Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
26 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
I LLWYN U>RLS, LLANIDAN, ANGLBSITr. IMPORTANT TO PARTIES FURNISHING AND OTHERS. Messrs JOHN PRITCHARD and PORTER —M- are favoured with the instructions of Colonel Norooti. vo SELL BY PUBLIO AUCTION on the premises fts above on W EDNESDAY, February 22nd, 1899, commencing at ELEVEN a.m. most punotuafly, Large Assortment of Superior HOUSEHOLD FURNITURE, Comprising a Handsome Walnut Sideboard. Stained Telescope Dining Table, Brass Fenders, Fire Sets, and Coal Vases, Superior Squares of Carpet, Oil- paintings, Water Colour Drawing and Photographs. an Excellent Lofty Overmantel, Carved Oak Hall Tablo and Hail Chair, Costly Japanese Screens, THE USUAL BEDROOM APPOINTMENTS, a Light- running Phseton by Mulliner (of Liverpool), suit- abJJe for & Cob of 14 hands, Pneumatio Tyred Safety Bicycle, and numerous other effects, fuller particulars of which appear in posters and cir- culars. BodLyiryd, Bangor. Telephone 47. COUNTY OF ANGLESEY. In the County Court of Anglesey, holden at Llan- gofni. Holyhead, and Menai Bridge, OWEN v. OWEN, by order of the Judge. Plaint. No. B743. MESSRS J. PRITOHARD and PORTER are in- structed to SELL BY PUBLIC AUCTION, at the Ship Inn, Llanerchymedd, on THURSDAY, February 23rd, 1899, at 1.30 p.m. (in Lots or Other- wise). those FREEHOLD PREMISES, With Joiner's Workshop, Smithy, and Land at- tached called "TANYBRYN," and situate in the Parish of Llantrisant, in the County of Anglesey. Also the FREEHOLD PREMISES, comprising an Engine Shed, Stables. Buildings, and Land, situate in the Parish of Llochcynfarwydd. in the County of Anglesey, and late in the occupation of T. and O. Owen, Joiners and Contractors. Also all the STOCK-IN-TRADE, PLANT. MACHINERY on or about the said Premises, of which an inventory will be produced, together with order to view on appli- cation to tlie AUCTIONEERS. For further particulars, apply to the AUC- TIONEERS or to Messrs D. OWEN and GRIF- FITH. Queen's Buildings, Bangor, Solicitors, or to Mr W. J. PARRY, Arvonia Buildings, Bangor, Receiver. Bodhyfryd, Bangor. Telephone 47. TOWN OF LLANGEFNI. TO PRIVATE CAPITALISTS, INVESTORS IN HOUSE PROPERTY. "\XR H. PARRY JONES has been instructed TO i\l SELL BY PUBLIC AUCTION at the Bull Hotel. Ltangefni, on THURSDAY, the 2nd day of March. 1899, at TWO o'clock p.m., the whole of that valuable FREEHOLD HOUSE PROPERTIES, Situate in the Town of Llangefni, and being Nos. 1 to 16, Cross-street; Nos. 7 to 10, Penyrorsedd-road and Two Brick-built Houses situated in front of Cross-street. The whole will be offered in one lot, and in the event of their not being sold as such (subject to conditions of sale to be there and then read), they will be offered in separate lots as fol- lows: Lot 1.—Nos. 1 to 6. Cross'-street. Lot 2.—Nos. 7 to 9, Cross-street. Lot 3. -Nos. 10 to 12, Cross- street (same as Lot 2). Lot 4.-Nos. 13 to 16, Cross- street. Lot 5.-That neat and commodious house, known as Cefni Cottage, consisting of Ground Floor, a Parlour, Large Kitchen, Pantry, and Scullery. Upstairs contains Four Large Bedrooms, a Large and Fruitful Garden at the back. Besides, it has a very imposing frontage facing Penyrorsedd-road, and is nicely situated. It is a well-built house, and well furnished in every respect. No. 7 is a workman's dwelling-house, facing Penyrorsedd-road, with a small garden at the back. Lot 6 are two very con- venient Brick-built Dwelling-houses, only recently constructed, and situate in Cross-street, facing the previous lots. The whole of the liouses are in good tenantable repairs, and all let at the present moment, and the owner has lately expended about JB450 on repairs. The gross annual rental is close on L70 per annnm. This is a rare and sound investment, and should prove a. veiy profitable speculation For further particulars, apply to Messrs J. RIOE ROBERTS and LAURIE, Solicitors, Llangefni. or to the AUCTIONEER, Old Market-place, Holy- head. COUNTY OF ANGLESEY. SHIP INN, LLANERCHYMEDD. IMPORTANT SALE OF SERVICEABLE AND WELL-MADE HOUSEHOLD FURNITURE AND OTHER EFFECTS. MR WILLIAM JONES has been instructed by Mr Probert TO SELL BY PUBLIC AUC- TION on the premises as above on WEDNESDAY, the 22nd day of February, 1899. the whole of the HOUSEHOLD FURNITURE, ETC., Briefly comprising Oak Dresser, Eight-day Clock in Oak Case (by R. en. Llanerchymedd), Oak Glazed Cupboard, Oak Single and Arm Chairs, Oak Settles, Square and Folding Tables, Singer's Treadle Sewing Machine (new). Barometer, Pier Glasses in Black and Gold, Carved Oak, Oak and Gold, and other Frames, Windsor, Cane-seated, and other Chairs, Copper Kettle and Candlesticks, Ornaments, Fenders, Stands and Fire Irons, Oleographs, Engravings, and Other Pictures, Dinner and China Tea Services, and Sundry China and Delf Wares, Kitchen and Culinary Utensils, French Bedsteads with Brass Furnishings, Cots, and Oak Bedsteads, Prime Feather Beds, Hair Mattresses, Palliases, etc.. Washing Stands, and Dressing Tables, Hand-painted Toilet Services, Chests of Drawers in Oak, etc., Walnut Commodes, Toilet Glasses, Pillows, Bolsters, Blankets, Sheets, Counterpanes, and other Bedroom Requisites,Towels, New Table Cloths. Knives and Forks, Spoons, Cruet Stands, Glasses, Water Bottles, Spittoons, Lamps, Hangings, Curtains, and various other valuable articles too numerous to mention. SALE to Commence at ONE p.m. prompt. Further Particulars of the AUCTIONEER, Pen- sarn, Amlwch. — DALIER SYLW. DYMUNA E. HUGHES. 4, Pen'rallt-terraoe, Llangefni, HYSBYSU ei fod yn rhoddi COVERS NEWYDD ar bob math o Umbrellas ar y rhybudd byraf. Prisiau, o 11111, 2/11, kil, etc. Hefyd y mae E. Hughes yn Agent i P. and P. Camp- bell, Dye Works. Perth. Anlonir Goods yn Wyth- nosol i gael eu liifo. YN COMPTON HOUSE, LLANGEFNI, Cei,- rhigorni nwyddau rhad, 'Sanau, brethva, a arwlaneni, Goreu welwyd mewn un wlad; Am ddefnyddiau gwerth eu gwisgo, Da a ohryfion, cynhes, clyd, Cofiwch alw'n fuan yno— Cewch fargeinion gwycb i gyd. BYDD i bawb, trwy brvnu yn y Masnachdy ochod, enill iddynt eu hunain CHWEOH SWLLT YN MHOB PUNT. Mynych y gofynir gan Bobl Mon a lleoedd erail' pa fodd mae JONES, COMPTON HOUSE, yn gwerthu Nwyddau Cymreig gymaint yn rhatach na phawb eraill? Y mae i'r goiyniad hwn fwy -iag un atebiad. Yn gyntaf, maent yn Grefftwyr o'r radd flaenaf. Yn ail, mae ganddynt y "machinery" goreu a mwyaf diweddar. Yn drydydd. maent yn alluog, trwy eu nwdr. i wneud broa gymaint arall o waith trwy y "machinery" nag un "factory" trwy Gymry. Felly, maent yn gallu gwerthu gwell defnyddiau, am eu pris, nag yn un man arall. Os bydd unrhyw un yn amhau hyn, mae croesaw iddynt ddyfod a gweled. Engraifft o'r prisia.u :-Bret,hyuau,. bob Lliw, o 2s i fvny Defnyddiau Dresses Ha.rdd, bob lliw, un lied, o Is 2c i fyny dau led. o Is 6c i fyny Gwlan- eni Gwynion, o 85c, etc. eto, rhai Rhesog at Grys- au, o 9c, etc. Defnyddiau Tronsis, o Is 2c i Is 5c Shawls, I) 4s i fyny Fflaneni Bach, o 2s i 2s 6c; Crvsau Hardd, o 3s oc Tronsis Parod, o 2s 6c, etc. Edafedd Hosanau Goreu am 4c y chwarter Hosanau Da a LIuniaidd, o 6c y par. Gwneir siwtiau i fesur ax fyr rybudd. Bydd un o'r JONES'S yn y Marchmadoedd fel y canlyn:- Ba.ngor. bob Dydd GWENER Caergybi, ar y dydd- jétU canlynol: Ionawr 21ain: Chwefror 4ydd a'r 18fed; Mawrth 4ydd a'r 18fed; Amlwch, Ionawr 28ain Chwefror lleg a'r 25ain; Mawrth lleg a'r 25ain. D.S.