Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
30 erthygl ar y dudalen hon
Brawdlys Mon ac Arfon.
Brawdlys Mon ac Arfon. Y TERFYSGOEDD YN BETHESDA: CYTIUDDIADAU 0 DYRFU. Cvnhaliwvd Brawdlys unedig firoedd Moil ac Arfon, yn N^haexn arfon, ddydd Sadwrn, o flaeri y Barnwr Phillimore. Cafodd y Jliivrrird LlcyJ E-ans, Broom Hall, Pwllheli (,r Ueiiel-Sirydd), ei esgusodi lam beidio bod yn bresenol oherwydd mary.olaeth ei dad; end yr oedd yr Is-Sirydd (Mr Cledwyn Owen, Pw llheli), a'r Is-Sirvdd Gwevthredol (M- H. Lloyd Carter, Caernarfon), yn bresenol, gyda Mr D. H. Crompton, ri-wre y Rrawdlys. "A ganirn oedd y boneddigion a fTnrfiont yr Uchel Reithwyr: Meistri J. Jlenzies (r.laenor), G. J. Roberts, J. G. Jones, John Hughes, Trevor !O. Huiihes, Robert Roberts, John Dai- ries, Join> 1.;n P.oh-ei'x.?, Epiira-im Wood, Dr. G. R. Griffith, Meistri J. Issard Davies, Owen Rowlands. Dr. H. Jones Roberts, Meistri G. R. Rees, Richard Thomas, M. T. Morris, ac Edward Hughes. Yr oedd yn ages i bed-war o'r gloch y prydnawn pan ddaeth y cyntaf o'r ddau achos o dierfysgu honedig yn Bethesda gerbron y llys. Y diftynyd'd- ion yn yr achos cyntaf oeddynt Richard Jon«« (20 oed), llafurvrr amaethyddol: Frank Plater (27 oed1), ellliwr; John Williams (48 oed), cbwarelwr; Ro- bert Roberts (38 coo.), chwarelwr rhomas Lewis Owen (22 red), chwarelwr; John Owen (23 oed), chwarelwr; William Owen t20 oed). chwarelwr; Owen Lewis Owen (20 ced), chwarelwr; William Hughes (25 oed), labrwr; a. Hannah Roberts. Y cvhuudiad yn eu herbyn oedd o "'ymgasgiu yn nghyd yn anghyfreitidon a therfvsglyd, gydag amryw ber- sonau eraill. i'r uifer o ddeuddeg a, iliagor, i aflon vddu yr heddweh cyhoedrius. ac yna gwneud cyn- hwrf a therfy^g mawr er arswyd a braw i ddeiliaid ei Fawrbvdi va Rachub, yn inhlwyf Bethesda, ar y 30ain o Orpiienaf, 1901." Dros yr erlyniad) ymddangosodd Mr Trevor Lloyd a Mr Graham Wilkin (yn cael eu cvtarwyddo gam y Meistri S R. Dew aï Gyf., Bangor) pc am- <idiffvni d gan Mr S. Moss, A.S.. a Mr T. E. Morris (yn cael eu cyfarwyd-do gan Mr William. George, Criccieth). Pan gyhnduwyd y diffynyddion yn fiurfbF, darfu iddynt oil bledio yn ddieuog. Mr Trevor Lloyd, wrth agor yr achos drosi yr erlyniad, a ddywedoad IVkJ y diffynyddion yn cael eu cyhuddo o actio gyda.'u gilydd mewn terfysg. Diamheu y byddai. i'r rheithwyr wybod i ra..1idd,Uo neillduol pa fodd y cododd yr a chorion hyny. Yr oedd yn rater o hyncdrwydd cyhoeddus fod mghy-dfod aiiffodus wedi digwydid yn Chwarel y Penrhyn; ac wrth gwrs yr oeidi y terfysg hwn, os ydoedd1 yn d-erfysg, yn deilliaw o'r angliydfod. Yn ffortunus n>i' oedd gan y rheithwyr ac yntau (y cwnsler) ddim i'w wneud gyda hyny, nid eu <iyleidiswydd ohwa.ith oedd! myned i mewn i deil- yngdiod mieu annheilyngdod! y cweryl. Y r-wbl oedd ganddynt hwy i'w wneud oedd chwilio, yn annibyn- ol ar dieilyngdod neu annheilyngdod yr achos, pa. un a oedd! y personiiu yn awr o flaen y Ilys, neu rali ohooynt, yn. exiog o r trosedd ddygid yn 6U berbyn. Cynitarodd y terfysg hwn, osi oedd yn Iderfyog, le ar y 30ain o Orphenaf. Y diwrnod 't i hwnw yr oedd y dynion a weithient yn y chwarel yn oadw noewyl am haner awr wedi pump y pryd- nawn, ac yn ol yr arfer fe'u cyfarfyddwyd' yn heolydd Bethe'sda gan dorf o bobl oeddynt anhretn- us. *Ar yr Achlysui' hwn fe'u cyiarfyddwydd gan yr hvn, yr oedd yn coeddwl, na fyddai gan y rheit.h- wyr un p-etrufider i ddweyd oedd yn dorf afreolus, y rhai oeddynt yno gyda'r Limcan o waeddi a hwtio y dynion a ddychwelent oddiwrth eu gwiaith. Yf oedd y dynion a weithient yn awr yn rhydd i fyned i weithio; ac os oeddynt yn dymimo derbyn y fcelerau gylrygid iddynt gan Arglwydid Pocrhyn, yr oedd ganddyiit hawl i fyned i weithio 'hob en baflon- yddu gan n &b. Busnes rhyngddATit hwynt ag Arglwydd Penrhyn yn holiol ydoedd pa un a gytunent i tkkrbyn y telerau a gj-nygidi iddynt, a byddai i'r gyfraith eu liamddiffyn. Yr un modd vr oedd gan y diffynyddion a'u cvmdeithion yr h-awl, os na. ddymunent weitlno, i yrnatal oddiwrth weithio; ->nd rhaid iddynt adlael i'w cydgreaxlur- jaid arfer barn o'r eidaynt eu hunain, a gadael iddynt, os dyrminent, fyned i wedthio mewn bedd- wçh, Bydda-i Pr gyfraith amdcEffyn bob antser; a fcheiralai efa yn sicr y bydidai i'r rheithwyr, osi caent frd, y tystiohethau yn cadarnhau y ryhudd- iadau hyn: ddangos y iylai dynion a arferaiit eu barn ea hunain a. dynion elent i weithio mewn modd cyireithioD gael eu hamddiffyn. Ar y diwrnod dan sylw bu i dorf afreohis ymgynull ar y agwax yn Betbescta. Darfu i'r dynion weithient yc. y chwareL adaeli eu. gwa-ith fel arferol am haner aWl" wedi piimp y prydmawn, ac yr oedd yn rhaid i lawer o hoaynt ba&io trwy Bethesda. ar eu ffordd adref. Yn anffortunus yr oedd yn angenrheidiol ar y diwrnod hwn, fel y bu yn flaenorol, ar yr oedd arno ofn y byddai eto, i'r dynion gael amddiffyniarl y gyfraith. Yr oedd a.mynt ofn, ac yr oodJd rhai o bonynt we-1i eu dal gan arswyd wrth weled sut yr oedd y dynion yn carlo yn mlaem. Y camlynia.d oedd iddynt orfod cael eu dianfon adref gan hedd- geidwai4 onide gallasent dderbyn camdriniaeth ifyrnig. Gorpbwjmi ar y rlieithwyr i ddweyd a oedd honvTYaL yn sefylifa deg a rbesymol ar befchau i'w goddef. Fel ag y deuai y dynion oddiwrth eu gwaith ar y diwrnod orybwylledig gwaeddai lleis- iau o'r oo1"f: "Lladdvvch hwy," "FLiawled," "bra-d- wyr," "Caociwch nhw i uffern." Gwoeid y dorf L fyny o dd,ror., gwt&gedd, a phlant, ac nis gallai en lai ra meddwt y byddai i'r gwragedd) mewn rhai amgylchiaduu symbylu eu gwyr i afreolaeth »'r futh. Yr oedd yn yr oohoosh wn wraig fel dliffynes, a naeddyliai ef (Mr Lloyd) na fyddai gan y rheith- wyr nemawr ambeuaeth iddi gymeryd rhan yn y dorf. I) berthynias i rai o'r diffynydidion, byddai iddlO ef awgrymu nad oedd 1a.1 eu bod yn bresenot ao yn vmuno r d-orf afreolus hop.; ond gyda golwg ar em, ill o'r diffynyddion, ofnai y byddai dian orfod i ddwyn cyhuddiad o ffyrnigrwydd) yn eu berbyn. Fel y dteuai'r gweithwyr o r chwarel, bu i dorf wrtkwynebus o tua 40, cyfansoddedig o t -Cidynion or .