Y Clorianydd

Nodion AmaethyddoJ, lkc. j F-el y gwyddis yr ydym yn y wlad hon yn di- bynu cymaint ar wledfydd tramor am ein cyflen- waid ymborth, fel mai annyddorol fyddai nodi'r gwledydd o ba rai yr ydym yn cael cyfram luelaetJi o'r yd a'r blawd. Yn y flwyddyn 1897 yr oedd yr atgludiad o'r nwyddiau dywededig fel y canlyn: —O'r Unol Dalaetihau 2,707,000 o dunelli, o Rwsia 752,000, o Argeaitina, 47,000, a'r India 28,000, ac o Canada a gwledydd eiraill 900,000, neu gyfanswm o 4,434,000 o dunelli. Beth ddeu- ai o honom pe gallai rlly-w-lin ein rhwystrq i gael y cyflenwad yma? Buan y buasem yn nghanol newyn ofnadwy, ac y darostyngid ni oherwydd hyny dan law y gelyn. Pwy, felly, a feiddia ddweyd nad oes arnom cisi:au Llynges fyddo'n ddigon cref i gadw holl lwybrau'r anoroedd yn agored i ni ? Rhaid cael Llynges felly, neu ynte byddii darfod am danom. Gwyr yr Undebwyr hyny yn dda, a dyna'r paham y maent yn gofalu mor ragorol na fydd ein Llynges yn israddol i un o lyngesau y GaJluoodd mawrion eraill garent ostwng y wlad hon i'r Uwch. A rhaid cyfaddef fod rhai o wyr blaenaf y Blaid Radicalaidd yu dechxeu deffro i bwysigrwydd cadw em Llynges modid y saif yn uwch nag eiddo ein cymydog'on ciddigeddus. Pe y gwanychid ein gallu ar y mor boan iawn yr yBgubai Ffrainc ni allan o fodol- aeth. Oawsom brawf o hyn yn ddiweddar, ond pan ddamgosodd Sion Bwl ei gil-ddanedd buan. v ciliodd v FfrancTVT bostfawr ac y tawelodd udriad- au y bleiddiaid eradll oeddynt emein rheibio.

Mae y Llywodraefch hefyd wedH. gwiieud cwrs er lies amaatliyddiaeth ein gwl-ad, er y myn rhai pobl na wnaeth didim, Ond y mae yn wybyddus ei bod wedi pasio Deddf i dailu haxier trethi yr amaiethwyr, ac nid oes raid i ni ddweyd yn y fan hoax y pwysau trethol sydd yn llethoi y diwydiant mawr hwn. Ar arian a axbedant f-ol hyn gall yr ama«!th,wyr gadw mwy o weision neu roddi mwy o waith i ddyni<m ar y tir. Trwy'r Ddeddf hon hiefyd rlnodkiir cymharth arianol i Fyrddau YsgoL Hefyd pasiwyd Deddf i ostwng y dreth fawr, ac y mad ne,rlur ddigon fod! pab ysgafnhad ar dreth- i'r tir yn gynorthwy i'r rhai sy'n byw arno. Yn miheliachi pasiwyd DcdIdf y Rbeilffyrdd Ysgeifn, er Tvwyluso dwyn pob oynyrch i'r majxxhnadbedcL Mae llawer o'r rhai hyn wedi eu gwneud eisoes, a rhagor wedi eu cynllunio. A thra ar y cwes- tiwn hwn maie He i ofni nad 000 fawr obaith y I oeir y cyfleusdorau hyn yn Mon. Tra yr oedd yr ymdrafodaethi partbed y linell gynygiedig o Lan- fater P.G. aT dro-ect" fe gofir fod! y gwrthwynebiad oryf ddygwyd yn ei herbyn wedi dyfetha rhag- olygon y llineil o Amlwch i'r Valley, lie yr oedd mwy o angen am dani, a 110 y mae hefyd! o ran hyny. Dangosodd y Milwriad Hampton Lewis as y pryd fod gwirangen am rhyw gynllun i gario nwyddnai o'r cymydo^aetJiau amaethyddol hTn inoddi y gellid eu trosglwyddo i brif farchnadoedd ein gwlad. Hyderwn nad ydyw'r hyrwyddwyr anturiaethus wedi liaeeu d'wylaw, ond y cawn weled ymgiads belladhi yn cael ei chynyg yr haf nesaf i ddwyn cyfleusderau caxio i afatel y rhan eano, hon o'r sir, a'r hon, ar hyn o bryd, sydd yn hollod amddifad o'r cyfryw gyfleusderau.

Qynwysai'r dadforiadau o dda byw o'r Iwer- i Biydain Fawr yn Rhagfyr diweddaf 2294 o gedfylau, 75,986 o warth-eg, 32,564 o ddefaid, a 91,232 o foch. O'u cydmaru a. cliyranrifa-u mis RhagfyT y llynedd dlangosant gynydd ar hyd y ilinell o 640 o geffylsu, 24,393 o wartlveg, 4100 o ddefaid, a 4537 o fooh, Dadforiad Rhagfyr o gcfl'ylau oedd y cyfanrif illisol lleiaf yn yr holl flwyddyn, tra yr oedd eiddo y m,och yr uwchaf. Ni churwyd y cyfanrif o wariheg eithr yn mis- oedd Hydiref a Tliiachwedd, ond yr oadd nifer y defaid y lleiaf oddigerth yn y pedwar mis cyntaf o'r llwyddyn.

Mao gan Gwmni y Drapers gynllun mewn Haw er adferyd amaethyddiaeth drwy foddion addysg geafyddydol. Mae Cynghor y Owmni wedi cynyg cyfranui 800p yn flynyddol am ddeng mlynedd er dadblygu addj .sg arii^e^hytklol ar linellau. gwydd- onol, yn araodol ar gyrd-wt"i.thi'eidiad Bwrdd Am- aethyddiaebli, pa gydweithanediad sydd eisoes wedi ei sicrhaiu Mae'r manylion i'w gweithio allan eto, ond credir y dewisir sedd o addysg i haeiioni y cvnmii, gan nad yn gymaint pwnc i wneud cyfleusderau addysgol ag ydyw i wella y rhai sydd eisoes yn bodoli.

Yn ystod yr wytlinos ddiweddaf yr oedd cyr- .haeddiadau y da byw a marw o borthladdoedd Americana idd a Ohanadaidd wedi llsihau yn arw. Nid oes son i ba beth y prioclolir hyny o gwbl, ond yn unig cToniclo y ffarth. Pan fyxld. y cyr- haeddiadau yn mwyhau nid oes diwedd ar hys- bysiadau y rhai sydd yn nieilio mewn cigoedrl tramor. Fodd bynag, canfyddwn na ddarfu i ddliHi, ond unarddeg o agerlongau gyrhaedd Ler- pwl yr wythnos ddiweddaf o'r porthladdoedd uchod, ac wrih y cyfrif hwn cawn fod yna leihad o 615 o wPvTthieg, 911 o ddefaid, a 719 o chwarteri biff. Efallai y rhydd y ffigyrau uchod ychydig o galondid i'r amaethwyr a'r cigyddion, oblegid pan fydd pethau fel hyn rhoddir gwell chwareu teg i gig cartref. j

Prif waith, marchnad yd Llundain ddydd Llun ocdd gwylio y tywydd. Yr oedd y ty inhered d wcdi codi yn sydyn, ond derbynid pellebrau o lawer o leoadd fod 'eira yn disgyn, ac fod y tyw- ydd yn liollol ansofydlog. 0 dan yr amgylchiad- au hyn adFoddid fod gwenith 6c yn ddrutach ar yr wythnos, hyny yw, fod yno brynwyr yn. ol y codtiad, ond nid llawer o honynt. Yr oedd Ind- rawn 6c yn uwcham yr holl fathau, ac yr oedd hiaidd a cheirch weithiau. 3c yn ddrutach. Nid oodd dim. cyfnewidiad yn mhris ffa, pys, a rhyg.

