Gwalia

In Cynhadlsdd Eglwysig Esgobaeth Bangor* [Parhad o tudalen 5 ] anfarwoli env; v sefydlydd. Nis gallaf beidio credu nad ydyw y deffroad Eglwysig y triugain mlynedd diweddaf i'w briodoli i led&eniad gwirion- eddau Catholig. Fe wnaeth y Diwygwyr Efengyl- aidd yn nochreu y ganrif bresenol waith da a ben- dithiol trwy ail-enyn v tan crefyddol ar ol di- frawder y ddeur&wfed ganrif, ao nis gall neb ddarileno bregethau Yemi, Elliott, Simec- A: eraill boidio diolch i'r Nefoedd am y -«> fee ?.'r gwresogrwydd a amlygir ynddyn*" ^tfTistdeb ?.'r gwresogrwydd a amlygir ynddyn*" ^tfTistdeb wynebu y llygrediageth a nodweil Vu gwrrh- hyny ond gan eu bod yn sylfr 4g, -y dyddiau au i dduwioldeb a phurdeb eu h.*jiogaeth- y teirulad personal, ac y~ bywyd ar egwyddor unigol, ychydig fu ff- v. cyfeirio rt y gydwvbud adu Corph Crist. eu hyauireeh i adeil- i deyrnas y gore]- S", ddarfu iddynt hyrwyddo y aenu ti-wy .yrnyrtedd Crist i\v weision ei lled- lyniad e holl fyd nac ychwaith gryfhau ym- anallv ^o&iu wrth yr Eglwys. Mae y cyifeHb 17- IN* weled yn yr Eglwys yn Ffrainc yn yr -4 18fed ganrif. Nid peth bychan oedd i ^alfcaailon ddvlanwadu ar yr Ymherawdwr nes iddo gyfaddef fod pob pregeth. a draddodai ei gaplan yn ei anion adref gan dcdmlo yr/ hollol anghysurus -ei feddwl. Ond eto i gyd fo fu yn aflwyddianus i gryfhau dylanwad yr Eglwys. Esgeuluswyd dysgu y bobl fod yn yr Eglwys trwy ei bywyl sacramentaidd adnoddau y bywyd ysprydol, ond gadawsant i'w gwr&ndawyr ymladd a themtasiwn yn eu nerth eu hunain gan anwybyddu lie a dy- lanwad yr Eglwys yn nghyfundrefn yr Efengyl, a'r canlyniad fu i aelodau yr Eglwys fod fel gron- ynau gwasgaredig yn hytrach. nag ymwasgu yn nghyd yn ur: corph. i lefeinio y genedl. Sylw arall a ddylid ddwyn gerbron y gynhadledd J d" T ddifriaeth a'r ymosod beunydd y mae aelodau ieuainc yn scored iddo gan wrthwyrtebwyr; ac I nid oes derfyn ar y dichellion a ddefnyddir i wrthweithio dylanwad yr Eglwys ao i anog ieu- enctyd i gefnu ami, yn enwedig y rhai sydd a thipyn o wlan axnynt. Tr wyf yn ddigon hen i ^rofio fel y mae y gwahanol yraosodiadau nr yr Eglwys wedi newid eu cyaieriad yn ol fel y mae pobl yn derbyn goleuni ar y cyfeiliornadau, ond Ar ol i'r yinoaodwyr gael eu gorehfygu mewn dadl, rtid oes dim i'w wnoud ond ceiaio noddfa m~\rn «yfrwysdra a gwawdiaeth, ac rid oes yr un erfyn mor effeitmol i i y gwan ni gwawdiaeiii, er nad ydyw yn cael unrhyw argraph ar y cryf a'r I gwroL Yr ydym yn cofio ymosodiad ar v Llyfr Gweddi Cyffredin pryd y caisid cael pobl i grenu mai cynyrch meddylia.u aelodau. seneddol ydyw, ond ychydig iawn sydd yn credu y ffiloreg yna yn breaenol gan faiitt y goleuni sydd wedi ei dafla ar y pwnc trwy lenyddiaeth a moddion eraill. Wedi methu yn y cyfeiriad yna symudwyd y 'stol fel &rwerthwr mewn ffair a dyfeisiodd rhy.-v ar- eithydd cyfrwys ma.i y Frenhines ydyw pen yr Eglwys, ac o ganlyniad nad oes dim ysprydol- rwydd tu fewn i'w muriau ond y mae llawer yn gwybod erbyn hyn fod y Frenhines yn ben ar bobpeth yn y wlad. Y symudia.d nesaf oedd yn ,erbvn gwaddol yr Eglwys, a defnyddiwyd colofn- au y newyddiaduron gwrth-Eglwysig i draethu y sarhad bryntaf M' weinidogion yr Eglwys, ond v mae pob dyn synwyrol a theg yn gwybod nas CHII y glan ei erou a'r pur o galon ddilorni arall, ond y mae hyn wedi ei gario i'r fath eithafion gan rai sydd yn honi iddynt eu hunain y flaenoriaeth fel dysgawdwyr crefyddol y genedl nes y maent wedi dinystrio Iledneisrwydd cymeriad yn ieuenctyd y wM, a'u gwneud yn haerllug a Irroenuchel, yn ddifoes, yn anysprydol. ac yn ddibarch hyd yn nod i'w harweinwyr eu huiain. Mae yr ymosod- iadau cyhoeddus wedi eu cyfnewid am rai mwy dirgel a llechwxaidd, mwy uniongyrchol a pher- ] sonol. Er gwrthweithio yr ymosodiadau liyn 1 rhaid i'r ieuainc wrth iawer iawn o gefnogaeth a j chydymdeimlad, ac y mae yn ofynol i aelodau eryf- ion yr Eglwys wneud cyfeillion o'r rhai gweiniaid, a myn'd i berthynas agos ac uniorgyrchol ahwynt yn ol y cynghor Apostolaidd, A nyni y rhai ydvm gryfion a ddylem gynal gwendid y rhai gweiniaid." Yn mhob eglwys lie y mae to ieutvnc cyfarfyddir a rhai sydd ychydig yn swil," ac er Cl I ymdrechu ei orea anhawdd ydyw i'r offeiriad gacl gafael arnynt, oherwydd y maent fel llysywod yn llithro o'i ddwyLiw ac yri cilio o'r ffordd. Ðfill, amgylchiadau o'r natur yna buddiol fyddai gofyn i'r aelodau cry&on o'r lleygwyr ddwyn eu dyhn- wad i bwyso 2wr eu brawd gwan, a phe ti-wythid meddyliau yr aelodau a golygiadau cywir am yr Eglwys yr wyf yn meddwi y symbylid hwy i ewyllysio ei gwel'd yn estyn ei chortynau ac yn dyfnhau ei gwraidd yn serchiadau y genedl. Nid oes yr un dylanwad mor ddwfn a pharhaol a'r un sydd yn cael ei gynyrchu gan yr argyhoeddiad o wirionedd athrawiaethau yr Eglwys a'r absenol- o hyn a b:\rai fod cymaint yn sigledig yn ein plith, ac yn cael eu cario ymaith gan bob awel dysgeidiaeth. Fe ddywedir llawer am roi gwaith i'n haelodau ieuainc, ond cyn ymgymeryd ag un- rhyw waith Eglwysig rhaid cael gras yn y galon a gwybodaeth yn y pen i afael yr( angor y credoau a'r sacramentau gyda'r penderfynolrwydd sydd yn tarddu o'r argyhoeddiad o'u gwirionedd. Cyn byth y geilir creu gwroideb yn y milwr rhaid i'r [' llywydd ei hun fod yn wrol, a chvn y gellir (Ii s- gybliom dewr a theymgarol rhaid i'r llineUau nyn fod yn amlwg yn nghymeriad yr aihravroTi. Bowi I sydd i'w ddisgwyl ond corsenaa ysig yn y winllan a meini afrosgo yn yr adeilad pan glywir rhai o'i dysgawdwyr crefyddol eu hunain yn bygwth troi I yn bregethwyr Methoiustaidd os na chant eu ffordd eu hun! Nid trwy arddangosiad o nrsef- ydlogrwydd ac eiddilwch meddwl y mae gryfhau ymlyniad ein pobl ieuainc wrth Eglwys ,.m bed --rdd, ond trwy fod yn deyrngarol ein hunain i ddechreu. W nh edrych yn ol ar feusydd ein llafur nid oee dim yn peri mwy o ddywenydd i'r gweithiwr n<v gallu dweyd gyda St. Paul mai y rhai oedd ef wedi gsdael delw ac argraph ei feddwl ar- nynt oedd y llythyrau carimoliaeth a ddymur.Li Berbyn, ac nid rhyw bwffyddiaeth "mserol yn ngholofnau rhyw newyddiadur. Pa fodd i wrth- g weithio y ddifriaeth a'r ymosodiadau dir ei.,i:d-I sydd gwestiwn yn haeddu yst,yriaeth ddifrifol, canys nid oes dadl nad ydym yn colli Ilawer o ac-i- odau ieuainc gweiniaid trwy y cynlluniau hyn yn enwedig mewn ardaloedd gwledig lie mae'r Iwys yn wan, a phrif gyflogwyr llafur yn addJli ar fynydd Gerazim. Cyhuddir yr Eglwys o brossi- ytio, ond pa wir bynag sydd yn hyn y mae yn gan- mil mwy gwir