■'tiWto eraill ac yn cael eu harwain gan ddau o'r dadycydldiop (John Owen ac Owen Lewis Owen!, ddweyd wrth dorf arall fod y dynion yn dyfod o'r dhirarel. Yna da-th v gwaeddi a'r hwtio yn waeth, t gorfu. i'r hedngeidwaid os gordidi, rhai o'r gweithwyr i ddrws eu tai. Ar yr achlysur hwn doobh yn angenrhtidioll gwnstabl o'r enw Jones fyned gyda thri or gweitbwyr i'w cartrefi, a chafodd ei amgylchynu yn sydyn gan dorf wrfabwyixebtBs. Byddai i'r cwnstabl ddweydl iddo weW ur. rtffyrs-dKl,, Thoma, Lewis Owen, yn taflu oareg: yna aeth y s%vyddog i fyny ato a chvhuddo4d ef o daflu y gareg, pryJ y bu y diffyn- ydij aroiil (Thomas Hughes) yniyryd. Cafoddl y •cwnstabl ei fygwth hefy4 gan ddyn arall. Fel canlyniad careg a daflwyd aito, fe glwyfwyd pen y ewmo "I a thorwyd ei helmet. Fe ddywedai rhai o'r gweiihwyr i gf ryg gael eu taflu o wahanol gyfeiriadan; ac yr oead efe (Mr Lloyd) yn meddwl y dywedai y iheithwyr fod yr iaith arferwyd ar achlysur him yn tuoddu at doriad1 o'r heddweh iaith feiJy, tr engrairfft—"UaddSvch nhw i'r diawl," "bradwyr," ao M'y yn mlaen. Nid oedd yn an-genrheidtol iddo ef broS i unrhyw un neilldaol o'r diffynydd*s»n arfer geiriau o'r fa-th ond os gallai ef ddaffigos ea bod yn tfurfio rhan o dorf afreolus a KSdefnyddirer.t y cyfryw iaith ac os oeddynt yn cytuno aV hyn -gymerai le, yna yr oeddynt yn ym- arferol mor etiog o arfer y cyfryw iaith a phe buasent yao yn actio oil mewn undeb. Wedi hyny g>vrandawyd tvstiolaethau drcs yr erlyniad. Mr Moes, yn awwh y rhc-ithwyr dros yr am- ddiffyniad, a ddys?e«iai nas galiai neb beidio gofidio Bad sfcreiic ya yr ardal, a bod cynhwrf o unrhyw fath wedi digwydd mewn. canlyniad. Wrth gWTe, yr oedd pawb yn gofidio oherwydd y sefyllfa yn yr ardial achosid gan y streic, ond yr un pryd yr oedd y dynion yn hollal o fewn ha.wliaq wrtb WTthod gweithio os teimleut hyny ym briodol. Yr oedd gan. Arglwydd Pen- rhyn a'r diyweoa hefyd ha,wl i'w giolygiadau eu himai n o fcerthynae i delerau llafur yn y chwar- el. Oredai y cydoiy^ai y rheithwyr ag ef ei bod jti Bailh fled hynod fol yma absienokleb yu yr arkos-abser"del) y dynion hyny allent fod wedi rkoddi typtiolaeth o berthymas i'r diffynyddiatt gyhjoddid o gymeryd rhan yn y ■cynhwrf. Wrth gofio nad oedd y ceryg y dy- wedid oedxt wedi ou taflu yn rhifo ond tair, ac na chlywyd dim ,r tuhwnt i hyny ond hwtio a gwaeddi, wi i rai ymadroddion ga-el eu harfer lieb wneud uiirod neb, ond i gwnstabl gael ei daro gyda rfiywiwiii, bua?ai efe yn tybio y hu- i achos co -er wedi ei foddlcmi drwy i'r heddgeidwaid gymervd gafael ar y trosedd- wr y dywe^lttrnt a gyflxwnodd y trosedd yn erbyn y swyddojr fce^id^eidwadol, heb ddod a nifer fawr o bobl gerbrcm y llys fel yr oeddys iyn gwneud yn evnc a'u cyhuddo o derfysgu. Myn- tumiai ef ms ig.,diai yr amgylchiarlau a.r yr achlysur hwm gaei eu gal w yn derfysg ond trwy esboniad lied ambews o'r ga.ir terfysg. Nid oedd gasddjrnt ddim yn amgylchiadau yrarlios hwn oedd yn gyffredin yn eyfan"-Icll terfysg. Yr oedd yo» ^jTmiliad mawr o bobl mao'n wir, on cl. nid eedd feyny yn ddim neillduol yn yr ar- daI. Yr oeddynt wedi cael prawf fod t,i,ir o geryg wadi' e". taflu pan rhywun a bod c.wnstabl wedi caei gi- &&rm Pe I)uasai y troseddwr wedi ei ddai ar y pryd sti ddwyn gerbron yr ynad on .rA v /rwlnlycrai ~v rheith- =. | gymeryd. Yn ol dedfryd, y rheithwyr a roddwyd yn barod yn achos nn o'r dLffynyddion, yr oedd- ys yn cydnabod fod, yr heddgeidwaid wedi gWTIeud eamgymeriad. Credai y deuai y rheith- wyr i benderfyniad fod yr heddgeidwaid wedi gwneud ivimgymeriadl hefyd o berthynas i Hannah Roberts. Os oedd yr heddgeidwaid, fel y ovfaddefid eu bod, wedi camgymeryd yn achos John Owen, a allai y rheithwyr roddi y cyfryw yniddiriedaeth lawn yn eu tystioiaeth ag y dylent fod yn alluog i wneud mewn achos fel hyn? Pe buasai yr heddgeidwaid yn sivrr o'r dynion gallent fod wedi eu dwyn i fyny, ajn ddilyn neu ddychryn y gweithwyr, ond ni oeddynt wedi gwneud hyny; yr oeddynt wedi dwyn vn erbyn y ion yr hyn ymddang- o--ai Lodo ef yn gyhuddiad llawer m,wy difrifol, un o derfysgu. Dymunai efe adgofio y rheith- wyr, fodd bynag, fod y cyhuddiad o deTfysgu vn un Jlawer anhawddaeh i'w brofi. Yr oedd yr holl ddrfPynyddion gvda'r eithriad o William Hughes—yr oedd efe yn sicr na fyddai i'r rheithwyr ei gondemnio am na alwyd tystiobeth parthed ei gymeriad—wedi cael ovmeriadau rhagorol gan dystion a alwyd, yn cynwy9 rhingyll yr heddgeidwaid. Aeth Mr Moss yn ralaien i feiraiadu y d7stiolaoeth a roddwyd dros yr erlyniad. Dywedodid os oedd y diffynyddion neu rai o honyrct yn y dorf, os na phrofid, eu bod wedi cyrneryd: rhan weithredol, ac os nad, oeddynt dnvy eu hymddygiad yn gwneud rhywbeth oedd yn tneddu i doriad yr heddweh, yr oedd y rheith^ wyr yn rhwym i'w gollwng yn rhyd/d. Diadleuai fod yn rhaid dangas fodl rhywfaint o fwriad air eu rhan cyn y gellid euogfarnu y diffynyddion am dterfysgu. Mr Trevor Lloyd a anorchodj y rheithwyr yn fvr. Dywedai fod yr hyn oedd wedi bod yn myned yn mlaen yn yr ardai hon, yn wybyddus i bawb. Gofynai i'r rheithwyr ystyried a fuasai y gyfraith yn cael ei goeod ar waith i amddiffyn y gweithwyr os, fel y oekiai y dystiolaeth dros yr amddiffyniad osod allan. nad oedd braidd ddim mwy yn cymeryd lie na pheth gwaeddi neu wneud twrw. Oni allai fod yn hytraoh fod yna rhyw weithrediad rhag- drefmedig ar y diwrnod! neillduol hwn pan yr oedd y dynion wedi dyohwelyd o Ddeheudir Cymru? Ei ArgDwyddiaeth, wrth symio i fyny, a ddvwed- odd mai ei olygweddi ef o'r Ddedf o berthynas i derfysig oedd cynulliad tyrfus a chynhyrfus o am- ryw bereonau, yn sicr nid llai na thri, y rhai drwy or-threcli. o ryw fath, gweithredoedd, neit fygythion, neu ddim ond twrw a bloddest, garient all an rhyiv fwriad unedig o'r eiddynt, ac a.'i carient allan, o'r hyn tleiaf, yn riianol drwy ddychryn. Nid oedd yn angerrheidiol i'r boW fod wedi ymgynull i amoan gosodedig. Os byddai i dorf fyddai wedi ym- gynull heb unrhyw fwriad) neilMuol weithredu ai lyw gynhyrfiaid yn orthrechol yr oedd y dorf hono yn d'od yn dorf o