Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
28 erthygl ar y dudalen hon
Goresgyniad Colenso. -
Goresgyniad Colenso. NEWYDMON DIFRIFOL 0 BRUSSELS. Rrysmeges o Ladysmitib, dydd Mawrtfa, a ddywed fod y Boeriaid yn ymledu tua'r de-orllewin. Eu haiumn, mae'n debyg, ydyw meddianu y rheilffordd yiri agos i Colenso a thori y cymundeb gyda Pieter- maritzburg a Durban. Mae cadfridog wedi rhag- t weled hyn, ac wedi gwneud trefn iadau i amdaiffyn em liinell. Mae y frysneges ganiynol o Brussels wedi ea dderbyn, ondi beb adyddiad ami: — "Mae y newydd am y ddwy fuddugoliaefch gafodd y Boeriaid o gwmpas Ladysmith wedi achosi syn- dod roawr. md ydyw yr Afrikanders yn ot>lu eu Basrenydd. Mae Syr Alfred Milner yn biyderus oherwydd en lmgwedd. Yn y ddwy frwydr collodd y Ca.dfridog White tua 3500 mewn lladdedigion a ciihryfedigion a charchaxorion. > "Enillwyd yr ail fuddugoliaeth gan filw-r yr Orange Free State o dan lywyddiaeth y Cadfridog Meyer, yr hwn a gymeroda Oolenso, a thrwy hyny fe glowyd y ffordd i enoiliad y Gadfridog "-Tillite, yr hwn a ddywedar sydd wedi ei glwyfo. "Mae goresgyniad Ladysmith, yn awr yn gyfiawn, Mae y Boeriaid yn feistri ar y rheilffordd i Pieter- maritz, burg a. Durban. Dywed y newyddion a dderbyniodd y Cadtridog j White fod Mafeking yn cael ei chylcbrnu yn agos, ond fod y Boeriaid wedi eu euro yn o4 gan y Pry- deinwyr yn y gwahanol ymruthriadau eJian o'r dref a wnaed ganddynt. Oadaroheir fod Boeriaid yr Orange Free State wedi meddianu g." Yn uniongyrchol ax ol derbyn yr adroddiad. uchod gan IWuter8 agency, fe'i hysbyswyd i'r swyddog- ion yn Swyddfa'r Rhyfel, y mai a owdurdodasant Renter's i wneud yn hysbys mor bell ag y gwyddai Swyddfa'r Rhyfel, yr oedd yr adroddiad yn ddi- saal.
I Cadernid Ladysmith.1
I Cadernid Ladysmith. 1 Y GWARCHOBLU YN FFYDDIOG: HOLUiJL BAtROD rR GELYN. Ladysmitb., dydd Meroher, 4.55 p.m. Nid yVr gelyn yn daugos dim tuedd. i ddjfott i'r afael. Mae ein gynau mawr wedi 6U g" mewn safleoedd mamteisiol o amgyloh Ladyanith, a diagwylir dladblygiadau pell-h gydag yaoddir- ied. like y milwyr yn llawn o yafrryd ymladd, a chyferfydd y Bweriaid « derfoyniad cynbee as anturiant ymosod antom. Yr ydym yn hoilol barod iddynt. Ladysmith, dydd Meucfoer, 10.25 a.m. Mae y byddinoedd liwecraidd oil yn dawei btireu heddyw. Tebygol eu bod heb yaoadferyd ar ei tan diifaol ein magnelau trymiaai. Nid oes un egpmidiad yn weLadwy yn eu iiineitau. Mae eu eydd yn ddistew, ao yr ydym ninm Ae hob ddechreu tanio. Y mae rhai yn meddwi fed y gelyn wedi ei andwyo gan y oofltidLffn brjnii4m oDd y peth tebyca.f T"" I eu bod yn pant.eå. gogpe.r aa yimoBodiad mwy ffyrnig fyth yfory. Nid oea dim oohoøï bryderu. Os iiydd i'r Bweriaid ymtadd, gallwn fod yn sicr fod Ladysmith, yn meddu digon o adlu i wrtlisefyii unrhyw ymoood-, iad o eiddo y gelyn. Mae y milwyr1 yn yr ydbryd goreu.
Colledion Trymion y Bweriaid.
Colledion Trymion y Bweriaid. JOITBHBT YN GOFYN AM GADOHDIAffl1: DRWGDYBIO YR AMOAiN. Golwbydd rhyfel arbenig y "Morning Poet" a li),ellebra: —^Ladysmitt, dydd Miawrth, 4.45 y pryd- nawn.-Adroddir ar bob llaw- fod ooHediam y gq?jn yn y frwydr ddoe yn Ilawer tnpiiacii na'r e&dora ni, ac mae y dootoriaid, y rfiai ydynt a'u holl «gni yn gweinyddu &r y elwyfedigion, yn oyd- i synio &'r mynegiad- Daifu i'r Bwenic&d apelio am gadoediad er eu ga)thiogi i giaddu y meirw ac i dahi y syiv angen- lieidiol i'r clwyfedigitm; ood oaladd hyn ei wrthod, er iddynt gael caniaibad i giaddu eu lladd- edigion o dan "flag of truoe." Vf xaam betsoami i ydyw mai gwix amocan y gelyn y* gjfyn am gad- oediad ydoedd cafEael amser i ail eu gynau trymion. Darfu i'r Bweriaid anfon enaa i ranau neillduol o'r gwersyii heddyw eto, ond hob gyfarfod a nemawr lwyddiant—ioevm gwirionedd, nid oedd y niwed yn werth son wu Aano. Der- byniodd ibyddin y Oadfridog J" adgyfnerfh- ion ddoe: milwyr y Free Stiabe oeddynt, dan lywyddaaeth. y Oadfndeg LucasMeyer.
.Cyrhaeddiad y Cludlongau.…
Cyrhaeddiad y Cludlongau. m 0 Tachwedd 6ed (ddoe) ao ar Iij4 yr wytfanoe han yn miaen bydd y cluAReiVau yn cyrkaodd Capetown bob dydd. Nid oedd dim Uai nag wyth o longau yn cael eu diagwTI ddøe, yn oyuwytf o feial 10,000 o wyr.
Caffaeliad Anmhrisiadwy:
Caffaeliad Anmhrisiadwy: GWT5FRHBU DIWIFR. Y mae Cadben Kennedy ar y Owdi i'r Trans- vaal gyda'r Maroond "wireless y appar- atus." Mae Cadben Kennedy i aeiy&u oymaun- clob rhwng y gwahanoi wemyitocdM: gyda'r oediad llaiaf posiM. "Nid ydym yn disgwyi yr aofaaiwB- der Ueiaf," meddai y cadben. "Mae y gyfundrefa wedi ei gwella gymaint, a'i dwyn i'r fath ystad o berffeithrwydd, fel y di^ry?iwti i'n eelfi fod mewn trefn i weithio yn aren pediwar diwnuui wedi glanio yn Capetown. Nid- jdym yn gwy4>ed, ar hyn obryd i ba gyfeiriad yr an&oir jii, eithr fe. hysbyswyd fi y byddwn dan lywyddiaetfi y Oadfridog Syr Redvers Ruller. Galluogir ni gyda'r celfir sydd genym i eefydlu qymtindkfr am bellder o droe 250 o filidiioedd, a gaMwn her- fedddio unxhjw ytmgais i ddeeH DW aital y wri.. Fe allwn ni a'n boffecynau symudj mar gyfiym Je i le fel y medrwn Iwyr ddiflanu f olwg dynion mewn haner awr."
Ein Colledion.