—Cymerir Gwlan yn irrfnewid am Nwyddau, a Throedir HOSANAU a'r Edafedd Goreu am o 5c i 9c. Gwahoddir pawb yn gynhes i ddyfod yno i weled a barnu drostynt eu hunain. Cofiwch y cyfeiriad— SHOP Y FACTORY, OOMPTON HOUSE, NGEFl -+ To the Overseers of tla Parish of Llangefni, in the County of Anglesey, and to the Superintendent of Polios of the 1st Petty Sessional Division of the said County of Anglesey, and to all whom it may concern. I THE Undersigned, WILLLAM WILLIAMS, residing at 36, High-street, Llangefni, aforesaid, Hairdresser and Tobacconist, HEREBY GIVE NOTICE that I intend, at the next Petty Sessions to be holcben at the County Court, Llangefni, in the County of Anglesey, on Monday, the 20th day of Marsh, 1899, to apply for a Licence Author- iaing me to keep a Bagatelle Table for Publio use at 36. High-street, Llangefni aforesaid. Given under my hand this lObh day of February, 1899. WILLIAM WILLIAMS. 830 TO BUILDERS., I LLANGEFNI COUNTY SCHOOL. ¡ BUILDERS desirous of Tendering for building Boundary Walls, etc.. may see the Plans and Specifications at the Metropolitan Bank, Llangefni. Tenders moist be delivered on or before MARCH 2nd. 1899. to the Clerk. The lowest or any tender will not necessarily be aCC°Ptod* El M. ROBERTS. Llangefni, Clerk to the Governors. February 10th, 1899. 831 I 1 Ymrysonfa Aredig I YN PARYS FARM, AMLWCH (Mr T. P. Williamillan), Ddydd Mercher, Chwefror 22aiB. 1899. GWOBRAU FEL Y O-A-NLLYN Dosbarth Cyntaf Gwobr laf, 4p 4s, gydag eraill i ddilyn. Agored i Champions yn unig. Dosbarth 2il: Gwobr laf. 3p 5s, gydag eraill i ddilyn. Agored i'r rhai na enillasanfe wobr gyntaf o'r blaen, ac yn oynwys y wobr am Wedd. Maint y Gwys, ohwech o led. Caniateir un i J helpu am y ohwe' Owys cyntaf. Entrance, 2s 6c, i fod yn Haw yr yagrifenydd erbyn dydd SADWRN, Chwefror 18fed. Gweddoedd i fod ar y Maes erbyn 8.30 a-xrv. ar T 21ain. I ddechreu am 9 'r gloch- Y owbl i orphen erbyn 4 o'r glooh y prydnawn. Rhaid i'r holl "entries" fod yn nwylaw yr Ysgrif- enydd ddim hwyrach na Dydd SADWRN, Chwefror 18fed. Am ychwaneg o fanylion vmofyner ag O. T. HOBDAY. (Hon. Secretary), Mona House. Amlwch. CAPEL Y WESLEY AID, PENGARNISIOG. CYFARFOD OYSTADLEUOL AO AMRYW- IAETHOL, A GYNHELIR NOS FAWRTH Y PASG NESAF. GERDDORJAETH (Agored i'r Byd). ANTHEM, "Pa fodd y glanha llanc ei Iwybr?" (E. A D. Lloyd, R.AM.). Gwobr, 3p 10s, a medal aur i'r arweinydd. I Barti o Wyth mewn nifer. Y Don "St. Cathe- rine" (Llyfr Tonau M.C.). Gwobr, 10s. Deuawd, "Hyd fedd hi gar yn gywir." Gwobr, 4s. Unawd Soprano, "Y Ddinaa Sanotaidd." Gwobr, 2s 6c. Anfoner enwau yr Ymgeiswyr i'r Ysgrifenydd ar neu cyn MAWRTH 29ain, 1899. Ysg. WILLIAM JONES, Maes-y-Llan, Uanfaelog, 832 Ty Croea, R.S.O. RETURN VISIT TO WALES. Mr Fred. E. Young Can accept Engagements in ANGLESEY for his well-known ENTERTAINMENT— ANIMATED PHOTOS (New Pictures), SLEIGHT-OF-HAND, SHADOWGRAPHY, Etc., from FEBRUARY 11th Onwards. FOR Terms and Dates, apply—■ 14, Port<Jown-road, Maida. Vale, 825 London, N. vV., R WERTH7PNEUMATIC BICYCLE mewn cyflwr arddercliog. Dim gwaeth na newydd. Lamp, pwmp, a phobpeth yn gyflawn.—-Ymofyner a J. A. Williams, Glandwr-terrace, Llangefni. ö26 OLLWYD, DAEARGI (Black and Tan) cyn- ffon gwta. Gwobrwyir am hysbysrwyda i "Police-consljable" Bodedern. Cospir pwy bynag a'i oadwo ar ol yr hysbysia,d yma. RAPERY. —WANTED, a Respectable YOUTH as an APPRENTICE to the General Drapery. Also several Young GIRLS as APPRENTICES to the Dress-making and Millinery.—-Apply to Hughes Jones ajid Co., Golden Eagle Establishment, Llan- gefni. 827 Jones and Co., Golden Eagle Establishment, Llan- gefni. 827 YN ELSIAU. —BACHGEN Oiyf fel prentis o OF. 1 —Ymofyner a Owen Williams,'Refail Newydd, Four Mila Bridge, near Holyhead. 832 NI OFYNIR TALIADAU YN MLAEN LLAW BENTHYCA ASIAN YN GYFRINACHOL i Amaethwyr, Masitecbwyr, Lletty-gadwyr, ac eraill mewn symian .f-rny i 500p ar addaweb y Benthyciwr ei hun ar delerau is nag a godir yn arferol. Trefnir yr ad-daliad i gyfarfod gofynion y Benthycwyr. NI CHYMERIB DIM BILLS OF SALE. Mae busses gwirioneddol a helaeth wedi ei wV-jd am y 27 mlynedd diweddaf. Mae canoedd o fentbyc- wyr wedi rhoddi tystiolaeth wirfoddol i'r modd teg a rhesymol yr ymwneir a hwy. Ceir manylion 11 awn wrth y*iofyn, trwy Irthyr neu ftt ber«onol, a GEORGE PAYNE, Accountant, 2811 Creecent-road, RhyL PRIZE MEDAL ARTIFICIAL TEETH. THE Teeth Used are the Best Make, Perfect in JL Shape, Size, and Colour; and so lifelike that they cannot be distinguished from Natural Teeth. Prices :-Fo.r a. Single Tooth, 2s 6d to 10s; an Upper or Lower Set, 21s to 10 guineas (according to quality of the Teeth and Setting). Payments received by instalments if desired. Attendance at Llangefni every THURSDAY at 1, Glandwr-terrace, Church-street; Holyhead, every SATURDAY. J. JONES, B.D.S.E., &c., SURGEON DENTIST, From County Road, Liverpool 84 I AT EIN GOHEBWYR. J. R. J.-Nid ydych wedi cydymffurfio a'n rheol o roddi eich enw a'oh cyfedriad wrth eich ysgrif.
Nodion Amaethyddol,i
Nodion Amaethyddol, Gydag agoriad y Senedd y mae buddianau yr amaethwyr fel pe am gael svlw lied flaenllaw yn y tymhjcw sydd newyddi ddechreu. Yn lied am- I"g gesyd Axaetfh ei Mawrfiydi y Frenhines yr amaethwyr ar y blaar., canvs cawn ei bod yn yin- fslchio yn y ffaith foci y cynhauaf diweddaf wedi bod mor doroithiog. W ooihyny cawn addewid am dri o fesurau, y cyntaf o ba rai ydyw mesur er hyrwyddo amaethyddiaeth ac addysg grefftwrol yn yr Iwerddon.
[No title]
Y nesaf ydyw mesur er gwahardd gwerthu bwydydd anmhur. Credwn am y mesur hwn y bydd o fendith anrhaethadwy, nid yn unig i un ran o'r wlad aithr i bob rlian fel eu gilydd. Yr ydym i gyd yn ymwybodd o'r fiaith fod tunelli ar dunelli o wahanol fwydydd yn cael eu tros- glwyddo o wahanol farchnadoedd y byd i'n jnareh- nadoedd ni yn Mhrydain. Pe safai y trosghrydd- iad yn ei le oawsai pawb eu dewis. Ufallai fod rhyvrun yn fbarod i ddweyd eu bod yn cael hyny yn aWT. Ydynt, mae'n sicr. Ond pa sawl un sydd yn masnachu yn y (leyting hon beddyw ac yn gwerthu nwyddau tramor fel nwyddau Piyd- ainig 1 Pa sawl un, tybed, sydd yn rtioddi lliw- ian Prydeinig ar nwyddau Germanaidd? Beidd- iwn ddweyd fod eu rhif tuhwnt i gyfrif. Y mae bron bobpeth wertnir yn dwyn y nodyn "Made in Germany" neu "Made in Austria." Gresyn na ddylid cael cyffelyb labelau ar y stwff werthir fel ymenyn yn ami.