deifysgwyr. Nid oedd yn angenrheidiol i bob terfysgwr fod yn y terfysg o'r cychwyn. Os y credai y rheithwyr fod yn yr a-ehoe hwn dorf yn 'Rachub (pa un bynag a ym- gynulloddi y dorf hono i gyfarfod y chwarelwyr ddyohswetent oddiwrth era gwaith neu i gyfarfod eu cyfeillion o IMebeudir Oymru, neu ynte i bob un o'r ddiau bwi-pas>, a. bod y d'orf bono, pan ym- ddaingosodd y chwarelwyr, wedi diechreu arfer iaith gynhyrfxis a difriol, a dilyn y dynion gyda'r amcan o'w dydayn, a'u bod! wedi llwydido i ddychryn rfiai neu unrhyw un o bonynt, byddai i'r rheithwyr, yr oedd yn debygol, ganfod fod yno derfysg. Os, yn ycbwanegol, y credent fod oeryg wedi eu taflu, buasai hyny yn cryfhau achos o derfysig. Yna aeth ei arglwyddiaeth yn mlaen 1 adolygu y dystiolaeth am beth amser. Dywedodd fod y diffynyddion Richard Jones, John Williams, a Robert Roberts yn sefyll ar dlir gwahanol gyda7u gilydd. Nid oedd dim diambeaiol yn cael ei osod yn en herfeyn dywedid eu bod yno a'u bod yn hwtio ao yn gwaeddi. Addefent oil eu bod, o gwm- pas y He, ond rhoddent. eglurhad eu bod yno yn ddiniwed. Wrth gwrs, os digwyddai person fod mewn marehnadte adeg y terfysg, nid oedd yn canlyn ei fod ef yn derfysgwt, serch na allai gwyno llawer os caffai ei ddrwgdybio ar y pryd. Os cafiai y rheithwyr unrhyw rai. o'r diffynyddion hyn yn euog, fe safent mewn safle llawer ysgafnach na'r diffynyddion eraill. Efe a. osodlai y diffynydd Frank Plater, eilliwr, yr hwn rodsdasai ei drwyn yn y mafcer hwn, mewn dosbarth arall. Dywedodd y cfciffynydjd hwn iddo gael ei rybudidio yn erbyn caniatau cam hymnau yn ei siop. Nid oedd yn gnv-ybod a wnai y rheithwyr gredu hyny: wrth gwrs, nid oeddynt yn rhwym o gredu pobpeth a glywemt. Efe a osodai y diffynyddion eraill mewn dosbarth arall, y dystiolaeth mewn perthynas i ba rai a adolygwyd gan ei arglwyddiaeth. Ynmeillduodd y rheithwyr. Buont yn ymgyng- hori am oddeutu pymtheg munud pan y galwodd y Barnwr am danynt, a deallodd eu bod' yn methu cytuno. Dywedodd y bl'aenor fod un o honvnt yn gwahamiaethu. Yr oeddynt yn unfaro, fodd bynag, yn cael pedwar o'r diffynyddion yn ddieuog, sef P.ich.ardi Jones, John Williams, Robert Roberts, a Hannah Roberts. Wedi i'r Barnwr siarad eto ar dclau, neu dri o bwyntiau) ymddangosent heb fod yn glir, Ymneillduodd y rheithwyr yr ail waith, ac wedi absenoldeb o tua dieng munud daethant a dedfryd o euog yn erbyn y pum' diffynydd eraill, sef Plater, Thomas Lewis Owen. William Owem, Owen Lewis Owen, a William Hughes. Gyda'u dedfryd yr oedd- ynt yn ychwanegu argymbelliad cryf i drugaredd. Y DDEDFRYD. Rhoddodd y Barnwr ei dcledfryd1 boreu heddyw. Dirwyodd Frank Plater 5p, a gorchymynodd iddo gael ei gadw yn y ddalfa hyd! nes y telid yr arian. 11 Talwyd yr arian ar unwaith. DedfrydWyd Owen Lewis Owen a William Hughes i fis o garchariad a Thomas Lewis Owen a William Owen i bythefnos o garchariad, yr oil fel troseddwyr yn yr ail ddoe- barth. Sylwoddi ei arglwyddiaeth ei fod yn gwneud hyn er lleiimu gymaint ag oedd bosibl yr anfri ddygai y goso i'w chanlyn. Yr oedd golygfia gyffrous yn y llys pan draddod- wyd y ddedfryd, amryw ferched, porthynasau i'r dynion ddedfrydwyd ma¡e;n dldliau, yn myn'd i hysterics.
YR E HEDYDD.
YR E HEDYDD. I dala-eth uwch y dolydd—o gynwrf Hsgyrua'r ehodydd A'i fwyn don o'i big fin dydd, Abertha ef i'.w borthydd. Rhosj-boi. GLAN RHOSYDD. Y ORWYDRYN. Oneadur di-gartre'n crwydro—y fro Yw'r hwn- frawd dan gwyno Adyn gwiael iawn ydyw o, Agored i wawd ei guro. Rhosybol. GLAN RHOSYDD.
DWYFOL FEIBL.
DWYFOL FEIBL. Dw^-fol Feibl! 'rwy'n dy gam, I Nerth rdiet i mi ar fy nhaith; Fel yr haul gwasgeri ol-eu Ar fy liwybr garw, maith. Dwyfol Feibl, gwerthfawr dirysor, Yn dy blygion ibywydj sydd; Pan reolir y bydysawd1 Genyt, O! mar hyfryd fy-d-d! Dwyfol Feibl, caf dy gysur Pan yn rhydiau'r afon ddofn; lesu ddieil fy mhen pryd hyny, Gydatg ef ni bydd un ofn. MORIEN MON HUWS.
[No title]
Y Mae yn well anelu at rhywbeth a.'i fethu, nag ansihi at ddim a'i daraw. Rhy Dyner.—Yr oedd mwnwr, yr hwn oedd yn eithriadol am ei brydlondeb a'i yni yn ei waith, wedi aros adref un diwrnod a phan y daeth yno y boreoi canlynol, gofynodd y meistr iddo—"Beth ddigwyddodd ddoe Joon 1 Rhywbeth anghyff- redin, yn sicr?" "10, dyna ydoedd, syr. Ohwi wetlwch, syr, yr wyf yn aelod o'r Gymdeithas er Atal Creulondeb at Anifeiliaid a phan godais boreu ddoe, ca-nfyddaia fod y gath wedi gwneud ei nyth ar fy nghob, ac nid oedd genyf galon i'w symud I Felly, mi a gymerais ddiwrnod adref hyd nes y gwnaethum fooa iddi orwedd ynddo." GWEDLA PARHAUS YN NGHYMRU.— Bob wiythnos ceir tystiolaeth newydd yn y newyddiadurom am wella parhaus yn Nghymru gan Dr. Williams' pink pills for pale people. Iadhaodd y pelenau hyn paralysis, locomotor ataxy, crydeymalau, a sciatica; hefyd pob math o afiechydon a gyfyd oddiwrth waed anmhur, scrofula, Tickets, chronio erysipelas, darfoded- ig3..eth y bowels a'r lungs, diffyg gwaed, gwedd welw, gwendid cyffredinol, oolliant archwaeth, ouriad y galon, poenau yn y oefn, cur yn y pern a neuralgia, darfodedigaeth, pob math o (wendid benywaidil, a hysteria. Tonic yw y pelenaiu ac nid "purgative." Mae yr -enw llawn yn ar- 3rapihedig arnynt, sef Dr. Williams' pink pills for pale people, a gwerthir hwy gan fferyllwyr a chan Dr. Williams' Medicine Company, 46, Holborn Viaduct, Llundaiit, am 2s 9c y blych- aid, nea chwe' blychaid, am 13s 9c. Nid pink pills Dr. Williams yw y rhai a werthir mewn jars giwydr; ac na dderbymwch hwy ond yn y wrapper pink fel y deagrifir nchod. Ar y ddalen hon, oeir maoiylion iachad rhyfeddol yn I
[No title]
I OOFADAIL VICTORIA. Mae yr uchod, yn ol y "New York World," Hynod gyflym a medrus yw ein cyfoesolion dlros y dwr, a phdb amser yn meddu'r newyddion di- weddiaraf a'r -N-,ew York: World, "or holl bapyran I yn Mhrydain aoa America, yw y cynotaf i'r maes yn ddiarlun cywir o'r cynHun derbyniedig. gyda darlun oV cynllun derbyniedng o GofacUil i'r Frenhines Victoria; air hyn sy'n peri penbleth ydyw, sut y dlaethpapyr Americaoaidd i gael y darlun o flaen y papyrau Seisnig.