Achos Ehyfcdd o Llanfair P.G. DARGANFOD OORPH PLENTYN. Dydd Llun cynhaliodd Mr R. Jones Roberts, crwner air Fon, dnengholiad yn Mhorthaethwy ar gorph baban newyd'd-anedig a ddarganfydd- wyd mtewn gwely yn Handy, fferm yn mhlwyf Llanfair P.G., a cberBaw Porbhaeth-n-y. Yn y fferm yma, yr lion a, ddlelir gan amaethwr o'r enw Rowlands, gwasanaethai merch ieuanc o'r enw Elizabeth Jones, yr hon a dybid oedd yn feich- iog, ai chyhuddwyd hd ga.n Miss Rowlands o fod felly. Yr oedd hyn yohyddg wythnosau yn ol; a'r pryd hwrrwi gwadai yr eneth. Modd bynag, foreu dydd Gwener, darganfyddwyd baban yn ngweiy Ebzabefch Jones gan IVIieis Rowlands, wedi ei bacio yn daclus mewn calico, iJiwng y cynfasau yn y gwely. Yr oedd y plontyn, wrth gwrs, yn furw, aa anfonwyd i yiaofyn meddyg. Daetli Dr. R. M. Williams o Borth&ebhwy yno yn fuan, ac yna anfonwyd am yr hoddgeidwtaid. Ciafwyd y corph gan yr Araiygwr Jones a'r Heddgeidwad Williams, a dygwyd ef i Borrthaiethwy mewn bhvch, lie y gwnaed archwiliad manwl arno gan y meddyg. MI1 W. R. Jones ydoedd blaenor y rheithwyr, a'r dyst gyntaf a. alwyd oedd, Ann Jane Row- lands, Hendy, Llanfair, yr ban a ddywedodd fod Elizabeth Jones wedi bod yn ngwasanaeth ei hewythr am bum mlynedd a baner. Yohydig amser yn ol, gofynodd i'r eneth os oedd ganddi obaith magu, ac atebodd nad oedd. Boreu dydd Gwener galwyd yr eneth am chwech o'r gloch, ac aeth at ei gwaith fel arfer. Tufa. naw o'r gloch ceisiodd gain y dyst fynoo i'w Jiystafell-wely i godi y blinds. Gwnaeth hithau hyny, a rphan agorodd y gwtely canfu barsel bydhan yno, yn yr hwn yr oedd baban newydd-anerlig. Yr oedd yr ystafeli pan aeth hi yno yn debyg i'r hyn arferai fod, a phan welodd hi yr eneth drachefn dywed- odd wrthi (y dyst) nad oedd yn credu y rhoddai eaooth i blentyn mor fuan, ei bod wedi ei chymeryd yn wael yn gynt nag y disgwyliai, a'i bod wedi bwriadu adref at ei mam. Margaret Williams, Tanybryn, a dystiodd iddi gael ei galw i'r Hendy foreu dydd Gwener, a gwelodd Elizabeth Jones yno. Dywedodd withi y dylai fod yn ei gwely, ao atebodd yr eneth nad oedd yn tcimlo yn ddigon gwael i fod yn ei gwely. Gofynodd y dyst i'r eneth os oedd y baban yn fyw, ac atebodd hithaiu na wyddai. Yna aeth i fyny i'r llofft, a chanfu y baban wedi ei lapio mewn parsel o galico, ac yn gorwedd yn y gwely. Dr. R. M. Williams, Portihaethwy, a dyngodd iddo sdarad a'r eneth foreu Gwener pan alwyd ef i'r Heaidy. Ymddangosai ar y pryd yn hurt. Yn y gwely oaf odd y baban yn gorw/edd—yr oedd yn faban cyflawn naw mis. Arcliwiliodd y plean- tyn, ond ni chafodd ar y corph unrhyw archoll na chlais. Bu fyw am rywfaint o amser-dim hwy nag awr—ac yr oedd wedi; marw oherwydd iddo gael ei fygu. Yn ddiamheu anwybodaetb yr eneth a barodd iddi beddio galw ami gymhorth. Symiodd y <)rwm-r y dystio.aetli i fyny, a dy- wedodd nad oedd y ffalth.' fod dynves heb wneud y paan>to3dau angenrhe»diol ar gyfer gcnedigaeth plentyn yn ei gwneud. yn gyfrifol aim ei farwoL- aeth yn oi y gyfraith. Pe dangosid fod y plentyn wedi ei dlagu neu wedi -9Ï arahoHi mewn rhyw fodd ,yna byddai ganddynt sail dros ddwyn rhedthfarn o "Lofruddiaetli" ncu "Ddynladdiiad." Ond yn yr acihos hwn nid oedd unrhyw dystiol- aeth o hyny. Gwyddent Mn wyleidd-di-a march- ed mewn achosion o'r fath. Mr W. R. Jones: Dylcm fyned i iriewn i'r cwestiwn o fwnad1. Y Orwner: 0, dylech. Os darfu i'r eneth ladd y plentyn yn fwriadol, yr oedd yr achos yn sicr o fod yn un o "Lofruddiaeth wirfoddol." Ond nid wyf fi yn gweied un achos i gredu hyny. Ymneillduodd y rheithwyr, a phan ddychwel- asant, dvgasant reithfarn o "Ciafwyd wedi marw." Dymunent hefyd yohwanegu eu bod yn ystyried na wnaed y parotoadau ang^nrheddiol ar gyfer yr enedigaeth, ac fod 'hyn wedi coda, oddiar anwy- bodaeth yr eneth, ao nid oherwydd esgeulusdra gwirfoddoL

