Gwalia

Anrheg Nadolig Morfydd. (Buddugol.) Rhyw biydmwn yn Tachwedd daetb Morfydd Llwyd i'r gegin. Oaf odd ei mam mewn diagram a'r plant eraill yn fud o'i chwmpaa. "Befch Wn bod, roam 1" rnexMai Morfydd. Mewn dtefbiad estyn- odd ei mam bapyr "bjyohan iddi. Gwelwodd yr enetb, a suddodd: ei ohalon o'i mewn wrth ddarllen ei gynwys. Bil ydoedd am hanetr can punt o eiop y pentretf yn ymofyn tel diSFael cyn lOalan, neu byddad laid rfixxidi y gtyfraith mewtn gweifchredifld. "Aic nid oss genym geiniog ar ei gyfetr," meddai y fam dralloous. "Bydd yn sicr o werthu pob cein- iogwortii a fetldwn," ac ytmoHyngodd i wylo yn hidl, tra safai aimercl1 yn fud fal delw, gan borha-d i eyllu ar y bil bygythial. Ni ddychymygasafi er- ioed fod ■cym'aant o ddyled ar ei ihieni, a BUt yr oedd wedi rhedeg rndr bell nia gallaaai ddyfalu. Ond vr oedd yn debyg ei fod, ac yr oedd yn rhairl ei daiiu rywotodd neu gilydid. Oymerasid eE thad yn glaf ryw fis yn ol, ac nod oedd eto wedå. llwyT adf eru, ac nid gwiw dangos y bil iddo ef ni wnelai ond ei yru yn w<aelA. Ni wyddai am un Qffaill fedi'ai eu eynorthwyo yn eu cyfyngder. "Han-er cn punri!" meddai wrthi 4 hwn drar ehefn a thrachefn. "Pe gallwn, Q! pe gallwn eu cael rrw-fodd." TrB yn peroironi yn eu cylch, fflacbiodd ar ei cihof hysbysiad a y dydd o'r blcen mewn wrfclmosolya adnaDyaau« am Iionar can punt o wobl* a gynygvd am. yr "Ystoii Nadolig" creu. Ni ohrmerasai fawr eylw o hono ar y piyd, ond ynawt meddyliodd pa bad yn boaihl iddi hi c-nill y wefcr, buaeai yn didigon i dalu y ddylod. Enillosfli webrau bycliain droion am gyfansoddi, end yr oedd y wobr yma yn ddigon o abwyd i dd-enu Henorion gwych i dynu am y doiKih, yn erbyri) pa rai ni feddai geneth ddinod fel hi end I siawns wan i ymgystadlu. Ond hm-por am punt! Y dd!yled wedi ei tflialu! Swniai y gririau yn bcx- 1mus yn ei chlustiau, ac ymritbient o ftaen oi llyg- aid mewn llythyrenau disglaer o aur. Dood a ddelai, pemdWfynodd gynyg. Ohwiliodd MIl yr hysbysiad, a gwelai nad oiedd gainddi amsor i'w gc)IL-dim ond prin bythesfnos i gjrfansoddL Yr oedd yr -T¡ i'w haafon yr wythnos gyntaf yn RhAgfyr, fiz oherwydd gorchwylion teuluaidd, ni ehelii hamddon ond y nos i yggrifenu. Y noeoo hono, weda i'r teulu 011 orphwye, yuaroddodd ati o ddifrif. Bu yri hir cyn cael testyn i'w boddloni, ond o'r diwedd daeith i'w c'hof ysteri gyahrrfus a glywsai hien gyinydog yn adrodd am dddgwyddiad rhyfedd a gymierasad le yn yr ardal ryw Nadolig flynyddau maith yn ol, ao o'r hion y gpSLasai hithmi wiienthur chwedl dlos. Deohreuodd ysgrifenu, a daliodd ati hyd oiiau anan y boreu yna rlioddodd i lyny, er mrwyn oaal awir neu ddwy o orphwys. Ac felly bob nos, nets gorphen yr ystori. Ond yr oodd ei llafuT oalod wlddi gwneud ol ami, ac yr oodd yn ddiolchgar pan orphenodd, gan y teimlai y noeao olaf n-ad dOai hyd yn nod Biorwydd o enill oi ehynsl yn fewy. Cyirocrodd jr yagrif werfehfawr i'r Uybhyrdy ei lmnan" heb wybod i neb o'r tcirlu, rc wrJsh ei gollwng o' gafael, nie gallid IAi nag Mt- tdlu aacth-weddi i'r Nefoedd am lwyddignt Adeg brydcrna i&wn i Morfydd oedd oft dis- Bwriiad y dyfamiad, rr kyn oedd i fod i'w wnend rn hWbye oddeafca y Nadoiig. W«si*hi»H OPsdad y Krddai m id€r o em$l, brydiau eraffl suddai ei irrtbiai«gobeithion i'r llawr, ao ofnaimai SSnt truenue trM* et «kA dvfnh«ol ar wyneb ei m*m fel agoehca y 5^ i *1.; « «i broan yn waugef. °^u NadoK* •*& .rn « brwrd n» ddaliodd eylw ar y breg- JSiY !«>»-'»'grtwoid Morfydd yn rpdd ei bod wedi enill, a bod cheque am £50 ycddix Yr oedd y gwrthweithiad ya ormod iddL Cyn J syflyd o'r fan srrthiodd i lawr m«wn llewyg. Gweinyddodd dwylaw caredig iddi, a chyn hir aaeth eti at han. Yna aeth yn ayfeh at y siopor, cliriodd y ddyled, a chafcdd y receipt yn llawn. Gyda ehalon yagafn bry-siodd tuag adref, so wedi, cyrhaedd yno neidiodd a'i dwylaw aim wddf ei mam pynedig a ehan roddi y peceipt yn ei llaw, llefodd yn orfoleddus :'O! 'mam bach, dyma. i chwi an- rheg Nadolig. Ma&r dd.Tled wedi ei thalu. Bell- ach gadewoh i ni gael Nadolig ilawen a bod yn Impus I" Ac yr oedd y gwedd U o'r Nadolig hwnw yr luapusaf a dreuliasaiit earioe j.—Cr "CJyfaiU iwysig." k-