[No title]
I BARNWYR EI FAWRHYDI. Yr uchai o'r ddau ydyw y Barnwr Henn Collins, sydd newydd ei ddyrohafu i'r swydd udhel o Feistr y Rboliau fel olynydd i'r diweddiar Syr A. L. Smith. Yr isaf ydyw y Barnwr Mathew, yr hwn yntau sydd wedi ei dldyrchafu i'r swydkl a lenwid gan y Barnwr Collins, a. bydd i didyrchafiad y Barnwr Mathew ei gwneud: yn angenrheidiol i godi un new- I ydod i'r fainc famol.
[No title]
Y BARNWR DAY. 1rIa.e yr hen foneddwr uchod wedi ymneillduo o'r fainc, a bydd yn rhaid wrth un arall i lanw ei le. Codtwyd ef i'r fainc rhyw flwyddlyn ar ol Syr Jam Mathew; a'r flwyddyn ddiweddaf oil efe a eynodd bawib trwy briodi am yr ail waith, serchi ei fod' wedi pasio "deg-a-thriugain" y Salmydd era amryw flyn- ooM.
[No title]
MUSOLINO. Y mae Musolino, y pen mrnlektr Italaidd. a'r out- law" hynod, o'r dawedld wedi ei didal. Mae Uyw- odraeth Italy yn falch iawn o'r herwydd, oblegid vr oedd y dyn hwn ere atgos i dair blynedd! wedi herio ymdrochiion mwyaf penderfynol yr awdurdod- au, yn filwyr a phlisonyn, i'w ddal Trwy ddamwam hollol, ac oberwydd ei fai ef ei hun i raddau mawr, y bu iddo syrthio i ddwylaw ei ymlidwyr. v Yr oadd y dyn hyn yn ddychryn i'r wlad—liaddbddi ugeiniauu o bersonau, ao y fwy nag a wyr neb o eiddo pobl eraill.
[No title]
MR BEERBOmi TREE. I Mae y gwr hwn yn actio "Coirnfc DOrsay" mewn da.rn newydd gyflwynir yn bresenol yn Chwareudy ei Mawrhydti, Llundain.
[No title]
Mewn cynhaidledd ar ddirwest a gynheldd ychydig amser yn ol cymbellai un siaradwr beth lied newydd, sef: "Yn ngwyneb cymaint o dcri ddI ar ard mai buddiol fjxklai mabwys- ia.du cynllun o ardystiadau am dymh^i ran—am fis, tri mis, ac yn y blaen—i gyfarfod y rhai gwan eu hewyllys." Ar ol y sylwadau hyn. dywedai un ysgrifenydd' mai ".1Imver amgenach ydyw y cyng- hor hwnw a To ,es Richard Daviess, y gof, mewn cwrdd dirwest yn Nghaernarfon flynyddau yn ol. Hen feddwyn rhemp fuasai DafW, ond c-afodd "dro" trvryadl trwy gyfrwng Byddin yr Iaohawc&wriaeth. Dweyd yroodd yn erbyn y bobl hyny ydynt yn rhy falch a chryfion i fod mewn angen am ar<fystio. Nid yw Durw yn rhy falch nac yn rhy gryf i gymeryd aidystiad, ebai yr hen of, oblegid fe dynodd ei fys ar oiuwb y ffnrfafm (yr enfys), gan gymeryd ei hv na. foddai mo'r byd a diluw byth
[No title]
I LIEUTENANT CECIL A MSS JESSIE BAIN. I Mae y ddau hyn newylrld briodi, a. hynv dan am- gylchiadau pur anghyffredin. Nid yw Lieutenant Cecil ond' pedair-ar-bymtheg oed, ac yn nghyfrif ¡ y gyfraith nid yw eto ond! baban. Mab ydyw i'r Lady Frances Cfecil ao wyr i Syr William Ounliffe Brookis. Am Miss Jessie Bain, merch ydyw i fon- eddwr parchus mewn busnes yn Belfast, dyn o foddion ac yn ynad. beddw-ch: mae'r briodferch ieuanc yn un-ar-hugain oed. Oherwydd gwahon- iaeth mewn sefyllfa, gymdeithasoJ, neu rywbeth arall, gwnaeth Lady CeoE ei goreu i atal y briodJas: aeth mor bell ag adferteisio yn mhapyrau Belfast a manau eraill yn gwahordd clerigwyr a chofrestr- wyr i gvhoeddi gostegion ptiodus ei malb hi gyda Miss Bain. Wedi d'eaJl hyny, aeth y par ieua/nc ymaith i Edinburgh, lIe y priodwyd, hwy. Sibrydir, modd bynag, y gall Lady Frances gymeryd cyfraith i geisio dixymu y briodas.
[No title]
SYR HENRY McCALLUM, R.E., K.C.M.G. Darlun yw yr uchod o Lywodraethwr Newfound- land, y lie diweddaf y galwodd yr "Ophir" gyda'r Due a,'r Dduces o Efrog q, Cliernyw ar ei bwrdd, ar eu ffordd, adref o'u hymdaith yn Awstraflia a ThrefedSgaethau Prydeinig eraill.
M. DEUTSCH. j
M. DEUTSCH. j M. SANTOS-DUMONT. I Rhwng y ddau ddyn yn y darlun gwelir Hun j math o awyren neu awyrlong; ac yrnddengys fod | M. Santos- Dumont wedi enill gwobr a. gynygid am hwylio awyrlong o amgylch Twr Eiffel mewn haner awr. Y r&,Wr Aero Club yn Paris, modd bynag, yn gwrthod rhoddi y wobr i'r gwr ieuanc oherwydd yr esgusawd mwyaf disylwedd. Mae M. Deutscb wedi dweyd ei fod yn ystyried fod Dumont yn llawn deilyngu y wobr ac y gall efe ei hawlio.
Coleg Prifysgol Gogledd Cymru.
Coleg Prifysgol Gogledd Cymru. Cynhaliwyd cyfarfod: chwartetrol Llys Llyw- odraethwyr Ooleg y Brifysgol, Bangor, yn y Quieten Hotel, Caer, dydd Merchefr, pryd y llyw- yddid gan Mr P. P. Pennant. Etholwyd Mr J. Bryn Roberts, A.S., yn drys- oay da ac ail-etholwyd yr aeloda.u canlynol o'r cyrighor am buJIi mlynedd —Yr Anrhydeddus G. T. Kenyon, A.S., Mr T. G. Osborn, Colwyn Bay a Mr W. G. Williams, Bangor. Etholwyd Mr T. Rowland Hughes, Lerpwl, yn aelod o'r cynghor, er llenwi y sedd wag a achoswyd trwy ethodiad Mr Wj C. Diaries yn is-lywydd. Penodwyd Mr W. J. Parry yre archwiliwr. Hysbyswyd fod! y coleg: yn bresenol mewn agweddl fwy llewyrchus nag y mae wedi bod erioed. Yr oedd y coleg yn llawn bywiogrwydd, a nifer y myfyrwyr yn lluosog. Ond nid oedd. y cyllid, modd. bynag, mor foddhaol ag y buasid yn dymuno. Cymerodd dadl le o berthynas i'r Uanerch o dir i godi y coleg arno. Amlygodd rhai o aelodau y Ilys en barn mai nid Bangor oedd y lie croreu i'r ooleg, ac y gellid sicrhau. gwell lle- oedd i godi adeiladau, a fwriedid iddynt fod o wasanaeth am bum' neu chwe' canrif, mown rhanan e,raill o Ogledd IGymru, megis Rhyl, Gwrecsam, etc. D'aethpwyd i'r penderf-niad i ddymuno ar i'r llywydd alw oyfarfod arbenig i ystyried lleoliad y coleg.
[No title]
Anfonodd Oynghor Dosbarth Llandudno gais at awdirrdodau cyhoeddns Bangor, Conwy, Pen- maenmawr, Llanfairfechan, Colwyn, a Rhyl, i ymffurfio yn Bwyllgor Gwylio Budd y Oyhoedd yn eni pprt-hvnas a Chwmni Llundain a'r Gocfledd-Orllewia,
EI DDAROSTYNGIAD.
