Gwalia

Effaith Trychinebusy Streic ar Ddiwydiant y Llechi. Yrnddan^osodd yr erthygl arwelniol a gan- lya yn y Livtrpoo' Courier am ddydd Sadwro diweddai;:— Pa mae yr ornest andwyol yn Chwarel- au y Penrhyn i barhau ? Tra mee Arglwydd P *iirhyn a'i gynweithwyr yn ynagyndynu yn erbyn eu gilydd ar faterion o ychydig bwys, neu heb ddua pwys o gwbl, mae 'y rasnach lechi yo^cael ei d nystrio. Nid damcaniaeth mo'r naith lera hoa. Nid yn anlg mae yr Atrsericaniaid a chynyrchwyr tramorol eraill yn cytae yd y fantis !wnaf ar yr ymdreohfa lafur yn Ngogledd-Cymru i wthio eu nwyddua eu hunain yn Mhryd&in Fawr a'r Iwerddon, ond y gwneuthurwyr defnyddiau toi eraill >hefyd wedi oyrseryd eu calonogi i ostwn? pris eu cynyrchion trwy gynorthwy peirianau diwygiedi^. tra mae Arglwydd Penrhyn a'i charelwyr yn cweryla dros bethau bycbain.mae y diwydiast y mae gan y oadl a'r llall gpmaintbudd ynddo yn cael ei oiweidio yn ddvfrifol os nad yn barhaol. Fa ddylai llythyr Mr A. B. Partridge, a gyhoeddlr mawn cwr art! ddarbwyllo y cwerylwyr i rywfalnt o adystyriaeth galluogii Byl^eddoli fod ystyriaethau llawer mwy pwysig na'r rhai ag y bu cymai»t o siarad anfuddiol yn /in cylcb. Y mae teyrnged wedi ei dalu i Arglwydd Penrhyn fel boneddwr i'r earn ac fel ua o'r meiiibradoedd goreu yn Ngagledi Cymru II ond yn s cr y mae wedi ymddangos 1. r wedydd o'r tu alian fod goagedd ei-arglwydd- iaetb yn sawru i raddauo'r tra-ifrglwyddiaethol. Hawdd ydyw deal ei annhuestdrwydd i gan atau i bwyllgor o un rhan o'r dyt'ioa ymyryd rbwng y rheolasth a holl gorph y gweithwyr and y mae arwyddioa wedi eu cael nad oes gan y dynion un dymnniad i ymyryd yn y graddUleiaf oddieithr pan fo eu haddian- I au hwy yn cael eu bygwth. Y mae Mr Part- ridge yn cymer dwyo awgryn;i;dau Mr Jobs G orge Asbmore, yFgrifen.ydd a rbeolwr Cwmni Llech-Ohwardau Oakeley, <CyfyB«edig. Cya- wysa yr awgrymiadau bynfodolaeth undeb, i'r hwn y gall dyDion b&rthynu neu teidio fel y dymu-nant triniaeth bollol gyf.itr- tal i ddynion yn yr undeb Bfu allan o hono:; I rhydd-fynediad at y rhetflaeth, gydag apel prsono at Arglwydd Penrhyn oa ya asig^n- rheidiol,er cneil uruioai cwynioa, un a.i gan^ber- souau uitigol 'neu ynte gau gynrychiolwyr etholed'g; yn nghyda Uawn allu i ddynion wasauaethu ar uorhyw bwyllgor, ond nad yw y pwyllgor i bawlio dm gaUu i ymyrvd ft'r LtbeoLeth. Ni ddylai fod wi anhawsder i eetlo yr ymrafael ar y llinellau liyn. Oa nsd yw y cwcylwyr byd yma wedi bod yn &ob! i 1 >argyhoeddi eu huiiain o hawl y naill a'r llatlil o honynt o ystyriaeth, ni ddylent yn awr deimlo un anhawaltler i syiweddoli eu bod ar y ffOlidd fawr i ddiny-str. Yo mhlith y psthau posibl fydd gan y cikwarelwyr i'w gwyneba fydd amser byr a dbyflo^au gostyagol; ac er fod Mr Partridg? YI1 ysgHfenu fcna dderbyn- iadau Arglwydd Penirhyn oddi<"rt-li y ehwar elau megis U derbyniadau gohirsedig" yn oig, mae y ffeithiau eTi21.ill osodwydi lawr yn rhi ddi lie teg i gasglu y hydd y derbyn'adau -wedi en lieihau yn fa.wr yn gystal a".u gohitio. Tra mae y chwarelau ya segur, y -mae cyn- yr.-hion erai l yn cym«ryd eu lie r y fiarchnad, lac y mae rhegymau digonol i grtda oa fydd llechi y IPenrhyn byth ya alluog i ailfftddiana «u saflt;, mewn Ihwer man o Jeiaf. Fel hyn gelli- dweyd fod Gogledd Cymru yn .eal3! ei aiawr niweidio am fud y pleidiau gwrtiiwyn- etsol yu metlin darganfod termau neu y«mad- rod^ion foot dderbyniol gall eu gilydd i ddat. gaa eu golygiad^u ynddvtit. Y mae hoa yn oraftst andwyol ac afiniffyn-idwy, a coyntaf y terfynir hi, fforeu oil fydd i enw da y plei-dtau mswfi dadl ac i fuddiaaau Gogledd Oymru.

