Yr Herald Cymraeg

COMMISSIWN CREFYDD CiMRUj bSüOB BANGOR. | YR "HERALD" A.0 EGLWYSI MON. Cyfariu y Ddir^rwyasth Eglwysig yn mumter, adydd Lion, yr Arglwydd Farnv.T Vaaghan illiaxaa yn y gadair. Esgob Bangor aysuoLaetn fod yr iu- tiooaiai yn meaa-u plwyti mewn pecUux sir, an •✓ymvwv* yr oil o (44 c. biwyn eglwys- auau o 63 tyw-oliaethau vn Sir Gaer- narioii, ( auaa o 4.5 yu Sir i eii-ionydd, a 15 aliaai o 70 yu ir Dr^-dwyn. Y boDologaem • -yn lLvl 2:Ü,303, ond yr odd l' i gr&du ei idd laJ, 21" ya nag yaoedd yr a.deg ooiio, va eawewiig yu y parthau ^vtvilg u. gweitiuaol. Jcmtudodd ilaweroeud. o ^ardai- oedd y chwareii oherwydd y dirw-a^-giud i Sir Foraanwg i'r glofeydd, ac aeth ereul t t Amer- ica a :>'e»v Zc^iaua. ir e-edd mwyuiu: y boo* yn .aweichio yn ngLya ag amaethyaaiaetn neu c-hwareiydciiufct.il, rl<Sl ya Alangor a Lnaergybi ceid iluav. s yn ngwasaaa>et-h Uwmni y Lonaoa a'r eslera. G-an gyfeirio as y cweatlwn o ieithoedd, cyf- iwyiiodd yr Esgob y cyiartaledd a canlyn o taynas i'r pedal: tur o rci teirblwydd oed ac ,nnrl .r.,¿v" Meir- Mal- Arfou. Mon. ion. dwyn. Saesneg yn unig 10.34 7.98 6.19 52.452 Cymraeg yn mug 47.56 47.93 50.53 l5.5ol Cymraeg a S'nej 41.94 45. ("1 43.11 31,887 Ieithoedd ereill .05 .21 .03 .004 Dim adroddiad .11 -21 .09 .106 Rhii preseiuiol y byvrcUaethau yn yr Esgob- aeth yaoedd 144. Ychw-anegwyd 43_etr 1838. Delid y nawddogaeth t'el y canliyn — ir F.>gob, 85; preiiat, 29; Esgob Liandal, 10; Arglwydd U-angiieilydd, if ymdmedalwyr, 5; Go,-eg yr Iesu, Rhydyehain, 3 Esgob Caer, 1; rheithor- awl, 1; y Goran, 1. Y roedd dwy iywolbetii yn werth tan lOUp 14 tan lisop, a 51 tan 150p. O'r 144 bywoliaeth yr oedd 128 yn meddii persondy. Am y lo cweddill. rhofidid pump odai am rent byehan Egiwysvvyr, ac mewn pedwar eraill casgl- wyd digon o arian i adeoiladu tai newyddion. Yu Esgobaelii iiangor yr oedd pob clerigwr yn naofal bywo.iaebh yn byw a fewn cylch ei ofal. Rhiwng 1831 a 1906 aderladwyd 73 o bersondai newyddion. Rhiiai yi hyn ellid alw yn hen eglwysi plwyiol li6. joli-adeiladwyd y rhan fwyai ar yr hen eylfeini yn ysiod y ,ganrif ddiweddaf, ao adgyweiriwyd: y gydag ychydig iawn o eithriadau, o "tn yr un cytnod. Yn bresennol, defnyddid 254 o egiwysi a 33 ° tafelioedd cenhadol wedi trwyddedu, a cheid tie ynddynt i 69,153 o i)-rsonau. Yn nihelL- h ceid 26 o adeiiadaa ar wahan ellid eu defn- yddio i gvnnal ynddynt vrausanaethau obfyddol, a cheid ynddynt, te i 4340 o bersonau. 1-.r 188o hyd 1906 yr oedd rhif yr eisteddleoedd wedi cyn- nyddu 17,708, ne>u 34.4 y cant. c, Rhif v gwasanaetiviii a gynnehr bco Sul yn 11 y yr Es'/ooaeih .-ydd fe>i y canlyn 1C'yairaeg yn gyfan.'wb:. 414; Saesne>g yn gyfangwbJ, 16/; dwyieithog. 4; cyfanrtf. '58 £ >. Nid oedd ond tair bvwohaeth lie na chynnelid ynddyns was- anaeth Cymvaeg a 43 He yr oedd y gwafianaetn- au yn gwbl Gyrn'raLg. Y CLEK.IGWYR. divra^anaethid yr Esgobaeth gan 144 o glerig- wvr y-li ngofal bywoliaeth, 68 o guradiaid t/wydaedoL a 22 o glerLgwyr ereill. Orrhai hyn addvsgwyd 52 yn Rnydychaxn, 11 yn :Nzhaerurawrit, 8 ya LIundain, 9 yn Dubun, 77 yn Lianbedr-Pont-St-ephan, 10 yn Durhi'n, 3 yn v Briiysgol CymTeicr 23 yn St. Bees, 20 yn St. Aidants 9 yn Ngholeg y Frenhines (Bir- mineham), 5 mewn cal-egau ereill, a cheid -n "literate?." Yr oedd y darllenwyr U«yg drwyddedwyd yn rhifo 22.. Yn 1904 allan o 5653 o ^nedigaethau a go.- wyd o fewn cyloh yr Esgobaeth, bedydd- jwyd 1632 yn unol a d-e "<>dau y r • Esgobaerh. Yn 1905, bedyddiwyd 1577 allan o 5609 a aneeid; ao yn 1906, 1472 alian o 5442. O 1876 hyd 1890 (pymtheng mlynedd) rhoed arddodiad dwylaw ar 12.641, a 16-6/1 Q 1891 hyd 1905. Dangosai hyn g\-rmydd o 51.a > cant, er i'r boblogaath ieihau yn y&tod yr ail jg^yfnod vnitiiritf s* 4674 Cvtiv.-va.Kid v? Esgoo v ffigyrau canlynol yn dangos y cynaydd yn rhif y cyniunwyr yn yr &obaeth :— Blwyddvn. Pobk>gaeth. Cymunwyr. 1888 236,040 10,029 1898 215,956 14,166 1905 221,366 16,760 Yn 1306 rliiiai cymiinwyr 21,703, ac er pan ddarpai'.vvd y rhestrau yr »>edd 2449 twedi der- ttyn arddodiad dwylaw. Yn 1885 y aifer oedd Ar rejtrau'r Ysgo! Sai ceid 9412 o aelodau dan 15 oed 7413 d:<oa 15 oed, a 1894 o athrav, on O'u cydmaru ag ystadegau yr Esgob Campbell yn 1885 yr oadd cyfanrif y cynnydd yn 2851, neu 20 y eanfc. Oynneiid cymanfaoedd canu bob blwyddvn mewn canolfanau cyfleu..g:yda'r amcan o wella. caniadaeth yn vr Eglwys. Alfywiwvd y Gyn- oadledd Esgobaethol hefyd yn yr Eglwys Gad- •eiriol. Deuai cynnuHiadau enfawr yn nghyd, a cheid cannoedd yn methu cael yn y Bnt- ectlwys ar vr achlysnron hyn. Yn mhlith cym- ^thasau ereill yr Esgoaaeth ceid canghen an- oibvnol o'r Gvmdeitn\s er Lkdaenu Uwybod- aeth Gristionoerol, Cymdeithas y Traethodau Crefyddol, Cymdeithas i Gynnorthwyo Oweddwon ac Amddifaid CleTigwyr. -Oymdeith- aa