger Aberhonddu, dydd Iau, Medi 21ain, yn 58 oed, bu farw y Parch J. Tertius Phillips. Bu am lawer o flynyddoedd yn arolygwr i Gynghrair Dirwestol y Deyrnas Gyfunol dros Ddeheudir Cymru Ganwyd ef yn Scethrog yn 1858, a derbyniodd ei addysg foreol yn Nhalybont. Pasiodd i Goleg Airedale, Bradford, ond cyn gorffen ei gwrs derbyniodd alwad i Gwmbran. Symudodd wedyn i Ferndale, yna i Victoria a New Tredegar, sir Fynwy. Sefydlodd ddwy eglwys newydd yn Nhredegar-un Gymraeg ao un Saesneg. Yn 1888 aeth i Gaerdydd fel arolygwr Cynghrair Dirwestol y Gorllewin, ac ymhen pedair blynedd apwyntiwyd ef yn arolygwr dros Ddeheudir Cymru i Gynghrair y Deyrnas Gyfunol. Ymddengys fod dau o'i feibion yn gwasanaethu yn y fyddin. Claddwyd dydd Llun diweddaf, a diau y ceir y manylion erbyn y TYST nesaf.

ABERTRIDWR -Pregethwyd yn y cyrddau eleni, y Sul a'r Llun, Medi 17eg a'r 18fed, gan y Parchn R. E. Peregrine, B.D., Rhymni, a John Phillips, Mountain Ash. Yr oedd y ddau gennad ar eu goreu, a chafwyd cynulleidfaoedd mawrion i wrando'r Hen Hanes4

llonydd ar y caeau yd cannoedd o filwyr yn mynd a dod,fa'u botymau fel gwreichion gwer- r ?' syll aruthrol;.ynfy pellterrdraw,f a neuadd yn cael ei hagor? ynddo'* y dydd'hwnnw i'r Ymneill- <. tuwyr addoli ynddi. Deuthum at glwyd rydlyd oedd yn arwain i gapel. Cyfyng, llwyd, di- addurn, dibobl oedd y capel hwnnw. Yr achos yn oedrannus, ond heb fawr nerth ynddo. Dyrn- aid o ffyddloniaid sydd wedi ei gadw'n fyw, ac y mae creithiau'r -tymhestloedd ar yr oil—y bobl a'r capel a'r cylch a phopeth. Agorais y drws tipyn yn anghelfydd oedd ei beirianwaith oil ond pan gyrhaeddais ganol yr adeilad, gwelwn mewn dwy set yno banner dwsin o blant a'u hwynebau cyn goched a ffrwyth yr afallen yn Nyffryn Clwyd. Clywn hwy yn y man yn ateb rhyw holiadau mawrion yn un cor. Erbyn syllu yr oedd yno henafgwr yn sefyll yn eu mysg, ei wallt fel y geirchen, ei ysgwyddau fel y lloer yn ei chwarter cyntaf, ei lygaid yn orchuddiedig a chylchau o wydr cyffredin. Ond yno yr oedd, yn sant addfed, yn Gristion diymhongar, yn wir wasanaethwr ei Dduw-holwr y plant. (8) Bob Sul yn ddifwlch am ychydig cyn dau o'r gloch cyferfydd efe a'r hanner dwsin plant hynny i'w hyfforddi a'u cateceisio. Nid oes neb yn sylwi arno, neb yn diolch iddo, neb yn ysgrifennu byth am dano eithr yno, drwy des ac oerfel, drwy gelillysg a thrwy chwys, yn Chwefror ac yn Awst, Galanmai a Chalangaeaf, y daw'r henwr penllwyd a'i holwyddoreg yn ei law, a llafnau o gwestiynau cyd a Morfa Rhudd- lan ganddo i'w gofyn i'r plantos syml. A fedr y plant ddeall yr holiadau dyrys, anystwyth, nis gwn ond hyn a wn—fe aiff y plant hyn allan i'r byd yn y man, gan