Cynghor Sirol Mon. CjTihaliwTd cyfarfod chwaii.erol y Cynghor yn ] Llangefni, dydd Iau, o dan lywydddaeth y Cyng- horwr David Roes. Yr oedd hefyd yn bresenol: I y OynghoTwr Dr. R. P. Williams, Caergybi (is- gadeirydd), yr Henadtiriaid Harry Clegg, Dr. E. P. Edwards, Samuel Hugh:, J. R. Davies, Wil- iiam Prydderch, W. R. X!aes, Eugh Roberts, Own Griffith, C. F. Priestley, Thomas Williams, Llanerchymedd a Dr. John Robe-rts y Cyng- horwyr D. John Elias, R. Lewis Edwards, John Edmuncb, O. H. Foulkes, J.ey.-l. Hughes, y Parch. J. G. Jones, O. E. Jones, It. P. Jones, Robert Jones (Bryn), Rolv.-rt- Joaes (Tynewydd, Llaik- faelog), W. i>. Jonm, T. Kidbolls Jones (LLan- glfni), O. (Lkuis.ulwrn), A. McKiilop, Tliomas Owen, Humphrey Owen, W. Owen (B-oJ.- edea-n), D. Roberts, G. J. Roberts, Henry Ro- berts, Edmund Roberta (Gwredog UcLn-f), R. W. Roberts, John Thomas (Caergybi), Hugh Thomas, William Thomas, a John Williams (Llanfair P.G.), yn nghyda Mr J. 1..1 Gdlit, (clere), Mr Prothexo (prif-gwnstabl), a Mr (aro ygwr). PLEIDLAIS 0 GYDYMDEIMI/AD. l Ar gynygiad y Gadeirydd, yn cael ei eilio gan Mr Hugh Roberts, pasiwyd pleicl'lais o gydym- deimlad gyda Mrs Jones, Gwredog, oherwydd marw Mr O. Lloyd Jones. Y PWYLLGOR ARIANOL. Oyflwynwyd adroddiad y pwyllgor hwn gan Mr Lewis Hughes, yr hwn a gymeradwyai dalu 60p i'r arolygwr er gwella ffoidd Caergybi, ao 20p er gwella ffordd Bea,u'maris, 1071p i Undeb sir Fon, 177p i Undeb Caernarfon, '/15p i Undeb Bangor, 1061p i Undeb Caetrgybi er talu cyfran y Cynghor tuagat gyflogau si\yddogion a thraul c.ad, gwail- gofiaid, etc., am y flwyddyn 18S9 70p i Mr El Thomas, argraphydd, Beaumaris, am ai-graphu rhestr yr ethohvyr; 2347p i Bwyilgor Gwallgof- dy Gogledd Oymru, 112p i Mri G. R. ac R. Wil- liams am gerig 50p i Gynglhor Dos-bartli Porth- aethwy, am gadw y ffordd mewn trefn a 697p i reolwyr Ysga'ion Birol ^lon.—Eiiiwyd y cynyg- iad, a derbyniwyd yr adroddiad. PWYLLGOR Y FFYRDD. Oyflwynwyd adroddiad Pwyllgor y Ffyrdd a'r Pontydd ga.n y Cynghorwr 11hüú;j..1. Eva-jx, a dy- wedid jai yr adrod)diad fod llythyr wedi ei dder- byn oddiwith Mr James Rowland, Preswylfa, Llandegfan, yn nglyn ag adferiad y wal ar ochr y ffordd islaw PreawyLfa. Cyii;eradwyid fod i'r arolygydd aixfon bil i Mr Rowland.—^Derbyniwyd hefyd lythyr oddiwrth glerc Cynghor Dosbarth Twrcelyn yn nglyn ag adeiladu pont dros yr afon gerllaw Bodionj-n, a chymeiradwyid fod i'r arol- ygydd yinweled a'r fan.—Derbyniwyd hefyd 11 lythyr oddiwrth Oynghor Dosbarth Llangef- ni yn ceisio gan y Cynghor Sirol ddyfod i ddeall- twriaeth yn nglyn a chynhaliaeuh ac adferiad y rhanau hyny o'r iryrdd sirol oedd tufewn i der- fynau y dref.—Cymei-adwyid fed; i Mr McKillop a Mr Thomas Evans ymnvcicd a'r Cynghor Dos- barth.—Eiliwyd yr adroddiad, a derbyniwyd ef. PWYLLGOR Y RHANDIROEDD. Oyflwynwyd adroddiad Pwyllgor y Rhandir- oedd gan y Cynghorydd O. H. Fouike^, a dywed- id eu bod wedi ystyried cais Cynghor Plwyf Tref- draetht am archeb i renttu 9124 o erwau 0 dir yn y plwyf fel rhandiroedd, neu fan ddaliadau, a chais cyffelyb oddi-wrtli Gynghor Plwyf Aberffraw am archeb i rentu yn orfodol 62,409 exw, riianau o Bodfeirig, Cellar, a Bwlan, yn iahiwyf Aberffraw, a chan fod y pwyligor wedi cu bocldloni, cymerad- wyid fod ymchwiliad i gael ei wneud.—Eiliwyd hyn gan Mr Thomas Evans, a phenderfynwyd penodi pwyllgor ymchwiliadol. PWYLLGOR ADDYSG GELFYDDYDOL. Y Cynghorydd G. J. Roberts a gyflwynodd ad- roddiad Pwyllgor Addysg G-elfyddydol, yr hwn a gymeradwyai rodd o lOp i'r dosbarth yn Llan- gefni.—Wedi i'r cynygiad gael ei eilio, sylwodd Dr. John Roberts, Porthaetbwy, nad oeddynt yn gyfrifol end am yr arian yma i gynal y dos- b-axtdiiad.-su a'u cynorthwyo i gario allan eu gwaith. Byddai yn dda ganddo os gellid yn y I dyfodol gael adroddiadau liaw-i-i o bob un o'r ys- golion yn dangos pi waith oedd yn cael ei wneud. -Syl-wod(I Mr W. D. Jones fod hyn yn cael ei wneud yn barocL—Eiliwyd y gwelliant gan Mr O. H. Foulkes.—Mr W. D. Jones a ddywedodd fod H. Foulkes.—Mr W. D. Jones a ddywedodd fod I yn rhaid i'r rbeolwr sirol wneud hyn yn awr. Nid oedd'y Cynghor yn gwneud din:, ond eu cynorth- wyo trwy roddi lOp yn ychwanegol er talu cyflog- I au yr athrawon. Nis gdliid caei athrawon am 20p neu 30p yn y flwyddyn, ond os rhoddai y Cynghor Sirol; lOp yn ycltwane-gol byddai hynv yn gyflog pur dda„—Derbyniwyd yr adroddiad a'r gwell- iant. TREN Y FARCHNAD. Darllenwyd llythyr oddiwrth Gwmni y London and North-Western Railway yn nglyn a'r cais a wnaed am, gael tocynau marchnad i Langefni, yn yr hwn y dywedid fod tocynau yn cael eu rhoddi yn awr gyda'r trens a redent o Gaergybi am 8 a 10 o'r glochi y boreru, ao o hyn allan gallesid eu cael hefyd gyda'r tren a a43hwai yno am ddeng munud wedi deuddeg. Nis gallai r owmni. fodd bynag, weled eu ffordd yn glir i roddi tocynau gyda'r tren oedd yn gadael Bangor yr un ackZ. IECHYD Y SIR Darllenwyd llythyr oddiwrth Dr. Fraser, y S'wyddog iechydo!, yn cynwys adroddiad a wnaeth- ai yn nglyn a thai neillduol yn Mhorthaethwy.—■ Anfonwyd hwn i'r Cynghor Dosbarth.-Darllen- wyd llythyr arall oddiwrth Dr. Fraser yn dweyd ei fodwedi peri i Ysgolion Penmynydd gael eu cau am diair wythnos oherwydd fod y freuh goch wedi tori allan yno. ADDYSG AMAETHYDDOL. Darllenwyd llythyr oddiwrth gofrestrydd Coleg Cyf-Atlirofa Gogledd Cymru yn llglyn a thaliad y grant blynyddol tuagat addysg amaethyddoi, yn yr hwn yr awgrymid y byddai yn well gan awdiurdodau y coleg' dderbyn yr arian ar ddwy- waith fel y gallesid talu un rhan yn Medi neu Hydref a'r gweddili ar ddiwedd y flwyddyn.-Ar gynygiad Dr. Roberts, anfonwyd y llythyr i gael ei ysiyried gan Bwyllgor Addysg Gelfyddydol. ] YR ADEILADAU SIROL. Derbyniwyd; llythyr oddiwrth FWTdd y Llyvv- odraeth Leol yn rhoddi caniatad i'r Cynghor i ddefnyddio y swm o 45p a dderbyniwyd am yr hen orsaf 'heddgeidwadoi yn ModedeTn tuagat dalu am adeiladu y swyddfeydd sirol yn Llan- gefni.—Galwyd sylw gan Mr Harry Clegg at y ffaith mai ychydig iawn o 110 i eistedd oedd yn ystafall y Cynghor yn yr adeilad newydd. Oni fyddai yn well iddynt yn awr wneud rhyw drefn- iadau rhag ofn y byd.dai i ryw henadur neu gyng- horydd tra chorphol fethu eistedd yno. Byddai peth felly yn anffortunus iawn (chwerthin).— Dywedodd Dr. Roberts fod y Pwyllgor Adeiladu wedi ystyried y mater a'u bod wedi cynghori yr adciladydd i dynu ymaith tua modfedd a hauer yn yr eisteddleoedd blaenaf, fel y caffeni ragor o le.—Sylwodd Dr. Williams fod yr ystafell yn ym- ddangos yn fechan iawn. 'DoeV.n yno ddim lie o gwbl, ac ni wyddai efe beth ddaethai o ddynion fel Mr Owen Jones a. Mr Lewis Hughes mewn ystafell o'r fath (chwerthin).—Atebodd Dr. Ro- berts mad ar gynrych iolwyr Claeigybd a Beaumaris yr oedd y bad i gyd.-Dywed.odd Dr. Williams ei fod ef wedi gwrt.hdystio yn gryf ar y cyntaf fod yr ystafell yn rhy fach, ac na fyddai yno ddigooi o le i'r Cynghor. —-Synai Mr Hugh Thomas fod Dr. Roberts yn gwneud y fath baeriad yn nghlylch pobl Beaumaris, oherwydd gwyddai pawb eu bod 'hwy wedi cynorthwyo yn nillob rhyw fodd; a pha bujasa-i Dr. Roberts wedi ceisio ychwaneg o arian gallafsai fod wedi eu cael. -Sylwodd Mr Lewis Hughes ei; bod yn rhy hwyr i son am y mter yn awr.—Yna, pasiwyd i drosglwyddo yr arian. OWN. Darllenwyd llythyr odjiiwrth Fwrdd Amaeth- yddiaeth yn galw sylw at gymeradwyadau y Ily pwyllgor yn Ebiill, 1896, yn nglyn a dal cwn crwydrol, a thrw>Tddedau.—Sylwodd y Cierc nad oedd y fath beth a ehi cnvydrol yn sir Fon (chwerthin). TMREOLAETH SIROL. Ystyriwyd llythyr a dderbyniwyd oddiwrth Gynghor Sirol Caernarfon yn ceisio gan Gynglior- au eradll Cymru uno yn y gwaith o geisio rhagor o allu i'w dwyiaw yn unol ag Adran 10 o Fesur y Cynghorau Sirol, 1888, ao yn oeisio ganddynt benodi tri aelod i gydwedthredu yn y mater. Cynygiodd Mr Lewis Hughes eu bod yn gwneud hyny. Yn y gorphenol yr oedd Cynghor Mon wedi pasio amryw benderfyniadau duwiol ar y mater hwn, ond nid oeddynt erioed wedi eu ffurfio mewn modd priodol, megis ag y gwnaeth sir Gaernarfon. Credai y dylent benodi tri o gvnrycluolwyr i gydweithio a sir Gaernarfon.— Eiliwyd hyn gan Mr G. J. Roberts, a pbenodwyd Mri Lewis Hughes, Hugh Thomas, a D. Roberts. ELUSEN LLANBADRIG. Darllenwyd llythyr gan y CI ere oddiwrth y Dirprwywyr Elusenoi yn nglyn ag Elusen Llan- badrig yn dweyd fod eynlhin ar drccd gydagolwg ar ei rh.eoliad,ao yn ceisio barn y pwyllg'or addysg ar y mater.—Penderfynwyd gofyn barn Rheod- wyr yr Ysgolion Sirol ar y cynllun. YR ETHOLIAD, etc. Ar gynygiad Mr McKiilop, penodwyd Mr H. Tiiox^fe- yn wvvyddog dychweliadoL—Penderfyn- wyd heryd gynal y cyfarfod blynyddol ar' y 16eg o Fawrrh.—Darllenwyd adroddiad yr archwilydd, a gymeradwyai fod cyfrifydd sirol yn cael ei Ivenodi.—Ar gynygiad Mr McKillop, yn caei ei eibo gan Mr G. J. Roberts, cyfeiriwyd y mater i'r Pwyllgor Aria sell y Cynghor ar y contract am ddilladau i'r heddgeidwaid, ac ar wystl am 240Cp tuag at waith adeiladu y gwali- MAN REOLAU. ) Cynygiodd Mr Thomas Williams, Llanerchy- att«4d, f pwyi^or yn cael ei benodi i dynu allan fan icolau er cadw trefn a ilywodraeth, dda yn y sir. Sylwodd nad oedd gan y Cynghor ar hyn o bryd unrhyw hnwl i ymrryd a pliobl oeddynt yn cainymdchvyn ar yr heolydd ac yn y wlad. Mewai treh fel Llanerchymedd, Amlwch, Llanddeusant, etc., dylid rhoddi man reolau mewn gweithrexliad er ata pethau anweddaidd yn yr ystiydoedd, ac yn i6nwedig yr aiddangosiadau anweddaidd a iiynad yn y iieiriau. Nis galient yn awr reoli y bobl o gwbl hyd yn nod pan fyddent yn gwaeddi ,10 1 C, sc yn c«ad!w swn. Dylid rhoddi atalfa ar hyn mewn lleoedd gerllaw pa rai yr oedd pobl gleiflon, a ehredai efe mai y peth goieu all ent: oedd penodi pwyllgor.—Ki-liwyd gan Mr Thoma-s, a eliaiiwyd y e vnygiad. P^VYLLGOR ELUSENAU. CjTiygiodd Mr Lewla Hughes fod pv«*yUgor el- tisenau yn cael ei benodi. Sylwodd fed 800p wed' eu gwario yn y blvnyddoedd diweddaf gan y Llywodraeth a chan y sir er cael dirprwyaetli yn y sir, ac yr oedd1 adroddiad gwert.hfawr wedi ei cklwyn allan gan Mr T. E. Morris, ond mor bedled ag yr odd a fyno y OnghOr Sirol a'r mater ni wnaed. dim rhagor na hyny. Yr ocdd de wedi derbyn amryw gwynion yn dtliwe-ddar o wahanoi hlwyfi yn y sir, a d:au\beu fod llawer 0 gwyno mewn manau eraill. Gwyddent o'r gore-u. pa fodd y trinid' elusenan, a dylai fod ganddynt bwyllgor alla.sai ymdidn a chwjnnion a ddygid yn julaen. Nis gellid goddef pethau fel hyn yn •hwy.—Eiliwyd! y cynygiad gan yr Is-gadeirydd, a chefnogwyd ol1.n Mr W. D. Jones.—Yna, ear- iwyd ef a phenodwyd pwyllgor.