[No title]
Dyna ni wedi enwi tri o fesurau da a fwriedir eu dwyn yn mlaen yn ystod y Senedd-dymhor nesaf. Ond y mae un cwestiwn mawr yn sefyll, sef: A gant oleuni dydd? Cant yn sicr, os y ca'r Weinyddiaeth chwareu teg. Ond, fel y mao yn hysbys i bob darllenydd, tra bydd dyrnaid o Radicaliaid eithafol a phenboeth sydd wedi pen- derfynu Uesteirio pobpeth er mwyn hunan-lea yn cael eyfle aberthant bobpeth er mwyn eu hunain. Nid ydynt yn malio yr un gronyn mewn nag amaethwr na neb na dim buddiant arall, os y cyrhaeddant hwy eu hamcanion personol. Heb- law hyny, y maent, wedi bod gymaint fel praidd heb fugail, wedi penodiarweinydd- Y sgotyn, bid siwr—ar ol dhwilio pob rhyw gilfach am dano. Yn ol pob rhagolwg, ei arwydd-air fydd "Lleateir- iweh, llesteiriwch" y Weinyddiaeth bresenol. Wrth gwrs, hawdd iawn ydyw codi cri o'r natur yma, ond cwestiwn arall ydyw a enilla rywfaint at nifer y Radicaliaid sydd newydd ddeffro.
[No title]
Mae cred boblogaidd mai yr achos o anhwylder ydyw, danedd duon gan foch, ond y ffaith ydyw mai canlyniad anhwylder ydyw ao nid yr achos o hono. Diffyg treuliad a surni yn yr ystumog ydyw'r achos o gamliwiad yn y danedd, drwy ddarfyddiad yr "enamel" amynt. Dylai'r afiech- yd gael ymosod arno yn ei darddiad, drwy newid y bwyd, ond dim, sur, neu mewn gormodedd, gan mai gorfwyta a chamdreuliad ydyw aehos cyfi- redin yr anhwylder hwn. Rhodder i bob moch- yn lonaid dwy lwy fwrdd o olew hadllin "raw." Hefyd rhodder mash rhuddion, heb fod yn rhy wlyb, a chyda bob pryd lonaid llwy fwrdd o carbonate of magnesia. Nid ydyw bwyd ychydig yn sur yn niweidiol i foch, ond y mae gormod o surni yn anmharu yr ystumog ao yn aohosi y cyflwr crybwylledig o'r danedd.
[No title]
Mae'r at-gludiadau o gig fires wedi dyfod i'r Deyrnas Gyfunol ar raddfa fwy yn mis cyntaf 1899 (y pedair wythnos yn diweddu Ionawr 28ain) nag yn y cyfnod cyferbyniol y llynedd. Oyr- haeddant 271,529 canpwys a biff, 251,087 oan- pwys o mutton, a 79,195 oanpwys o bore, o'u cyferbynu a 237,729 canpwys, 220,191 canpwys, a 43,891 canpwys. Felly mae'r cynydd yn 33,800 canpwys o biff, 31,616 cajipwys, o mutton, a 35,304 canpwys o bore, neu gyfanrif o 100,720 canpwys.
Mynydd Parys.
Mynydd Parys. Bydd yn dda gan filoedd ddarllen y llythyr a ganlyn: "Amlwch, 14eg Ohwefror, 1899. "I BWY BYNAG Y PERTHYN IDDYNT WYBOD. "Y mae trysorau yr hen fynydd adnabyddus hwn ar fin cael goleu dydd. Yr wyf, trwy ganiar- tad swyddogol, yn gallu dweyd y bydd yma waith i lawer mwy o nifer nag a gyflogasid o'r blaen, a fy hyder ydyw cael gweled gwynebau siriol yr hen fwnwyr gynt yn diweddu eu hoes yn mroydd eu plentyndod. Y mae digon o gyfoeth yn yr hen fynydd, a digon o gyfoeth i'w ymorol allan hefyd.-Ydwyf, etc.. Frondeg. JOHN HUGHES.
Teisi Gwair ar Dan yn Llandegfan.
Teisi Gwair ar Dan yn Llandegfan. GOLEUO Y WLAD ODDIAMGYLCH AM FILLDIROBDD. GOLYGFA ARDDEROHOG 0 UPPER BANGOR A'R GARTH. Nos Lun diweddaf, tua deg o'r gloch, torodd tan allan yn un o deisi gwair y Wern. Nid oe8 gwybodaeth sut y dechreuodd. Yr oedd y gweith- wyr newydd fod yn eu hedrych i weled fod y. rhaffau yn iawn, gan f,a y gwynt yn bur uchel. Oyn pen ychydig ams. yr oedd y lie yn won- fflam. Piysurodd ugeiniau o bobl yno o bob man, a phawb yn gwneud eu goreu i atal yr elf en ang- erddol. Daeth y "fire brigade" i fyny o BorLh- aethwy, ond ychydig d 100 a wnaeth. Iiosgwyd y tair tas i'w sylfeini. Yr oedd y tan yn gy- maint nea goleuo'r ardal am filldiroedd o gwmpas. Clywais fod y teisi wedi eu hyswirio; os felly, ni fydd colled Mrs Pritchard mor fawr. Beth bynag aim hyny, mae vma gydymdeimlad cyffred- inol a hi yn ngwyneb y fath anffawd.
Y Dysteb ir Esgtb Lloyd. j
Y Dysteb ir Esgtb Lloyd. j Yn Ystafell y Siapier, Eglwys Gadeiriol.Ban- gor, prydnawn Ijlun (ddoe), cynhaliwyd cyfarfod o glerigwyr a lleygwyr (yn benaf) mewn cysyllt- iad a'r muddad o roddi tyateb i'r Esgob Lloyd, Cymerwyd y gadair gan Esgob newydd Bangor. f Dean Bangor a ddywedodd i'r crflffrffliS gael ei alw yn unol a phenderfyniad a basivryd mewn cyfarfod anffurfiol gynhaliwyd yn Yntafall y Siap- ter, beth amser yn ol, i ystyried y doetliineb o anrhegu yr Esgob Lloyd a thyeteb deilwng ar ei ymneillduad oddiwrth ddyledswyddau gweith- redol y Sedd Esgobol. Yn cael eu calonogi gan lythyrau lluosog a dderbyniwyd yn addaw cefri- ogaeth i'r symudiad, bu i'r rhai oeddynt bresenol yn y cyfarfod hwnw ddyfod i'r caegliad fod hwn yn achJysur cyfaddaa i gyflwyno i'r Fsgoly Lloyd dysteb fuaeai yn cynwys darlun o hono ef, i'w gadw gyda'r darluniau.o'i ragflaenoriaid cf yn y Sedd fel coffadwriaoth o dymhor ei esgobltch ef ei hun. Gydag ond un eithriad, yr oedd pob esgob fu'n rheoli droe yr eagobaoth hon am y J 200 mlynedd diweddaf yn awr yn cael ei gynrych- ioli gan ei ddarlun paentiedig yn mhlith y dar- luniau yn meddiant y Deon a'r Siapter fel ym- ddiiriedolwyr yr eegobaeth. Meddyliai ef mai anffawd fawr fyddai iddynt adael i dymhor swydd eu diweddar esgob fyned heibio yn ddisylw ac heb unrhyw arwyddnod cyhoeddus o'r amser 8i dreuliodd efe yn eu plith fel pen bugail. Yr oodd achos ei ymneillduad yn un pur ddifrifol, ac yr oeddynt oil yn dwfn gydymdeimlo ag ef yn y cystudd anaele oedd wedi ei oddiweddyd, a'r hwn oedd wedi ei ddal a'i ddioddef gyda thawel- weh ac ymostyngiad i ddirgel ffyrdd Rhagluniaeth Dclwyfol. Y diwrnod hwnw yr Ostia p—A) riii i ystyried y dull i gario allan yr amcan mewn golwg, sef anrhegu darlun o'r diweddar Esgob a i chyflwyniad iddo yntau y gweddill o'r swm casgl- edig, at ei wasanaeth ei hun, sef wedi talu traul y darlun. Yr oedd yn meddwl yr edrychid ar y path fel teyrnged o barch ar eu rhan, yn nghyd- ag arddangosiad o gydyrndeimlad cryf gydag ef dan yr amgylchiadau poenus a wnaeth ei ym- neillduad yn angjenrheiddol mewn oed oymharol gynar. Wrth derfynu, y Deon a gynygiodd yn ifurfiol bopodiadj y Parch W. Edwards (Bangor) a Mr J. Lloyd Griffith (Oaergybi) fel ysgrifen- yddion iaygodol y symudiad, gan eu bod hwy eisoes wedi gwneud y gwaith rhagbarotoawl mewn cysylltiad ag ef. Eiliwyd hyn gan yr Archddiacon Pryce, a char- iwyd ef. Ar gynygiad yr Archddiacon Pryoe, yn cael ei eilio gan yr Arohd'diacon Williams, penodwyd pwyllgor gwaithiol gyda gallu i ychwanegu at eu rhif. Ax gjnjgiad y Deon, yn cael ei eilio gan Mr R EL Pritchard, cafodd y Meistri W. Pughe (N. P. Bank) a James Smith (Lloyds Bank) eu penodi yn drysoryddion. Eagob Bangor a dqly-wedod-cli fod yn dda ganddo allu bod yn bresenol yn y cyfarfod hwnw. Yr oedd yn tybio fod amgylchiadau ymneillduad yr Esgob Lloyd yn gyfryw ag y rhaid ei fod yn achosi cydymdeimlad dwfn yn mhlith pob dos- barth. Yr oedd fod dyn yn cael ei stopdo ar ganol gyrfa o ddefnyddioMeb ao mewn oed oedd i lawer yn anterth bywyd, a phan oedd y rhai a'i hadwaenent wedi gobeithio y gallai efe barhau bywyd maith, anrhydeddus, a defnyddiol fel esgob, y fath ag a fwynhawyd gan »i ragf-flaenor- j iaid, nis gallai neb beidio edrych ar y fath olygfa gyda'r galar dyfnaf a'r eydySLileimlad mwyaf angerddol. Am dano ef ei hun, yr oedd ci sylw a'i feddyliau wedi ou cyfyngu bron yn gyfangwbl i Esgobaeth Uanal- ao ychydig iawn o gyfleus- ( dra gafodd ef i ddilyn, i ddeall, neu werthfawrogi gwaith yr Esgob Lloyd yn yr esgoba-eth hon. Yr oedd yn meddwl mai y peth mwyaf angharedig allent wneud i ddyn, mewn ffordd gyffrodinol, ydoedd rhoddi iddo ganmoliaeth mewn anwybod- aeth gan hyny, nid oedd efe yn myned i dalu unrhyw deyrnged arbenig i waith yr Bsgob Lloyd, ond eto a adawai hyny i'r rhai hyny fucmt yn gweithio dano of a chydag ef. Nid oedd un am- heuaeth, yr oodd yn meddwl, wedi bod o hono yn hirach yn yr esgobaeth ai deall pa beth oedd wedi ei wneud a'r hyn y buwyd yn oeisio ei wneud, v caffai efe gyflawnder o reswm i ddatgan ei ddiolchgarwch i'r Esgob Lloyd. Efe a amlygodd obaith y byddai i'r dysteb hon gael ei ohymeryd i fyny yn) yr esgobaeth hon yn y fath fodd ag i fod yn gysur i'r 15sgob Uoyd wybod1 fod yr hyn y bui ofe yn oeisio ei wneud yn parhau i gael ei werthfawrogi yn yr asgobaeth.: yr oedd yn medd- wl fod y pethau hyny o fwy o gysur a dyddanwch i'w blant, hwyrach, ac y gallent hwy y ffordd hono weinydduhyny o gysur a allent i bawb ddyg- ent gysylltiad agos a'r Esgob yn yr hyn raid fod yn ergyd lem a pkrofedigaeth chwerrw. Yr Archdcliacon Pryce a hysbysodd fod nifer fawr o lythyrau wedi eu derbyn oddiwrth berson- au dylanwadol yn gofidio eu hanallu i ddod i'r cyfarfod. Wedi hyny darllenodd y Parch W. Edwards restr o'r prif danysgrifiadau a dderbyniwyd neu a addawyd eisoes, a b y cyfanswm yn cyrhaedd [ uwchlaw 175p. ) Dygwyd y cyfarfod i derfyniad trwy i'r Begob gy-heeddi y Fendith.
