Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
30 erthygl ar y dudalen hon
Hhys M]M DrJd-
Hhys M]M DrJd- Iddo dadn ymweliad ag ardal y dydd o'r blaen ac iddo idywed rhyw lane ifanc yn «lwey! wrth ei -'yfa il 1 ei fod ef wedi cael llylhyr -ofna 'wy oddiwrth ei heoi gariad. Mai tro gwael oedd na buasai yn gallu ei -ddarllen ei hun yn lie ed roi o yn ei ol i'r ferch. 0" gyrith y ferch lythyr eto i'w hen gariad feydd y ddau yn ymddangcs yn y golofn yr wytlmos neaf. Felly, "lock-out, young lady!" ac hefyd idd hi hei Ho tori ei chalon. Fod cystal pysroa yn v mor ag a ddaliwyd. Y buasai yn rhoi gair o gynghor i'r iercn ifanc. heno a'n fvn'd i edrych. am ed hanwylyd Syda'r no-s vn lie myn'd yn y prydnawn, er mwyn i bawb 'ratd ei gwl'd hi. Os yr aiff hi etc bydd yn tynu ";map-sflot" honi hi y tro nesaf. Mai piti garw oed-I i'r "joiner" hwnw roid goreu i forwyn y inor fuan. Y buasai yn ei berswadio fo i ail-gymodi yn fuan trwy fod y ffich wedi ei lecio mor dda. Na 1 oeis dim yn debyg i hen dderyn, "young anan." Mai trn cwael cedd fwl Pihys a'i gyfaili yn fTwranar y ddwy ferch ifanc yna yn Ircio canil wrth ddyfod o'r Yseol Sul. T ebyg yw eich llais yn canu 1 hen fuwch pan fo hi. yn brefu. Mai dvma wahoddiad "Un o'r Bwganod" i "Ap Con" i dalu ymwetliad a bwthyn y bwganod am ginio N adolig Os h-n Wyr a di-pylw, Fe'l tybia Mr Oen, Mae yntau wir, 'l'wyn credu, Cm hyned yn ei ben; Yn enw pobol anwyl Pa both sydd ar y dyn ? Fe aeth yn haner chwarter Sale Wrth dynu'i lun ei hun. Poth ofer Cen o fewn y fro Cwyn-gaichu'r dyddiau hyn, Fe a y brain i gyd o'u co Pe eTveiant di mewn gwyn Paid di,!io y menywod Na phaentio'th we ld dy hun, Tyr'd allan megis bwgan Neu jute megis dyn. ,Llwyf wedi clywed perchyll, Do, lawer gwaith cyn hyn, Yn bloeddio nerth eu gallu Pan mewn cadwynau'n dyn Mae Oen 'run fath dychmygaf Yn bloeddio nerth ei geg, Am rydlid; Ow! aeth heibio Yr unfed awr ar ddeg. Os hw-yd sydd amat cisieu 'Pol iti crael dy ddal, Gwna ddianc rywsut Ceny. Tyr'd acw dros y wal; Mae croesaw, croesaw, iti, 0 fewn ein hwthvn ni, Oei fara Ilaeth a llymru A phwdin os myni di. YR UN HEN FWGAN.
Tsgolfeistres yn Arbed Bywyd…
Tsgolfeistres yn Arbed Bywyd Jeneth. ACHOS HYNOD 0 BONTYPRIDD. Yma. yn Mhorstvpridd, lie y clywir hanes am achub bywydau bron yn ddyddiol yn mhlith y mwn- wyr, IVd ydyw gweithredoedd eofn yn achosi IbiAver o gyiihwrf. Mae achubiad bywyd yn mha un y bu i fcnp-ddige athrawes mewn ysgol chwareu rhan bwysig, fodd bynag, yn ddigon y ftnallan i'r cyffredin fel ag i gynyrchu cryn sylw. Bu g-ohebydcl, o'r "G amorgan Times" yn ffodus i sicrhau yr adroddiad cyntaf o'r mater i yrnddangos yn y wa^g. Mae Miss Sraley, yr hon a gymerodd ran amlwg yn y digwyddiad, yn byw yn 11, Pencerrig-street, Gi'ajgwen. Pontypridd, «ic yn unarhugain mlwydd .P eel, a phan gwe«t!ynwyd hi gan y gohebydd, a ddywedodd "Gwnaf, dywedai yr oil wrthych am fy mluofiad gyda phie^ er. Yr oedd'wn yn cadw tv i fy ewythr, yr hwn sydd yn lowr yn Nglofa y Great Western. Yn Tongwynlais mae fy nghartref, ond ar ol mar- wolaetk fy modryb daethum yma. Yr oeddwn wedi dioddef oddivrth gur yn y pen a diffyg treul- iad, end ar ol dyfod yma aetbu-m yn waeth ac nid oedd genyf arcilwaeth at fwyd o uiirhvw fath. Wrth gwrs, aeth-um yn wan a dywedodd y meddygon a a vvyd fy mod yn dioddef oddiwrth dlod- edd givatd. Gymerais cryn lawer o'u meddyglyn- au, ond nis canifyddaa» hwynt yn gwneud unrhjrw lefi i mi. Yn ddilynal dywedent fy mod yn y dar- fodtidiga^tb, naxl oedd genyf d-dim gwaed yn y ytheieDau, a chyngborasant fi i fyned am "change" neu gymeryd d'gon o ymarferia-dau allan o'r ty. Hvn a wnaethum. a phan allan un diwrnod ^yfiu-fy'Ukis :Mil' Mary Ann Edwards, Groeswen, yr hoii i-ydd yn athrawes yn Ysgolion Abei". Ym- gomiasom yn naturiol am fy iechyd, ac wedi i mi ddweyd anogodd fi i dreio Dr. Williams' pink pi Is for pale people, gan eu bod wedi gwneud lies dirfawr idd: hi. Ni the-lais y pryd hwnw lawer o sylw i'w dymuniad. ond, ar gynghor y mtddygon, oethum i Gaerphillv am uewid. Yn y lie hwn gwe odd dau feddyg a rail fi, ond, ar ol cymeryd eu meddyglynau wedyn, nid oeddwn ddim giv-ell, felly daethnm gartref. Erbyn hyn teimiwn mai prin f gallwn gerdded cam heb gynorthwy. Yr oedd ow,, g aiian or cwetiwn. ac, er i mi gymeryd pob math o ymborth cryfhaol y gellwch feddwl am dano, nidi oedd i ddim pwrpas. Meddyliwn fod fy ngholcn yn dip'au, yr oedd fy anadl yn fyr, ao yr oedd fy nhra«d a'm haeJodau wedi chwyddo yn fawr iawn. Yr oedd y meddygon yn gweini arnaf t) hyd, ond yn ddilynol rhoddasant fi i fyny. Byehrynodd 11J'Il fy ewythr, yr hwn a aeth i lawr i liysbysu fy mam yn Nbongwynlais. Gwyddtent aim yr hyn yr oedd Miss Edwards, yr athrawes, wedi ei ddweyd wrthyf, ac yn ein hanobaith pen- derfynajsom. roddi prawf ar Dr. Williams' pink pills. "A gredweh chwi," ychwanegai Miss Sea'ey, yn poethi at ei phwnc, ar ol y blychaid' eyntaf teimlwn yn welL Gallwn gadrw fy mwyd i lawr yn well. Daeth yn raddol gryfacb, ac yr oedd y cymydogion wedi eu synu. Nis gal lent gredu mai myfi oedd yr un eneth. Yr oodd wedi synu yn ddirfawr at y cyfnewidiad rhyfeddol yn fy ym- ddangosiad. 0 gwbl cymerais saith blychaid, ac yn awr teimlaf yn gryfuooh nag erioed mewn If a; tli, yn llawer gwell rut chyn fy ngwaeledd, obles.'d yr oeddwn wedi bod; bob amser fwy neu lai darostyngedig i gur yn y pen a diffyg treuliad. Yn awr maent wedi myned. Ydynt," terfynai Miss Sea.ey, "a gallaf fendithio y dydd pan gynghorodd Miss Edwaads fi i gymeryd Dr. Wil- liams' pink pills, oblegid maent wedi adiub fy mywyd.
GRONYNAU GAN ENWOGION.
GRONYNAU GAN ENWOGION. Er i'r Dyffethair fod o aur, y mae yn arwydd a gaethiwed gwaradwyddus.—FeJtham. lihyngom ni a'r Nefoedd, neu uffern, nid oes ond ein bywyd—y peth mwyaf brau yn y byd. —Pascal. Ajxniolchgarwch. yw ysbwng y diafol, trwy yr hwn y mae yn sychu ymaith holl ffafrau Duw. Awfetin.