Llythyr Pwysig ODDIWRTH LYWYDD CYMDEITHAS GENKDLAETHOL Y MARSIANDW YR LLECHI Yeoddangosodd y JIythyr c?n}ynGJ. yn rhifyn dydd SsiHwrn o'r Liverpool Courier:— Bydd i'r ilytbyr Mr T. 9. Ash- mo e, o Chwarelau Oafeley, gael ei g;oesavvu gftn la^eroe^d, nid ynunig am ei fort yn tori ar y distawrwydd a ymddengys wedi eetlo i lawr dros yr r,nbydfoc-i pwysig hwn. eithr hefyd am ei yn g-dw sylw at ff««thian ydyvt ddiin oad rhy adnaV)yddus i lawer yn y fasnach, ond t-ydd hefyd yn ymddangos wedi au hi'sgeuluso neu golli golwg arnynfc gan fesleii'iau yr ur;gh^dfod. Dylai y cyugh roddir gas v fath awdar- dod dihynol n Mr Ashmore gael ystyriaeth ofakss, a bycy heh fuuod o oediad. Gall rbai. modi bynag, fod ya dued lol i ofyn a'i opin- iyiAaa ydynt yn unig nas gellir ea hattegu a flfeitgweithred'»'. Yr wyf yn rceddwl fod fy 8afte » yn fy ngalluo^i, YA galw arnaf yn wi ? atab y cwestiwn yna Pe bu;^ai uenyf I awydd gwfihnniaetnu dim oddiwrth Mr Ash- more, nid &r fryfrif unrhyw gamddarluniad o'r fefyllfa fyddisi hyry, ond am ddarfod iddo ef ae eiaill o gyff h b ctdi cyhyd roddi » gynhor ac ar' vee itiad- Mae yr hyn ddywed Mr Ashmore parthvd y dadiorion roawr o lechi o Amerio j a rhenau traoiorol craisl yn tiollol gywir ac cs oes rhywbeth y me .ji ei cal1-gyfrif y" fwy mg fel arall, dyaa y w ■} runlyi i-iaau^tryt'l ineb- ns ddilyna i Gymrn oddiwrth y dadforion an- fertnoi hyn j ond y mae rhai pwyntLiu eraill y mae efe wedi eu gadael ailan ydynt o'r pwysigrwydd mwyaf i gynyrchwyr lIechi- meistr a gweithwyr fd eu gilydd, Fe ddylid gwybod fod cyryrchwyr naathau eraill o ddefnyddiaa toi yn myned ar gynydd, ac mewn llawer o achosioa yn dyblu eu output' gan eu gwerthu am lai prisiau trwy off»'rynol- iaeth peirianau diwygied'g. Goiyga hyn gys- tadleuaeth arho?ol mewn llechi, yn gystal ag un mwy effeithiol. Y mae a chade-iladwyr ac eraill, yn fclino am yr oedhal a'r g died a achosir gan fychander y cyfienwadau oherwydri yr anghydfod hwn, yn gosod llechi Cymieig o'r neilida ac yn myned i mewn am iecht AmericsiBaidd a llechi tramo ol eraiil. Y mae miloedd ar filoedd o dunelli o'r diweddaf wed! ea gUnio yo Mh-ycam FaWI. a'r Iwerddon yn gyetal ag ar y Cyfandir, ac y mae treLiadu 0 natur b^rhaol pendant weds eu gweeuthur am gyflenwad rbeolaidd a chyson o'r ib chi byn. Yn awr nid fy mwriad i ydyw beio y naill ochr na'r llall, ond nis geliir gwada nad yw'r cweryl wedi ei barhau yn aiinyledus o hir, ac, l'm tyh i, yn ddiaaganrhaid hefyd, can. lyniad fod p if ddiwydfa Gogledd Cymru yu cael ei difrifol niweidio, os ei haadwyo mewa rhan. Yr vvyf yn meddwl y galiaf yn ddvogel ragfynegu na fydd i'r golyu anghyffiedin presenol barhau yn hir y bydd i ganlyoiad y gystadleuaeih sydd wedi et had- dynu a'i sefyd^u trwy yr annealltwriaeth hir- raith hwn gael ei deuiulo yn ddyinach nag wa llawer ynei ddychymygu,ac y bydd i'w efie.th- iau ddweyd yn fwy llym yn ernyn y gweith- wyr na Deb arall Y mae colli dros can mIll o bunau i'r ardal yn ddigoB drwJ; ond os dilymr hycy gan amser byr a chyuogau. gostyngoj, mae yn drychineb allesid ei osgoi. Nid oes oud un ffordd trwy ba un y adenill y tir a gollwyn, sef trwy ostwug y prisiau a ckyfyngu swm y llechi droit aUao yn wir, y mae hon ya ffaita a y hy n iilolinet) ofer ei gwadu n<»'i pb^sio Ymddengys y gwa> aniaeth rhwng y J^ blaid yn fwy dychymygol na gWlrlOddol, ac i'r rbaisydd wedi gwyho pob 0 ( dechreu cyotaf, mae yu ymddaogos ya i'r eithaf eu cadw o'r golwg moi hir, jn o l duol os yw y rhwyg yn cael ei gadw yn Agored gau gynghor ahachus cyfeillien g^u, y rhai a ysiga y dynion am y «w«idill ou hoes. Mae vr U hawl i gytuuo wedi ei gael, n'd yn union yn y ffaif y gallasai r dynion ei ddyr&uno hwyrach; cr hvny, y mae wedi ei ildio iddvnt, ac yn ei weithiad allan teimla un I yn argyhoeddedig y byddai If dynion syl- weddoli eu boll ddisgwjfliadaa. Y mae wedi ei ddweyd yn gyhoeddus gan rai o'r cwerylwyr ddarfod i Arglwydd I Penrhyn, yn y cyfarfyddiad diweddaf, ruddi iddynt dderbyniad pur andlJdeddus a phron ei bun yn fooeddwr byd y earn." Yr wyf wedi clywed eraill o'r gweithwyr yu gwneud y svlw "Pi fod yo nn o'r meistradoedd goreu yn Ngqgledd Cymru." Mae y sylwaduu uctiod yn ddigon gwir, er gwaetbaf yr holl gamfyneg- iadausydd wedi eu rhoddi i'r tjyd; a galiaf finau, oddiar lawer blwyddyn o brofiad o Arglwydd Penrhyn, dystio loa flfyniant a bap. usrwvdd ei ddynion yn agos iawn at el galon, yn gystal a llwyddiant yr ardal yn gyffredinoi, ac yr wyf yn meddwl y rhaid ei foil yn otid iddo wybod, tra mae y lleehi yn gorwedd yn 1 farw yn y chwarej, fod y dynion yr un pryd yn golledwyr mor drwrn. Jobeithiaf yn ddif- rifel y bydd i awgrymiadau Mr Ashmore fod y borit droa ba ua y dygir y pleidiau at eu gil- ydd, ac y bydd i Iwyddiaut a. tbangnef ddilyn. [ Yr wyf yn yegnfenu hyn yn rbydd ac heb un adnabyddiaeth o'r pleidiau mewn II dadl, fel un yn uieddu gwybodaeth gyne- fio a gwahanol agweddau y fasuach, ac fel un yngweithio y rhan fwyaf 0 faihau o ddefnydidiau to]. With derfynu, bualiwnyn pledio ddwy ochr, yn eu buddianau eu Hunain, i ymdrechu rhoddi pen ar y ymrafael, a chynghorwn y dynion i wneuthur oil jcais arall i drafod gyda.g Arglwydd Penrhyn sicrwydd llawuaf o lwyddiatit ea cenadwru—■ Yr eiddoch, &c., A. B. PARTRIDGE, Llywydd Cymdeitbas Gcnediaethol y ;Llech farsi^ndwyr, &c. Grey friers, Leicester, Eorill 23aiu, 1897.