PLWYF HYNOD YN MON.
PLWYF HYNOD YN MON. Syr, "Saif y plwyf hwn fel a ganlyn: sof an o'r plwyfi hynotaf yn Mon-G-osna de. Nid oes yno nag eglwys na chapel, na siop na thafarn, na neb yn pregethu yr Efengyl )-no. un dydd mewn blwyddyn; ond er hyny wiw tori cyfreithiau y wlad yno. Mae yno ddau ynad heddweh yn trig- ianu, ac mae un rhan o dair o'i hamaethwyr yn meddu yr enw Jonas. A chydag eithrio dwy ffarm, mae'r oil o'r amaethwyr yn byw ar eu tir eu hunain yno. Gan fod eich "Parchedig Rhys Dafydd mor llygadog a chlustfeiniog rhof y "job" iddo dd'od o hyd i'r plwyf yn nghyda'i enw, a'i -en-wi yn ei golofn yr wytbnos iiesaf,-Yclwvf, etc., Plas Llanfigael. HUGH PRITCHARD.
[No title]
Nid y llwynog cysglyd sydd yn dal yr adar; a bydd diogyn o gysgu yn y bedd. Fo ddywedwyd yn rhagorol am y dyfodol—"fod. y 'veil' sydd yn gorehuddio gwynebpryd y dyfodol wedi ei gweu gan law trugaredd." Parcha ysgrifeniadau dynion da ) ond na seili* dy ffydd arnynt, am nad ydynt ond dynion. Y .maent yn ffrydiau rhagorol, ond nid yn ffynonau. Nac adeilada ar Paul oi hun ddirn. hwy nag yr adcilado ef ar Grist; os bydd Pedr yn gwadu ei Feistr, gwada dithau Pedro Gall gair dyn argy- hoeddi y rheswm, ond Gair Duw yn unig sydxii i lywodraethu y gydwybod. —Frainoia OharlfiP.
[No title]
Wrth gwra, i'r Iwerddon y mae yr addewid hon, ond credwn pe vyddai i'n cynrychiolwyr ni yn Nghymru wneud eu dyledswydd tuagai yr amaethwyr sydd yn eu hanfon i'r Senedd buasai rhywbefch yn Araeth y Frenhines a wnaethai les i amaethwyr Oymru hefyd. Ond yn lie hyny nid ydyw ein haelodau byth yn foddlawn ar ddim Uai na cheisio dilorni esgabion a ohlerigwyr, a gosod trosolion gwawdiaeth dan aylfeini hen 1^- lwya ein tadau.
[No title]
Yn awr cawn y trydydd, sef mesur er gwella y gyfraith mown perthynas i ddaliadau amaeth- yddol. Diau fod rhyw swn hudolus yn nheitl y mesur hwn i bob amaethwr. Yn ystod y blyn- yddoedd diweddaf y ma amryw fesurau i'r per- wyl ucliod wedi cael eu dwyn gorbron svlw y wlad, ac yn ddiau y mae i bob un ei amcan da, ac y mae pob un, mewn rhan betli bynag, wedi gwneud lies. Nid oes gwybodaeth eto pa gy- feiriad a gymer y mesur oohod, ond hyderwn y bydd tuhwnt i bob un o'i ragflaenoriaid.
Cyngaws yn Erbyn Brodyr.
Cyngaws yn Erbyn Brodyr. I Yn Nghwrt Bach Caernarfon, ddydd Mercher, o flaen ei Anrhydedd Syr Horatio Lloyd, dygodd Grace Roberts, Bryn'refail, fel ysgutores ei mham, gyngaws er adfer y symiau o 25p a 5p oddiar ei dau frawd, Griffith a Robert Davies. Mr Lloyd Carter oedd dros yr hawlydd, Mr J. T. Roberts dros Griffith Davies, a Mr Nathaniel Roberts dros y brawd aralL Mynegwyd i fam y partion, Grace Davies, farw ex yr lleg o Fehefin diweddaf, a'i bod wedi rhoddi y symiau a bawlid yn awr yn fenthyg ganddi i'w meibion. Yr oedd y "notes of hand" yn cael eu oadw mewn drawer ddiglo yn yr ystafell y bu yr hen wraig yn gorwedd yn wael, ao y bu farw. Ar y Sul cyn ei marwolaeth galwodd yn nghyd ei phlant, a dywedodd wrthvnt am wneud yr hyn oedd yn iawn i'r naill a'r llall, ond ni ddy-wedwyd dim parthed ffafrio Griffith yn fwr na'r Ueill. Cymer- odd Griffith Davies feddiant o r ystad, a threfnwyd ar iddi gael ei rhanu heb lythyrau gweinyddiadol, a phan ddaeth yr amser i wneud hyny aeth Griffith Davies at ei chwaer gan gynyg iddi ei rhan, gan ddweyd wrthi yr un pryd i'w ram, ychydig cyn ei marwolaeth, roddi iddo yr arian fenthyciodd.—Dy- wedodd Mr Carter y byddai iddynt brofi fod aelodau o'r teulu yn was tad gy da'r ymadawedig yn ei gwael- edd, ac nas gallai yr un o'r diffynyddion gael cyfle i dclorbys yr addawebau gan ei fam, Y canlyniad oedd i'r hawlyddes a'r plant eraill wrthod cymeryd eu rhan o'r ciddo, a. bu i'r diffynydd gymeryd allan lythyrau gweinyddiadol gyda'r amcan o gael yr arian mewn dadl i'w talu i'r ystad.-Yr amddiffyniad yn mhob achos oedd, fod yr 'a.rian yn rhoddion gan yr ymadawedig ar ei gwely marw.- Nid oedd yr achos wedi ei orphen pan y cododd y Uy&
----'--, Masnach Yd yr Wythnos.…
Masnach Yd yr Wythnos. j T ma.a y samplaa cyntai o wendth newydd y Weciniaeth Arianin wedi cyrhaedd drosodd, ac y maent o ansawdd rhagorol, ar y cyf&n. Y mae gwenith newydd glanau yr Afon La. Plata yn debyg o fod vn wenith da at faJtu. Ei bris presenol ydyw o 28s oo i 29s y chwarter yr hyn sydd Is 2c yn uwch na chyfartaledd Llundain am y gwenith Saesnig goreu. Oherwydd ei bria uchel, esgeulusir ef am wenith cartref. Isel ydyw pris r. gwenith trwy yr hell deyrnas— —afiachus o isel,' medd un newyddiadur. Y mae y codiad a fu yn 1887 a 1898 wedi ei golli ya Uwyr. Ar gyfer y gostyngiad hwn. rhaid cofio fod swm y cynyrch yn y cynhauaf diweddaf yn llawnach nag arfer. Nid oea nemawr wahaniaeth i'w fynegu am dano yn mhrisiau ceirch, haidd, indrawn, pys. a ffa.
Cyaglior Dinesig Bangor.