EI DDAROSTYNGIAD. CANLYNIAD ARAETH ANNOETH. Hysbysir yn swyddogol i'r 'Cadfridog Syr Redvers Buller gael ei droi o lywyddiaeth yr adran laf o'r Fyddin mewn canlyniad i'r araeth, enwog yn awr, a draddododd Hydref lOfed. Oymerodd Argilwydd Roberts y cam hwn ar ol llatwn ystyried yr holl amgy lehiadau, a chael yr eglurradau agyflenwydgan Syr Redvers ei hun. Bydd i'r hysbysiad cyflfroais hwn achosi syndod cyhoeddus mawr, ao nid oes unrhyw anjheuaeth na bydd, gan y gemedl eisieu g-wybod mwy o'r rhesvmau sydd wedi cymhell y Pen-cadlywydd i gymeryd v cwrs llymdost hwn. I Oyhoeddodd y Swyddfa Ryfel y rhybudd can. lynol nos Fawrth "Mewn ca-nlyniad i'r araeth a draddodwyd gan y Oadfridog Syr Redvers Buller, V.O:, G.CLB., ar y lOfed o Hydref, y mae y Pen-cadlywydd, wedi ystyriaeth lawn o'r holl amjgylchiadau a'r eglurhad a gyflenwyd gan Syr Redvers Buller, wodi argymhell ei fod yn cael ei ryddhau o'r llywyddiaeth. Oymerwyd gweithrediad unol a hyny, ac y mae Syr RedVers Buller wedi ca,el ei osod arhanei- tal. "Y mae y Brenin wedi gweled yn dda. gymera- dwyo y Mei-gadfridog, (Ileol, Ls-gadfridog) Syr John French, K.C.B., i fod yn olynydd i Syr Redvers Buller yn y llywyddiaeth o'r adran laf o'r Fyddin, y penodiad i ddyfod i weithrediad pan na bydd ga-lw am wasanaeth Syr John French yn Nethoudir Affrica. "Hyd nes y bydd iddo ddychwelyd, bydd i'r Mei-gadfridog (lleol Is-gadfridog) Syr B. Hild- yard, K.C.B., lywyddu y corphluoedd yn Alder- shot.
ARAETH HYDREF lOfed.
ARAETH HYDREF lOfed. Oafodd yr araeth. a achosodd gwymp Syr Redvers ei thraddodi Hydref lOfed, mewn byr- bryd llongyfarchiadol a roddwyd i "Westmin- sters" y Fr«nliines. Darfu i'r cadifridoigi gwrolfrydig, yn yr ,araeth hono, dori aT ei ddistawrwydd ers misoedd, a hyny yn ngwyneb beirniadaeth bigog, ac atebodd ei feirniaid mewn, modd eofn. Cyhoeddodd herfeiddiad arbenig i'r "Times," yn gofyn iddynt ddwyn yn mlaen y wefreb yn mha un yr honid ddarfod iddo gyng- hori ar fod Ladysmith yn cael ei rhoddi i fyny; a chynygiai, os byddai iddynt hwy wnetid hyny, y rhoddai yntau y copi gwreiddiol gerbron y Y CADFRIDOG SYR REDVERS BULLER, V.O. cyhoedkL Cwyraai Syr Redvers, yn mhellach, mewn modd gerwin, yn erbyn y driniaeth oedd swyddogion, y rhai oedd yn onest yn gwneud eiu goreu, yn ei dderbyn, a gofynai am i'r gen- edl fod yn fwy ystyriol o'r dynio-n gwrolfrydig oedd yn ymladd yn erbyn anhawsderau mawr. Condemniwyd yr araeth yn lied gyffredinol fel un fyrbwy'll ac anoeth; a galwai y "Stand- ard," ao un neu ddau o bapyrau eraill, am i'r Oadfridog Buller gael ei symud o'i swydd fel cadlywydd ar gyfrif yr hyn a draethwyd ganddo.
OIPDREM AR HANES Y CADFRIDOG…
OIPDREM AR HANES Y CADFRIDOG BULLER. Aeth y P-adfridog Buller allan i Dde Affrig fol Prif-Gadlywydd. Efe a benderfynodd ar gwrs pur bwysig, am yr hyn y beiwyd ef yn enbyd lar y pryd, o gymeryd y rhan fwyaf o'i fyddinoedd i Natal. Eto y mae amgylchiadau .wedi profi ei fod yn iawn yn hyn. Ar Rhagfyr 15fed, 1899, -ymosododd eT y Bweriaid yu 10olenso, a gorchfygwyd ef yn ddifrifol, gyd,a chol-led o tua mil o ddynion. Ar al y frwydr hon efe a bellebrodd at Syr George White, mewn cenadwri ag y mae ei geiriad manwl eto heb gael ei ddat- guddio, y gallai y cadfridog yma roi Ladysmith i fyny. Ar ol hyn efe a ymladdodd frwydrau Spion Kop a. Vaal Krantz, ac a.r y ddau dro bu yn aflwyddianus. Wedi hyny efe a bellebrodd at yr Arglwydd Roberts, yr hwn yn y cyfamser oedd wedi ei ail-osod yn y britf lywyddiaeth, i I ofyn a op-dq rhyddhau Ladysmith yn ,werth yr aberth o ddwy i dair mil o ddynion. Cyfatr- wyddwyd ef i ryddhau Ladysmith, beth bynag fydda'i draul; ac ar ol lluaws o frwydrau dychrynllyd efe a wnaeth hyny ar CJhwefror 28ain. Ar yraohilysur hwn efe a feiwyd yn fawr am fethu o hono ymlid y Bweriaid. Yn ganlynol efe a ymladdodd frwydr Beigendal, yn Transvaal Ddwyreiniol. Ar ol iddo ddychwelyd adref penodwyd ef yn llywydd y First Army Corps, yr hyn a barodd gryn feirniadaeth yn herwydd ei benodiad. Efe a atebodd gyda'r araeth yn Westminster, yr hon sydd yn fyw yn nghof pawb. Gwnaeth y Oadfridog French, yr hwni sydd yn y diwedd i'w olvnu, waith ar- dderchog drwy yr holl ryfel, gan ryddhau Kimberley a chydweithredu yn Paardeberg. Yr oedd ef yn amlwg yn yr ymdaith i Pretoria, ac y mae ar ol hyny wedi arwain y symudiad ysgubol yn Transvaal Deddwyremiol. Darfu i'r Oadfridog Hildyard, yr ,hwn a ddeil y llywydd- iaeth yn Aldershot hyd nes y dychwe'l y Cad- fridog French, ymenwogi yn yr ymgyrch yn Natal.
Mr Benjamin Davies, Prif Ysgolor…
Mr Benjamin Davies, Prif Ysgolor Coleg Dewi Sant. Brodor o dref enwog Dowlais yw Mr Ben- jamin Davies, prif ysgolor Coleg Dewi Sant am y flwyddyn 1901-2. Ond mynych yr ymffrostia fod peth o waed y "Cardi" yn rhedeg trwy ei \vythiem.au, OOIUYS ganwyd ef ar gyffiniau Llan- bedr-pont-Stephan yn mis fAi, 1880. Felly nid rhyfedd ei fod wedi cyrhaedd y fath enwogrwydd. Ond ymadawodd ei rieni parch- us, Elias a Margaret Dnvies, air ardal hon i fro Morganwg, pan nad oedd ein harw-r omA- dwy- awy dcl a haner oed. Anfcnwyd e'f i'r yagol yn ieuanc, ac fell y tyfai i fyny g^velodd ei athraw- on ei fod wedi ei freintio1 tx tliaJentau disglaer. Pan yn bedair mlwydd ar ddeg anogwyd ef gan y prifathraw i ymrestru fel "pupil teacher" yn yr ysgol. Yn mis Rhagfyr, 1898, eisteddodd am arholiad "Ysgoloriacth y Fro n hi nes." Pan gyhoeddwyd y canlyniadau gvrelwyd fod Mr Davies wedi enill y sefyllfa anrhydeddus o fod yn rhif 63 yn y dosbarth blaenaf. Yn yr Hyd- retf dilynol, ymc;c-i.siodd Mr Davies am ysgolor- iaeth mewn rhifyddiaeth vn Ngholeg Dewi Sant, ac -enillodd 22p yn nghyda'r "Bates," 13p 15s. Hyd yn hyn, y maeeiyrfagolegawl wedi bod yn hynod o lwyddianus. Yn arholiad mis Mehefin diweddaf, sef yn ei ail flwyddyn, rhestrwyd ef yn y dosbarth blaenaf, a llongyfarchodd yr ar- holwyr ef ar ei lwyddiant godi dog yn enill maro iau llawn mewn dau o'r pynciau. Hefyd dy- farnwyd y wobr am rifyddiaeth iddo gan awdur- dodau y ooleg. Ac yn awr ein dyledswydd ni yw ei longyfarch fel ein prif ysgolor. Da iawn, Mr Davies. Dyn o faintioli cyffredin yw ein prif ysgolor o ran corpholaeth, pen a gwyneb bychan, ond y mae yn feddia,nola,r lygaid treiddear a chvflym. Y mae yn rhifydd.wr cryf ac addawol. Ond iddo weithio yn y dyfodol mor ddiwyd ac egniol ag y mae wedi gwneud yn y gorphenol. nid oes amhewaeth nad oes gyrfa ddisglaer o'i flaen. Mwyddiant ao iechyd iddo yw hoff ddymuniad ei gyd-efrydwyr.—W.