Eisteddfod Goronog Caergybi. Yn yNeuadd Drefol ddydd Llun y Nadolig cyn- lifiliwyd yr Eisteddfod uohod! o dan nawdd Yscml- ion Sabbothol Hyfrydle (M.O.) a Mill Bank. Y beirmaid oeddynt: —Oerddorol: Mr J. T Rees Mus Bsc. Baa-ddtonol: Parch S. T. Jones, Rhyl! ghyddmothxjl: Parchn John Williams a JoL Hughes, Oaergybi. Adroddiadlau: Parch John Wfciiiams a Gwenerydd. Oyfieithu: Mr O Ro- Wfciiiams a Gwenerydd. Oyfieithu: Mr O. Ro- |bert^ Board School. OeifyddydwaithMri j David Wilkams, Boston Villa; Thomas William* I Oainfbnar-etreerfc; J. Jones, Oymrilo House; Mrs I Michael, Stanley-street; a Miss Griffith, Druid House. Ohierwydd afiechyd methodd Mr Ellis Jones ¡ Griffith, A.S., Uywydd cyfarfod y prydnawn, a bod jji bresenoL Oademwyd yn ei le yn ddoerth ao i bwrpaa gan y Parch John Williams, yr hwn hefyd oedd llywydd cyfarfod yr hwyr. Arweiniwyd y du gyfarfod gan Mr R. Mon' Wiffiame. Oafwyd Eisteddfod arddeonchog yn mihotb ystyiv-y cystad- I' leuwyr yn Uuoeog, ac wedi gwneud gwaith rhagorol yn mlob adran. Oaed cyfarfodydd dyddorol a I brwdfrydig o'r dechreu i'r diwedd, ac f el y sylwodd y cadeirydd ar y diwedd, ymddygiadau y dorf fawr a ddaeth yn nghyd i'r, ddau gyfarfod yn foneddig- aidd ac anrhydeddus. Gwasaniaetfchwyd wrth yr ofieryn yn yetod y dydd yn fedirus iawn gan Mrs Griffith, Green Side, a Mr Evan Jones, Holborn- I roadi Wele restr o'r buddugwyr yn NGHYFARFOD Y PRYDNAWN. Ohwareu y berdxmeg i rai o dan 16eg oed, gwobr 10s 6c: goreu, Miss Ellen Annie Rowlands, Miaes- hyfryd-road. Am y not rhoff, gwobr log 6c: goreu, Mr Thomas Hughes, Mouintlain Yiew. Unawd Tenor, gwobr gini, Mr B. HL Jonas, Yio tosria HouseL I Pencil sketch, "Melin y Twr," Mr J. Richard Moses, Tyddyn Bach. Oyetedleuaeth oorau plant, "Gosteg For," cor plant Aberifraw a chlor Hyfiydle yn cystadlu, gwobr 30ksit thlws arian i'r arwednydd y cor cynbaf yn OtreU gyda chanmoKaeth udhel o dian arweiniad liew Fifraw. Adrodd y "Ddaeaigryn," i rai o dan 16eg oed: goreu, WID. Owen Roberts, Penterfyn, Yalley. Traethawd i fercbed, Lie a gwaith Merohed yn nglyn a'r Ysgol Sabbothbl:" goreu allan o chwech, Mrs Jane Lewie, Ffestiniog: dywedoddybeirniad (y Parch John Huglues) fod t- buddugcd yn un o'r traethodau goreu a ddarllenodd erioed. Am hosanau ribs i fab, cochddu: goreu, Mxw Owen, Twr; ail, Miss Roberta, 2, Hawthbm-ter- raoe. Unawd contralto, "Oan y weddw:" yt oreu, Miss Lizzie Robeorts, 62, London-road. Englyn, "Yr hunanol," gwobr 5a: goreu allan o 19 o ymgeiawyr, T. 0. Jones, Caernarfon. Am y baton, gwobr 5s: goreu, Mr W. Dowedl (Meilliw), OaergybL Am y cyfieithiad i'r Saesneg, gwobr 58: goreu, Miss Lewie, British School, allan o 13eg o ymgeash wwr. Oystodleuaeth gorawl, "Teyrnaaoedd y ddaear," gwobr lOp, a choron arian i'r arweinydd: daeth corau Bryngwran a Ohaeigybi yn mlaen i gyatadlu. Yr oedd hon yn gystedleuaefch odidog. Traddod- odd Mr Reee feirndadaeth fainwl ar y ddau gar. Rhagarai cor Biyngwran yn y Aanau alaf a'r dam, ond y cychwyniad a'r pediwarawd yn anfodd- haol. Yr oedd dadganiad oor bi, a'i gy- maryd drwyddo, yn rhagori, ac iddo ef y dyfam- wyd y wobr yn nghianol brwdlfrydiedd mawr. Wedi i'r Parch John Williams hydbysu nad oedd nefb yn deilwng erwobt o dri gini am y traethawd ar "Hanes Dechreuad a Ohynydd Methodisfciaeth yn Mhlwyf Oaeigybi," daeth cyfarfod y prydnawn [ derfyniad. OYFAEFOD YR HWYR. Erbyn chwech o'r gloch yr oedd y neuadd yn llawn. Wedi dechreu drwy gyd-ganu "Qrugybair," oafwydS anerchiadau gan y cadeirydd a chan y bedrddL Oyabadleuaerfih dadganu y don "Balduxxa," gwobr 129: goreu, Mr G. Roberta a'i barti. Am y table centrepiece: rhianwyd y wobr o lOa 6o cydrhwng Mrs Griffith, Greeneide, a Mun Jones, Victoria-terra^). Pryddest, "Wele y dyn," gwobr 2p 2s: goreu allem o naw o ymgedawyr, Mr D. M. Williame, Oa&re". Unawd baes, "Brad Dynrafon," gwobr lp ls: goreu, Mr Dare Janes, Viotoria House. Adrodd "Ymeon y llofrudd," gwobr lp la: ye oedd saith yn cystadlu; yn ddaau, yr oedd hon yn gystadieuaeth ragorol ac nid' oedd un gwael yn myag yr ymgeiswyr. Gwtrandawad y darf fawr gy4Wr aetudrvrydd mwyaf ar yr boll adroddwyr. Goreu, Mr W. J. Jones, Rrynaietncyn, Unawd soprano, "Y Glooh," gwobr lp Is: yr oedd canmoliaeth uohel gan y beLmiad i'r ddwy ddaeth yn mlaen. Yr oreu ydoedd Megan CtybL Oysbadleuaeth oorau mieiibion, "Dewrion Feibion Gwalia," gwobr 3p 3s, a baton i'r arweinydd. Ni ddaetlh ond cor Oaergybi, o dan arweiniad Mr Bran Jones, Holborn-road, yn mlaen, a dyfamwyd y dadganiad yn deilwng o'r wobr. Yn ystod y cyfarfod hwn oafwyd can gan Mr Harri Edwards, Lerpwl, yn gymeradwy iawn. Dadganwyd hefyd gan yr ymgeiswyr buddugol yn nghyfarfod y prydnawn a chan gor plant Aber- ftraw- a ohor OaergybL Hefyd aethpwyd drwy y ouremoni o gororni Mr John Party, arweinydd y cor. Rhoddwyd y goran arian ar ei ben gan Mrs Williams, priod y cadeirydd, a chiafwyd anerchiad- &,a barddonol gan Treflyn a'r arwdnydd. Dadganodd cor nlant Aberffraw "Teftthwrr ydym tua Seion" yn wir swynol; yr oedd cymer- ad"&,oth y dorf mor frwdfrydiig fel y bu gorfod iddynt ail ganu, a dhafwyd "Gosteg for" ganddyni dracbetfn er mawr foddhad i'r gymulleidfa. Ter- fynwyd drwy gyd-ganu "Hen wlad fy nhadau." Mae clod mawr yn ddyledus i ewyddqgion y pwyllgor am. ou gweithgtarweh yn nglyn a'r eis- teddfod. Nid oedd yn bosibl gweithio yn well nag awnaethajit. Mae Mr Tom Roberts (Gwenerydd), yr yisgrifenydd, wedi gwneud ei ran yn ganrnol- adwy o dan anfantaision mawr. Nid yw era rhai wyfchsnosau jn gryf ei ieohydi. a drwg oedd gan ei gyfeilHon fI, I adnabyddion ei Weled ar 1 wyf art yr eifiboddfod helb fod mor hoew ag airferol. OafiPed bvyr adferied i'w gynefinol iecihyd ydyw ein dy- inunbd- Da genym. ddeall lad yr eisteddfod i'w ckynhal yn flynyddol yn y dref rha^law.