AMLWCH.
AMLWCH. Bydd yn dda gan luaws cyfeillion Miss M. J. Jones, "music teacher," ddea-H ei bod myned yn llwydddaaius trwy arholiadi y "Tonic Solfa Col- lege" am yr "advanced certificate" (A.C.). Llwyddodd hefyd i basio "counterpoint" (firet stage). Aed yn mlaen hyd at berffeithrwydd yw dymuniad ei c'hyfeillion.—Cyfaill. L1-vs yr Ynadbn.—Ddvdd Gwener, gerbron y Mri J. Matthews, Samuel Hughes, a Lewis Thomas (ynad newydH), dirwywyd Mns Hughes, Porth Amlwch, i Is a'r ooftau am drosghvyddo haner "tourist ticket" i Miss Oven, Widnes, a dirwy- wyd y ddiweddaf am dderbyn y cyfryw. Erlynid gan Mr J. Fenna ar ran cwmni y rheilffordd.
BEAUMAiiJsi
BEAUMAiiJsi Cronfa yr EglwyB.—Y swm a sylweddohvyd yn y "sale of work" d'weddar ydoedd 20p 13s, ar ol talu yr holl dreuliau. Swper y Cerbydwyr.—Trwy garedigrwydd am- ryw foneddigeau a boneddigion yn y gymydog- aeth, rhoddwyd swper duntofithiol i gerbydwyr y dref yn y Liverpool Arms Hotel, pa un a baroto- wyd gan Mrs Jones. Llywydd'd gan Mr Pears, a'r i»-gadeirydd oedd Mr John PaTTy fhynaf). Yrsgrifenydd y mudiad ydcedd Mr James Smith (leu.), a'r trysorydd Mr W. Short. Oafwyd ychydig lwncdestynau a detholion cerddorol lleisiol ac offerynol yn ystod y noswaith. Hae ioaii y M'.ier. Eleni etc mae ein Maer poblogaidd, y Cynghorydd W. T. Williams, wedi cofio yn ardderchog am drigolion y dlref hon. trwy roddi pum' pwys o biff i dros 220; felly, yn gwneud" 1100 o bwysau. Nid ymddirioo i berwnau eraill eu rhanu. ond myn'd yn bersonol o dy i dy, ac yn cymeryd dyddordeb neillduol yn y gwaith. Der- bynied ei anrhydedd ddiolchgarwch gwresog y der- bynwyr, a dymunwn iddo hir OM a Nado ig llawen, ac yn sicr y bydd y meddwl ei fod wedi amcanu gwneud erill yn ha.pus yn gysur ynddo ei hun iddo. Nadolig yn y Siopau. — Mae yn debyg na fu golygfa mwy ardderchog erioed yn y dref hon na.g eleni, yn enwedig felly gan y cigyddion; hefyd yr oeddynt wedi ei haddurno yn hynod o chwaebhus i gyfarfod a'r amgylchiad. Yn y farchnad yr oedd Mr R. Stanley yn dangos nrwvttau, ac wtdi tnmio yn yf-folenydd. Yr oedd gan Mr Savory bob math o "game"—yn "turkeys," gwyddau, ac yn y blaen. Yn w'r, gel'ir dweyd ain yr ^oll or siopau eu bod ar eu goreu er gwneud "show dda. Cofio am Fechgyn y Dref. Yn nghanol twrf masnach, nid anghofioddi Mrs Herbert, Wiltshire Brewery, y beohgyn sydd yn brwydro dros eu gwlad yn Neheudir Affrica. Anfonodd y foneddiges uehod rnyn Nadolig o wneuthur:ad hardd i bob un o'r oogiau dewr, ac yn sicr bydd yn dderbyniol iaw* gandidynt yn y w!ad bell bono. Yn acr, ma.e hyn yn dangos teim]a.d caredic dros ben. ac yn myn'd yn erbyn dywediadau a bost y "pro-Boers." Yr Odyddion —Nos Fawrth daweddaf cynhaliwyd cyfarfodi b'ynyddbl y gyfrinfa uclw.dt, er trefnu a diewis swyddogitm am y flwyddyn ddyfodol. Daeth cynulliad da o'r brodyr yn ngbyd, a dangoswyd brwdfrydedd anarferol yn yr oil o'r gweithrediad- an. Yn y ddwy flynedd diweddaf mae cynydd yr aeloda.u wedi peri syndod, ac erbyn Lyn mae ar y llyfrau 82 o t-n vau. ac eraill wedi eu cynyg am aelodaeth. Pendlt^rfynwyd rhoddi ychwaneg o .gyftog i'r Brawd E. Thomas, "surveyor," yr ysgrifenydd FafunIs; ac hefyd rho'i gini yn flynyddol i'r Brawd T. D. Hugbes, y trywrydd gofalus a ffyddlawn. Mae yn sicr fed y llwyddiant sydd ar y "lodge" hon yn ddyledus i'r swyddogion ieuaino sydd wedi gweitbio mor rhagorol er pan y maent wedi ymgymeryd a'u swyddi, yn enwedig felly y Brodyr D. Lloyd a William Stanley. Peth arall gellir ddweyd am y gymdeithas uchod ei bod yn d'od yn "centre" i'r pentrefi cyfagos, a phrawf o hyny yw cynmint yn uno o'r plwyfi hyn. Grohiriwyd1 pwnc yr orymdaith ddydd y C<>ron;ad hyd y cyfarfod nesaf, ac yn sior bydd Odyddion Beaumaris yn troi allan yn gampus y diwrnod hwnw. Llwyddiant iddynt.—Trefwr.
BETHANIA (Llaneilian).
BETHANIA (Llaneilian). Cyngherdd y "Band of Hope."—Cynhaliwyd rt uchod nos Ffrcher cyn y adiweddiaf, o dan lywydd- iaeth y brawd pert a pharodMrE. R. Owen, Belan. I ddechreu' canwyd ton gymiJleidfaoi'l YooJ anerohiadl gan y L'ywydd. Can gan M. E. Jones, Salem, yn odif.eth o dda. Yna cafwyd adroddiad godidog gan Mr H Williams, Cafmel-terrace. Can gan M. E. Williams yn hynod1 o dda. Y peth nesaf oedd areithio d'fyfyr ar y tesityn doniol "Fi fy hunan." Tynodd pedwar eu cotiau i areithio arno, ond dau rJIodd eu rho'i am danynt yn fuddugol1, sef Mr W. Owen, Salem, a Miss Jones, o Eglwys Bethania Yna oafwyd gajs Mr W. Owen a'i barti driawd yn ardderchog iawn. Dadl, "Rhanu y Deisen," gan Mips Jones a'i chwrnni, set H. Tliomas. Flen Jone-, ac Annie Jones, a chad'wyd hwyl ard^lerchog wrth wneud, ac fel y dywedodd y Llywydd ei fod' yn mawr y byddai ef yn siwr o gael dtim dl o honi. Felly, finau; ond. druain o honom. dim o br/ni ni clwifwyd, gan i Anne ei bwyta htlh atl<IÆ.J. yr uai grcKiyn ar ol. Darllen darn heb ei a-t Jnodi (cyfyngedig i'r plant) Dwy yn unig dikieth yn miaeirv a'r hyny, gallwn ddweyd, yn ddwy lili wen Sir Fon, a chawsant eu gwobrwyo eu dwy, gan eu bod yn gwir haeddu hyny. Can. "Y Bachgen DewT," Hugh Roberts, yn effeithiol iawn. Ymgom eto gan Miss Jones a'i chwmni. f Mj HUigh Hughes, Miss Thomas, Miss Lizzie Hughes, a Miss Jones. Nis gwn both, i'w ddweyd yn am hon, gun fod y Llywydd galluog wedi d'weyd mai bod yn dawel oedd y goreu iddo ef, ac yn sicr dyma. y jieth doethaf i mtnau Lefyd. Can eto yn llawn o can Cynireig ar y i mi Bregeth Gjanraeg" gan Mr Hugh Williams. Ad»cddiad eto gan Miss Lizzie Hughes, Brynllwyd. Can gan Mis H. E. Owen., Sa em, uwohlaw camnoliaeth Can etc. gan Miss K. Roberts yn odidog a melus ac yn fatm clo ar y (yfarlodl cafwyd pedwiiirawd gan Mr W. Owen a. i barti vn ddiguio 0 a charem ddweyd fod y IJywydid wed: rhoddi dau adrodd'iad arddie-rchog ar y testynau coethedig a ganlyn "Y Gioes Ddu" A "Ac yr oedd hi yn nos," y TIOMJU f.vya.f yn hanes holl nosweithiau y byd Yn sicr pe na fuasai ond y ddau yma wedi eu cael yn unig buasinit. yn ddigon. Terfynwyd y cyfarfod trwy ganu "0 Fryniau Ciieps<iletn gweled," a dyma ydyw eini dym- uniaid: "Melu.< moes mwy eto yn fuan."—Min-y- Mynydd.