Ein Colledion. BETH MAE Y RHYFEL WEDI GOSTTO I NI HYD YN AWR. F ddengyø y tabl canlynol nifer y dynion a ad- roddir wedi eu lladd, eu clwyfo, neu ar goll ya mhob brwydr er dechreu y rhyfel:— MAFEKING, Hydref 15: Lladdwyd 2 Clwyfwyd 17 GLENOOE, Hydref 20-26: Uaddwyd 46 Clwyfwyd 219 Ar goll &J8 ELAN DSLAAGTE, Hydref 21: Lladdwyd 51 Clwyfwyd 213 CROCODILE RIVER, Hydref 22: Lladdwyd 2 Clwyfwyd 3 Ar goU 4 RIETFONTEIN, Hydref 24: Lladdwyd 12 Chvyfwydl 154 Ar goll 2 KIMBERLEY, Hydref 24: Lladdwyd X Clwyfwyd; 21 LADYSMITH, ,Hyd!ref 28-Tachwedd 2: Glwrfwyd 3 FARQUAHAR'S FARM (Laidysmithy, Hydref 30: Lladdwyd 60 Clwyfwyd 238 Ar goll (fheb gyuwyti yr Irish Fusiliers, nifer rorioD y rhai sydd heb ei hyabysu eto) 482 Bu faxw o dwyinyn 1 Bu farw o'u cdwytau 19 CYFANSWM Y OOLLEDION. Lladdwyd! 178 Clwyfwvd 818 Ar goll" 698 Bu farw o dwymyn 1 Bu farw o'u clwyfau 19 j
Gorchymyn i'r Milisia.I
Gorchymyn i'r Milisia. I PYMTHEG BATALIWN AR HUGAIN I GAEL I EU CMPHORI. I 70 Aeth gorchymyn ailan oddiwrtb v Llywodraetfa nos Wener i aJw i fyny, yn, eu gwaLaool ben-cari- leoedd, y Milisia. a enwir isod, ar ddyddiidau i \r Hodi eto, eithr nid cyn yr 20fed o Daobwedd- And Battalion Royal Scots 3rd Battalion Queen's Royal West Surrey 3rd Battalion Northumberland Firs 51h Battalion Royal Fusiliers 3rd Battalion Devonshire Regiment 4th Battalion Somersetshire Light Infantry 4th Battalion West Yorkshire Regiment 3rd Battalion Royal Scots Firs 3rd Battalion Royal Webh Firs 4th Battalion Cameronians 3rd Battalion Royal Inniskilling Firs 4th Battalion East Surrey Regiment 3rd Battalion Duke of Cornwall's Light lntantry 3rd Battalion The Border Regiment 3rd Battalion Royal Sussex Regiment 3rd Battalion Welsh Regiment 3rd Battalion Black Watoh 4th Battalion Sherwood Foresters 3rd Battalion Loyal North Lancashires 3rd Battalion Northampton Regiment 3rd Battalion Queen's Own 4th Battalion Shropshire Light Infantry 9th Battalion King's Royal Rifles 3rd Battalion Durham Light Infantry 3rd Battalion Highland. Light Infantry 3rd Battalion Seaforth Highlanders 3rd Battalion Gordon Highlanders 3rd Battalion Cameron .Highlanders 6th Battalion Royal Irish Rifles 4th Battalion Royal Irish Firs 5th Battalion Connaught Rangers 4th Battalion Argyll and Sutherland Highlanders 3rd Battalion Royal Munster Firs 6th Battalion Rifle Brigade 5th Battalion Royal Dublin Fusiliers. Y mae nertih y oorphlu sydd i'w alw i fyny trwy y gorohymyn nohod, yn ol y cyfrifiad diwedaaf or Milisia, yn rhywle oddeutu 27,000, 511 cynwys swyddogion a dynion. Bydd i Medical Staff Corps MRiaMt Hampshire, Middlesex, Surrey, Eastern Counties, a'r Kentish Companies gael eu corphori yn eu gwahanol hen-oadleoedd ar y 13eg o Dach- wedd.
Goresgyn Cape Colony. -
Goresgyn Cape Colony. LLUOEDD Y FREE SPATE YN CROESI YR AFON ORANGE. Y PRYDFINIAID YN GADAEL GWEBSYLL STORMBERG. Capetown, Taeflu 1, 8 p.m. Dyma fel y pellebra gohebydd artenig y "Daily Mail" dan y dyddiad uahod:—Mae goresgyniad Gape Colony gan fyddinoedd y Free State wedi dechreu. Hysbysa Swyddfa'r Trefedigaethau fod Colesberg wedi ei meddianu gan y geiyn. Oaf odd gwaeanaeth y tren oddiyroa i (Obleaberg ei atal yn sydyn. heddyw. Yma cymerir yn ganiataoi mai yr un yw y corphlu hwn ag a gipiodd feddiant o'r bont yn Norvals Pont. Mae yr awdurdodau yn hysbys fod o leiaf dair o fyddinoedd y Free State yn oydweithredu, a phosibl y bydd raid tynu yn od eto rai o'r man warchodluoedd Prydeinig. Oredaf y bydd i'n galluoedd ni ddal allan yn De Aar a Naauwpoort Burghersdorp, Tach. 2, noa. Mae y gwersyll mawr Prydeinig yn Stormfberg Junction wedi ei dori i fyny heddyw trwy orch- ymyn y Oadfridog BuUer. Cafodd, pobpeth, yn oynwys gynau, ystorfeydd, pabelli, a phobpeth arall perthynoi i wersyll, oil eu symud i Queena- town, oddeutu traner oan* milldir i'r de-orllewin. Mae oorphlu y Free State, tua 2500 o ddynion, wedi croesi y bont yn Bethulie, gan ddinystrio rhanau o'r rheilffordd ar eu taith, gyda'r amcan o lesteirio ymdaith ein byddin fawr ni sydd yn prysur lanio yno-.
I Colomenod yn Cludo Newyddion.…
Colomenod yn Cludo Newyddion. BRWYDR FFYRNIG RHWNG MEIRlCH- FILWYR. Rhoddwyd y genadwii a ganlyn allan gan y Swyddfa Ryfel nos Sabbath. Delio y mae a safle dydd Gwener, ac fe:ly mae y genadwri ddiweddaf i fyny i'r presenol: — Derbyniwyd y pellebyr canlynol oddiwrth Syr Redvers Buller o Capetown, dyddiedig Tachwedd; 5ed, 8.40 p.m. Y genadwri ganiynol gyda cholio- menod o Ladyamith heddyw drwy y Iilywodr- aethwr yn Durban: -Dechreua: "Tachwedd 3ydd.-Aeth French allan ddoe gyda meirdhfilwyr a magnelau a thanbelonodd wersyll Bwemidid yn effeithial, heb ddim colled 0' n tu ni. "Lieutenant Egerton, o'r rhyfiel-long 'Power- ful,' wedi ei glwyfo yn y naval battery, ac enbyn hyn y mae wedi marw. "Anfonodd Joubert imewn Kincaird, o'r Royal Irish Fusiliers, yn nghyda naw o garcharorion r dwyfedig. Anfonwyd wyth o Fweriaid yn gyf- newid. Dim o'r litill yn abl i drafaelio. "Heddyw yr oedd Brooklehuist, gyda meireh- filwjT a magnelau, a'r Imperial light Horse and Natal Mounted Volunteers, yn ymladd yn galed gyda'r gelyn i'r de-orliewin o Ladysmith. Par- h/aodd y frwydr am amryw criau. Bychan iawn oedd ein colledion ni. "Ail-ddeohreuwyd bombardio Ladysmith ddoe, a diflgynodkl Ilawero ffrwydfbelenau i'r dref. "Y milwyr w-ewn iechyd da ac ysbrydoedd uchel. Y clwyfedigiom yn gwneud yn dda." Yma diwedda y genadwri. Yr wyf yn meddwl fod enw French yn cael ei roddi mewn oamgymer- iad1 am enw Broekldhurst yn llinell gyntaf y genadwri
Colenso wedi ei Gadael.
Colenso wedi ei Gadael. AR OL EI THANBBLENU GYDA GYNAU TRYMION T BWERIAID. Gwersyll Oolemso, Tach. 2 (canol dydd). Er na chredir fed yn mwriad y Bweriaid i groesi y Tugela mewn grym yn bresenol, y mae diganedd o brawf yr ymosodant ar ein gwersyll yma ar fyrder. Ddoe ymddangosodd y Bweriaid ychydig fill- diioedd draw, a chvfnewidiwyd ergydion rhwng eu hlaenfilwyr hwy a'r eiddom ni. Iiaddwyd un 4n dynion ni a dlau o'r Bweriaid. Syrthiodd y g?Iyn yn ol, end yn gynar boreu heddyw canfyddwyd hwy eilwaith ar y bryniau uchel i'r gogledd o'r gwersyll, ao eriayn hyn mae eu. nifer wedi cynyddu. Edrychant fel pe yn adeiladu mur i amddiffyn eu gynau. Yr ydym ni yma yn gwbl barod, (IS tybir yn ddoeth, i am- ddiffyn y bont. Rhoddwyd a ganlyn allan neithiwr Sul): — "Swyddfa Ryfel, Tach. 4. "Mae Swyddfa y Trefedigoethau wedi derbyn I hysbysrwydd i'r perwyl fod ein byddin wedi ei symud o Oolenso ai ohydgrynhoi yn mhellach i'r de, eithr nid oes dim newyddion o frwydr yn y gymydogaeth yna."
Gorthrechu Byddin y Free States.'-
Gorthrechu Byddin y Free States. COSP DRQM AR Y GELYN. Ladysmith, Tach. 2 (2.40 p.m.). Bu i'r tan trwm o'n magnelau heddyw dynu sjiw difrifol y gelyn a ohynorthwyo Syr George White i gyrhaedd ,rif amcan y dydd, sef caffael meddiant o'r gwersyll tu ol i Besters Hill. Yr oedd yn amlwg i bawb drwy'r gwersyll er yn foreu fod rfiyw anturiaeth bwysig ar gael ei memtro. Aimoan y symudiad ymosodol, fel y sylwyd, ydoedd cipio y gwersyll Bweraidd ger- Haw Besters. Y milwyr ddewiswyd at y gorch- wyl oeddynt y LanoeTS, yr Hussars, y Natal ) Carabineers, a'r Naital Border Rifles; ao ymadaw- saaat ar doriad y dydd. Anfonwyd allan faes- gyiegrfa hefyd, a gosodwyd hi i fyny yn ddi- rwystr mewn safle dda ar gyfer gwersyll y gelyn. Aeth yr holl barotoadau heibio yn gwbl Iwydd- ianus, a diafodd y Cadfridog French (yr hwn a iywyddai) ei gorphlu o fewn pellder taro yn mheli ( oyn i'r gelyn gael y ayniM lleiaf o'r hyn oedd yn eu haros. Bribyn haner awr wedi deg yr oodd yr oil o'r safle filwrol yn l>arod am dani. Meddianai prif goaphlu Joubert ddau safle i'r dwyrain o'r dref— uii ar yr hen Jecyn uwohlaw Pepworth's Farm, 1 o r lie y bu i Long lorn (sef y 40-pounder Bweraidd) ateb i'n tan oyntaf; a'r Hall ar Fryn Unnbulwani. Yr hysbysrwydd cymtaf ddwbrniodd y Bweriaid cln bwriad oedd tua naw o'r glodh, pan yr agor- odd ein gynau dan arnynt. Ate»bodd eu gynau hwythau gyda pheth ysbryd, ond gweithid eu gynau yn wael, ac ni wnaethant i riun niwed. Bu i'n gynwyr ni, ar y llaw arall, wlawio cawodydd o "shells" ar wersyll y gelyn. 0 fewn amser crydmarol fyr yr oedd dwy a deugain o "shells" wedi byrstio reii yn nghanol y gwer- syll, yr hyn barodd y fath hafm dychrynllyd nee taflu y gelyn i sefyEla o frawychdod gwyllt. Ar y foment hon darfu i'n medrchfilwyr (y rhai oeddynt wedi bod yn graddol weithio eu ffordd tua gwersyll y Bweriaid) ruthro yn sydyn arnynt. stonmio y "laager," a dreifio pobpeth o'u blaenau yn aalordhfygadw-y. Ffodd y gelyn bendramwnwigl o'r lie, gan adael llawer du meirw a'u clwyfedigion ar y ddaear, oanys yr oedd tan ein "shells" wedi gweinyddu cospedigaeth arswydus arnynt. Syrthiodd yr holl wersyll i'n dwy)aw yn nghyd a'r celfi oedd ynddo, a chafodd ein milwyr fuddug- oliaeth drwyadL
Tynged Alarus " Long Tom."