Cyaglior Dinesig Bangor. Llywyddai y Maer (Mr J. E. Roberts) dros gy- farfod misol y Oynghor hwn nos Fereher.-crn- ygiodd y Oynghorydd Mathowa fod pibellau dwfr y dref yn cyflenwi y baddondy yn Siliwen, gan ■od y ll hwnw yn awr yn dibynu am ddwfr ar ffynon oedd yn agored i lygriad. Dywedodd y Oynghorydd Mathews fod pedwar achoo o typhoid fever wedi ei olrhain i'r ffynon hon, a bod cyrph nifer o yslywenod wedi eu cymeryd o honL— Wedi peth ymdrafodaeth gorchfygwyd y cynyg- iad gan fwyafrif y Oynghor.—-Adroddai y Dr. Rowland Jones fod nifer y marwolaethau am y mm yn 21.8 y fil a'r geneddgaethau yn ol 26.4 y fil. Dywedodd b yn nghanol cymeradwy- Meth fod yspytty y dref yn wag.Galwodd Oynghorydd David. Owen sylw at y ffaith fod jancr yn ganfyddadwy i fesur helaeth ar ranau isaf y lanfa newydd, ao amheus a oedd argym- hellion y pwyllgor fod iddo gael ei "tario" yn ddigon i'w amddiffyn.—Yr Henadur Thomas Lewis a ddywedodd fod y pwyllgor wedi gwneud eu goreu yn y mater, and byddai iddo y tro nes<J argymhell y pwyllgor i ddefnyddio "tar varnish." -Djrwe,dodd 7 Maer fod y nifer fwyaf o leoedd yn Lloegr wedi dysgu mai tar oedd y peth goreu 11 a rhataf at y pwrpas.—'Derbyniwyd cydsyniad Bwrdd Llywodraeth Leol i fenthyca 14,150p tuag at y goleuni trydanol, yn cynwys pryniad y tir.— Cynygiodd: y Cynghorydd T. J. Williams, gan fod caniatad wedi ei gael, fod i ymrwymeb y goleuni trydanol gael ei phasio dan sel y Uyughor.-Eil- iwyd gan y Oynghorydd John Wilhams.Cododd y Oynghorydd Bayne i siarad, ond dadleuai Mr David Owen nad oedd ganddo hawl i siarad ar y pwnc. Yn ol barn un o gwnsleriaid enwocaf y Bar, yr hon farn a gawsai -efe (Mr Owen), nid oedd gan Mr Bayne, gan ei fod wedi arwyddo yr ymxwymeb, hawl i gymeryd rhan mewn unrhyw ymdrafodaeth neu. ddadl ar gwestiynau yn dwyn perthynas a'r goleuni trydanol, a mwy na hyny, yr oedd pob aeiod o'r Cynghor oedd wedi arwyddo yr ymrwym-eb drwy hyny yn anghymwyso ei hun i eistedd ar y Cynghor o gwbl (chwerthin mawr). —Oododd amryw i siarad, gan ddweyd fod yr yin- Irafodaeth allan o drefn, a rheolodd y Maer ei bod felly. Er hyny, gwnaed ceisiadau i gario yn mlaen yr ymdrafodaeth, ortd r diwedd fucyiiwyno y mater i Bwyllgor y Goleuni.
[No title]
Sylwyd aai, hen fomeddwr yn sir Ddinbych fod yn anmhosibl cael un dyn mwy cyson yn y capel nag ef, ac nad oodki till drn yn y wlad yn gweddio mor ami ag of. "Y mae ganddo reswm da dros wneud hyny," meddai John Edwards, "oherwydd —gan na roddodd swllt erioed yn y casgliadau, na fu garedig, ao na wnaeth ffafr ag un dyn sydd yn i fyw—ni wna neb arall weddio 1"
Drylliad y " Loci Fergus ".…
Drylliad y Loci Fergus ar Draethan, Killinney. t AMRYW O'R CRIW YN FEOHGYN 0 FON. ¡ Y OADBEN YN FRODOR 0 NIWBWROH. Dyry y "Dublin Evening Herald" yr hanes canlynol am ddrylliad y llestr an- ffodus uchod ar draethau Killinney, Iwerddon, foreu y 6ed cyfisol. Dywed :—"Y boreu hedd- yw (Ohwefror 6ed) cymerodd llongddrylliad le ar y draethell gyferbyn a Killinney, ac er yn ffodus na chollwyd bywydau, eto gwarecligaeth gyfyng gafodd y dwylaw, a thrwy lawer o anhawsdra a gwroldeb penderfynol y llwyddwyd' i'w dwyn yn ddyogel i dir. Y llestr -,rffoOtLi ydoedd y 'Loch Fergus,' Oadhen Williams, perthynol i Lerpwl, ar ei morda-ith o Glasgow i Brisbane gyda llwyth cymysg, yn cynwys ugain tunell o dynameit. Tri o'r gloch foreu heddyw tarawodd ar draeth gyferbyn a Killinney our&i y mor drosti, a di- angodd y dwylaw i'r hwylbreni am ddyogelwch. Gan ei bod yn hynod dywyll ar y pryd, nis gellid gweled eu sefyllfa oddiar y tir, ond clywodd gorsaf-feistr y lie floeddiadau y dwylaw—=ugain mewn nifer-am gymliorth, a phellebrodd yn uniongyrchol i orsafoedd y 'coastguards' yn Bray a Kingston am y 'rocket apparatus.' Oddeutu haner awr wedi saith cyrhaeddodd llusgfad o Kingston, ond cymaint ydoedd gerwinder yr ys- torm a'r mor yn golehi dros y llestr, fel y meth- wyd ag estyn unrhyw gymliorth i'r dwylaw an- ffodus oeddynt i'w canfod yn yr hwylbreni. Dych- welodd yr agerfad i Kingston gyda'r bwriad o lusgio yn ol y bywydfad at y Uestr. Yn y cyf- amser cyrhaeddodd y 'coastguards' o Bray a Kingston y lie, ond er pob ymdrech methaaant a chael yr 'apparatus' i weithio fel ag i gyrhaedd y llestr, a gorfu iddynt hwythau edrych ar y mor- wyr druain, nerth. y rhai oedd erbyn hyn yn amlwg ddiffygio, yn crogi wrth y rhaffau, heb allu estyn y cymhorth lleiaf iddynt. Oddeutu wyth o'r gloch, wedi bod yn grogedig felly yspaid pum awr, gallodd rhai o'r dwylaw ollwng yn rhydd un o gychod y llong, ac anturiodd tri o'r morwyr iddo gyda'r bwriad o gyrhaedd y tir. Ysgubwyd hwynt ymaith gan rym yr ystorm, a hyrddiwyd hwynt yn ol a blaen nos o'r diwedd y llyncwyd v bad bychan i fyny yn y rhyferthwy ofnadwy, a gellid gweled y tri ilanc dewr mewn ymdrech egniol a'r tonau cynddeiriog, eto oryn bellder oddiAvrth y tir. Erbyn hyn yr oedd tyrfa o bobl wedi ymgynull i'r lie, a bodolai y cyffro mwyaf, ond trwy ymdrech a phresenoldeb meddwl Mr J. 0.; Mastersen, Super Mare. Killinney, ac eraill, buwyd yn ffodus i gyrhaedd y tri morwr dewr ag oeddynt erbyn hyn bron wedi llwyr ddi- ffygio. Rhuthrodd dau o'r edrychwyr, Michael Nolan a Oarr, i'r rhyferthwy trochionog a chawsant afael yn un o'r morwyr—'Griffith Jones —a dygasant ef i dir yny ddiangol. Llwyddodd dau eraill, John Mundie a G. Ryan, i gael gafael yn yr ail swyddog—W. G. Jones— a dygwyd yntau hefyd i ddyogelwch. Erbyn hyn yr oedd y trydydd morwr wedi llwyr ddiffygio, yn gor- wedd yn ddiymadferth vn y beisddwr. Rhuthr- odd Mr Mastersen a chafodd afael arno yntau, a dygodd ef yn haner ymwybodol i ddiddosfa. Oym- erodd Mr Mastersen hwy i'w balas, a bu ef a'i deulu hawddgar yn ddi-ildio yn eu hymdrechion, trwy bob caredigrwydd ac yrngeledd, i'w gwneud mor gysurus ag oedd ddichonadwy. Oddeutu naw o'r gloch cyrhaeddodd y bywydfad, a bu yn llwyddianus i gyrhaedd y rhelyw o'r dwylaw ar yr hwylbreni, a'u cymeryd yn ddyogel i'r Sailors' Home yn Kingston, lie y gweinyddwyd arnynt gyda phob tynerwch a gofal dichonadwy." Brod- or o Niwbwrch, Mon, ydyw Oadben Williams, ao y mae ynddo gymhwysderau uchol fel swyddog medrus a gofalus. Cydymdeimlir yn fawr ag ef yn ngwyneb yr anffawd adfydus. DoaUir fod amryw o'r dwylaw hefycl yn d'od o'r un gymydog- aeth. Bachgen ieuanc, 18eg mlwydd oed, mab i'n hen gymydog hynaws a charedig, Mr T. Jones, Glantraeth, ydyw Griffith Jones, a waredwyd mor wyrthiol megis o safn angau. Ar ei ddychweliad adref, ddiwedd yr wythnos ddiweddaf, cafodd dderbyniad gwresog iawn gan luaws o galonau gurent yn gynes tuag ato. Hon ydoedd ei for- daith gyntaf ef, ao edmygwn yn fawr ei wrol- deb yn anturio yn un o'r blaenaf i geisio ffurfio cymundeb rhwng y llestr anffodus a'r lan, o dan y fath amgylchiadau.