BAiNGOR
BAiNGOR Yn Llys yr Ynadon, ddyd-d Mawrth, tros- glwyddwyd trwydded y Ship Launch, Garth, i Mrs Clarke, gweddw y diweddar èrwydJ-edwr. Dynesiad y Nadolig.—Fel arfer y tymor hwn o'r flwyddyn mae y siopwyr yn dangos ailan en goreu, a er gwaethaf y fiaitdi fod: masnach y ddinas a'r cylch mewn sefvllfa led isel, mae yr arddangosiadr an yn drod i fyny yn* dda ag eiddo blynyddoedd o'r blaen. Marwolaeth. — Dydd Mercher. yn Llys Deiniol, Garth, bu farw Mr Evan Meredith Williams, mab Mr David Williams, prif glerc y Mn W. Dtw a'i Fab, yn 20 mlwydd oed. Yr oedd wedi myned trwy ei gwrs fel peirianydd yn ngweitlifeydd y Mri De Winton, Caernarfon, o'r lie yr aeth al y Mri La rd i Birkenhead. Mae liwyr gydymdeimlad pawb gyda Mr a Mrs Wi liams. Llwyddiant Bachgen. — Mae Augustus Rigby. mab Mr Thomas Rigby, 341, High-street, wedi pasio i'r dotbarth eyntaf yn y Coieg Newydd, Rhydycha'n. Mae'r y.-goloruv: th gorawl hon yn cario gyda hi addysg rydd a llelty. Yr wythnos ddiweddaf bu y cantor ieixanc hefyd yn 1: wyddianus yn Trent Coliege, Derbyshire, de yr endllcdd yr anrhydedd cyntaf. Mr Bennett Jones, organydd St Mair, ei baroioi, a bu hyd yn ddiweddar yn aelod o gor yr Egiwys Gadeiriol. Niweidio Coed.—Dyma'r cyhuddiad ddygvvyd yn erbyn Owen Owen ac Owen McDonald yn Lys yr Heddgeidwaid ddydd Mawrth gun Mr John R chards, coedwigwr yn ngwasanaeth Arglwydd Penrhyn. Yr oedd Mr Lloyd Cart.er yn erlyn, a Mr Ellis Davies yn amddiffyn. Ty: tiolaethodd y Rhingyll Owen iddo weled y diffjniyddion yn tori cang-en o goeden yn nghae Abercaseg. ger Bethesda. Dirwywyd y ddau i 10s a'r oostuu bob un a gorchymynwyd iddynt dalu 5s beb un at y nied wnaed. Ysbytty Cymreig Deheubarth Affrica. Yn y Penrhyn Hal:, nos Fercher, bu y Dr. R. H. Mills Roberts, C.M.G., yn traddodi darlith ar y testyn uchod, yr elw er budd Y: bytty M' n ac Arfon. Yr oedd y ddarlith yn fwy dyddorol ar gyfrif y dar- luniau ddangosid gyda'r llrsern. y rhai a gymerwyd gan Mr Mills Roberts ei hunan tra allan yn v rhyfe!. Yr oedd y llusem dan ofal Mr R. D. Williams, Caernarfon, merdh yr hwn, gyda Haw, oedd yn "nurse" yn yr ysbytty. Llywyddid gan y Maer. Ar gynygiad Mr H ■ r;y llywydd Ysbytty Mon ac Arfon. paEiwyd dioichgaanvch i'r darlithydd, Mr R. D. Williams, a'r Maer. Yr Eisteddfod. — Derbyniwyd y tanysgrifiadau canlynol yn ychwanegol at a gyonabyddwyd eisoes —Y Metropolitan Bank, Cyf., trwy law Mr Wil- liam Thomas, manager, .£10 10%; M'wr Ban- gor, .£5 5s; the Bangor People's Cafe Co.. Ltd., £2 2s; Maer Caernarfon (Mr R. O. Roberts), j31 Is; Mr Richard Rc bert, c\1reithiwr, Ca.er- narfon, 10s 6d Mr C. Gi dea. (ieuengaf), Lerpwl, trwy law Mr Will am Is; a'r rhai canlynol trwy law Mri W. Hughes a'i Fab :—Mr Thomas Harrison, Leeds, .£1; Mr J. Wilan, Bishop's Auckland', 5s Messrs Finney Stack- house, Hulme, £1 Is; Mri Vornberger a'u Cwnmi, Cyf-, Llandain, 10s. Cyngherdd Amrywiaethol.—Nos Lun bu gan y Pabyddion gyngherdd er budd eu hysgo1 ddyddiol, y Tad Ratcliffe yn llywyddu. Yr oedd y rba-glen fel v canlyn :■—Part- I. Pianoforte solo, Miss A. Williams; song, "The Holy Oty." M "oS Hogan: song, "The Boys of the Old Brigade," Mr D. Felix Davies; song, "Angus Mac-Donald1," Miss Winnie Owen quartet. "On the Banks of Allan Waters," the Cathedra.! Quartet Party comic song, "Courting the Widow," Mr H. T. Jones; duet, "Excelsior," Messrs W. Jones and L. Roberts; song. "Star of Bethlehem," Miss Evans. Part II. Quartet, "rjhe Little Church," the Cathedral Quartet Party; recitation, "The Beautiful Snow." Mr C. D. F. Humphreys; song, "Nazareth," Miss Winnie Owen; comic song, "New Hunting Song," Mr H. T. Jones quartet, Ffranklynne's Dogge," the Cathedral Quartet Party; song, "Killamey," Mies Evans; duet, "In the Dusk." Misses Winnie Owen and C. Evans comic song, "Nothing New," Mr H. T. Jones "God Save the King." Cronfa Gvnorthvyol y Clerigwvr.—Dymuna yr ysgrifenydd (Mr D. C. Davies, Beaumaris) gyefc- nabod yn ddio'chgar y symiau canlynol:—C;uion E. T. Davies (rhan). 2p 2s; Mr W. A. Dew (rhan), 2p 2s; casgbad Eglwys Penrhyndeudraeth, 1p 33 lc eto Llanfaethlu a. Llanfwrog, 10s; eto Bet- twsycoed (ail gasgliad), 2p 14s 10c; eto Mallwyd 7p Is; eto Dolgellau, 8p lis; eto Landinam, 2p 6s. I'r Queen Victoria Clergy Fund: Dr. Charles Grey- Edwards, 1p; Mr R. Bennett, Beaumaris, 1p Is. Cyhuddiad o Dwyllo. — Gerbron Mr Thomas Lewis ac eraill, dydd Mawrth. dygwyd Mr E. G. Holland ar amryw gyhuddiadau o gaffael nwyddau drwy dwy 1 honiadau.—Erlynai Mr Dew ar ran yr heddgeidwaid ac amddiffynai Mr Huw Rowland.— Dywedodd Mr Dew fod y gwahanol gyhuddiadau yn erbyn y earcharor yn golygu y swm o 15p. Yr oedd wedi bod yn byw yn Sedigeley, ond daeth i RI1- ha\vsder yno, a chollwyd ef yn sydyn. Cafwyd ei fod wedihyny yn byw mewn ty yn Smethwiok, gyda dodrefn benthyg. Anfonodd lythyr oddiyno i Mrs Thomas, Llanfairfeohan, o berthynas i dy oedd ganddi ar OKKKI. Ysgrifenid y llythyrau ar bapyr yn dwyn yr argraph "Scott, Holland, a'i Gyf., hysJbysebwyr." etc. Gadawodd y earcharor Smethwick mor sydyn ag y gadawodd Sedgeley, a chymeroddl ei drigias yn nhy Mrs Thomas fel lletty- w r. Ar sail ei honiad fed; gan gyfreithiwr o'r enw Bellingham arian iddo mewn "Jaw Thoddodd y wraig fwyd iddo, a thai odd ar ei ran lip 10s 8c, rhan o'r swm yn arian benthyg.—Rhoddwyd tystiolaeth gaa Mr Bellimghum, cyfreithiwr, Oldbury, Worcester- shire, i'r perwyl iddo weithredu dros y cyhuddedig yn y mater o werthu "cylch" trafoeliwr maenaohol, —'i'raddodwyd y earcharor i sefyll ei brawf.