Tynged Alarus Long Tom." Eaboourt, Tach. 3. Parha y Bweriaid i shelio Ladysmith, ond, druain, ychydig iawn o niwed wneir. Mae y gyn- wyr llyngesol wedi llwyddo i daflu 40-poamder y Bweriaid yn derfynol oddiar ei wely ax Heps- worth's Hill. Bellach ni fydd o ddim gwerbb iddyntv
100 o Garcharorion Prydeinig…
100 o Garcharorion Prydeinig wedi Diane. Durban, Tach. 2. Y niae rhestr gywir em colledicm yn Nichol- son's Nek yn awr wedi ei sefydlu gan yr awdur- doda.u milwrol. Y cyfanrif gollwjd o'r Glouces-, ters a'r Irish Fusiliers ydoedd 843. Oafwyd deu- ddeg ar hugain o'r Glouoesters, deg o'r Fusiliers, a deg o ddynion y Mountain Battery yn feirw ar y jnaes, tra y dygwyd 150 o glwyfedigion i'r gwer- syll yn Ladysmith. Darfu i rhwng 70 a 100 o'r dynion ddiano a dyfod yn ol i'r gwersyll Prydeinig.
Cludlong yn Troi yn 01.
Cludlong yn Troi yn 01. Boreu Iau gadawodd y llomg "Rapidian" afon Lerpwl gyda 360 o ddynion a 300 o geffylau, gyda milwyr eraill ar ei bwrdd. Dydd Sadwrn pell- ebrwyd o Pwynt Lynas (sir Fon) fod y llong yn troi yn ol. Yn y prydnawn oyrhaeddodd i Bir- kenhead, a deallid ei bod wedi dioddef grym y&- torm ddydd Gwener, a chafodd 170 o'r oeffylau ar ei bwrdd eu lladd a thri o'i chychod eu tori. Dechreuodd 150 o ddynion ar unwaith ar y gwaith o ail-wneud y llong yn barod. Clymerw-yd y oeff- ylau oil i'r Ian er hwyluso y gwaith, ond ni chania- teid i'r dynion adael y llong.
YMLADD OFNADWY GER LADYSMITH.
YMLADD OFNADWY GER LADYSMITH. DINYSTRIO BYDDIN FWEBAIDD. Rhuthr Ysblenydd y Meirchfilwyr. Defnyddio'r Faner Wen Eto. Y Prydeiaiaid yn Talu'r Pwyth i'r Gelyn. SIR GEORGE WHITE YN LLAWN YM- DDIRIED. Ymladd Dyddiol yn Mafeking. Curfa Dost Arall i'r Bweriaid. Pietermaritzburg, dydd Sadwrn, 2.15 p.m. Taenir y newydd yma. fod y Bweriaid wedi derbyn dyrnod orlethol yn Ladysmith, ddydd Iau. Nid oea eto un cadarnhad swyddogol, and yr wyf fi (ebai gohebydd) yn tueddu i'w gredu. Oadamheir y newydd o ffynhooiellau brodiorol. 8 p.m. Cynwyssa argra-phiad dydd Sadwm o'r "Natal Times" adroddiad o'r ymladd yn Ladysmith ddyddiau Ia.u a Gwener. Oynullwyd y newydd- ion oddiwrth1 frodorion y buwyd yn jmddiddan a hwy. Ymddengys fod ein corphluoedd ni wedi cael dwy frwydr Iwyddaanus ddydd Iau a dydd Gwener. Dywedir i'r meirchfilwyr gyflawni gwnhydri mawr, ao i'r gwyr traed wneud hafoo arsiwydus a'u bidogau. Llawer o'r Bweriaid a laddwyd, a glwyfwyd, ao a gymerwyd yn garcharorion. Mae y new- ydd hwn yn sicr yn ymddangos yn ddilys, ao yr wyf o'r farn y gellir ymddiried ynddo. Estoourt, dydd Sul, 10.30 a.m. Darfu i Syr Geo. White anfon byddin gref allan o Ladysmith ddydd Gwener gyda'r amcan o ymosod ar ystlys corphlu o Fweriaid oeddynt y pryd hyny yn ymdaith ar Oolenso. Oymerodd y Bweriaid safie ar y bryniau, ond sheliwyd hwy gydag effaath dychrynllyd gan y cjflegrau Pryd- einig. CY Gan nas gallent wrthsefyll tan ein gynau oeis- iasant gilio yn ol, ond bu i'w corphlu yn ym- arferol gaal ou bon yn ddarnau gan y meirch- filwyr Prydeinig. Adroddir fod oddeutu mil o'r Bweriaid wedi eu lladd a'u clwyfo, a bod dwy fil wedi eu cymeryd yn garcharorion. Neithiwr g^vnaed "reconnaisance" allan o Est- court gyda thren arfogedig yn nghyfeiriad Co- lertso. Gafwyd fod y bont dros yr afon Tugela yn parhau heb ei chj"ffwrdd. Gwelwyd byddin Fweraidd yn nghymydogaeth Pieters, tua chwe' milldir i'r gogledd o Oolenso. Mae y Bweriaid wedi tori i fyny y rheilffordd yn Pieters. Hedd- yw, modd bynag, fe wneir ymdredh i adsefydlu cymundeb gyda Ladysmith.
Ymladd Bob. Dydd o Flaen j…
Ymladd Bob. Dydd o Flaen Mafeking. Y GWAROHODLtr YN AMDDIFFYN EU HUNAIN YN LLWYDDIANUS. DAL ASYNOD A CUIFFYYLAU. Kuruman, dydd Gwener. Cyrhaeddodd march-genhadydd yma o Mafe- king boreu heddyw. Dywedai fod y Milwriad Baden-Powell wedi dal nifer o asynod a cheffyl- au y gelyn, a bod ymladd yn myned yn mlaen bob dydd yn Mafeldug,-yr holl ysgarmesoood yn terfynu yn ffafr y gwarchodlu. Adroddai y brodorio-n fod byddin y Milwriad I Plumer yn gweithio ei ffordd i lawr i Mafeking. GWN MAWR DIWERTH. Capetown, dydd Sadwrn. Pwysau y gwn ddefnyddiwyd1 gan y Bweriaid yn Maf eking ydoedd 20,000 pwys. Yr oedd ei wrthlam (recoil) aruthrol yn ei daflu allan o drim gweithio, a bu i'r Bweriaid roddi i fyny yr ym- gais i'w weithio. DISGWYL YMOSODIAD AR YR ORANGE RIVER. Orange River, dydd Sul. Adroddir fod y Bweriaid wedi dinystrio un o "piers" pont yr Afon Modder. Ymddengys ai- brydion a ddeilliant o Hopetown i ddangos y bydd i ymosodiad gael ei wneud ar y gwersyll hwn.
[No title]
Bu Syr Arthur William Blomfield, A.R. A., mab i ddiweddar Esgob Llundain, farw nos Lun tra. yn < chwareu "billiards." Yn Westhoughton, Mth ei phensil i mewn i law athrawes ieoiamo yn yr ysgol ddyddiol y diwrnod oyntaf wedi oil agor ar ol y gwyliau diweddar. Ar y pryd ni chymerodd hi ddim sylw o'r path, ond buan y dechreuodd axwyddion o waed wen- wyniad ddangos ei hunan. Boreu dydd Meroher diweddaf hi a fu farw er pob ymdrech o du y meddygon,
Didforion Amaethyddol.