am aelodau a swyddogion y s;eci uu yn eu hymddygiad at weisior a morwyaion Eg- lwysig yn eu gwasanaeth, ac yr ydym yn gwybod am nid ychydig sydd wedi eu conffirmio ac yn gymunwyr yn yr Eglwys yn dyfod a'u papyrau aelodaeth i'w canlyn oddiwrth offeiriaid eu plwyf, ond yn gorfod myn'd a hwy i seiat capel y mcistr. Fe ddylai rhieri fod yn ofalus i siarad yn barchus am yr Eglwys yn mhresenoldeb y plant, a dwvr. y dylanwad teuluaidd i bwyso ax y meddwl icuanc. ao yna "pan heneiddiant nid ymadawant i hi." Fe all y teulu wneud llawer tuagat gryfhau ym- lyniad dynion a merched ieuainc wrth yr Eglwys, ac y mae'r Eglwys mewn Ilawer gwlad wedi cael ,ei dechreuad yn y teulu. Yr Eglwys yrA nhy Philemon oedd dechreuad Eglwys Colossa yr Eglwys yn nhy >Tymphas oedd dechreuad Eglwy s Laodicea, a'r Eglwys yn nhy Acwila a Prisoi'ia oedd mam eglwysi ciyfion Ephesus a Rhufain— mor fe-udithiol a dylanwadol yw,iU Y teulu fod fel magwrfa aclodau i Eglwys Dduw. Gallwn symio i fyny fel hyn: -1. Rhaid cyHwyno athrawiaoth Eglwysig yn ddiamwys a digel a chyda'r yni a'r difrifoldeb sydd yn cario argyhoeddiad i'w gamyi:, oherwydd ris gall neb sydd yn clofS rhwng Ù:1U feddwl adael argraph ar eraill. 2. Ceisio adna- byddiaeth bersonol o'n pobl ieuainc a pherthyras mor agos a hwynt fei y byddo rhinwedd yn ffrydii'* allan o'r athrdw i nawseiddio eu cymeriaaau. 3. Ceisio cvnorthwy aelodau cryfion yr Eglwvs i gynal gwendid yr ieuainc a chael gan hen ac ieu- ainc sylweddoli eu bod vn aelodau o'r un corph. M ■ie gormod o duedd YIJ aelodau yr Eghvys i feddwl mai dyled^wydd yr offeiriaid yn unig ydyw adeiladu ond fa ddylai llwyddiant y corph yn gyifredinol fod. yn agos at galon pob aelod unigol. 4. Ceisio gwasgu at ystyriaeth ein oobl ieuainc nad oes yr un cymeriad nnvy ha.rdd na'r un CVIJIL imvy dylanwadol a defnyddiol nag eiddo yr hwn sydd yn wasanaetligar i'w Eglwys. Y mae yn help iddo lwyddo yn ei amgylchiadau tymorol, ac yn dWYll cysur i'w feddwl. Nid oes dim yn gul, yn z;ri- rtghvmydogol nac vn anfrawdol mewn bod yn deyrngarol i'w Eglwys a'i hathrawiaetli. Os ydyw yn arwydd o wladgarv/ch mewn dyn garu ei wlad, sut y mae yn gulni meddwl yrdda fod yn ffydd- Ion i'w Eglwys? Os oedd yn weithred aru-hyd- eddua yn y Groegiaid i ymladd dros sefydliadau y wlad hono, sut y mao yn gulni meddwl ynom ni i lvnu wrth sefydliad Eglwysig ein gwlad ninau? Diction fod dyddiau blin eto i'w gwynebu, ond pa beth yn y dyddiau blin hyny a gynal i fyny yr Evtwv81 Nid ei balchdear oherwydd ei sad, pi hwaw gael ei ddarpsbrng; aid ei chysyUt- iad a'r Lly*rodraeth—gall hwnw gaf>' sydyn; nid ei gwaddoliadau lluo- Jn 1 hyn gael eu cymeryd oddiarni. gall y rhai der yn anorchfygol, os y g Os bydd ei chiyf- garweh, difrifoldeb a tlJ- .4!tr dibyru ar weitli- ainc ac fe ddylid gw -:5Tttigarweh ein pobl ieu- meithrin yn aeioda- d pob abe-rth ac egni i'w yn yr Eglwys er .4 I)i-wiol acyn filwyr iiyvldlcn i Dduw.. 00. lies eu hunain ac er gogouiant DArlieu, I yr un Ad Mr -Pic,iarcl -Toftes, Criccieth, bapyr ar ilirli «e$i<yiu Efe a daywsuodd ei fod yn gryf o'r y dylid snog pobi ieuanc i ddarllen ac astudio ^na-wa-tUv esbomadau, a lienydaiaetii Eglwysig. 1 greu dy^dordeb mewn hanesiaeth Eglwysig aymunol tyddai i oti'eiriaid y plwj-f neu bwyllgor ddarll-jn cyfran ag y gwelont hwy yn ddoeth allan o hanes yr hen Eglwys BrydeLnig gan yr Archddiacon Pryce, ncu Han.'S yr Eglwys yn iNguymru gan y Protfeswr Gambler Williams fed dosbai'th yn cael ei gynal dyweder unwaitli yn yr wythnos yn ystod misoedd y gauaf, ac fod gwobrwyon neu dystysgrifau yn cael en rhoddi i'r acsbwyr gureill. Yn. inh>.jllach, fod darnau o farddonia&tii. desgrifiadol o ragorolion yr Eglwys. yn cael eu dewis a u dysgu allan, megis "A phvrth L rieru nis gorchfygant lii gan Owen Hughes (Tyswyn), a'r "Flwydclyn Eglwysig" gan y Parch Canon Ellis Roberts (Eiis Vvyn). Gallai barddon- iaeth bur a dyrchafedig ddylanwadu yn dda ar y m-bddwl ieuanc a oiiryituui eu serch at, a'u hyralyn- iad yn, yr-Egiwys. megis y ilin--Ilau "Y Gair a ddaeth trwy ysbrydoliaeth Duw, El ddysg a'i Geidwad ydw'r Eglwys Dduw, Yr hyn a welodd, glywodd, deimlodd hi, Am Air y Brwyd. adrodd wnawn ni." "Yr hen fam a'i liyir" gan y Parch M. Tliomas, Oedd hefyd lyfryn gwertlifawr i bobl ieuainc i'w ddarllen a'i ddysgu. Mewn perthynas i'r Ysgol Sul, Z-- "nursery" yr Eglwys, awgrj*mai tod ei llywodraeth, pan fyddai amgylcliiadau yn caniatau, yn cael ei ymddiried i leyg^TjT er mwyn lleihau y baich fyddai yn fynych yn gorphwys ar ysgwyddau yr offeiriaid, ac, hefyd, er cynihwyso llawer o aelodau Eglwysig i lenwi pob swydd ynddi. Yn benaf oil bydded yr athrawon yn ofalus fod yr addysg a gyiranid ar linellau y llyfr Gweddi Gvlfredin a'r Catechism. Da fyddai ltciyd pe y gvrneid cais o'r Ysgol Sul at un neu ddau o ionedcligion yn yr ardal—aelodau o'r Eglwys eu bod yn achlysurol, ac yn eu tro, yn truddodi anereliiad ier, ac anog y bobl ieuainc yn eu gwasanaeth. mor bell ag oedd madd, i roddi eu presenoldeb yn yr ysgol a chyfarfodydd Eglwysig tore-ill. Da oedd gweiad yr Eglwys yn rhoddi y fath I j i ganiadaetli y cyssegr, ond da fyddai cael anthem III-Ili ddwy yn amlach a chantata rwan ac yn y man. Byddai hyny yn sicr o fod yn foddion i gael gan y bubl ieuainc gymeryd mwy o ddyddordeb yn yr Eg- Iv.-ya, a byddai hefyd yn foddion i ddyrchafu cliwaeth dda a choeth. Y moddion nesaf y dymunai awgrymu ocddynt fod pwyllgor, yn gynwysedig o feibion a merched, yn cael ei ffurfio yn mhob plwyf dan arolyg- iaeth y rheithor neu y ficer i ymweled a'r tlodion a'r cleifion. Yr oedd hwn yn gyfleusdra iddynt wnaud daioni mawr i'w cyd-ddynion ac i'r Eglwys, ac yn lies i'w hangenion ysbrydol (cymeradwyaeth). Yr oedd gair o gyngor neu anogaeth gan frawd neu chwaer, ar drothwy y byd tragwyddol, i lynu wrth yr Eglwys, wedi bod yn foddion, dan fendith Duw, i wneud pobl yn fwy ffyddlawn a gweithgar yn Ngwinllan yr Arglwydd (cymeradwyaeth). Awgrym- iad arall a. roddai Mr Jones oedd fod yr offeiriaid yn traddodi anarchiadau unwaich neu ddwý yn y flwydd- yn i bobl ieuainc ar eu rhagorfreintiau a'u dyled- s^rj ddau fel Eglwyswyr, ae yn mhob plwJ-f fod dos- barth yn cael ei ffurlio i gyfarfod bob mis neu bob chwarter i drafod niaterion Eglwysig. Credai hefyd mewn cynai dos'oartliiadau Beiblaidd a chyfarfodydd g-woddi gwyr iev'.ainc bob wythno^ Dylodswydd bwysig arall yn gorphwys ar offeiriaid a lleygwyr oedd rhoddi ychwaneg o gefnogaeth i'r Wasg Eg- lwysig. Yr oedd yn credu mewn