Y Clorianydd

TOWN OF LLANGEFNI. j TO PRIVATE CAPITALISTS, INVESTORS IN HOUSE PROPERTY. j MR H. PARRY JONES has been instructed TO j SELL BY PUBLIC AUCTION at the Bull Hotel, Llangefni, on THURSDAY, the 2nd day of March, 1899, at TWO oclock p.m., the whole of I that valuaJbie FREEHOLD HOUSE PROPERTIES. Situate in the Town of Llangefni, and being Nos. 1 ti) 16, Cross-street; Nos. 7 to 10, Penyrorsedd-road and Two Brick-built Houses situated in front of Cross-street. The whole •will be offered in one lot, and in the event of their not being sold as such (subject to conditions of safe to be there and then rea), they will be offered in separate lots as fol- lows: Lot 1.—Noe. I to 6. Cross-street. Lot 2.-Nos. 7 to 9. Cross-street. Lot 3.-Nos. 10 to 12. Cross- street (same as Lot 2). Lot 4.-Nos. 13 to 16. Cross- reet. Lot J.-Tha.t neaot and commodious house. known as Cefni Cottage, consisting of Ground Floor, a Parlour, Large Kitchen, Pantry, and Scullery, Upstairs contains- Four Large Bedrooms, a Large and Fruitful Garden at the back. Besides, it has a very imposing frontage facing Penyrorsedd-road, and is nicely situated. It is a well-built house,, and well furnished in every respect. No. 7 is a. workman's dwelling-hou.se, facing Penyrorsedd-road, with a small garden at the back. Lot 6 are two very con- venient Brick-built Dwelling-houses, only recently constructed, and situate in Cross-street, facing the previous lots. The who-fe of the houses are in good tenantablo repairs, and all let at the present moment, and the owner kns lately expended about L450 on repairs. The gross annual rental is close on C70 per annum. Tius is a rare and sound investment, and should prove a. very profitable speculation. For further particulars, apply to Messrs J. RICE ROBERTS and LAURIE, Solicitors, Llangefni, or to the AUCTIONEER, Old Market-place, Holy- head. SIR FON. TIROEDD PORI YN GWYNDY. FE GSOlDIR Y OABAU ar OOSIWN CY- HOEDDUS, yn ddarostyngedig i amodau, gan Mr HCGH THOMAS OWEN, Arwerthwr, Llangefni, yn Fferm y Gwvndy, am DDAU o'r gloch pryclnawn dydd MHROHER, Mawrth8fed, 1899. P. WEPTH yn LLANGEFNI, TROl, YSGAFN A i un Ceffyl a. Ffram arni, yn gyfleus at gario fwair. Hefyd OG LINGS ddim gwaeth na newydd, 'owler a Ffram dda.—Ymocyner 511 y Mona Cafe, Llangefni. 841 N SALE BY PRIVATE TREATY No. 3, ^ELLINGTON-STREET, LLANERCHY- MEDD, including the Land Fronting Water-street. -Apply to William Lloyd Bryndyfrydog. 843 AR OSOD. gyda meddiant dioed, SHOP Y FELIN, A PENTRE' BERW, MON, yn nghyda pum acer o dir. Gwnaed busnes cynyddol am y 26ain mlynedd diweddaf.—Ymofyner a. W. B. Jones ar y lie. 840 C- OLLWYD, TAIR DAFAD, Cheviots, Mark 10 c ar yr ochr.—Gwobrwyir am hysbysrwydd i Cadben R. Thomas, Bryn Glas, Llanrhyddlad, Valley. R.S.O. 844 .N ELSIAU. -BACHJGEN Oryf fel prentis o OF. Y Ymofyner a. Owen Williams, Refail Newydd, Four Mile Bridge, near Holyhead. 832 YN COMPTON HOUSE, LLANGEFNI, Ceir rhagoroi nwyddau rhad, "Sanau, brethyn, a crwlaneni, V Goreu welwyd mewn un wlad; „ c Am ddefnyddiau gwerth eu gw.sgo, Da a ohryfion, cynhes, clyd, Cofiwch alw'n fuan yno— Cewch fargeinion gwych i gvd. BYDB i bawb, trwy brvnu yn y Masnachdy achod, enill iddynt eu hunain OHWEOH SWLLT YN "MHOB PUNT. "Mvnvch v o-ofvnir gan Bobl Mon a Ileoedd erail pa fodd mae° JONES, COMPTON HOUSE yn gwerthu Nwyddau Cymreig gvEiaint yn rhatacj 11a phawb eraill? Y maa i'r gofyniad hwn fwy wig un atebiad. Y n gyntaf, maent yn Grefftwyr o'r radd flaenaf. Yn ail, mae ganddynt y "machinery" goreu a mwyai diweddar. Yn drydydd, maent yn alluog, trwy eu medr, i wneud bron gymaint arall o waith trwv y "maciiinery" nag un "factor" trwy Gymrv. Feliy, maent yn gallu gwercliu g well defnyddiau, am eu pris, ro"6 yn un man arall. Os bydd unrhvw un yn amhau hyn, mae- >cToesAW iddynt ddyfod a gweled. Engraifft o'r prisiau :—Brethynau^ bob Lliw, o 2s i 4-ny; Defnyddiau Drasses Hardd, bob lliw, un lied, o Is 2c i fyny dau led, o Is 6c i fyny Gwlan- eni Gwynion, o Sic, etc. eto, rhai Rhesog at Grys- au, o 9c. etc. Defnyddiau Tronsis, o ls 2c i Is ac Shawls,, o 4s i fyny Fflaneai Bach, o 2s i 2s 6c Crysau Hardd, o 3s 3c Tronsis Parod, o 2s 6c. etc. Edafedd Hosanau Goreu am 4c y ch waiter Hosanau Da a Uumaidd, o 6c y par. Gwneir siwtiau i fesur ar fyr ry budd. Bydd un o'r JONES'S yn y Marohnadoedd fel y cani-,n:- Bangor, bob Dydd GWENER; Caergybi, ar v dydd- iau oanlynol Ionawr 21ain Chwefror 4ydd a'r 18fed; Mawrthi 4ydd a'r 18fed; Amlwch, lonawr 28ain Chwefror lleg a'r 25ain; Mawrth lleg a'r 25ain. D.,S.-Cym,-ri,- Gwlan yn n^fnewid am Nwyddau, a Throedir HOSANAU a'r Edafedd Goreu am o 5c i Se. Gwahoddir pawb yn gynhes i ddyfod yno i weled a bamu drostynt eu hunain. Cofiwch y eyfeiriid- SHOP Y FACTORY, COMPTON HOUSE, 1LANGEFM. GEORGE HADFIELD A'l GYF., Chemical Manure & Yitrol Works, J^IGHTBODY gTREET, JjlYERPOOL. CYNRYOHIOLIR Y FFIRM ADNABYDDUS RON YN MON CAN Y GORUCHWYLWYR A GANLYN:— John Elias, Plan Uchaf Amlwch. Owen Evans and Son, Chapel-street, Newborough. D. C. Griffith, Medical Hall, Brynsiencyn. John Jones, Eugra.d House, Brynteg. John Jones, Penyrargae, Llanfachraeth, Valley. Richard Jones, General! Merchant, Ty Croes Station. William Owen, Tyddyn v Gwynt, Moelfra. Richard Rowlands, Beddwgan, Pentraeth. Sjh. Thomas, Timber Merchant, Cemaes. Thomas Thomas, Cefn, Llangristiolus, Llangefni. D. P. Williams, Rhyd, Beaumaris. NY-iliam Williams, liiuanva, Ty'nygongl. H. O. Willianxi, Gaerwen Mill, Gaerwen. R. iiard Williu w-, Auctioneer, Preswylfa, Bull Bay, Amlwck E J"rard Owen, Ty'n Lon, Llangoed. cl Oclir cael pob gwybodaeth parthed prisiau, etc., gin y Goruchwylwyr uchod.. 842 PRIZE MEDAL ARTIFICIAL TEETH. T'HE Teeth U^e-i are the Best Make, Perfect in Shape, Siz ?, and Colour and so lifelike that they cannot ba distinguished from Natural Teeth. pri For a Singio Tooth, 2s 6d to 10s; an Upper •or Lower Set, 21s to 10 guineas (according to quality .of 1he Teeth and Setting). Pavments recei v»d by instalments if desired. Attendance at Llangefni every THURSDAY at 1, Glandwr-terruc% Church-street; Holyhead, every SATURDAY. J. JONES, R.D S.E., &c.,i SURGEON DENTIST. From County Road, laverpool. 8z4 N] OFYNIR TALlADAU YN MLAEN LLAW. BENTHYCA AHLAN YS GYFRINACHOL i Aiuaethwjfx, Masuo,-bwyr, Lletty-gadwyr, ac eritill- mewn symiciu fyny i 500p ar addaweb y Hcnthyciwr ei bn ar delerau is nag a godir yn arferol. Tref;iir irr ad-daliad i gyfarfod gofynion y Benthycwyr. N1 CHYMERIR DIM BILLS OF SALE. Mae busnss gwirioneddol a helaeth wedi ei wV- ^d am y 27 mlynedd diwedaaf. Mae canoedd o fenthyc- v.) wedi rb,. ddi tystiolaeth wirfoddol i'r modd teg a rfc- ;ytnol yr jmwncir A hwy. C-'ir manylion llnwn wrth ynofyn, trwy lytbyr neu fD ^rionol, a GEORGE PAYNE, Accountant, g«U Creacent-roftd, RhyL J HOLYHEAD UNIOK. APPOINTMENT OF NURSE. THE GUARDIANS of the above Union require i the services of a NURSE at their Workhouse Infirmary, Valley. Salary, L26 per annum, with rations (without beer or other intoxicants) and lodg- ing. Candidates must be able-bodied single women or widows without encumbrance, and must have had practical experience in Nursing, and be competent to attend midwifery cases. A knowledge of Welsh necessary. Applications, stating age, present and previous occupations, and accompanied by not more than three recent testimonials, must reach me not later than TEN a.m. on TUESDAY, the 28th day of February, 1899. JAMES E. HUGHES, Clerk to the Guardians. Board Room, Valley. PENUEL BAPTIST CHAPEL, LLANGEFNI. PROPOSED NEW SCHOOLROOM, MANSE, AND THREE HOUSES. TO BUILDERS. PERSONS desirous of TENDERING for the afore- P said buildings may inspect plans and specifica- tions at the Architect's Office, Llangefni. Sealed tenders (endorsed 'Tender") to be delivered to Rev. THOMAS FRIMSTON on or before THREE p.m., 7th MARCH, 1899. The Committee do not bind themselves to accept the lowest nor any other Tender. THOMAS JONES. Architect, 18th February, 1899. 839 TO BUILDERS. LLANGEFNI COUNTY SCHOOL. BUILDERS desirous of Tendering for building Boundary Walls, etc., may see the Plans and Specifications at the Metropolitan Bank, Llangefni. Tenders must be delivered on or before MARCH 2nd, 1899. to the Clerk. The lowest or any tender will not necessarily be accepted. E. M. ROBERTS. Llangefni, Clerk to the Governors. February 10th, 1899. 831 CAPEL Y WESLEYAID, PEN GARNISIOG. CYFARFOD CYSTADLEUOL AC AMRYW- IAETHOL, A GYNHELER NOS FAWRTH Y PASG NESAF. Y PASG NESAF. CERDDORIAETH (Agored i'r Byd). ANTHEM, "Pa fodd y glanha llanc ei lwybr?" tOwain Alaw). Gwobr, 3p 10s, a medal aur i'r arweinydd. I Barti o Wyth mewn nifer. Y Don "St. Cathe- rine" (Llyfr Tonau M.C.). Gwobr, 10s. Deuawd, "Hyd fedd hi gax yn gywir." Gwobr, 4s. Unawd Soprano, "Y Ddinas Sanctaidd." Gwobr, 2s 6c. Anfoner enwau yr Ymgeiswyr i'r Ysgrifenydd I ar neu cyn MAWRTH 29ain, 1899. Ysg. WILLIAM JONES. Maes-y-Llan, Uanfaelog, 832 Ty Croes, R.S.O. DALIER SYLW. I DYMUNA E. HUGHES, 4, Pen'rallt-terrace, Llangefni, HYSBYSU ei fod yn rhoddi COVERS NEWYDD ar bob math o Umbrellas ar y I rhybudd byraf. Prisiau, o 1/lli, 2/11, 3/H, etc. Hefyd y mae E. Hughes yn Agent i P. and P. Camp- bell, Dye Works, Perth. Anfonir Goods yn Wyth- nosol i gael eu lifo.