Eisteddfod Oaasiriol Llangifni. | Cynhaliwyd yr Eisteddfod flynyddol uohod dydd i LIuD, 80 er ei bod erbyn hyn wedi deahreem sud4eu ddwfn i for y gorphenol, erys ei gweithrediadau yn frrr a gwyrdd mewn a4ot am amaer hir. Ofnid ur y eyntaf y buasai yr eUenaau yn brwydro yn erbyn ed llwyddiaat, gan fod y wawr yn hwyr yn ton, ac ewyl tyner y dyddiau blaenorol wedi ymgolli yn y corwynt blin ac anesmwybh, a'r cymylau duon, fel llestri yn cario dryoinoedd, wedi angori uwch ein pen ac yn cuddio glesni prydferth y ffurfafon gyda lu hwyl- iau llydain, ond daeth pebhau yn well erbyn y pryd- nawn^ Taw odd y dymineatl, gloewodd yr wybren, a chanai'r mwyalohod seanber, yn y coed mawr, eu hanthemau, a chlywid udgyrn clir bechgyn y geindorf yn arllwya cerddoriaetb swynol hyd yr heolydd, a chwibanod yr agerOOiriant yn groch fel arwydd o "ddylifiad pobloedd," a chyfairi&Zr canoedd eu cam- rau tua'r Neuadd Drefol erbrn haner-awr wedi un, adeg cynhaliad y cyfarfod cyntaf. Er mai sefydliad perthynol i'r beardd Y'W'! Eisteddfod1, duwies adafwyn Cerdd welid ar ei gorsedd yma, ac eathno ychydig o gelfyddydwaitb ac adrodd. Yr oedd y pwyllgor wedi sicrhau beirniaid o'r iawn ryw yn mhob oanghen. Clorienid y cantorion yn nghlorian teg y Proffeswr Wilfrid Jones, Gwrecsam, cerddor sydd wedi rh'oi i'r llwyfanau Llundeinig eu cantorion goraf, ao y mae ei ddisgyblion bob amser yn sicr o'r nod. Gofelid am yr adroddwyr a'r cyfiedthwyr gan y Mri W. Jones, A.S., a. W. Thomas, postfeistr; a'r eelfyddydwaith ga.n y Mri S. Maurice Jones, A.R V-A-, Caernarfon, ac H. Henley, Bangor. Y CYFARFOD CYNTAF. Llywydd cyfarfod y prydnawn ydoedd y boneSdwr ieuano Mr Laurence Williams, Plas Llandyfnan, ac arweiniwyd yn ddeheuig gan Mr W. Thomas, post- feistr. Wedi fr seindorf lleol roddi detholiad campus, cafwyd cyatadleuaeth adrodd "Ifan Ty Croes." Yr J oedd saith wedi anfon eu hesnwau, ond un ddaeth yn mlaen, sef Miss E. Owen, Llaingooh, Dwyran, a Ilwyr deilrngai y wobr, gyda ohanmoliaeth. I Yna darllenodd Mr W. Jones, A.S., ei feirniadaeth ar y cyfieithiadau agored i fechgyn Ysgolion irol Mon. Gwobr, 7s 6c. Mr Rowlands, Porthaetiiwy, « "Llywelyn," yr hwn nid atebodd i'w enw, yn gyfar- tal. Oysbadleuaeth tmrhyw unawd i ferohed. Gwobr, tfwpan arian ysplenydd. Daeth saith o ymgeiswyr yn mlaen, ond aeth y llawryf i ran Miss M. C. Wil- liams, Bethel, Caernarfon, am ei dadgania.d smyriol o'r dernyn "I will extol thee." Tystiai'r Beirniad fod y gystadleaaeth yn un ragorol, ac fod yr ymgeis- wyr oil yn meddu ar leisiau da, a.'u ebwaeth yn uchel a. dymunoL Wedi cael detholiad gan v seindorf, cafwyd cys- tadleuaeth daaganu unrhyw ddeuawd i unrhyw leis- iau. Gwobr, lp 5s. Anfonodd amryw eu henwau, and un parti yn unig wnaeth ei ymddangosiad, set Gutyn Eifion ac A. Henderson, Talysarn, a ohanasant "Cymm Fydd" yn odidog, a ehawsant y wobr yn rhwydd, gyda chymeradwyaeth uchel. Miss Beatrice Jones, Caradoe Villas (disgybles i Miss Nana Stirrup), gipiodd y wobr am y darlun goreu mewn olew o ffrwythau neu flodau, agored i Fon. Aetb y bathodyn am y ehwareuad goren ar y Der- doneg i rai o d&n bymtheg oed yn eiddo i Miss Myfanwy Williams, Bangor. Yn awr deuwyd at y brif gystadleuaeth gorawl, yn yr hon y eynygid gwobr o lOp, a ohadair dderw hardd i'r arweinydd, am v perHTormiad goreu o "Teilwng yw'r Oen" (Handel). Yr oedd tri ohor wedi anfon eu henwau, ond dau ddaeth yn mlaen, set Cor Pendref, Bangor, ftC; Undeb Corawl Llanerchy- medd. Yr oedd bnrdfrydedd y dorf astud wedi codi yn uehel, a daliai pob un ei amadl pan y nodai'r beirniad ragoriaethau a gwendidau y ddau gor, ond aeth ei ddyfarniad ya erbyn y Monwysiaid, &0 vn ffafr Bangor, arweinydd yr hwn ydoedd Mr John Williams, adeiladydd, a chadeiriwyd ef yn nglianol cymeradwyaeth byddarol ei edmygwyr. ,YRa daeth Miss Winnie Owen, Bangor, yn mlaen i derfyira y cyfarfod trwy ganu "Hen wlad fy nhad- au," a'r dorf yn uno yn y cydgan. CYFARFOD YR HWYR. Dechreuwyd y cyfarfod hwyrol am haner-awr wedi I pump, o dan lywyddiaeth Mr W. Jones, A.S., ac arweiniad doniol y Cynghorwr Lewis Hvwe (Try- garn), Amlweh. Agorwyd y cyfarfod gyda detholiad prydferth gan y seindorf. Yna darllenodd y Llywydd feirniadaeth Mr Henley ar y "oarved panels," a'r buddugwr ydoedd Mr Owens, Ariandy y Metropolitan, o'r dref hon. Cystadleuaeth unrhyw bedwarawd., Dau barti ddaeth yn mlaen, ond i ran Mr H. T. Owen, Bangor, a' i barti, yr aeth y wobr o Ip 5a am eu dadganiad o "0 ddydd i ddydd." Beirniada-eth ar y "cake d'oyleya" Tair yn ym- geisio, and Mrs Roberta, Garhyd, Rhostryfan, oreh- fygodd- Cystadleuaeth adrodd "Araeth Glyndwr i'w Fil- wyr." Gwobr, bathodyn arian a ohanol aur. An- fonodd wyth eu henwau, ond dau ymddangosodd ar y llwyfan i dynu'r dorob, a Mr John Hughes, Pen Rhos, Rhostrehwfa., oedd y eryfaf. Y na aebh y seindorf yn mlaen i chwareu "La. Tem- pestft," yn ganmoladwy iawn, o dan arweiniad Mr W. Thomas. Cystadleuaeth y corau merohed oedd y peth sesaf, a'r dernyn ydoedd "Y Deryn Pur" (Emlyn Brans). Un cor ddaeth yn mlaen, sef Cor Merched Dytfryn Nantlle, o dan arweiniad, Mr J. Jones-Owen, a dy- t farnwyd hwy yn wir deilwng o'r wobr, sef pum* giiii, a choron arian ddestlns i'r arweinydd. Ar ddv- muniad y gynulleidfa, rhoddodd y oor ail-ddadganiad o'r un dernyn, & ehawsant gymeradwyaeth hir-bar- haol. Yr oedd y dadganiad yn wir dlws y lleisiam mor hoew ao iaehus ag ewyl Cymreig godreu'r Wydd- fa foreu o Fai. Beirniadaeth ar y pren rhaffan. Goreu, Mr H. R. Brans, Tai Hirion, Llangaffo. Cystadleuaeth ar unrhyw unawd i feibion. Gwobr, ewpan arian werthfawr. Y goreu, ryde. chanmol- iaeth mawr, Mr J. O. Hughes, Lerpwl, yr hwn a ganodd "Y Dymhestl." Yna deuwyd at yr ail grstadleuaetih i gorau cymysg, a,'r dernyn y oystacQeuid arno ydoedd "Y SerenUnig" (Isalaw). Gwobr, 5p, a seinfforch arian i'r arweinydd. Dau gor ddaeth yn mlaen, sef Undeb Corawl Llanerchymedd a Chor Pendref, Bangor. Tra yr oedd y beirniad, yn tnlrotoi ei feirniadaeth, rhoddodd Mr J., .0. Hugbee ddadganiad meistrolgar o "Hoaour and Anns." Yna esgynodd Mr Wilfrid Jones i'r llwyfan, a rhoes ei ddyfarniad yn ffafr y oor olal ganodd, set Bangor, am y-r ail waitb yn ystod y dydd, a derb-n- iwyd y dyfarniad gyda ohymeradwyaeth mawr.^ Ynm wedi, talu <Molchiadan i'r llywydd deheuig. Tr arweinydd amiyddawn, ac i'r foneddiges ieuanc ath- rylithgar, ond dirodres, Miss Nana Stirrup, am gyi- eilio mor fedrns ar y berdoneg, dygwyd yr Eistedd- fod i dierfyniad trwy ganu "Hen wlad fy nhadau." Er yr holl ofni a phryderu ar y er»ta/ trodd yr Eisteddfed allan yn Ibfyddianfe perffaith yn mhob ystyr, ae y -r ysgrifetvydd diwrd, Mr W. O. Grif- fith, a'i gynorthwywyr, i'w liongyfaxch am y modd eariwyd allan y gweithrediadau. Oyhoeddwyd hefyd fod Eisteddfod gyffelyb i jsnel ei chynal y Nadolig nesaf yn Tr thi lie.

BEAUMARIS. Nadolig yn y Siopaor—Yr oedd ma«na«h0ai y dr-ef hena.fol uchod wedi eu baddumo yn hynod o ddastlus eleni. Wrth gwrs, y cigyddion oedd yn eael mwyaf o sylw, ac yn wir rhaid dweyd na welson olwg nor ardderchog gan yr uchod nag eleni. Yr oeddynt fel pe mewn cystadleuaethr-yr oil am y wobr, a dyma oedd barn y nifer luosooaf o'r edryehwyr noeon y "show," bod yr oil o bonynt yn gyfcirtaJL Hefyd, yr oedd y "di-apers," "grocers," "mininere wedi "n allan yn ardderchog. Yxi, y famhned yr oedd gan Mr Richard Stanley olwg ysblenydd o bob math o ffrwythau gogyfer a'r wyl fawr hon, Yn wir, eymer Mr Stanley ddyddord-eb o'r mwyaf ya y cylah yma, ac nid oes unrhyw eymndiad ee girella a JlwyMo ein tref nad yw yn oael ei getnoggeth. Rhodd gan y Maoer-P-hanvyd gala y Mafir (y Cynghorwr W. R. Jowri) ddau font < to, torth chwech, 80 chwarter o de i nifer Ihiosog » drigolioa y dref uohod. Rhodd amsersl iawn a buddiol, a der- byniodd ddiolohgarwch gwresog y derbynwyr. Dydd Nadolig a'r Llun eanlynol eynhaUodd Anni- bynwyr y dlfcf hon eu eyfarfod pregebk* bfynyddoL Pregethwyd gan y Parchedigion -— Roberts (Ethos), Rees (Alltwen), a Gwylfa Roberts (PorthdinorwigJ. Oafwyd pregethau nerthol a grynatja, a ohynulliadau Unosog.