Adeiladu Eglwysi, Cymdeithas Helaetbu yr Cronfa Addysg Clerigwvr, Cynideith^ Ovfeillcar v Genethod, Cymdeithas Codi Cyi- locaii Y Cl'^ri^wvr, TJnd-ab y Mamau, Gwaith y Siaaii (fartrefol, Cymdeithas v D.g«tref, etc. Sefydlwyd Cymdeithas Adailadu yr Eg Iwya yn 18vö, ac er yr acleg hono cyfranwyd 17,538p tuagat y gwaith mewn rhoddion. Gofynwya i'r tsgob a oedd cydweithrediiMi rhwng EgiAvyswyr ar Ymneillduwyr, a'i at.eo oedd Id wyt yn tybied fod y tfordd yn agored. Yn awr ae yn y man ceir achlysuron aioemg pan y gallwn gydweithredu. be eng- raipht llywyadais dros gyfarfod o glerigwyr a gweinidogion Y mneillduol mewn trefn i sicr- naa gweii cadwraeth o'r Sabbach yn un o'n trti; ond fel rheoi nid oes fawr o gydweith- rediad. Y Cadeirydd Xid oes fawr o gydweithred- iad mewn gwasanaethau eglwysig? Y Tyst: Xis gallai fed. Yr unig achlysur y caed liawer o gydv,eithrediad ydcsdd yn ystod blwyddyn y diwygiad mawr. Yr acteg hono ceid llawer o deimdad brawdol yn ffynu mewn iluaws o blwyfi lie y ceid y clerigwyr a'r Ym- neilldawyr yn avvyddas i beidio niweidio effeithiau y dylanwad da trwy ysgariadau. Syr Brynmor Jones: A gymerth rhai o'ch clerigwyr ran yn nghyrddau'r diwygiad? Yr Esgob: Yr oedd gwasanaethau parhaus yn yr eglwysi, a bu mawr gynnydd yn :1Úf y rhai dderbyniasant arddodiad dwylaw. is gallai clerigwyr yn hawdd gymeryd rhan yn nghyrddau y diwygiad dan arweiniad Mr Ev- an Roberta neu ei gydweithwyr. Nis gallai ef gymeradwyo hyny. CYSYLLTIAD CYMRU A LLOEGR. Mewn aitebiad i 1r J. E. Greaves, dywedodd yr Ls60b fod y pedair Esgobaeth Uyin-'eig yn rhan o Dalaeth Caergaint. Mr Glves: A dybiwch chwi mai mantais fuasai i'r Eglwys yn Nghymru pe cyfansoddid Cymru yn oalaeth ar ei. phen ei hun?—Na fu- asai, yn sicr. Yn y lie cyntaf nid oes gan Gynwu ganolfan daearyddol. Mr Greaves Ai ni t-nybiech mai mantais i genedl v Uymiy, o safbwynt eu buddiant prydol fydctai ysgar Cymru oddiw:"th Caer- cl gaint a.'i gwneyd yn daiaeth iddi ei hun?—Na, tuasai yn ddrwg lawn genyf weled Cymru yn cael 3i tiysgar oddiwrth Gaergaint. Mewn atebiad i gwestiynau.' ereiii gan Mr Gieaves, dywedodd y tyst mai ei tlaenorydd yn yr Esgobaeth ydcedd yr Esgob Cymreig cyntat a benodwyd yn y 19eg ganrif. lJû. Esgob Campbell,"yr ti,vrn oedd Yzsgotyii yn pregethu yn Gymraeg. Mewn atebiad i'r Parch J. Morgan Gibbon, sylwodd y tyst mai Bangor oedd y iwyaf Cym- reig o'r pedair Esgobaeth. Nid oedd Deon a Siapter yr Eglwys Gadeiriol yn trefnu gwasan- aeth Cymraeg yn y Brifeglwys, ond yr oedd gwasanaeth yn cael ei dreinu gan y t ,icer a foreu Sul yno. Credai fod y presennoldeb yn y gwasanaetn hwn yn dda, er nas gallai noai beth ydoedd ei Tif. Gibbon. A fuasech chwi yn synu olywed mai y presennoldeb yn y boreu ydoedd 6i, gan gynnwys y cor, a 84 yn yr hwyr :Nid wyf yn gwybod. Farthed y cwestiwn o ddarparu yn ddigonol ar gyfer y boblgoaeth Seisnig, sylwodd yr Es- gob fod y diffyg yn cael ei wella yn barhaus. Pa le bynag y oodai poblogaeth Sebnig, gwneid ymdrech i ddarpar ar eu cyfer. CYFRIFIAD YR "HERALD CYMRAEG." Dyfynodd Mr Gibbon o newyddiadur a gy- hoeddn1 yn Nghaernarfon yn nodi y presennol- deb yn egiwysi Mon. Atebodd yr Esgob fod llawer o'r egiwysi plwyfol yn mhel'l oddiwrth gorph y boblogaech, a mynychai y bobl yr egiwysi agosaf aiynt. Sid oedd yn barod i dderbyn liigyrau y new- yddiadur y cyfeiriwyd ato fel rhai cywir. Ail-gododd Mr Gibbon y cwestiwn o gyd- weithrediad yn yr hwn, meddai, y teimlai ddyddordeb dwfn a difrif. A fedrai yj Esgob roddi unThyw reswm pam nael-lid cael mwy o gydweithrediad rhwng Eglwysiwyr a.c Ymneill- duwvr? Yr Esgob 'Wrth gwrs, y mae anhawsderau ar y ffordd. Tybiaf fod agwedd inin-elildu- wyr, y rhai yn fynych a draethant eiiiau aug- haredig ac annheg o berthynas i'r Egiwys, yn perri .mai anhawdd yw i'r cierigwyr gyd- weithredu a hwynt. Amheuai hefyd a oedd achlysuron yn digwydd yn fynych pan y gal lid cael cydweithrediad cytfredinol. Ceir adegau pan y ceir cynghrair yn. erbyn drygau sy'n beryglon cyffredin. Pan ddeuir at bethau cref- yddol, rhaid cofio ein bod fel Eglwyswyr ) n grySon iawn ein barn, ac ni wnaiff y cleng- wy? ddim a dybiant wanycha eu safle parthed y gwirionedd. Mr Gibbon: Ar un achlysur gofynodd Ar- glwydd Hugh Cecil vn y Ddirprwyaeth hon i Ymneillduwr a oedd Ymneillduwyr yn edrych ar Eglwyswyr fel annghredinwyr. Yr oedct et am droi y cwestiwn fel arall. Yr Esgob a sylwodd y cofiai ofyn i weinidog Ymneillduol a oedd yn glynu wrth y Credo Apostolaidd. Dealiodd iddo ateb nas gwydd- ai beth ydoedd. Rhoddai yr Eglwys fawr bwys ar yr athrawiaeth a gynnwjjeid yn y Credo Apostolaidd, ac felly yr oedd yr achos yn dod i hyn, pe gofynid iddo a oedd dyn yn anghredadyn byddai raid iddo ofyn pa faint o'r Credo bwnw y credai vnddo. Gohiriwyd eisteddiadau y Ddirprwyaeth hyd amser anmhenodol.