Nodion Amoethyddol, &e. Yr oedd y toriadau o glefyd y moch am yr j wythnos yn diweddu Chwefror 4ydd yn gynwys- edig o 34 yn LIoegr, pedwar yn Nghymru, a thri yn yr Ysgotland, cyfanrif o 41 dros Brydain Fawr o'i gydmaru a 42 yn yr wythnos flaen- orol, a 49 yn yr wythnos gyferbyniol y llynedd. Digwyddodd chwech o'r achosion yn I East Riding Swydd York, pedwar yn y West Riding, pedwar yn Stafford, tri yr un yn Dorset a Morganwg, dau yr un yn Kent, Midlothian, a'r North Riding, ac un yn mhob un o bymtheg sir arall. Nifer o'r moch a ddinystriwyd fel yn af- iach, neu wedi bod yn agored i afiechyd, ydoedd 576, o'i gydmaru a 762 yn yr wythnos flaenorol, a 937 yn yr wythnos gyferbyniol y llynedd. At y cyfanrif yma rhoddai y North Riding 99, yr East Riding 95, Ynys Ely 51, y West Riding 50, Dwy- rain Sussex 47, Midlothian 40, a siroedd eraill niferau llai.

Mae Queensland, o ran ei diwydiant amaeth- yddol, y nifer o bobl a weithiant mewn cysylltiad ag ef, y gyfran o'r wlad roddir i fyny iddo, a gwerth ei chynyrch yn ei gwneud yn un o'r gwledydd mwyaf cynyrchiol. Ar wahan i wlan, ceir cynyrchion eraill o'r meusydd a chwyddant y dychwelebau -Cig, 855,787p; crwyn, 448,885p a gwer, 337,967p, yn rhoddi y cyfanswm mawr o I 4.609,623p, geir allan o weiriau naturiol. Mae'r hen ddyddiau bugeiliol, pan edrychid ar ol preidd- iau o 1500 i 3000 gan ddyn a ci, ac a gorlanid yn I I yr hwyr, wedi myned heibio. Yn awr rhedir defaid mewn "paddocks," wedi eu cau mewn "fences" gwifrau, mewn preiddiau o 10,000 i fyny, a marchogwr o amgylch y "fences" yn ddyddiol, a gesyd abwyd gwenwynol, pan yn angenrheidiol, i ladd y cwn brodorol. Bydd gangiau o gneifwyr yn teithio o amgylch y wlad, ac enillant o lp i 2p y dydd. Dyna i chwi, weision ffermwyr Mon, ddynion yn cnill mewn wythnos gymaint o gyflog a enillir gan lafurwyr amaethyddol yn y wlad hon mewn haner blwyddyn. Yr oedd cwyn yn Mon j fod llafurwyr yn brin y llynedd, a thra y cynygir telerau fel hyn i gneifwyr yn Awstralia efallai mai i'r cyfeiriad yna y mae ein llafurwyr yn taflu eu golygon ac yn gweithio eu ffordd.

Mae'r pwysigrwydd o driniaetli ysgilgar wyn bach mewn tywydd oer yn bur gyfarwydd i bob perchenog braidd. Efallai nad vw'r dywediad fod mwy o wyn yn marw oddiwrth ddiofalwch yn y tywydd oer nag i brinder llaeth yn mhell o'i le. Cynygia ysgrifenydd mewn cyfoesolyn Seisnig, yr hwn sydd o'r farn hon, y cynghor a ganlyn: — "Yn ystod fy mhrofiad yr wyf bob amser wedi sylwi mai'r peth cyntaf wneir pan ganfyddir oen yn stiff ac oer ydyw' ei ffidio ar unwaith a llaeth cynes. Mae wedi lladd llawer o filoedd o wyn, pa rai, gyda thriniaeth briodol, fuasent wedi tyfu i fod yn ddefaid. Y peth cyntaf ddylai'r bugail wneud ydyw rhuthro at y tan, a chynesu yr oen yn dda, ac i ddefnyddio pob ymdrech i adsefydlu cylchrediad, ond ni ddylid rhoddi bwyd i'r oen ar an cyfrif hyd nes y bydd wedi cynesu ac yn dolefu am dano. Mae llaeth cynes o'i ddyferu i gylla oen oer yn oeri yn ddioed, yn cawsio, ac yn llenwi yr oen a gwynt, yr hwn yn y rhan fwyaf o engreifftiau sydd yn ei orphen yn fuan iawn."