Didforion Amaethyddol. A ganlyn ydyw rhestr o gynyrchion amaetllyddd i'r Deyrnas Gyfimol yn ystod yr wythnos yn di- w-OOdu Hydref 28ain, 1899 :— ) Anifeiliffid Byw (ei nifer yn 1899). Bust-yabi, teirw, gwaa-theg, a- Hoi, 8784; defaid au wyn, 7594. Cig Ir, neu Ffre«s (canpwysi).—Gwartheg, o boh math, 129,204; defaid, 54,360; moch, 17,^8 Oig Hallt, neu Aniddiffynedig, preserved (can- pwysi).—.Moch, 107,008; gwartheg, 3520; ciuniau mooh (hams), 35,529; moch ieuadnc, 4801; heb ei ddesgrifio, wedi ei halltu ao yn ir, 10,702; oig am- ddiffynedig. heb fod wedi ei halltu, 15.776. CynyrcMon y Llaetbdy, etc. (canpwysi).—Ymen- yn, 70,688; margarine, 20,307 oaws, 81,049; llaetih a, hufem (galwyni), 85; llaeth wedi ei dawyshau, condensed (canpwysi).,20,253; wyau (canoe icl r;awr), 408,758; dofednod a helwriaeth (g'rth), 12,816; cwningod meirw (ctmpwysi), 23,197; bloneg (lard), 43,459. Yd, Grawn, a BHawd, etc (canpwyed).—Gwenith, 1,292,300 blawd gwenith, 470,400 haidd, 442,900 ceirch, 433,700; pys, 116,100; ffa, 36,000; yd India. 1,182,300. Ffrwrthydid (pwyseli, bushels).—Afalau, 265,351; euTafalau Koranges), 43,390; egrafalau (lemons), 18,363; geiilyg, 11,006; eirin, 4955; grawnwin (grapes), 74,134; heb eu henwi, 29,224 gwair (tunelli), 2624; hopya (canpwysi), 5296. Tyflys (vegetables).—Wynwyn, onions (pwyseli), 216,884; pytatw (canpwysi), 142,440; heb eu henwi (gwerth P.), 22,882.
----' Yr Ystorm.
Yr Ystorm. Yr oedd yr ystorm a ruthrai dros y wlad foreu Gwener diweddaf yn nodedig o ffyrnig yn Mangor a'r aimgylchoedd. Dangosodd yr ysgwner "Har- binger" o Belfast arwyddion perygl y tuallan i Bwynt Lynas. ao aeth bywydfad Bull Bay allan, ond yn ddiweddarach gwelwyd yr yagwner a'r bad yn dyfod i ddyogelwch. Taflwyd llawer o goed anferth yn Mangor, oeddynt wedi sefyll ym ngwyneb ystormydd oeeau. Yn agos i Balas yr Esgob hyrddiwyd un fawr i'r llawr gan chwalu rhan fawr o'r wal. Oafwyd fod amryw wedi eu taflu ar draws y rheilffordd ger Aber, ao o'r her- wydd yr oedd y oodresi lawer ar ol eu hamser. Yr oedd yn beryglus cerdded yr heol yn y dref gan fel yr oedd y lleohi toi yn cael eu ciiwythu o amgylch, ond ni ohlywsam fod neb wedi ei niw- oidio. Yn M-horthmadog, dhwytihwyd ymaith do ty Mi Griffith Roberts, adeiladydd, Pwll, ac anafwyd gweithiwr yn lied dost gan y lleChi. Ohwythwyd chwech o gerbydau gweigion oddiar linell Rheil- ffordd Ffestiniog yn erbyn y mur mawr yn Mhorthmadog. Yn Llanelli cafodd "shed" y peirianau yn y gweithfeydd copr ei hyrddio dros y mur i'r heed. Yn ffortunus nid oedd neb yn myned heibio ar y pryd, ao ni adroddir am unrhyw ddamwain ddifrif- ol. Rhedodd llong feohan i'r lan yn Buryport, ac y mae yn tori i fyny yn gyflym. Aeth tri 0 diyciau oddiar y liinell ger Gowerton, ac achlysur- odd hyny lawer iawn o anhwylusdod, a bu raid rhedeg y oerbydau drwy Pontardiilais i gyrhaedd Llanelli a manau eraill.
Cynghor Sirol Arfon
Cynghor Sirol Arfon Yn nghyfarfod chwarterol y Oynghor hwn ddydd Iau, yn Nghaemarfon, Hywyddai 7 Cadeir- ydid (Mr J. R. Pritchard), ao yr oedd hefyd yn breaenol: —HeTMtdun.aid D. R. Daniel, Moses Evans, John Menzies, Anrll. H. Lloyd Mostyn, W. J. Parry, Edward Jones, J. Bryn Roberts, A.S., Oynghorwyr Arglwydd Penrhyn, John Jones, George Brymer, Richard Oonway, William Evans, J. Jones Morris, Richard Davies, Robert Thomas, 01 H. Daxbiehire, Robert Hughes, E Davies Jones, J. Evans Jones, Ephraim Wood, Humphrey Ellis, H. Owen (Porthdinorwig), J. Hughes (Porthdinorwig), Parch D. H. Williams, Henry Parry, R. O. Jones, Griffith Hughes, W. Jones (Llanwiida), H vXeoiandier Jones, William Jones (Clynnog), Thomas Robinson, J. J. Evans, Edward H. Owen, W. Roberts, O. Wynne-Grif- fith, George Farren, J. T. Rees, E. R. Davies, W. F. Roberts, E. Myrddin Jones, diaries A. Jones, Richard1 Thomas, J. T. Roberta, R. 49. Williams, a'r clerc (Mr J. H. Bodvel-Roberte). BWRIAD I DRYNU PONT Y FENAL Yn unol a rhybudd, roddasid yn flaenorol, cynygiodd Mr E. R. Davies "Eu bod yn gofyn i Gynghor Sirol Mon i benodi tri o ael- odau i gyfarfod yr un nifer o aelodau y Oynghor hwn i yetyrivd y dymunoldob o brynu Pont Y Borth." Dywedodd Mr Davies y gellid ei phryivu am 18,000p, ao ofellai y byddai y swm yn llai. Am y pedair blynedd ar ddeg yn diweddu ar y 31ain o Fawrth, 1898, yr oedd y derbyniadau ar ol taJu y treuliau yn 14,229p, nou ragor na mil o bunau y flwyddyn. Pe y rhoddtid 18,000p am y bont byddai iddi d&lu am dani ei hun yn mhen deunafw mlynedd. Yr hyn oedd axno ef edsieu oedd i'r ddau Gymghor roddi ystyriaeth drwyadl i'r mater, er gweled a fyddai o fantais i'r ddwy sir brynu y bant. Eiliwyd y oynygiad gan Mr W. J. Parry. Mr J. Bryn Roberts a sylwodd ddarfod i'r bont gael ei hadeiladu er mwyn caxio yn mlaen drafnid- iaeth, nid a Mon, ond a'r Iwerddon, ond pan y gwnaed y rheilffordd nid oedd mwyach yn angen- rheddiol at yr amcan hwnw, a phe byddai iddi g-ul ei dinystrio nid oeda ef yn credu y buasai y Llywodraieth yn myn4d i'r draul o'i hail-adeiladu. Gan hyny pe buasai y ddau Gynghor yn prynu y bont ni buasent ond yn yr un safle ag yr oeddynt ynddi yn awr. Pedair neu bum' mlynedd yn ol fe wnaed adroddiad ar y bont gan beirianydd, a barn y boneddwr hwnw oedd mai ychydig iawn oedd wedi ddirywio. Mown deunaw mlynedd buasid yn gallu talu am y Ibont, a gellid ym rhesymol dybied na buasai yn diiywio llawer oyn y buasid yn gwneud hyny. I Mr C. H. Darbishire a gefnogodd y penderfyn- iad, ac a. awgrymodd y priodoldeb fod y pwyllgor I a fwriedid benodi yn sicrhau barn gyfreithioL Mabwysiadwyd y penderfyniad,ac apwyntiwyd y rhai oan-lynol i ymgynghori a Chynghor Mon, Mr a H. Darbiahire, Mr E. R. Davies, a Mr J. Menzies. Rhoddwyd iddynt hefyd' yr hawl i sicrhau barn proffeswr, y draul i'w rhamu rhwng y ddwy sir. HYSBYSEBU Y SIR. 11 Mr 0. R. Davies a gynygiodd eu bod yn gofyn i Bwyllgor y Rheilffordd a'r Llythyrdai ystyried a gwneud adroddiad