BIDTHESDA.
BIDTHESDA. Arddangosiadara' Nado'ig.—O'r braidtd nad oedd- ym yn rhyfeddu at ysbryd colonogol ein masnaeb- wyr yn anturio i barotoi y fath amrywisieth mawr mewn deifnyddiaui or gyfer gwyliau y Nadtol'g yn ngwyneb cyflwr isel masnach yn y lie. Y cigydd- ion a dynasant allan omi. Y eyntaf a dynodd ein sylw oedd y masnachwr llwyddianus Mr Wil'iam Thomas, gan yr hwn y mae cigoedd o ansawdd rhagorol. Yr oedd ganddo dri o eidionau o faintinli mawr wedi eu lladd, gydag 18 o ddefaid a oliwech o foch porthiantu"1. Yn ei ymyl mete mis- nacbdy y fonedd pes Mrs J. E. Jones. Mae gan Mrs Jones fasnachdy llawn o gigoedd gyda golwg yblenydd arnynt. Yn nesaf deuwn at fasnachdy Mr Rowland Jones. Yr oedd yntau wedi tynu allan yn dda, a gitroedd grrortk edlrych arnynt. Ond roae yn debyg y rhaid rhodda y flaenoriaeth o ran ei nwyddau amrywiaethol i Mr Roberts, Siop y Farchrad. Yr oedd' ganddo ef, heblaw cigoedd rhagorol. amrywiaeth o dda pluog, sef gwyddau, hwyaid1, etc. Yn nesaf daw siop Mr John Jones. "pyrk butcher." Yr oedd golwg hardd ar y siop hon, wedi ei gorlenwi a'r cigoedd goreu. Eto, mae masnachdy a chyfleus Mr Price Davies. Yr oedd ganddo yntau amryw- iaeth o gigoedd rhagorol, a thrwy fod ei siop mOL fanteisiol yr oedd yn gallu dangos a,11M1 ei nwydd- au yn olygus. Yn daw masnnchdai Mr Griffith Evans a Mr J. R. Jones, gan y rlai yr oedd darpariaeth benigamp o gigoedd. Nid oes genyio t-nd gobeithio y bydtdi iddynt i werthu eu nwyddau. ac na fydd i'w hanturiaethau droi yn golled iddynt. Cymerai ormod o ofod i enwi y chwegnwyddwyr bob yn nn; aigon yw dweyd iddynt oil wneud a allient er gosod eu nwraiebdai aH:m mor ehwaethus a deniadol ag oedd bosibl. Y diUedvddion eto. yr oedd amryw o honynt hwythau wedi gwisgo eu ffe-nestri yn hynod eh waeth us. Dymunwn ^yyliau Ha ven a difvr i holl ddarllenwyr y "Chvalia" yn Metbesda. Ei Ijadd gan chwech o'r gloch nos Fercher diweddaf ymwe'wyd a Bethesda ga-u ystoim ) Ira a chenllysg, yn cae ei dilyn gan foilt a. tharanau, a pharhaodd am rai oriau. Ym- ddengys fed Mr John Lewis, mosnachydd, Peny- graig, Braieh Melvn, wedi myned gyda Twyth o ]0 i Pen'ralt. Mynydd L'andegai, pryd y torodd yr ystorm allan. ac odklieutii ohwech o'r gloch bu i fellten dara ei geffyl fel y bu farw yn ddiatreg.
|CAEilN AKt'O-V.
CAEilN AKt'O-V. Marwolaeth Ciidben Llong.—Daeth y newydd i'r dref ddydd Mercher fod y Cudiben Thomas, meiftv y rrng "Wj'jinstav," wedi marw ar Ynysoedd Falkland. Yr oedd y llong ar ei ffordd i Hamburg pan gymerwyd y cad'ben yn wae\ ac ar y 12fed cyfisol rhoddwyd ef ar y lan yn un o'r ynysoedd hyn, lie y bu farw yn mhen tri neu bedwar diwrnod. weddw. Cerddorol —Mae Miss Annie J. Parry, 5, New- street, organyddes Engedi. a Mr John Jkhu Owen, Church-street;, wedi pasio arholiad Cymdenthas Gorphoredig y Cerddcarion, y flaenaf gydag anrhydedd. Dr. Rogers oedd ahraw y nail, a.'i ehivaier (Miss E. G. Owen) fu'n parotoi y lkuLL Y Temlwyr Da. — Yn ngkyfarfod y gymdeithas hon nos Lun daidlenwyd papyrau .gnn Mr D. G. Jones, Garaon-street, a Mr W. E. Williams, Ar- fryn. Yn ddiweddar bu dii^rwyac-t'li: o'r deml ar ymweliad a gwahaaiol gape au y dre.f i'r amcan o bwyso ar eu baelodcuu i dd'od yn aelodau 03r urdd, a deadlir fod llwyddiant wedi bod ar yr ymdrecih.
(JijMAbS.
(JijMAbS. Marwolaeth.—Drwg iawn genym gofnodi marw- olaeth Mr Edward Jones, rrab Mr a Mrs Robert Jones, High-street, yr hyn gymerodd 118 nos Sul, y 15fed cyfi., yn yr oedran cynarol o 20ain. Th. oddef odd1 gystudd hirfaith yn gwbl ddiirwgnach. Yr oedd yn "ddioddefgar mewn cyst-udd" -)"n ddi- oddefgar a thawel fel y gall Cristion fod. Bu vn ymdrechgar iawn i geis;o gweiihad, ond hen elyn arafaidd, twyllodrus y ddynoliaeth or diwdd, a crfu. Mor frau ac ansicr ydyw hvwyd Yr oedd yn faohgen Ieuanc addfwyn a boffus gan bawb Gwyr erbyn heddyw heth ydYN bod yn hocl-iach yn y wlad He na ddywed neb o'i phreswylwyr C :af ydwyf. Dydd Gwener. yr 20fed cyfiol rhxln- wyd yr hyn oedd farwol o hono i orphwys Tn Ngliladdfa EbeTiezcr (A.), Llanfechell, yn mlrresenoldeb tyrfa barchus. Gwa: anaethwy'd gan y Parch J. S. Evans (A.), Rose Cottage. Heddwth i'w lwch. Marw'n mcreu bywyd tyner, Dyma hanes Edward fwyn; Fel blodeuyn y daeth allan, Y na angeu wnaeth ei ddwyn; Bu yn hir yn nychu'n dawel, Siriol oedd dan liw y bedd; Hiraeth sydd yn dweyd ei brofiad Ar ei 01 vn diriit ei wedd. -Ap. W
I LLANFAIR M.E.
LLANFAIR M.E. Cymdeithas Ddadleuol. — Y mae Cymdekhas DdadLe>uol ac Adloniadol wedi ei sefydlu yn yr ardiol uchod, dan yr enw "Cymdeithiw? Ddiidfieuol Ty'nygongl. Y mae Mr Ellis Jones Griffith, A.S.. yn garedig iawn adda-w bed ynywydd y gymdedthas, a dyfod i'r ardal yn ystod y, pauaf i roddi anerchiad i'r aelodau. Cyn ha iwyd y cyfar- fod eyntaf yn Ysgoldy y Bwrdd dro yn ol, a chaf- wyd dadl fAvd a dyddorol ar y cwestiwn "Pa un ydyw y mwyaf dylanwadol y pwlpud ai yirte y wasg?" Darllenwyd papyr hynod o dda. o blaid y pwlpud gan y Parch J. Tywi Jones, a daxUeuai Mr J. R. Hughes dros y wasg. CymeTwyd rhan yn y da) gnn y Mri H. Williams, Owen Roberts, Evan J'<8 William Will ams, Richard Owen, Richard Hughes, W. H, N. Hughes, a. Mifi Roberts. Wedi ymranu. cafwyrd fed y wasg wedi cael y fuddugol- iadh, trwy fwyafrif o dri. Yr oedd y cyfarfod wedi cael ei fwynhiwi yn fa.wr gan y Uuaws ocdd ya breseinol. Nos Wener cynha iwyd cyfarfod amryvviaethol1 yn YVgoidy y BWTdd, dan 'ywydd- iaetito ddeheuig y Parch T. Parry, enrad. lhfwyd qineuon gan Misises RobertSi, Ypgol y BWTdd; Catherine Wiliiamsi, Mary WiU ams, a. Nellie Roberts, a. Mri W. D. Williams, Moses Williams, a. W. H. N. Hughes. Moron Llugwy ad'- roddaad penigamp. a chafwyd adroddiadau hefyd eran Mr Humphrey Evans, a nifar o gystadleuoiertha« Vliiyrus ac adloniadol yn ystod y cyfarfod. Drweddwyd trwy ganu "Duw gadwo'r Bxejitn.