Ddydd Sadwrn diweddaf pasiodd Siamber Am- aethyddol Cumberland a Westmoreland gyfres o benderfyniadau ar gwestiwn y "tuberculosis." Yn y cyntaf ategodd y Siamber yr opiniynau fyn- egwyd gan y Dirprwywyr Breiniol a chan Bwyll- gor y Siamberi Amaethyddol Canolog a Chym- deithasol, i'r perwyl y byddai unrhyw gynygiad er lladd yr anhwylder drwy ladd yr holl anifeiliaid pa un a wrthweithiai y "tuberculin test" yn hollol anymarferol. Datganai yr ail a'r trydydd ben- derfyniad j dylid dilyn atafaeliad a lladdiad ani- feiliaid yn dioddef dan y clwyf a thaliad iawn o gell y Trysorlys, oddigerth yn yr achosion hyny o ysgerbydau oeddynt yn amlwg yn dioddef cyn iddynt gael eu lladd. Mae'r pwno hwn yn cael cwrs o sylw y dyddiau hyn, ac y mae yn haeddu y sylw manylaf, oherwydd hyd yn hyn egwan ydyw y trefniadau wedi bod i filwrio yn erbyn anhwylder sydd yn gwneud y fath anrhaith ar dda corniog ein hamaethwyr. Pe y darganfyddid moddion i'w amgylchu a'i ladd yn drwyadl byddai y darganfyddwr yn sicr o anfarwoli ei hun.

Yr ydym o fewn llai na phythefnos i ddiwedd y gauaf, yn ol yr amseroni, ond i fyny i'r pre- senol nid ydym wedi cael tywydd gauafol gwerth son am dano. Pa un a oes y fath dywydd yn ein haros sydd eto i'w weled, ond o'r hyn lleiaf mae gauaf hir yn awr allan o'r cwestiwn, er y gallwn gael digon o hono i brofi yn niweidiol. Mae y gwlawogydd diweddar wedi atal dechreuad hau, ac y mae'r tir wedi socio cymaint fel y cymer beth amser cyn y gellir ei weithio, oddigerth i ni gael ychydig nosweithiau rhewllyd, y rhai a wnaethent wahaniaeth mawr. Yn ystod yr wythnos ddi- weddaf mae llysieuaeth wedi gwneud cryn gyn- ydd, yr hyn sydd fwyaf amlwg yn y ffrwyth-goed. Gallai y rhai hyn, pe bai i ni gael ail-ymweliad gan y rhew yn ystod y mis nesaf, gael eu niweidio yn fawr, ond mae cnydau'r fferm yn gyffredinol mewn cyflwr i wrthsefyll pob tywydd oddigerth rhew trwm.

Mae'r tywydd yn ddiweddar wedi bod yn ddi- galon i'r eithaf. Yn lie tywydd rhywiog a sych, yr ydym wedi cael gwlawogydd trymion bron yn wythnosol, a hawdd ydyw deall pa mor niweidiol ydynt i'r ffermwyr. Cawn fod aceri lawer dan ddwfr yn nyffrynoedd Olwyd a Chonwy, ond ni raid i ni fyned mor bell oddicartref, canys mae rhan fawr o'r meusydd rhwng Llangefni a'r Gaer- wen o dan ddwfr, ac yn debycach i lyn mawr na dim arall. Pan yr ydym yn ysgrifenu mae ych- ydig argoel am sychder, ond efallai y bydd yn ddiluw arall cyn y boreu. Nid yn unig y mae'r tywydd blin diweddar yn peri digalondid, ond- llesteiria lawer ar ein hamaethwyr i lafurio'r tir,. ac i hau. Os na choir gwelliant yn y mater o dywydd fe atelir llawer ar waith y mae'n llawn* bryd dechreu arno.

Yr oedd marchnad Llundain, ddydd Llun, yn weddol gadarn am bob math o wenith, ond yr oedd cryn lawer o rawn Seisnig yn lied wlyb, a derbyniwyd o 26s i 29s am dano. Oyrhaeddai gwenith Seisnig sych a da 30s am y gwyn a 29s am y coch. Gan fod dalwyr Americanauid a Rws- iaidd yn dal yn gadarn. mae'r gweddillion, mawr- ion yn y gwledydd hyn yn methu effeithio yn ni- weidiol ar y pris ar hyn o bryd. Yr oedd can lleied o'r Argentaidd ac Awstralaidd yn cael ei gynyg fel yr oedd y prisiau o aDgenrheidrwydd yn cael eu cefnogi yn dda. Yr oedd indrawn yn gadam am y fflat a'r crwn, a 6c yn ddrutach am Argentaidd da. Dwl oedd haidd a cheirch yn ol yr hen brisiau. Felly hefyd ffa a phys.

Masnach Yd yr Wythnos. Ymddengys fod llymdoster eithafol yr hin yn Unol Dalaethau yr America wedi bod yn foddion i effeithio ar y fasnach mewn yd yn y wlad hon. Y mae y gwenith Seisnig yn uwch yn ffafr y mel- inyddion nag unrhyw fath o wenith tramor; ac nid ydyw hyn yn beth i ryfeddu llawer ato pan y cofiom fod y ffermwyr Seisnig yn barod i gym- eryd 26s 5c y chwarter am dano, tra mai pris y gwenith tramor ydyw 30s y sach. Nid ydyw y gwenith Seisnig a gynygir am 26s 5c yn salach na gwenith Rwsia, y Weriniaeth Arianin, yr India, a Roumania, yr hwn y gofynir 30a am dano. Ac am wenith goreu yr America gofynir 33s, ac ni choir dim o dan 32s. Bu gostyngiad o 6c y chwarter mewn blawd. Mewn indrawn hefyd bu peth gostyngiad. Yr un modd mewn ceirch a haidd, yn enwedig yn yr olaf, yn nglyn a'r samplau at fragu.

Plas Newydd yn cael ei Adgyweiric a'i ail Addurno. ARDALYDD MON WEDI GWERTH U Y CWN EELA. Mae Ardalydd Mon (meddai un o bapyrau Ler- pwl) wedi gwerthu y pack ardderchog o gwn hela oedd gan ei dad ers blynyddau lawer yn hela yn y Ynys Mon. Mae Ardalydd Mon yn bresenol yn aros yn Paris, ac mae yn bwriadu myned i drig- ianu i Plas Newydd, un o'r palasdai harddaf sydd ar lan y Fenai. Mae y ty yn cael ei adgyweirio. yn drwyadl, ac hefyd ei ail addurno. Bu George IV. yn aros yn Plas Newydd am ych- ydig ddyddiau yn 1821, pan ar ei ffordd i'r Werdd- on a bu y Frenhines a'r Tywysog Albert yno un- waith ar ymweliad. Mae grounds hynod o bryd- ferth yn perthyn i'r palasdy, a golygfa ardderchog i'w chael ar hyd mynyddoedd sir Gaernarfon.

Y Prifathrw Edwards a Choleg y Bala, I Dywed y "Manchester Guardian" ei fod wedi ei hysbysu fod y Dr. T. Charles Edwards, pan y deallodd fod Pwyllgor Coleg Duwinyddol y Bala yn eu cyfarfod yr wythnos ddiweddaf wedi gwrth- od derbyn ei ymddiswyddiad o fod yn brifathraw y coleg, ac y gwneir trefniadau i'w ryddhau oddi- wrth ei ddyledswyddau fel athraw yn niwedd y tymhor presenol, wedi penderfynu peidio tori ei I gysylltiad a'r coleg. Er fod ystad iechyd y prif- athraw ers peth amser wedi peri anesmwythyd i'w gyfeillion, nid yw tuhwnt i obaith adferiad, ac mor fuan ag y bydd ychydig yn well gobeithia allu gafael yn ei ddyledswyddau mewn rhan. Mae y Dr. Edwards eto yn alluog i ddilyn ei waith llenyddol, ac y mae yn awr yn brysur gyda'i es- boniad ar yr Epistol at yr Hebreaid a'i gofiant i'w dad, y diweddar Dr. Lewis Edwards. Mae y gwaith diweddaf bron wedi ei gwblhau.