ar gynllun i hysbysebu lleoedd o ddyddordeb ao atdyniadol yn y sir. Awgrymai efe fod y gwahanol leocdd o'r fath yn tanysgrifio at groma.,sirol i'r pwrpas o gael hys- bysiadau darluniadol i'w rhanu hyd y wlad. I Eiliwyd gan Mr a H. Darbishire, a cliariwy-I EOGIAXD SEIONT A GWYRFAI. Penodwyd aelodau ar wahanool fyrddau y pys- gotfeydd. Mr CL A. Jones, wrth gyfeirio at Fwrdd Afon- ydd Seicmt a Gwyrfai a gredai fod yn gywilydd nad oeddynt wedi dwyn yn mlaen yr un achos o ddal eogiaid yn y nos. Yr oedd efe wedi gweled goleuni yn symud hyd yr afon lawer gwaith, a mentrai efe ddweyd fod tai yn Nghaernarfon, pe y chwilid hwy y dydd hwnw, y cawsid dwsinau o eogiaid wedi eu cuddio yn y simneiau. Y SWYDDOG IEOHYDOL. Ar argymelliad y Pwyllgor lechydol penderfyn- wyd gwneud oais at Fwrdd Llywodraieth Leol i ohirio cadarnhau penodiad Dr. Frazer fel swyddog iechydol dros y sir hyd nes yr ystyriai y Oynghor Sirol y dymunoldeb neu yr annymunolde-b o ben- odi swyddog meddygol dros y sir. Y CfLAFR. Yr oedd deiseb wedi ei derbyn o ardal Dol- wyddelen yn cwyno oherwydd yr anhwylusdod a godai trwy y rheolau mewn grym yn sir Ddin- bych mewn perthynas a symud defaid i'r sir hono, ac nad oedd yn yr ardal ond un arolygydd i'r pwrpas o roddi fcystysgrifau. Peaiderfynwyd, wedi peth siarad, i ofyn i Gynghor Sir Ddirubych roddi i sir Caernarfon yr un manteision ag a gan- iatai yr olaf iddynt hwy. OOLEG Y GOGLEDD. Ar gynygiad Mr J. Menzies, etholwyd y rhai canlynol fel oynrydhiolwyr y Oynghor ar Lys Llywodraethwyr y coleg uchod —Yr Anrhyd- eddus F. G. Wynm, Mr L^f-ard Daries, Dr. O. Wvnne-Griffiih. Mr E. Wood. Mr E. Mvrddini Jones, a Mr Evans Jones. ARIANOL. Argymhellai y Pwyllgor Aa-ianol fod cais yn cael ei wneud at Fwrdd Llywodraeth Leol am hawl i fenthyoa 1330p, set oyfran y sir o'r draul o oleuo Gwallgofdy Gogledd Oyrnru a thrydan. Dygwyd yn mlaen aimcangyfrif o dderibyniadau a threuliadau y Oynghor hyd ddiwedd Mawrth nesaf. Penderfynwyd ar dretJh am yr haner blwyddyn o 30 yn y bunt, yr hyn wnai dreth o 6c m fbtf&lfk .••i
Aelwyd y Gan. J
Aelwyd y Gan. J PEN Y WYDDFA. 1 Fawledig Wyddfa lydan-difyr ben-- I Rhodfa'r byd yn gyfan I wylio'n dodi o'i wely'n dan—haul ciog, Weld fro enwog ar dalfur anian. Heneglwys. OWAIN MON. ,Y DALL. Dyma. dinuan i dosturi Dywallt dagrau ger ei fron Pwy all ddweyd mor ddwfn yw cyni Bywyd heb oleuni non: 1 Tynwyd lleni erch diallineb Dros ffenestri bywyd drud, Nas gall enaid ddal cymundeb Ag ianuthredd mawredd byd. Syllwn arno'n cael ei dywys Yma a thraw gan hwn a'r llall; Noe unniddan a. thrallodus 6Vn gorchuddio oes y dall: Lliw y gwanwyn mewn gwyrddle&r.i. Glas y mor a' glesni'r ne Tlysni'r blodeu sin tirioni Natur hen ni wel efe. Anian sydd! dan orchudd iddo, A holl lyfeddodiau'r nen Seren: ni bu'n siarad wrtho, Ac yn fud mae'r lili. wen Gwen anwylaidd mamnid edwyn,- Gwen wefreiddia mabaidd fron Llygaid tad, a'i wyneb addfwyn, Sydd heb swyn i'r galon hon. Os yw'r dydd i'r dall yn ddunos, Os na wel ei riaint mad, Gall wel'd Ceidwad dyn yn agos, Sydd yn fwy na mam a thad; Gwel y Brenin yn ei degwch, Gwel yn glir y Ganaan dlos, GaH wel'd .Duw dan wenau heddwea, Yn Kgoleuni Gwkid ddi-nos. Cemaes M*n. AP HUWCO. At y Beirdd.—Drwg genym fod nifer o esnglynion rhagorol i'r "Anffydmwr,' ac amryw o englynion ar wahanol destynau gan Machraeth Mon, wedi myned ar goll. Anfonwch eto.
------Undeb Gofaint Mon.
Undeb Gofaint Mon. Oynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus mewn cysyllt- iad a'r undeb uohod yn yr Anglesey Temperance Hotel, Llangefni, ddydd Iau, Hydref 26ain. Y oaaleirydd ydoedd Mr Owen Jones, Rhosybol. Yr oedd oddeutu 60 yn bresenol, a chafwyd cyf- arfod da. Traddodwyd anerchiadau penigamp gan amryw oedd yn bresenol.—Penderfynwyd fod pwyllgor yn cael ei ddewis i ymgymeryd a'r gwaith o dynu rheolau a phenderfynu prisiau gwaith, y nifer i fod yn unarddeg, a phasiwyd fod yr oil oedd yn bresenol yn ymddiried y gwaith iddynt. Y pwyHgor ydynt fel y canlyn: Owen Thomas, Oaeau Bychain John Roberts, Beaumaris; Thomas Jones, Dwy ran; John Jones, Pensam Joseph Jones, Oaergybi Owen Jones, Rhosybol; Owen Lazarus, Llanbedrgooh William Morris, Porthaethwy; Owen Thomas, Llangadwaladr; Edward Williams, Llanfach- raeth a John Jones, Llanfairynghornwy. Oyf- arfyddodd y pwyllgor uch.rl yn Llangefni, Tach- wedd yr 2il. Pasiwyd nad oedd dim math o geffyl yn cael ei bedoli o dan 2s 6c; pedoli ceff- ylau yn gyffredinol i ffermwyr yn 3s 60; safon pedoli yn y wlad i fod yn 3s 6c, ac yn y dref yn 4s; pedair pedol newydd a 'bar o ddur ar eu traws, 5s durio pedair pedol i ffermwyr, 4s 2c pedoli ceflylau boneddwyr ceffylau ysgeifn, 4s; ceffylau mawr, 5s pedoli ceffyl, y perchenog i roddi haiarn a hoelion, 2s 3c; ail osod pedair pedol i ffermwyr, Is 60; i foneddwyr, 29 60 hoelion dur at rew, 8c y set; pedoli mul, 2s; ail osod, Is; codir tal ychwanegol am bedoli ceffyl afreolus; gwisgo gwydd, ystyllen T.Y., fod yn safon, 14s; oodir tal ychwanegol am bob "ex- tra;" gwisgo gwydd o'r newydd', ystyllen gwadn, clwt ochr, swch, sheet, a paentio, 25s; clemio swoh a cwlltwr, 3s; durio eto, Is 3c sharpio og, 5s durio og, 7s 6c clemio a durio, 12s aanedd og, 6c y dant; cylchio olwynion trol, 12s; ail osod hen gylch o haiarn tair o led, 8s; olwynion cerbydau, 8s; ail osod cylch eto, 6s; cylohio olwynion oerbydau o dan "size," 6s; durio morth- wyl saex maen, 3c y pwys sharpio eto, dan ddeg pwys, 8c sharpio eto (cast steel),, 10c sharpio eto, dros ddeg pwys, lc y pwys; sharpio efbill- ion, Is 6c yr ugain gweithio heiym at lidiart, drysau, ac adeiladau, 5c y pwys; am wisgo set o fonbreni, 3s 3c; am ddarnio caib pig gyda dur, Is 6c am ddarnio batt-og un pen, la dau ben, Is 6c gosod pladur, 6c; gosod pdadur a gweithio heiyrn newydd, la 6c; yr oil o hen heiym i fod yn eiddo y gof, sef hen bedolau, hen gylchau, ac felly vn y blaen. W. THOMAiS, Ysgrifenydd.