LLANDEGFANL Y Nadolig.—Mae'r wyl hon, er cymaint o ddisgwyl fu am dani, erbyn hyn yn mysg y pethou a fu. addurnwyd yr eglwys yn dldestks a phriodol gan Mrs Wrigley a Miss Bickerstefch, a'r Meistn Rowland, Molyneux, a Robert Morris. Cynhaliwyd y gwasan- aethau eanlynol, sef, am wyth o'r gloch, gweinydd.- iad o'r Cymun Bendigaid. Am ddeg, y gwasanaeth arferol, pregeth, a.'r Cymun yn Gymraeg. Yn ystod y gwasanaeth Seisnig canwyd tair o garolau, o dan gyfarwyddyd Miss Bickerstctk. yr organyddea Yn yr hwyr wedi myned trwy y gwaeanaefch gan y Parch J. M. Richards, dechreuwyd ar y earolau. Yn absan- oldeb yr organydd, Mr T. Robert., Tygwyn, cymer- odd Mr Richards yr awenan i'w ddwylaw ei hun, a cbawsom wledd flaeua o ganiadaeth gye&gredig. Cy- merodd y rhai eanlynol ran mewn deuawdxvu a thri. awdau, sef Mrs Eliza Hughes, Miss Martha Owen, Meistri William Pritchard, Owen a Fred. Jones, « Owen Owens. Nos Fawrfch cynhalwyd gosper ra yr eglwys am saith o'r gloeh, pryd yr ail ganwyd y rhan fwyaf o'r carolau ac amryw o'r newyditL Cyfarfod Llenyddol Boxachia.-Mae hwn yn set- ydJiad blynyddol, a chan fod y Nadolig yn syrthio ar y Sul, cynhaliwyd ef nos Lun, yn deebreu am haner awr wedi pump. Llywyddwyd gan Mr Hughes, Beaumaris, ae arweiniwyd eon Mr Pritehard, Pen- traeth. Gfin fod rhestr y testynan yn un mor faith, nis gallaf 00 rhoddi yn gyflawn. Cipiwyd y prif wobrau gan y eanlynol :•—Oor o blant, dan arweiniad Mr Thomas Lewis; unawd soprano gan Miss M. A. Humphreys allan o dri pharti o wyth, y goreu oedd I yr un dan arweiniad Mr Owen Humphreys; unawd contralto, Miss L Eames; cafodd Mr K Jones Tr haner am ganu "Mae dyn yn ddyn er hyny." Yn mysg era.ill cipiwyd gwobrau can Meistri R Parry & Morris Williams. Y gyfeilyddes oedd Mrs Roberts, Bryngwyn (priod y tenorycld enwog Tegfan). Caf- wyd cyfarfod llwyddianus. Gwnaeth yr ysgrifenydd (Mr J. G. Williams, Llidiart Pare) ei wnith yn bur glodadwy, ac y mae'r swyddogion eraill yn haeddu pob canmoliaeth am ddwyn v eyfarfod yn mlaen i ddiwedd mor dda. Marwolaeth—Gorchwyl pruddaidd ydyw cofnodi marwolaeth neb—yn enwedig un o ferched mwtaf rhinweddol ein hardal, sef Mrs Hughes, Brynfelin. Yr oedd Mrs Hughes yn hynod am ei serchogrwydd gwastad ac ysbryd Eawen. Mae yme. gydymdeimlad dwfn a chyffredinol gyda7i phiiod galarus ftC unig, ond gobeithio y caiff ddigpn 0 ras i foddloni i'r drefn er mor chwerw ydyw. "Byddwn ninau barod" ydyw'r Un o'r Plwyf.

LLANFAIR P.G. Sul y Nadoligr—Yn nghanol ac oddeutu Ilddum- iadau gwyrddlas a. blodfmog sylwasom ar gymhleth- iadan destlus o destynau Ysgrythyrol tlws o amgylch ogylcb tu fewn i Eglwys Sant Mair, yn dangos ffrwyth llafur cariad y boneddtgesau Clegg, Wilson, Donnithorne, Hughes, Pretty, ac erailL Yn ychwan- egol at wasanseth arferol y Sabbath gweinyddwyd yr Ordinhad o Swper yr Arglwydd am wyth yn y boreu yn y ddwy iaith. Canodd y cor amryw garolau yn y nos allan o "Emyniadsur yr Eglwys yn Nghymry," o waith y Cyn-eseob Lloyd, D.D., Ban- gor. Pregethwyd gan y Parchn. D. Herbert, M.A., rheithor, ac O. Harding, y ourad. Yr Ardalydd dan Ddirwy.—Mor famwl, onide,. yw gwyr y Llywodraeth? Ymddengye i'r Ardalydd Mon presenol, pan yn dyebwelyd ar frys yn Hydref di- weddaf o'r Amerig ar ol marwolaeth ddisymwth ei ddiweddar dad, ddyfod a "bulldog" Ffrengig deosodd gyd&g ef. Mae y rheolau yn galw am i'r cyfryw, wrth groesi y Werydd, gael trwydded cyn y goddefir iddynt fod yn bererinion yn y wlad hon,ond y brys a byrder yr amser methodd ei arehrfd,&aeth a ehael y <bwydded, a'r oanlyniad fu et ddirwvo i 20p a'r eotstau gan Mr Stewart (cyflGgsastua Ltem- lleiflad) dydd Mereher diweddaf. Yr Annibyawyr. Pregethodd t p.r6b R. T. Hughes. Nebo, Gwrewam, gyda'r enwad vehod ddydd Sul y Nadolig. Da genym ei weJetf wedi ymgryfimn cymaint er ei sefydliad yn weinidog Llandegla a'r He uehod. Nos Lun cynhaliwyd eyfarfod adioniaW blynyddol y lie, yr hwn sydd yn awv mar adnahy<M- n ar y Nadolig nad oes nfb arall yn tori, ar dfawi, a pheth yw dwUtnrriaeth fel hyn mewn eym- 7dowth fMkax. Llywyddwyd 8M y .t)1sd.d J John Williams, a gWhaeth Mr Hughat, Lkndegla, ell ran yn gampus fel arweinydd a beiraiad Yy eedd ymegniad y cyfeilion gymerasant dmfferbb gyda'r plant. i'w ganmol yn fawr; ond gtWyD Ba ahaed ) mwy o gystadleiiaeth. Mawr hyderwn rrfcyn yr amser yma y flwyddyn 1899 v bydd pwyllgor yn aaev ef ddewis ttleWn pryd i dyim allan raglen o'r tfistyn- au, ac anwau y beirzkia4, a mv18 y gwobcam, 1D eael ea eyhoeddi.