LLA^GbFNI.
LLA^GbFNI. Cymdeithas yr Athraw^cn. —Cynhaliwyd cyfarfod blynyddol y gymdeit-has uchod yn y dref 'hon ddydd Sadwrn. Etholwyd v swyddogion canlynol am y flwyddyn n-f^tif :—Llywydd, Mr T. Jci«Si, y Bmrdd, Gwa ehmai; ivdywydd, Mr W. H.ghes, Ysgol Genedliaethol y Gaer>veoi; trys-ctrydd, Mr R. G. Oldifield, Ysgol Genedlaethol Llangaffo; ygrif- enydd, Mr D. Pryse Jones. Ysgol y BwTdd, Niw- bWTch; gohebydd' Seneddol ac i'r War g, Mir R. Lloyd, Ysgol y Bwrdd, L'angefn: ysgrifenyddes i'r gronfa elusenol Mrs Michael, Ysgol y B-wrdd, Caergybi Pwyl'gor Gweinyddiadol, Mri 0. Roberts, Ysgol y Bwrdrl, Caergybi; G. W. Senogles1. Ysgol Genedlaetbol Port-haethwy; R. Davies, Ysgol y Bwrdd Lhingefni; D. Taylor, Ysgol Genedlaethol Llangefni, a P. Roberts, Ysgol y Bwrdd, Pentraeth, yn ychwanegol at y swydd- (Kgk,fli. Enwyd Mr T. H. JODæ, Finsbuxy, am is- lywyddiaeth Undb Cned aetJlOI yr Athrawon. Mr H. Ivewis, Llangollen. a enwyd am adran Gymreig ar BwyUgor Gweinyddiadol yr un undeb. Penod- wyd yr ysgrifenydd i gynrych 01i y gymdeithas ar Undeb Athrawon Diosbarth Gog"edd Cymru. Pawyd; pleidlaisi o gydymdeimlad gyda 'Mr J. Wil iams Ysgol y BWTdd, Ty'nygongl, yr hwn oedd yn vmddiswyddo oherwydd afiechydl
LLAiNliHYDOLAn.
LLAiNliHYDOLAn. Rhodd Nadolig. — Dydd Lun, yr loog cyfisol, cyr-baliwyd cyfarfod; cvhoeddus yma. o dan lywydd- •a..fh y Parch J. V. Williams, ar yr aeUysur o gyflwyniad ani'hsg i'r plwyf gan Mr William jhomas, Bootle. Ie, rhedd, ao un barhaus, i'r plwyf. oofier, ac nid' i berson neu bersonau imigo-1 fE-I y cyfryw. Nid wyf yn gwybod am gymaint rhodd ar y gwyliau a hfD sef, fel y gwel pawb, ac y tystiai y dyeithriaid oedd yn bre^enol a.r yr achlysur, nad yw yn hawdd gweled., ()8 o gwbJ. ei thyffelyb yn Nghymru, hyny yw, aiirheg o ysjroldy eang, yn nigliyda^g adran i'r babancd, ty hajvMi i'r ysgolfeistr, adeilaiiau a'hvnol, yn cynwys ystafell i'r plant i fwyta.. ao un arall i fyned idùi a.r ddrycdn, yn nghyda.'r tir, a phob peth yn yr arddull diweddaraf, a'r ewbl yn "rhood ac yt. rhad," gwerth y rhai nis gall fod; nemawr, os dim, yn fyr o ddwy fi! o bunau, debvgwyf. Gwyr y maykfrif o'ch diarllieaiwyr, o bosibl, mai genedigol o'r plwyf hwn YW Mir Thomas-, yr hwn sydd, fel y pnLj r.r aelilysu-ron blaenoro1, nid yn unig yn caru ei blwyf genedigol, (JJd ei genedl a thystiai wrth gyflwyno drosodd weithaedoedd yr eiddo gwerrhfa:wr uchod i'r Bwrdd Ysgol, fel cyu- iyth»lwyr y plwyfolion. ei fod yn sicr fed ei roddi ya gvma:n £ ú bleser iddo ef ag oedd ei ddarbvn ga-n y cyhoedd. Gymamt o ysgafnhad yw hyn ar leichiau y tre+hd alwyr—.darparu yn rhod ar gyfer eu plant ysgoldy iaen, hyfryd, cyfl^us, a ehyfaddhs yn mhob modd i gyfarfod a gefynion y Bwrdl Addysg. Y mae gwaith y cymerwyr (contractors), sef y Mri Hugh a John Williams, V Vrcnd-eg Lh- rhyddlad, o'r fath fwyaf gorplienedig a ha.rocr oddi- fewn ac ')dd.ial'an a ellir weled ar laixbyv*- adeilad- xiu Y cynllunydd oedd Mr Joseph Owen, Poatli- aethwv, yr hwn a wnaeth ei waith yn rhagcro'. Y&grifienai Mr E. Roberts, aroiygydd Ei Fawrhyd". dros ysgolion, ei bod yn awr yn dÜ-gyn ar y treth- daJwyr ac raiII, fel cydinabyddiaetli feehan o roddi ddigymar Mr Thomas, ac o ofal am fuddianau goreu eu plant, i'w hanfon yn rheo aidd i'r ysgo1, a dar- par "sibaff" digonod ac effeithiol o athrawon, i roddi iddynt addysg drwyadl a d call gar, fet y gallont ddial eu tir yn nghyiiyiP-gais gyffredinol bywyd. I'r un perwyl yr argymheilai Mr Thomas, yn nghyda'r Parchn. J. Roberts, Tai Hen J. Hughes, Caergybi Mr J. Lewis, Y.H., Llanllibio; Dr. Edwards, Y.H., Mynjrdd-y-Gof Mr L. Hiasghes, Y.H., Amlwch, a. Mr R. Gardner. YR.. Valley, y rhai oeddynt oil yn bresemol. Rhoddiai Mr H. Hughe?,, Tyddyn-y-Waen, Llanrhwydrvs, hanes dyddorol am addysg yn y plwyf, a'r brwydro a fu yma am addysg anenwadol, yr hyn. o'r diwedd, a gc-ronwyd a llwyddiant. Pwysai Mr Hughes, Anvwch. ac yr angem-heidi-wydd o roddi adldysg fal nachod i'r oes sy'n cadi. Yn wir, go-fynid hir anuer gtai lawer yr oedd prif nodwedd haddysg elfenol yn lknydncl. Teim'ir yn. awr fod eisieu mwy o'r elfen g«lfyddydol ynddi., a-c ym- drechir gwella. Peth arall a 'bar wydiau llawen a blwyddvn newydd ddia i rieni ac ewyllyswyr da plant Llanrhyddlad, yn ogystal a'r plant eu hunain, yw addewidioin Mr Thomas i roddi i'r uchaf a'r ail yn mhob safen wobrau blynyddol o bum' swiLt i'r naiil a hanier hyny i'r llail, ac*hefyd i ddau yn mhcb un o'r safon a. fyddo wedi bod fwyaf o nifeT o weithiau yn bresenol mewn blwyddyn. Rhodd- wyd ar achlysur yr agon ad de gan foneddigesau yr ardml, nid yn unig i blaiit/yr y>g-;>l on-a li- fyd 1 ba-.vb a ddymunent gyfracogi o hono. Y mae boneddigesau Llanrhyddlad! yn tm eu hael- ie-ni medrusnvydd 5m y cyfeiriad hwn.