Addysg Amaethyddol mewn Ysgolion…
Addysg Amaethyddol mewn Ysgolion ElfenoL Yr ydym fwy nag unwaith o'r blaen wedi gailw sylw at y pwnc uohod, yn fwyaf neillduol yr am- ser hwnw mewn cysylltiad a'r addysg a gyfrenir mewn yagolion nos mewn lleoedd gwledig. I ddangos nad ydym ar ein pen ein hun yn hollol yn y mater hwn, rhoddwn gerbron eioh darlilenwyr hanes cyfa.rfod a gynhaliwyd yr wyth- nos ddiweddaf, o Bwyllgor Addysg Amaethyddol, yn Ystafell y Oelifyddydau, Adelphi, Llund'ain. Yr oedd y oynulliad yn un tra. lluosog. Oymer- wyd y gadair gan Syr W. Hart Dyke, A.S. Dy- wedodd y Oadeirydd fod y pwyllgor wedi ei ffurfio er darbwyllo a dylanwadu ar feddwl a barn y cyhoedld yr angenrheidrwvdd a ystyrient yn bri- odol yn y dull, yn nghyda'r gyfundrefn o addysg elfeno) a gyfrenir, mewn rhanbarthau gwledig. Yr oedd yr amser wedi dod, medidai, yn gyfleus- dra rhagorol i weithio gyda'u gilydd, i ddwyn odidi- amgylch, ao i wasgu yn deg a rhesymol ar y Swyddfa Addysg, i gael diwygiadau mewn addysg amaethyddol. Yr oedd pawb yn cyduno i ddatgan nad Qedd yr addysg elfenol, fel ag y mae yn bresenol, yn ein hysgolion dydddol mown rhanbarthau gwiedig yn un profedigaeth, nao ychwaith yn anogaeth i lafur- wyr ac eraill i aros a byw yn y manau hyny y cant eu geni a'u magu. Oddiar pan gyhoeddwyd yr adroddiad ar y "Technical Instruction Act," nid oedd y cyfnewidiadau a wnaed mewn perth- ynas i addysg mewn ysgolion gwledig yn ddim. Yr oedd y oadeirycld, yn awgrymu fod y "curricu- lum" i gael ei ddiwygio, ac i wneud i ifwrdd a Huaws mawr o'r testynau y rhoddir "grant" am danynt yn bresenol i ddysgu amaethyddiaeth. Awgrymodd hefyd y byddai yn beth dymunol i ffurfio undebau o'r ysgolion gwledig, ac i gyflogi athrawon neillduol i ymweled a'r yagolion hyn: mown trefn i edrych i mewn i'r addysg neillduol hon, yr hon sydd mor wir bwysdg ao angenrheidiol y blynyddau hyn. OjTiygiodd yn mhellach fod i Bwyllgorau Lleol Addysg i gael eu ffurfio o dan na.wdd ac arolygiad addysg amiaethyddol yr awdur- dodau sirol. Yn ganlynol, gwnaeth Syr H. Rosooe gynyg, pa un a eiliwyd ac a basiwyd, fod' y penderfyn- iadau i'w dwyn i sylw y Bwrdd Amaethyddol er budd a hyfforddiant amacthyddiaeth. Syr John E. Dorington hefyd a gynygiodd, yr hyn a eiliwyd gan Dr. William Somerville, "Fod daxptariaetfch briodol i gael ei gwneud ar unwaith, i ddysgaiwdi- wyrr y oolegau hyfforddiadol, yn ymarferol yn ogystal ac athrawiaethol, mewn testynau yn dwyn cysylltiad ag amaethyddiaeth a garddwriaeth. Syr John Lubbock hefyd a gynygiodd, "Fod ar I ol dydidiiad penodol yn Neddf Addysg y flwyddyn nesaf, hyfforddiiadiau mewn canghenau elfenol, a hanesiaeth naturiol yn ym wneud ag amaethydd- ioeth-i fod yn orfodol mewn rhan-au gwledig, ao i gydfyned a hyny, 08 yn bosibl,ddarnau o dir yn dwyn cysylltiad a 'plot grounds' yr ysgolion, i egiuro y ganghen hon mewn arbrawfion." Gwelwn wrtli hyn fod yr amserau yn newid, a bydd raid i minau yn hwyr neu yn hwyrach newid gyda hwynt. Daeth i'n llaw hefyd yn ddiweddar ardrem, (prospectus) o Goleg Amiaethyddol, ac nid annyddorol hwyrach' gan eicli darllenwyr fyddai oael cipdrem ar y gwaith sydd yn cael ei gario yn mlaen yno yn ystod y gauaf dyfodol. Y miae y darlithiau mewn dosbarthiadau ar hyd y dydd yn cynwys y testynau canlynol: —Ffer- ylliaeth Amiaethyddol, Llysieuaeth Amaethyddol, Anknyddiaeth trrchfilod mewn perthvnas i am- aethyddiaeth a mil feddygiaeth. A Bydd yn ystod y tymhor giant o ddsarlithiau ar amaethyddiaeth, a'r testynau yr ymdrinir a hwy fyddl: Tiroedd a'u diwylliant, Onydau a'u heintiau, Gwrtaith, Porfa barhaol, Nerth cynhenid y fferm, Rheolaeth a magwriiaeth da byw o'u genedigaeth i'w cyflawn addfedrwydd a'u twf. Yn nosbarth y darlithiau hwyrol, bydd y testynau canlynol i gael ymdrin- iaeth -.A.maethyddiaeth lysieuol, Ooedwigoedd a'n tririiaeth, Garddwriaeth. Dofednod a'u cadwr- aedi) Girenyni ø/U øad: Drna dSdagcm o ganghenau a digon o amryw- iaeth ynddynit, ydynt fuddiol, dyddorol, ao adeil- Onid llawn mor fuddiol ac a.deiladol ynte fyddai i blant ein hysgolion elfenol i ymgymeryd a rhai o brif egwyddlorion y canghenau uchod, sef gwaith mawr eu bywyd; y rhan fwyaf o honynt, yn hytrach na dod i wybod hyd yr afon hon a'r afon arall, ueh- der y mynydd hwn a'r mynydd arall, tra nad ydyw y cyfryw wybodaeth yn fuddiol ond i ddeg o bob cant o'r plant ? THOMAS DAVIES, Dremddu- fawr, Llanbedr, yn y "Carmarthen Journal."
--------Coleg Dewi Sant, Llanbedr.
Coleg Dewi Sant, Llanbedr. OYMDEITHA8 GOGLEDDWYR DBWI SANT. Brfyniwn ar eioh hyrrawsedd, Mr GolygTdd, i ganiatau i ni ychydig o ofod yn eich pa.pyr clcdwiw i wneuthur yn hyehys i'ch niferus ddiarllenwyr am sefydliad a ffyniani y gymdeithas hon. Sefydlwyd hi yn y coleg hwn ddechreu'r flwyddyn hon, trwy ymdrechion diflino y Parch Broffeewr, ond yn awr Canon Camber Williams, gynt enwog fleer Dol- wyddelen, yn cael ei igynort-hwyo gan y Parchn. Owen Hughes, curad Aberffraw; R. R. Hryhee, curad Tremadoc; a Mr R. J. B. Morgan, B.A., i Bryncoedifor. Erbyn heddyw y mae y a sefydlasant y gymdeithas wedi ein gadael; and y mae yn bleser o'r mwyaf gonym ddweyd fod y gwaith da. yn myned rhagddo. Llywydd ein cymi- 4ithas eleni yw y Parch Broff« wr Tyrell Green, a swyddogion y Pwyllgor Gweithiol ydynt: -C adeir- ydd, Mr Hugh Lunb, Pwllheli trysorydd, M Hugh Williams, Llangefni ysgrifenydd1, Mr Robert Jones, gynt o'r Gaerwen. Nos. Iau, Hydref 26ain, cyn- haliwyd cyfarfod cyntaf y tymhor hwn, "r amcan o roddi croesawiad i'r Gogleddwyr a ddaethaat yma o'r newydd y "term" yma, ac nefyd i wrando ar anerchiad ein llywydd, a thrwy hyny roddi crynq,deb o honi. Ar ol geiriau oynes o groesaw aeth y boneddwr parchus yn mlaen. i sylwi yn beral ar ddau amcan y gynadedthas. Un amcan yw cyrvrohu undeb rhwng y Gogleddwyr a'u gilydd, a cheisio gwnewi pobpeth a allwn er gwneuthur pob un dyedthr yn ddedwydd a chai-trefol yma. Nis gall neb wadu nad da yw"r amican hwn. Teimtla pob Gogleddwr y sydd yn dod i'r Defoeudir ei hun yn J anghysurus am berth amser wedi dyfod yno. Pawb yn ddyeithr, ac ynitau yn methu yn lan a chanlyn iaith y De. 0, mor falch fydd gan- y cyfryw gy- farfod a Gogleddwr o dan yr amgylchiadau 3, Wel un o amcanion arbanig ein oymdeathag yw gwneud y Gogleddwr gartref yn Nghofeg Dewi Saint. Amcan arall yw denu mwy1 o chwe' sir y Gogkdd i ddyfod am gwrs o addysg yma i'w cymhwyso ar gyfer urddau Eglwysig. Ac 0, mor rcsynol o ddiystvr yr ydym fe| Gogleddiwyr wedi bod tiwy v blynyddau yn y cyfeariad yma. Pe buasai vn rbaid i esgobaetliau Bangor a Llanelwy ymddibynu ar y clerigwyr a fegir ynddynit, O! mor dlawd a therueu fuasai eu gweinidogaeth. Beth, mewn gwinonedd, ydyw y riieswm ftxl Eglwyswyr Gogledd