Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
5 erthygl ar y dudalen hon
LLYTHYRAU AT FY NGHYD-WLADWYR.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLYTHYRAU AT FY NGHYD- WLADWYR. LL-YTHYR XIV. An nwyj,. J AC Pex-yr-Hkoi,,—Tyn dy ddwy- law, fachgen, o'th logellau, a'r sigaret yna o'th ben. Y mae dy fysedd yn felyn gan dybaco, a'th holl agwedd yn dangos diogi. Yr wyt wedi bod ar ben yr heol yna am oriau heddyw yn j-rnddwyn yn anfoesgar at y bobl sydd yn mynd a dod at eu gwaith. Treuliaist oriau yn poeni bechgyn Bracchi a Berni, ac yn achosi i'r rhai hynny golli eu tymer a rhuthro allan arnat ti a'th gyfeillion fel dynion cvnddeiriog. Pe. buaset wedi dod o'r Forest of Dean neu ryw fan cyffelyb fe fuaswn yn deall yn well sut y gelli wastraffu dy amser mewn ffolineb isel fel yna ond yr wyt vn fab i Gymro ac yn wyr i Gvmrv anrhyd- eddus. Y mae dy gyfeillion wrth y caunoedd yn ymladd a'u holl egni dros eu gwlad, a dyma tithau, am ch7 fod ffwyddyn yn ieuengach, yn meddwl dy fod yn setlo cownt y ddaear a'r nefoedd wrth wneud dy wyth awr yn y lofa, a threulio'r oriau eraill yn ffol ar yr heolydd neu yn y cinema, ac heb feddwl erioed fod eisiau i ti wnend dim ymdrech i dy ddiwyllio dy hun mewn modd yn y byd. Fe feistrolodd dy dad y Gymraeg a'r Saesneg heb hanner dy ysgol di ond am danat ti, prin y deelli'r Gymraeg, a phrin y deall neb dy Gym- raeg dithau ac am dy Saesneg, er dy fod yn meddwl, ysywaeth, ei fod yn well na dy Gym- raeg, y mae'n ddigon i godi gwrid i wyneb Cymro sydd wedi gweld rhywfaint o'r byd. Gwyddost i'th dad hefyd weithio i fyny yn erbyn anawsterau lu i ennill tystysgrif meistr yr Ail Radd, ac i fod yn ail. i feistr y gwaith. Yr oedd dy dadeu yn dipyn o lenor, a medrocld gyfansoddi ami ddernyn tlws o farddoniaetli. Yr oedd dy fain yn enwog fel cantwraig, a medrai chware yn o lew ar offeryn cerdd. Ond am danat ti, beth ar wyneb y ddaear elli di wneud ? Nid wyt yn feistr ar y Gymraeg na'r Saesneg, ni chymeri ddiddordeb mewn canu, ni ddysgaist erioed chware offerYll cerdd, ni fecldyliaist am ysgrifemiu traethawd iieu ganig erioed. Y gwir am danat yw, nad wyt ti'n ddim yn y byd ond torrwr glo ac er dy fod heb adael yr ysgol yn hir, y mae gwybodaeth dy dad a'th fam ar bethau ymhell y tuhwnt i dy wybodaeth di, er i ti gael cyfleusterau na chawsant hwy erioed. Nid wyt ti yn neb, nid wyt yn cyfrif am ddim hyd yn oed ymhlith dy gyfeillion, nid oes barn gennyt ar unrhyw fater I pwysig, nid oes ynnot uchelgais na delfryd, Ond mi welaf ynnot un peth sydd yn peri i mi feddwl y gelli fod yn rhywun rywbryd, a hynny yw dy fod hyd yn hyn wedi cadw oddiwrth ddrygioni gwaradwyddus. Yr wyt wedi gwastraffu oriau lawer mewn ysmalder ffol, yr wyt wedi esgeuluso cyfleusterau addysg rodd- wyd ger dy fron, ond yr wyt yn ieuanc eto, ac wedi byw bywyd glan a rhydd oddiwrth bech- odau gwael. Ond y mae'r amser wedi dod i ti benderfynu ar brogram dy fywyd. Nis gelli aros lle'r ydwyt yn hir. Arweinia'r heol i'r dafarn yn y diwedd, ac os arhosi di yno fel yr ydwyt am beth amser eto heb ddim i'w wneud, yr wyt yn sicr o lithro, ac fe dorri galon dy dad a'th fam. Ar y llaw arall, os penderfynni