Poisoned B!ood and Skin Disease Free Offer of Vast Importance. FOR SHORT TIME ONLY. We have just published a book of great im- portance to sufferers from Eczema, Bad Legs, Ulcers, and Malignant Blood Diseases, hand- somely illustrated dealing in simple language, first with the Pathology of these diseases, se- cond with the moet perfect cure, approved of by the greatest skin authorities, showing the reader how to intelligently plan his cure at home at a very small cost with the oertaintv of immediate results and a speedy recovery.—Ap- ply ab once for free book to Dr Cassell'a Co., Ltd.. Dept. S.23, King Street W., Manchester. WHAT is WILL BRING YOU :Do Ton want a Tenant for house ? So You want a Servant ? Do You want to Sell anything ? Do You want a Situation? Do You vant to Buy anything ? Do You want to Rent a House ? Do You want to Let or Take Apartments ? Have You Lost or Found anything ? "WHATEVER yon want send a small prepaid advertisement to the Herald," and wait for results. You only pay Is for 20 words, and your advertisement will come under the notice of many thousands of people. Some of them will be able to supply your wants Just try it. These charges will secure insertion in our series of SEVEN papers, viz.: I he Carnarvon and Denbigh Herald, the Herald Cymraeg, the Holyhead Mail) Llandudno Visitors' Herald, the Bangor Herald, the Colwyn Bay Herald, and Merioneth News. One Week Three Weeks Six Weeks In All Papers In All Papers In All Papeis 20 words Is Od 2a Oi 38 Od 30 words Is 6d 3s Od 4s 6d 40 words 2s Od 4s Od 6s Od 50 worda 28 6d 5s Od 7s 6d ¡ -I -I 1 I ,I Nwffts and Address If replies are to be sent tc the Herald Office and forwarded to the advertiser, xtra will be charged pei week.

COLLIANT YR AGERLONG -'MONK." I ,) HEN BENNILLION DYDDOROL. I Yegrifena gohebydd:-Pan ar fy nhaith y dydd o'r blaen, deuais ar draws dwy Alar Gan, am golliant yr agerlong "Monk," ar Far Caer- narfon, Ionawr 7fed, 1845. Un gan Robert Prichard, Tydweiliog (Robin Lleyn), a'r llall is ,gan n. Williams (Dick Dywyll), ac ar gais nerthynasau y rhai a gollasant eu bywydau, yr W y i yn anion oopi ohonynt at wasanaeth yr "Herald." Yr oedd y print mor ddrwg tel yr oedd yn anhawdd gwneud llawer o gan R 'Williams allan, ond credaf pi bod yn agos i gywir. Wele gan Die Dywyll, a'r rhagymad- rodd I.ddi.- CAN ALAEUS. j Yn rhoddi hanes y modd y suddodd y "steam packet" a elwir y "fonk," o Lerpwl, ar Far Caernarfon ar brydnawn ddydd Sadwrn, Ion- awr 7fed, 1543, ac y coliodd ynddi ugain neu ychwaneg o fywydau. Chwech a achubwyd o'r rhai oil oedd ynddi. Yma y canlyn enwau y rhai -ichubwvd: -Owen Williams, masnaoh- ydd; Hugh Jones, engineer; Thomas Jones, Tai Dwr, Llaniestvn; Thomas Davies, Forth- dynllaen; William .Owen, Bodlas; Griffith Jones, Biyncroes. Yma y canlyn euvrau y i-hai a foddwyd, cyn belled ac y mae genym hanes —Cai)t. Hughes a dwylaw y Hong i gyd ond un, Cape. Mat-hew Jamas, Porthdynllaan; John Jones, Penycaerau; Thomas Jones, Ty- cerig; John Griffiths, Tynllan; John Williams. Pencraigfawr; John Jones, Cefn Gwyn; Thomas Jones. Bronheulog: Richard Jones, Glanllwynau; James Harrison, Llan. gwnadle: William Thomas, Caernarfon; Ro- tert Own. Ty Mawr; Phylip Parry, Lelanies- tyn. Mesur: "Bryniau'r Werddon." Hyd vn. a vn dyrfa. dirion, Dowch, Gymiy, ffi'aethlon ffri, Yn bwyllog fy nghyteiliion, Da mwynion, attar 11. Mi draethaf i chwi'n ebrwydd, Mewn scbrwydd newydd syn, Ar seithfed non o Ionawr, Yw'r pryd yr hapiodd hyn. 8team packet ddasbh o Lerpwl, Y "Monk" oedd henw hon. Wrth feddwl am ei diwedd, Mae'n bruddaidd lawer bron. Ugeiniau fydd alarum, Arswydua ydyw son, Wrth gofio hyn, O! 'r'gofid Tra yn y byd y b'on. Dydd Sadwrn y cychwynodd Y llong o Boirthdynilaen, A meddwl cyrhaedd Lerpwl I Yn unol iawn a wnan. 