Undeb Cenedlaethol yr j&thrawiaa a'r Streicwyr. Mae gohebydd das yr enw J. R. R." yn ysgrifenu i'r .Liverpool Courier am ddydd Sadwra fel y canlyn.:— Canfyudaf oddiwrth tich adroddiad o we thiediadau Ulideb Oenodl- .aetiiol yr Ath -awon yn AtJertawe ddydd Llun, i fad gwelliant wediei gyoyg a'i easio mewn jpertby^as i'r peiiderfyniad a dynwyd ya 01 gan bwyllgor gweithiol yr Ui^leb Ceaedl- Aethol. Yr oedd y psnderfyuiad hwaw yn bw>riadu cynorl;hwyo cbwareiwyr Betbesda allan o gronfa yr (undeb gyda 50p. Gweiaf yn a.wr tod y gW(jlliat UÜhl:dyu.codi y swm i lQïP) a bod hyn wedICbrlO gyda tawyafrif mawr. Fei aelod o'r u tide a er 18,70 (amser ei sefydliad) dymunaf brotesuo yo gryfyaerbyu y gweUiaat am lawer o resymau.: un yuyw nad ydyw arian yr undeb erioed wedi eu bwriadu i g el.eu rhoctdi at bwrpas o'r fath. Da y dyw«hsocfi fod undeDfaath gr. tftwrol yn myned dros ei de fynau y dyddiau hyn. Mae y cbwareiwyr yn dweyd fod arnynt eisiau rtyddid i gyfueo. Mue Arglwydd Penrhyn wedi eaiiiitau iddynt bobp^ync ond ymyriad rfaeflaeth. Dylai Pwyligoi Gwe tdiol Undeb Cenedlastbol yr Athrtlwun yu ddifrifoi cehelyd caniatati i wleidyddiaeth, mewn un- rbyw ffarf, reoleidd/o eu gwe'thrediadau. Os gwna byn bydd yn sicr o alltudio miloedd o'r adodau mWffi.f seiog a gweithgav. Gobidthiaf y bydd i'r ilywydd ntjwydd etholedig, ya nghyfarfod eyntaf y pwyllgor,roddi ei droed i lawr yn gadarn yn eibyn dygiad im-wn unrhy w gwesUwn o'r natur yaa i sia.rad a no fel yn gyfaugwbl y fouallan i gylch ei ddylwdswydd. Cyn terfynu cani-tewoh i mi ddiolch i Mr Teg<rty ac eraill am y modd dewr y bu idd- fnr, seiyil yo erbyn y peth newydd hwu.

iLnghymwysder Pwyllgor y Chwarel wyr. CAMARWAIN Y DYNION GiN Y PWYLLGOR. Gohebydd yn ysgrifsnu i'r Liverpool Mercury am ddydd Sadwra, daa y ifauenw Agur yr Ail," a d ywed :—Y maa i'w obwitbio y bydd i'r llytoyr yu eich ptpy am ddydd Mesouer, a'cheithy^l ehwitbau arno, wneud rh wbetb l ddwyn y streic anS dug yn Chwarel y Penrbyn derfyniad. Nid yw eich guhe^ydd Agnr," yn ei iythyr grtlluo^yn eich r-i-ifyn ana y 12fed cyfiaoi, yn y:uwneud a'r pwysit oll-bwysig o wabaniai-th ihwng Arglwydd Penrhyn a'r pwyllgor a elwirYJ bwyllgor y cbwareiwyr. j Us astudir yn o'alus yr adroddiad o'r cyflFfyddlad, gwel r mai nid y PWjpt ydyw fod i bwyllgor baroto. acÖos JoTnomas cs bydd ganddo gwyn, ond fod i'r pwyllgor hwjw gad y galiu i gefoogi neu wrthod achos John Thomas a:i roddi i lawr ya g .fat gwo!. A yw eich gobebydd yn gwybod foi y fatb gwestiynau ugeglwys yn erbyn capel (gyda tbeimiad^u uche'), undebiaeth lid gwrth- i B«dyl>i^etb, a ^jjvy^jit au eraiii o wltbyltl" byniaetb yn Betbesd* ? Mae gorraod o wa- r bunol sectau neu bleidiau wedi bod bob amser yn y chwarel i'w gadael at drugaredd dyner un f'ect nelllduo!, yr hwn'a allai fod yn y mwyafrif ar bwyllgor ya meddu gallu i drin cwynion, a gellir yn hawdd aaagyffred na fvdd .igaii y dyn nnigol gyd*'i gwyn^lei' ddisgwyl chwaieu teg os na pheithvnai i'r un blaid. 'Mae yn laawdd dweyd y gall dyn ?vda cbwyfj yn erbyn y rheolaeth, neu o bosibl yr> erbyn y pwyllgor, fyned yo uniongyrchol at v rheolwr os dewisa, ond a faidd efe wneud felly ? A fyddai bywvd ya werrh ei fyw yn y cliwarel pe y gwnii ? A chaniatau ei tod yn wrth-ondebwr, neu ya ddyu rhydd, ar wahun i'w grsd a'i blaid, ar mwy- afrif ar y pwyllgor yn undebwyr, beth wadyn ? W:th gwrs urns gan y dynion berfl,itti bawl i ymuno &'r undeb, neu unrhyw nifer o u debau, os dewtsa a dywsdodd Arglwrdd .Peirhyn nad oes arno eisiau ae n d all eu f rb'vvstro i ymuno. Oed dyvedir wrthyf fod llawer o'r dvaian nad ydyat we-ii bod yn undebwyr ac nad ydynt oad aelodau ya awr am y presenol, am y gallant gael cynorthwy o'r untfeb, oad na fydd ganddynt ddim i wijeud a'r undeb pan y byddant raewn gwaith. Ni fvdd i Arglwydd Pearbyn byth gydnahod pwyllgor gyda gaiiu i waead nea atal cwyni- n, o'r hwn y mae wedi cael proS >d blaenorol, fel ydywedwyd yn y cyfarfyddiad y rcae yn bwrisdu, M y mycegodd, sefyll i fyny dros ei weitawyr ar waliaa i gredo piaid, neu ur;deb, ac fel y dywedodd yn un e'i -ybuddion, ya muddianau pob p'aid, i ddal i fyny yr egwyddor o ryddid i feistr a gweithiwr," ac y mae yn holiol iawn wrth wneud hyny, g"a tawi efe sydd yn canfod y gwaith ac ya gyfrifol am y cyflogau. Hebl&w hyny, ai chydnabyddir pwydgor a'r fath mewn gweitiafeydd mawriou eraill ya y deyrnas mor bell ag y galiaf ganfod. Palaarn, felly, y dyhd gofyn i Ar^lwyddi Pen-, hy,,i wueiid peth na wnaetb vr un meistr Ilafur o'i flaen ? —mewn geiriau eraill, i gyfreithloni path sydd yu awr yn anghyfreithlan ? Gwyddir yn dda nad yw Arglwydd Penrhyn yn ymidi byuu am ei fywoliaeth ar y ohware) ni Beth- esda, ac y mae yu ddigon hen ifasiwn i weled y ddwy ockr, ac i ddal i fyny ei egwyddprion o iawnder neu fel arall, tiC j wybod sut i reoli ei f aterion ei hun ;0.0 os yw y pwyllgor nea y chwareiwyr yn meddwl y by-d iddynt, trwy barbed y streic bresenol, orfodi Arglwydd JPenrhyn i new d ei egwyddorion o gyfiawndet- i bawb yn ei wasaaaetb, yua ofnaf eu bod yn gwneud y camgymeriad mwyaf wnasthant er dechreuad y Lrwbi. Yn awr, gan nad lies ond ychydig neu ddim cydymdeimlad a'r dyuion yn Ngogledd Cymru lie y deallir y sefyilfa, rhaid iddynt fyned yr holl ffordd i Lundain i gael cyfraniadau i'w cadw allan o waith, a bydd i'r gwahanol gymdaithas^u yno eu gweithio i'w dybenion eu hunain. Ond beth am dala yn ol y cyfraniadau hyn r Nid yw undebwyr ynLloegr yn cyfranoeu harian am ddra; bydd arnynt eisiau eu gweled yn ol i gyrl., gyd tbauysgr-fiftdau bobtro y bydd rhai ohoaynt ar