tAwdurdod Lleol Cymreig a'i…
Awdurdod Lleol Cymreig a'i Ddwfr- gyflenwad. PENDERFYNU MYNED I GYFRAITH. Oynlialiwyd cyfarfod o Gynghor Dosbarth Gwyr- fai, yn Nghaernarfon, ddydd Sadwm. Yn ddiwedd- ar bu i blwyf Llanllyfni, yn cael ei gynorthwyo gan y Cynghor Dosbarth, gwblhau y dwfr-gyflenwad ar gost o 5000p ond buan y canfyddwyd fod trwbl yn aros mewn canlyniad i'r Oynghor Plwyf beidio sicr- liau cydsyniad y glan-berchetiogion (riparian owners) mewn ysgrifen, canlyniad yr hyn yw i felinydd o'r enw John Roberts, un o'r percheaiogien, j g&ffael -wTslinjunction) o'r Uchel Lys yn erbyn 7 Oynghor Dosbarth, ychydig wythnosau yn ol. Daeth y peth o flaen y Oynghor Dosbarth dydd II Sadwrn yn y ffurf o argymhelliad oddiwrth y Pwyll- gor Plwyfol o Lanilyfni fod iddynt apelio yn erbyn y penderfyniad. Swyddog Meddygol yr Iechyd (Dr. Fraser) a aylwodd fod y owestiwn yn un o bwysigrwvdd ang- hylfredin, nid yn unig i r ardal hono yn neillduol, eithr i'r holl wlad hefyd. Mr T. W. Williams (cadeirydd y Cynghor Plwyf) • gynygiodd, ao eiliodd Mr J. H. Bodvel Roberts (ysgrifenydd hoddweh y sir), fod apel yn cael ei wneud yn orbyn penderfyniad yr Lchel Lys. Mr J. Morris Williams a. gynygiodd nad oeddynt i wneud apel. Protestiodd, ar ei ran ei hun ac ildran fawr o'r trethdalwyr, yn erbyn myned i gyfreithio eto. Eu cwrd priodol hwy oedd hyrwyddo Deddf Seneddol. Mr Ellis Roberta a anogai'r pwyllgor lleol i ddyfod i delerau gyda Mr John Roberts. Dywedodd Mr T. W. Williams fod y pwyllgor lleol, yn flaenorol i'r cyngaws, wedi gwneuthur pob oais i ddyfod i delerau gyda Air John Roberts; ac yr oeddynt, er pan wrandawyd yr achos, wedi ys- grifenu at ei awrneiod i awgrymu trefnu rhyw delerau, ond nid oedd y pwyllgor wedi derbyn dim atebiad i fyny i nos Wener diweddaf. Heblaw Mr Roberts ei hun, yr oedd tua chant o bersonau eraill yn gyarylltiedig yn y mater gyda'r rhai y byddai gan yr awdurdod Uool i ddelio, a c-han hyny yr oedd o'r pwys mvryui i apel gael ei wneud. Ar ol trafodaoth bellach, cytutwyd i wneuthur apel.
" Gwell Fyddai Genyf Farw."
Gwell Fyddai Genyf Farw." Dyna fel y dywedodd dyn yn Llundain pan yr oedd ar fin sa-øbhu hwl-od trwy ei ben. Ar dsydydd llawr lletty-dy oyffiredin yn Llun- dain Im i'r heddgeidwaid ddarganfod corph i lettywr gyda llawddryll wrtih oi ochr a bwled yn ei ben. Yr oedd wedi marw era wyth awr a deu- gain. Yn oi logell oafwyd llyfr, yn mha un yr oedd y canlynol wedi ei ysgrifenu "Yr wyf wedi blino ar fywyd oherwydd fy mod yn dyoddef oddiwrth Afiedhyd Bright. Da futsai genyf ymdrechu eta a chael gweithio, ond anmhos- ibl yw i mi wneud hyny tra 'rwyf yn aal ao heb y gobaith lleiaf o wella. Gwell fyddai genyf farw: or dda fydd genyf pan wedi niarw Bydded i'r ddinaa gladthx fy nghorpih." Y fnth esboniad ar ein gwareiddiad ymffrost- fawr! Oreadur o ddyn, yr hwn oedd yn dyoddef oddiwrth yr hyn dybiai ef oedd yn afieohyd anfedd- yginiaethol, yn chwytlrti ei yinenydd allan gyda phistol! Ar ben pwy y syrth y bai am y weith- red ysgeler hon o'i eiddo—cymeryd ymaith ei fywyd 1 Yn mha le y caforld efa y syniad fod ei afiechydyn anwelladwy? Yn syml oddiwrth hen ddameaniaoth neu gredo « dderrbynid yn gyffred- inol, yr hyn gredir gan rai hyd heddywj fel ffa-Jh, and yr hyn y mae ymdlWiliad diweddar wedi ei "explodio." Fe ellir ystyried llawer o anfch- ydon yn anwelladwy, eithr nid yw hyny yn eu gwneud felly. Yr hyn a ystyriem ni yn anmhoy- ibl ddeng mlynodd yn ol sydd bebh y gollir ei euthur gyda rhwyddineb heddyw. Nid oes yr anmhosibileddau ydyw hon. Y mae gwyddonwyr, yn ystod yr yohydig flynyddau diweddaf. yn dweyd fod anodd iachau Afiechyd Bright tL-i, Warner's Safe Oure; ao yn syml am nad oedd y dyn druan yn hysbys o'r ffaith hon y bu iddo ladd ei hun. Nid felly gydag eraiU. Cofnodix yn ddyddiol am iachadau wedi i bob modd ion craill fethu. Ni fydd marwolaeth y dyn camarweiniol drnan yn lletty-dy Llundain hob ei wers os bydd idoo ddysgu i chwi fod yr afiechyd dychrynllyd hwn yn feddyginiaethol, ac y gellir cael y physigwr- iaeth—"Warner's Safe Cure-yn mhob man.
[No title]
Garddwr ydyw oacriad sydd yn tynu i fyny ofid- iau y galon o'r gwraidd.
----------------1-lythyrau…
1-lythyrau at y Golygydd. I LNid ydym yn gyfrifol am syntadau em goheb. wyr yn y golofn hon. j LLE GENEDIGOL Y PRIF-FARDD GORONWY OWEN. na" a "Hen Frodor" wedi ceisio cywiro eioh gohebydd yn nghylch yr uchod am fangre genedigol Owain. Da fuasai pe dygaseilfc brawS mwy amlwg mai yn y Dafarn Goch y ganed ef yn enwedig yr Hen Frodor," os ydyw yn ddigon he^i sacrhau i m mai rno y ganwyd ef. Pa fodd bynag y mae traddodiad yn yr ardal mai yn Tanydinas yr oedd tad a mam Goronwy yn byw pan y ganed y bardd, ao yn mhen amser iddynt symud i'r Dafarn Goch, ac mai yno y owyd ef ac y dygwyd ef i fyny. Beth ydynt y prawfion amlwg fod ei rieni yn by-w yn Dafarn Goch pan y ganed ef? tra mae tra- ddodaad yn y gymydogaeth mai yn Tanydinas yr oedd ei rieni yn byw yr adeg yna.—Ydwyf, etc., BRODOR ARALL.
|HEOLYDD OAERGYBI: DOSBARTH…
HEOLYDD OAERGYBI: DOSBARTH KIN GrSLAND. Syr,-Ma.etrigolion y rhan yma o'r dref uchod yn wir ddiolchgar i "Porthdafarch" am alw sylw yn eich colofnau yr wythnoa ddiweddaf at gyflwr gwarthus ein ffyrdd. Er pan wnaeth hyny, -mae un peth wedi cael ei weled yma, ac ni welwyd y fath beth o'r blaen ers amser maith, sef un o weision y Bwrdd Lleol gyda crafwr yn symud tipyn ar y baw oedd 00 dopiau esgidiau gwragedd a phlant ar yr hyd ein heolydd. Wn i ddim sut y mae dosbarth Kingsland yn cael ei esgeuluso gymaint; yr ydym ni yma yn talu trethi trvmion fel pawb craill. Mae dosbarth London-road vn cael sylw mawr gan y bobl aydd mewn awdurdod. Paham y rhaid gwneud cig o un rhan o'r dref a physgod o'r llall ? Dylai pob rhan o'r dref gaol I yr un chwareu teg. Mae y rhan yma yn cynyddu yn fawr; mae rllai o dai annedd prydferthaf y dref yma, heblaw fod canoedd ymwelwyr mis- oedd yr haf yn dyfod drwy Kingsland ar eu ffordd i'r dref o Trearddur Bay a Rhosgolyn. Rhaid i ni gael cyfarfod cyhoeddus i osod ein cwynion gerbron y Bwrdd Lleol. Beth fyddai i rai o brif fasnachwyr y lie gymeryd y peth mewn llaw ? Mentrwn enwi Mri William Jones, 000 Warren gynt; a Joseph Jones, Arthur-street, fel dvnion sydd yn gwybod am ein hanghenion, ac fel rhai galluog i ddadleu: ein hachos.—Ydwyf, etc. j ANFEDRUS. Syr,-Y mao pob gair a ysgrifenodd "Porth- clafarch" yn y "Olorianydd" diweddaf yn ngfliylch heolydd y rhanbarth hwn o dref Oaergybi yn wir- ionedd nad oes neb yn alluog i'w wadu. *Y mae misoedd y gauaf prosenol wedi hod yn rhai a hir gofir, nid yn unig oherwydd y haw sydd wedi bod yn gorc'huddio yr heolydd, ond am y tywyliwch mawr sydd i'w ganfod ar bob llaw. Nid yw heol- ydd Kingsland yn cael eu goleuo mwy nag eu glanhau fel ag y gwneir a rhanbarthau eraill o'r I dref. Mae angen mawr am ragor o lampau yn I rhanbarth Kingsland—ac nid &ymud un lamp o'r fan ym3 a'i gosod yn y fan draw yn ol syniad aolodau Pwyllgor v Goleuo sydd yn perthyn i'r Cynghor Dinesig. Y mae yn anmhosibl i neb I dyeithr ganfod ei ffordd yn y rhan hon o'r dref yn y nos, ac er fod rhai ugeiniau o dai newyddion wedi eu codi yma yn ddiweddar, nid oee dim cyn- ydd yn rhif y lampau. I ba le y mae yr holl drethi yn mynoo 1 A oes rhywun a fedr ateb? Y gwir am dani yw hyn: mai arnom ni ein hun- ain y mae y bai. Y mae y feddyginiaeth yn ein gafael, a dyma hi: Ethol dynion a wna ddadleu ein hawliau a mynu i ni ein hiawnderau i'n cyn- rychioli ar y Oynghor. Hyd hyny, ni bydd fawr o drefn ar y rhan yma o'r dref. Qymered pob etholwr hyn at ei ystyriaeth.—Ydwvf. etc., TRETHDALWR.