Cymru g5rmaint ar ol i'w bredyr yn y Deheudir! Heddvw yn Ngholeg yr Eglwys yn Nghymru, sel Ooleg Dewi Sant, y niae 120 o efrydwyr, ac allan o'r nifer mawr yna nid oes ond 18 yn Ogleddwyr. Y mae y rhelyw bron i gyd o'r Deheudir. Bron na. ddy- wedwn fod hyn vn wairth arnom fel Eglwyswyr Gogledd Cymru. Yr ydym ni sydd yma wedi teimlo hyn, ac wedi teimlo, yr ydym yn oeisio gweathredu er symud ymaith y gwaradwydd, canys dyna un o amcanion ein cymdeithas. Ac nid ydym fel rhai heb obaith ar y mater hwn. Yr ydym yn araf gynyddu mewn rhif. Dechreu y flwyddyn hon nid oedd ein rhif ond rhyw dd, y mae keddyw yn ddeunaw ac yr ydym yn creau, ar sail dda, y bydd yn 24 o leiaf y flwyddyn newydd. Yr ydym fel cymdeithas wedi bod yn ffodus neillduol o gael boneddwr o sI-fle y protfeswr Green yn llywyod, ac yr oedd, ei anerchiad yn brawf ei fod yn cymeryd gwir ddyddordeb ynddi. O nono ei hun y g»uirodd am y cyfarfod ac y traddododd ei anerchiad dceth, ac y mae hefyd wedi penderfynu cael y swper blyn- yddol y "term" nesaf, gan, ei fod yn gwbl argjhoodd)- edig fodi hvny yn. un o elfenau llwyddiant pob cym- deithas. Yn yr un cyfarfod cafwyd ychydig eiriau gan y Parch G. Roberts, curad Newtown, yr hwn y sydd yma yn treulio ei "grace term." Yr oedd y gwr parcheddg yn lliawenhau yn' fawr fod cymdeithas o'r fath wedi ei sefydlu yma, ao yn teimlo Tn. fagoh o fod yn aelod ohoni. Wedi'r aelodau niwydidl arwyddio llytfr yr aelodaetfa ymwahanwyd. Nid anyddorol efallai fyddai enwi yr a.elodau newydd- ion :—Mri ;W. J. Williams, Llanfairfechan A. N. Morgan, Glan: Conwy; T. Ll. Bell, Caerwya W. Gower Jones, Trefriw; J. J. Williams, Towyn; W. Titus Jones, Aberdiaron; J. Vincent Jones, Machynlleth; A. Wilson Hughaa, Abermaw; J. L. Burton, Amwythig.—H.L,
Marchnadoedd Diweddaraf, -----------__----_
Marchnadoedd Diweddaraf, YD. — LLUNDAIN, DyddLlun (Tachwedd 6ed).— Tawel oedd y farchnad ddydd Llun eto. Gwenith cartrefol 6c y chwarter is nag wyrthnüs yn ol, a'r tramor 3c, ac weithiau 6c rhatach. Blawd, mewn cydgord a'r gwenith, yn bur araf, ac wedi gostwng 6c y sach er y dydd Llun blaenorol. Haidd at falu yn brin, a'r prisiau yn cadw i fyny. Ti eddai ceirch i ffafrio y gwerth wyr, ao yr oedd busnes lied dda yn cael ei wneud. Yr oedd indrawn yn llawn rhatach nar wythnos ddi- weddaf. LERPWL, Dydd) Mawrth (Tachwedd 7fed).—■ Gwenith yn gadarn ar ddechreu y farchnad, a ffvnai galw lied dda; gwenith Oaliffornaidd, o 6/3 i 6/4 y canpwys. Galw bychan oedd am flawd gwenith, a clieirch a blawd oeiroh, ond y prisiau yn gadfam. Indrawn. Americanaidd cym- TN(yedi-g goreu, o 3/4 i 3/6^ Galatz, o 4/4 i 4/4; Odessa, o 4/3 i 4/3 £ pya Canadaidd, o 6/7 i 6/7-2 1 y canpwys. Ffa Saidaidd, o 28/- i 28/3 y chwarter. ANIFEILIAID. LLUNDAIN (Smithfield), Dydd Llun (Tach- wedd 6ed).-Y cyflenwad yn defoyg i ddlydd Llun j diweddaf. Anifciliaid da yn lbritiion eto. BiflSiau Hereford goreu, 4/8 yr wythpwys. Llai o ddef- aid yn y farchnlad, a'r prisiau o 10 i 20 yr wyth- pwys uwch. Myllt Downs goreu, o 5/7 i 5/10 yr WJiJhpwys. Anifeiliaid yn y farchnad: Gwartheg, 1690; defaid ao wyn, 6050; a lloi, pump. LERPWL, Dydd Llun (Tachwedd 6e :!).—<Yr oedd y cyflenwad o stoc yn fwy na'r wythnos ddiweddaf—cynydd o saith yn y gwartheg, a 1644 yn y defaid. Yr oedd y galw yn dda am bob mathau, a'r anifeiliaid goreu yn cyrhaedd prisiau uwch. Galw araf oedd am ddefaid. Rhai tew- ion da yn gwerthu am lawn brisiau mathau eraill wedi gostwng. Nifer y stoc —Gwartheg, 1955; defaid, 6373. Prisiau —Gwartheg goreu, o 5 i 60 y pwys; eilraddoI, o 4 i 5|c; is- raddol, o 4c i 4; defaid Ysgotaidd goreu, o 7 I 1 8c a mathau eraill, o 5o i 7c y pwys. t BIRMINGHAM, Dydd Mawrth (Tachwe Id 7fed). I —Masnach dawel a wnaed er fod cyflenwad gweddol J o anifeiliaid yn y farchnad. Gwartheg Hereford, o o anifeiliaid yn y farchnad. Gwartheg Hereford, o 6ic i 7c y pwys; eto, byrgorn, o 6c Cc; teirw a buchod tewion, o 4^c i 54c myllt, o 8c i 8|c mam- ogau a myherin, o 5o i 6c y pwys. Moch baewn, o 7/- i 7/3 yr 20ain pwys pyre, o 8/6 i 9/3 a hychod, o 5/9 i 6/- yr 20ain pwys. SALFORD, Dydd Mawrth (Tachwedd 7fed).-Yr oedd cynydd o 128 yn nifer y gwartheg, a 1321 yn y defaid, ar yr hyn oedd yn y Farchnad yr wjthmos ddiweddaf. Yr ystoc heddyw yn xhifo fel y can- lyn :—Gwartheg, 2814; defaid, 6928; lloi, 142; a moch, 90. Prisiau :—Gwartheg, a 5c i 6|c y pwys am hefIrod cia, a 6 am y rha.i goreu oil; defaid, j o 5 £ c i 8!c; a llod, o 5o i 7to y pwys. Moch, o 7/4 i 7/10 yr 20ain pwys. moch; DINBYCH A'R GYMYDOGAETH.—Moch dros dri chant o bwysau, 3c y pwys, gyda 2/- yn mlaen; eto, o dan hyny, 3!c y pwys. GWAIR A GWELLT. LERPWL, Dydd Sadwrn (Tachwedd 4ydd).— Hen wair, 3/- i 4/6 y canpwys (112 pwys) gwellt gwenith, 1/5 i 1/8; gwellt haidd, 1/3 i 1/4; gwellt ceirch, o 1/4 i 1/8. TATWS, MAIP, etc. LERPWL, Dydd Sadwrn (Tacliwedd 4ydd).- Ta.tws: —Main crops, o 3/6 i 4/3; Bruce, 2/9 i 3/6; giants, o 2/6 i 3/ Lymn greys, o 2/8 i 3/2 y 112 pwys. Maip, o 6c i 9c y 12eg bwns; moron, o 60 i 8c y 12eg bwns eto, o 3/3 i 3/9 y 112 pwys. ) Wynwyn cartrefol, o 5/6 i 6/6; eto, tramor, o 3/3 i 3/9 y 112 pwys. I LLUNDAIN, Dydd Sadwrn (Tachwedd 4ydd).— Yr oedd y cyflenwad o datws yn marchnad y Borough a Spitalflelds yn ystod yr wythnos yn ddiieonol i irvfarfod v sralw, ac v mae y prisiau wedi bod yn sefvdlog. Beauty of Hebron Essex a, Kent, o 55/- i 80/- y dunell; eto, early Puritans, 55/- i 80/ eto, snowdrops, o 55/- i 75/ Lincoln, Read- ing giants, ao up-to-dates, o 55/- 1 75/; a Blacklanxl eto, o 50/- i 6Q/- y dunell. GWLAN. | BRADFORD, Dydd Llun (Tachwedd 6ed).-Y I mae y farchnad wlan YIlI bur gadarn, ac y mae yn debyg mai felly y peri hyd ar ol yr arwerthiadau Llundteinig nesaf, os bydd rhyw wahamiaetb wed'yn. METELOBDD. LLUNDAIN, Dydd Mawrth (Tachwedd 7fed).— Tin. on first 'Change, firmer on spot. Straits cash sold L138 5/- to JB158 10/ closing L138 12/6, with three months £ 137 12/6. Copper opened firm and improved cash warrants sold £ 74 12/6 up to £ 74 16/3, and three months £ 74 10/- to £ 74 13/9. Lead easier; English JB17 to J317 2/6, soft foreign prompt £17 to arrive. Spelter easier; ordinary brands £21 7/6 paid for November. Tin plates 15/11 f.o.b. Swansea for Lc. cokes. Zinc sheets JB27 f.o.b. Stettin for Silesian. Quicksilver L9 5/- first hands. On second Change, tin was firmer; cash warrants fluctuated between JS158 16/3 and L138 15/ and three months prompt JB157 15/- to L138 2/6. closing at 2138 15/- cash and JB158 2/6 three month; settle- ment price JB158 15/ Copper lower, with business in three mont-ha prompt at L74 11/3 to L74 5/ closing buyers at JB74 5/- cash and three months; settlement price, C74 12/6.
Marohnadceda Qyxsxelg, &c.