[No title]
Cvfarfu Due o Wellington, unwaith, eg un o'i swyddogion oedd yn feddw, ac ebai, "Beth fuaseeh chwi yn ei ddweyd pe gwelech un o'oh dynion yn feddw?" "Ni fuaswn yn siarad a'r adyn," medd y swyddotg, ao achubodd ei ben.
I Diflaniad Hiyfedd Cymro.----I
I Diflaniad Hiyfedd Cymro. --I STORI RYFEDD 0 NEATH. Mae stori resynol yn nglyn a diflaniad rhyf- edd dyn fu yn byw yn Nghaerdydd newydd' ddod i'r goleu yn Keath. Bedsir mlynedd yn ol, gadawodd William Parsons, plastrwr, Gjmru frawd, a phendorfynasa-nt fyned i lofoydd aur Klondike. Gêdawoddar ei ol wraig a phlentyn, y rhai a gly.wsant oddiwrtho am ei gyrhaeddiad diogel ar ol taith beryglus. Fodd bynag, siomwyd y ddau frawd yn eu hymchwil am aur, ac ar ol arhcsiad o ychydig fisoedd, clywodd Mrs Parsons oddiwrth ei gwr ei fod yn bwriadu gadael gwlad yr aur am New York. Yn ddiweddarach, clywodd am ei gyr- haeddiad diogel yn y adinas hono. Y sgrifen- odd yn cwyno'n ddirfawr am ei giomiaiut, ond li^ysbywdd hi nad oedd wedi colli calon, ao yr oedd yn trefnu iddi hi a'r plant ei gyfarfodl yn y Talaethau. Yna, yn sydyn, ataliodd yr ohebiaeth. Ysgrifenodd y wraig ynoorhaus, ond ni atebid ei llythyrau; ac nid oedd ei brawd yn ddim mwy llwyddianus na hithau i gael ateb. Yr oedd Parsons wedi diflanu o'i gyfeiria.d yn ha un yr arhosai yn New York, ac er fod rhai blynyddau wedi pasio er hyny, nis gwel- wyd ef byth, er y gwnaed ymchwiliadau. mwyaf gofaflus. Desgrifir y dyn colledig gan ed wraig, a drig gydJa 1 thad a'i brawd, yn bum' troedfedd a. naw modfedd o daldra, rhwng deugain a. phump a dengain oed, prydweddion canolig, giwallt tywyll, llygaid gleision, a trawsweh golem. Oddiwrth bob ymddangosiad, yr oedd Mr Parsons, a. gariai fusnes yn mlaen o dan ei frawd feloontractor cyn gadael Caerdydd, yn bur dda. allan. Rhoddwyd hanes ei achos difrifol i ohebydd yr "Herald of Wales," yr hwn a welodd Mrs Parsons yn ei thy, 4, Gas Works-road, Neath, i ba Ie y mae wedi symud i&t pan ddiflanodd iei gwr. "Yr oedd ymadawiad fy ngwr," ebai hi, "yn ergyd chwenw i mi, gan y gosodai y dasg o gynorthwyo fy nheulu bach arnaf. Ond penr derfynais, beth bynag a ddelai ohonof,na buaswn yn gadael fy mhlant-yr ieuengaf ohonynt a an.wyd chwe' mis ar ol i fy ngwr fyned i fltwrdd— ddioddef. Chwiliais am le, ac o'r diwedd, trwy gymhorth caredig nifer o gyfeillion, cefais tin. Yr y pwaith braidd yn drwm, ac er fy mod mewn iechyd gwael, ni chwynwn. Gyda meddwl am y plant o hyd, ymwthiais yn mlaen —ac ymdrech galed ydoedd, gallaf ddweyd. Ond daeth yr amser pan y toroid fy iechyd i lawr yn llwyr, a gorfu i mi roddi i fyny. Yr oedd hyn yn gynar y gauaf diweddaf. Bu'm yn dioddef am flynyddau oddiwrth ddiffyg gwaed ac ysturnog 11Jillorol. Yr oedd fy ngwedd yn welw a thyner, a dioddefwn oddiwitb boenaiu arteithiol y tu mewn. Yr acleg hono, rhoddais i fyny weithio, nid oedd genyf ddim archwaeth. Ni ddarfu i mi fwyta cegiad o fwyd maethus am amryw ddyddiau, ac fel canlyniad yr oedd fy nerth wedi myn'd yn llwyr-yn gymaint felly fel "has gallwn fyned i fyny nac i lawr y grisiau heb gymhorth. Bu'm yn cymeryd pob math o feddyginiaethau gan y doctoriaid, ond ni wnaethant unrhyw les i mi, ac o'r diwedd gorfu i mi fyned i orwedd. i "Treuliais amryw wythnosau yn y giwely— ni buaswn byth yn adferu. Ni fuaswn yn hidio pe daethai y diwedd pe na bai genyf neb yn dibynu arnaf, ond yr oeddwn o hyd yn meddwl am y plant. Nis ga-llwn feddwl am eu gadael I at drugaredd y byd. Bu y cymydogion yn bur garedig wrthyf yn ystod fy ngiwaeledd, ond fel 'I y gorweddwn yn fy ngwely, ai diwrnod ar ol diwrnod heibio, ni ymddangoswn i ddyfod yn ddim gwell, a llanwyd fi o anobaath. Yr oedd- I wn mor isel fel nad yr ymddangosai unrhyw j obaith. Yr adeg hon, cynghorodd Mrs Mor- gan, a drig y ty nesa.f, fi i dreio Dr. Williams' pink pills for pale people. Dywedodd wrthyf fel "y buont yn achos i iachau cyfaill iddi pan! y methodd pob petih arall, a dywedodd na. buaswn jyn gofidio ar ol gweithredu yn ol ei chynghor hL Addewais xoddi treial arnynt. A. gwnes hyny." "Ddarfu iddynt gael efFaith dda arnrcrchi chwi?" gofynodd y gohebydd. "0 do'n wir," ebai Mrs Parsons, ni buasech yn credu y cyfnewidiad rhyfeddol a gymerodd Ie yn niwedd yr ail wytlinos. Dychwelodd fy archwaeth ac yr oeddwn yn abl i gymeryd fy mwyd yn rheolaidd—yr hyn fu'm yn abl i w ) wneud am flyniydd'au—ac yn raddoi daeth fy nghryfder yn ol. Yn mhen saith .wythnos, yr oeddwn yn gymhwys i rywbeth, ao yr wyf yn I awr yn falch o gael dweyd fy mod yn gryfach nag y bu'm erioed yn fy mywyd. Yr wyf yn i gweithio yn rheolaidd byth er hyny, ac ni ddaeth yr hen drwblon yn ol hyd yn nod yn y radd leiaf." o.. i • i "Ydvch gwrthwynebu i'r ffeithiau gael eu cyhoeddi ?" "Dim o gwbl," atebodd Mrs Pa-rsons. Dy- wedais wrthych y ffeithiau fel y digwyddasaait, ac yr ydych at eich rhyddid i wneud a fynochi gyda hwynt. Onibai am Dr. Williams' pink pills yr wvf yn ofni na fuaswn ymaheddyw. Yr wyf yTi ddyledus i Dr. Williams' Medicine Company hyd1 byth."—Advt.
PORTMADOC.
PORTMADOC. Arrivals. Excel, Morris. Exmouth; Annie, Jomes, Cardigan; Energy, tiffin, Penryn; Dread- noucrhrti, EV3DB, Wat^rford; Rdbecca (s.s.), Ro- berts, Liverpool; John Ewing, Axiey, Carnarvon; Unicorn, Davies, Diblin Industry, Wmiams, Man- Sailings. — Rebecca (s.s.), Roberts, Liverpool: A. T., Thomas, Cardiff.