Y MAWItTH YNYD. Syi-OPr lluaws dyddiau pwy.sig a ddigwyddant mewn blwyddyn nid y inwyaf dibwyx, yr nguyfrif y plant, a dwevd y lleiaf, ydvw y Mawrth Ynyd. Ac y maent ers dyddiau Wt.ditlechreu ymholi pa mor hir eto y rhaid disgwyl am y dydd dymimol, a hyny m y rheswm syml y darpei-ir irfcdynt gan eu mamau sum sylweddol o "grempog," erbyn cl1. dyfodiad o'r yxgol, y piydinawn hwnw. A chyda Haw, pa beth roiidodd fod i'r arferiad grempogyddol hon? rA. oe-s a fyno y Baa-a Croew gynt rywbeth it chranpog yr jiyd? Ond at hyn yr oeddynx yn dyfod. Fel y gwyddis,y mae y Pasg a'r Sulgwyn yn wyliau symud- 01, yn cael eu rheoli gan symudiadau yr Ynyd. A'm c^ e,5tiwn ydyw, gan ba both v rheolir yr Ynyd? Pa fodd yr ydys i wybod ar ba ddyddiad yn mliob blwyddyn y disgyna yr Ynyd. Dywed un mai y ilawrth cjmtaf ar ol newidiad y lleimd yn Chwefror ydyw y dyddiad i fod; dywed arall mai y Mawrth cyntaf ar ol newidiad y Ileuad TO y gwanwvn; tra y dywed y trydydd, nad yw y naill na'r llall oV uchod yn rheoau dyogel i'w dilyn. Os o-s rheol sefvdlog. fel mae'n ddia.u fod, i wybod y dyddiad. a wna rhai o'ch darlienwyr fod1 gai-odiced L'm, goleuo vn y rheol bono trwy y colofiiau hyn?—Ydwyf, ek., Wii5. Yf

GORONWY OWAINT Syr,—Yn eich rhifyn diweddaf darllenais grrn- odeb o hanes y bardd dysgedig uchod o'r "Car- marthen Journal," credwy'f. Mae ha 11 es ei le genedigol yn gyfeiliornus \lros ben. Dywed yr banco mad yn Rhcksgoch, Llanfair M.E., v"i mag- banco mad yn Rhcksgoch, Llanfair AI.E., mag- \iyd. Nid oes, ac ni fu, yn yr ardal liono erioexl y fath le neu annedd. Dywed hefyd mai ar fin y ffordd o Lanexehymeddi i Amlwch v saif mangre ei enedigaeth, yr hyn sydd hollol gyfeiliornus. gy Gyda ch caniatad, Mr Gol., ymdrechar osod gerbron olch darlienwyr, yn fyr ac eglur, yr ardal a'r ty y ganwyd y prif-fardd godidog. Ganwyd Goronwy Owain (felly y byddai ef yn ysgrifenu en enw) mewn tyddyn bychan o'r enw Ysgyboronwy, Llanfair ME., o feT,Ti tua 400 o lathend i'r ty tafan, a elwir California, Inn, yn nghanol Rhos- fawr, nid Rhosgoeh. Credwyf fod rhai o berth- ynasau y hardd: yn trigianu. yno liyd yr Illrr lion. Saif tv newvdd yn awr ar y tyddyn. Enwir v tv 'hwnw Bryn Goronwy; ond saif yr hen dv fel arferol. Darfu i un William Jones briodi perth- ynas i'r hyglod; tfardld, ac felly diaeth if feddiant o aairyw o'i lj-frau a'i weithiau. Clywais fy nain I 3-n son am ciiwaer y bardd, o'r enw, neu a ad- waenid wrth yr efnw Sian Owain Goronwy, o'r un aidaL Hyderaf fy nwd wedi egluro digon ar y mater fel y gwel eich darlienwyr ar un waith fod yr adroddiad y cyfeiriais ato yn waUus a. cham- arweiniol. Credwyf fod' yr oil o'r nodion eraill yn gywir ac i'r pwrpas.—'Ydwyf etc.. AP MON A.