'Roedd ynddi chwech ar hugain Yn gyfan, dyma'r gwir, A dyruon mwynion manol, l ilai doniol iawn ar dir. r Moch ydoedd llwyth y llestr, Aeth ar y dyfnder dwys, Ac hefyd ciau o fwchod, Mae'n bennod o fawr bwys. :Roedd gan un merchant gweddaidd, Yn rhwyddaidd ar ei ran, Werth pedwar cant o bunnau 0 tenyn yn y fan. Y Hestr oedd yn goUwng Wrth gychwyn, yn ddigudd. Holi destyn ein galaraad Sydd am eu protiad prudd. A'r tywyll nos yn nesu, Trwm oedd eu cledi clir. Gan drist-wefi mawr fe'i daliwyd, Och arbvyd poen a chur. Dieithr oedd y aynion I Far Caernarfon fawr. Eu pilot nid adwaenai Mor afon yma'n awr. A gwynt yn chwvfchu'n erchyll A "L1 tywyll nas gerliaw, A'r mor a'i donau'n codi Fel bryniau i beri braw. A'i hadwyth a ddechreuodd Cyn chwech o'r gloch prydnawn. Y liong aeth ar y tywod, Er llwyr ddychryndod llawn. A'u gwaedd oedd yn druenus, Arswydus ydyw r son, Cant ingol adyrncd angau I Wrth ochrau mwynion Mon. I rwy ddirnad y pryd hyny }' Faint oedd eu cledi clir? Cai> llestr ei gorchfygu A hyny cyn pen hir. Chwanegu 'roedd eu gofid 0 hyd yn ddiwahan, Y gwyntoedd a'u dychrynai, Diffoddai'r tonau eu tan. Yn nghanol eu trueni A'u cilni yn ddinacad, Pob ymdrech i gae-I bywyd Yn unfryd yno a wnaed R'hont gask a thar i'w losgi, Gan brofi cledi clir, Gallasid gwel"d y goleu FiiLdirau pell o dir. Rhoi goleu yn nhop y riggins Wna'i morwyr eywir cu. Pwy draetha'i faint eu hadfyd A'u gofid dybryd -au? Mev/n gobaith cael ymwared A nodded is y ne', Set cwch i ddyfod attynt 0 Landdwyn neu ryw le. Ond gwael i wyr y Lifeboat Wneud hynod drallod drud, Sef myn'd a'r cwch o Landdwyn, Ni goSwn hyn i gyd. Aeth ugain er ein galar I waelod dyfnder du, Cyn caffael 'un drugaredd, Nae, un amgeledd ga. O'r dyrfa gafodd -gystaidd Yn yr anedwydd nod, Nid oes ond ch-wech yn dystion, Y'r awrhon is y rhed, Ac ugain a fu farw Mewn chwerw garw gur, Bydd galar yn ein gwledydd O'u lierwydd amser hir. Chwiorydd am eu brodyr, Mae'n eglur yma'n awr, Sv'n canfod ami ac enbyd H yli ofid ar y Mawr. A thadau a mamau mwynion, Am feibion d-oathion da, A phlant a gwragedd gweddwon Sy'n diodde blina bla. Wrth ganfod liyll orthrymder Ar fvrder yn y fan, Gwna bedwar ientro eu bywyd Mewn cwch i fvn'd i'r Ian. Ac felly rhai'n a safiwyd, Naws hyfryd ydyw son, Dont ddau or gioch y boreu, I Abermenai, Mon. A thranoeth yn y Lifeboat, Peth hynod ydoedd hyn, Dau gawsant eu bywydau 'No.1 gwasgfa dalfa dyn. Boed iddynt felus fold. 'Nol bod yn profi braw R'hwn sydd a muriau'r moroedd A'i luoedd yn ei law. Pan ddaeth y gair o gwmpae, I Ar gySes hanes hon, Aeth" lTa'wer o ddrwg ddynion Fel Uadron yna'n Hon, Oan ddygyd y meddiannau, Mae'r geiriau'n ddigon gwir, Heb feddwl am v rhainv Fu'n profi cledi clir. Ac er mai boreu Sabbath '1 Caed wybod hyn i gyd, 'Roedd llawer yn lladrata Gan ddilyn llwybrau llid. Heb gofio mewn synybrwydd Fod gaix1 yr Arglwydd lor Yn gwaeddi gwae ddrwg ddynion I I Sy'n minion glan y mor. Trwy genad Brenin nefoedd F0 gaed o'r moroedd mawr, Gvrif un ar ddeg o ddynion, A gwaelion oedd eu ,gwawr. e-ra-ill dan y tonau, Och eida-u cietau clwy, Heb undyn o'i perthynas 'Wyr ddim o'u hanes nwy. Yn rhybudd bvddo'r hanes A'r ^yffes sydd ar gan, I ni ddvrchafu ein gweddi Ar Dduw'r goleuni glan, Fell pan ddarfyddo ein iechyd, A'r bywyd ddod i ben, Duw rano dv i'r enaid Dvmuned pawo Amen. R. Williams a'i cant, sef Dick Dywyll. Ymddenjys can Robin Lleyn yr wythaos nesaf.—G0L. •

Bwrdd Undeb Ffestiniog iCyfarfu y Bwrdd uchod ddydd Mawrth, Mr O. Jones (cadelryad) yn llywyddu. Ta.lwyd o el-usen yn ystod y pythefnos, 26§p 17s 111c, ar gyfer 258P 12s 9c yr un adeg y llynedd, a gofynid 270p at y pythefnos dy- fodol; yn golygu cynnydd oddeutu 5p, YJ oedd 2COp yn yr ariandy. AdToddai y Meietr mai y nifer yn y ty oedd 82, ar gyfer 76 yr un adeg y llynedd. Galwodd 51 o grwydriaid. Galwodd y Cadeirydd sylw at annogaetii Mr Wilj.ams, yr arolygydd, yn y Bwrdd D:acr► orol ar y cwestiwn o ddy,) ¡u y ty mewn a-n •gylchiau o doriad tan alia l. Pasi-.vyd 1 ym- dd:r:tv3 y mater i bwyllgor. Gwnacd I.,c :vd drefj'adau l ddyog-elu y berwedv-'ld. Ar gynnvg y Cadeirydd, a chefnogiad Mr Morgan Jones, pasiwyd cydymdeimJad a Mi's iCasson, oedd yn ddiweddar wedi colli thynas. Llongyfarohai y Cadeirydd y meddygon arki eu presennoldeb, sef Dr G. J. Roberts, Ffes- tiniog, a Dr Pierce Jones, Porthmadog. Gall- ant roddi llawer o help iddynt hwy. ipan y gofynid am basio talu Tail un oedd yn apelio am elusen o Ffestiniog ar ol claddu y gwr, cwynid fod treulion yr angladd yn af- reeymol o uchel, ac yn wastraff. 'Gwnaeth Mrs Casson, y Cadeirydd, a Mr W. Owen syi- wadau doeth iawn, t-ra yr annogai Mr Riichard Williams am iddynt hwy fel gwarcheidwaid roddi esiampl yn hyn.—Mr W. Owen: Yn ibersonol yr wyf fi wedi gwneyd. Yn ateb i hysbysiad yn yr "Herald," vr oedd saith wedi apelio am fod yn is.,feistres y ty. Dewiswyd Miss. Ellen Pritchard, Cae'r- ffynnon, Penrhyn.