ychydig welliant yn nhrefniadau yr Eglwys, ond yr oedd yn credu yr un mor gadarn mewn ceisio rlioddi ysbryd newydd vu yr hen drefniant (cymeradwyaeth). Byddent yn elywed gan rai dosbeirth nad oedd lie i leygwyr ieuainc weithio yn yr Eglwys. Caingymeriad dybryd ydoedd. Bydded iddynt gyriawiu y ddyledswydd nesaf at law, pa mor ostyngedig bynag fo eu sefyllfa, ac fa ddelont yn fuan i weled fod amryw ddyled- swyddau yn eu haros. Mwyag yn y byd o waith a wnelont, mwyai yn y byd fyddai eu hymlyniad wrth yr Eglwys. Byddai darllen hanesiaeth a llenydd- iaeth Eglwysig yn rhwym o wneud llawer i'w gwueui yn fwy cryf, tfyddlon, a selog. Wrth ddiw-jddu, sylwodd fod y dyddordeb yr oedd yr offeiriaid yn gymery yn y bobl ieuainc dan eu gofal yn un o aiwyddion goreu yr araserau—yr oeddynt mewn cyd- ynideimlad a hwy ac yn agored i dderbyn cu hym- ddiriedaeth. yr hyn oedd yn arwain y bobl ieuainc i gryfhau eu hymlyniad yn yr Eglwys (cymeradwy- aeth). Dilynwyd me-.ni pa.pyr Seisnig gan y Parch Wil- liam Edwards, deer hynaf Bangor. Efs a ddywed- odd:—Y mae y testyn pwysig hwn wedi derbyn sylw mj-nych Eglwyswyr difrifol. Fe wnaed amryw gynygion; ac fe fabwvsituwyd amryw foddion o dv:i l dro i roddi mewn gweitlirediad athrawiatth yr Eglwys—"Hyfforddia blentyn yn mhen ei ffordd, a phan heneiddio, nid ymedu a hi." Geludr y ftordd acylai fyn'd "ifordd sancteiddrT\ydd." Wrth ystyr- ied y moddion gorou i gryfhau ymlyniad pobl ieu- aiif wrth yr Eglwys, gwahoddir ni i sefyll ar y fil-rdd a gwded, gofyn am yr hen ffordd, pa le mae y ilordd (idil, a rhodio ynddi. Yn gyntaf oil, gan hyny. del dysgeidiaeth. yn gwpledig a darlun byw. Bydded i'r iienafgwyr siarad yn dda amEglwys Dduw, yr lion a blanwyd yma yn nyddiau boreuol Cristion- ogaetli. Hi ydj-w ceidwad yr Ysgrythyr Sanctaidd. l^ldmygedd y byd ydyw ei ffurf-gweddi digymharol. Ei Llyfr Gweddi Cylfredin ydyw yr esboniad goreu ar y "Beibl, oblegid dysgeidiaeth yr Eglwy-s ydyw gwirionedd v Beibl. Eu gweinidogiou ydynt !ys- genhadon Crist, ac oherwydd na allant hawlio an- tfaeledigrwydd, y mae ganddynt bob hawl i gydym- dcimlad ymarhous eu pobl. Yr wji yn berliaith argyhoeddedig na atebir byth mo'r cwestiwn yr ydym ni yn ceisio ei ateb heddjTC, hyd nes y timlir ei fod yn'dvleswydd, nid yn unig ar offfciriaid, athrawon yr 'Y'le yr Ysgol Sul a'r Ysgol Ddyddiol, ymwelwyr a'r gwahanol ardaloedd, ond pob aelod o'n Heglwys i geisio ei ateb, ac i sylweddoli, fel ag y mae y teulu yn benodiad Duw, mai y diwygiad goreu fyddai I seiydlu yr Eglwys yn mhob ty, ac ymgeisio i gadw ein pobl ienainc rhag ci-wydro, fel na chollir hwy byth. Bydd esiampl yn well na chyngor i arwain pobl ieuainc i garu yr Eglwys. Dylai rhieni, tad a mam b dytid, maistriaid a meistradoedd, fod yn ofalus o'u plant ar ieuenctyd ymddiriedwyd iddynt. "Yn sicr dcugon," aneddai y div/oddar sanctaidd Eygob How yn ei anerchiad diweddaf, "ni fyddai ar y gwir leygwr ofni gwneud yn hysbys mai teulu Cristionogol yw ei ciddo ef. Byddai iddo gynal gwasanaeth teuluaidd. Byddai iddo weled fod holl aelodau y ty yn myned i'r Eglwys ar y Sabboth, a byddai iddo gymeryd gofal na achosid trafferth di- aughenrhaid ar y diwrnod hwnw, ac fe ganiatai iddo fod, nid yn ddiwrnod trwm a tliywyll, ond yn ddydd gwvnfydedig a disgiacr i'w blant a'i dylwyth." Byw crefydd ydyw prawf goreu crefydd. Dywedodd ar- lunydd enwog unwaith "Ni fyddaf byth yn datgan barn ar ddariun hyd nes v byddaf wedi byw gj'dag ef." Os yr ydym ni yn dewis cryfhau ein pobl ieu- ainc yn ffydd a disgybliaeth yr Eglwys,bydd i ni geisio eu profi yn ein buchedd o ddydd i ddydd ein bod yn Eglwyswyr Cristionogol tnry fod fwy-fwy dyfal yn meitirriniad pa bethau byny ydynt wir, gonest. cyf- iawn, pur a hawddgar. Pan y deuwn, yn yr ail le, i edrych ar y pwnc o safle blwyfol y mae amryw wahan- iawn, pur a hawddgar. Pan y deuwn, yn yr ail Ie, i edrych ar y pwnc o safle blwyfol y mae amryw wahan- ol drefniant mewn bodolaeth ydynt yn sawru llawer o ysbryd arianol a busnes fel ag i fod yn niweidiol i fyw- yd ysbrydol Eglwyswyr ac y mae gwrthdystiad difrif- ol wedi ei wneud yn erhyn y sylw gonnodol a roddir gan offeiriad a'u cynortliwywyr i faterion byTdol. Go- beithir cyn pen hir y cymerir cam i nvymo yn nghyd mewn un cymdeithas a elwir yr Eglwys, yr holl gyf- ryngau plwyfol a fwTiadwyd i wella sefyllfa grefyddol a cliymdeithasol pobl ieuainc. Y mas y farn yn cyn- yddr. fod cyfuniad gwaith plwyfol a difyrweh parhaas tueddu i wanyclm yn hytrach na chryfhau ymlyn- iad y bobl ieaainc wrth yr Eglwys ac wrth eu Har- glwydd. Fe ddylem gymeryd, dyddordeb cyfeUlgar yn chwareuon ein cenedl fel moddion yn unig i gyr- iiaedd amcan, ond i'r fath raddau ag i arwain dynion a merched ieuaine i roddi ei bryd ar adloniant fel nod ac amcan bywyd. Y cwestiwn sydd gan hyny yn codi ydyw, beth ellir wneud i ddwyn dylanwad ysbrydol i'r bywyd sydd yr awr hon yn myned yn ormod ar ol mabolganipau a difyrwch bydol a Thy ychydig o ys- pa r, bryd gweddi, addoliad a chadwraeth v Sabboth. Nis gellir ei wneud trwy ^tiafareadiad (compromise) gau lar. moddion gwancus pleserau bydol (cymeradwyaeth). Rhaid i ni yn ugeiriau Athraw Colt'g y Drinaod "ym- drechu i gadw gydbwysedd addas rhwng ein gwahanol frwclfrydedd" a chynyddu yr ymlyaiad wrth y cyfryw trwy foddion mwy ysbrydol. Eto, a all yr Eglwys enill a dal gafael ar gyfangorph y bobl ieuainc, y rhai na chyrhaeddir yn ol dylanwad arferol crefydd? Yr vyf yn fv,-y-f"n*y argyhoeddedig os ydym i sicrhau serchiadau" v bobl ieuainc tuagat yr Eglwys fod yn rhaid gwneud hyny trwy i'r olieiriaid, athrawon, ym- y/elwyr, a chymydogion Eglwysig gymeryd mwy o ddyddordeb personol ynddynt Gwneud ymweliad plwyfol yn fwy effaithiol, a thnvy li'ny grj-fhau dwy- law jt offeiriaid. Yn benaf oil bycMent trwy hyn yn ceisio dylanwadu y cartrefleoedd, M phan y dygwn ddylanwad i bwyso ar fywyd teuluaidd fe awn at wraidd y mater. Rhaid gorclifygu rhagfarn, helpu swendidau, nid trwy aberthu egwyddorion, ond trwy dynerwch a chydymdeimlo a hwy m wn ysbryd cyf- eiilgar. Fe ddywedir yn fynycli y dylid rhoddii rhyw- beth i'n pobl ieuainc i'w wneud. Yn gyntaf oil dysg- er ffeithiau iddynt athrawiaethau mawr ein ffydd dysge-r hwynt beth ydynt eg- wyddorion yr Eglwys—i garu a pharchu ei chym- deithas, ac fe fydd iddynt yn fuan arddangos awydd- fryd i broS yn weithredol eu serchidau (cymeradwy- aeth). Y prifb eth yw dyigeidiaetli gadarnhaol syl- faenedig ar y Beibl a'r Llyfr Gweddi Cyffredin. ac nid oes