-1" .=-=.. (Baile Hercti yn Ngweinidogaetli C-y- hceddus Iesu Grist." PAfPYRADDARLLENWYDGERBRONCYM- DEITHAiS DDIWYLLIADOL EBENEZER, LLANGEFNI, GAN IfRS GWYNFRYN JONES. Bum yn ami wrth dduirllen y newyddisdur a'r eyfnodolyn yn synu na buaaai fy llygaid yn dis- gyn ax benawdau tebyg i hyn, "The female charao- i ters of Moses," "The heroines of the Book of Kings," "The conception of womanhood in the New Testament," eta Anfynyeh,, os byth onide, y gwolir hwynt; eto, mor anil y gwelir penawdau cyffelyb: "The woman of Shakspeare," "Mere- dith's conception of the female Character," "The heroines of Tennyson," ac yn y blaen. Pa gyfnf ellir ei roddi am hyn i A ydyw tudalenau 7 pua» Ilrfr—Llvfrau'r Brenhinoedd a'r Croniclau, r Efongvlau a'r Epistolau, yn amddifad o WY ijtath gwragedd a merched gwerth hefrydtu yw yr amgyffrediad Ysgrythyrol o'r Jj- ywaidd egymaint islaw eiddo llenyd^ebh weddaraf fel ag i gyfreit'hlom hyn j N*c y«yw| cear gan Moses ac yn Llyfraiu'r Cronicl, yn ogj a'r Bpistolau a'r Efengylau, cyn ari^^d eyf £ r>ediad ac a geir yn un man amgyffreda ag y byddiai yn waradwyddus gosod cant o amgyffrediion llenyddiaetth ddiw yn ochr ahwy. Pe byddai tlwa sydd yn r Beabl i'w cael yn y „ jLi yn y newyddiaduron, clywid pobl yn eu canmol o Jvmrns y bwrdd ciniaw a lleoedd emU gan <My- wedyd "How beautiful: what an excellent ohar- aotar?" a'r cyffelyb ond am mai. yn y Beabl yn -unig y maent, eir heibio iddynt yn anyetynol. Onid gweddi briodiol iawn i'w hoffiyimi heddyw ydyw emyn gain yr hen Foagan Rhys o Ddyffryn 'Towy: — "O! agor fy llygaad i weled Gogoniant dy arf&eth a'th air; Mae'n Weill i mi gyfraith Dy enau Na miloedd o anan ac aur." ] Oyfyngir fi gan y penawd i'r eymeriadem benyw- aidd ddenant i amlygrwydd yn nghylch gweini- dogaetih gyhoeddus I Grist. Wrth weinidog- aeth gyhoeddus Itcu Grist y golygir, fel y gwyr parwb, y tair blyn-edd y bu Efe yn tramwy ynddynt trwy ddinaeoedd a phontrefi Juda a Galilea, gan bregethu a gwneuthur daioni ddyddiau Si iynau, fel y geilw Ef Ei Hun hwynt. "Ohwi," obai un diwrnod wrth Ei ddisgyblion, "yw y rhai a ailxosasoch gyda Mi yn Fy nhenitasiynau." With safle mercih yn y cyfnod hwn o tywyd ein Gwaredwr y golygir y gradtdau, yn ogystal a natur c ac ystyr y son ynddo am frehoo.Prin y mae yn angemrh«idaol i mi eich liadgoffa fod hanee Iesu Grist wedi ei lenwi a chyfeiriadau. amrywiol ac awgrymiadol yn nghylch fy rhyw. Gellir dosranu o y cyfedriadau o leiaf i dri dosbarfch :—Y cynt&f, "Y rhai a ddaethant i berthynas agoe a Iesu Grist." Yn mysg y rhai hyn y gellir nodi Mair, mam yr I Gall nad ydym eto wedi sylweddoli yn llawn ogoniant cymeriad Mair. Hi a elwir yn wyn- fydedig yn mysg gwragedd. Fe ellir dweyd, hwyrach, tra mae Eglwys Rhufain wedi bod! wrthi yn tra-dyrehafu Miair ac yn ei haddoli, fod yr ElgjLwys Broteetanaidd, ar y Haw arall, wedi bod wrtihiyn ei hanwybyddu. Nid wyf o'r farai y dylid ooroud Mair, codi del-w o honi, llawer Uai y dylidi ei gwneud yn gyfrwng rhwng enaid pockadur a Duw. A ohredalf y dylid ci dal i fyny yn aimladh fel "type" o gymeriad i'w hedmygu gem. ferohed pob oea a gwiad. Nid yn ddi-achos, ond yn hytroch ohep- wydd ei phurdeb a'i Iledn-eiffrwirdd, T dewiswyd MairyTi ilam. i Gymwyoaewr Mawr y Byd. Y mas maibion fel Iesu yn anjnhosiM heb famau fel Mair. Ni ddywroir llawer am Madr yn yr Efengylau, ond cynwysa yr yohydig a ddywodir lawer iawn. Daw i'r golwg gyntaf yn ystod Ei. weinidogaeth gy- hoeddus yn m&r,.o&s Oana Galilea, adeg y tioi'r ,dwft yn win. Cawn hi drachefn ar yraylon y dorf yn amo-q am dano. Dyma yr adeg y dywedodd ef, "Fy mam a Fy mirodyr a'm ehwiorydd I yvr y rhai sydd yn gimeufchur ewyllya Fy N'had, yr Hwn sydd yn y Nefoedd." Dyweddr yn yr Attau ei bod ijda'r disgybiion yn yr oruwoh-ylgwell wedi esgyniad yr leom yn disgwyl am y Pamtecost, ond y sari prydforthaf am dani ydyw y frswddeg e eiddo loan, "Ac yr oodd yn feef jil wriih gross yr lesa Ei Fam Bf." Pwy a fedr ddosgrifio ei thedm- ladau yn yT lioll h-elynt? Da genjf fuasai aros yn ttwy gyda Mair, end rhaid symud yn 'mil«,en. Yn ail, y rhai nesnf o ran pwysigrvrydd rw aodi ydynt Mair a -Martha, ehwiorydd Lazarus, y rhai a fydd- ant fyth yn enwog oblegid eu eymwynasgarwch i IeLm Grist. Ajnl i dro, pan wedi blino gan y eatedwaith, y 'bu ein. Htthraiw yn adnewyddu Ei natur lesg ar aelwyd feehan Bethania. Amxywla aincmawd y ddwy ehwner yn fawr. Mair yn fwy aeinafyddol ao ysbrydol, a Martha yn fwy rhes- ymegol ac yiaarferoi. Mae y naill gymeriad mor hanfodol a'r llall i fyd! ac Eglwys. Ni byddi yn dda gtenyf glyr.xyl tra-djyrohafu Mair o daroetwng Martha. Ohwedl Paul, "Pob peth sydd eidclom: ni." Un arall ddaw i'r amlwg ydyw Mair gwraig CJleophaa, a mam lago Leiaf a Simon. Myn rhai fod hon yn chwaer i'r Forwyn, ac mai am hyny y getwir ei miheibion yn frodyr Iesu Griet. Sut bynag, yr oedd y Fair lion yn un o 'ddisgyblion ftydtdlonaf Ieau Griafc. Byddai gjdtjg Bf yn fyn- yoh yn Jlli deithiau i weini arno. Glynodd yn agos aibo yn Ei ddioddefiadau olaf, ymwelodd a'i fedd gyda'r rhai cyntaf, a deibyniodd gyda hwynt hefyd y newydd o'i adgyfodiad: Bf eto. Mair Magdalen: myu rhai mai yr un yw hon a Mair ehwaar Lazar- us, nc mai hi hefyd dorodd y blwch. emaint naxd gw.17b gwerbhfawr ar ben yr A-thraw yn nhy Simon uea eryffroi hall natur gyibyddlyd. ao imonesk yr Iacatriot. Hawdd iawn genyf fuasai credhi yr olafi ond am Y eyntaf mae yn ddamcanh rhy anhy- ooei o lawer Cyf eirir at hon fed un y bwnasai yr Ieau allan o honi "eaith o gythreuliaid:. Ni bu pall o gwbl ax ei fEyddlondebhithau l I«eu Grist: glynodd hyd y diwadd. I^di y Ctaidwad gyntaf wedi ES adgyf odaad. Honj?hx- iodd y newydd gyntaf i'r disgyblion am yx adgji: odiiad. Yr ail ddo&barth: —"Merdhed dd*eth<pt i gyffrrdddadi acihlysurol a Iesu. Grist; megia J wnaig wrt.h Ffynhon Jacob, a dxowyd. rvc awnaeWi- pWyd yn genhades gartrefol at drigokon Samaria; y wiaig o Svraphonicia, Dorcas, merch Jairus, ohwiegr Pedr yr Apoutol, a lluawa o raa erajll eUid eu nodi. Nid yw y manteision a feddwyd gan y rhai hyn yn rhinwedd eu cyfarfyddiad oci wyddooad neu brophwy<tohaefti_ or nw- sy-dd wedi e>c a ga'nt eto eu medi f^hea le ffnrjt-h uniongyrchol egwyddarion I Grist. Oi Tw ffifrch yn Ewrcjp wedi pmdio i raddau hete-elh « bod yn degan a chaethwaB, i egwyddorion aniel^i Mab Mair ymae'r clod. Gwnaeth Iesu Gnet fwy droe feaxflued na'r un athroaiydd na diwygiwr arall. Y trydydd dearth'Gellir nodi y me-rehed Paganaidd ddaethant i'r amlTg yn ddamwemioi yn «glyn a gweinidogaefch Iesu Grist; megie Pilasi. Yehydig wyddia am dani, oad haw ^od ei bod yn wraig ffyddlon ac J~& [bx7*fer«s0' ddy^gel-wch ei gwr. Yr oedd ganddii osgo gy gyfia.'WTider. Pe wedi gwrandaw ar lais ._p ■bu«ai enw Pontic Pilat heddyw gan mil nag ydyw. Nid Pontine Pikt o ran hyny yj R.S un w,9di bod 3™ °S?dd £ HorodLns a'i mherch—Uofruddion y Bedyddiwi gonest ^fn Wedi man aronfc. dili4,ar heb rJIu goddef y gwir. €re<tef fy TOOd b^h wedi eon, os ned «m yr oil, ag*« a-' holl feTChed d<ket.hant i rhyfr toth o gyftrfyfiKkad a Grist yn ye-od Ei ewwdog- aetk ^iioe-ddv.s. Beilach, y cweeti^n ydyw Pa •wenii ellir eu eodi oddiwrth hyn oil? Yn gynt-al, inaa dvkd^wyddau meroh, yn corwedd o P00 pcrbh yn ei charfcref. Daw hyn i'r golwg Pan 7*7 "tyri»m na ddarfu i Iesu Grist ddewis un fod o nifer y denddeg, n*c ychwaith o nii«f 7_ & a tkriugain. Daw hrfyd i'r golwg yn ?n neiUduol pan gofiwn dkarfod i Iesu in or llawn o dyneirwch wuhardd ei tr» yn Ed weinidogaHh gyhoedd* am "women's lT^htfi." Nid oea genyf ddtfQ y cyfryr. otid ^wyliwn, rhBg i m wrth geisio gafael yn y hew ail. luind tJaet rookR cradle' fod 4y1&'h "rille8 the world.Eto confydd-wn, er Tdrw* nhu^^d gyntaf gwmig yn ei chartref, ned 7 ei HM'ueisTWTdd nstuiiol wedi ei Hiewnoylekeedd cjflio^dm »*lyn »g Eglwys Dduw gylcho«dd naa. gali r^> ^ddynt oni Dyim wer» 7 ftohvyd B«aiama. Bbo, at yx oil, w w yn c*br, nid yw yn «*- 1 ftreJ Tttgymeiyd hyd yn nod a gw»ith c^fc#eddus. Yr Argj-vrrdd a gyfododd Defborah, y ImtdTJg HAraeg^ i ryfela, «« » Hilda i iH-i&wydio. Yt o^d Pkoebe yn |«W« !>*«- sum it PhnSClUa yn ""w8 dduwinyddol, as yn I ein dyddiati ninan, <Ja gpetoyf feddwl amOlara Bal- foxtr, am Eliaabeth Fry, am Floreaica Nightingale, am Josephine Butler, a Catherine Booth, ac ndd yw y rhai hyn oil cofier, heb eu trwyddied oddi- wrth Iesu Grist, oblegid Efe oinkdniadd y wraig o Samaria yn genhadea. Angel a'r Nef orohymyn- odd Mair Magdalen i bxegethu'r adgyfodaad. Tafl- wn ein coronau wrth draed yr Iesu a dywedwn: "Yn Arglwydd pawb coroner Ef." l-