Cododd ei Gefn Poenus OtDlDIAiR WtENDID LLYLM. NID AiETECHYD YR LlWWD YDCEDD. CAEL IAICHAD Y?N Y 'GWAiED NEWYDD WaNAED GIAN DR WILLIAIMS' PINK PILLS. "Gwnaethum gamgymeriad pyiffredin iawn ychydig amser yn ol pan yr ymosodwyd arnaf gan wendid llym a phoenau trywanol yn fy nghefn. Brawychwyd fi a thybiais mai rhyw aliechyd oedd ar fy elwlod. Ond ar ol gwario llawer o arian ar feddyginiaethau dywededig at yr elwlod canfyddais fod fy nioddefiadau yn cyfodi oddiar gyflwr o Lesgedd a Gwendid, Gwaed Anmhur. Yna. adenillais fy iechyd yn gyflym drwy wneyd fy ngwaed yn gyfoehog drwy Dr Williams' Pink Pills." lDyna fel y dywedodd Mr Robert Pusey, 36, Tankerton-teiTace, Mlitcham-road, Oroydon, wrth gynnrychiolvdd y wasg Llundeinig yn ddiweddar. Aeth yn mlaen — "Oynnyddodd y gwendid yn fy nghefn nes yr oedd wn brbn \n efryd. Dadlblyg- wyd curiad y galon, a phob amser yr anadlwn i mewn teimlwn boenau llym yn rhedeg drwy fy nghalon. Awn yn wan iawn drwy yr ymosodiadau hyn, a dywedwyd wrthyf fod gwedd m-arwolaotli arnaf. "Nid anghofiaf yr ing ddioddefa-is un ooreu pan y gwyrais i gau fy The weakness in my bach increased. esgidiau. Fel y gwnaethum hyny ehedodd poen fel trywaniad cleddyf drwy fy Iwynau, a theSimlwn fy nghefn fel pe wedi tori. Syrth. iais mewn Ilewyg, ac am hanner awr nis gollid fy symud. "Crynwn fel deilen ar ol ymy&gwyd rhvv gy- maint, ac anaml iawn y byddwn vn rhydd o dwrw poenus iawn yn fy ngnlustiau; ni iydd- wn bvth yn abl i ddringo'r crisiau h.-b atvinlo yn ben-y&gafn ac heb anadl. 'IProfais rhai, meddylginiaeth,ta v.-elwn yn cael eu hysbysabu, ond oherwvad y Hdiad a gynnyrchwyd ganddynt, peidiais a chvmeryd unrhyw feddyginiaeth, a chollals b->b gobaith o fod yn lach byth mwy. "Ond un diwrnod daeth cyfaill a phamp?.led o adferiadau gan Dr Wil, P;nk Pills. Yr oedd fy ngwaed yn deneu, a tlivbiais y gvrnae cwrs o Dr Wiilliams' Pink Pills ies iddo, ond i%,feddwyd fi gan effaith ryfdo.dol y peleni hyn. Ar ol cymeryd yehydist fly;aa^ medrwn gyagu yn y nos yn hollol dawej ac f^eb °1 poen. Fel y parhavrn gyda Dt Williams' Fink Pills, medrwn gymeryd ymarferiad eto, a T'° yn ben-yegafn n€u yn Jlegg Yn raddol oollais "bob <>1 o gur yn fy nghefn x gwend!d a dydd ar ol dydd ail-eniHais nerbh Iaichawyd fi yn gyflym, ac, dioich i'x iechyd 7? Pink Pil}« i mi, yr wyf ar in c^n't/S t^n,0?n fw^ heinyf nagoedd- A DYlWED MIL0HDD FELLY. tLlenwa Dr Williams- rink rniB y gwvthien- r»u a Gwaed .Newydd, Pur, Cyfoethog, a wedi lachau llawer ffurf o DiSl1 T Gwaed, Diffyg Treuhad, Neuralgia, Dawns St. Vitus' Crydcymalau, Sciatica, a Pharlys, hefyd An- hwylderau Merched. iQnd byddweh ar eich gwyliadw-riaeth yn erbyn efelychiadau y- mae 1 pdb pecyfi gwirioneddoi yn dwyn vr enw llavvn Wh Dr WflliaJ. Pi»i pYllTforpS People. I w cael gan yr oil ddelwyr, neu an- fonwd: yai uniongyrchol at Dr Williams M^i cine Co 46 Holborn Viaduct, London; 2s 9c dlWMh• 711 rhad

Cynghor Uosparth Deudraeth Cynihaliwyd dydd Mawxth, Mr D Tesid Jones, U.H. (cadeirydd) )111 llywyddu. Diaeth cwestiwn carthhosiaeth yn mlaen i sylw. Cwynai (Mr M 'E. Morris nad oedd dim ur J-ynhygiai ef, a chef-. noeaa Mt R. Richards, fod v pwvllsor vn. caal SLSf hyrwyddp ioa wdaffif 2, y cynnygiax «Mr Joihn iRoberts, Tal- oS Wn V ce^no^i '^r John Pierce, nad ei wne-vd- Caed rhif cyfar. tal dros y' ddau gynyg, ond rhoesy Cadeir- V VTri AI F ATn °-S yTPT>yUsor' d-wisiwyd R.W. o w T J" ,1>rce. O. Erans, J. fdd ffod ,5da S^S: J "O'ra- Yr oedd yr arolygydd wedi bod gyda Dr lr^'ls' y sw;yddog iechydol, yn Llech- wedjd Uchaf, flarlech. Condemnid y ty fel He anghymwys i'w breswvlio, a mytnegid fod y He yn awr yn wag. Y Clerc elly nid oes augen gweithredu. arolygyd'd hefyd wedi bod gyda Mr V .^f y11 Lloyd Jones, Caernarfon, yn rinoddi iddo bob help er iddo adrodd yr hyn a fyddai yn. oreu «i wxieydj(1er dioselu y gronfa ddwfr newydd yn Harlech. Yr oedd t:\vy,n am isefyllfa iechydol vn y Penrhyn a phasiw^rd fod copi o'r penderfyn- iad a r gwvn yn cael ei hanfon i'T perchenog. Antomd^ cwy*n_ am sefyllfa fiforad 'Bwlch Fedwein. Pasiwyd na w^neid dim igyda 111. Cwynid am sefyllfa Iberyglus ffordd ger y Glanllyn y Penrhyn. Cynhygiai Mr M- (E:. MoiTis fod y lie yn cael ;ei wella, ia chefnogai Mr W. Jones. Pasiwyd i wneyd yr :hvn oedd angenxliieidiol. • Yjr oedd 'Cynghor PI wyf y peJnrhvn yn •cwyno am waitib 'Dr Hughes yn synrnd CWXB 3»n ffoTdd Caergraig vA groes i farn y Cynghor Plwyf. Byddai yn dda ganddynt dderbyn •nifer o aelodau y Cynghor Dosparth i welea y lfe, a'u cynortnwvo yn hyn. -Rhoddodd .Mr J. Pience etrluirhiad pellach ar hyn, a sylwai fod Dr Hughes yn hollol foddlon i roddi hawl i'r cyhoe-dd i fynd ar Irvd y llwybr. Sylwai Mr Morris fod Dr .Hughes wedi gwmeyd ffordd dda yno yn lie yr then lwyhr oedd wedi ei gav. Credai ef _yn bendant'mai y peth goreu oedd i nifer o'<r aelodau fyndi vno er dod i gvd-ddeall priodol a diogelu hawliau y cvhoedd. Nodwvd owyllgor i weitfiiredu, Mr Mhrris yn gynullydd.