gwell dysgeidiaeth nag eiddo ein Catechism, os dysgir ei ywbryd yn ogystai a'r geiriau. Dyger ar gof ldJyd reolau syml y swydd o gonffirteM.SWD y rhai n, gyf jiriant at arferiadau gweddi astudiaeth Grair Duw a phresenoldeb cygon nleWD addoliad cy- hoeddus a'r Cymun Sanctiuaei. By i lythyrau cymeradwyaeth ymachntind, i b^yfydd n -wydd a byddai anfon llythyrau aciilyr jroj i adgotia y sawl oeddynt wedi eu conffirmio ? r cymunwyr yn eu myn- wesu a'r teimlad fod rhai yn meddwl am clanynt ac yn ofalus o honynt. Y n olai bydded i ni ystyried y peirianwaith piwy £ o\ mwyaf cyfaddas i'r amcan o wmud ymdrechvo A newydd i hyrwyddo yr amcan ger ein broil. Y D gyntaf, yr ysgohon dyddiol. Dylai olieiriaid tK; athrawon dalu sylw arbenig i faterion addysg grc-fyddol yn ystod yr ainser a ncillduwyd i'r amcan hwn, Yn aii, Ysgolion Sul a dosbarthiadau Beiblaidd. Fel y dywedodd un o'r papurau Eglwysig "y mae gan yr Eglwys yn yr Y sgol Sabbothoi sefyd- had gwir ysbrydol." Yr unig w-eld fyool ar yr Ysgol Sul oadd dyfodiad i fewn gwiwldoedd cystadleuol a Uwgr-wobrwyaeth, ond yr oedd yn lfaith ox\rrddoca- 01 fod yr Y sgol Sid wedi parhau ers dros ganrif i fod yn lie o weddi a. moliant, yn lie i ddarllen y Beibl, ac yn llei o addysgiaeth grefyddol. Meddai yr Y sgol Sul swyn i,r bjbl ieuainc, ac yr wedi profi yn allu mawr mewn pethau crefyddol i aelodau ieuainc jt Eglwvs. Fe ddywtdir fod yr Ysgohon Gwirfond- ol yn rlufo 7,000.000, sef miliwn yn fwy nag sydd o leuoedd yn ein holl Ysgolion Gwirioddol. Oni ddyl- ai yr Eglwys fawiygu y ffaith fod gzmddi yn y rhai hyn y moddion ni'.ryaf grymus i wneud ei gwaith uwchaf a mwyaf gogoceddus, "hyfforddi yr ieuainc yn ngwirionedd a bywyd Duw" (cymeradwyaeth). Rhaid addef fod anhawsder mLWT i sicrhau gwasan- aeth athrawon cymwys ar bobi mown oed ac ar y dos- barthiadau Beibhidd- clynion a merched difrifol, galluog ac ewyllysgar i roddi eu huna.in yn galonog i'r gwaith, cr y dylid cydnabod yn ddiolchgar fod a wnelo personoliaeth yr athrawon lawer i wneud ag enill calonau y plaut i garu crcfydd. Y mae llawer o Ie i wella mewn dull o ddysgu a disgyblu. Ni ddylid cefnogi y sawl sydd yn hoff o janresymau ofer. Ym- resymu a'r wraig fyddo yn esgeuluso darpar ar gyfea: ei dosbart'u trwy ddarllen llyfrau ystraeon. Cymerer dyddordeb dj-fnach yn yr Ysgol Sul, ei diffygion a'i hanawsderau, ac yna fe ellir ei gwneud yn llwyddiant ardderchog (cymeradwyaetk). Mor bell ag sydd yn bosibl fe ddylai fod unoiiaeth csgobol rhwng yr Ysgol Sul a'r ysgol ddyddiol mewn perthynas i ddysgu y Boibl a'r Llyfr Gweddi er mwyn atdynu ein pobl ieu- ainc trwy waith crefyddol ac ysbrydol i ymlynu yn gryf wrth fyvyd Eglwysig. Yn drydydd, gwasanaeth y plant a. lioli yn gylioeddus. Y mae. o'r pwys mwyaf fod blynvddau o ddarllen yn arwain i fyny i blTIlc y confiirmasiwn a'r Cymun Sanctaidd. Dylid parchu rlieol fa.wr yr Eglwys o holi drwy ei chadw yn ngwas- anaeth siriol ac adeiliadol aelodau ieuainc ein cynull- iadau.. Wrtli ddiweddu buaswn yn dweyd mai y moddion cryfaf i gryfhau ymlyniad. y bobl ieuainc wrth yr Eglwys fyddai cad gafael ar eu calonau—os y troir hwy at Dduw tra, v maent mewn cysylltiad a'r Eglwys, ni fydd arnynt byth eisieu myned i unman arall, a pharhant mewn llawn cyfuniad a hi holl ddyddiau eu bywyd. Dyma ydyw neu ddylai fod ein hamcan penaf gallwn orphwys yn dawel os ydyw calonau yr atlirawon wedi eu. henill i Grist, tra yn ein liysgolion a'n dosbarthiadau ni fydd dim anhawsder i'w cadw pan y byddent wedi heneiddio. Rhaid i bob offeiriad a phob gweithiwr Eglwysig wneyd y goreu o'r defnydd ger ei fron a gwylio yn erbyn efel- ychu yn unig blaniau eraill; glynu wrth y ffyrdd da ag ydynt yn ymddangos iddo ef yn oreu, gyda ben- dith Duw, i gryfhau a chymwyso ein pobl ieuainc i wasanaeth Crist a'i Eglwys (cymeradwyaeth). Cym^rodd trafodaetn ddyddorol ac adeiladol Ie wedi hyny, yn yr hon y cymerwyd rhan gan y Parchn. T. H. Hughes, Llangurig: Llewelyn R. Hughes, Porthmadog G. Salt, J. Daniel,a J. J. Davies, Llan- ystumdwv. TALU DIOLCH. Ar gynygiad yr Archddiacon Pryce, yn cael ei eilio gan Mr Proctor, Conway, talwyd diolchgarwch gwr- esog i Reithor Dolgelley ac eraill am y caredigrwydd mawr ddangoswyd tuagat y gynhadledd. Dylid dy- wedyd fod y trefniadau o'r fa.th oreu, ac y mae clod hefyd yn ddyledus i'r Parch James E. Williams (ys- grifenydd y gynhadledd) am y modd boneddigaidd a galluog y gwnaeth ef ei waith. CYFARFOD YR HWYR. Cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn yr hwyr, pan y cafwyd anerchiadau ar "Ddyfnder bjivyd ysbrydol mewn aelodau Eglwysig, hen ac ieuainc," gan y Gwir Barch D on Bangor, y Parch Canon Dobell, Gwer- syllt, Gwrecsam; a'r Parch W. E. Jones, Doiben- maen.

Etholiad Dwyieinharth Sir Ddinbych. Cynhaliwyd cyfarfod yn y Rhos nos Lun i gefnogi ymgeisiaeth Mr Kynyon, tan lywvddiaeth Syr Wat- (yn Williams Wvnn. Lla-nwyd y nouadd yn gynar gan y mob Radicalaidd, crymffastiau o fechgyn ieuanc gan mwyaf, pa rai yn ystod yr holl weithrediadau a gadwasant y terfysg a'r anniiiefn mwyaf, a hisiwyd a rhuwyd yr holl siaradwyr i ddistawrwydd. Torodd y cyfarfod i fyny mewn c-j'ffro gwaradwyddus; ac i wneud y drwg yn waeth fyth, fel yr oedd yr jungeis- ydd a'i bleidwyr yn gadael y pentref, ymosodwyd ar- nynt yn frwnt gjTda tfyn a eheryg a tharawyd amryw o honynt, yn cynwys Mrs Kenyon. Yr un noson hefyd cynlielid cyfarfod Undebol yn Rhostyllen. pentref oddeutu owy filldir o Wrecsam. Llj~wyduwyd gan Mr P. Yorke, ac ar y llwyfan yr Mr Griffith Bo&cawen, A.S., a'r Milwriad Eyre, C B. Nos Fawrth ymwelodd Mr Kenyon ag ardal Pen- ycae, lie yr anerchodd gyfarfod brwdfrydig o'r ethol- wyr Ceidwadol yn yr Ysgol Genedlaethol. Mr E. LLoyd Jones a lywyddai dros y cyfarfod, yr hwn oedd o nodwedd tra gwahanol i'r un gynhaliwyd yn Rhos y noson cynt. Yr oedd yr ystafell wedi ei gorlenwi, ac yr oedd yn mhlith y gynnlleidfa nifer o wrthwyn- ebwyr politicaidcl, y rhai, modd bynag, a beidiasant ag aflonyddu, ond rhoddasant i'r holl siaradwyr wrandawiad parchus ac amyneddgar. Yr oedd Ysgol Brynteg, Broughton, yr un noson, yn orlawn o gynullc-idfa. wedi dod yno i gefnogi ym- geisiadaeth Mr Kenyon. Mr Howel Davies a ly- wyddai, ac yn mhlith y prosenolion JT oedd Misses Heyes, Gatewen, Mr A. G. Boscawen, A.S., a'r Milwriad Eyre. Yn Coedpoetli, nos Fercher, bu gorfod i gyfarfod Mr Kenyon gael ei dori i fyny oherwydd terfysg mawr cjmulliad o fecligjm a dynion ieuainc, serch fod Mr Moss wedi pellebru i ofyn iddynt