Marohnadceda Qyxsxelg, &c. BANGOR, Friday 11 a.m. MEAT, BUTTER, and EGGS. Fresh butter, 1/5 to 1/6 pec lb. fresh eggs, 7 for a 1/ Irish, Danish, and Canadian butters, 1/- to 1/3 per lb. beef, 6d to lOd per lb. mutton, 6d to M per lb. veal, 7d to 9d per lb. pork, 7d to 9d per lb. 'ham, 6d to 9d per lb. bacon, 6d to 8d per lb. fat pigs, 3kd per lb. I FISH, POULTRY, and GAM-E.-Cliiekeps, 2/6 to 4/- per couple; fowls, 2/- each; goslings, 7/6 each.; ducklings, 2/- to 2/6 eaoh hares, 3/6 each rabbits, 9d to 1/- eaoh; pigeons. 1/2 to 1/4 per braoe; partridges, 3/6; wild ducks, 5/- pheasant*, 4/6; ducks, 2[6 eaoh geese, 8d per lb. turkeys, 1/4 per lb. smoked salmon, 3f- per lb. soies, 1/6 per lb. red mullet, 1/6 por lb. turbot, 1/- to 1/4 per lb. brill, 1/- to 1/2 per lb. halibu-t, 9d each lemon soles, 9d per lb. plaice, 5d to 6d per lb. whiting, bd per ib. dabs. 4d per lb. gurnets, 3d per lb. hake, 5d per lb. mackerel. 4d to 5d per lb. skate, 4d per lb. ood, 4d to 6d per Ib. haddocks, 4d per lb. crabs, 6d to 1/- each; white bait, 6d pep pint; shrimps, 5d per pint. FRUIT and VEGETABLES. — Pottco-s. 20 lbs. for 1/ oarrots, 10 lbs. for 1/ turnips a" parsnips, Id per lb. cabbages, 2d to 4d each; cauliflowers, 3d to 6d each; celery, 3d to 4d per stick; leeks, Id per bunols encumbers, 3d to 6d each vegetable marrows, 2d to 6d each; grapes (English), 2/- to 3/- per lb.; do. (foreign), 6d to 8d per lb. mellons, 4d to 1/- per lb. tomatoes, 4d to lOd per lb. plume, 6d to 6d per lb., 2/- to 4/- per dozen filberts, 1/ Brussel sprouts, 4d. AMLWCH, Saturday.—Fresh butter, 1/1 per lb. fresh eggs, 12 for a 1/ Irish, Danish and Canadian butters, 1/2 per lb. beef, 7d to 9d per lb. de., foreign, 4^d to 7d per lb. mutton, 7d to lOd per lb. do., foreign, 5d per lb. lamb, foreign, 6d per lb. pork, 6d to 8d per tb. potatoes, 4d per lb. oarrots, £ d per ib. cabbages, 2d to 3d eaoh; cauliflowers, id to 4d each; celery, 3d per stick; vegetable marrows, 4d each; grapes, foreign, 8d to lOd per lbL tomatoes, 8d to loa per lb. apples, 3d per lb. pears, 4d per lb. chickens, 3/6 to 4/- per couple; duoklings, 2/6 each; ducks, 2/6 each; plaioe, 4d per lb. gurnets, 4d per lb. cod, 4d per lb. CARNARVON, Saturday.—Fresh butter, 1/3 to 1/4 per lb. ;1 eggs, 8 to 9 for a 1/ fowls, 3/- to 4/- per couple; ducks, 2/6 to 2/9 eaoh; gees#, 5/- to of- eaoh; beef, 2^d to 9d per lb. mi.tton, 61 to 9d; veal, 5d to 8d; pork, 5d to 8d; povatoes, old, 7/- per sack. DENBIGH, Wodnerday. -Wheat, 9/- to 9/6; barley, 9/- oats, 5/6 to 6/- per hobbet; fowls, 2/- to 3/6; ducks, 3/6 to 4/- per couple; fresh butter, 1/1 to 1/3 per lb. small pots, 1/1; do, !arge pots, 1/- per lb. eggs, 8 to 9 for a 1/ potatoes, 10 Jbs. for 6d; oatmeal, 24d per lb. LLANGEFNI, Thursday.—-Fresh butter, 1JA per lb. fresh eggs, 10 for a If- beef, 6d to od pear lib. mutton, 7d to 9d per lb. lamb, 9d to 10d per lb. veal, 7d to 8d per Ib. pork, Sd to 8d per lb. ham, 8d to II- per lb. bacon, 5d to 8d per lb fat pigs, 3d per lb. porkets, II/- to 13/- each; potatoes, 6/- per sack; oats, 14/- to 14/6 per quarter; fowls, 1/2 to 1/4 each; dudo, 1/6 to 2/- each. OSWESTRY, Wednesday.- white wheat (oW), 4/4 to 4/6 per 75 lbs. do. (new), 4/4 to 4/6; red i do. (old), 4/2 to 4/4 do. (new), 4/2 to 4/4; old I oats, 13/6 to 14/6 per 200 tbe. new, 10/6 to 11/6 per 200 lbs. malting barley, 17/- to 19/- per 2b# lbs.; grinding do., 14/ butter, 1/- to 1/1 per lb. eggs, 8 to 9 for a 1/ potatoes (new), id per lb. beef, 6d to 8d; mutton, 7d to 9d; veal, 7d to 9d; lamb, 8d to 9d; pork, 6d to 8d per lb. fowls, 4/ to 4/6; ducks, 4/6 to 5/- per couple; rabbits, 2/2 to 2/4 per couple; carrots, Id per bundle; cucumbers, 3d to 4d eaoh; celery, 2d to 3d per stick; apples, 1/- to 2/- per 100, filberts, 3d per stick; apples, 1/- to 2/- per 100, filberts, 8d per lb. walnuts, 4d to 5d per 100; nmsh- rooms, 6d per lb. geese, 9d to lOd per &. RUTHIN, Monda,v.-Wheat, 9/- to 9/3 per hob- bet oats, 6/- to 7/- per hobbet; fresh butter, 1/1 to 1/2 per lb. fowls, 3/6 to 5/- per couple; ducks, 5/- to 6/- per couple; eggs, 12 to 13 for a J 1/ WELSHPOOL, Monday—Wheat, 13/6 per 240 lbs. barley, 15/- to 17/6 per 280 lbs. oats (new), 13/- per 225 lbs. ibutter, 1/- per lb. eggs, 8 to 9 for a j. fowls, 4/- to 61- per couple; ducks, 4/6 to 6J- per oouple; geese, 3/6 to 6/- each.
----------Shipping. ---------------.--__-
Shipping. PORTMADOC. Arrivals. Eastward, Jones, Torquay A.T., Thomas, Aberaeron.Catherine and Mary, Nicholam, St. Tudwals.Aeron Belle, Davies, Cardiff P,-becoa 8.S., Roberts, Liverpool David Sinclair, o'owee, Ballinacurra.Mary and Eleanor, Jones, Galway. Catherine, Williams, Runcorn.Glanogwen, Davies, New Ross.Rheidol Vale, Evans, Dublin.Con- quest, Duddridge, do.Miss Pritchard, Jones, do. Sailings.-Martha Jane, Davies, Cardiff P,becm s.s., Roberts, Liverpool.
Family Notices
Genedigaethv u, PriodssaCj a fflarwoiaethau. GENEDIGAETHAU. Davies.—Hydref 26, priod Mr John P. Da.vits, llyfrwerthwr. North-road, Porth, ar fab. Hughes.—'Hydref 31, yn Brynteg, Marcus-stneet, Caernarfon, priod Mr Llewelyn Hughes, ar ferch. Williams.—Hydref 16, priod Mr Henry Williams, "oabinet-maker," Glanhwfa road, Llangefni, ar feroh. Wright.-Ta.clrwedd 1, yn 1. Green Bank, Garth, Bangor, priodi Mr T. W. Wright, ar ferch PRIODASAU. Junes—Miller.—Tachwedd 2., yn Swyddfa'r Cof- restrydd, Bangor, gan Mr D. Griffith Davies, oof- restrydd, Bethesda, Mr Evan William Jones, Marquis Inn, West End, Bangor, a Mies Lizzie Miller, 23, Belmont-street, Bangor. Morrison—Williams.—Hydref 26. yn Swyddfa'r Oof- restrydd, Bangor, gan Mr Isaac Davies, dirprwy gofrestrydd, Mr John Morrison, Gorddinog, fairfechan. a Miss Jane Williams. Pensrarnisioir Farm, Ty Croes. Parry—Jones.—Hydref 25, yn Swyddfa'r Cofrestr- ydd, Biingor, gan Mr Isaac Davies, dirprwy gof- restrydd Mr D. Griffith Davies, cyfreithiwT, Bethesda, Mr William Pan-y, 2, Mount-street, Porthaethwy, a Miss Sarah Jones, 7, Druid-road, Porthaethwy. Parry—Jones.—'Hydref 25, yn Nghapel Horeb (W.), Bangor, gam y Parch John Kelly, gweinido. yn mliresenoldeb Mr Isaac Davies. dirprwy goi- re.strydd Mr D. Griffith Davies, cyfreithiwr, Bethesda, Mr George Parry, 20, Mason-street, Hirael, Bangor, a Miss Mary Grace Jones, 30, Water-street, Hirael, Bangor. Roberts—Williams.—Hydref 14, yn Swyddfa'r Cof- restrydd, Bangor, gan Mr D. Griffith Davies. cof- restrydd, Mr Thomas Roberts, 9, Albert-street, Bangor Uchaf, a Miss Mary Ann Williams, 29, Club-street, Hirael, Bangor. Rorts-Jones.-Hydref 30, yn Nghapel Ebeneaer, Bangor, gaD: y Parch Morgan Daniel, yn mhires- enold'eb Mr Isaac Davies, dirprwy gofrastrydd Mr D. Griffith Daviest cyfreithiwr, Beth?sda, Mr William Richard Roberts, 13, Mountain-square, Bangor, a Miss Amy Jones, 17, Fountain-terrace, Bangor. MARWOLAETHAU. CougMin.—Hydref 31, yn 55, Clive-road, Canton, priod Timothy C'ouglihn, yn ei 61ain mlwy ld ood. Davies.—Hydref 28, yn 3, Belmont View, Lerpwl, yn 28 mlwydd oed, Edward J. Davies. Jones.—Hydref 30, yn 70 mlwydd oed, ac yn bynod o annisgwyliadwy, Mrs Elizabeth Jones, 118, Vale-street, Dinbych (gynt o Penffordd Ddu, Lloo- elidan). Jones.—Hydref 29, yn Abercegin, Porth Pei rh/yn, Bangor, Anita, gynt ysgolfeistres gj-northwyol yn YsgoMon y Bwrdd. VVeaver-ham, ac hotfus hynaf ferch Susan a'r diweddar John Jones Argraphwyd a Chyhoeddwyd dros y North Walea Chronicle Company, Limited, gan David Williams* yn y "North Wale. Chronicle" a'r "Gwalia" Print- ing Works, Caxton House, High-Btreet, Bangor, ya Mhlwyf Bangor, yn Sir Gaemarfon ac yn Swydd- fa y Cloriaoydd," Bridge-street, Llangefni, yn Mhlwyf Llangefai, Sir Fon. gan John William*.— .Dydd Iau, Tachwedd 9, 1899.