PENRHOSGARNEBb (Bangor)
PENRHOSGARNEBb (Bangor) Cyngherdd Ysgol y Faenol.—Cynhaliwyd y cyng- herdd am y 24ain flwyddyn er budd -or Ysigjc-l Sul H ysgolion dyddiol yn Ysgo-1 y Fa<jno!' nos Fercher, Mr Harold Baghes yn llywyddu. Er foci y tywydd yn nodedig o anffafriol, yr cedd y lie wedii ei orlenwi, yr hyn ddangosai yn amlwg boibi- rv/vd l: y owrdd blynyddol hwn. Yr oedd1 y rhaiglen hefyd yn bur uuiyniadoi, a. cheid amo enwau y Misses M. E- Hughes, M Pntohord, Wimnie Owen Augusta Williams, Mri H. T. Jones, Bab Davies. Ferguson Jones, D. Felix Davies, Hwfa Wynn Williams, C. D. F. H;:m- phreys tw; E. G. Owen. Cafodd Mr H. T. Jones hwyl faiwr gyda'i ganeiaon digriiol. Bu Mr Humphreys yn dra llwyddtian.us gyda'i adrodd ad o "Carlo: yr oedd wedi cae porti i ganu v pe-nill Yn y dyfroedd a'r tooiau" ar y don ac yr d yn taro yn dra effeitliiol yn yr adroddiad. Ch-nodd y foanexM'i.gesau a enwyd hefyd er bodd'had cvffredinol. Rhoddodd' Mr Bob Davie. a Mr D. Felix Davies ddadganiad da o "Excelsior;" a chafodd Mr Ferguson Jones aifael ar y cynulliad gydai ganeuon Cymraeg doniol. Rioddodid Mr E. G. Own unawdau a.r yr "ocarino," ac yr oedd y "Gwcw" panddio yn dda iiuvn. Y gramo- phone. gan Mr lhda Wynn Williams, a gyrodd ba-wb i chwerthin yn galoncg. Y cyfedydd ydoedd Mr W. R. Jones, yr hwn roddodd foddi on- rwydd hollol. Yr oedd y cyngherdd yn mhotb modd yn llwyddiant mawr, y mae Mr Peter Ixlwards, yr ysgolfeistr llafurus, a Mr Robert Parry, dtirllenydd lieygo', i'w ilongyfarch am ddar- par g-.vledd o'r fath i y lie, yn y rhai yr o- id amryw fbned'ige?Oju a. bomeddigion. o'r cylch.
PORTHAb;THWY
PORTHAb;THWY Y Ijanfa.—Parthed v. mudiad yn ffafr odcilodu ghwifa newydd, etc., yn Mbortbaethwy, cymerwyd "poll" ddydd Gwener pa un a ddylid cei>io "pro- vitior.al order "ynte ca«l Mesur Seneddol? Can- lyniad y pleidleisio oedd: Yn ffafr Mesair Seneddol, 349; yn erbyn, 128. Y Selri Rhyddion.—Cymei-odd yr "insta,7ation blynyddol yn n-glyn u, Chyfrinfa Mon (1113) le ddydd Liun c-yn y diweddaf, pryd yr urddwyd y Brawd. Job!! Edwards yn a'r Brawd Hornby cedd f/wyddog yr urd-do. Peaiododd y W.M. ei swydd1- ogion. fel y canlyn am y flwyddyn:—I.P.M., Br. T. West-lake- Morgan, W.M., Royal Leek, Pro- viroial Gruaid Organist Mark Lodge of England S.W., Br. Griffith Williams; J.W., Br. Harry Humphreys; S.D., Br. Gregson, Bangor Uchaf; J.D., Br. W. Lovatt, Bangor; J.G., Br. Hughes, GadJj-s; Org., Br. John Jones; Ysgrifenydd, Br. Walter R. Jones; Tyler, Br. Powis, Bangor.
Y ALLEY..
Y ALLEY.. Trenghoiiad.—Yr wytlnios ddiweddaf cynhaliwyd trengholiad o flaen Mr Roberts, yr is-grwner, yn nglyn a marwolaeth Private Thomas Sweeney, 2:id Battalion Royal Dublin Fusiliers. Yn ol y dyst- iob..eth a roddwyd, yTnddengys fod: y traucedig wedi ganio ddydd Merciier yn Southampton o Ddeheu- dir Affrica, a gadawodd ddydd lau i vmweled a'i berthynasau yn Belfast. Pigwyd ei gorph. i fyny yn ymyl y gledrffordd ger y Valley ddydd Gwener. Tystiodd y Private Richard Norman, o'r un gatrawd, ei fod wedi cyd-deithio ar tranced'g o Gaer. Yn fuan a.r ol gadael Caer syrthiodd y tyst i gwfg. Yr oedd datU filwr a dau ddyn arall yn y ceibyd. Pe bua-mi unrhyw gweryl buasai ef wedi d'pffro. Nid cedd gan y tyst unrhyw ddrychfeddwl sut y syrthiodd y traaicedig a lan." Ni chollodd ef hyd TIlfS cyrhfleddodd yr agerlong Dublin, pryd y da-fth Lanoe-Cbrporal Keown, a d'an ofal yr hwn yr oeddyrt., a gofynodd i'r tyst pa le yr oedd y trancedig, a dywedodd ei fod wedi yniiromio ag ef ddiweddaf yn Ngbaer. Dywedodd H. Roberts, "cruard," fodl UI1 "o&mpaptment" yn y cyflym- gerbydivs foreu Gwener yn llawn o filwyr. Ni ddi.g.vy,(1,1,rOi"¡ drim o bwys ar ol goilwng un milwr al a.n yn Rhyl. Cyrhaeddodd y tren Gaergybi am har ^r-a- > r wedi tri yn y prydnawn. Dychwelwyd rheithfam i'r perwyl "fod y trancedig "wedi cael Tnarwo'l«-~t-h. ddamweiniol mewn canlyniad i niweid- iau a ddterbyniodd trwy syrthio allan o'r tren.
[No title]
PIXSAIIFAU 1,iiWYI>D TYWY80G OYIL,,C. I Mae yr urJiod yn ddarlirn o beisarfam (coat-of- arms) newydd Tyvrysog Oymiru vn cynwys arno yr ycdiwanec-iai o'r ''Ddrai^ Gocii'' e-r oyn- rycliioli Cyi.-i rn. I rycliioli Cyi.-i rn.
[No title]
MR G. W. doe SAULLES, Oynllunydd yr Arian Bathol newydd delecap-i i arft.nad ddeohawi 1902.
[No title]
raYI^GOiLDD DYDD Y OOHONIAD. lla-e manylion trefiHadau y ICloroeiiadi yn caeti eu m-axidol ben ie-rfynu, ond fe gymcr bob dydd o'r chwe' mis n-esaf i'w cwblhau. Bngraifft yw y darlrn uchod o'r mocid y bydd. I ion a phendefi^esau ffafredig Nve,-Ii ymwv-co ar yr avlilysur dyddortd.
[No title]
YR YlORM DDIWKDIKVR. I r. ortread;t v darhm 5kTrn Mi o'r hafce, benry.] gan yr ystorm ofnadwy o wymt, tic., a yseiilxxid r- > y wlad h -*j yr v^thnofi a r l.'hii&ii—fed yr redd y llrw-ch'eydd dot ihai i'vri¡j i fyny, ewifrau y paLU4)y-r eu tori, a ihrafni-diaetdi cllj ei leslieirio dr-.ir~ arnseT.
[No title]
Y a\DFEIl;i>_r BIRItlisi HAMILTON. WeLe ur- of cad'ridocion Pryntinig cmwooaf •ydd yn awr yn yn.laid yn erbya y Bwe>riaad. _\13.8 y m hv.n pyda'i wiliydri wedi tynu pylw inawT yn ddiweddar: y ma ? wcdi ac yn p.irhan i roddi cc^fa dda. i'r Bweriaid.
Y MIS YRTOiiMUS.
Y MIS YRTOiiMUS. Mfie Mawitb a 1 stocmydd mstwrmn Yn ohwa^u a'i cthwym awelcm, Gon fygwtih difa pob petii fy-yr k)y,n awr o rjrw gpiuroti.
[No title]
CYNK YC'E IC L WYE -L- Y-, Y GYK- ,HAJ)LEI)1) AH SFvYoIi YS BRUSSELS. Yn Brusscds. yr wyihnos ddiweddaf, ymgyn- rilodd ■cynrychiclvrvr Ga-Ilureid Ewrcp i drafpd ddddymiad y G^r.tiniylal Beauties; x-hod yo.. ydym yn oydwyao lli:n y tri-wyr dit- -ia. fenwyd i gj-nryrh-ioli Pryd ain. Yr uw-cliaf yr Mr K. C. Plir;)]; C.R. c- :i Llrscenhadwr yn BrnesaLs y a-r y h, Merile Lub- 100k. K.C. M.G.. a'r r.n ar y dde. Syr H,(-Wy Primrose, K.O.l5.. t-adeirydi BwrdiiA-r Inland Revenue.
[No title]
ARGLWYBD RrSEBERY YN CHESrHR- FIELD.
[No title]
TRIO BKIF GEFjv YR A liVi LY3XD ROSEBERY. Yr uchaf o'r tri ydyw "'r E. H. Asqnxtik, I i A.S. y '¡YJTl'l''¿':hH ar y ch:ilh, Syr Edward Grey, Barv/nie. A.S. a'r un ar y dde, Mr R. Per-ks. A.S.
Y LAMP.