Ein Pugethwyr Toithiol. "Adwaenost M'r hen Meri 1 Wel, dek/fch o 'rioed oacw na ehawn ni ehwech am d'endio amo a glanhau ei 'sgtdia; a Shon bob amaar owns w baco am ei nol a'i ddanfol1 i'r steaion "Mae o yn wahanol iawn ynta i Y fo ydi y cynta' i'r tar, y eynt. at y bwrdd, a'r mwyaf anodd ei blasio yn y eorph neu aRm o hono. Dy- wedir na roddodd geiniog yn nghil Uaw gwae na I morwyn neb erioed. ff I "J>igoii tebig, a dYM':r paham y mae yn gorfod begio cyhoeddiadau? gan y bloenoriaid. Ni wiw iddynt ei wahedd i'w capeli na'u tai. Mae y gwetsion a'r llaw-forwynioni yn mynu aros adref pan gyhoeddir ei enw i bregefchu." "Sui felly, dwcd" "Aim fod y cybydd cobog wed ei argfaphu ar ei gymeriad: a'i hanoa. Pa iws i ddyn bregethu di- wygiad a h&eKoni, a'i enw byfeh a beunydd allan o bob Hst tanysgrifiadau y wlad ?" Ie wir, felly roedd y boys acw wrth y capel yn eiarad hdy.d! Dowch i wrando —— yn gyeddio dros y tlodion, lads, na roddodd geiniog erioed yn ffordd neb o honynt." "Ma' nhVn d eyd 1 fod o yn dduwiol tefydL er v cwbl." 5 J Gob'edthio ei fod 0, ond mae o yn hynod an- h Obyg, Miae o yn crino fel cybydd. Digpnobaoo am ddim, o desndao am ddim, o ddreifio am ddi-, o wleddtei am ddim, a daiff o byth i dy gwael, Meri, ond y lie y gall ganu— 'Bwrdd yn llawn, yma gawn, 0 foreuddydd hyd brydnawn." "Glywaist ti o'n cadw dyledswydd erioed r Do, unwaith, ac 'roadd Q wedi deohra smocio- (baco rhad)—wodi'r swpeir pan ofynwyd iddo ddar- llan gair. Wel, y N efoodd o weddi, Ircoadd fel Gil- boa. Nid oedd ganddo ddim i'w ddweyd ond just tax yaty diwedd droe ei deulu him," "Welaist td —— erioed yn dareen ei Feibl yn eioh ty ohwi ? Bu aow kwretr gwaith, a'r cowneel, y Cwarfod Misol, neu Gladstone ar y bwrdd, ond dim T-r aim. Fenibl. Dydw i ddim yn meddwl y gora fo'r Beibl ddydd Sul onibai am y dlegwrn." Wyt tin meddwl M yna am danyn nhw i gyd ?" "Nag yd-ml. Mae acw fedhgyn ieuaino a hen yn dwad. Bydd yn dda genym eu gweled a'u cJywad. Gweddiant yn daer a chynas drosom oll, teimilwn foji yma dy i Dduw, a ebofio am y forwyn bob amOOl mewn gair a gweithred." 'Ia, ie. Oyiahallion No. 1 ofn dy enill di, mi I walaf." "Fe alle hyny, pwy sydd hebddywfcf Ond mi wyddoat ti I am y eybs ym8 i gyd wrth I hemm; raid i neb eu marcio i ni, mai'r hanm o'u hym- ddygiad yn hysbys i bawb. Glywaist ti yn ¡ eaaradi ar gasgjiad yn do 9 Weladst ti o yn rhoi un geiniog ynddo erioed, neu welaiat ti ed enw fo ar y list 1 Nef&r ^ars I Talwchi ohwi, mi cbendia ina." "Wyt ti'n peidio bod rhy gailad 'rwan "Dim un modfedd. Mi wyddosl am yn oapal nL Welaist ti weCaioa a yiioed yn gwrando ar ——-?" "Yno y bydd on aros f "Siwr iawn dyna'r rheswm pam. A wyt ti'n di^gwyl i bobol wTmxWr Efeogyl a chael ou henill ( gan ddyn y mae yu gm ganddyn* glywfd ei enw f" "N&; mae eydymdeimlad a'r dyn fo'n liefaru yn hanfodol i hryddiani ei genadwri." "Yn tlrion feilly, a dyna'r paham y mae mor ofn- adwy o ychydig yn aros ar 01. Dim oonffldens yn y pregethwr. Hwyl fawr yn y pwlpud, smocio chat yn nhy'r capel, politics a baco iredyn hyd hamer nos, a smuglio i ffwrdd fora' Llun hob ddima na bendith S neb." "Wei, ie fydd dda aen ti gael owarfod a nhw felly?" HBydd, ar fy ngwir. Deudais hyny Wrth jneis- tras ed hun. Bdryxjb ar ddwylo yn ngwaelod paced ei dirowsus yn ymbalfalu wrth bregobhu. Maent yn deyd mai cyfri'i brew bydd o dan aiarad. Mae yn gvreger un hen golar ba/pyr geiniog am chwarber blwrddyu a'i got mor wyrdd, a ohoda ;U.. "'Fallffl fod hen ddigon oalad arno." a dy ohwedL Mae'n werfcb ei ffioedd; end i'w pal, ei gyn-yydogion, a'r aohos, dydi o rn werth dam. Un fel yna i'n dyagu mewn orefydd! Rhai fel hyn ydyw sport y gyfedbdach nos Sadwro, a'r rheswm am y seti gweigion ddydd Su-l.* "Dyna ddorlun lied gywir o sialmd gworin Oymw am gryn lawer o'n pregethwyr y dyddiau hyn. OOFNODYDD.

MARWOLAETH Y FLWYDDYN. Alaw: "Lhvyn Onn." Mae'r fiwyddyn yn marw ar wely angetiol, Dan rewynt gauafol yn welw ei gwedd; Ymgiliodd yn araf ei thlysni boreuol, A'i blodau swynhudol syrthiasant i'r bedd, Yr adar fu ganwaith yn goglais ei chlustiau, Wrth chwareu mwyn danau Hon delyn y byd,- Distawodd eu ryngmu pan gollodd y cangau En gwyrddion d'elynau or goedwig i gyd. Mse'r flwyddyn yn marw yn ughanol distaw- Yn chrwydd elieda o draethell y byd, [rwydd Fel gweddw oedranus ar fynwes unigrwydd, A'i Phlentyn ieuengaf yn marw'r un pryd Ei thegweh, a gollodd pan daenodd yr hydref Garpedi gaisfol dros ddyffryn a dol; Prydferthion y flwyddyn a, gipiodd o'u tangnef, I'w cloi yn y glyn nea daw'r gwanwyn yn ol. M,dr flwyddyn yn marw, ond dyma ryfeddod Fod dyn yn ei bschod o hyd yn eael byw J Fel hyn yr Arfr.«thwyd pan ydboddy Trindod Mewn U:Q-è0; tragwydded, "Ewyllys Net Lyw:" Wrth erdrrrfn ei frwely mae engyl yn gwylio, rw ebiudo yn dswei tu araH i'r lien Tra morthwyl hen awrlais y tenia yn taro Tic okf y denddeg. Mae'r flwyddyn ar Den, J LLINOS WYBS.

Y Golofn Farddol. Teyrnged i englyn G. Matha.fa.rn.-Boddhaol, gyda. diolch. Beth yw aelwyd? neu yr hyn y dylai fod. Oymer- adwy iawn yw y penillion swynol hyn. Y mae syniarit barddonol vn englyn y Gwlith, ond rhaid ei ail-drefnu i fod yn dderbyniolL Ar air a chydwybod, CYNAN. TEYRNGED I ENGLYN G. MATHAFARN. Wedi darllen englyn pe nig amp "G. Mathafarn' yn y "Gwalia" diweddaf, nis gallaf lai na dweyd:- Dyma. fardd sydd yn harddu—Mydryddiaeth Ymadroddol Cymru; Mae'i feddwl yn tywynu Ar iawn gwra yr Awen gu. Caergybi. TREFL Yi.

BETH YW AEL^VYD? NEU YR HYN Y DYLAI FOD. Beth yw aelwyd? Maoagre dawel Diniweidrwydd plentyn yw, Man nas delo i'w ormesu Boen na phryder o un rhyw; Ma.n Be chwery'n lion", heinyf, Gyda'i fan deganau In, Heb un gofal i'r dyfodol, N& gofydio am a fu. Beth yw aelwyd? "Gorsedd feehan Lie teyrnasa mam a. thad, I'n addysgu a'n hyffoTddi Am yr iachawdwnaeth rhad Man i offrwm yn feunyddiol, Diolch gydag uchel lef Am i Dduw o'i ras Ei Hunan Drefnu ffordd i Deyrnas Net. Both yw aelwyd? Net y Cristion Ar y ddaear, dyna yw; Lie derbynia yn wastadol 0 amrywiol ffafrau Duw; L!e nM gall y diafol nytbu, Er d'od yno lawer tro Swn y weddi, pan yn esgyn, I Fry i'r Nef, a'i gyrr ar ffo. L1" HUW AP IOAN.