gefnu ar y capel bach. Llanwant swyddi pell ac agos. Bydd rhai ohonynt, o bosibl, yn golofnau'r achos mewn rhyw addoldai mwy eu gwychter na lie y'n maged ond dilys gennyf y bydd mwy o 61 yr hen athraw hwnnw arnynt nag o ol neb arall, a pha rinwedd bynnag a gyfyd ei ben yn eu bywyd, a pha, uniondeb a'i nodweddo, nid yn rhwydd yr anghofiant ffyddlondeb diymhongar a gwasanaeth dihoced yr hen holwr. Rhai fel efe sydd wedi gwasanaethu niwyaf ar Dduw, ond odid, yn y wlad. Ni wa'edda ni phair glywed ei lef yn yr heolydd ond ar ei lafur nid oes bris, ac ar ei sel nid oes ddiffodd. Hir y cofiaf ei olwg yn y set ddofn a llwyd, a'r chwe phlentyn fel chwe seren fechan yn gwenu arno. (9) Yr oedd yn nos Sul mewn man arall. Eisteddai bonheddwr rhadlon, diwylliedig a minnau mewn ystafell yn llawn clustogau a charpedi ac esmwythyd. Son yr oeddym am lan y rnor a'i phobl, son am bellafoedd byd, son am y moduron sydd yn rhedeg erbyn hyn rhwng yr Andes a Dylfryn y Camwy, son am y rhyfel a'i hir alaeth. son am flodau ac am dradd- odiadau gwlad. Yn y man clywn gnoc yn y drws, ac wele ddau fachgennyn yn dod i mewn —y ddau cyn sirioled ag y gwelwyd bechgyn erioed. Yr oedd pob un ohonynt rhwng deu- ddeg a phymtheg yn rhywle. Yn awr, machgen i,' meddai'r bonheddwr wrth yr hynaf—ac wele'r llencyn bywiog a phrydferth yn nesu at ei dad, ac yn penlinio ar y carped o'i flaen, gan bwyso ei ben ar lin ei dad. Yna mewn difrifwch a chyda llais clir, clws, bachgenaidd, adroddodd ei bader dros yr ystafell heb gymryd unrhyw sylw yn y byd o'r ffaith fod estron fel niyfi yno. Ni chawsai presenoldeb ymwelydd achlysurol dorri ar ei arferiad gyson o offrymu ei weddi yn hyglyw wrth lin ei dad. Wedi ei wneud, cododd, cusanodd ei riant, dywedodd Nos dawch,' ac aeth allan ac i'w wely. Neshaodd ei frawd bychan wedyn i ganol yr ystafell. Plygodd yr un fath yn union, heb y petruster lleiaf, a dywedoddfyntau^ei weddi hwyrol gyda'r lln"fswyn, gyda'1'un:symleddY¡ Cododd, a dy- munodd^ei Nos dawch,ac aeth i orffwys. b.»I *1*1 r (10) Ni welais y bechgyn siriol hyn wedyn, ond tarawyd fi'n ddirfawr gan yr olygfa. Dyna beth yw hyfforddi plentyn ymhen ei ffordd mewn gwirionedd ei wneud yn agored, yn rheolaidd, yn beth nad oedd dorri i fod arno gan ymweliad dieithriaid. Tad yn gwneud yn sicr fod ei blant yn cydnabod Duw cyn ymneill- tuo i'w gwelyau, ac yn rhoi arbenigrwydd urdd- asol ar eu gweddi fach drwy ei gwrando ei hun yn y parlwr fel yn rhywle arall. Anghofia bech- gyn felly byth mo'r hyfforddiant a roed iddynt. Buthum adref fore Linn yn llawenach fy ysbryd. Deliais i ddweyd wrthyf fy hun-Nid yw Duw eto wedi llwyr adael aelwydydd Cymru. GWYX.FA.