wneud rhywbeth, y mae'r byd o dy flaen. Y mae digon o alluiYllot dim ond eisiau penderfyniad a dyfalbarhad sydd i dy gyfaddasu i fod yn feistr yn y gwaith lle'r wyt yn gweithio'n awr. O'r hyn lleiaf, myn fod yn feistr ar rywbeth--ar ryw adran o wybod- aeth neu gelf neu rywbeth wrth ymgeisio at hynny fe ddeui yn feistr arnat dy hun. Yr wyf am i ti ddarllen llyfr wna o hosibl dy symbylu di i geisio gwneud rhywbeth a thi dy hun, sef Do Something Be Something gan Herbert Kaufmann (Hodder & Stoughton, 1/-). Y mae'n wir mai ceisio dy symbylu i amcanu at lwyddiant bydol a materol mae yn bennaf, ond fe fyddai hynny ganwaith yn well i ti nag i ti aros yn dy ddiddymdra presennol. Brysia, fy machgen i, brysia i ddechreu dy ddiwyllio dy hun. Nid wyt yn rhy ieuanc nac yn rhy hen. Ni wyddai Joseph Parry nemor o ddim am fiwsig pan yn dy oed di, ond fe ddaeth yn un o gerddorion goreu Cymru. iTi mae byd o dy flaen yn galw am ddynion da a diwylliedig. Y mae glofeydd lawer yn galw am swyddogion dysgedig. Y mae pobloedd lawer yn galw am gwmpeini ac arweiniad dyn- ion sydd wedi ymdrechu i'w diwyllio eu hunain. Yr wyt yn awr yn y blynyddoedd goreu i ddysgu. Y mae'r meddwl yn glir, y cof yn dda, a golidicn bywyd heb ddechreu ymddangos. Fe fydd pethau, efallai, yn wahanol iaivii mewn deng mlynedd eto. Y11 awr yw dy amser prisia'r or iau, a phaid a'ti gwastraffu. Myn fod yn rhywbeth, yn rhywun ag y bydd. pobl yn teimlo parch ac edmygedd tuag ato. A wyt ti eriocd wedi sylweddoli'r hapusrwvdd o roi pleser i dad a mam wrth wneud gwaith da ? Hyd yn hyn ofnant na ddaw dim ohonot ond glowr cyffredin. Brysia at dy waith, fel y gelli lwyddo i wneud rhywbeth sydd yn werth ei wneud, ac y gall dy rieni fyw i ymlawenhau yn dy lwyddiant. Ac er mwyn dy wlad tafl dy got i lawr. Mae meddwl am Sais yn ffurfio ei farn am Gymru oddiwrthyt ti fel yr wyt yn awr yn ddigon i yrru ias oer i galon Cymro twym-galon. Nid wyt yn deilwng o'th gyndadau nag o'th wlad yn wir, a gadael allan y drwgweithredwyr yn ein mysg, rhaid dweyd y gwelir ynot ti werin Cymrn yn ei man iselaf. Dos ar dy union i'r ysgol not, neu cymer gwrs mewn cysjdltiad a rhyw goleg megis yr Inter- national Correspondence College. Fe fydd dy fywyd yn llawnach ac hapusach o lawer. ac fe ddeui o dipyn i beth i weld dy fod o'r diwedd yn dechreu cyflawni'r gwaith a ddisgwylir gennyt ar y ddaear. Dymunaf i ti bob llwyddiant. Ydwyf, Atwebyd. I
IGwnewch ef yn Gyhoeddus.…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Gwnewch ef yn Gyhoeddus. I Mae eyhoeddusrwydd yn cyfrif. Edryeh pobl Merthyr am dano. Beth am yr adroddiadau a gyhoeddwyd o bryd i bryd yn ystod y blynyddoedd a basiodd ? A yw'r gwyr a'r gwragedd a'u gwnaethant yn barod i sefyll at yr hyn a ddywedasant ? Mae Merthyr am wybod. Darllcnweh air y dyn hwn o Ferthyr. Dyma'r math o brawf y gwylia ac y dis- gwylia'r cyhoedd am dano. Awst iofed, 1911, Mr. T. Price, 60 Heolgerryg, ger capel Salem, Merthyr Tydfil, a ddywed :— Garddwr ydwyf, ac oddeutu dwy flynedd yn ol cefais annwyd trwm a effeithiodd ar fy arennau. Am wythnosau ar ol hynny dioddefais boenau parhaus yn fy meingefn. Cefais yr anhawster mwyaf am amser