PREGETHWYR IEUAINC. Syi',—Mewn perthynas i sylwadau "Hen Gris,ticin" yn each rhifyn cyn y diweddaf, parthed Pregethwyr Ieuainc," ymddengys i mi nad ydyw eich gohebydd a ymgyfenwa a'r enw "Paul" yn deall ond ychydig neu ddim o amcan a dyben ysgrif "Hen Gristion" o gwibl. Nid diraddio na darostwng crcfydd ydyw ei amcan yn ysgrifenu, ond yn hytrach rhoddi vsen i'r cyfryw y cyfedria efei atynt. Gwir fod ei iaith yn lem, a'i ddarlun- iad o'r dosbarth dan sylw yn taro yn lied drv-m- aidd. Mae eich gohebydd Mr "Paul yn beio "Hen Giistion" am lee-hu o dian ffugenw, ac ar yr un eildad yn euog o'r un camwedd, ei Inman. Dull rhyfedd o ymresymu, oil, ? Sonia y go- hebydd Phariseaidd hwn gryn lawer am gretydd crefydd beunydd ac am byth ydyw can y cyfrywv I .ddb&barth o ddynion. Ni chlywir byth air o son am dduwioldeb. Dyna'r prif bwnc ag sydd a fyn- om ni ag ef, a dywed yr Apostol wrtbym fod "Duwioldeb yn fuddiol i bob peth." Ni ddywed air parthed crefydd. Oredwyf y deillia llawer o ddaioni oddiwrth sylwadau ilymion a chyrhaedd- gar "Hen Gristion," pwy bynag ydyw. Ofnwyf foct gormod o wirionedd yn yr hyn a ddywed "Hen Gristion." Sonir llawer ac yn fynych iawn gan grefyddwyr am "ras yn y galon." ys dywed- ant; a phml i("lwir arnynt i nodi allan y cyfryw un, maent yn y fan yn myned yn fud ond dywedant. yn baetrllug eu bod yn "credu." Dymunwn yn ostyngedig gael gwybod heth, yw gwrihrych eu crediniaeth? O'r braidd nad ellir ateb yn ddi- betrus ac yn gadarnhaoi mai gwrthrych penaf en crediniaeth ydiy-w £ s. d., neu os myner "pound, shilling, and iùC." Beth ddywedtwch chwi, Mr "Paul," yn rgwyneb hyn? Tybiwyf wrth natur eich. llythyr mai cartrefol a llawn "bigotry" ydyw eich synda-lau drwyddynt oil. Pwy ond dcillion mewn yiy a dyhiai fod pob "squib" o faehgenym o dan yr enw pregethwr yn rhyw fath o fod cysegredig ac anfonedig ? Neh. Tybiwyf mor dddbrawf a di'>wvr mae lluaws o'r dos- barth uchod y < ..wtluo i'r swydd trwy eu gwyneb-galedwch a'u hanwybodaeth trwehus. Gwyr pawb rod. fath alwedigaeth yn llawer iawn girell iddynt na (I" i k,i galwedigaeth eu hunain. Mae yn ffaith a .vadadwy am lawer o'r cyfryw ddiynion eu bod <} chwaeth isel a'u hymddygiad yn "vulgar" a rluxlre-sgar. Diau fod eith.Ti.adau yn bod, fel y sylw- • -h gohebydd "Broe-hweJ." Na ddigied Mr "Paul," os byth y daw ffordd yma. caiff ei ddigOTiedd o yml>orth da, ac hefyd wydiriad o'r cwrr. yn rhndJ ac am ddim. A oes beddweh?—^dw.f, etc., PHIIX) JUNIUS.

"Ah! Brown, yv A vf yn deall dy fod yn myned i'tli briodi!" "Y:'wy!, yr ofdd fy ngwrnig bob am- ser yn fy ngalw y r"wl; ac felly yr wyf am briodi etc, er lRwyn bed y.: ¡r.;SOi\ a mi fy hun, fel y gwyddoch." "Pa faint oedd p- >: i 11 y mulod pan ymadawsooh chwir' gofynai un, .Vlyrmmai ddifyru y gwydd- fodolion, i wr dy<K-hr parchus. "Yr oedd y rhai o'ch pwysau a'ch r,v-;ntio!i chwi yn ddeg coron," oedd yr ateb gwarr iiyd

Cyfarfyddiad y Senecd. Y mae y Senedd i ail gjfarfod ar y 7fed o'r mis nesaf (Chwefror), ac mae arweinwyr y gnva- haaiol bleddiau gwleidyddol wiedi anfon aila^ y rhybuddion arferol d ddeisyf ar eu pleidwyr fod yn bresenol yn y Ty ar y ddwmod hwnw. Gan nad oes arwednydd i'r l ilaid Ryddfrydol y irae Mr T. E Ellis, y Prif Chwip Rhyddfrydol, edi anfon ailan gylchlythyr i'r aelodau Rhydd- fn-diol yn eu hjsbysu fod cyfarfod cyffredinol age.red i'r aelmlau Rhyddfrydol yn Xhv y Cyff- redill, i gal ei brynM yn y Reform Club, Pall Mall, dydd Llun, y 6ed o Ohwefror, i ystyried y dull dyfodol o weitluvd-u ar ymneillduad Syr William Harcoiirt. -Dywed y James' Gazeite" y bydd i Syr Henry Fow'ler, yn y cyfarfod crybwyll- edig, gynygeu bod yn dW1:S S^r Henry Campbell liaainerman i olynu Syr William Harcourt fel ar- wemydd yr Wrthblaid yn Nhy y Cyftredin. Fe eihr hyn gan IMr Herbea't Gladstone, a chefnogir ef ar ran yr aelodau Ysgotaidd gan Mr Ferguson. Disgwylir mai Mr Tliomas Ellis, A.S., fydd yn llywyddu. Yn Nhy yr Aiglwyddd, y Due o Bedford a gyn- ygia yr Ajierclidad mewn ateb i'r araeth o'r°bi- sedd, ac eilir gan Iarll Oawdor. Yn Nhy y Cyffredin cynygir yr Anerchiad mown ateb i'r Araeth o'r Orsedd gan Mr Josce- line Bagofc (yr aelod: dros ranbarth Kandal o West- nioreland), yr hyna eilir gan yr Anrhydeddus W. F. D. Scnitli (yr aelod dros ranbaith Strand 0 Lundadn). Mae, y Freaihines wedi m,ynegu ei bWTiad i gynal Cyfrin Gyngfhor yn Osborne ddydd Iau, yr 2il o Chwefror. Ar yr achlysur hwn bydd iV Mawr- hydi ffiirfiol gj meradwyo cynwysiad rr Araeth o'r Orsedid.