streic. I fyny i'r presenol, fodd bynag, nid yw eu cyfeillion Lluudemig, ar ol euro ar ea man undebau am bedwarmis, end wedi cael rhywisetn tebyg i gyflog wythnos. Sylwaf ar rai mynegiadaa pur gamarweiaio! a wnaed yn nghyfarfod mawr diweddaf y chwarelwyr, gyaa'r auuean o gael yr ychydig ddynion oedd yu bresenol i basio y penderfyuiiid a wnaeth- ant. Dy wededd un o'r siaraiwvr fod myned drwy y swyddfa," fel y galwai ef (hyny yw, fel y deallaf, ymofyn yn nnigol fel y dychwel y dycion o leoedd eraill, neu yn un corpb, yn y lleoedd priodol, i gael ail roddi eu henwau i lawr), yn anmhosibl, ac os gwnai rhywrai felly y byddeat yn "anathema." Mae y ffordd hon o arwaia y dynion gan y pwyllgor ya cael yr effaith o gadw allan nifer o ddyciion sydd yn dweyd nad oes arnynt eisieu y pwyllgor o gwbl,1 ae yn gobeithio na wna Arglwydd Penrbyn byth ei gydudbud, ond y rhai sydd yn ofui duagoseu hannibynlaeth oe i yinofyn am waith. Fel mater 0 rwyddi»eb yn unig, pe heb ddim arall, bydd i bob dyn o fosnes weled yr angenrheid/wydd o gael enwau yr holl ddynion i lawr a apeliant am waith ar ol llawer o fisoedd, a pho twyaf y parbao y tltreic, mwyaf oil y mae yr angen- rheidrwydd yn cynyddu, gan, wrfcn reawm,fod rhai w-Ai marw ac eraill wedi myned i ffwrdd .i beidio dyehwelyd i Bethesda. Mown ffaith, os yw adroddiadau ynewyddiadur.n yn gywir, mae rhai canoedd wedi cael gwaith sefydlog ac enillfawr mewn lleoedd eraill, fel mae n debyg fod lie ya y chwarel i bawb sydd wedi ea gadael Mae yn eu gallu hwy eu hunain i ganfod hyny allan. Mae yn brawf noHedig o anghymwysder pwyllgor y chwarel ei fod, er yn ami wrdi ei wabodd i ytadrafod ag Arglwydd Peorhyn, wedi cymeryd ohwe' mis i »noud eu meddyliau i fyny i anfon dirprwy: areth ato, ac er byny, eto, nid ydynt wadi gwneud dim i gynorthwyo dod a'r streic i der- fyniad. Pabam aaa dderbyniant yr her rodd wyd gan y rhvolwr (Mr Young) yn y eyfarfyddiad,a thr-f.nu i gymeryd pleidlais gan y dynion (a) pa un a barbant y streic am dymhor anmhen odol, jaeu (b) dderbyn y t^leran gyaygid gan Arglwydd Penrhyn a dyehwelyd at eu gwsdth.? Yn frresenol gwneir pobpeth mor breifat a! sydd bosibl, ac y mae naw o bob deg o'r dyiiion yn holiol anwybyddus o'r hyn sydd yn myned yn mlaen. Gyd'r holl cri am bwyllgor, paham ua etholaat, dywder, 50 o'r dynion goreu a doatbaf yn y cbwarel i gyfarfod ac i drafod y sefyilfa, a chario allan pleidlais briodol, fel yr awgrymwyd ? M«e'n ym- ddangos nad oeB unrhyw ymdrafodaeth yn myned yn mlaeu, felly mae y rhy budd sydd yn sefyll (pa un a roddwyd i fyny ar ol y cyfar- fyddiad, pan y gwelwyd nad oedd gan y dyoion aUu i ymdrio .ag unrbyw gwestiwn ymarferol yn effeithio ar y streic) yn rhybadd terfyuol, a hwnw oedd yr unig beth y gailai: Arglwydd Pearhyn el wneud i'r dynion. Mae yn ymddangos fod y pwyllgor yn awr ya eistedd i lawr yn gwnend diaa, ond disgwyl i Arglwydd Penrhyn gydnabod, felly ni ni all wneud ycbwaneg i'r dynion. Rbaid fod Ilawer o ddioddef distaw mewn canlyniad i'r streic, nid efallai ar ran y dynion ieuanc a rhyddion sydd wedi bod yo abl i fyoeol i ifwrdd ar arcbiad y pwyllgor, a cbael gwaith Uafurwyr mewn lieoedd eraill, ond gan nifer milwr o bobl caaol oed sydd ganddynt ryw- beth i wneud a'r lie mewn tai a buddsoddiad- au tirol ac eraill a brynwyd â'a henil'ionj a'r rhai yn eu ffordcl sydd gandiiynt gymaint o fuddiant mewn gweled terfyn ar yr angbydfod ag fedd Arglwydd Peorhyn, c-inys maent yn byw ar yr ar¡an roddaaaut heibio erbyn dyddiau hecainc, a'r rhai his geiltr eu cynyddu gyda U pensions" os nad yw y chwarel i gael ei bail agor.

Canlyniadau Difrifol y I Streic. BIGWTH HOLL oIIw lRELYDDIAETLI CYMRU. Mewn erthygl arweiniol yn ei rifyn am ddydd Sadwrn y Liverpool Mercury a ddy wed Yr ydym hejdyw ya cyaoeddi llythyr pwysig arall ar anghydfod Cnwaret y P-urhyn a'r canlyuia-iau difrifol a iir, i holl ddiwydiant y llechi Yl1 Nghymru. Mae yr ysgrifenydd, Mr A. B. Ps»rtridge,llywydd Cyu;deitbas Genedlaethol y Marsiandwyr Llechi a'r T"wyr, yn cadarn- hau yn llawo y tY itbiiu ar bi rai y ai-jii dd i Mr J. G. Ashmore ei rybudd. Yr onig feiraiadaeth y mae yn bared i'w chynyg yw eu bod yn dweyd llai na'r byn sydd wir. Mae dadforiad lleehi Americanaidd a tbramorol eraili yn barod wedi cyrhaedd swm QQ wr, ac y I mae y cyflenwad duonol a gyuygianl yn natnriol ya eu cyracraiwyo i ndeiladwyr, fel y maent yo cyme yd lie 1 echi Cymreiir i raddau maw, raewn ymgymeriadau adeiladol. Pan y gwneir trefniadau fel hyn unwaith nid yn hawdd y isewidir hwy, yn enwedig pan y mas- v fasav/h yn nwylaw A.'nericaniaid ymwtbiol. j Myrtega Mr Partridge hefyd fod pander llechi wedi rhci hyrwyddiad i wnsuthuriad naathau 'e'siil o bethau at doi. Ar dir harddweh, dewisir tiles c,chioil gan o flaen Uecbi Sv;dd heb fod raor deg, »thrwy gyfrwng pei; ian- au gwell, sydd yn cael eu gosod i fyny yn awr meVin llawer lie, gellir cyflenwi y rbai II hyn mewn syintau mwy ac am brisiau is naz yr arferi J. Fally, Dan y bydd y bywiogrwydd presenol ya y fasnach adetladu wedi arafu, ac v bydd y gilwad am lechi Cnwarel y Pen- rhvn wedi lieisao, t-bygo! yw y canfyddir yn angenrheidiol, os bydl y dynion y pryd hwnw wedi dychwe'yd at eu gwaith, i wnend ar am- ser llai a chyflog i. Ychydig flynyddau ynol bu raid cyfyngu y cynyrch gan fod y fath stoc wrth gefa. Gyda caystadienaetb American- aidd a chydymgais gwneutburwyr files, daw llawndar yn Sciyllf-A arh )sol y ddiwydfa. Yna, pit) y bydd yn rhy hwyr, bydd i'r mei&tr a'r gweithiwr ofidie eu bod w; di e:adael i'w tiroedd g-iel ei dramwy gan drespaswyr a herwhel- wyr.