i ddilyn fy ngorchwyl, a phan y deuwn adref yn yr hwyr yr oeddwn mor lludd- edig fel y byddai'n rhaid i mi orwedd ar yr esmwythfainc i liniaru fy nghefn. Yr oedd y poenau yn wir greulon. Treiais feddyginiaethau eraill heb gael un budd o gwbl. Y11,a dechreuais gyda Doan's Backache Kidney Pills. Nid oedd raid i mi gymryd ond un blwch, oblegid erbyn yr amser i mi ei orffen yr oeddwn drachefn yn holliach. Er nad wyf un amser heb Belennau Doan yn y ty, da gennyf ddweyd nad wyf wedi profi dych- weliad drwg o'r anhwylder. Gallaf yn onest eu cymeradwyo. (Arwyddwyd) T. Price.' Ebrill 7fed, 1916-yn agos i bum mlynedd yn ddiweddarach—dywed Mr Prioe' Mid wyf byth yn cael unrhyw ofid gyda'r arennau yn awr; gallaf blygu drwy'r dydd heb gael dolur yn fy nghefn. lachawyd fi yn ddiddadl gan Belennau Doan, ac y mae wedi bod yn iachad parhaus.' Achosa anhwylder yr arennau lawer o afiech- ydon, oblegid pan mae'r arennau wedi eu rhwystro ac yn afiach, teflir sur troethol a hylif difudd yn ol ar y cyfansoddiad, gan achosi crydcymalau, y garreg, enyniad y bledren, dyfr- glwyf, y glynwst, poen cyndyn a gofid. Bydd i afiechydon anfeddyginiaethol ddilyn os esgeulusir triniaeth briodol, ond y mae cyn- horthwy amserol bron bob amser yn llwydd- iannus. Mae Pelennau Doan wedi achub bywydau miloedd o wyr a gwragedd oddiwrth wenwyn troethol ac afiechyd yr arennau, ac y mae rhai achosion pur ddrwg wedi eu llwyr iachau. Gellir eu cael gan yr holl werthwyr, neu am 2/9 y blwch oddiwrth Foster-McClellan Co., 8 Wells-street, Oxford-street, London, W. Peid- iwch a gofyn am belennau at y cefn neu'r arenllan-gofynllweh yn eglur am Doan's Back- ache Kidney Pills, yr un fath ag a gafodd Mr. Price. 6
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
LLANGYNIDR.-Cynbaliwyd eyfarfcdy:id djolcbgarwch am y cynhaeaf yr eglwys uchod ddydd Mercher, Medi 27ain. Arferwn gaeldwy bregeth-un y prynhawn a'r Hall yr hwyr-a cbytarfodr gweddi y bore. Eleni pregethwyd yn Gymraeg a Saesneg i gynulliadau 11 awn ion a diolchgar gan y Parch Fred Jones, B.A., B.D., Rhymni.
Bontnewydd, Arfon.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Bontnewydd, Arfon. JUBILI Y PARCH. l;EWIS WIJJJAMS. Nos Iau, Medi'r 2lain, daeth cynhulliad da o bobl ynghyd i ddangos eu parch dwfn i wr Duw, dreuliodd erbyn hyn 47 mlynedd o'i oes yn yr ard.al hon-35 ohonynt yn weinidog llwydd- iannus ar y ddwy eglwys, Saron a Bontnewydd. Trefnodd rhai o'i gyfeillion fod cyfarfod i'w gynnal i'w longyfarch ar ben hanner can mlynedd fel gweinidog ordeiniedig. Er iddo. 12 mlynedd yn ol roi fyny ofal yr eglwysi hyn, y mae wedi parhau i lanw pulpudau pwysicaf y cylchoedd hyn, heb esgeuluso gwasanaethu eglwysi llai, ac wedi cymryd rhan ainlwg yng ngweithrediadau'r En wad yn y sir wedi llywyddu wrth fwrdd y Cymundeb lawer tro, a siarad wrth fedd ami un o'i gyfeillion a'i blaenorodd. Nid di-lafur ar un cyfrif fu'r 12 mlynedd diweddaf o'i yrfa. Pregetha'n rymus o hyd, a'i bleser pennaf yw cael cynnyg goludoedd yr Efengyl i'w wran- dawyr astud a dymuniad ei gyfeillion yw y ca flynyddoedd eto i wneud eyffelyb gwaith mor rhagorol. Llywydd. y cyfarfod oedd Mr. R. H. Rogers, Stockport—un