Basic Slag. [At y Golygvdd. ] Doaliaf i un saethi ar antur ddisgyn yn nghanol • eywion icir yr hen tfarmwr, ac os anafwyd rhai o honynt mae yn gysur meddwl y gwyr y brawd, o liir brofiad, pa le; i gyflenwi y diffyg a diam- heuol h2tyd ydyw ei fod yn llawer uwch awdur- cbd ar fyd y dofednod nag ydyw ar wrteithiau amaeilh. Ond, er lipiy, purioa peth ydoedd ei gyrhaedd mor ddigamsynioi a'r eu-gyd gyntaf. Mae dal yslywenocl mor lithrig ar amserau yn drafferthus. Yn ifodus, fcdd bynag, bu y dasg y tro hwn yn I gymliarol hawdd, eanys yr oedd moes ac agv\-edd tylwyth y droli o i ddrws yn ddigon ainlwg ar ymddygiada/u ac ycn^idaoddion y (r T. Gwisg Saul am Daiydd ydyw diwyg a moes boneddwr i'r dosbart'h clasnroi hwn a digon posibl fod iddo gael trod mewn cyidi dipyn Uetadli r,n'i fasged ar yr ur) prydl wedi troi ei ,hen. ) Ond wedi hiela'r lhvyno^ o'r ffall i ■ n brl'neh "chase" ar ed ol ar y maes agored, ac c :.wn I ei ddal, ysnffro«tied yn ei ddiangfa. A hwn felly ydyw yr "Hen Fikrmwr" diniwed, diduedd, ac -L,-t, sydd yn dyst ffyddlon a chywir dros cl rinweddau "basic slag?" How very disinteres- ted How very fair! Ond gyda llaw, gwelwn y rhaid cyfyngu ei gym,eradwya-et.h onest ynfcau 1 un math, i un "make," i, un fiirm-, a dim ond un. Awgryma, fe ensynia, neu fe gyhudda, mai tipyn o ysbvvriel ydyw eiddo pawb arall ond yr un fiirm etlhaLedig hJoiio. Wed, y mad cael y fatlh addeiiad profiadol, o enau y fath awdurdod oruchel o ang- emlhidrwTdid yn cadamhau y syniad mai stwff gwetldol comman wedi' cwibi ydyw "basic "Rubbish," syhver, ydyw yr oil sydd yn y fareh- J nad ond un. Mor ddyogel y rhaid fod tystiohaef.h gwr o safle 'bwysigj "Hen Ffarmwr." Ei brofia i helaeth (babn-n saith rniwydd), ei wybodaeMi, ddofn, a'i fam irniawn a diwyrni. ihd rhyie-dd I iddo feddu y fath awdurdlodi mewn. byd ac eglwys. Cael paJbwyr gwagsaw o'r nattir ynia i'w ddarllen sydd a'i dtiedd uniongjTchol i gamarwain fferm- 1 .1.11 w y L ) ".itW. did dauwn dipyn yn nes adref eto, gan yniofvn yn fanyiach i'w osodiiidau. (1) Yr wyf wedi defn- yddio "s>lag" ers r-aith mlynedd. (2) Gan yr un cwmni hoh blwyddyn ond, un. (3) Digon o wa- lianiaetli rhyngddynt i fod o-r fy ngocheliad gan hwy. i brynu. Djma biofiad maitJh, amrpvio;, a threiddgar un o'n "Hen Ffermwyr." ]'elly'u «iwr, gonest i'w ryfeddu, a theg dros ben, a ther- fynol tq hwnt i ddadl. Yn awr, syr, ai myneg- iant diduedd un o ffermwyr y wlad ydyw yr uchoti? Ai ewsmer cyffredin i un o wertbwyr Mon yn datgain ei syiwadlaeih bersonol a did l lanwad sydd yma? Ad y casgliad teg, a'r IJJY- budd, cywir yd'yw mai "adulterated iubbish" a gynygir g'an bawb ond un fiirm, uchel-freintiedig ? At yr ensyniad gwyneb-agored ydyw y cyhuddir holi ffinns y tradle oddiger'tfrU un o 'hud-cklenii a thwyllo y wlad ? Pa un, meddaf, ai barn bwyi.og "Hen Ffarmwr" t')yIwgar a deallus a feirniadwn, ai cabldraet JL a baldiordd digymysg tipyn o werthwi" "slag" a chywion iÍcir 1 A ydwyf yn camgynieiyd pan fentraf ddweyd mai y diwjeddaf, o dan y ILll ragrithiol o fod yn famwr a genau cyhoeddus dros y tfern-ivffr sydd yma, ym ol ei arfer, yn oeisio pwffio tipyn ar ei nwyddau ei hun ? Atebed "Hen Ffarmwr" pa un, fel yr adwaoenom y wisg yr ymrithia ynddd, a'r cymhelldon dros ei fedrniad- aeth a pha. werth, sydd ynddi. Meiddiaf ddweyd yn m hellaoh mai tipyn o hen dwlsyn fulgar syd 1 ymlt yn tincian ei gloch tirisel ei hun ar tlr.iul "slandero" trade a marsiandwyr anrhaethol uwdh- law iddo'i hun. Gobeithio er ei fwyn ef mai ?n- wybodaeth, ac nid diffyg egwyddor, fu yn arwain ci 3-sgrifell. Onide, cadarnliaed' ei gyhuddiadau os y medd wroldeb ei argyhejteddiad. Yn awr enwaf iddo restr anrhydeddus o werthwyr "i)a'ue slag"' —Alberts, Staackman, Hills, Odams, 111- borough, Swan, Cross, Hickman, Bradburn, a Cannock. Dyna ddeg allan o fysg 30 cyffelyb sydd o'm blaen. Yn awr, "Hen Ffarmwr," y barnwr eytiawn, pa un o'r gwahanol ffinns cyf- rifol uchod gaiff fod ein hangel gwarcheidiol rliag dichell, twyll, a dinystr y gweddill? Neu a feiddi unwaith eto roddi y wlad ar ei gocheliad rhag hooed y lleil11 Allan a'r gwir, neu taw, rliag cywilydd byth ond hyny. Enw, brand, a fiirm, ysywaeth! Pan y mae tafleni ein i.:ar- siandwyr, a gwarant gyfreithiol tu cefn iddynt, o flaen y wlad, pa ddyn o anrhydedi feiddia ad- lewyrchu drwgdybiaeth arnynt ? Nid oes un dyn cywir a ymostwng mor isel. Ond eilwaith, wele yr oracl a'r doethawr di- g^ymhar sydd a'i gysgodion llydain yn mvntd i osod "gobaitih ein helw" mewn enbydnvydd. Mae'n bwysig bod ar dederau heddwih a chawriii mor nertbol a hwn. Mae .sefyllfa a chynhyrfiad- au gwr o fath hwn yn ddigon 1 siglo gorsedd Rothschild. Plutid plygu mewn yaiostyngiad o dan alluog law y fath lywodraethwr a hwn. Syl- wer "ar ei brofiad o'r gorphenol" pell, a "phrofiad blynyddootld (a chenedlaet'hau) yn cadarnhau ei gred" fel "nad hawdd sigloci farn' aeddfod. Y fath Gicaion Un-noo sydd i ddymchwel hen dderw v goedwig. Dyrna'r lloriwr mawr sydd i ddu- ostwng profiad tri ugain mlynedd a nvhwiiau ey- falaf trade y gwrteithiau. "Glywch chwi r tivriv wyf yn wneudl?" ebai'r gwyhedyn ar gcrn y t¡¡'rw! T,enaf fy n,gwe i stopio'r ma-1, ebc'r copyn "Men of science and1 chemistry, bowaie Mao "Hen Ffaimwr" yn dyfod! Dyna gym- hwysiad (bet!. moib. "Olrhain c-ene&.oldet): pwnc d'yddoroi, er mor anniherthynasol. Eto y mae iddo fantedsion aenhvg pe oinid i alluogi "He n Ffarmwr" i olrhain ei genedloldeb i rhyw y,fr neu linaeh P^wropeaidid'. lihag i neb gasglu oddiar ei ymddangosiad ed fod yn haiiii o hÜlOgrueth y Mulatto. Oafodd groesawiad poeth gan ei gym- ydogion yspaid pi oh Croesawaf y diwrnod y bydd yn cynyg ei hun eto iddynt, ac ymdrechaf el fod yno. Adolygais ysg*rifau carbwl ac ynfyd "Hon Ffarmwr," ac atebais ef yn ol ei deilyngdod. Y diwrnod y cynyg ei him yn barod i ymresymu ar ragoriaeth glwTtedthdau oeisiaf fod adref i'w gy- farfod, a chaalf wybod mwy ar y pwnc mewn haner awr nag a ddyeJunygodd erioed. Mae ei wendid a'i ddyeithriwcJl i'r cwestiwn yn amlwg iawn. Bydd yn dda genyf pan y myner gyhoeddt sylwadau gwyddonwyr Lloegr a'r Cyfandir ar werth cydmnriaethol "basic slag. Yn y cyfam- sor ysgrifenaf fel ORITIC (Sy'n deall -cri waith).