Annibynwyr Mon. Cynhaliwyd cyfarfod chwarterol Annibynwyr Mon yn Mount Pleasant, Caergybi, ddyddiau Llun a Mawrth. Llywydd, y Parch R P. Wil- liams. Cafwyd adroddiad manwl a phwyllog gan Gad- eirydd Pwyllgor y Benllech ar y modd yr oeddys wedi gweithredu er y gvnhadledd o'r blaen. vn nghyda sefyllfi pethau ar hyn o bryd. Pasiwyd i fyned yn mlaen. a threfnu yn fuan gasglyddion i fyned ar ymweliad a'r eglwysi. Llawenychid fod y gronfa yn gweithio mor dda, ac wedi codi ar y flwyddvn o'r blaen. Hefyd, fod "note of hand" am rÜm ben thy g y gronfa i gael ei arwyddo gan Mr H. Williams, Cromlech, trysorydd y mudiad y Parch J. G. Jones, Cana, ysgrifenydd a'r Parch D. Rees, Capel Mawr. Achosion gweiniaid y sir: Penodwyd pedwar casglydd i ymweled a'r cyfryw, yn ol trefniant yr ysgrifenydd. Penodwyd fod Taberr.acl Newydd, Caergybi, i gael benthyg can' punt o arian y gronfa, ar log o ddeg swllt ar hugain y cant yn flynyddol, am chwe' blynedd. Cydymdeimlwyd ag amryw deuluoedd yn eu profedigaethau yn eu plith teuluoedd y diweddar Barchn. D. S. Davies, Caerfyrddin, a M. D. Jones, Bala. Dymunwyd llwyddiant Mr J. R. Jones, Llan- fairneubwll, ar ei waith yn ymsefydlu fel gwein- idog yn Egl wys Llanddulas, Arfon. Anogwyd yr Eglwysi i ffurfio, mewn gwananol gymydogaethau a threfi, ganghenau o Gynghrair I 9 Cenedlaethol yr Eglwysi Rhyddion, y Parch D. Oliver, Treffynon, yn barod i dalu ymweliad, yn f rhad, ag unrhyw le fel goruchwyliwr, ond cael gair i'r perwyl hyny. Am saith. y nos gyntaf, pregethwyd gan y Parchn. W. Davies, Seion, ac E. C. Davies, M.A., Porthaethwy. Am ddeg o'r gloch dranoeth, cvf- eillach grefyddol i bob enwad. Am ddau o'r gloch, pregethwyd gan y Parch E. Thomas, Peny- mynydd, a'r Parch W. S. Roberts, Bodedern am haner awr wedi chwech, pregethwyd gan y Parchn. J. G. Jones, Cana, ac O. M. Jenkins, B.D., Llangefni.

AT MR W. JONES, BODYNOLWYN. Syr,—'A fyddwch mor ostyngedig a rhoddi at- ebiad, trwy y "Clorianydd," i un gofyniad o'm heiddo { Darllenais yn y "Clorianydd" eich an- erchiad ddiwrnod derbyniad rhent Etifeddiaeth Bodorgan yn Llanerchymedd, pryd y dywedasoch "mai gwaith a rise mawr ynddo ydyw amaethu." A dyma fy ngofyniad i chwi: Os oos llawer o rise, fel y dywedwch, yn nglyn ag amaethu, pa fodd y cysonwch hyn a'r elyniaeth ffyrnig a arddengys amaethwyr Mon yn erbyn gweithwyr ein gwlad i gael meddiant o ychydig o'r ddaear fel rhandir- oedd ? Bydded hysbys i chwi fy mod yn lied gyf- arwydd a'r hen ynys, a gallaf cich sicrhau mai y rheol yn mhob ardal ydyw fod yt amaethwyr yn gwneuthur eu goreu yn erbyn rhoddi y ddeddf hon mewn grym. Hefyd dyna hanes Oynghor Sirol Mon—bob amser yn erbyn. Prawf o hyn ydyw fod amryw gynghorau plwyfol wedi apelio ato am roddi darpariadau gorfodol y ddeddf mewn grym. Ond yr oil a wnaeth vdoedd penodi dir- prwyaeth o amaethwyr i edrych i fewn i'r gwahan- ol achosion, a'r rhai hyny bob tro yn cyflwyno adroddiad anffafriol i'r gweithwyr. Y mae yr ym- ddygiadau hyn, a llawer eraill a allem nodi, yn profi i bob' dyn diragfarn mai gwaith yn talu yn dda ydyw amaethu, ac oddieithr y bydd i chwi brofi yn wahanol, dyna yw, ac a fydd, barn OASHAWP, YSGALL.

HEOLYDD CAERGYBI: DOSBAHTH CAERGYBI. Syr,—Yn ystod yr wythnosau diweddaf mae amryw lythyrau ar y pwnc uchod wedi ymddangos yn eich newyddiadur. Gallasai yr anghyfarwydd feddwl oddiwrth y llythyrau hyn fod y rhan yma o'r dref mewn cJflwr gwaeth nag unrhyw ran arall o honi; ond nid felly y mae pethau. Y mae yn wir fod ein heolydd yn ddigon budron, ond felly holl heolydd y dref a'r wlad yn ystod misoedd y gauaf gwlyb hwn. Mae yn amlwg fod rhyw am- can mewn golwg heblaw galw sylw at gyflwr yr heolydd, a dvna yr amcan dilorni ein cynrychiol- wyr ar v Oynghor Dinesig. Yr wyf yn dra sicr fod y rhan hon o'r dref yn cael ei gwasanaethu ar y Cynghor gan gystal dynion ag unrhyw ran arall. Waeth beth yw barn y "prif fasnachwyr" na neb arall. Os oes ar rai pobl eisiau dyfod i fwy o sylw, bydded iddynt geisio dod heb ddifrio cystal dynion a hwythau. Nid oes gan gynrycliiolwyr rhanbarth Kingsland ddim help fod y tywydd wedi bod yn wlyb, a da fyddai i rai pobl yn y rhanbarth gofio mai nid edrych ar ol y ffyrdd ydyw gwaith y dynion a anfonir ganddynt ar y Cynghor. Mae llawer o bethau eraill yn llawer mwy pwysig yn nglyn a gwaith y Cynghor. Y ffordd i'r bobl yma sydd byth a hefyd yn son am ]' gyflwr y ffyrdd i gael gwybod beth yw bam y trethdalwyr am danynt yw dyfod allan yn yr eth- oliad nesaf.—Ydwyf, etc., E/THOLWR.

HJEOI,, CAiERGYBL Syrv—Maa. eich goliebwyr wedi eyflaewm gwa&- anaeth pwysig drwy alw sylw y dref a'r wlad at gyfbrr gwaradwydtkis. y ffyrdd. yn y rhanbarth hon. Yr wyf. yn hollol or fajn nad yw y rhanbarth yn cael ei: hiawnderau gan y Oynghor, ac nad yw ein hawliau fol trethdalwyr yn cael y sylw rlyladwy. Nid fel y mae hi arnom ni y mae hi niewn rhanau eraill o'r dref., Mae rhai o weision y Oynghor i'w gweled- bob dyad, yn glanhati y ffyrdd mewn rhai manau. Y rheswm am hyny ydyw fod aelod^u y nhanbarthaai hyny yn "coeli row" yn y Cynghor os na bydd gweision y dynghor yn eyfiawm; eu dyledswyddau.. Heblaw fod ein ffyrdd mewa cyfiwr gwir ddifriiol,. nidi yw barn a theimlad y rhanbarth hon yn cael ei gyn- rychioli na'i amlygu ar y Oynghor yn ngLyn a ehwestiyiK'.u eraiJl„ Er sngraiffr,, cymerer y cwestiwn o unioni y ffordd. sydd yn; arwain (J Longforu-rterrace i'r gladdfa.. Mae y pwnc ymt wedi bodt droion o flaen y Oynghor, ac aelodau rhanbarth Kingsland! ^n dclieithriad! yn ei wrth- wynebu.. Bir.l -i theimlad tri go lion Eingsland ydyw mai. lies dirfawr ydyw lled'u y Xordd yn y lie a nodwyd,, ac nad yw y gost yn ddim o'i gyd- maru a'r gwelliant a sicrheir drwy hyny ond barna ein- cynrychiolwvr. yn wahanol.—Ydwyf, etc., KIN(iKT.AiN YB3>.