o blant Saron gynt, ac un a adwaenai Mr. Williams cystal a neb sy'n fyw, a'i edmygedd ohono'n ddiderfvn. MewnVchydig eiriau pwrpasol rhoddodd i ni amlinelliad o yrfa a gwaith bendithiol y gwr a anrhydeddid gen- nym. Sylwodd yn arbennig ei fod yn fon- heddwr Cristionogol trwyadl, ac yn 'was yr Arglwydd mewn gwirionedd. Caed adroddiad o'r mudiad i'w anrhydeddu gan yr ysgrifennydd, y Parch. Edward Owen, a gair pellach gan y trysorydd, y Parch. T. J. Teynon, Cwmyglo. Caed gair pwrpasol hefyd gan y Parch. R. Thomas, gweinidog y Method- istiaid Calfinaidd yn y lie. Yr oedd y Parch. Hugh Davies, Abererch, hefyd wedi dod bell o ffordd i dangos ei edmygedd o un fu'n gymydog caredig ac yn gynghorwr doeth iddo pan yr oedd yntau yn weinidog Moeltryfan. Anerchiad difyr, doniol, dwys gaed gan Mr. Davies, yn ei ddull nodweddiadol ef, a chofiodd gyda pharch am wasanaeth gwerthfawr Mrs. Williams, sydd erbyn hyn wedi cyrraedd gwlad y goleuni. Yr oedd nifer o gyfeillion Mr. Williams wedi cyfrannu gyda pharodrwydd a haelfrydedd nod- edig tuagat y rhoddion gyflwynwyd iddo, sef roll-top desk o'r gwneuthuriad goreu, a fountain pen goreuredig. Galwodd y Cadeirydd ar y Parch. D. Stanley Jones i gyflwyno'r rhain iddo yn enw ei gyfeillion. Ar blat arian osodwyd yn y ddesg y mae yn ysgrifenedig Rhodd ei gyfeillion i'r Parch. Lewis Williams, Bont- newydd, ar ben ei hanner can mlynedd fel gweinidog, ac efe yn fab pedwar ugain mlwydd oed. Medi, 1916.' Sylwai Mr. Jones ei fod yn parhau yn weith- iwr caled, ac yn hoffi ei study yn anad un man, ac ar gyfer gwaith pellach yno y darparwyd y rhoddion hyn. Siaradwyd ymhellach gan y Parchn. J. M. Williams, Penygroes W. Walters, Gosen Mr. William Jones, Bontnewydd; Mr. O. R. Owen a'r Henadur J. R. Pritchard, Y.H., Caernarfon —i gyd yn dwyn tystiolaeth i'r parch enillodd Mr. Williams yn ystod oes o lafur diwyd fel gweinidog. Dechreuwyd y cyfarfod gan y Parch. T. Lloyd, a diweddwyd gan y Parch. Stanley Jones. Priodol cyn terfynu yw galw i gof y gwaith da wnaed gan Mr.Williams y tuallan i'w ddyled- swyddau fel gweinidog. Bu yn ysgrifennydd lleol Cymdeithas y Beiblau ain 30 mlynedd, ac yn ysgrifennydd y Gymdeithas Genhadol am 18 mlynedd. Efe oedd ysgrifennydd tysteb Tanymarian, ac yn gyd-ysgrifennydd a Dr. J. Thomas yn y mudiad i roi tysteb i Dr. Herber Evans. Am naw mlynedd efe oedd ysgrifen- nydd Cymdeithas Ddarbodol y Gweinidogion, ac am 15 mlynedd bu'n ysgrifennydd Cyfarfod Chwarterol Arfon. Bu'n un o ysgrifenyddion Undeb yr Annibynwyr Cymreig, ac yn gwneud yr un gwaith ynglyn a Chymanfa Fawr Gerdd- orol y Pafiliwn gynhelir bob pum mlynedd. Yn yr holl gylchoedd hyn gwnaeth waith mor rhag- orol fel mai anodd oedd cael olynydd teilwng iddo. Gall edrych yn ol ar oes o ddefnyddiol- deb eithriadol, a gall edrych ymlaen hefyd, ni a gredwn, gyda phob hyder at y dydd pan y gorfydd i bob gwas roi cyfrif i'w Arglwydd o'i oruchwyliaeth.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
BETHANIA, OWMAFON.-Hydrel 7fed, 8fed a'r 9fed, gwasanaethwyd gyda chymeradwyaeth amlwg yng ogwyl flynyddol yr eglwys uchod gan y Parchn D. Oliver, D.D., Treffynnon, a G. Williams, Wattstown.