BLATCHFUKP AI GREFYDDI (At Olvgydd yr "Hrald Cymraeg.") Syr,—Gweiaf oddiwrth lythyr Mr. Ruws yn eich rhifyn diweddaf fed y ddadl Sosialaidd yn tynu tua'r terfyn. (Cyn iddi orphen, dym- unai ddatgan fy niolchgarwch i chwi am roddi cymaint o ch go tod i drafod y mater a chan- iatau i ni ryddid y wasg. Pa un ai cywir ai anghywir, nid oes dim yn well na cheisio nithio y syniadau hyn fel y caem oil ryw gymaint o oleuni. I ddechreu, gorfu i mi fy hun sefyll yn erbyn magnelau Mr. GwTyneda Huws, ond deffrodd y cawr o Rhostryl^n. Y mae Mr. Huws wedi dadleu yn bur dueheuig^ a hwyr- ach, i rai o'ch darllenwyr, yn argyhoeddiadol. Pryd bynag y temtid y Scsi^lwyr i brophwydo cai Mr. Huws gyfle da. Gwaith peryglus yw prophwydo, yn enwedig os bydd Mr. Gwyn- edd Huws neu y .gwrth-Sosiaiwyr o gwmpas. Gan nad yw Sosialaeth yn bod nac wedi bod I peth dyrys iawn yw prophwydo sut y bydd t pethau o dan ei theyrnssiad. Gresyn na fuasai lr, Huws yn ymwneyd mwy ag egwyddor hanfodol Sosialaeth yn lie ymdroi yn barhaus wrth yr ymylon. Kid oes a fyno tai cyfartal a- ISosialaeth o gwbl. Gellir cael tal cyfartal heb Sosialaeth, a Sos- ia,laeth heb dal gyfartal. Ceir ymgais at sefydlu tal cyfartal bron yn mhob galwedig- aeth. Y mae y cyfreithiwr yn codi tal yn 01 graddfa sydd wedi ei sefydlu gan gytra-ith gwlad. Felly hefyd Undebau Llafur; hawl- iant h>m a hyn yr awr. • Yr un modd y medd- ygon drachefn, y mae ganddynt hwythau radd- fa E-efydiog. Gellir cael cynghor sal gan un cyfreithiwr, a chynghor da gan un arall, eto chwech ac wyth yw y tal i'r naill a'r llall- i'r doe;th. tel y ffol, y medrus a'r anfedrus, y diog a'r gweithgar. Er fod gwahaniaeth mawr yn ymddangosiadol rhwng cyflog meddyg a chyflog gweithiwr, )eto rhaid cofio mlii yn nghostau yr -alwedigaeth y mae yn benaf. Ac os gwir a ddywedir am dreuliau byw aelcdau y icyfrin Gynghor, ca llawer heolgarthwr gyf- log mwy mewn gwirionedd na hwy, earn nad yw yn newid ei groen mor amI. I Ond wedi'r cyfan, ni rydd y dyn cyffredin bwys ar fod pawb yn cael yn union yr un cyf- log a'r llall. Ei fater ef yw cael cyflog rhes- ymol, fel y gall fyw yn y modd goreu posibl. Nid oes a wnelo tal eyfartial, cariad rhydd, anffyddiaeth (mewn enw) a Sosialaeth o gwbl, ddim mwy nag sydd a wnelo cadach coch a hi. Damwain hollol yw cysylltiad y rhai hyn a Sosialaeth. Mater hanfedol Sosialaeth yw pa un ai hunanles nifer o ddynion sydd i lyw- odiraethu gwlad ynte lies y cyfan. A yw gwaith nwy Caernarfon i gael ei gario yn mlaen er rhoi arian yn llogell un dyn ynte er lies y dref? Dyna hanfod Sosialaeth. Yn sicr, cyt- una Mr. Huws a mi mai dyma hanfod Cristion- ogaeth hefyd. Dywed Crist wrthym am i ni beidio byw i ni ein hunain. Ond nid er lies y teniantiaid y mae y meistr tir yn derbyn y rhent, eithr er ei fwyn ei hun. Nid er mwyn y wlad y mae y dyn yn agor shop. Felly, ar y Sul yn unig yr ydym yn Gristionogion. Nid er mwyn dynoliaeth y cerir maanach yn mlaen felly, melldith a phechod yw masnach. oGofynwYd amryw weithiau yn nghyfaTfod miawr Caernarfon, pa un ai y bragwyr sydd i reoli y wlad er eu maoitais eu hunain, ynte'r bobl? Dyna hanfod (Sosialaeth, ac y mae y Mesur Trwyddedol yn llawn o Sosialaeth. Dy- wed nad oes* gaji Vldyn hawl i wneyd a fyno a'r eiddo ei hun os na fydd hyny er lies pawb fel eu gilydd. Yr arglwydd sydd yn teyrnasu ac nid dynion; gwirionedd a chyf- iawnder ac nid hunangais. dynion. Pahiam v rhoddir bara y plant i'r cenawon tirfeddian- wyr? Pa wasanaeth wnant hwy yn awr i'w ^wlad ? Nid diwygiad cymdeithasol yw Sos- ialaeth, ond sefydlu cymdeithas ar yr eg- wyddor ei bod yn fwy na'r unigol. Nid oes gan ddyn hawl iar ddim ei hun; cyd-hawl a'i frodyr sydd ganddo yn unig. Nid" Fy I Nhad," ond "Ein Tad." Nis gall gan hyny ladd ei frawd ar orchymyn unrhyw ddyn. "Yr un yw hanfod Sosialaeth," meddai Dr. Clif- ford, "a hanfod crefydd Crist." Os yw v Dr. yn iawn, beth am safle Mr. Gwynedd Huws? A chan fod Mr. Blatchford yn Sosialydd, y mae yn Gristion mewn gwirionedd, er nad j mewn enw. Y rhai olaf a fyddant flaenaf.- Yr eiddoch, etc., J. R. JON^S. Oaernarfon. I

1 -.L).L)i ilti Y 1).D i CYLCHGBAWN YR YSGOL S^iBBOTHOL. Dau Olygiaeth y Parch EVAN D.-LVILIS, JLiirJFitiW. D. JLNKiN'y, Ysw., Mus. Hac. Cynwysiad Rhifyn Mehefin. Nodiadau Aiarywiol. vian y Parch E. D vies, 'irefriw. vwyddolllacth a r lieibl am y Greadigaeth. Gwyddoniaeth Gristionogol (Christian Science). Gwyddoniaeth Gristion- ogol a'r Ddawn i Iacnau. Protestaniaeth a bywyd Cymdeithas.—uanu Cysegredig yn Feitliriniaa i Grefydd Ysbrydoi. Gan y cu- weddar Air W. T. Rees (Alaw Ddu), Llanelli. -Y Dduwinyddiaeth Newydd. Gan y larch I W. M. Jones, Lerpwi.kddysg Wirfoddoi yr Ysgol Sul a Chymeriad yr Atnraw. Gan Mr -John Rees, Caersws.-Morgan HoweU.—l?'iuri- iad a Throsglwyddiad yr Efengyiau. Gan y I Parch W. Griffith, M.A., Talysarnau.—Gwetsi Undeb yr Ysgolion Sabbothol. Efengyl Matthew, Pen. xix. 1—30. Gan y Parch VV. Margam Jones.—CWstiynau Arholiad Cyfuu- debol yr Ysgol Sabbothol, Ebrill 29, 1908.— Nodiaaau ar Lyfrau.—Ton—Bryn Salem. Hugh Jones, Dyffryn. Geiriau gan y Parch T. J. James, Penmachno.

Y GYMKAES. OYHOEDDLKD MISOL I FERCHED I CYMRU, Dan Olygiaeth CERlD WEN PERIS. Cynwysiad Rhifyn Mehefin. Cangen Ddirwestol Merched Tralhvm (gyda darlun).—Cymeriad.—Y Ferch a'r Lili (gyda darlun).—Cartref.—"Y Briodas Oreu." Gan y Parch W. Jones, M.A., Fourcrosses.—Y Ddau Ddarn Chwech. Gaii Alafon (gyda darlun).- Y Deryn Pw.-Manion Teutuaidd.-Y Rhai a Hunasant: Miss Lizzie Jones, Ty Newydd, Llansannan (gyda daTlun); Miss M. A. Prit- chard, Capel Uchaf, Clynnog.—Fe ddaeth yr Haf.—^Yr nyn a all Merched wneyd dros Ddir- west.—Undeb Dirweslol Merched y De.-Fesul Tamaid.-Blodau (gyda darlun).-I-thyddfrein- iad Dinaa Lhindain i Miss Nightingale.—Dwy foTwyn a dau was yn gwrthod myned i r "Theatre. "-Effaith Pregeth Dr Chambers.- North Wales Women's Temperance Associa- tion.