Y LAMP. (BuddugoL) 0 luuddol law celfvdryd—rhyw ail had Ydyw'r lamp nkubryd Olcwaidd waw1 hi a d'Td. A 110S mewn anghof -yd- Iianfachraeth, Mon. T AL ALAV. JAla, CAR-OL NADOLIG. Pan ydoedd gobc-thion dynoliaeth Dan kni tywydwch y nos, rr eutrydh daf-th ^redigaeth, A dorwyd g;\n cedd d os-; Ac yna pan giiiodd y feresi d-i'- 3en, I>a« th Haul y Cyfiuwndor i e try oh y men. Gwaredwr a ay;-n-yd yn M thi'em, Mts-sia'r pro<phwyrdi yw Ef. Gan hyny i ddatq-a-'i Ei ant-htaxx, Cydunwn ajr fTgyJ y- iw-f Clodiorv,-u ein Ct-.idwad. ein dyled fawr yv, Ac eiliwn mewn nxilant Ogonknt i Ddirw Ein Ceidwad yn a welwyd Mcnrr. pre-'vt a 1 t. o d waal Ac iddo gain d-dwth-on evflni-vuwyd Addodad a rhoddion yn hael; Rhiown ninau fel^cethioa y c'lr.-rain einbryd', Ar dalu .gwaropa^th i B-vzwr y byd. TrrtTo" tangnefedd a a.nwy[t', Ac iddo lrwxdiaelh sydd gref, Cyrcho-rwr. wyd,— Mab Uniganedig y Ntf; A'r wrth <dyod i'r udar-ar i fyw, Oedd a-dter dynoiiat-th i i;e- ■; h a Duw. I Fethl'em, yn nghv,-<>ni'r VawD !hyd<?r a"'1;t yr o Ill. Wll pryd Awn ninau lei gwir bevhadnric d* J gei«o Gwartdwr y b- d Mae oawl yr eagyl uwch ma ydd y llawr Yn pari llawenydd o mwy-z*. ya a w-r. rhyfeddwn 1 ikii: v» do'd Txa-dd-angos n.vnvn c.i,awd, 0 Am ^Prwdiin y ;d>l rz. F-vxr-i Y nwoead ddifgynedd i'r d»Jttf<wr at ddvn, y Gariad Tra",r; v o- nn. ù<rpwl. GiVILY-d M/^TLiFARK
-UTH LLYTKYR- GLI DYDD.
-UTH LLYTKYR- GLI DYDD. Yn y Deyrnas Gyfim-ol y 2: •.•O.COO o lythyr- dud .vyr, yn njivrrs :wy ■ yn j 3.600,000.000 o lythyra^a, p^ara.», par^Si. s-yioynou, cydch-iytayrau. a r><. y :daiuwn yn. -aed haiiion &Haa o'r f-»y..>reydd. llyn gyfartal-edd Idynyddo. "i'y^iyT-glBtl- vdd o 60,000 o ly;hyrar' et. :i 200 y dydft. ivi, h gwrs, mewn tref fawr, y 11_<1. pob ElytJiyr- ^•udyd-d yn niyne a datra y HythyT--hidydd yn -1 a lla-w»r llai. "in Lii.am y Tiiae- y d'rdd yn ■vmeryd 5000 o y. vn ddvdd- ;o-i ar gyfartaledd,
[No title]
-(.t--r-r::z>J Gw€iiiiaGaT: Pa.rii5as yr N 1y7t-.ru.— :3ob wvl_hjii>s- tyvtiolasthan ycl -d 7. c-h h cyho«4di y newydd ;a:i'i-roD p-r.-t n-rr; y ibyfedd- sym w< in h-sfft itlii- 1: jfr WilJuuns' pin.^ pills for }>d<- Ma.- y pdtm- M hyn «' -i, gwoi.a y parys. ,0- :or atasy. :-rydc •x-.i od-«ir cliod^dc y v r j ritki-te. darfo,- vr ymyscru-- fr ^Syfaint. g,vaed d^dedd, nerfcl cyffmiinoi, call archwa^ta. ctmadttii. v g, 'on, poen- att yn y cefn. cur nerfe-dd-'yT? y pnl a nauxaW. arieiliad cynarol, pob SurS r, wenflidau bknywa^d a fcystona. y, ,i-rml1U hyn yn ir ac 1iid- vr, wfcittiol. Nid yn wor.v.Uu-i c.iur gyxla enw llawn Dr. Vvdhams p-nk yd. fc.x jxOe peopie, ac a TtTldu ffcry]IWJT. a crnn v D?. Williams* MHic:r,.f Cor^ny, 46. R^hcm Va-dua-. Lor,.iWt fc-.C.. yn 2s 9c r b-lvvl a d. 1^. bWtimd sn 13, 9c, Nid Dr. pdi* rdyTj ^dr; ^yrl2wch hwyra n wig yn atefcoi ipnc canedig lei y d^gr;ii.- u-d-- yr aa t^oalen ceir manyiion P-" -ad rhyfeddol jra. Mhontypndd. J -•
C A Ki h G YIH~~
C A Ki h G YIH~~ Ymgyrch y Mil Ardystiiuu. Yn nglyn a'r symudiad hwn cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn y Neuaddi Dreio. Fawrih diweduaf. Cymer- wyd y gadair Dr. K P. Edward: Mynydid-y- Gof, yr hwn a agorodd y cyfsnTcd gydag araeth- ragorol. Cafwyd areithiau hefyd gan- Mr John Lewis, Llanllibio Parchn. D Kingsiaad; E. B. Jones, Mount Pksi«uit; J. Hughes, House, ac R. Rcwiands, G-Ayufa. Uwi;aeth yr holl skrad^T eu rhan yn ardderchog. Yr oedd y neuadd yn orlawn. ac ugeiuiau yn inethu myned i mewn. Hyderwn y byd-a i'r cyfarfod adael argraph er daioni ar bawb yn brcstaio Lladrad.—Mewn dau lys ynadbi arbenig a gyn- haliwyd yr wythnos ddiwocklai cyhuddwyd y pcr- sonau a gaadyn o Ladrata gwyddau a t.vrcies o longau cwnmi y rbeiiilVrdd. Y mae iivrytkr o'r cyiryw yn dyfod drosodd o'r Iwcrddon y dyddiau hyn:—.bomas Hughes, lr.orwr, 25 Henry-street; W. G. Edwards, morvvr, Greouore-teiTace, a John Roberts, "carpenter," Eoian.l-t<-rrace. Gchiriwyd y tri achos i'r llys nesaf, a go'Iyngwyd y rhai* a gyhuddid allan o daill feichiafon. Angladd.—Ymgynuilcdd tyr a bs-rcli-ae i orfsaf y rheilffordd brydnawn Linn diweddaf i dalu y gyrn- wynas ohif i Mr Ricliard' Joins, -gynt o Regent House, ond a. dreuliodd yr wyt-h mlynedd diwe-ad'af yn Mliorthaethwy. Yr oodd Mr Jor.t'.s yn br^ger-h- wr cymeradwy gyda'r Annibynwy r, ac yn fawT ei barch gan bawb ar lanau y Fenai. Gwa-anaethwyd yn yr angladd pan y Parclui. E. Cynffig Davies, M.A., W. Griffith, E. B. Jemes, H. ,'). Jones. Llan- gefni T. Evans, Amlwch; a". Charles Williams (M.C.), a J. Williams (M.C.). Llwyddiant. Cerddorol.—Yn mysg y rhai Uwydd- ianus i basio arholiad y Loudon Co lege of Mueic yr wythnos ddiweddaf da genym weled enw 1\1]&< Alice Ann Roberts, Thomas-street, o'r dref hon. Fe eniHodd farciau llawn ar amryw ofyniadau, a phasiedd yr on gydag anrhydedd-. Ei hathraw ydoedd Mr E. D. Lloyd, R A M. Mae Miss- Ro- berts yn adnabyddus fel cant-ores odidog, a dymun- wn iddi lwyddlant mawr eto yn y dyfcdol.—Tref- WT.