Favete Linguis. Y-odmangosodd yr erthygl hon dan y pen- awd uchod yn y Slate Trade Gazette :-Os yw goiygydd y Daily Chronicle o Lundain yn gwybod (fal y credwn ei fod) am y dyfyniad a'i acr-can, yr hwn a ddefnyddiwn fel penawd yr erthygl hon, nis gallwn ddweyd ei fod yn, gweithrcdu yn ol y cyngber gynwysir ynddo. Daeth i'n rhan i ddarllen vr erthygl arweiniol ya ein cyfoeaolyn Llundeiaig, am yr 20fed o Fawrth, yn vmwneud a methiaut yr ymdra- fodaeth cydnwng Arglwydd Penrhyn a'i weitbwyr. Gyda llawer iawn o otid y gor- fodir ti, ar ol da dim yr erthygl, i gyd- nabod fod ein cvfoesolyn un ai yn llnwenychu ya nghamosodiad bwriadol wir fF ithian yr acho neu ei fod wedi cimgymeryd drwy anwybodaeth, dwys i fesur mewn newydd- iadur o safle ochel. Pa byid .i i'n cyfoe3- j olyn oed cymeryd gwers mewn cymed oldeb I, od dwrth y dynion eu hunain, gallaseat ddysgu gwers fud iiol. Yn ein barn ni bydd i'r cymedroldeb hwii wneud mwy Ii ddod a chyaymdeiiiad i'r uynion aiffodus hyn na holl fombast a gwraicb- lon lleoyddol eia cyfoesolyn, y rlui, i bawb sydd yn gysylltiol a'r anghydfod mewn gwiriouedd, ac sydd wedi cymeryd y drdtferth l fareu yn antnhlnidiol, nad ydynt ond yn cadarnhau eu bopiniynau parthed iawnderau yr ac os. Os oes rhywneth yn toedda i ddangos fod y Daily Chronicle yn dadleu dros achos aaobenhiol, y ffaith fod cymaint o lys- nafedi yn cael ei hyrddio at beil un nad yw ond yn sefyll i fyny dros iawnderau yw hwnw. Ond, wrth gwrs, nid oes gaa feistr hawl i hyny. Yn sicr, yn ol credo ciu cyfoesolyn, pertbynant yn unig i'r dynion. Modd bynag, Lis gtll y dtiniaeth hon !e!hau meWil onrhyw ffordd fawrygiad pob cyflogwr llafat o diyn sydd, ei I hunau, ac er aberth dirfawr, yn ymladd nid yn unig ei frwydr ei han ond yr oiddynt bwythau. Pe na buasai y driniaeth mor hynod o blan- tynaidd gellid ei ystyri d yn ddigrifol. Y fath hapusrwydd raid ei fod i fod dan reolaeth y Daily Chronicle os yw yr ymarferiad yn canlyn y rbeol. Gofynwn ychydig gwes- t,ynau. A yw y rheolaeth w.-di bod ya y sefyilfa ffoaas o beiaio byth adodi wrth- darawiad a'u is-swyddogion ? A fuasai ein cyfoes »lyn yn eistedd yn llouydd a chaniatau i'w ddynion ddweyd pa fodd y dylid rheieg y papyi ? Os y gwrth (f ynebai y bachgen yn y 8wyddfa i neb fyned i'r cysegr golygyddol heb laohau ei draed, a gawsai y gwas oedd wrth y drws ei dderbyn gyda brcdchiaa agored fel dir- prwyaeth i hawlio i'r gwyn gaei ei bunioat ? buasem yn ateb yn nacaol i'r boll gwestiynau hyn eto, i fod yn gyson a'i ddys^eidiaeth dyl ii I y Daily Chronicle yn llawen rodds i mewa i'r holl bethau di-raddial hyn, ac hefyd eu cefnogi. Lie bynag y byddo unrk-,yw nifer o bereonau yn cael eu oyflo^i mae yn hanfadol fod i'r rheolaeth ddod o ben sefydledig mewn ffaith caniatau ymyrid ar ran y gweithwyr yw mynwesu trychineb, Mnfod'ili.rirwydd,a dr.gau cysvlltiol eraill sydd yn andwyol iyoidr-ciuon uarhyw ymgymerial tuasnae'iol. Mae y ffaith hon i'w ehymhwyso yn gryfacn pan y mae nifer mawr o ddynion yn cid ea cyf- logi oag yw mewn ymgycaeriadaa ilai. Bod- olacwyuion yn mysg p ob corpb, ac 03, trwy acallu neu achos arall, y bydd y dyn sydd ganddo gwyn yn anabl i osod ei aCIO:3 i lawr, ni fydd i Arglwydd Punihya nac unrhyw feistr arail amhu neu wrthod ei bawl i gael .eraill mwy cymwvs o wneud hyny. Pan y mae cyfuniad o ddynion yn cymeryd iddynt ea hunain safle wrthweithiol l flyniant y ddi- wydfa y gweithiant ynddi y ?^ae teiualadau nghymer>idwyol yn c -di tuagat uadeb-tu o'r C, I fath. Fod undebau yn fendtth a g-mfyodir oddiwrth y ffaith fod meistriaii mewa llawer o achosi n wedi nertbu eu dwylaw drwl fesur- au cydgordiol, ond pan y mae undebau o'r fath yn ceisio gwoeud eu hu a iin yn iwy r a ddylent maent yn peidio b.)fi o wasanaeth i'r bobl, ac yn dod yn fygytoiad i gymdeithas. Yrosddymwedi gobeith;o am brthao mawr oddiwrth y eyfarfyddiad ar Chwerror 18fed gjfidiwn na ddaeth dim da;oni; ond wrth ddarllen yr adroddiad llytbyreaol o'r gweithreiiadau nis gallon wckd unrhyw gwrs ar-ill y gellid drd iddj heb tiodi egwyddor. Mae yn nosinl y buasai ein cyfoesolyn yn dwey i rtiaV y dynion yn unig sydd yn mtddii e^wy idori ,n nri dd lid eu to Yr awdurdod aru.'hel sydd wedi gweithio y ddiwydfa fawr yn B<±tfiesd» o fod yn ymarf^r- ol mewu y-stad o dlodi i fod yu fjgnes anferth- ol, ac sydd wedi Ilol: nid yn unig y dynion en hunain O ld miloedd eraill yn anvniun- gyrchlll-y dyn yml, ag sydd wedi creu y liwyddiint sydd yn th'vrnasn yn yr ardal, yu cael ei bardduo ac yn cael ei I^ytho a ebych- iudau a wnaeat i N-co arswy-io y foruid y sonia am egwyddor. Os yw y Daily Chronicle, felly, ag :\chos y dYlIi In yn «' «a;oi!, bu,isetn yn cyn^h ri idJo gtel too heb f: d I mor fawreddog, ia tb. fwy cyoah^ir il, ac yn diiwet af, ond nid y lleiaf, dymuniatl i bysby«u ei hun vn well o wiri tndct y cy- huddiadau y mae yn was *v>r ar led gyda h i lleied o feddwl am y cni;ynia;Jiau. PJ 0111 i'n cyfoesolyn wn'ud !,yt,, buaiem yn gofyn iddo yo mhellach r dii y ddiu hir t)-i.h nyny sydd with ben ein bertbygl yn benawd i w sylwadiu, ac i'w dwyn ar uof, p-An y teimlwn y gwnfcia gwa an«elh gweli a luwy dyrcliafedig ua tbrwy y cwrs a labwysiadwyd yn y&tort wythnosau meithi"u y str¡;:ic hou. Ynngbyf- nod boreu newyddiaduriaeth canfyddoJd cyhoeddwr ieuanc, ar y fynud ddiwedda: lynei i'r wisg, ei hun yo brio o gopi, ac ya ei fitwdan r ulhr. dd