ELUSENAU PLWYF LIAA-N-RHYDDLAD.
ELUSENAU PLWYF LIAA-N-RHYDDLAD. Syr,—Yn y "Genedl Gymreig" am Awst 30ain, 1898, ymtiuangosodd ysgrif o eiddo y Parch J. V. Williams, yn nghydag addewid am ail lith ond, er diagwyl yn bryderus am yr ail, ni welsom ddim ohoni hyd yn hyn. Felly erfyniem eich" hynawsedd i ganiatau ychydig sylwadau ar ei ys- grif, yn yr hon y mae yn llongyfarch ei hun ar ol enill rhyw fuddugoliaeth y breuddwydiai efe am dani. Dywed yn ei ysgrif "fod y tlodion druain yn cyrchu i eglwys y plwyf ar y Sabbothau, ao fod y periglor yn garedig yn estyn ychydig iddynt." Credwn, syr, mai teg fuasai i'r Parch J. V. Williams wneud yn hysbys mill y perriglor a dau o'r wardeniaid yn nghyda dau eraill o'r plwyfolion oedd yr ymddiriedolwyr i fod yn unol ag ewyllysiau y rhai a roddasant yr elusenau, ao yr oedd rhai o honynt bob amser yn Ymneilldu- I wyr, ac ni ddaeth cymaint ag un o'r ymd(liried- olwyr a chwyn yn erbyn y periglor oi fod yn tu- eddu at y naill mwy na'r Hall o'r tlodion y perth- ynai yr elusenau iddynt yn ol natur yr ewyllys- iau, ond canmolent ei ymddygiad boneddigaidd a diymhong&r. Anfoned y Parch J. V. Williams y cyfrif o'r hyn a dalwyd i'r tlodion yn ystod y tair blynedd diweddaf er pan y mae Oynghor y plwyf wedi ymyraeth, yn nghyda'r tair blaenorol. Oredwn fod mwy wedi eu talu yn ystod y tair cyntaf, ac fod gweinyddiaeth y periglor a'r ym- ddiriedolwyr yn tra rhagori. Dywed oi rod wedi ei wrthwynebu er cael cyfiedthiad o gynllun new- ydd elusenau y plwyf. Eithaf gwir. Pan gyn- haliwyd cyfarfod o'r Oynghor er ystyried y mater ar Rhagfyr 3ydd, 1897,cafodd wrthwynebiad pen- dant ond ga.n un aelod, am y rhesrwm y dylasai "estate" elusenau y plwyf dalu am y cytryw gyf- ieithiad ac nid talu o dreth tlodion y plwyf. Hefyd cynygiodd periglor parohus y plwyf gyf- ieithu yr oil ohoni am ddim, ao y mae Ysgol y Bwrdd ao aihraw rhagorol o fewn ychydig latheni I i'w breswylfod yn gymhorth hawdd ei gael iddo ef. Oa oedd angen neillduol am gyfieithiad ohoni, dywed fod un plwyf yn sir Fon yn unfarn ag ef. Rhaid fod yr oil eraill wedi barnu a gweithredu yn walutnol iddo yn Boardroom y Valley, Awst 18fed, 1898. Paham na buasai efe, I fel cadeirydd cyfarfod Rhagfyr 3ydd, yn llawnodi y cofnodion? Oyhoedded ei atebiad yn ei ail lith. Cynhaliwyd cyfarfod ddiwedd mis Rhagfyr, I 1897, pan y cafwyd rhai yn cymeradwyo tailu o dreth tlodion y plwyf, pan y gwrfchododd y brawd y cyfeiriwyd ato gydweitbieclu ag ef yn y cyfar- fod hwnw, oherwydd fod y mater dan sylw wedi ei wrthwynebu fel y nodwyd, ac nid aeth y brawd hwn o amgylch y plwyf er cael rhai i swnio ei shibboleth ef. Dywed fod rhai wodi anfon llythyr yn nghylch y mater at y Oynghor Sirol. Dymunem ninau wybod gan bwy a pha bryd yr anfonwyd y cyfryw lythyr. Hefyd a anfonodd of lythyr ? Os gwnaeth, pa atebiad a gafodd 1 Oy- I hoedded ef. Nid ydyw y brawd, sef Mr John Williams, y Bonw, yn gallu credu yr hyn ddy- wedodd am dano vn yr ymdrafodaeth hon, sef nad oes ganddo synwyr, meddwl, na barn. Mae yn credu heddyw mor gywir ag erioed y dylasal "estate" elusenau y plwyf ddwyn oi thraul ei hun. Ffolineb ydyw pregethu i frawd fel hwn, "Paham yr wyt ti yn cloffi rhwn,, dau feddwl?" Y brawd hwn ydyw yr hynaf yn yr eglwys y perthynai efe iddi, ac yn un o ffermwyT mwyaf cyfrifol Llanrhyddlad. "Na cherydda henafgwr, eithr cynghora ef fel tad." "Perchwch bawb, cer- wch y frawdoliaeth." Mae y brawd hefyd yn gwy- bod fod gohebiaeth wedi cymeayd lie gyda'r Dir- prwywyr yn Llundain cyn dyfodiad y Parch John Yonmore Willianns i'r plwyf hwn.—Ydwyf, etc., CHWAER.