Goleufryn. Un o.t: pethau a darawai ddyn gyntafi yn nghwami Goleufryn, fel neillduolrwydd ynddo, oedd ei awyM- fryd a'i bleser. mewn darllen. Ni chyfarfyddid ef 1111 amser 11a byddai ganddo rhyw lyfr ar dro i son mewn dyddordeb- bywio-g am dano.. Yr oedd yn ddarllen- wr; awchus. a phiysur; ao fe ddarilenodd yn dra helaeth yn ystod ei oes. Fo geid oL darllen eang aT os oxegewutu,. air ei. ysgrueniaaau,. ar 01 draetmadau yn ngliyfai-fodydd pobi ieuano ei ofal, ao ar ei vm- ddiddanion. Wrth ddireidus "blagjio" dyu '-dc yr I oedd yn "blagiwr' mawr ar rai o'i gyfeillion, jti enwedig rhai heb.wneud un. peth (fail a wnaeth ef,—fe wnai gyfeiriadau clasurol, yn dangps cydnabyddiaeth fawr, a hanea a lien. Fe liidratai amser i ddarllen cryn lawer bob dydd, hyd yn nod pan fyddai cyfeill- ion ar ymweliad. ag- ef.. Ao yr- ei ckwaefeh yn chwaeth a'i tynai i anuy vviol dariogaethau yn myd gwybodaeth. Heblaw llyfrau lu yn dal per thy nas a'i waith fel gweinidog yr Efengyi fe ddarlianodd fwy na mwy olyfrau hanes--hanea yr Eglwys Iuddewig I a,n.gFl-.A Gristionoeol- han gwledydd, hwies dyn- ion, hanest chwilio a darganfod mewn manau hanes- I yddol, yn nghyda thoraeth onfawr o lyfrau mwy llenyddoI: eu nhodwedd. Y JJyi'rau hanesyddol, des- grifiadol, a llenyddol, ag yr ynbleserfu fwyaf ynddynt yn ystod blynyddau cyntaf fy nghydna-byddiaeth i ag ef oedd gweithiavt Gibbon, Layard, Thomson (The Land and the Book), Deon, Stanley,. Maeaulay, Car- lyle,. Froude, Ruskin, Dr. Johnson, Boswell, Tenny- son, Gliomas Pennant, Carnhuanawcv Morgan Llwyd o Wynedd, a Goronwy Owen. Yr wyf yn credu iddo dAR:Pllbn holl wyithiau Qjiclyle—rai o lionynt fwy nag unwaith, a phobpeth cyhoeddedig yn ei gylch. Gwn iddo ddarllen rhai o lyfrau Ruskin amryw weii^hiau. Fe ^anbieserai lawer un (yihod yn n^hwrnni yr hynod Dr. Johnson,, dan arweiniad yr edmygydd Boswell, yn arbenig acr fellv gyda Goron- wy Owen hefyd, yn enwedig yn ei lythyrau. Fe fyddai ganddo ryw ddyw-ediad doniol o. eiddo Carlyle, neu Johnson,, neu Goronwy. y'ashen pob stori bron a mynych r, chwarddai yn galonog yn eu swn. Ond rhyw ddarilen adloniadol—anoser goi-phwys—oedd y darllen ar lawer o'r pethau hyn ganddo. Mewn tiriogaefchau a'u cynyrcliion vn fwv penodol gym hwy s i'w bwrpas fel pregeihwr a bugail yr oedd yn byw a gweithio. Nid esgeulusai lyfrau defosiynol, ond dar- llenai lawer arnynt beunydd. Anhawdd fuasai cy- farfod gweinidog i Grist wedi ymdrechu rowy i gym- hwyso. ei hun ar gyfer y gwaith mawr narr a ym- I drechodd ef. Ac yr oedd y llafur oU yn Ilafur ag yr oedd wrth fodd ei galon ynddo. Yr wyf yn teimlo yn annigonol ac anghymwys iawn i ysgrifenu am dano fal pregethwr, er i mi gael yr hyfrydweh o'i wrando lawer gwaith. Da. y cofiaf am hen gyfaill i mi ag yntan-ag yr oedd yn dda genyf ei weled, ar ol bod trwy flinderau dwys, wedi gallu dyfod i'w angladd—yn son am dano ar ol bod am ei Sabboth cyntaf yn Mhenygroes, Llanllyfni, yn Red fuan ar ol ei fyned i Leyn yn weinidog. I'r hen gyfaill yr oedd y pregethwr ieuanc o Leyn yn ddar- ganfyddiad o ddyddordeb mawr. Fe siaradai mewn brwdfrydedd anghyHredin am dano—fel pregethwr a newydd-deb a disgleirdeb neillduol yn nadweddu ei bregethau a'i ddull. Er nad oeddwn ond lied ieuanc fe gododd awydd mawr ynof am ei glysred a chyn hir mi gefads gyfleusdra i hyny, pryd y dechreuodcj cydnabyddiaeth a chyfeillgarwch i lyw rhyQgom. Gwledd wirioneddol oedd ei wrando y tro hwnAv ao nid llai y wledd y troion dilynol Fe deimlai dyn fod y cyfaill o Benygroes wedi dweyd yn ia-,Tr,-fod pregethwr newydd a disiglaer wetjfi gwneud ei ym- ddapgosiad ynddo. Wrth gwra, fe aeth ar gynydd mawr mewn gallu a gwybodaeth ar ol hyny-ao ar gynydd fel pregethwr yn dduva; ond yr oedd rhyw- both yn ei nodweddu y cyfnttd hwnw—nas gwyr dyn yn iawn bath i'w alw—na fa ar ei enill fel pregethwr drwy adael i bethau erail! ei guddio i raddau. Ar ol hyny, fodd bynag, y daeth i lawn(jer llwydd a bri fel pregethwr. Ac yr oedd y galw arno a'r cyrchu i wrando arno, yn profi'n glir ei fod wedi enill lie uchel yn marn a theimlad y wlad. Yr oedd yn wr ag yr oedd y bobl feddylgar a'r bobl ddifeddwl yn h.oif o'i wrando ac yn hoff o'i ganmol. Yr oedd yn wr hefyd as y gellir ant-urio dweyd i ganoedd o bobl gael be^dith yn gystal a boddhad' 0 dan ei weinidogaet,V. Y peth cyntaf yn ddiaa a. darawai ddyn wrth ddechreu gwrando arno yn progethu, fel neillduol- rwydd wg iawn, oedd cyflawnder iaith, ceinder ardd, a rhwyddiueb para-bl ac ysgogiad. Braidd nad oedd ei olud o Gymraeg yn troi yn brofedigaeth iddo woitliilu. Braidd na. fyddai cyd-ruthriad geir- gynihcll eu gwasa,naeth yn troi yn beth niwed t'\V bregeth ambell dro. Braidd hefyd nad oedd • chrder arianaidd ei lais a hoenusrwydd ei gorph yn troi yn beth anffawd iddo ax brydiau. Fo deimlid j yn gyffredin y buasai yn hyfrytach nag ydoedd i wrando arno pe buasai yn gofalu am fwy o amryw- iaeth nodau mewn llais wrth lefaru ond yr oedd ef fel siaradwr yn un o gant, a mwy na, hyny, yn uihlith ei frodyr. Mewn llais, mewn parabl, mewn dawn, mawn cyfoeth o ymadroddion a moddyliau, yr oedd yn un o areithwyr a phregethwyr mwyaf no d-3 dig ei wlad. I 0 ran cyrrays, fe fyddai ei bregethau, fel rheol, yn^ffres, yn gyfoethog, ac yn bwrpasol iawn,—yn auf.ygri cydnabyddiaetli dda a gwahanol feusydd ac awdur>n, a msdr mawr i drefnu a chyfleu gwirion- eddau. W'-ithiai:—ac nid ajiivnyclir-ia ddywedai betliau tra Ilym, mewn ffordd blaen a digwmpas; ond mewn tynerwch nawsaidd yr oedd efe fwyaf yn ei elfen. Yr oedd yn i:oif o'r piydferth a'r tyner- yn hoff neillduol; a« yr oedd yn graff i'w canfod yn mhob man ac fe roddai le amlwg, gyda deheurwydd mawr, i bethau prydferth a thyner yr Efengyl yn ei bregethau. Yr oedd ganddo ddawn i wneud defnydd addas ao offeithiol o honynt, er mbntais lawer i'r gwirionedda.u fyddai ganddo i wneud eu ffordd i feddwl a chof, ac i deimlad a chvdwybod. Fe ddygai bob maes o wybodaeth ag y troai ynddo dan wa.rogaeth i EfengJ"1 Crist. Fel Apolos, yr oedd yn "wr ymadroddus fel Barnabas, yr oedd yn "fab diddanweh;" ond fel Paul a Phedr. yr oedd hefyd yn aflonyddwr ar gydwybodau pabl. Er mor du- eddol ydoedd at arddull brydferth ac at feddyliau prydferth, fe ofalai am i'w bregethau fod yn bregeth- au i ddeffro pobl, ac i'w symud, ao i'w llesoli. Yr oedd wedi enill safle anrhydeddus, ers blynydd- oedd, fel gweinidog ac arweinydd, yn y cyfundeb crefyddol y perthynai iddo. Fe fu yn ysgrifenydd y Gymmfa Gyffredinol fe fu yn arholydd cymanfaol; fo fu yn traddodi araeth ar Natur Eglwys yn Nghymdeithasfa y Gogledd ac y mae'n sicr ddi- amlieu y cawsai ychwaneg drachefn o anrhydedd o'r fath pe ar y ddaear yn hwy. Fe dynodd sylw ao fe enillod gllod mawr yn mlilith Cymry yr America, pan fu ar ymweliad a,'r wlad hono yn y flwyddyn 1887. Yr oedd y bobl wrth eu bodd yn gwrando arno yn pregethu lie bynag yr elai yno, ac wrth eu bodd yn ei gwmni. Cyn gadael y wlad fe gafodd wahoddiad taer i ymgymeryd a gofal Eglwys gref y Methodistiaid Calfinaidd yn Efrog Newydd. Yn San Francisco, lie y bu yn treulio dau Sabboth, fe'i han- rhegwyd a ffon ysblenydd, fel arwydd o warogaeth a hoffder rhai o'r Cymry yno. Ac wedi clywed am ei roddi,vi i fyny o'i le yn Nghaernarfon, oherwydd gwaeledd ei iechyd, fe anfonodd yr Eghvys sydd yno (San Francisco) wahoddiad cariadus neillduol iddo i fyned yno i gymeryd ei gofal hi, gan addaw iddo gyflog anrhydeddus, a chan geisio ei berswadio y buasai y symudiad yn debyg o fod yn foddion adfer- iad iechyd iddo. Gresyn na fuasai wedi cael gweled, neu glywed, y llythyr hwnw. Ond yr oedd wedi ca.el galwad arall amgen erbyn iddo gyrhaedd, ac ar ei ffordd tua gwell gwlad. Alavon, yn y "Geninen" am Ionawr.)