roddi chwareu teg i'w wrthwynobydd. MR KENYON AR Y DRINIAETH ANNYNOL A DDERBYNIODD. Wrth anefrch cyfarfod o'i gefnogwjT y:n Rhos- nessny, yr hwn oedd tan lywyddiai'th Mr Acton, gwnaeth Mr Kenyon y sylwadau a ganlyn ar y gweitlu-ediadau yn Coedpoetli: — Dywedir -Tt!.yf gan un o'r papjTau boreu hedd- yw fod goiwg lied ddigalon arnaf (chwerthin). Nis gwn i sut y bydd ymgeisydd yn ediych pan yn ddi- galon ond y cwbl allaf n ddweyd yw nad ydwJf yn ymwybodol o ddim teimlad o iselder ysbryd. I'r gwrthwyneb, mae yr holl "returns" ",dais i o'r gwahanol leoedd polio i fyny hyd yma o'r fath natur ag i wneud un yn lhwen yn hytrach na digalon (uchel gymeradwyaeth). Rhaid i mi wneud cyfeir- iad byr at yr hyn ddigwyddodd yn Coedpoeth. Debyg gen i fod rhai o honoch wedi bod mewn Eis- teddfod. ac fe gofiweh fod y cyhoeddiad yn dechreu gyda 'Heddwch," 'A oes Pan aethum ni i mewn i'r ystafell fawr yn Coedpoeth daeth y cwestiwn yna i fy meddwl. Yno yr oedd meistr ysgol y bwrdd 350 bechgyn o'i omgylch mewn ada.eth fawr yn ceisio cadw trefn a heddwch cyhoedd- us. Wei, y ewbl allaf li ddweyd yw, os oedd hyny yn batrwm o'r ffordd maent yn cadw heddwch cyhoeddus, un ai maa ys- golf-istriaid wedi cyfnewid llawer iawn oddiar beth oeddynt pan yr oeddwn i yn ieuanc, neu ynte mae ar fechgyn yr ysgolion eisieu llawer mwy 0 gerydd—(chwerthin)—canys ni fu i sst mwy direol erioed dderbyn curfa gan eu meistr. Pa fodd bynag, mae y pwnc yn un llawer rhy ddifrifol i'w drafod mewn dull ysmala. Nid wyf a yn naturiol o duedd nerfus iawn ond rheddwyd prawf ncithiwr o gyrT- Hun rhag-drefnedig i godi terfysg yn y cyfarfod ac i wrthod rhoddi gwramlawiad i unrhyw siaradwr a ddj^vedai ddim byd croes i'r hyn dàymunent hwjr iddo ddweyd.; Nid yiuddangosent yn medwl mai amcan cyfarfod o'r fath oedd gadael iddynt glywed rhesymau a dadleuon er eu eynorthwyo i benderfynu gan bwy yr oedd yr achos goreu a chyitrira. Ni roddasant i ni gyfleusdra i ddangos gwirionedd neu dwyll ein polisi. Pe mai hyny fuasai y cwbl. er y buasai yn ddigon drwg. ni fuaswn yn cwyno, oblegid, wedi'r cwbl, nis gellwch orfodi pobl i wrandaw arnoch. Os nad oedd arnynt eisieu gwrandaw, hawdd fuasui iddynt aros gartref (clywch, clj-wch). Ord wrth adael y cyfarfod. a chyn myned i mewn i'n carriage, gwasgwyd ni ac ymosodwyd arnom gan gyrph IWn-r o ddjTuon wedi arfogi eu hunain a eheryg o faintioli nid bychan, a'r rhai a'n gosod- asant am yspHid mewn perygl mawr i'n cjTph a'n haelodau os nad i'n bywydau hefyd ("Cywilydd"). Yn awr mi a ddjmiinwn fod yn berffaith blaen a theg yn y mater hwn. Nid wyf yn dymuno cyhuddo Mr Moss o gydgynllwyn mewn unrhyw fodd yn yr 'out- rage' hwn, oblegid nis gallaf ei dclesgrifio fel dim byd llai na'byny (clywch. clywch). Nid wyi, ychwaith, yn dymuno cyhuddo ei gefnogwyr mwyaf blaenllaw. Y cwbl a ddywedaf yw hyn Mae yn hollol eglur fod rhywun wedi trefnu yr 'outrage' hwn. Nid yw'n debyg y buasai ein cefnogwyr ni ein hunain yn gwneud trefniant i geisio malurio ein carriage a cheryg a'n gosod mewn perygl o gael ein harcholli, canlyniadau yr hyn allasai lynu wrthym am y gwedd- iil o'n hoes. Nid dyna y ffordd iawn i gario etholiad yn mlaen—(cymeradwyaeth)—ac. nid ydyw, yn y diwedd, yn gvvrs a duedda i enill pleidleisiau i'r bobl a garant ffjrnigrwydd yn hytrach na rheswm (cym- eradwyaeth). Wedi'r cwbl, yn sicr i chwi bydd i wirionedd orclifygu yn y pes. draw, er y gellir ei gadVu 01 am amser. Y cwbl ydym yn ei ofyn ydyw rhyddid riicddwl. rhyddid ymadrodd, a rhyddid II gws-ithrediad" (cymeradwyaeth mawr). Yna aeth Mr Kenyon yn mlaen i vmwneud a. chwestiwn y tir, ac ail-adroddodd ei olygiadau ar y ddeddiwriaeth oedd angenrheidiol ar y ffennwyr." Pasiwyd pleidlais unfrydol o ymddiried yn Mr Kenyon. DIWRNOD Y DEWIS. Dydd Gwener ydoedd diwrnod y dewis (nomina- tion). Ymgyfarfu Mr Thomas Williams (sirydd) a Mr J. Parry Jones (is-sirydd) yn y Neuadd Slrol, Gwrecsam, ar y dim-nod crybwylledig i'r dyben o dderbyn "nominations." Yr oedd Mr Kenyon, yr j-mgeisjrdd Ceidwadnl. yn bresenol, yn nghyaa. Mr Moss. JT ymgeisydd Rlrrddfrydol, a goruchwyhvyr y ddau yungeisydd. Rhoctdwyd i mewn iigain o "nominations papers'' dros bob un o'r ymgeiswyr. Cj-mer y pleidkisio Ie heddyw (dydd Mawrth), a dechreuir cyfrif y pleidleisiau, yn y Nouadd Sirol, am ddeg o'r gloch foreu Marcher.

Lhnsngan- Dydd Gwener cynlidiv.yd cyfarfodydd diolchgar- wch am y cynhauaf yn eglwys y piwyl uchod. Decli- reuwyd gweithrediadaai y dydd gyda g-,yeinyddiad o'r Oymun Bencligaid wyth o'r gloch yn y boreu gan y Parch H. O. Widiams, rliedthor. Am haner awr wedi dau intaniwyd y gwasanaeth prydnawnol ga.n y rheithor. a phregethwyd yn addas i'r achlysur gan y Parch Sinnett Jones, rheithor y Rhiw. Am saith o'r gloch yn yr hwyr intoniwyd y gwasanaeth eto gan y rheithor, a phreg..thwyd odeliar St. Matthew xiv. 39, gan y Parch Canon Dayies, Pwllheli. Cafwyd preg- e-th rymus, gjTihwj-sfawr, a. phriodol i'r amgylchiad, a cliadwodd "Dyfrig" y dorf enfawr oodd wedi ym- gynuH megis "ar flacnau ei fysjdd" hyawdledd a. plia- un. y traddoelai ei genadwri. Yr oedd y gwas- anacthau i gyd yn gorawl; y canu o dan arweiniad Mr Phillip Parry; a cbwareuai Mr T. Llewelyn Evans ar yr organ. Yn y gwasanaeth prjainawnol cor-ganwjTd Psalm xxiv. ar y chant Anon, ac yn yr hwyr Psalmau Lvv. a cl. ar y chants Goss a Goodson. Yn yr hwyr canwyd yr anthem "Mawl a'th erys di yn Seion" (lsalaw) gyda. chwaeth a mynegiant can- moladny, a chyda'g ysbryd ac effaitn a roddodd fodd- lonrwydd cj7ffrediri(d. Gyda llaw dymunwn yn os- tyngedig alw sylw arweinydd a. phwyllgor "Undeb Corawl l']ghvjTsig Deoniaeth Lleyn" at yr anthem hon fel un yn meddu cjui^hanedd lawn a cliref, yn nghyaa thlysni melodedel, ond eto sydd yn syml ac o fewn cyrhaedd corau gwledig allu disgwyl gwneud cyfiawn-, I der a hi. Cyfrifir hen eglwys y plwj4 hwn yn un o'r rhai helaethaf yn Lleyn, ond yn y gwasanaeth hwjToI llanwyd lii at yr ymylon gan gynullaidfa barchus na wehvyd mo'i lluosocach yma o'r blaen. Bernir fod cyd- rhwng chwech a saith gant o bobi yn bresenol, ac ymddygodd pawb yn weddus a defosiynol. Nod- weddid y gwasana^thau a'r canu gydag ysbryd a defosiwn, a thebygol ydyw na chlywyrd yma. erioed o'r blaen ganu mor wresog ac effeitiiiol. Gwnawd casgliadau yn ystod y gwasanaethau tuagat dreuliad- &u yr achos Eglwysig. Addurnwyd yr eglwys yn chwaethus i'r amgydchiad gan Mrs Williams a theulu y Rheithordy, Mr T. Ll. Evans, Mr William Manley, ac eraill.—Gohebydd.