CARNARVON.
CARNARVON. Arrivals. — Christiana (s.s.), Jones, Liverpool; John Parry, Williams, Bangor; Craignair (s.s.), Williams, Liverpool; Mary Roberts, Williams, London; Ann, Lloyd, Llanhaianu; Virtue, Huxley, Llanhaiarn; Mary Catherine, Jones, Swansea; John and Mary, Jones, Runcorn Pleiades, Jones, Moelfre; Prosperity. Parry, Liverpool. Sailings. — Christiana (a-s.), Jones, Liverpool; Craignair (s.s.), Williams, Penmaenmawr; Volun- teer, Davies, Billoth; Hector, Thomas, Widnes; Waterloo, Jones, Irvine; .County of Anglesey, Jones, Porth Colanon; Duke of York, Atherton, hnkey Bridges; Lively, Clark, Douglas; Miss Williams, Brown, Cork.
Family Notices
Genedigaethau, Priodasau a Marwolaethau. GENEDIGAETHAU. Davies.—Hydref 32, priod Mr David Davies, Hen- nesev-terrace Dinbych (a cheidwad yn NgwaJl- gofdy Gogleddl Cymru), ar fab. Edwards. — Hydbef 14, priod Mr Thomas Ed. wards, Pentrefelin, Llangollen, ar fab. Hughes.—HydHref 20. priod' Mr Robert David Hughes, garddwr, Middle-lane, Dinbych, ar efaill- iaid—dwy ferch. PRIODASAU. Grills—Scudamore.—Hydreif 17, yn Rglwy Seiriol Sant, Caergybi (trwy drwydded), Thomas GriUs, 'Coastguard Stii.tion, Caergj-/bi, gydag Ellen Scudamore, ail ferch Mr William Scudamore, Swyddfa'r Porthladd, Caergybi. Jones—Parry.—'Hydref 26, yn Nghapal Twrgwyn, Bangor Ucbaf, gan y Parch Jamesi Donne, Llan- gefni. Mr William James Jones, Mona. Villa, Watling-street, Llanrwst a. Missi Mary Parry, Frondeg-street, Banger. Jones—uwen.—Hydref 25, Swydldlfa y 00£- restrydd, Bangor, gan Mr Lewis Morris, Mr Benjamin Jones, Brick-street, a Miss Ann Owen, Tyddyn Gopyn—y dklau o Bentraeth. Richardfs—'Powell.—Hydref 23, yn Ngha.pel y Drindod1, Beaumaris, gan y Parch J. Hillier a Mr Lewis Morris., Mr Williiam Richards, 32, Park Hill, Bangor, a Miss Elizabeth Powell, 46, Castle-street, Beaumaris. William?—Roberts.—Hydref 25, yn Swyddfa y Cofrestrydd, Bangor, gan Mr Lewis Morris, Mr John Henry Williams, Brynia, a, Miss Lizzie Ellen Roberts, Twll Gacwn—y ddau o Landegfan. MARWOLAETHAU. Evans.—Hydref 17, Mr Thomas Evans, marsiandwr ooed, Ty Gwyn, Caer^vvrle, yn 79 mhvydd oed. G-riffiths.—Hydiref 21, yn dra sydyn, John, anwyl blenftyn Mr John a Mrs Hannah rifliths, Rose- I mary-lane, Dinbych, yn bedwar mis oed. Harrison.—Hydreif 16, Anme, gweddw y diweddar Mr Joseph Harrison, Cunliffe-street, Wyddgrug, yn 79 mlwydd oed. Hughes.—Hydref 18, Mrs Anne Hugbes., priodJ y diweddar Mr Hugh Hughes, Oraig y Pandy, Tre- garth, Uandfegai, ger Bangor, yn 71 mlwydd oed. Jones.—Hydref 13, David Charles Jones, 10, Elizar beth-street, Lerpwl. Thomas.—Hydref 16, yn Penybryn, .Bethesda, Owen Tbosuos, yn 69 ndwydd oed
-YD.
YD. LERPWL, Dydd Mawrth (Hydref 29ain).— Tawel oedd gwenith yn marchnad yd Lerpwl heddyw (dydd Mawrth), a'r prisiau yn ^c y can- plwys is nag oeddynt ddydd Gwener. Gwenith California, 58 lOc y canpwys. Ychydig fasnach a wnaed mewn blawd, yn ol yr hen brisiau. Celrch a blawd ooirch yn dawel, ond y prisiau yn gadarn. Galw gweddol am indrawn, a'r cyflenwad yn bTln :-Yr Americanaidd C'm- ysgedig hen, 4s llc i 4s life; Plate melym goieu, 4s 8|c l 4s 9c; Cinquantina, 5s i 5s lc; Galatz, 4s lie; Odessa, 4s 10c; pys Can- 2 adaidd, 4s 3c i 6s 20 y canpwys. Ffa Said- aidd, ,30s 9c i 31s y chwarter. ANIFEILIAID.
ANIFEILIAID.
LLUNDAIN, Dydd Llun (Hydref 28ain).- Cyflenwad da o wartheg, a masnach yn araf yni ol prisiau is. Gwartheg Ysgotaidd, 4s 9c i 4s lOc sir Devon, 4s 8c i 4s ,9c eto, Hereford 4s 6c i 4s 8c; Lincoln byrgorn, 4s 4c i 4s 7c; etc, Gwyddelig, 4s i 4s 4c yr wyth pwys. Y cyflenwad o ddefaid yn llai. Atyllt Downs goreu, 5s 6c yr wyth pwys; mamogau Downs, 3s 10c i 4s yr wyth pwys. Ychydig wyn a ddangoswyd. Downs, 5s 6c i 6s yr wyth pwya, a sincio'r offal. Lloi yn sefydlog. Moch yn gwerthu yn araf. Pyre bychain da, 4s 8c i 5s yr wyth pwys, a, sincio'r offal. Anifeiliaid yn y farchnad: —^Gwartheg, 1560; defaåd ac wyn, 66,960; lloi, 15; moch, 70. LERPWL, Dydd Llun (Hydref 28ain).-Yr oedd y cyflenwad o ystoc yn llai na'r wythnos ddiweddaf-yn dangos lleihad o 113 yn y gwartheg, a 1615 yn y defaid a'r wyn. Y, gwartheg yn rhifo 1693, a'r defaid a'r wyn 6347. Yr oedd galw gweddol am wartheg; prisiau y rhai goreu heb newid, tra yr oedd mathau eraill wedi gostwng gryn d.ipyn. Y fasnach wedi g.wella i ddefaid da; mathau eraill heb giyfnweidiad. Prisiau —Gwartheg goreu, 5io i 6kc y pwys; eto, ailraddol, 5c i 5gC; is- raddol, 4e i 4fc; defaid Ysgotaidd goreu, 7o; mathau eraill, 5yc i 7c wyn, c i 7c y pwys. BIRMINGHAM, Dydd Mawrbh (Hydref 29ain). -.Cyflealwadau cymedrol o ystoc yn marchnad Bir- mingham heddyw (dydd Mawrth), a'r fasnach yn dawel. Gwartheg Hereford goreu, o 621c i 6-1c; teirw a buchod, twion, o 5c i 6c; Uoi, o 6c i 6ic; mvllt, 7c i 8c; mamogau a myherin, o Sle i 6c; wyn, 7c i 7c y pwys. Moch baewn, 9s 6c i 9s 9c yr ugain pwys; pyro, o lis i lis 8c; a hychod, o 8s 3c i 8s 6c vr ugain pwys. SALFORD, Dydd Ma.wrth (Hydref 29ain). — Dangosai y gwartheg leihiid o 300, a'r defaid 2165, yn marchjaad Salford heddyw o'u cymiharui a'r wyth- nos ddiweddaf. Y cyflenwad yn rhifo fel y can- Iyn :-Gwa.rtheg, 2663; defaid, 7626; lloi, 120; moch, 50. Y prisiau fel y candyn: Gwartheg, o 4io i 6c; diefaid, o 6c i 7-&c; a. lloi, o 5c i 71c y pwys. Moch, o 9s 8c i 10s 3c yr ugain pwylS. GWAIR A GWKLLT.
GWAIR A GWKLLT.