Meddyg Mewn Penbleth DIFFYG TREULIAD, PENYSGAFNDSR, BEIL, A PHOENAU YN Y CEFN., EU HIACHAU GAN CHAS. FORDE'8 BILE BEANS. Yr hin boeth a diffyg treuliad yn nghyd oedd y prif achosion i Mrs. Elizabeth Field, 75, Wright Street, Horwich, lewygu yn yr I heol. Codwyd hi i gerbyd, gyrvyd hi gartref, a. galwyd am y meddyg. Adroddodd ef fod cyfansoddiad Mrs. Field wedi rhedeg i lawr ¡ mewn canlyniad i ystumog dolurus, ac ar yr I un pryd ddiffyg treuliad a beil. Aeth Mrs. Field at lan y mor gyda ffysig y meddyg, ond dychwelodd heb ei hiachau. "Cawn boen cfnadwy yn fy mron a fy rarest,- ebai Mrs. Field wrth newyddiadurwr o Bol- ton, ac yr oedd poenau ymsaethol yn fy nghefn mor llym fel pe byddwn yn cael fy saethu. Diffyg treuliad a'r beil, yn ogystal a'r.dolur, oedd yr achos, mae'n ddiameu, o'r poenau hyn a'r cur pen .a.'r penysgafnder ofnad- wy y dioddefwn oddiwrtho. Bum dan law y meddyg eilwaith, ni wnaeth ei feddyginiaeth les i mi, ac addefodd fod fy achos yn e,iirechl1 yn lan. Felly rhoddasom brawf ar Chas. Fc rdo's Bile Beans. Yr oedd y canlyniad yn rhyfedd- \-vl, Dechreuais wella bion ar unwaith, diflan- lgd'd y CUT pen, y gwendid, y poenau aV saJ-. opych, ac mewn amser cefais iachad llwyr." rcy mae pum' mlynedd wedi myn'd heibio, a dyv»td Mrs. Field ei bod eto yn mwynhau yr iechyd rhagorol y mae yn ddyledus am,ii-and i Ghas. Forde's Bile Beans. Gwerthir gan yr holl fferyllwyr, Is 14C neu 23 9c y blwch; ihefyd, am yr un brisiau, yn unionsyrohol oddiwrth y Bile Bean Manníaè- turing Co., 45, Cow Cross Street, London*

MAE Y CYFFEIRIAU CANLYNOL i'w cael gan E. RUMSEY WILLIAMS & CO CONDITION POWDER i Geffylaa at toster, coesau chwyddedig, ao at, roddi 'stumog, lOc y pwys. POWDWR er attal a rhagflaenu y Du neu Ddolur Byr ar Wartiheg a Ltefaid, Is y I pwys. POWDWR anffaeledig at IScothi WJfi a Lloi I Sugno, 2s 6c y dwsin. Post free. POWDWR at ladd Llau ar Gelfykwi :1. J Gwartheg, Is 6c yr un. POTELI at d<)q-i Colic ar Geffylau neu Waxthog, Is 6c yr un. OY-FFEIRIAU ANFFAELEDIQ at Fendio Llyffaint Melyn ar Wartheg. ELI at BListro, Crubs, Splints, Spavings, Ringbones, Sprains, etc., 2s y bocs. OIL fendio Briwiau, la 6c yr banner peint. DUERETIC neo UMNE BALLS, 4a y dwain. COUGH BALLS, 4s y dwsin. BALLS at Purgio iGeffylau, 6s y dwsin. I POWDWRa i Wantheg ar ol dyfod a Lloi, 3a y dwsin. I POwDWRS at Purgio i Wartheg, 3c yr un. neu 7s y dwsin. ELI at Dethi Dolurus, 16 6c y bocs. y313 LIVERPOOL • HUGH JONES AND SON I BANGOR HOUSE, I terr. PAUL'S SQUARE, GWERTHIR Tocynau {Single a Return) yn \3r mhob dosbarth gyda'r gwahanol Linellau o Agerlongau i'r Unol Dalsethau, Canada, South America, S. Africa., Awstralia,. Pata- gonia, ac i bob parth o'r byd am y prieiau isel- af. Gwerthir hefyd Inland Tickets gyda'r gwa- hanol Reilffyrdd i bob parth am y telerau That- af. Rhoddwn Reduced Rate Railway Order i bob un o'n Passengers o Gymru yma. Bydd- wn yn cyfarfod ein Passengers ar eu glaniad yn y Station yma gofalwoi am eu Luggage, a deuwn gyda hwy ar fwrdd yr Agerlong yn mha un y byddant wedi penderfynu hwylio i'w Berthio yn y modd mwyaf boddhaol a chysurWl yn yr adran goreu o'r llong, ar y diwrnod hwyl- io. Ysjjrifeniwch air a chewch gyda throad y post resbr o'r gwahanol Hwyliadau, yn nghyda'r Fares. Pob hwylusdod. Yetorfa thad at gadw Luggage. Mae'r cyfeiriad uchod yn He cysnrua, rhea- ymol, a ohanolig i ymwelwyr a'r dref. THE BONE PHOSPHATE and CHEMICAL CO., LTD., CASTLE WORKS, FLINT, N.W. pay the BEST PRICES for Butchers and other Collected BONES, either Free on Rail or delivered at their Works. Particular! on application to Manager. y269» DANEDD YMWELA DR. JONES, D.D.S., Surgeon Dentist, Craig Owen, BANGOR (ynj agoa i'r Railway Station), a Llangefni, yn 16, Lledwigan Road, bob dydd lau; yn Ebenezer, Llanrug, a Llanberie y dydd Mawrth cyntaf ar 01 Sadwrn tal; hefyd yn Ebenezer boreu Mawrth cyn tal Llanberis, o 10 tan 12; yn Llanerchymedd, o 10 tan 1, efo Ifiss Owen, Druid House; ac yn Amlwch o 2 tan 5 gyda Air Hughes, Stationer, dyddiau Mawrth, Gorphenaf 2, 30, Awst 27, Medi 24, Hydref 22, Tachwedd 19, iRhagfyr 17; yn Bethssda y dydd Mawrth cyntaf ar ol Sefclo; yn Mangor bob dydd ond dyddiau Mawrth a lau. j BKYSIWCH I M V gaisio potelaid can y nesaf atcob, 6 q oyn i'r Acwjd fjrndi. w&elli. s 3 CofiWGh I COUGH ] FIXTURE i RDAVIES, Machynlleth. I IHlfr. joI..t, y" IT bjtel. P j] L'AVI );S'S COl.'iH MIXTUKe At Beewch, I i ItnViES'S OyUUM MIITUHE dnwyd, I DAVItS'S COniil M)XT>J«t8 Asltima, fi JUVIfiS'S. COUOil MINT! « £ JlranchiOs, ? f lES'S COt UH MIXTCRIi Has. Cr>goi, S j UiVIKS'a COtOil AUXTi «E Influenza. p '?81'N''<t'¿"¡;'6:A'M'2;t!J READ I ii IS. C JENS CORKS CORNS CORNS Positively and Quickly