Llanfrotlion- < j habodd Eglwys St. Catherine, yn y He h) 1, ei gwyl ffynyddol o de a bara brith, ddydd SadwTn, a cl.j I'giierdd yn yr hwyT. Gwusanae&hwj'd u-th y byrddau gan y bom;xidigesau canlynol Sef, Miss Bes* Miss Minnie a. Miss Dulv I Casson, a Miss Humphreys, Tremadoc Mrs Owens, Rectory Mrs a Miss Pritchard, y Cefn; Mrs Wil- l;an >. v Garreg Mrs Evans, Ty'n-y-Celyi, a Mrs Ty Coch. Ai 01 i oddeutu rant o .nan a. phlant gaeil an digoni wrth y bjTddau, cliiiwyd yr ysgoldy. Cynhaliwyd v cyngiierdd yn yr hwyr, o dan lywyddiaeth Mr Hugh Jones, Bron Garnedd, yn y drafii a. ganlyn :—Cafwyd "Hen wlad fy nhadau" gan John S. Pritchard, y Park, a'r gjmulleidfa yn uno yn y -ris. i ddechreu, ac yna. "I fear no Foe. g tn '.WHIMS S. Pritchard, o'r un lie medd y brawl 1. n r/t a a'r un blaenorol leisiau baritone clocho^ a mc! t, ac aiddull j-splenydd; yn nesaf rafwyi n fvet*- bird," gau Miss Humphreys. Tr".11;I. soprano o'r "first-class quality" ydyw hon, a dymunaf iddi hir oes i fod yn help i hen eglwys ein tadau etc yn y dvfodol: yna adroddiad, "Gwraig y drws nesaf," I gan 0. Epliraims ac yna "Y bachgen ffarweliodd a'i gnu Richard S. Pritchard, o'r Pa k: campus ydyw hwn <:to wedyn "dance," gan Miss Minnie Jones, Ynysfor, a. gallaf sicrhau fod y fonedd- iges ddjnnunol yn "nonpareil" yn y campwaith hwn "Y milwr clwyfedig," gan Thomas Roberts, y Cefn, v i r;gp.ol; can, 'Yainka's," gan Mhs ib-vm dadganiad rliagorol eto, liais soprano mwyn a mclod- us, ond. dim cyn gryfed a'r gyntaf; araeth byrfyfyr, "Hen langc," buddugol, R. Jones, Bwlch Plwm; Ami jnio- a. dyr gareg," R. Jones Smith, a t'n ratd i I i) ail garu; "Chw'hwn fan;T," gan John I chard, eto; yna. diwt, "JoJly Japan," gan Misses bev-h1 Minnie Jones, Ynysfor, wedi ciilL n "11 hunuirt YII niwyg y bellamg hono. a. •••/nrsant "y wiiith jn ddiameu medd y «H.w f. n 'I oddiges odidog yma dalentau dysglaer fel "comedians" yn ogystai a dad^anu clasurol; "Y marcliog," gan T. S. Pritchard, yn hynod o dda eto, ond nid atebodd i'w c'ncoro adroddiad gan R. Jones, Bwlch v Plwm, yn hynod o dda "The Kerry dance," gan Miss Hum- phreys, eto, ond nid a.tebodd i'w hencore "Merch y cadben," gan J. S. Pritchard, eto; "Chin chin China man," gan Miss Bessie Jones, yn liwyliog tros ben a chafodcl encora ddwy waith, ond nid atebodd ddim ond 1111. Cyfeiliwyd yr oil gan Miss Doly Jonss, tivvf.'t. ) r ydwyf wedi clywedy foneddiges <:ak'nto yma. o'r bbvjn, a chredaf fod iddi ddyfodol dysglaer M « n; a ti.1w;y i Miss Tlumphreys ga.nu "God e 11 e Queen," a'r gynulleidfa yn uno yn y cydgan, terfyn- wyd un o'r cyngherdda.u gorou y buom ynddo erioed, t fuasai y" (credit i Eglwys o bump <-ai r. gynulleidfa, ac nid cant, fel Eglwys St. Catherine. Y 11.1" f 1 yn dd"edus iawn i foneddigesa.. nys fur am eu f( fal gyda r canu a'r cantortoi).—' i and- a.wr.

Her Royal Highness the Duchess of Connaught has been graciously pleased to present to the new hospi- tal at Aldershot a quantity of Homocea Soap for the use of the patients. Ar2rapfowyd a cfoyhoedciwyd -;roi> y iWi a v-»;i»8 Chroniole Company, Limited, "Clt. DATMo WILLIAMS, yn y berth Werlev Chrvnult nOr Gwaltn -ip, Caxton Honst', -street Baagar, yn Mhlwyf BaEsor.yn!Sir Gfetri wifon.— Dycd Mawnh, Aic d: 28, 1897.

P erThyri d,e udraeth. BWRDD Y GWARCHEIDWAID. Oynhaliwyd y arfod pythiefnosol ddydd Mawrth, Mr John Jones, Y.H. (Ynysfor) yn Uywvddu. ADRODDIAD Y MEISTR. Yr oedd y Meistr (Mr D. J. Jones) wedi vs- grifenu adroddiad i'r pwyllgor ymchwiliadol yn cwyno oherwydd ymddygiad merched (able- bodied) yn y ty, ac yn dweyd ei fod wedi gorfcd galw am gymhorth swyddog heddgeidwadol ddi- wrnod ar ol y Bwrdd diweddaf.—Adroddai y pwyllgor ymchwiliadol eu bod wedi gohirio ystyr- iAeth y gwyn a dderbyniwyd er cael gwell presen- ol deb, gan fod rhai o'r Gwarcheidwaid yn barhaus yn cwyno mai canlyniad yr anghydwele-diad rhwng y moistr a.'r deiliaid ydoedd ymweliad da.u neu dri o aelodau y pwyllgor ymweliadol. Dymunai yr aelodau hyny wrthdyetio yn erbyn yr haer.-id. Yr oeddynt hwy yn cyflawni eu dyledswyddau tra yr oedd eraill yn eu hesgeuluso, ac yr. y dyfod ol nid oeddynt am eistedd ar y pwyllgor heb i'r aolodau eraill hefvd roddi eu preeenoldeb. CYHUDDIADAU MRS CASSON. Darllenwyd adroddiad y pwyllgor a benodwyd i wneud ymchwiiiad i'r drefn o weinyddu silan- gynorthwy mewn nwyddau a ddygwyd o amgylch. mewrj) canlyniai i rybudd a roddwyd gan Mrs Casson a'r cyhuddiadau a wnaed gaa-dcli yn nglyn a'r cyfryw gynorthwy. Wedi esbonio y modd yr oedd y cymhorth j'u cael ei weinyddu a thrwy bwy, aeth y pwyllgor yn mlaen i argymhell ar fod pob cais am gymhorth mewn nwyddau yn cael ei ben- derfynu gan yr holl Fwrdd, ac nid cyfran o hono. Oanfyddodd y pwyllgor na chyfleniwyd y tlodion ag arian i brynu y nwyddau. Nid oedd yr areh- ebion yn cyfeirio at unrhyw berson, ac ni ofynid byth i'r tlodion brynu y nwyddau gan fasnachwr neillduol, ond fe roddwyd esiampl neu ddwy o hynllle yr oedd y posiburwydd i dlottyn fyned i le, oherwydd y pellder y byddai yn bur anghyjleus i'r swyddog fyned i dalu am y nwyddau. Fe ddigwyddai weithiau fod y tlodion yn derbyn nwyddau gwahanol i'r rhai ganiateid. Telid yn ddiwahaniaeth am y nwyddau gan swyddogion yr elusen. Fe ddygwyd "returns" gan ddau swyddog yn damgos y cyfanswm a dalwyd i bob masnachwr yn nghyda enw y masnachwr lie yr oedd y swm yn cyrhaedd i ddeg swllt, Hefvd, canfyddodd y pwyllgor fod amryw o'r masnachwyr a enwyd yn y "returns" yn Warcheidwaid yr lTii- deb yr adeg y cyflenwyd y nwyddau, ac yr oedd yn groee i'r gyfraith i unrhyw fasnachwr oedd hefyd rm Warcheidwad gyflenwi nwyddau ar ar- cheb swyddog yr elusen. Canfyddodd y pwyll- gor yn mhellach for v dderbyneb am y nwyddau yn cael ei rkoddi gan enw arall yn lie y masnach- wr, megis gan y wraig, plentyn, neu gynorthwy- wr y aaaenachwr. Mown achosion fel hyn dylid bob amser ddangos allan fod y dderbyneb yn cael ei gwneud ar ran y masnachwr. Oanfyddasanfc mewn un achos fod cymhorth vchwanegol mewn nwyddau wedi ei ganiatau ar ol cael ei wrthod gan y Bwrdd, ond nid oedd tystiolaeth i ddajigos pa un a ganiatawyd y cyfryw gan Fwrdd llawn yn ddilynol ynte gan rarj o'r aelodau ac ar ol i'r Bwrdd ymranu. Gofynodd y Cadeirydd ai dymuniad y Bwrdd oedd gohirio y cwestiwn ynte pasio penderfyniad i fabwysiadu yr adroddiad? Oynygiodd Mr William Powell fod