Nid ydyw Duw byth yn cario ei bobl ond yn unig pan nad allant gerdded"; y mae yn tosturio wi-th eu gwendid, ond nid wrth eu cliogi. Deng mlynedd yn ol, nid oedd un dyn gwyn i'w weled yn Rhodesia; ond neddyw, y mae yn un o drcfedigaethau mwyaf addawol Prydain. Y mae gan bob dyn baradwys o'i gwmpas hyd nes y pecha ac y mae angel cydwybod gyhuddedig yn ei vra o Eden. Y mae haner llongau y byd yn -erthyn i Brydain a gellir cyfnewid eu haner i longau rhyfel mewn wyth awr a deugain. Fe ofynodd dyn ffraeth un tro i wladwr, pa ran a chwareuai ef yn nrama. fawr bywyd? "Yr wyf yn meindio fy musnes fy hun," oedd yr ateb. Y mae tywysog vymru "mewn oed" o'i enedig- aeth ao y mae cadair wadi ei gosod iddo ar y ddeheu i'r orsedd yn Nhy yr Arglwyddi.

Penodi Oloro i'r Tnadon yjj. Elsaajm. MB W. FANNING, OYFREITHIW,Br AMLWOH, WEDI EI DDiEWIS.. DAlDLEUAETH FYWIOG. Oyfarfyddodd yr ynadon tros ddasbarth-Rhutli- yn yn Rhuthyn, ddydd Llun diweddaf, i'x dyben o benodi ysgrifenydd yr heddweh yn 110. y di- weddar Mr Llewelyn Adams. Yr,oedd yno fame lawn o ynadon; ac wedi ymneillduo o honynt 1 ystafell yr uchel reithwyr, eglurodd.y Cadeirydd. nad oedd ond dau ymgeisydd, sef Mr Edward Roberts, cyfreithiwr (o ffirm y Meistri Roberta a Lloyd, llhuthyn) a Mr W. Fanning, ,cyfreithiwr, Amlwch, Mon. Gorphwysai ar yr ynadon i ben- derfynu a gaffai y penodiad ei wneud trwy'r tugel (ballot) ai peidio. ° Mr Lumley Mae yn amheus genyf n a ydyw yn gyfreithlon i fotio drwy'r tugel. J j Yr Ysgrifenydd Gweithredol: Nid oea dim yn y .Jastices' Clerks' Act. 1877, adran 5, yn erbyn fotio drwy y tugel gan hyny mae yr ynadon at eu dewisiad i fotio drwy'r tugel neu beidio. Mr Lumley Er hyn oil, fe fyddwn yn y brawd- lysoedd chwarterol yn fotio yn agored bob amser ac yr wyf yn cynyg ein bod yn gwneud, folly yn awr. Mr W. G. Rigby Mi a eiliaf hynyna. Credaf nad yw ond iawn i ni ymwneud .'a'* cwestiwn hwn yn agored. Mr G. F. Lyster a gyny(,iodd', yn. c,%el ei eilio gan Mr Potts, eu bod yn fotio drwy'r tugeL. Pieidleisiodd deg dros y gwelliant, a phump aros y penderfyniad gwreiddiol. Y Cadeirydd: Mae y penodiad, gan hynv i'w wneuthur drwy y tueel. Mr Lumley Yna: gan i chwi benderfynu mab- wysiadu y cwrs yna, dymunwn rodcli-yehydig gwea- tiynau i'r ddau ymgeisydd. Yll gyntaf oil, bydd i mi wneud sylw a beirniadu ar ymgeisiaeth Mr W. Fanning. Yr wyf am ofyn iddo roddi i ni engraifft o'i Gymraeg trwy adrodd y "Uw" wrth.- ym yn yr iaith Gymraeg.. Nid: wyf'fi wedi cael yr adnabyddiaeth o Mr Fanning ag y mao rhai o honoch chwi, foneddigion, wedi: oil gael, ac yr wyf yn sefyll yma yn safle un heb gael dynesu ato o gwbl i ofyn am fy nghernogaeth iddo ef. Buaswn yn hoffi gofyn i Mr Staining pa nifer o lysoedd ynadol (petty sessions) a gynhaliwyd yn Amlwch yn ystod y pum' mlynedd diweddaf? Y Milwriad Oornwallis West- Yr wyf yn medd- wl, os ydyw Mr Fanning yma,, y dylid ei aJw i mewn i glywed cwesciyuau Mj Lumley. Wedi hyny galwydiMr Fanning i'r vstafe-cl; ac mewn ateb i'r cwestiynau rodifwyd iddo gsm Mr Lumley, efe a adroddodd v llw yn Gvmraeg fel ag yr arferir ef yn llya^ynadbl: Aanlwch." Y Cladeirydd Alydyw hynyna yn eich feddhau, Mr Lumley ? (chwerthin).. Mr Lumley Fe ddywedjaf wrthych yia y man. Nid wyf fi ynaa i gael. fy aghroesholi (cllTerthin). Mr Fanning, mewn ateb i gwestiynaa pellach gan Mr Lum&y, a ddywedodd mai unwaith yn y mis y cynheAdI y llysoetid yn Amlwch, ond nad oedd efe wedi ymddangos air ran clients ddim mwy na phum' llys yn y flwyddyn ar gyfartaledd. Ni chafodd efe erioed' ei logi gan yr he<Mgeidwaid. Mr Lumley A y<i§yeh yn dal ussyhvw swydd gyhoeddus:?? Mr Faxming Yr wyf yn ddirprwy-grwner, ac yn glerc i Gynghor Kwyrf Rhosybol. Mr Lumley: Ai dlyaa yr holl swvddau evheodd- us a ddt*iiwjdi ? Mr Fanning Ie, syr. Yna aeth Mr La-mley, rhagddo. i ddweyd fod Mr Fanning wedi ei foddloni ef ar gwestiwn y Gym- raeg eithr yr hyn oedd gan yr ynadon i'w wneu- thur ydoedd dî fel clerc yruulon y dyn mwyaf eyfadkiiis i'w cynghori a'u harwain hwy yn eu hym- gyn^horiadiavu Mor bell ag y gallai ef weled, nid oedd. yn nghynieradwyon (testimonials) Mr Fan- ning. ddim i ddangos ei fod yn gwybod llawer yn njjfhyljch y saffe a geisiai. Gwir fod yna gymer- aiiwyaeth oddiwrth Mr Bosren Rowlands, ond fe •Sdylid cymeryd hwnw am ei werth. Yr oedd Mr Bowen Itowlands yn fargyfreithiwr, ac yn debyg- ol wedi ei logi gan Mr Fanning mewn rhyw achos neu gilydd, ac yntau fel ad-daliad yn rhoddi llyth- yr o gymeradwyaeth i Mr Fanning. Y Milwriad Oornwallis West (ar ei draws): Rhaid i mi brotestia yn erbyn hyn. Mae Mr Bowen Rowlands yn gyfaill i mi, ac nid wyf yn meddwl y dylid siarsd am dano ef yn y dull hwn. Mae efe yn ddyn anrhydeddus iawn (clywch, ciywch). Mr Lumley Dyna'r cwbl sydd gen i