| AMLWCH. Dydd Mawrth, 20fed> bu farw Mra EliaabetJi Davies, Paiys-square, yn y lie uchoJ, yn 72 mlwydd oed. Yr oedd Mrs Davies yn adnubyddus i Amlweh a'r ardaloedkl Yr oadd yn cadw mop era blynyddoedd yn Pikrys-square. Hefyd yr oedd yn wraig weddw rinweddol, yn fam ofalus am ei meibion a'i merched, ac yn DaÍIII gyda'r goreu am ed hwyrion, Yr oedd hi yn gymun-wraig yn Eglwys St. Eieth. Chwith yw rolli Mrs Davies o'r gwasanaethaa. Prydnawn dydd Gwener,23ain,ymgasglodd lluaws o berthynaaau a chyfeillion o bell ac agos i'w danfon i'w hir gartraf. Wedi rhoddi y oorph ar yr elor, darllenodd y Parch D. Daviee, B.A., curad, y "collect" am nos Pasg, pryd y rboddwyd yr emyn hono i!w gaixu "Pa'm caraa"r byd a'i wagedd mwy," etc. Yna aeth yr orymdaith fel y oanlyn —Yn bliaenori, Parchedigion D. J. Le- wis, M.A., ficer, a D. Davies, B.A., pryd y daetEant i arwain yr angladd i mewn i'r eglwys. Darllen- wyd y Salm ic, y llith, gan y Ficer, a'r gweddiau gan y curad. Canwyd "Am graig i adeiladu" cyn ym- adael o'r eglwys. Wedi dyfod o'r eglwys, aeth yr orymdaith fel or blaen ajn y gladdfa gyhoeddus, pryd y gweinyddodd y Parch D. J. Lewis, MA, ficer, ar Ian y bedd Wrth ymadael, canwyd emyn. Dangos- wyd parch i'r ymadawedig gan bawb ar hyd y ffordd i'r gladdf a. Marwolaeth Merch Ieuanc.—Drwg genyf gofnodl ¡ marwolaeth Miss Maria Pritchard, yr hon oedd fel maeth-ferch Mr a Mrs Prltohard, Deborah House, yn y lie uchod. Cafodd Miss Pritehard gystudd mawr,ond yr oedd yn hynod ddioddtefgar trvry'r ewbl. Mawr berchid yr ymadawedig gan bawb. Hefyd, rhoddir clod i Mr a Mrs Pritchard am iddynt fod mor garedig a gofalue tra yn ei chystudd. Mach- ludodd ei haul hi tra'r ydoedd yn ddydd. Ei hoed- ran oedd 19 mlwydd Oeir hanes yr angladd y tro nesat. Dydd Iau rhoddodd Meistri Thomas, ship builders, dorth swllt o slop Mr Josiah Griffith, baker, Amlwch Port, i dlodion Amlwch a'r ardaloead v flwyddyn bon fel arfer. Nid yn unig tua gwylia* Nadolig fydd y boneddLgion caredig uchod yn rhoddi i dlodion, ond yn and iawn bydd Rawer un mewn t, angen yn cael eu poithi ganddynt. Bendith fyaa ar- nynt am eu oaredigrwydd ac ar ea pliant hefyd.-— Gohebydd. Oofio'r Tlo&on--Gofalodd Mrs Hills, Mrs Hughes (Ty Coch), Mrs O. E. Jones (Ty'n'rheol), Mrs W. Fanning (Waeofair), Mrs J. Mathews (N. P. Bank), Mrs 0. Hughes (Madyn Dysw), a Mrs O. Hughes (Glan Aber) am dlodion eto. Da. yw eu gwaith. Yr oedd yr Afr Aur, London House, Manchester House, a Regent House wedi gwisgo eu ffenestri fel merar gyfer Nadolig. ,Oymdeithas Lenyddol Bethesdar—Y mae y gym- deithas hon yn dra llwydidianus dan lywyddiaetn Mr J. T. Powell, Regent House, ae ysgrifenyddiaeth Mr Henry R. Williams, Emporium. At yr anereh- iad roddodd y eyntaf ar "Weitligaxweh Grefyddol," a darlith Mr Henry R. Williams ar "Scwrs y Bo dewy* am Dduw," yr hon a eglurid a darluniau o waith y darlithydd, cafwyd, yr wythnos hon, ddarlith ddydd- orol, adeiladol, a galkog gan y Parch OwyRfrra, Jones, gweinidog y Weeleyaid yn Llangefni, ar y testyn "Llyfrsrell y Dyn ieuano." Priodao-Mae yn fraint genyf gofnodi priodfts an riiydeddtas, yr hon a. gymerodd lie rhwng Mr T. Wil- liamø, Salem-street, a Miss Evans, Railway-view, yr hon a gymerodd Ja yn Eglwys St. Eleth, dydd Gwener, 23ain cyHSsol, pryd r eawsant en cysylltu yn nghyd gan y Parch D. J. Lewis, IL A. (fleer), yn cael ei gynorthwyo gan y Parch D. Davies, B.A. (curad I. Dyvma!r par ieuanc erntat i'r fioer uno .n gilydd yn Mhlwyf Amlwch. Rhoddwyd y briodaa- ferch ymaith gan ei brawd. Y gwas oedd Mr G. Evans, Railway-view (brawd y briodasferch), a'r for- wyn oedd Misg Williams, Mem-st-eet (chwaer y priod- fab). Chwareuwyd "Wedding Marsh" gan Mr Ro- berts (National School). Yr oedd yr eglwys yn llawn o edrychwyr. Cawsant anrhegion gwwthfawr a niferus. DymnTtaf Bob llwyddiaot i Mr a Mrs Wil- liwrnA—Gohebydd.

CAERGYBL Anrheg.—Yn ystod yr wythnos ddiweddaf syfarfa ysgolheigion yr Ysgol Frytanaidd yn nghyd yn nos- barth y bechgyn, pan y darfn Mr William Griffith, Druid House, tryaorydd yr ysgol, gyflwyno cloe mar- bie ysblenydd aphar o geffylau mart ar ran yr atfirawt- on a'r yegolheigion i Mrs Michael, prif athrawes, ar yr acKfysur o'i phriodas, yr hvn a gymerodd le ar yr Uleg o fiB Tachwedd. Diolchodd Mrs Miehael p. gynes iddynt am y rbodd hardd oeddynt wedi ei phwrcaou iddi, a phrynwyd v rhai hyn gas Mr H. Parry Jones, arwerthwr, Caergybi Marehnad y Nadolig.-Eleiii, ebo, ein dyledswydd ydyw canmol yr arddangosiad ardderchog a welwyd gan y cigyddion yn Marchnadle Caergytu Sadwm y Nadolig. Prif faethydd y biff a arddangoswyd oedd Mr 0. P. Jones, Plas Lleahytehed, Bryngwran, yr hwn fel mae yn hjpbys i'n darllenwyr sydd yn un o'r amaethwyr goreu yn Ynyw Mon, a braidd heb ei ail yn Ngogledd Cymru am faethu anifeiliaid tewion. Gwelwyd biff rhagorol wedi ei borthu gan Arglwydd Stanley, Penrhos; Mr Humphrey Owen, Treddolph- in, Oeirehiog; Mr Robert Jones, Y.H., Bryn Maeth- lu, Llanfaethlu. Yr oedd gan Mr Robert Roberts, Newry-street, ddwy wroer wedi eu pesgi gan Mr R D. Owen, Penrhyn Isa', Aberffraw hefyd chwech o ddefaid a besgwyd gan Mr J. H. Evans, Bodedera; hefyd yr oedd ganddo ddeg o foeh tewion wedi ew prynu gatn Mri John Owen, Twr, Caergybi, a ■— Thomas, Ty Mawr, Bodedera. I Arddangoswyd gan Mr William Pritchard, Graighvfrvd, anner a besgwyd gan Mr 0. P. Jones, Plas Ideehylehed, to yr oedd ganddo bump o ddefaid a llo wedi eu pesgi gan Mr John Owen, Plas Groes, Caergybi; hefyd dangosodd Mri William Rowlands a'i FaB ddwy anner gampas o Plas Llechylched, a phump o ddefaid a fagwyd gan Mr Evan Jones, Fa&g, Rhoseolyn. Cofio'r Tlawd.-Yn ystod gwyliau y Nadolig nid yw y tlodion wedi cael eu hanghofio gaa gyfotAiBog- ion y dref. Rhanwyd da.u gant a haner yr un o lo i yn agos i 500 o cflodion, ao arddanghoswyd haeliani a. charedigrwydd tuagat y tlawd gan amryw o'n mas- nachwyr ac eraill ag y mae Rhagluniaeth wedi gwenu oraynt. Yr Ysgol GanolraddoL—Cynhaliwyd cyfarfod o'r Pwyllgor Lleol ddydd Sadwrn, o dan lywyddiaeth Mr J. H. Griffith, M. A Yr oedd hefyd yn breoenol: Mri W. R Jones, J. P. Owen Pieree, William Griffith. Thomas Williams, Miss Annie Roberts, a Mr E. H. Williams (clerc). Cynygiodd y Cadeirydd fod eynygiad Arglwydd Stanley i werthu acer a honer o dir tuagat adeiladu vr ysgol arno i'w dder- byn. Eiliwyd hyn gan Mr Griffith, a. phesiwyd yn unfrydoL Ar gynygiad y Oadeirydd, yn out ei eilio gan Mr Owen Pierce, penderfynwyd gofyn i'r Pwyll- pror Sirol a'r Charity Oommissconers am ganiatad i ddefnyddio rhan o'r gronfa svdd mewn llaw i'r ara- can 0 brynt1 y tir. Awdurdodwyd y elere i ysgrifeira atynt i'r pcrwl hwnw. Lkmg ar oreigitu y Pla.tt}ei-!<<—Aehoswyd: cryn gyffro yn y dref nos Lun gan dwrf ergydion yn galw allan grlw v bvwyctfadL Yr oedd egerddlong faWT wedi myned ar y ereigiau uohod. o'r enw "Amew, pert.hynol i Mri Brocklebaak a'i Gvf., Lerpwl. Fan darawodd y non yr oedd yn drai iMlI, a buyn aminos i Ml nofio pan ddaeth y llanw i mewn. Dyma brawf eto o'r an^enrheidrwydd am rrnrad y ereiriau perygl- us hyn. Pa hyd y rhaid diegwyl eto am i'r Llywodr- aeth vmgymeryd a'r jrwaith? Maent yn beryglus i yrr* fywydau «c .iddo. Mae yn debyg iawn iuA er »I i ryw dryobineb diMfol eynvrvd He wedi r holl gwbl y bydd y gwaith yn cael ei gyehwyn.