iddynt ohirio y mater a chael mantais yn y cyfamser i weled yr adroddiad. Dywedodd Mr Cadwaladr Roberts fod Mrs Casson wedi profi pobpeth oedd wedi dyfod yn mlaen ac wedi llwyddo i ladd amryw adar ag un ergyd. Credai ef y dylent basio yr adroddi-id yn lied, unfrydol. Mr Tegid Jones a ddywedodd fod arno of eisiau mwy o fanyhon. Mr Cadwaladr Roberts a sylwodd y caent hyny trwy wneud cais at swyddogion yr elusen, gar. y rhai yr oedd yr enwau. Yr oedd y ffaith fod y Cadeirydd wedi eistedd ar y pwyllgor yn ddigon o brawf fod pob chwareu teg wedi ei roddi i bawb, ac fe dynwyd allan yr adroddiad er llee y cyhoedd. • Efe a gynygiai fod iddynt fabwysiadu yr ad- roddiad. Mr Tegid Jones a ddywododd fod arno ef ei:;iau yr un manylion a'r Oadeirydd. Dywedodd y Cadeirydd eu bod wedi Ind yn edstedd am amryw oriau, ac wedi myned yn fanwl rr holl fanylion. Pe buasai yr holl Fwrdd wedi cynal yr ymchwiliad buasent wedi dyfod i'r un penderfyniad. Mr Powell a ddywedodd y buasai yn dda ganddo weled yr adroddiad er myned drosto ei huaan. Yr oedd arno eisiau ei farnu yn rgwyneb y cy- huddiadau a wnaed gan Mrs Casson. Os oedd yr adroddiad yn gywir ni fyddai ddim gwaeth o'i chwilio. Efe a gynygiai fod iddynt ohirio ytyr- i iaeth yr ad-roddiad am bythefnos. Yr oedd yn beth difrifol chwareu a chymeriad pobl. Mr Cadwaladr Roberts a ddywedodd na fu i Mrs Casson ddyfod a chyhuddiad yn erbyn un- rhyw berson unigol. Mr Powell: Y mae Mrs Casson wedi enwi mas- nachwyr ac yr wyf fi yn fasnachwr. Y Cadeiiydd: Os oes yma rywun yn tybio fod y cap yn ei ffitio bydd i Mr Roberts (y olerc) eu cyflenwi a'r manylion. Ni fu i Mrs Casson roadi tystiolaeth o gwbl ond y swyddogion, ac y mae'r enwau ganddynt hwy. Mr Tepid Jones: Os ydyw rhai o'r Gwarcheid- waid wedi gwneud rhjwbeth anghyfreithlawn, gadewch i ri ed gael allan (clywch, clywch). Yr wyf yn cefnogi fod i, ni ohirio am. bythefnos. Yr oedd Mr Richard Roberts yn credu mai gwell fydd&i gohirio er mwyn cael ychwaneg o amser i ystyried yr adroddiad. Y Cadeirydd: Os oes rhywun yn credu ei fod yn cad cam ni raid iddo ond gofyn i'r swyddog- ion am y manylion. Mr Powell a ddywedodd ei fod yn foddlawn i hyn, oT(d yr oedd arno eisiau yr un hysbysrwydd ag a roddwyd i'r pwyllgor. Kiliodd Mr Owen Jones (Llan) gynygiad Air Cadwaladr Roberts fod yr adroddiad yn cael ei fabwysiadu. Eglurodd Mrs Morgan yr oil yr oedd Mrs Casson wedi ed wneud, sof cyfeirio yn unig at y llyfrau. Mr O. R. Hughes, un o'r pwyllgor, a ddywed- odd fod yn amlwg fod y Gwarcheidwaid wedi ym- ddwyn yn anghyfreithlawn. ond ar yr un pryd credai eu bod wedi gwrfeud. hyny mewn anwybod- aeth. Diagwyliaa y mabwysiadid yr adroddiad, 8C y rhoddai hyny derfyn ar y mater. Mr Tegid Jones a ddywedodd ei fod yn fodd- lown ar yr eglurhad yma, ac mai math o rybudd ydoedd hwn. Yna ymranwyd, pan y pleidleisiodd. chwech dros y gwelliant a naw dros fabwysiadu yr adroddiad. Ar gynygiad Mr 'niomas Davies, yn cael ei eilio gan Mr John Thomas, talwyd diolch i'r pwyllgor.

Porthmadog- Cyrhaeddodd Dr. Wm. Jones Morris adref nosSad- wrn o Montreal, lie y bu, yn nghwmni Dr. Roberts, ien.. Penygroes, yn bresenol yn nghyfarfodydd y meddygon. ( Nos Sul yn Nghapel y Tabernacl (M.C.) ca«- glwyd 40p at y genhadaeth ar Fryniau Cassia. Y mae y swm hwn yn ychwanegol at oddeutu 149p a gyfranwyd yn flaenorol. Y Rheilifordd Ysgafn i Beddgelert.—Mewn cifar- fod o hyrwyddwyr rheilifordd ysgafn o Borthmadog i Beddgelert -.ayd Ddn, a gjTihaliwyd ddydd Gwener, hysbysodd y pe:iriialydd fod y survey wedi ei orphen, ac fod y planiau yn barod i'w hargraphu. OhtrwyTdd ymadawi.1d yr ysgrifenydd (Mr Williams) o'r ardal, ac i'r hwn y talwyd diolch am ei wasanaeth, ethol- wyd Mr A. Bromwich yn unfrydol i'r swydd. Go- beithir y ecir archch yn mis Tachwedd g.-in y dirprwy- wyr. fel y gellid myned rhag blaon i ffurno y rheil- ffordeL LLYS YR YNADON. CjrrjJialiwyd y Ilys hwn ddydd Gwener gerbron Dr. S. Griffith (yn y gadair), Mri Osmond Wil- liams, Robert Rowland, Robert Thomas, J. tl. Pritchard, J. T. Jones, a Jonathan Davies. TRWYDDED PEN Y WYDDFA. Yr oeddys yn disgwyl y gwneid ail gais am drwydded i westy newydd ar ben y Wyddfa, ond derbyniwyd brys neges oddiwrth Mr H. Lloyd Carter yn dweyd na wneid y cais.—Yr oedd Mr S. D. Evans, A.S. (yn cael ei gyfarwyddo gan Mri George a George) yrt bresenol i wrthwynebu ar ran Syr Edward Watkin a Chyngor Plwyf Bedd- gelert, a chwynai oherwydd y drafferth a'r draul y i-iflwyd hwy iddo.—Yn ddiweddarach yn y dydd bu i Mr Madden, Lerpwl (yn cael ei gyf&rwyddo gan y Mri Pugh a Bone, Llandudno), wneud cais am ryddid i helaethu y gwesty presenol ar ben y Wyddfa, sef y Snowdon Summit Hotel.—Dygwyd y planiau gerbron acnli fu i'r Fainc eu "hang- hymeradwyo." LONDON TEA WAREHOUSE. Gwnaeth Mr John Humphreys (Mri Jones a Jones) gais am drosglwyddiad trwydded y London Tea Warehouse (Shop Newydd) i ysgutorion y diwec?dar Mr Roberts.—Dywedodd Mr Georgo fod y ty yn meddu trwydded llawn, ond y flwydd- yn ddiwcddaf fe ymgymerwyd i beidio ei ddefn- yddio ond fel ty yn meddu off licence. Os ym- rwymid -i wneud yr un peth eto ni fyddai iddo wrthwynebu.—Mewn atebiad i'r Fainc. dywedodd Mr Humphreys mai yr ysgutorion oeddynt Mr J. R. Pritchard, Caernarfon, a Miss Pugh, eto. Hyd nes y gwneid i ffordd a'r eiddo byddai i Miss Pugh, diweddar o'r Sportsman Hotel, Caernar- fon, arolygu y ty.—Wedi i Mr George ddweyd yr ymddibynai ar ei gyfaill, Mr Humphreys, yn cario allan addewid y flwyddyn ddiweddar, cania- tawyd y trosglwyddiad. Y SAILORS' HOME. Hysbysodd Mr C. E. Breese ei fod ef yn syrthio i mewn i amodau y Fainc mewn perthynas i ad- newyddiad trwydded y Sailors' Home, ac y byddai i ddrws cefn y ty gael ei gau. I MEDDWDOD. Gyhuddwyd Griffith Roberts, Beddgelert, gan! yr Heddgeidwad Davies o fod yn feddw ac afreol- us, a dirwywyd ef i 10s a'r costau. YMDDISWYDDIAD YR HEDDGEIDWAD ROBERTS. Galwodd Dr. Griffith sylw at y ffaith for y Rhingydl Roberts yn ymddiswyddo a dylid rhoddi ar y cofnodion y parch mawr yn mha un yr oedd y rhingyll yn sefyll yn ngolwg y Fainc. Yr oedd bob amser wedi bod yxi ofalus i gyflawni ei ddyled- swyddau, a byddai i'r Fainc ei golli yn fawr.— Cadarnhawyd y sylwadau hyn gan Mr Robert Rowland, Mr Casson, Mr William George, a'r; Uchrarolygydd Jones, a diolchodd ,y E^iiigyli Roberta am y teimladau da arddangoswyd tuag ato.