---BWRDD YSGOL ABERFFRAW.|
BWRDD YSGOL ABERFFRAW. Syr,—Yn y "Clorianydd" am Ionawr 24ain, ymddangosodd llythyr, wedi ei arwyldo, gan un a eilw ei hun "Trethdalwr," yn dwyn ein sylw at y dreth uchel a delir o'i chydmaru a'r hyn a fu tuag at gynal addysg yn y plwyf. Bu yn bedair ceiniog a dimai yn v bunt, a than hyny. Y yn awr yn wtth a dimai, a bydd yn fwy. Yna rhydd "Trethdalwr" reswm cadeirydd y Bwrdd dros y ffaith ei bod mor uchel-eithr gwaoda hvny-er yn eglur, eto yry un mor gad- arn—eihun. Wei, syr, nid wyf am fod yn gan- olwT ond hyn a wn, sef fod y dreth yn uchel, ao fod rhagolygon am iddi eto fod yn uwch. Ot syr, y mae rhywbeth yn chwerthinllyd, onibae ei >_h_=_==-- fod yn beth difrifol, i ni, y trethdalwyr, yn m- duygiad ein Bwrdd presenol ni. Y mae rhyw- beth yn bwdr yn ei gyfanaoddiad. Ah! Mr Gol- ygydd, nidj wyf yn credu fod ganddo gyfansodd- iad, a dyna y rheswm paham y mae yr etholwyr yn hiraethu am ddyfodiad yr ainaer i'w chwydu allan, yn lie ei fod fel surni tragwyddol ar ein nystumog. Gwelais lawer hen fwrdd tri-throe,4 er i r pladt yn fynych gnocio i'w erbyn, ac i'r gwr a'r wraig roddi ami gio iddo wrth fyned heibio, safai i fyny trwy y cwbl. Ond am ein Bwrdd urea enol ni, er fod ganddo saith o draed pe tynid llai na haner y nifer ymaith cwympai i ddiddymdra oherwydd; anallu ac anwy- bodaeth y gweddill. Syr, rhoddaf i chwi ych- ydig engreifftiau o symlrwydd calon gwagder pen, a diffyg ymresymiadol y Bwrdd. Oddeutu dwy flynedd yn ol penderfynodd ein Bwrdd ni helaethu ychydig ar ysgol y babanod am fod y plant yn rhy luosog. Wedi gorphen yr adeilad a gwario anaai mawr arno penderfynaeant, yn ou doethineb, nad oedd yr un plentyn dan oedran neillduol i gael gollyngdod i mewn- hawdd yw bod yn ddoeth wedi yr amgylchiad ond gwell hyny na bod heb ddim o hono o gwbl. Yr oedd y Bwrdd o bosibl yn teimlo, os wedi bod yn annoetb yn adeiladu yr ysgol, y dangoeent eu doethineb trwy gau allan rhyw bymtheg neu ugain o blant o honi yn y dyfodol: os wedi gwneud camgymeriad yn treulio cymaint o ar- ian y trethdalwyr, dangosent eu hedifeirwch trwy gau cyfran o'r plant allan o honi. Beth feddyl- iech chwi o ffordd fel yna? Canlyniad naturiol symudiad fel hwn ydyw lleihau nifer y plant, ond pa Fwrdd ond ein Bwrdd ni fuasai yn dangos y fath ddoethincb a hwn ? Os yw nifer y .plant yn lleihau, rhaid yw i nifer yr athrawon gynyddu. Y mae yn werth cael aelodau fel y rhai hyn ar ein byrddau, neu o danynt os y mynweh; ond teg --w dweyd nad yw y Bwrdd mor unfrydol ar y cwestiwn yma, a dywed "Trethdalwr" wrthym fod pedwar yn erbyn tri. Gellir dweyd llaweir eto ar y pen hwn, ond ymataliaf gyda hyn. Bu yr athraw blaenorol gydla ni am oddeutu chwe' blynedd ar hugain, ond bu gorfod arno ymadael yn mis Gorphenaf diweddaf am, yn ol fel y dywed y dysgedigion sydd yn cyfansoddi ein Bwrdd, nad oedd yr ysgol yn dod i fyny a gofyniadau safon Bwrdd Addysg. Ond ni chlyw- ais neb yn cynyg iddo gael cynorthwywr ychwan- egol. Wrth gwrs, nid oedd a wnela ymadawiad Mr Hughes ddim a'r ffaith ei fod yn Eglwyswr ac yn Geidwadwr; ond y mae yn ffaith nodedig fod chwech o'r saith aelod yn Ymneillduwyr, ac Ym- ncillduwr yw ei olynydd. Pob parch iddo am fod felly. Nid wyf yn ei feio. Rhydd i bob dyn ei farn ao i bob barn ei llafar. Yr oedd rhyw unfrydodd neillduol gyda golwg ar gael Mr Hughes i ffordd, ond yn awr y maw yr aelodau yn tori partneriaeth, a dywedaf i chwi paham, syr. Gorfu i Mr Hughes wneud ar un cynortfr- wywr am lawer biwyddyn. Pan yn ymadael yr oedd ganddo ychwaneg. Talwyd y flwyddyn ddi- weddaf oddeutu lOOp am gynorthwywyr iddo. Teimlad tri o'r saith aelod pres enol yw y dylai Mr Parry wneud ar yr un cynorthwy ag a gafodd Mr Hughes (y mae nifer y plant yn llai, fel y dywedais o'r blaen). Os nad all Mr Parry wneud hyn, rhaid fod y Bwrdd wedi gwneud cam dir- fawr a Mr Hughes trwy ei anfon i ffordd ar ol treulio cymaint o'i 003 yn ein plith, canys pa fodd y gallai efe ar lOOp wneud yr hyn nad all Mr Parry ei wneud heb 150p? Haera ci wrthwynebwyr fod Mr "Parry yn llawer gwell athraw na Mr Hughes. Ar hyn nis gallaf ddweyd dim ond os gwir y stori fod oddeutu tri ugain wedi gwneud cais am y swydd 11 o ysgolfeistr pan gyhoeddwyd hi yn wag, ac mai I Ily Mr Parry a ddewiswyd o'r oil, yna rhaid ei fod yn athraw rhagorol, ac nid oes amlieuaeth genyf nad yw. Ond oni ddylai athraw da leihau yn hytrach na chynyddu treuliadau ? Nid dyma fel y tybia Bwrdd Ysgol Aberffraw: ao yna waeth tewi a son, canys y maie holl ddawn a doethineb y rhan yma o'r wlad wedi ei grynhoi yn gryn- swth yn ein haelodau ni. Oyn terfynu, gadewch i mi ddweyd, 3yr, fod cyfarfod o'r Bwrdd uchod wedi ei gynal neithiwr i'r dyben o benderfynu pa un a ychwanegir dwy sfeiniog yn y bunt eto ar ein trethi ai peidio. mae pedwar o'r farn (08 088 ganddynt y fath beth) y dylid gwneud hyny; a dhan fod "Trethdalwr" wedi addaw rhoddi en- wau y rhai bleidiant o du y symudiad, ymataliaf hyd hyny.—Ydwyf, etc., TRETHDALWR ARALL.
----------L.._-_--J Cadw Bedd…
-L.J Cadw Bedd Gwraig yn Agored i'r Gwr. "Ddaw anffodion byth bob yn un," sydd. hen ddiareb sydd wedi cael ond yn anfynych ei gwirio yn fwy difrifol na'r uri a anynodd gymaint o ddyddordeb yn ddiweddar yn mhentrof Hadifield, ar y cyffiniau rhwmg sir Lan- caster a air Derby. Yma yr oedd yn byw Wil- liam Gerrard, gwehydd cotwm, o sir Lancaster,, yr hwn gafodd gydymdeimlad llwyraf ei gyd ben- trefwyr yn ei drallodion. Er ei fod dros dri- ugain mlwydd oed yr oedd yn anarferol o syth aa iachua yr olwg. Ychydig o effaith gaffai amser arno ef ari wraig mewn henaint boddlon. Yr oeddynt wedi byw yn hapus gyda'u gilydd am tua deugain mlynedd, pan y tarawyd y ddau yn sydyn i welyau cystudd. Gan y perchid hwynt yn fawr gan yr oil o'u cymydogion, edrychid yn ofalus ar eu holau, a chawsant bob peth dichonadwy i eamwythau eu poenau. Ond er i ddau feddyg gael eu galw i mewn o ddrwg L waet-b yr aethant, y gwr a'r wrafc^, a rhoddwyd i fyny bob gobaith am eu hadferiad. Bu Mrs Gerrard farw yn mhen ychydig amser, ac yr oedd cyflwr ei gwr mor anobeithiol fel yr ofnid y hyddid yn claddu y ddau yr un diwrnod. Modd bynag, pan y disgwyliai pawb fod Mr Gerrard wedi cyrhaedd oi awr olaf, cafodd droaid s-ydynor gwelL Ond gwell ydyw rhoddi'r hanee yn ngeiriau y dyn ei hun. "Yr oedd y meddygon," dywedai, "wedi dweyd wrt'h fy mherthynasau fy mod yn dioddef oddi- wrth ddolur y galon, anwydwst, a doluriau eraill, ac yr oeddynt yn edrych arnaf fel dyn ar farw. Yn sicr, tybiais i fy mod ar farw, ac felly y eredai y cymydogion, fel y gallent ddweyd wrthych. Yr oeddynt newydd gladdu fy ngwraig, ac wedi trefnu cadw y bedd yn agored i mi. Dim ond trwy roddi brandy i mi y'm cadwent yn fyw, ae yr oedd y meddygon wedi dweyd nas gallent fy aohulb. Ond," ychwanegai Mr Gerrard gydag egni sydyn, "dyma ran rhyfodd yr hanes. Per- swadiodd cymydog fi i gymeryd pelem oedd wedi brynu i mi. Gwnes hyny i'w blesdo, ac o'r dech- reu teinilwn fy mod yn oael lies rhyfedd. An- fonais am flychaid, ac erbyn fy mod wedi cym- eryd ei gynwys yr oeddwn yn ddyn newydd. Gwelihaodd fy archwaeth, a theimlwn yn gryfach ac iachaoh. Yn fuan, medrais gerdded o gwmc pas, ac erbyn hyn yr ydwyf, fel y gwelwch, yn ddyn cryf ac iach, o fy oedran. Y peleni a'm hadferodd oeddynt Dr. Williams' Pink Pills ior Pale People, ac nis byddif byth eto hebddynt. os bydd rhywbeth allan o le amaf. Gofalaf eu ce-isio. Nid ydynt haner digon drud ag ystyried y lies maent wedi wneud i mi, ac os byth y clywaf fod unrhyw un yn wael, byddaf yn sicr o'u cyng- hori i roddi prawf arnynt." Yn 13, Padfield Main-road, Hadfieltf, Derby- shire, y mae cartref Mr Gen-ard. Mae hwn, wrbh gwrs, yn achos eithafol, ac os y gall y cyffyr a enwid wneud cymaint, nid rhy- redd ydyw oi fod yn cael ea adernyddio mor gyn- redinol at afieohydon llai. Nid oes mewn bod donic mwy <lyo'>cl a gwerthfawr. Gweithreda Dr. :Willianis' Pink Pills yn uniongyrchol ir y givaed, ac oherwydd 'hyny maent wedi adferyd aohosion o ddiffyg gwaed, crydcymalau, sciatica, scrofula, tan iddwf pai'haus, darfodedigaeth, pob math o wendidau benywaidd, ac wedi dwyn lliw iochyd yn ol i ruddiau llwyd a gwelw. Gellir eu cael gan fferyllwyr, neu oddiwrth Dr. Williams' > Medicine Company, 46. Holiborn Viaduct, Lon- don, am 2s 9c y Wychaid, neu chwe' hlyohdid am 133 9o, ond nid ydynt yn bur os nad yn dwyn yr enw liaw-n-Dr. Williams' Pink Pills for Pale People. Maent yn donic rhagorol i'r gewynau a'r asgwrn cefn, «c felly wedi adferyd achosion laweal o'r parlys, locomotor ataxy, neuralgia, St. Vitus' dance, a phoen yn y pn.