-_--_----..--____----PHILEMON…
PHILEMON BLACK Y LLEIDH. [Gan John Owen, Lland}-frjdog.] Yn y flwyddyn 18— yr oeddwn ar daith drwy wlid ■ wstralia. Y pryd hwnw oedd ond ychydig o reilffyrdd yn bod vn y wlad eang grybwylledig; ?an hyny yr oedd teithio o'r naiil fan i'r 11 all "HeIdi yn waith lIe. I arafaidd, hefyd yn dra pberyglus gan fod yn y wJad gymaint oladron, y rliai nad oedd hywyd dyn yn amenach yn eu na b) wydgwybedyn. Un diwrnod yr oedd genyf daith hirfaith cyn y cyrhaeddwn y drel agosaf i'r hon yr arhoswn ynddi ar y p yd Dywedai y trefwyr wrthyf ybyddai yn otynol i mi deithio yn gyfiym os oedd- wn yn meddwlcyrhaedd ydrefgrybwylled- ig cyn y nos, hefyd fod er y fiord 1 goedwig tnfiwr yn yr hon, meddeut hwy, yr oedd adrou beiddllar yn llochesn. Pan giywais hyn dechreuais ofru, canys gwyb- um yn flaenorol i hyn beth ydoedd teithio drwy goedwigoedd Awstralia yn y nos, ac yr oeddwn, byth wedi proti o hyny. yn d.A g-^chelgar rhag bod eiiwaith 11. feddianul ar yr un profiad. Tra yr "erldwn yn ceisio penderfynu pa un a gvchwynwn ai peidio daeth meistr y gwfsty a tat gan fy hysbysu fod yn y ty < dyn eisieii fy ngweled. Horchymyn<ii inau jddo ei arwain i fewn i fy ystaleil, yr hyn a wnaeth. Hcreu da i chwi, Mr Louis." ebe efe wrth, f, ac ychwanegodd mai Jackson yd oedd ei enw, hofyd mai ei negca gyda mi doedd cael fy nghwmni i frned i Hio de- Gross, sef y dref yr oedd arnaf eisieu myned iddi y diwrnod hwnw Gan fy mod yn cael Mr Jackson yn wir foneddwr yn mhob ystyr cytunais ag ef, ond nid cyn ei hysbysu o'r hyn a glywswn gan y trefwyr am feithder y daith a heryglon y l; oed wig. "0!" ebe Mr Jackson pan glywodd hyn, "yr wyf fi yn ddigon cyci nabyddus a'r daith, a phob tro y bum yn ei theithio gellais gyrhaedd Rio de Gross cyn gwyll y DOS; ni welais berygl o gwtl yn y goedwig. Gwnewch eich hun yn larod gynted ag y gellwch, Mr Louis, mae yr amser yn barod wedi rhedcg braidd yn mhell, ond os cychwynwn heb oedi ilawer m) fi a'ch sicrhaf chwi y byddvn yn llwvddiai.us i gyrhaedd yno vn ol eich dymuniad." Yn nihen ychydig wedi hyn cychwyn- asom ein dau ar feirch. Wedi ymgomio am hjn a'r liall tynodd Mr Jackson new- ydaiaduron o'i logell a rhoddes un o hJlIJllt 1 mi. Dechreuasom e rych dros- tyut, gall adael i'r meirch fwy o amstr i (leithio, oblegid yr oeddym yn gweled fod yn angenrhaid arnom wneuthur fel hyn a hwy neu beidio a bod yn llwyddianus i gyhae<id pen ein taith gyda hwy. W edi aarilen o honof yr hysbysiad nrawychus a ganlyn yn y newyddiadur tvnuis sylw JNlr Jackson ato. Dyma fel yr hy^bysai y newyddiadur hwnw :— "Lladrad beiddgar o£500 Yn ol yr hysbysrwydd a gyrhaeddodd y swyddfa hon neithiwr darfu i leidr neu ladron dori i mewn i swyddfa y Meistri Baron E Brown, Limited, Rio de Gross a Iladratta Hyd yr yd., m yn myned i'r warg y inae holl ymgais y swyddogiou l-ywodraetbol i gymeryd y troseddwyr i'l ddulfu yn aflwyodianus." M ddarfu i Mr Jackson gymeryd ond ychydig lliylw o hono, a methwn iriau a eail yr ymddygiad hwn 0'1 eiddo. Ftl vr elem yn mlaen calonogai Mr Jackson fi y byddem yn sicr o gyrhaedd pen ein iwrnai cyn y nos. Erbyn hyn yr oedd y nos i raddau wedi ein dal a ninau ar y pryd yn nghanol y goedwii?. Holais Mr Jackson am belldr y ffordd oedd genym i'w thrafaelio wedi i ni adael y goedwig. Yntau a ddywedudd cd oddeutu pum' milldir cydrhwng y goedwig a Rio de Gross. Hefyd gofynais pa faint o amser a gvmerem i gael ulla). o'r goedwig, ac efe a'm hysbysodd na fydd- ern yn hir iawn wedi hyn. Yn mhen ychydig wedi i hyn o ym- ddiddan gymeryd lie rhyngom troes Mr Jackson ben ei farch i gyfeiriad gwahanc 1 a cbyda hyny aeth o'm golwg ar un waith. jwaeddais ar ei cl, ond i ddim pwrpas. Am enyd teitbiais nor gyflym a a allw: i'r un cyfeiriad ag yr aeth. \r\ eui hyn i^wnaethum i iy aniiail selyll er inwyu ceisio penderfynu beth ydoedd y doethaf i mi wi'fcud yn ngwyneb yr amylcia.d rhyfedd yma, a thra yr oeddwn yn myfyrio tel hyn dychrynwyd fi yn ddirfawr ymddangcsiad dau ddyn pa rai a tldaeth- ant åtaf heb i mi eu canfod. Ebe un o honynt wrthyf gan ddal dryll llwythog yn iy ngwyneb Eich arian neu eich bywyd, syr." Minau yn ngwyneb y te'erau roddais fy mhwrs iddo. Wedi hyny y dyn arall a orchymynodd i mi ollwng iy march ymaith a dyfod gyda hwy. Er i mi yrribil arnynt am gael myned yn mlaen ar fy nhaith ac na fyddai i mi byth son am danynt wrth neb pwy bynag, eto nid oedd un weithred o'm heiddo yn eu boddlom hwynt. Yn mlaen ychydig wedi hyn cefais fy hunan mewn ceil danddaearol. Ni wydd- wn ddim beth oedd yr achos iddynt f\ r ghymeryd yn garcharor. Yr oedd f) meddyliau ar y pryd yn dra dyrysl> d, a hyny oblegid y fath ddychryn ofnadwy -edd arnaf. Rywbryd yn nghanol y nos teimlwn fy hunan wedi gwellgyn lied dd > adeuais arunwaith i f-ylweddoli'm sefylif resynus, set y byddai iddynt roddi terfyn ar fy mywyd mcr fuan ag y byddai yn b'-sibl iddynt. Yr oeddwn vn clywed ym- gomio heb fod yn rhyw bell oddiwrthyf. Yn mhen ychydig wedi hyn clywn y lleisiau yn dynesu at ddrws v gell vr < eddwn i ynddi, ac er fy nirfawr adnabum lais un a honynt fel yr eiddo Mr Jackson. Wedi hyny clywn hwynt yn myned allan o'r gell danddaearol. Rhyw fodd geliais inau agoryd drws fy ;71 I ngheil ac vnilw;, brais yn arafaidd a g-wyl- iadwrus aîHr, o'r hen ogof ddychrynllyd. Wedi C;iel fy hnnan o'r tuallan i'r g(.-e, wig a hyny h- b i unc'r tri ysgelerddyn fy nL(we!e(l teimiwn fy hunan yn lied ddiofn 'vedi'r hoi) h-lynt. Ar hyn, ac er fy IDawr yndod, canfyddwn fy march yn fy ymyl. Aethum ato a neidiais ar el _:efn heb yolli amser gan (ieithio mor ag a all«n am RIO de Gr, lie cyrhaeddaisyn fuan Wedi cyi acrid Rio de Gro aethum bch ..•olli amser 1 swyddfa yr heddgeidwaid a myriegais lielynt wrthynt. H wy- thau \\edi c YWt:(! fy helyut a orchvmyn- asiiit i mi eu dilyn hwy i'r goedwig er mwyn idd) lit ddod o hyd i'r gcll dar- ddaearol. \V,'Üi cyraeddyd o'r heddgeid- waid a njin«u at y rhodfa danddaearol oedd yn ar am i'r ell, er fy mawr syndod pkt,y a'ii c.\fitilu ond Mr Jackson. Gym- erodd yr heth!geid wa:d ef j'r ddalfa ar uo waith, ac un o honvnt a dynodd ymaith ffu^farf r J;hkson acliyfarch(xld ef Art' i yr enw Phi:e-,t)on Black. Rhai eraill ii" swyddogion a act! ant i mewn i'r gell a chawsant lav er o eiddo lladratec^ig heb la fy eiddo i a Meistri Baron E. Brown, Limited, am y rhai y bu gorfod i Philemon Biack ddwyn cosp eithaf y oyfraith; end am y ddau ddyn arall ni chlywais ddim am danynt—1 ba le y diangasant ni vvyd die.