LERPWL, Dydd Sadwrn (Hydref 26ain). Hen wair, 3s 6c i 5s Ie; gwellt gwenith, 28 He i 3s 4c; gwellt liaidd. Os i 3s 1c; gwellt oeirch, o 2s lOc i 5a 3c y 112 pwys. TATWS, MLUP, YSWEDS, ETC.
TATWS, MLUP, YSWEDS, ETC.
LERPWL, Dydd Sadiwm (Hydref 26am).—Tatws — Main crops, Os 6c i 4s 3c; up-to-dates, 2s 4c 2s 10c; Bruce, 2s 6c i 3s; Lymn greys, o 2s 4c i 2s 8c y 112 pwys. Maip, o 80 i lOc y deuddeg bwns. Ysweds, o Is 3c i Is 9c y 112 pwys. Carrots, o 8c i lOc y deuddeg bwns, neu o 3s 6c i 4s y 112 pwys. Wynwyn cartrefol, o 4s 9o i 6s y canpwys eto, tramor, o 3s 6c i 4s 6c y 112 pwys. LLUNDAIN, Dydd Sail wan (Hydref 26ain).—Yr i oedd cyflawnder o datws yn mardhnadi y Borough dydd Sadwrn ond galw araf a ffynai, yn ol oddeutu y prisiau diweddar. Up-to-dates, silts, 60s; eto, blacklands, o 45s i 50s; Gartons, 45s; hebrons, o 60s i 70s; snowdrops, o 60s i 65s y du,mll.-Er fod y cyflenwad o datws yn ysgafnach yn marchnad SpitaLfields, yr oedd y galw o nodwedd araf, a chydag anhawsder y sicrheid y prisiau diweddar. j Lincoln maincrops, 80s i 85s; up-to-dates Lincoln I goreu, o 709 i 75s; up-to-dates 'blackland, o 45s i SO.; »mnwHr<vp", 70s British. Queens, o 60s i 70s; Garton, 50s y dunell.
Marchnaaoedd Cymreig I
Marchnaaoedd Cymreig I BANGOR, Friday, 11.30 a.m. MEAT, BUTTER, and W.GS.-Freahbutter, Is 4d! to Is 5d! per lb. eggs, 8d to 10 for Is Irish, Danish, and Clamadian butters, Is to 19 3d per lb. beef, 6d to lOd per lb. mutton, 7d to lOd per lb. lamb, 8d to lOd per lb. veal, 6d to 10d per lb. porrk, 7d to 10d per lb. ham, lOd to Is per lb. bacon, 8d to lOd per lb. fat pigs, 4d to 4gd per lb. j FISH, POULTRY, AND GAME.—Chickens, 3s to 3s 6d: per couple; fowls, Is 6d to Is 9d each; I goslings, 58 each; ducklings, 2s 6d to 2 9d each'; herw, 2s to 3s each rabbits. Is each pigeons, Is 4d per braoe; pheasants, 5s per brace; partridges, 3s per brace; rlod ducks, 3s 6d per brace; ducks, 58 each; geese, 6d per lb. turkeys, Is per lb. smoked salmon, Is 6d per lb. soles, 2s per lb. red mullet, 2s per lb. turbot, Is 4d per lb. brii, Is per lb. halibut, 9d per Ib. lemon solos, 9d per lb. plaice, 6di per lb. whiting. 6d per lb.; dabs, 5d per lb. gurnets, 3d per lb. hake, 5d per lb. mackerel 4d per lb. skate. 4d per lb. cod. 4d to 6d per lb. haddocks, 4d to 5d per lb. lobsters, Is 4d eaCh; crabs, 3d each; white bate, 6d! per pint; prawns, Is per lb. shrimps, 10d per pint. FRUIT AND VEGETABLES.-Patatoes, 201bs. for Is; carrots, 181bs. for Is; turnips, 201 bs. for Is; parsnips, Id per lb. cabbages, Id to 3d each; cauliflowers, 2d to 4d each; celery, 2d' to 4d per stick lettuce, Id to 2d each; leeks, Id per bunch cucumbers, 2d to 4d each; vegetable marrows, 3d to 6d each; grapes (English), lOd to 2s per lb. do. (foreign), 4di to 8d per lb. mel ons>, 6d to Is each; tomatoes, 4di to 8d par lb. plums, 3d to 4d per lb. apples, Id to 3d per lb. pears, 3d to 6d per lb. CARNARVON, Saturday.—Fresh butter, 1s 3d I to Is 4d per lib. eggs. 10 to 12 for Is; fowls, 3s to 4s. per couple; ducks, 2s &i.. t.o 3s eaob; geese, 5s to 6s each; beef, 2 to 9d per lb. mutton, 7d to 9d veal, 7ct to 8d pork, 6d to 8d 9d'; potatoes, 7s i 7s 6d per sack. I DENBIGH, Wednesday.—-Wheat, 9,; to 9s 6d per I hobbet; oats, 7s per hoibbet; firesh butter, Is 2d to Is 4d per lb. do., salt, ll^d to Is per lb. fowls, 2s 6d to 3s 6d per couple; chickens, 2s 6d to 4s per ccaiple; dkicks, 3s 6d to 4s 6d per couplte; fat pigs, 4^d to 4^d per lib. beef, 5^d to 9d per lb. veal, 7d t» 9di; rcmuttoa*, 6di t.o 8d pork, 6d to 8d per lb. lamb, 6d to 8 £ dl; eggs, 11 to 12 for Is; potatoes, 8s 6d to 9s per liobbet. LLANGEFNI, Thursday. — Frash butter, Is 3d per lb. fresh eggs, 12 for Is; beef, 6d! to 8dl per LLANGEFNI, Thursday. — Frash butter, Is 3d per lib. fresh eggs, 12 for Is; beef, 6d to 8dl per lb. mutton, 7d to 9d; lamb, 9d to lOd; veal, 7di to 8d; pork, 6d to 9d; ham. 8d TO Is; baoon, 5d to 8d fa.t pigs, 4d; porkets, 148 to 28s each; pota- toes, 6s per sack; oatw, 16s per quarter; fowls, Is to Is 3d each ducks, Is 4d to Is 9d. LLANRWST, Tuesday.—Eggs, 11 to 14 for Is; butter, Is 2d to Is 3d per lb. fowls, 2s to 2s 3d; 'I' dvicks,4s to4s 6d per couple mutton7d to lOd beef. 6d to 10d per lb. potatoes, 2s 9d' to 3s per cwt. pigs, 19s to 23s each. PWLLHELI, Wednesday.—Butter, Is 2d to Is 3d par lib. beef, 5d' to 9d per lb. mutton, 3d to 10d; pork, 7d to 8d; porkets, 15s to 20a per f, head. RUTHIN, Monday.—'Wheat, 9s to 9s 6d per hob- bet; barley, 7s 6d to 9s 6d; oats, 5e 3d to 6s; | fresh butter, Is Id to la 3d per lb. fowls. 39 to 4s per couple djucks, 4s to 5s per couple; eggs, f 11 to 12 for Is. 1J
Local Tide Table. 1
Local Tide Table. 1 OCTOBER | Morn. Even. Height. 1 h. m. h. m. ft. in. 1 31.niur8d<iy 1 17 1 40 18 11 1 NOVEMBExt. 1 1.Friday 2 5 2 30 17 9 f 2.Saturday ••• 2 55 3 24 15 11 if 3.Siunday 3 58 4 36 14 2 I 4.Monday 5 17 6 0 13 4 fl 5.Tuesday 6 41 7 17 ,13 6 1 4.Monday 5 17 6 0 13 4 fl 5. Tuesday 6 41 7 17 ,13 6 1 6.Wednesday 7 48 8 17 14 2 I 7.Thursday 8 42 9 4 15 2 < N.B.—The above tide table is computed for thf port of Liverpool. For Bangor the time of high- water is twenty-five minutes earlier, for Beaumaris twenty-«even minutes earlier, for Carnarvon twt water is twenty-five minutes earlier, for Beaumaris twent en minutes earlier, for Carnarvon twt hours and fire minutes earlier, for Llandudw^ twenty V irinutes earlier, and for Rhyl twenty xai^utes earlier. f Argraphwyd a Chyhoeddwyd dros y North Wales | --A Argraphwyd a Chyhoeddwyd dros y North Wales Chronicle Company, Limited, gan David Williams, yn y "North Wales Chronicle" a'r "Srwalia" Print- ii ing W»rks, Caxton House, High-street, Bangor, y» J MM wyf Bangor, yn Sir Caernarfon ac yn Swydd- 1 fa y Clorianyda," Briii?^-street, Llaaiaefcu, yn 1 IfhlwW John WMum.' M Dydd lw, Hy<irel 31,1901. Mk