at y goiygydd, yr hwn a gyfarfyddodd y llane i Wvou' ccpi trwy nodi y celwydd towyaf y gailai feddwl am da.o. Haao, "yr wyf wedi gwjeud li ,Yny'n b krod." Yna," meddai y goiygydd, dywedwch m^i anwiredd ydyw." Tra sad yw y ddameg fechan hon yn holiol gymhwysiadwy, feallai, at y Daily Chronicle, eto gwasanaetha i ddangos wnghy.'tondeb dyorvd e:a cyfoesolyn, yr hwn yn barod sydd wed; mabwysiadu yr t gwyddor j gyntat geir yn y ddati-elcy, t a y gellir yn hyderus ddisgwyl y eaalyna y llall, fel y gall ein darllenwvr wejed wrth ddarllen y llinellau cydmariac-thol canlynol, [Yma canlyna dyfyn- iiidiu o'r Daily Chronicle am yr20EedoFawrtb. a chywiriad o'r unrhyw gan y chwac'elwyr.J: Felly gwelir fod ar un llaw y Daily Chronicle,, adnabyddiaeth yr hwn o Arglwydd Pearhyn I sydd yn fwyaf arwynebol, yn i dria am nad yw yo gweled yn iawn i weithredu yn 01 ei arcbiad ef, ac yn ei gyhuddo o elyniaeth, anghwrtsisrwydd, a phob teisilad drwg arall bran tuagat ei weitbwyr. Ar y Haw arall, mae genym eiriau diamwys a gosest y dynion en hunain, y rhai ar unwaith a wrth- brofant atbroda'i f-sl hyn o eiddo ein cyfoesolyn Lluncleiniir, ac yn gwneud p?th y gwnai y Daily Chronicle yn ddoeth i'w efel- yehu. Pan y parlyswyd holl gyfandrefn v iheilffordd yn y gogledd gan y streic ddi- weddar, nid oedd unrbyw waeld yn erbyn vr anhwylusdod achoswyd i'r cyhoeid. Ystvriai eia cyfoesolyn hyn yn berffaith iawn, ond am fod un dyn yn gwneud hyn, mae y Daily ¡ Chronicle yn taflu allan ei ysgymun o ddifri- aeth anhaeddianol, yr hyn sydd o bosibl tueddu i ddangos fod yr ochr araU mor :ref fel mal yr unig ffordd arall i wneud yw bflu ilaid, yn y gobsith y bydd i beth o hoco lyna. Mae ymddygiad y dynion ya y eyfwng wedi schoai mawrygiad cyffreiinol, a mentrwn feddwl y gwneid gwell gwasanaeth pe gadewid dygiad yr anghydfod yn mlaell i'r rhai sydd a wcelont ag ef, yn lIe ei wneud yn destyn hysbysiad rhad. Buasem, gyda llawer eraill, yn llsweovehu gyda newyddion o heddweh, so os yw y Daily Chronicle yn dymuno yr un peth, buasem eto yn gwneud v sylw, Favete Unguis.

Llechi o'r America yn dod i Fangor. Dywedir fod perchenogion lard Penlon, Bangor, yn disgwyl llwyth o slabs, tua 300 tunel], o Pennsylvania, ac y byddant wedi cvrbaedd yn mben ychydig ddyddiau. Nid yw y pris delir am danynt ood rhyw bunt y dunell yn fwy na phris Gogledd Cymrn, ac y maent yn dra phwrpasol i WLead byrddau billiards a'r cyffelyb.

Barn Chwarelwr Ameri- canaidd am Weithwyr y Penrhyn. CHWAREL WYR NEW YORK A VERMONT YN ANHRAETHOL FWY DAROSTYNGOb A GWASAIDD NAG EIDDO CHWARSLWYR I Y PENRiliN." Ymddangosoad y llyt yr canlynol yn y Drych Arnericasaidd am Ebrill 15fed :—Mri Gol.: Gwelals adroddiad am gyfarfod a gyn- haliwyd yn Pouitney, Vt., yn nglyn a helynt chwaralwyr y Penrhyn. Yn sicrymddangosai rri braidd yn hynod mai perchenogion a goruch-ylwyr yd> edd prif arwyr y symudiad. Y mae yn debyg fod y boneddigion byn wedi tala cryn sylw i hanes an^hyifod y Penrhyn ac yn condemnio gorthrwill a thraba Arglwydd Psnrhyn, ond carwa ofyn yn barcbus iddynt faiut o amser y maent wedi ei drcu io i astcd- io atfyllfa resenol ea gweithwyr eu hunain ? Yr wyf yn lersoaol brofiadol o'r byn ydyw byw o dan oruchwyliaeth y Penrhyn, ac erbyn byn yr wyf ya meddu rhai blynyddoedd o brofiad beth ydyw byw o dan lywodraeth rhai o hen weitbwyr y Panrhyn ac amryw o blant y wlad rydd a gogoneddus bon ac.yr wyf yn meiddio dweyd yn bandant a diamhens, fod ein sefylifa ni, chwarelwyr New York a Vermont, yn auhraethol fwy darostyngol a gwas-nidd nag- e'ddo chwarelwyr y Penrhyn. Beth yw ein hanes heddyw? Yr haf diw-ddaf clowyd ni allan am bum wythnos, yna caniatawyd i i,i ¡.;ad gweithio wyth awr y dydd, ond ymddengys fod ein sefyllfa briid.t yn rhy dda, ac felly penderfynwyd ein tdu ncewn Scrips. Beth feddyliai chwarelwyr y Penrhya o weithi I yn galei am gyflog bach, ac yna derbyn scrip o beprr o law eu meistrad- oadrl, am newid yr bwn i arian cylcbredol y whirl by da; yii rhaid iddynt dalu dau y cant o dreth ? Ac erbyn heddyw dyma ein haner bron wedi cael en gyru adref i lwgu. Yr wyf yn deall lod U odeb y CtJwarelwyr yma ,di gwrthod ag ymgymeryd yn swyddogol a chytiortbwyo ein brodyr yn y Penrhya am y rheswm, fel y deallwyf. i chwarelwyr Cie Braioh y Ca'n wrt iod rboddi cynorthwy i feebgyn West Paw}et pan oeddynt yn ymladd a gorthrwm Da. ;reu idwydiodd chwarelwyr Cym u eri ed a11 e: f th I Carwn ofyn i fy hen gyfaill Galedffrwd y i I oaest a fedr ef ddangos i mi engraiffc o feto- iant mwy truenus—oud yn yr ystyr o ortb- ryma y gwe thwyr, a'r mau gwmniau—na'r Vermont S ^ta Tr st, y gweithiasa it mor egciol i'w greu ? Paham y mae y cwmni sydd heb tad yu y "Trust." mor llwyddianus 1 Pywedwch ei bod yn fmtais fawr i gwmai fod al aa. Di(y,)n gtir; y inae ffeithim yn profi hyny. Y u un peth v maent yn cael gweitbio flu chware.) yn ol eu hewyllfs a'u mantaie eu 'I hamia. Clywa s r-â o aelodau y Trust" yn ha ru eu bod yn gwertha eu llechi o dan bris y farchoad. Lol i gyJ. Nis gellwcbd^flu llwcii i ly,d pjiwb. >jnd a chaniatau hyny, pi fodd y maent yn 9,llu talu cyst i!, os nad gwell cyflogau i'w gweithwyr nag aelodau y I. Trust Y gwir yw, y mae y Trust yn "wrong" yu. yr egwyddor o hono, ac yn araenus amddifad o busiots3 abiiity, ac o'r herwyad yr ydyro ni y gweithwyr druaia yn gorfod dyoidef yn dObt hediyw. TALCSN MAWR. Granville, N. Y.