Penrhosilisw. Gwasan;\ethau Diolchgarwch nm y CjrnJiauaf.— Dydd Mawrth cynhaliwyd y gwaaanaethau hyn, pan yr oedd yr adeilad bychan hardd yn orlawn drwy'r dydd. Deehreuwyd yn y borou am ddeg gyda gwas- anaeth Cymraeg, a phregeth gan y Parch E. H. Grif- fiths, B.A., curad LIandyfrydog. Am haner awr wedi un-ar-ddeg cynhaliwyd gwasnaeth Seisnig. Canodd y cor Seisnig yr emynau diolchgarwch yn ardderchog. Chwareuwyd yr organ gan Arglwydd Boaton. Am chwech yn yr hwyr cynhaliwyd gwas- anaeth Cymraeg arall, a cliafwyd pregeth o'r radd uchelaf gan y Parch E. H. Griffiths. Yr oedd yr eghvys drwy y dydd yn orlawn, ac yn y gwasanaeth hwyrol nid oedd braidd lie i sefyll. Cymerwyd rhan hefyd gan y Parch T. E. Jones, B.A., yr Higher Grade School, Llanerchymedd, a'r Rheithor, y Parch R. Richards. Gwnaethpwyd casgliadau tuagat In- firmary Bangor a gwahanol gymdeithasax yr esgob- aeth. Yn y gynulleidfa gwelsom Arglwyddes Boston, Mrs Bains, Arglwyddes N eave a'r Anrhydeddus Miss Neave, Miss Jervis, Mrs a Miss Lloyd, Llaneilian, y Parch Morris Lloyd, Mr BainA, etc. »

Y SY'N MEDDWL. Y GWrn GOREU, Y th-ni a. ofdant i-iii eu G wragt-vl;), n of-,da.,t am eu Plaut, ac am dauy^C eu huiiiin, ac ••• AM DD IF t Y N AN T FYWYDAU PAWB Dyffia y dynion a wyddani WEKTii H U G TTE S) BLOOD PTT.T.a Pel Meddyginiaetii Dealuaidd AT Y GWYNEGON, LUMBAGO, Y BL s'r A THORIADAQ AR Y (:Of< POI: HI TN YR OCRP.AU, Y A'R ABEN AU, ANHWYLDEHAU YH. A i'TJ, DIFFYG TRAUL NERVES G WAN, AC T i 1) E R YSBRYD, PEN TOST, IdFTYG BIJAS AT FWYD, PENDDUOI), CLKPYi> Y BHbNIN (Manwvnicn), PlLlio, YbCUrlVY, .-A HWN GLWYFAU. Y Fvvvaf Effeithiol o bob Medd guiaeth i I Fenywod", Y mae y Pills rhyffddol hyn yn gwneud Gwaed Newydd Gwaed Pur BUB. -j -r-\ AFIKCKYD Uwaecl Ua YN T Gwaed Bras PEIDIWCH HVMEUYD CAARWAIN I N Pl i-t Y D tJ N r\ I r I"E> J i'N i A Li 1' d ARALI, A I CIIWI. PABOTOIK GAN JACOB HITGliES, Manufacturing Chemist, CARDIFF. A gwertbir gan bob Chetimfc a Gwarlhwyr Patent Medioines am la Ito, 2s 9o, a 4 6. dnjifoner ea gwerth trieww btAoirw nej P.O. a: y G'vriiob- v'.VJw.Vr kNeilldtiol, NICWBSBY & borIS, 1 <& 3, Kiag Edward-a'roet, London, KC, Eli Bob Cl¥lryf. Y j, GcMeH'.i Bai.m yn Eli no e\ dd vu ItiCi. Ciw}fau ar y AYVI n-n)(1 Trawd, Ciotiiau, Pan, f.-twrfrir, Ery- iTllIslr.r n "'pelas.Macau LlidiogfiDiora-uftdd, vHVilLvl w C^rt wydor, Bronnun I'hfcn Bronau bolnraii, Pilnti. T,-&e(i Chwv elia, I Toriaduu Allan n, Cri'C.h ytiAlhenaa Kjl ITT] Plan', lutjriatfau. [>.vyUw Tori- Xililllli adol, LSygniidao AmraouuD .furus, Cra. u, Heat vy, Gwyutft;nn.("yfflulau Poeiiua, Ch«y!idia ai;, T,itwden, M dlt»et^ a J, & Y rone yn by cd yu fi effiiib. Rho-'d-'r prawf arno. Gofjn r inn ,GO:rIF.h'd IIALAL 'ur v.tnV' hub CbemiuD Gw-r hwr Piit-ni Alediciur .,01 Is lju, ntii daofocer 1,-3>: n.e«n S t mp I 11.: y D. r.; J 11; y;d wr. JACOB Lluousti. orcnuv Ciieasi-t, Cardiff.

I Cymdeithas w'nio Mon. Cynhaliwyd pedwerydd, cyfarfod blynyddol o aelodau y gymdeithas hon yn y New Hall, Porth- aethwy, prydnawn Mercher diweddaf. Cymerwyd y gadair gan y llywyddes, Lady Magdalen Bul- keley; ac yr oedd yr is-lywyddes, Mrs Pritcliard- Rayner, hefyd yn bresenol. Yr oedd y pwyllgor, llywyddesau y dosbeirth, a'r aelodau, oil yn cael eu cyi irychioli'n dda. Cynwysai y presenolion- Mrs a Miss Bickersteth, Mi's Burton. Mrs Chadwick, Mrs Clegg, Miss Denton, Mrs Evans, Newboro' Rectoiy; Miss Jones, a Miss Ed- wards, Tre' Ajirfa; Mrs Jones, Hendre', Gwivlab- mai; Mrs Francis Jones, Miss Skinner Jtjues, Miss Jones, Bodfeirig Miss Jones, The R»r!»ry, Llanerchymedd; Mrs Williams Mason, Plaa Bad- afon; Miss Moulsdale, Mrs Morgan, Llantriaftnt Rectory; Miss Massey a Miss G. Massey, Miss Owen, Llangwyfan Mrs Robe, Pandy l'reben Miss Roberts, Gardd Irby; Miss Rowlands, Clegir Mawr; Mrs a Miss Smith, Rhosyboi Vicarage; Mrs Williams, Tro'castell; Miss Wil- liams, Garnedd Goch Miss Williams, Pen-y-pare, Gaerwon; Miss Williams, Tyddyn Hwrdd, ote. Darllenwyd yr adroddiad bljmyddol a myneg- iad o'r cyfrifor; gaji yr ysgrifenyddesau mygedol, a phasiwyd hwy. Dangosai'r cyfrifon arianol fod y gymdeithas mown sefyllfa. lwyddianus yn yr ystyr hono. Gwnaethpwyd trefniad;ju er cs,el yr ar- ddangosiad o ddillad a gwrthbanau yr.4 Mliorth- aethwy yn gynar ddechreu mis Tachwedd. Bu y rheolau yn fater o drafodaeth tra byyriog am am- ser byr, a therfynodd mewn mabwysiadu un neu ddau o awgrymiadau y rhai, gobeithid, allent lod o fantais i weithiad y gymdeithas. Penderfyn- wyd ychwanegu pedair yn rhagor ar y pwyllgor, a dewiswyd pedair o foneddigesau fel y cyfryw. Pasiwyd pleidlais unolo ddiolchgarwch i Mr Cox Minygarth, am archwilio cyfrifon y flwyddyn, ac hefyd i Lady Magdalerj Bulkeley am lywyddu. Fe fydd y dilladau a'r blancodi i'w gweled i'r cy- hoedd, ac anfonir hwy allan i lywyddesau y gw&- lianol ddosbarthiadau i'w rhanu mor fuan ar ol hvnv ag y bydd yn ymarferol. .4"

c,, n c u Priodasacr, a Me? wolaetbatr. Q Jones—Medi 13, priod Mr John Jones, Careg-y- penill, Llanrhaiaclr, ger Ddinbyeli, ar beyntaf- anedig. Jones.—Medi 17, priod Mr Griffith Jones, Eglwys- wen, Dinbych, ar fab. Roberts.—Medi 22, priod Mr Isaac Roberts, Ilafur- wr, 86, Henllan-stret, Dinbych, ar ferch. Davie,s.-A-fe-di 16, yn 1, Alexandra-road, Crosby, priod Mr D. M. Davies, ar fab. Lloyd.—Medi 13, yn 60, Church-street, Egremont, priod Mr Henry Lloyd, ar fab. Pennvcook.—Medi 20, yn St. Andrews, Spring Grove, Isleworth, priod Mr C. H. M. Pt'imj'cook, ar fab. PHI'-IMnAU Griffith—Lloj'd.—Yn Eghvys St. loan, Porthmadog, ddydd Mawrth, 21ain cylisol, gan y Parcli Llewel- yn Hughes, M.A., ficer, Mr Robert Griffith (Ieuaf), Bwlch y Moch, ger Tremadog, a Miss Maggie Lloyd, draper, High-street, Porthmadog. Owr diwyd trwir dawel-a,'i rwymau Yn amod diogel; .Diochain fywyd uchel, Ar ol hyn i'r ddeuddyn ddel. A.E. Williams—Owen.—Medi 17, yn Eglwys Bresbyter- aidd Camden-road, Llundain, gan y Parch R. M. Thornton, D.D., yn cael ei gynorthwyo gan dad y briodferch, Robert 0. Williams, Lerpwl, a Mary Eames, unig ftrch y Parch Thomas Owen, Porth- madog. "TUA. XL Dovies.—iedi 17. yn 3. Falkner-squa-re, yn 84 oed, Margaret, gweddw y diweddar Mr EHis Da,vif«. iop-es.Me(li 13, yn 18. Fa.ir View-road, Hirael, Bangor, yn 50 mlwydd, Jonathan, anwyl briod Maggie Jones, Lerpwl a Llandudno. Jones.—Medi 17, yn 46, Saxon-straet, Anne, anwyl briod Mr William Jones. Jones. 9, yn 68ain mlwydd oed, Mr Robert Jones, tailor, Bryn Llaethog, Cerydruidion. =.=.