Removed without Pain, by the new Discovery. ESSEKCE OF HOUSE-LEEK THE ONLY INFALLIBLE REMEDY. An Entirely New Preparation, free from Caustic, or anything causing irritation to the ekin. Has been tried by many persons well-known to the Proprietor, and has not yet failed to affect a perfect removal of Corns and Warts. Succeeds where all other plasters and caustics have failed. Price 6d and Is; sent per post for 7 and 13 Stamps. HAMILTON & JONES, Chemists, Bangor. FOOT-ROT FOOT-ROT. FOOT-ROT. Dymunaf hysbysu Amaethwyr y cylch fy mod yn darparu Meddygin- iaeth Anffaeledig at y Foot-Rot. Nid oes eisiau ei ddefnyddio mwy na their- gwaith i wella y ddafad waethaf ar y tir. Tyniau Is a 2s 6c. J. H. JONES, .CHEMIST, Y MAES, CAERNARFON. 0 ASTLJB Of EL. ARNAB.V oh. ORDINARY DAILY. TOM. ROBERTS, Proprietor. c2l2 optI GEOR I LLS Eslavnpi o Lythyrau a dderbynlr yn ddyddlol- gan Berchenog if George's Pile and Gravel Pills." Park HOWIe, Salisbury Road, Cardilf, Chwehvr 24adlk, 18M Anwyl Syrl- Mae fy anwyl fam wedi dymuno arnaf lawer o wedthiau i ysgrifenu atoch i ddiglcDB i chwi o waelod ei ohalon am y lleshad y mae we-di dderbyn trwy eich Pelenau. Y nwa. yn 73 mlwydd oed; ac y mae yn h-apus genyf ddyweyd y mae yn teimlo yn hynod o iaeli a hoenus. Prsodola sefyllfa ei hiechyd i ddau beth, a defnyddio ei geiriau hi, mt yn gyntaf, i drugaredd yr Arglwydd, ao i'ch Pelenau chwi yn ail. Dioddefodd boen dir- fawr yn ed chefn am lawer o flynyddoedd, ond tna thair blynedd yn ol pedderfynodd dreia blyohiad o'ch Pelenau chwi, a mawr y lleshad a dderbyniodd yn union. Mae ei genau y, w agored wrth bawb am y Iles y mae wedi deimlo, ac yn parhau i dderbyn o hyd. I«nok^ rwymedigaeth ainti i gyhoeddi hyn er budd i oreOL Ydwyf, yt eiddoch yn ddiffuant, D. BEYNON, Goal Merchant. LLYTHYR ARALL ODDIWRTH MR BEYNON. Hydref 22ain, 1904 Anwyl Syr, Deng mlynedd yn ol, ar gais fy anwyl fam, yagrifenaLs yn gynm imwm i ddiolch i chwi am eich Pelenau Rhif yr Ail {No. 2 Pills). Mae mam eleni yn bodwar again a phedair oed, ac yn mwynhau iechyd da-dîold1 i'ch Peleni chwi, a thru yr Arglwydd yn beoaf, wrth gwra, ye dywed hithau.—Ydwyf, etc.1 D. BEYNON. II Pont-y-Gwaith, Glam. Anwyl Syr,-Dymunaf eich hysbysu gyda dielchgaimch, & hyny er mwyn ereill a all fCMti yn dioddef, fel y bu'm i cyn i mi ddyfod yn admabyddus O?eh Peleni clod fawr chwi-set.. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS. Flynyddau yn ol, pan mewn poenau aiawrion, yn gorfod oadw'm gwely gan gefn dotw. ua, ac wedi treio pob path a ailwn i ac ereill feddwl am dano, nea wedi cwbl anobsithia., a chredn nad oedd gwellhad i'w gael i mi, daeth cymydogee i mown i edryoh am dauL Pan y gwelodd fy sefyllfa dywedodd "Ddyn t Pahamybyd-dwehfarw,pasymmaomeMyW iniaeth yn ymyl. Y mae yn rhaid i chwi gymeryd GEORGE'S PILLS, a hyny ar ,DJh waith." Gyrwyd am danynt; ac wedi i mi eu cymeryd ryw bedair gwaith cefaia y iaftk ryddhad naa dichon neb ei gredu, er drwy boenau mawr; ond y mae y ffaith yn area. Nid wyf byth oddiar hyny wedi cael y fath boonau; a phan y teanlaf fod y poenaa tel; yn awyddus am ail ymaflyd ynwyf, nid oes genyf ODd trei at y blwch a chymeryd y dogm arferol, sef dwy o No. 1 wrth fyned i'r gwely, a bydd pob arwyddion ohonynt wedi ea hyeah ar ffo oyn y boreu. Ydwyf, yr eiddoch, etc., T. THOMA& Gwerthir y Peleni hyd-glodna hyn yn mhob man, mewn Blychaa 1< lie a ill 10 yr un* gyda'r Post, Is 2c a 2a 10c yr un. Y mae y Feddyginiaeth werthfawr hon i'w chael mewn tri ffurf: — No. 1.—GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS (LABEL WEN). No. 2.—GEORGE'S GRAVEL PILLS (LAB-EL LAS). No. 3.—GEORGE'S PILLS FOR THE PILES (LABEL GOCH). RHYBUDD.-Bydd,vv ch ofalus wrth brynu "PILE AND GRAVEL PILL6L" wth bod ju oael y Genuine Pills, 86f PELENI GEORGE. Percheriogs J E, OF-OltGEg M.R.P.Si, HIRWAIN GLAM DETJFISOXj PRIS S-WLILT Y TRAETHODYDD ,v CYLCHGRAWN SAPOiSOL CYMRU. Sefydlwyd yn 1844, gan y Parch Lewis Edwards, D.D., Bala I ERTHYGLAU GAN BRIF TSORIFENNWIRR CYMRU CINNWYSIAD RfilPYH MAI, 1908 Y Weinyddiaeth: Gan y Parch Evan Jones, Caernarfon Savonarola a Phrotestaniaeth; Gan Eifed Yr Eglwys a Chwestiynau Cymdeithasol. Gan Mr E. Rees Griffith Beirdd y Mynydd a'r Mor. Gan Mr T. Gwynn Jones Dameg y Mab Hynaf. Gan y Parch W. Griffith, M-A., Talsaraau. Awdl—Yr Eirs, Gan y Parch D. Glanaman Jones, Pontardawe Cestyll Cymru. Gan Cybi Dinas Duw Austin Gan Mr J R Jones Ieithoedd Gwneud. Gan G Addysg a'r Athraw. Gan. Mr Caleb Rees, B.A., Caerdydd Nodion Llenyddol a DiwinyddoL Gan y Parchn R. G. Robeits, W Robley, a'r Golygydd ANFONEB POB ABCHEBiOJK I BWYDDFA'R "HEUALDt CAERNARFON. OLBRIOO the mine, as above ground. 1 j It makes the plainest fare I I a feast. )