Y Dynion allan o Waith yn Porth Penrhyn. Hymuna Maer Bangor (Dr. Grey Edwards) gydnabod rhold o bum' gin, oddiwrth y Milwriad Platt i'r gronfa gynortliwyol tivor- wyd ganddo i'r gweithwyr ssdd wedi eu taflu alhu o waith yti y Ceo metVn canlyniad i stre c chwarelwyr Betbesda. Cyfranodd y maer gynorthwy yr 'ythnos ddi. ediaf nifer ma'r o' dynion, a d ydrl Sadwrii r^oidold gyfran i ychw neg honynt, Mae y cy-g">r»rdd I leiii il lie offerynol er b'idd dynion y Cei a gyiih'dir yn y Penrhyr Bad nos F^rcber da lywyddtaeth y !D¡;er yn ad-taw bod y.\ lliv-'ddiant. Cymer nifer o gkiitorion ac •.fieryowyr adaabydd. s an yn y cyn^herdd, a byd i y rh-«Ien yn imratayinad.-j]. Mae yr elw i f?ued at acnos teilw.og o gefnog- aetL, f-hy hyderwn y hycà y diueswyr \n rhoi cefnog;jetii wresog i'r cyngherdd.

-4_- Yn y rhan fwyaf o'r gwl-dy Jd Ewropaidd, y mae priod:.s".u a gyme: odd le ar ddydd G ,H'l!er b,, n yn o droi alLD yn rhai ao n dwydd, ac ubleg'd fiya ya ai.>fyijych y oym -rant la, ond y mae Gcrmam a'^ Yssotland j yn eitnr ad, obl^gid yaoyst.rir \nlwcus i Iriodi ar ad1, dd Gwener. • P-TRE COCO is i Perffct Food—the addition of drills ody de r.arat it. The Lancet s-ays "CAD- BtJBi'S COCOA represents the btaucard of hi;;h sr. pu»:ty."—rh»* pub'i • sh >uM bo w-iry of mixture*, and the pi ,u:'ible argumer.ta used to promote tjùir saii.

— ""—=zrw Cynghor Dinesig Criccieth. Cynbaliwyd y cyfarfod misol nos Sdwrn, pa.n yr oedd yn br:8?noI: Mr? Robert Thomas (cadeayud), William Williams (is-ghdeirrdd), P W. B. a, C a d n E r- Jonek Dr Livcsstoae Davies Mri J. T. Tkemas Burnett, 0. T. Willi-ims, Evan Griffith, Et Humphrey?, Evan Jones, R. P. Thomas, John R wlnnds, Joha domphreys ( s-gkrc). Moixis Williams (atolygydd), Thomas Roberts (psir- .91 ianydd). Y CADEIRYDD. Diolcbodd y carleirydd i'. Cyngbor an yr ymddiriedatth oeddys.t wedi ar ddangos tvaa- ato trwy ei ail eth >1 yn gadeirydd. Bvddai iddo wneud ei ortu gyda'u cymnortn hwy. Hefyd dyrnu. ai d iio ch iddynt am y bleidiais o gydymaeimlad ag ef yn ystod gwasleid ei dad, yr hwn, fel yr oeddynt yn deali o'byn hyn, oedd wed! ymadael a'r fcchadd hon. Y MOR F R. Ar gvnygiid Dr Davies, yn. cael ei e-Iio gan M, O. T. vv il iams, ar-Nvddwyi contract Mr J. Hocte-, P wiibeli, am 578p i wneud y cctdiig a'r groyne, y cyntaf i'w o p'.C:i yr, n y mis, a'r ol;,i;ar y 3la n o O pbenaf. PWYLLGOR Y FFrRDL4. Etbolwyd Mr J. T. Jones ,n gadeirydd am y flw-d dyt). Arzv m bell, -,vyd pia dau o'r tai newyddh n fwriedir aJeiladu yn l>.es Ts'ny- ge:est ac nad oád yr un ty i'w adeiiadu yno fydda-Jyn llai owerthgna 700p --Pasiwyd h-sy. GWASANAETH EFESGYLAIDD." Mr S. Ev,ns, Ciernarion, a o ynti am fentbyg y Neuadd Drefol am 26 o Suiiau yn olynol gyaal gwasanaeth eten^yiaidd,— Pasiwyd i adoD at Mr Bvaas am fwy o fai.ylion. KHTBUDD. Hysbyssdd yr Arolyj>ydd fod tyweirch yn Gael eu cymeryd oddiar dir y Cynhor yn y mass &c fid mulod yn crwvdro yno—Ar gynygiad Mr Burnell, yn cael ei eiiio Dr. Davies, p.-is wyd i anion y criwr o amgyica i rybuddio tros-ddwyr. CWMNI Y RHEItFFCJiDD. Adroddo d Mr Burnell ei fod ef a chvn- i dan rj ch.ol»vy. byrddau eraill wedi cael ymddiddan a Mr De> niss, rbeolwr Rheilcbrdd y 'Jam- brian. parihed cael gwell cyfleusderaa t-eithiei ar y rheilh'ordd, a chawsant dderbyniad croes- aw us, a dd -a woad Mr Denoigg wneud vr oil yn ei 111;(1 i gyfardoi dyuiuniadau. Yr oedd ar y chwarelwyr yn byw yu JSgbriccieth hefjd esi,-L-a tren neillduol ar foreu Liun i Minffordd. -Y Cadeirydd a ddvwedodd ei fod ef yn deall fod atebiad wedi dyfod yu datgan par drwy dd y cwmnl i rdeg trea am 25s.— Mr Burndj a ddywedodd f id y gweahvyr yn v ystyried hyny ya ormod, ac yr oedd srnyiit ejsiau i'r Cynghor bwyso ar v cwmnÍ i godi dim oed pu ,r.—Mr O. T. Williams a ddywed- odd nad oedd ar y cwmûJ eisiaa diis ond treuliadiu gweithio y tren o Bortbmadog i Griccieth ac yn ol.—Taiwyd. dioieh i Mr Burueil am fyned gyda'r ddirprwyauth i Borih- madog. CWESTIWN Y LLYFRGELL RYDD 1JLERWCH AJTESGtrSODOL. Daeth Mr Marks a chynygiad yn mlaen mewn perthynas i gwestiwn y liyfrgsll rydd.