Adroddir hanesyn da am feddyg neillduol y uydd o'r blaen. Efe a gymysgodd rhyw gyfferi crvf i facligen cld; a chitn nad oedd ei da.d. wedi myneti adref, yn hoffi ei ymddangosiad, tywalltodd tad ef er ei gwaethaf i lawr gwddf y gath. Pan f galwodd y meddyg dracliefn, gofynodd a oead v physig wcdi iachau y bachgen. Atebodd y tad:- "N a ni roddais ef iddo." "Gwarohod fi!" lletai y meddyg; "a, ydyw y plentyn yn frw?" "Ydyw. ond y mae yr hen gath wedi marw—rhoddasom ef iddi hi!" oedd yr ateb.

Gwobrau y 1;ri George Hadfield a'i Gyf. A ganlyn oeddynt enillwyr gwobrau y Mri George Hadfield a'i Gyf., Lerpwl, am y cnydau goreu wedt eu tytu a gwrteithiau p&biogaidd v fhrin aclnal>yddus hon J 1: Mr Lewis. Cwirtai,gyda oit 12c. 3qr. i2ibs. 2, Mrs A. Hughes, Bod- henlli, gyda 48t. 17c. Oqr. 161bs. Ail Dclosbarth.-l: Mr W. Thomas, Ty D., Amlwch, gyda 48t. 10c. 2: Mr T. GriffithE, Cnw, Rhosgoeh, gyda 48t. 6c. lqr. 201h-s.

G-oiriadUi i'w gael am Ysgrifenu Enw. Yr ydym wedi dwyn i'r wlad hon ddeng mil o gopiau o Linadur bychan, a gyhoeddwyd yn yr Unol Dalaethau am ddeg sent yr 1111. I ddvf)eii o'r eiddom ein hunain (ysgrifena ffirm o Limdain), yr ydjTii yn barod i roddi y llyfryna.11 bacli hyn ymaith yn rhad. Apelier at Dr. Williams Medicine. Company. 46, Holborn Viaduct, Llundain, E.C. Yr unig amod i chwi anfon i ni enw a chyfeiriad rbyw gj'faul afiach ac eiddil, a bod enw y papyr hwn, lie gwelsocit y cynyg, yn cael ei ysgrifenu ar ben eieh llytnyr n(4-1 bostgerdyn. Fe gedwir yn gaeth at yr amod, cofier; os na, roddir enw papyr, ni fydd i Di. anfon y llyfr. Yn rhad ac wedi talu ei gludiad. Na anfonweh. stamps. Mwy dewisol fyddai postgcrdyn.

Undeb Cerddcrol y Wesleyaid. C^arfu pwyllgor yr undeb uchod yn Nghapel y Vv es ley aid, Llandudno, i wneud v trefniadau angea- rheidiol yn nglyn a Chymanfa (xerddorol' Un<febol Ciflgledd Cymm. a gj-nhelir yn y Riviere's Pavilion, Llandudno, ddydd Litip., 26ain, 1899 Bydd y eanu o dan arweium.d Mr Wilfrid Jones. R.A.M., ac yr ydys wedi sicrhau cerddorfa gref, yn cael ei gwneud i fyny gan mwyaf o chwareuWyr proffesedig, o dan ofal Mr W. S. Stephenson, Wrexham. J-h'ma'r tonau a ddewiswyd i'w canu Dies Iroa (Dr. Parry), Monmouth, Dunkirk, Sawley, Melita, Pax Dei, Dominus Regit Me, Wliicburn, Blaenoefni Llanddnam, St. Nicholas, Kilmorey, Coetmor, Meir- ionydd, Gogerddan, Llanbadarn, Bryn y Groes, Imtii, .St. Helena, Lymington, y "chant,•' yn nghyda'r dwy anthem ganlynol, fenaid dns yn mlaen" (R. S. Huglies) a "Duw sydd berffaitb Ei ffordd" (Wilfrid Jones). Dvmuna'r mryllgor anog y gwalwnol gynulleidfaoedd i r'oi sylw arbenig i'r "chant" a'r anthem.au.—Evan Thomas, vs<mfenvdd Porthaethwy. °

Llywcdraethwyr Addysg Sir Gaernaifcn Cynhaliodcl y corph uchod ei gyfarfod chwar- terol dfdydd Iau dan lyvvyddiaeth IMr D. P. Wil- liams, pan y e-yflwyiivvyd adroddiad Is-bwyllgcr Addysg Gelfyddydol, yr hwn a argymhellai Tod 50p i gael eu talu i'r ysgolion yn Porthmadog, Beuhesda, a Bangor (merched), tuag at y d'raul a gael celfi ange>nrlieidiol. Argynihellerit hefytl fod y rhodd o 30op i Goleg y Gogledd yn cael ei pharhau, gydja mynegiad o'u toimlad fod coedwig- iaeth i gael >ei ddysigu, ond nid oedd y pwyllgor yn rhoddi dim yn awr -It stocio fan Lledwigan.— Eglur odd* y Cadeirydd na fwriedid taflu y cais yn gVfangwbl dros y bwrdd.—-Mah- wysiadwyd argyaiih-ellion y pwyllgor, ond datgan- wyd gobaith y byddai iddynt wc-Ied eu ffordd i ganiatafu rliodd eto.—Yr Arglwydd-raglaw a ddy- wedodd fod y pwyllgor a benodwyd i ystyried pa un o ddau Ie ddewisid i adiciladu ysgol yn Mbwll- heli yn unfarn a'r pwy-llgor ileol gyda golwg ar y lie goreu.—-Gohiriwyd cais gan Bwyllgor PwiJ- hedi am fenthvg 2500pat adeiladu hyd nas y ctad manylion, ond caniatawyd benthyciad SOOp i Ys- gol Porthmadog at dalu gweddili dyled us í'r try- sorydd.