i'w ddweyd. am Mr Rowlands. Y gymeradwyaeth nesaf svdd1 oddiwrth Mr Abraham, yr hwn sydd yn "Chan- cery barrister," a buaswn yn hoffi gwybod Wish a wyr efe am gyfaddasder Mr Fanning i 'jenwi'r swydd o glerc ynadon. Eithr y cwbl dd;wed ef yw fod Mr Fanning wedi eistedd yn ei swyddfa ef am ddwy flynedd yn darllen ar gyfe y gyf- raith. A chymeryd y cymeradwyon Jl yr hyn ydynt werth, yr wyf fi yn dweyd mai ythydig iawn o bris sydd iddynt yn wir. Yn awr mi a gvmeraf apel Mr Edward Roberts. Y Cadeirydd Cyn gwneud liyny-, Mr Lumley, yr wyf yn meddwl na fyddai ond teg ynoch i gyf- eirio at y gymeradwyaeth arall, yr un oddiwrth Mr Rice Roberts. Mr Lumley: Y mae Mr Rice Roberts, syr, yn gymydog i Mr Fanning, ao nid yw ond naturiol iddo ef roddi cymeradwy^eth, Un o'r Ynadon Nonneas, nonsens (chwerthin). Cadben Cole ChlyHt-ais i ddina, byd tebyg yn fy inywyd (clywc-h, cly^h). I Y Milwriad Wtil INia4 yn bur annheg-yn annheg i'r eithaf. Y Cadeirydd: Ao nid yw Mr Rice Roberts hyd yn nod yu gymydog. Mae ei swydufa cdeuddeg^cii bymtrheg milldir o ffordd o Amlwch. Y Milwriad West: Mae yn annheg iawn. Mr Lumley (yn wresog) A ddymunech chwi ddweyd rhagor, syr, am fy sylwadau? Y Milwriad West; Dim byd pellach. Mr Lumley: O'r goreu (chwerthin). Yna aeth Mr Lumley rhagddo i ymwneud ag apel a chymhwys- derau Mr Edward Roberts, yr hwn, meddai, oedd yn dra adnabyddus iddynt oll. Yr oedd efe wedi ymar- feryd yn Llys Rhuthyn am flynyddoedd lawer yr oedd yn alluog, a phob amser wedi rhoddi pob bodd- lonrwydd i'r Llys. Nid yn unig hyny, ond yr oedd wedi cyflwyno iddynt ddau gymeradwyaeth oddiwrth gadeiryddion Llysoedd Ynadol Corwen a'r Bala. Yr oedd y rhai byny, yn wir, yn gymeradwyaethau nad oeddynt i'w dodi yn ysgafn o'r naill du gan unrhyw aelod o'r llys hwnw wrth wneuthur y penodiad. Yr oedd Mr Roberts wedi carlo yn mlaen ei bractice yn Rhuthyn am 22 o flynyddoedd yr oedd yn sefydled- ig yn eu plith ac, yn ei farn ef (Mr Lumley), oyddai yn frwnt ar ran y Llys i basio heibio liawliau Mr Roberts. Nid oedd yn bresenol yr un ynad nad oedd yn gwybod am allu a phrofiad helaeth Mr Roberts. Gwir i Mr Fanning gael ei gyflwyno i Ruthyn gan foneddwr adnabyddus yn y dref—Mr Reece, person Llanfwrog. (Yn y fan hon protestiodd amryw ynadon yn I erbyn y sylw diweddaf, a pharhaodd y ffrwgwd am beth amser.) Y Milwriad West: Rhaid i mi brotestio yn erbyn gwneud ensyniadau fel hyn. Mae yn hollol allan o gylch yr awgrym i ddweyd fod Mr Fanning wedi ei gyflwyno gan glerigwr. Nid yw yn ddim byd o'r r fath, mor bell ag y gwn i, ac yr wyf yn meddwl mai annheg i'r eithaif ydyw awgrymu unrhyw beth o'r fath (clywch, clywch). Mr Lumley: Nid wyf fi yn gwneud ensyniada.u. Os dymunwch, mi a alwaf am yr amlen yn mha un yr anfonwyd apel Mr Fanning i'r clerc. Y Milwriad Saxon Ellis Hoffwn wybod pa fodd y bu i Mr Lumley weled yr amlen hon? Mr Lumley Gwelais hi yn swyddfa y clerc, syr, lie yr oedd genyf berffaith liawl i fyned. Milwriad Ellis: Yr wyf yn gobeithio, Mr Cadeir- ydd, na chaniatewch i'r clerc ei dangos. Nid oes gan yr un ynad hawl i alw am yr amlen hon. Y Clerc Gweithredol a eglurodd i Mr Lumley ddy- fod i'r swyddfa i ymholi pa nifer o apeliadau a dder- byniwyd. a gwelodd hwy cyn iddynt gael eu hagor. Cadben Cole Mae yn annheg i'r eithaf. Mr Lumley: Yr wyf yn galw, syr, am i'r amlen gael ei dangos. Y Cadeirydd Mi a'i gosodaf i'r ynadon i ddweyd a ydyw cais Mr Lumley i'w ganiatau. Cadben Cole N ac ydyw, yn sicr. Yna rhoddwyd y cwe.stiwn, pryd y fotiodd mwyaf- rif mawr yn erbyn dangos yr amlen. Yna apeliodd Mr Lumley at y Llys i beidio pasio yn ysgafn dros hawliau Mr Roberts. Nid cwestiwn o nodwedd gwleidyddol ydoedd hwn, neu un o rag- farn sectyddol. Yr oeddynt yno i ddcwis y dyn goreu i'r swydd, a'r dyn hwnw oedd Mr Roberts.. Mr W. G. Rigby, tra heb daymuno cysylltu ei hun a sylwadau Mr Lumley parthed cymeradwyon Mr Fanning, oedd yn rhoddi ei gefnogaeth caloncg i ymgeisiadaeth Mr Roberts, yr hwn oedd ymarferwr yn eu plith hwy, oedd yn Gymro da, ac yn aelod o ffinn hen-sefydledig yn Rhuthyn. Yr oedd yn perchen hyfedredd a gwybodaeth eang o'r gyfraith. Paham.dan yr amgylchiadau.yr oeddwn rhaid iddynt fyned allan o'r dref i geisio clerc: Cefnogai efe apel Mr Roberts. Yna cymerwyd pleidlais trwy'r tugel, pryd y fot- iodd unarddeg dros Mr Fanning a phump dros Mr Roberts. 1 Y Cadeirydd a gyhoeddodd Mr Fanning Safe y°^erc- Ttta fod iddo breswylio a meddu yn ^«gtorf ia&o F^l penodiad i weithredu. fel or Penderfynwyd hefyd argymhell y Pwyllaor Hprta geidwadol 1 dalu i Mr John Roberts?^ h^nS wed! actio fel clerc yr vnadon er mwoWthMr a™s',a r ^lw"' ^,fo^ wedi ei apwyntio yn ddir- prwy glerc yr heddweh, a gauid allan o fod yn W- geisydd am y swydd bresenol, y swm o 56p^& llc^