- Gwrtb wynebodd Mr J. T. Jones a r Barccll, am nad oedd y cynygiad mewn vsgriffn yn ol y Ddeddf a'r rheolau sefycHog. Wedi peth siaiad, pa fodd bynag, cynyg;odd Mr Bnraell fod iddynt wrando ar Mr Marks, a cOytsnwyd. -Yu a aeth Mr Ma ka yn miaen i ddweyei nad odd ef yn myned i gynyglod liyfrgeil i fod. Yr oeddynt yn cofio fod dirprwy»c;th wedi bod gerbron y Cynghor, ac, oddiwrth beth ddywedwyd y pryd hwnw, n:d oedd yn gweied ei tf Irdd i gynyg fod ilyfirgeli i fod use y m^dd- ylai hyny dreth; ond beth yr oedd ef am gynyg ydoedd, fod I Bwvl gor Rheoleiddiad y L yftgelt i alw cyfarfod o'r trethdalwyr i drafod y mater, ac os byddai y cyfarfod cyhoeddus yn gofyn hyny, yr advg hwnw fyddai yr amser i ystyried y meter. Peth arall, fe ddywedodd y ddirprwyasfch fod rbyw chwareuon amueus i gael en ehwarea, megis billiards, bagatelle, domi- noes, a chard'.&u. Wei, yr oedd va ddaogos iddo er eu bod atn wneud y llyfrgell yn rhyw fath o t'hw..rudy yn hytrach na man i adeiladu a chyfarwyddo yr ieuenct-d. Yr oedd yn teimlo yn dead yn eroyn hyny (cbwerthin). Pe coffai ef ei ffordd gyda'r footballs a?r clybiau dawnsio buasai yn srafael ynddynt wrtb eu sodiau a'u tahu i'r cueini (cawerthin adnewyddal). Ni dJ 3.i y Cyngnor roddi ei nawdd i'r fafcb chwareuon. Mewn perthynas i'r cwestiwo o'i cbyaal Y Cadeirydd: Yo ogymaint ad j dyw etch cynygiad yn ol y rbybudd a roddasuch, sef ein boa yu mabwysiadu Daddf y Llyfi-gelloeald, rba d i mi eich gaiw i drefn. N d eio busnes ni fei Cynghor ydyw galw cyfarfod oy- boeddus. Mr Marks Yr oil sydd arnaf fi eisiau ydvw cyug o i y pwyllgor pa fodd i symud. Y Cadeirydd: Ond gaUwch wneud h'7Ity ar eich cyfrifoldeb eich hunan. Mr 0. T. Williams: Yr. ogymaint ag nad ydyw Mr Marks wedi cano allan y cynvpiad y rnoddodd ryUucid o hono, yr wyf fiynrlioddi rhybudd y byddaf yn cynyg yn y cyfartod uesal fod y cyfarfod hwn ya cymeryd y C!lt angenrheidiol i fabwysiadu Deddt y Llyfrgeii- oedd, a0 hefyd em bod ya caniatau darn o dir ar y maei os oiniata BwrOd y Llywodraeth Leol hyny. Mr R. P. Thomas Feily nid oes genym ddim i'w wneud ^n Lad ydyw y rhy badd yn rbeolaidd gerunn ? Y Cade; rydd Nac oes. Mr Marks Y cynygiad sydd ^enyf S j dy w eia bjd yn cynghori y pwyllgor i alw cyfarfod cyh n ddus. Mr R. P. Thomas Eu busaes hwy ydyw ac uid ein bijSneS ni. Y Cadeirydd Y mae yn adored i unrhyw un aiw cyfarfod cyhoeddus. Mr 0. T. Williams Yn ogymaint ag nad ydyw Mr Marks mewn trefn, do°& dim ^rb^on y Cyngbor ? Y Cadeirydd Ni.c oes. Mr J. T. Junes: Ni fu dim m2wn trefn o'r dechreu. Y Cadeirydd a syJwoJd ca >; r i gwrthwyn- ebiad erioed wedj ei wnoud rUveu i rybadd nC,) fod yn ysgrifenedlg os y byddai ar yr agenda. Yr Is glerc a ddywedo Id y byddai i'r Cyng- I hor we eJ y pwysigrwydd o gael p ;b cisygiad mewn ysgriien, o.le^id yr oadd. Mr Marks, yn myned i gyuyg path cad oedd wed: rhoddi ¡ rbyouad o hono. Bydd i'r mater ddy fed gerbr.a f,to ar v 29ain c iai. Gwdi o r f r, --s s ir idarlis f) i wedi trosglvtyddo y pwic i rywus oedd yn d .-all trefa adaa Oyrctdaa c?boeJdus yn hyt- rach n* dy;od a'r cwestswui ryay fei v gwaetbJ a thi'.vy DyU)" toili amsergworisfawr.

Why doss the ccjnomicxi hougewiftf prefer to bay the rather fuii-prico tsa—iroported bv HORNTMAX & Co.?" Because &h .3 finds that s lOd. 9J, and 8:1, pound goes twice as tar as a low tea at a to-.c pi-ice. Sold in this loeaUtv by •—Banear -t,oijarL.i. Chemist Lewis, Grocer; and" Comet Stores," Colwya Bay; itooerts, Chemist; Oaraarvon Oweu Chemist; Davies, Grocer; Doijjoiiey -ffiorrib, Cuemiat x^'ji'tmacioc otorris, Chemi-st; Newd:J c*)*i- r ■ t'pp • Pwllheli— Owen. Chemist; Nevm—Uritiitu Grower: Amlweh Owen, Cheaiist; Meaai Brid.(;) .JGlles. Chemist; Coaway — Williams,* (Chemist; Llanfair— Tbomai, Grocers, &c. Feumaea:uaw — Roberts, Grocer, &c.: Llaaberis—Ingham, Grocer Llan/airfociiaa —Wiiliams, Tea iJealer, &c. Llanduduo—HoUidav Grocer &c.; Hoosoc, Gioddaeth-strert.- iloberts. Chemist, LiaMgefm — Junes, Grocer, 6ic. Holyhead Thou as-. Grocer. 4cc- LiaMgefm — Junes, Grocer, 6ic. Holyhead Thou as-. 1311