Mr Lloyd-George, A.S., ya Hascsinicn. [Gall Un oedd yn Bresignol.] Nos Fercher ymwelodd Mr Lloyd George, A.S., 0- ag Ardwick, ar walioddiad Riidicaliaid y dosbarth hwn o Faneednion. Y mae yn lied hysbys i luaws o ddarllenwyr y "Clorianydd" mai lie hynod am ed rfyddlontleb ij egwyfiaorion Caidwadoi V<lTW Ard- wick, cymaint felly yn wir fel ag y mae y Gwir Anrliiydeddus A. J. Balfour wedi panliau i gyn- rydhioli y lie ers blynyddau lawer. Ond er mer ddyogel yr y^tyrir y sedd, nid ydyw ysbryd cen- figemllyd y Radicali-sid, nn'u hystiywiau yn mhob dull a modd ydhwAjdi:, byth am huno. Ar ach- lysur o ddewisiad ymgx.isydd cymhwya i wrthwyn- elm Mr Balfour yn yr emholiad nesaf (pryd bynag y daw!) y dlaeth Mr Lloyd George yma y tro hwn. Peth digon naturiol hiefyd ydoedd canfod lluaws o Gymry yn bresenol yn awyddus 11m clywed ihyvybeth o ddyddordob ganddo, ac i glirio, the nhw. yr awyrgylch caddugawl politicaidd, ond yn J sicr ddigon siomedigaelh dybryd fu ei hofl araeth i'r rueddylgar a'r ystyriol. Druam o Mr John Morley, daeth ef i mewn am grynswth o eariau celyd ae aniuaoth, < >1 >letgid iddio yn ddiweddar feiddio traddbdi araeth yn mha un y bu iddo ddat- gan ei farn yn onest a ar sefyllfa pellhhu yn y rlhengoedd Radicalaidd yn bresenol, ac iddo mewn canlyniad ystyried yn dd^eth ym- miillduo i ddinodedd am yspa'd. Edryohais yn y "Manchester Guardian" y dydd canlynol, ac yno, er fy syndod, canfyddais braidd yr ell a ddywed- wyd am Morley, ond ydhydy os dim am y pynciau eraill y cyEeinwyd atyut. yn y cyfarfod. Paliami am y rheswni fod y druth yn ateb pwrpas y papyr uchod' fel "mouthpiece" y Radicaliaid. Sdomedig i'r eitfhaf ydoedd ei egluiihad o Ddeddf lawn-dai- Liidol y G-sycithiry-r, a lxisiwyd gan y Weinyddiaeth j bresenol. Pentyrodd yranfri mwyaf gwrtihain a glywyd ers llawer dydd 111' boV mesur 0 eiddo Gweinydd'aeth Arghvycld ''alife- bury. Fel engraiift i biofi ci haer- iad, dywl,dodd os diigwyddai i ffrwydr- lad gv'iiieryd lie mewn glofa, rid yn undg y collid bywydau gwertlifawr ac y gwneid y oyfryw yn ddi- werth difudd, ond hefyd y byddai d'r perdbienog- ion mewn llawer o aehosion droi allan yn fethdal- wyr, a pha fodd, meddoi Mr George, gyda gwen wawdlyd. y gellir tjorfodd pobl fel yna i dalu iawn i nob Dyma gyflousdra ihiardd i wahanoi undtb- au gvyeithdol y ddinas lion ydynt yn credu fod tlÏtr- feddianwyr a phercihenjog^on imwngloddfeydd yn alluog 1)011> amser Ii dalu iawn O'U 'hmillion a'r elw y mynent, wedi pe-ntyru yn ystod eu cynhauaf tcxr- edtliiog y blynyddau diiveddaf. Y maio dwy ochr i'r ddakci gyda golwg ar y ddeddif ucihod fel pob peth arall. Yn nesaf cyfairiodd at Ddeddf Dreth- ol y Lh-wodraeth, amcan pa un yw ysgafitliau y trethi trymion sydd yn gorlethu amaethyddiaeth y w-lad. Ond ndd yn y golwg yn-a yr edrycihai yr -114 oehc areitdiiwr arno. 0, }1:<1" "cIa legislation" ydloedd yn gyfangwbl, hyny yw, y dosbarth gweithiol yn talu tre0ii i gfidw mawrion y wlad mewn JXJb inwyniant a hflaeth-wydh beunydd. Yr oedd Mr George ar warthaf y mawrion ylm modd ag y d wodir y bydd y Red Indiana yn eu hymgyroh diros y "praim's." AVitli rwrfl. engreifftaiau cy- ffelyb i'r uchod i brofi y pwnc. end dim gwelliant" au. Cafwyd yn nesaf ddarlim o benti-ef gwledsg lIe yr oedd drwy ysgol ddyddiol—un yn ysgol bobl- ogaidd a detrhjTiiol a'r llall yn seotyddol a dhul. Yn yr ysgol gyntaf. meddai, ni ofynid i nob i ba Ie yr elent i addold, ac. wrtli gwrs, nid oedd gan "bers,on y plwyf" ddim liawl i yimyraeth yno, gan mai Ysgol y Bwrdd ydoedd; ond yn yr ail ysgol —'sef y sect yddol-" person y i>lwyf" ydoedd y "supremo head" yno, ac yr oedd yr addysg a gyf- renid yn gul ac imochrog, ac felly yn arrmhoblog- aidd. Yr oedd y darlun hwn o eiddo Mr George yn ateb ei bwrpas i'r dim, canys ymdrechn dangos yr oedd wrtlumi y Llvwodraeth yn rhoddi arian i gynal ;vddy;-g sectyddol. Mi fen- traf ddweyd na chaffai y eiaradwr ddeg allan ddeng mil i gydolygu ag ef ar y pwnc ihwn yv Ardwick, a bydd yn syndod mawr os nt11 fydd i', Canon Nunn (yr hwn sydd yn foneddwr «nwog sr addysg) ei alw i gyfrif y dyddiau nesaf, a thaflu ei ymrasymiadau ar bwnc yr ysgolion i'r pedwnr gwynt. Ond y siom'edigaeth fwyaf wedi'r cwbl ydoedd ei ddistawrwvdd 'jyda golwg ar yr Eglwys Gymreig. Na, y tebygplrwydd yw iddb gael aw- grym i fod yn ddistaw ar y initct yna rhag ofn chwerwi teimladau yr etholwyr Eglwy^sig, gan fed yr Mwys yn gref yn Ard'vyiok. Rlieswm lied ddoeth, onide, i'r diyben o bysgota pleidleisiau yn yr ethodaad nesaf1 "We sluall wait and see," meddai un eibholwr wrtihyf pan egbiraK* yr amcan mewtn golwg wrlho, ac yna ymiwaihanasom ar ol y cyfarcthiad cyffredin o "Good night," er mor an- foddog ac oeraidd y teimlem ar ol mjoiycbu y cy- farfod.

Y mae pob celfyddyd vn cael ei dysgu oreu drvvy esiampl:-Y mae gweithredoedd da yn cynyrchu cyfeiQion da. Yr oedd y dyn sydd yn meindio ei fusneB ei hun yn y ddinas dydd Sadwm; ond ymadawodd yn uniongyrohol, gao ei fod teimlo mor unig.

Cynghor i'r GweiDidogioa. Fel "Hen Gristion" gloew dymiuaaf gymhell ainoch JT ymadroddion iachus a ganlyn Dibenwch yr hen arferiad lenyddol adaabyddus o ysgrifenu dan ffugenw, "Canys ni fuasai yr Iesu yn ysgrifenu dan ffugenw"—gwel "Paul" yn erbyn "Brochwel." Gwaliardda, vr Apostol hefy<l foliau gorddiog, neu yn ol ymyi v ddalen, fol pig."— Fudge. Siaradwch fwy na mwy yn mhlaid vr ysgoldai a'r capelau newyddion. Mae eich swydd urddaa yn hawlio i chwi y fraint lion, yn fraint bwysig ychwanegol o'ch esgusodi rliag taJu y bil. Y mae i siarad Ie mawr yn y rrwaith. Na fydded i ystad Capelau Rhosbeirio, a'r Gaerwen, a'u cyffelyb, lesteirio eich ymadrodd, canys y mae y wlad yn ffond iawn o wrando ar siarad, ac y mae dweyd yn llawer mwy rhagoroi na gwneud. Pan gynygier i. chwi docyn swllt i werth, at gyngherdd i dalu dyled y «i,pel, dywedwch i'r gwertli- wr bach "fe gawn wel'd ein rilydd eto." "But don't buy." Gwell yw bod yn y gadair nac yn talu am y tocyn* Gyda'r aohos Rhyddfiydol, y Gymdeithas Ddir- westol, Cymdeithas Rhyddhad Crefydid, a'r cyffelyb ofalon, anogaf ar i clrwi barhau i gymhell eraill i danysgrifio. Wrth, fyw yn hir "wrth yr Efengyl v mae llawer ohonoch wedi enill cyfoeth mawr. Cadwer yr eiddo oil mewn gofal a golwg. Cvmered yr ysgoldai, v j Grenhadaeth, y Biblau, y capelau, a phob gyfryw foddion eu siawns. Cj-mered dyfodol ofal drosto'i hun, yn ol siampl dda y tadau ymadawedig. Fy marn am bregethwyr v wiad ydyw eu bod: oil hun, yn ol siampl dda. y tadau ymadawedig. Fy marn am bregethwyr v: wiad ydyw eu bod: oil yn ddirwestwyr trwyadl. Gwyn fyd na fyddai y blaenoriaid felly.