Pigion o'r Drych." 1, Un o ddirgeledigaethau rhagluniaeth yw hir- hoedledd cybyddion. Bywiant, fel rheol, mewn aneddau annifyr, ac o bwynt o fyw eraill, mewn anghysur amlwg, ac yn fynych mewn aflendid • ac eto pan y gwelir pobl dda, lanwaith yn am- gylchedig gan gysuron a llawnder yn trengu, ceir yiJLn^w^neb g^rthdystiadau Bwrdd bamivT8,'787 if 7 Tddyg°n' e* Srt n gwrthwynebwyr. Mewn difrifweh, ai Did oes gan y cybydd rywbeth i'w ddysgu i bobl eraill? Amlwg yw ei fod yn "gybyddS" a dedran iechyd y tu hwnt i'w gyfeillion. j Dirgelwch anesboniadwy yw trawsfudiad pobl 0 r'|f!"ef7r1 rila11' en^edig o- Brotestan- 1 ET^7ddl?w?' ac 0 Gristionogaeth i Bagan- laeth. Dilynodd Syr Edwin Arnold ei briod Ja- paneaiaa 1 tabwysiadu y grefydd Shintoaidd. luedda graddau o wiriondeb bobl i ymollwng yn ol i dywyllwch ac ofergoeledd. Eithriadau an- fynych iawn yw y Jlithriadau hyn. Y mae mwy o gysur a dyddanwch i wirion feddyliau gyda Phabyddiaeth na chyda yr un enwad arall; am y rhcswm fod yr Eglwys. yn achub y pechadur yn gorphorol. Tebyg mai chwareu Ruth a Naomi wnai Syr Edwin er mwyn boddio y ShintOCR fach swynol. Paganaidd, onide, yw y goel ffrma yn ein llys- oedd barn sef nad yw dyn yn rhwym o ddweyd y gwir hyd oni chusano y Beibl nea y codo ei law i tyny- Beth sydd a fyno defod b gwbl a dweyd y gwir? Dylai ddyn ddweyd y gwir bob amser, I i>eibl, codi llaw neu beidio. Beth, hefyd, sydd a fyno adeg, amgylchiad, cyfyngder llys neu law •' a dweyd y gwir 1 Dylai dyn, ddweyd y gwir fej rheol gyffredin ac y mae dyn gonest a Christion 'st 3t. bob amser yn gwneud hyny.. Dynion drwg yn 1. unig sydd dan gymhelliad i. ddweyd celwydd ac y mao dyn drwg, fel rheol,. yn gymwys iawn i ddweyd unrhyw beth a fydii 0 gymhorth iddo. Yn ngwledydd oerllyd y Gogledd, hysbysur ni nad oes yno anwydau fel, sydd yn y rhanbarthau cymedrol o ran tymereddk Nid oerfel rydd, an- wyd, eithr y cyfnewidiadi o oer i gynes, neu o gynes i oer yn enwedig "swel" yn taro y tu cefn 1 r pen. 'Ceir anwydait bob amser drwy y n^wid- iad cynyrch gwareidtliad yw anwydau, fej,llawer o ddrygau eraill. Mao, myned o dy cynes ir awvr oer, neu eistedd yn; aoos i ffenestr lie mae cyd- darawiad dau hinsawdki, bob amser yf.S" berygl bywyd. Mae diauti: rhag anwydau mewn, gwlad wareiddiedig yn grya gamp, ac yn In cryn gyfrwysdra. Oyhoedda y Profiaswr F. G. Peabody, o Brif-. ysgol Harval;d y rhifnodau canlyr.^ ;yn nglyn, a'r arfer ymyfol yn ninas Boston. Dengys ei gyfrifon o bobl yn ym-jpeled a'r taf-. arndai ynoi yn ddyddiol, sef yn a i haner y boblogaeth! A chaniatau 10c i bob un, cjr- haedda y cyfanswm o 22,675 o (Qleri,!leu yn ilynydd;4i;6j802E>560 o ddoleri; a tl,,O,o dd(-.t'eri yr un iit 606 o dafarndai sydd- yn gweiti i ch wan ymyfol y trigolion. Talai, hyn, holl drauV Uywodbraeth y ddinas; teu gellid cynhal Hi7*3$' o, deuluoedd, gan rodd;* 500 o ddol-jri yrt flyrsyddpl i bob un. Gellir psiodoli holl Jrueni pla^t,, dynion iddynt eu hu-jain; a phith yw gwareidctiad ond defnyddiad rhesymol. o fjbddioik Vw.yd Oadarnha tystiolaeth y lilwrind W. S. Daly. I y prif lawfeddyg gyda y fyddin A.merinaidd yn Porto lco, gyhuddiad y fdfridpg Miles, sef mai "corph y farwolaoth" oe"'tl, y cig eidioa roddid i'r- milwvr. Y* y man y disgynai y cler- arno ffoenr am eu heinioes Bu liitwer 0 feio a^t-y Oadfridog- Miles ar y cychwyn am ddynoethi j twyll; ond, bellach, ymdidengys f ^d" yno fferyl^wyr yn nghyda, chigyddion yn dyfeiaio rhyw gynUun i wneud eu "pentwr" ar gefn y 1Jywodracth a'r milwyr gwr- ol. Diolch i'r Cadftidog am doxi dros ben sere-, moniaeth filwrol, a. dweyd y gwir. Rhyw drefn o hyd sydd yn &talf-a ar gordd pob gwellhadv onide 7 UOHulF FEIItNIADAETH. Oddiar gyehwyniad goruchwyliaeth yr Uwch- feirniadaeth, ffyna cryn derfysg yn y byd duwin- yddol yn nglyn a phenderfyniad cynwys ac aw- duraeth yr Ysgrythyrau, ac ymddengys i ni mai nid btddiol iawn fu yr ymddadleu a'r ymgiprys o bertliynas i ddilysrwydd ymadroddion arbenig neu awdura.eth rhanau neillduol o'r Beibl. Tebyg na phenderfynir y dadleuon hyn byth. oddigerth i dystiolaeth uniongyrchol ddisgyn oddiuchod. Yn awr, dechreuir son am uwchaf feimiadaeth, ond nid yw yn eglur eto beth fydd cyfeiriad a mcs lknir y foimiadaeth ddyrchafedig hon; gobeithiwn, er hyny, y bydd yn rhywbeth y. brydolach a moesoiach na'r uwch feirniadaeth. Y peth sydd eisiau ar y byd yn awr, fel erioed, yw rhoddiad pwys sylweddolach ar raa a gwirion- Y peth sydd eisiau ar y byd yn awr, fel erioed, yw rhoddiad pwys sylweddolach ar ras a gwirion- edd y Beibl a'r grefydd Gristionogol, yn hytrach nag ymrafaelio yn ddiddiwedd ac yn anfuddiol uwchben credoau a defodau. Gobeithiwn y gol- yga godi golygon a serch crefyddwyr i fyny at ffrwythau yr Ysbryd, sef cariad, tangnefedd, cymwynaagarwch, daioni, addfwynder, dirwest, etc. Hyd yma, rhoddid y pwys penaf ar ath- rawiaethau a chyfundraethau a defodau; ac mown ami i eglwys neu sefydliad crefyddol lieddvw mwy pwysig yw "credu" na bucheddu. Pa eglwys neu enwad ddangosodd y fath eel dros gyfiawnder, tegweh, gonestrwydd, sobrwydd, a rhinwedd ag a wnaeth dros gred neu ddefod? Diameu genym mai dyna fydd Oristionogaeth y dyfodol agos, sef daioni a rhinwedd yn fwy na chred a defod. Hyn fydd ffrwyth yr "Uwchaf Feirniadaeth" y dechreuir son am dani. I MEDDWL YR EMYN. Adnabyddir Cardinal J. H. Newman yn benaf ar gyfrif ei emyn poblogaidd "Lead, Kindly Light," a genir mor fynych gan yr lioll enwadau Oristionogol; ao nid anfuddiol fyddai ychydig eglurhad ar gynwys yr emyn, ei gyfansoddiad, a'i feddwl gwreiddiol. Nid meddwl J. H. Newman yw y meddwl gymerir o hono gan ganoedd a'i defnyddia. Y mae vnddo fwy o Babyddiaeth nag a dybir yn gyffredin, a golyga fwy na Phab- yddiaeth, sef ymollyngiad offeiriad a dysgawdwr Protestanaidd o oleuni i dywyllwch ac ofergoel- edd. Adeilad Pabyddol yw yr emyn ond dod- f refnwyd ef o newydd gan y meddwl Protestan- | aidd ac fel emyn efengylaidd y daeth yn anwyl. Fel profiad personoJ yr awdwr, gresynus yw y meddwl, ond trowyd y llinellau yn brofiad y Cristion, a rhoddwyd "enaid" newydd yn yr f emyn. 0 ran a fynai J. H. Newman ag ef, an- » ffodus fyddai, a diwerth. Oyfansoddwyd yr emyn pan yr oedd vr awdwr ar daith yn yr Eidal ac ar y llethr tua'r Eglwys Babyddol, a'r hyn a olyga wrth y "Kindly Light" yw goleu Pabydd- iaeth, yr hwn y dechreuai ei gydnabod yn ei galon; ac nid oedd yr "encircling gloom" ond y wasgfa Brotestanaidd o'i amgylch. "Yr oedd yn mhcll o gartref," nid o Rvdychain yn gymaint ag o'r gorlan Babyddol, gan y gwelai "agendor," chwedl yntau, rhvngddo a'r Babaeth. Wrth y geiriau I loved the garish day. and spite of fears Pride ruled my will. Remember not past years, y golygai iddo fod yn Brotestant ac yn wrthwyn- ebydd i'r Babaeth, am yr hyn yr ymbilia ar Dduw fod yn drugarog wrtho. Ond yn y ddwy linell olaf, feallai, y gwelir y gwahaniaeth mwyaf tar- awiadol rhwng meddwl gwreiddiol yr awdwr a'r meddwl a osodwyd yn y geiriau gan y Protestawt. Y peth ddisgwyliai yn y llinellau, Arid with the morn those angel faces smije I Which I have loved long since and lost awhile, J oedd nid cyfarfyddiad a "hen gyfeillion wedi 4 myned," a thirio ar y "lan brydferth draw," eithr a chyfeillion a chydlafurwyr ag ef yn y gwaith o ddymchwelyd Eglwya Loegr i fynwea y Babatth-