GAERWEN. Marwolaeth.—Drid Sul, yr lleg o'r niti hwn, bra farw Mr Richard Erans, Shop Newydd. Gaerwen ni 75 mlwydid oed. ltltw eaifch diwrnod o waeledd a gafodd. Yr oedd y trancedig wedi cael ergyd yssafn o'r parlys ers tna phedair blynedd yn ol. Ehedoddei yabryd yn dawel at yr Hwn a'i rhoes. Hebryngwyd ei weddallion i fynwent Eglwyø y Gawrwen y dy<W Mareher dilynol at ei anwyl briod, yr hon oedd wedi ei ragflaenn en un mlynedd ar ddeg i Medi diweddaf. Yr oedd Richard Evans yn adnaby&hw i lawer yn Mon. Yr oeddi wedi llanw r !«wydd o dreth casglydtt 8AI "assistant orersoer" i blwyf Manflhangd-Eseeiflot an y liymhor maith o ri mfyatdd, Pcaodvyd ef yn drethgasglydd o dan y Bwrdd' Dywodfaetih Leol tua< •again mlynedd yn ol Gadiawodd ddaa fab ao «n ferch i alfctru eu oolled ar ei oL Preifù oodd rr angladd. Heddweh i'w lwch hyd gamad yr adyora y dydd

GWALCHMAL Oyichwyl Lenyddol, etc.—pynhaliwyd y obweched Gylchwyl Lenyddol & Gherddorol yn Ysgoldy y Bwrdd, yn y lie uohod, nos Sadwrn y Nadwig. Y llywydid ydoedd y Parch H. R. Oadwaladr, A.C., Bryngwran; a.'r arweinydd, Mr R R. Parry, Bryn Ala. Wedi canu y dlon "St. GarmoiL" awd yn mlaen fel y canlyn .—Beirniadaotii ar y llawysgrifau oreu o emyn rhif 779 yn "Y Caniedydd:" Oydfuddugol, Ma.ggie sue Alice Pritchard, Pumllog. QyatAdleuiteth unawd i soprano neu denor, "Y penill adroddai fy nhadMiss H. L. Jones, Glynbwoh, Bryngwran. Cystadleuaeth darllen darn hebed atalnodi J. Peters, S try dan. Cystadleuaeth unawd i contralto neu bari- tone, "Dydd y frwydr" (Alaw Ddu), nen "Fy ngliar- iad ydyw hono" (T. W. David) Mr R Davies, B.S., Llandrygarn. Cystadleuaeth adrodd i rai dan 16eg I oed, "Mae'r nos yn well na'r dydd" (Ceiriog) Cyd- fuddugol, Owen Jones, iyn Lon Poet Oftioe, Liyn- faes, ac Ellen Rowlands, GwalchmaL Beirniadaeth ar gau adwy geryg, heb fod dan 24 llath o hyd ac heb fod dan 4 troedfedd o uchder, osgo tair modfedd i droedfedd, a thorchen ar y top Buddugol gyda chan- moliaetb. Mr William Hughes, 'Rhen Bandy, Gwalch- mai. Cystdleuaeth adrodd "Y mson y llofrudd" (Gwyrosydd): Mr Hugh Owen, Frondeg, Llynfaes. Cystadleuaeth unrhyw unawd: Miss H. L Jones, Glynbwch, Bryngwra.n. Dyma. y gystadleuaeth fwy dyddorol yn y cyfarfod trwy fod Mr W. Jones (Tenor- ydd Mona) o fewn diIn i gipio y wobr. Am y llythyr serch goren: Y buddugol oedd Mr Richard Jones, Pare, Llandrygarn. Oynygiwyd lp Is o wobr i'r cor o blant a ddadganai yn oreu "Plant y wlad" (D. Parry) Ni ddaeth ond un cor vn mlaen, sef Cor Plant Bodffordd, dan arweiniad Mr Willie Thomas, a dy- farnwyd hwy yn wir deilwng o'r wobr, a'r tJws arian i'r arweinydrl. Wedi talu y diolchiadau arferol di- weddwyd trwy ganu "Hen wlad fy Nhadau. Y beirniaid: oeddynt: Oerddoriaeth: Mr Richard Lloyd, Talysarn. Llawysgrifau: MrT. Jones, B.S., Gwalchmai. Adroddiadau, etc. Parchn. H. R. OadwaMr, A.C., Bryngwran; E. Davies, Gwalch- mai T. Gruffydd, Madog, a Mri R R. Parry, Bryn Ala; William Jones, 'Refail; Edward Pritchard, PumJIog; a William Jones, Teilia. Cyfeilyddes, Mrs Roberts, Pandy Treban. Gwnaethant oil eu rhan yn anrhydeddus, a ohafwyd cynulliad Buosog ac elw sylweddol, pa un oedd yn myned at yr achos Annibynol yn Moriah--CaAw&n.

LLANERCHYMEDD. Da. oedd genyf weled "prime good Christmas beef" goreu a welais ers blynyddoedd yn edryob mor ar- dderohog yn siop Mr John Edwards, cigydd enwog sydd yn yr ardai hon. Mae clod i'r porthwr tun eu porthi, ac i'r cigydd am chwiiio am biff mor ar- dderchog i'w gwsmeriaid. Pe buasai biff M hyn yn cael ei werthu bob Nadolig ni fuasai eisiau gwyddau. —Dewi. Y Cor UndeboL—Dymuna aelodau y cor uchod ddiolch yn y modd eynesaf am y cynorthwyon eanlyn- ol dderbymiaoaaa :-Mri E. Roberts, O.S., Gwredog, 20s; H. Williams, London House, 6s; J. Jones, Ty'nygongl, 5s; Richard Tkomas, contractor, 5s; J. Jones, argraphydd, 5s; J. Williams, ironmonger, 2s 6c; John J. Hughes, Bryn Hwfa, 2s 6c; J. A. Parry, chemist, 2s 6c; W. Roberts, TwrcySefyn- street, 2s 6c;J. E. Hughes, Brynouhelyn, as; Miss Prytherch, Postoffice, 2s; Mri O. Jones, Ysgoldy, Is; E. Roberts, Market-square, Is; Davies, Plao- medd, Is; Miss Jones, George, 6c. Hefyd derbyn- iwyd yn dda iawn trwy roddion byehain a chasgliad- au. Rhoddwyd gwasanaeth oerbydau gan:—Mri J. Prytherch, P. Lewis, John Williams, James Williams. Rhoddodd Mr R. Williama, Tan-yr-Hall, fenthyg offeryn ar gyfer yr ymarferiadau (practices). Cyfeil^ iwyd i'r oor gan Mr R Rowlands, RAM., Henblas, fel arferol, yr hwn a chwareuai nes gwefreiddio pob gwrandawr astud. Eto, derbynied ymddiriedolwyr a. llywodraethwyT y lleoedd canlynol ein diolchiadau am en caredigrwydd yn rhoddi benthyg y lleoedd i barotoi Bwrdd Ysgol, Ysgoldy GenedDaethol, ae Y 15- tafeli y Oynghor Plwyf. Swyddogion y cor oeddynt: Arweinydd, Mr O. Owens; cadeirydd y pwyligor, Mr W. J. Williams, Stanley House; trysorydd, Mr James Williame, Alaw House; ysgrifenydd, Mr W. 0. Jones, argraphydd. Cyngherd<L-—Cynhalwyd! T eyngherdd blynyddol yma nos Sadwrn diweddaf, dan na.wdd yr AnniByn- wyr. Llywyddwyd gan y Parch R. Thoeias, ae ar- weiniwyd gan "Deiniol Fychftn." Y cantorion eleni oeddynt: Miss M c. William, Bethel, sop- raw; Miss Annie Arthur, contralto; "Gutyn Eifton," tener; Mr Alexander Henderson, baas. Credwn mai ofer i ni fydxlai eeisio udganu elodydd i'r can- torion uchod; y maent wedi rhoddi en nhod ers om- ser, ac yn parbau folly o hyd i'w ddyfnhan. Yn y gyartadJeuaeth am adrodd "Owymp PompeaiM enlll- wyd gan Mr G. Griffiths, Brrniau Ted; ail, Ur J. O. Williams. Adrodd "Teulu'r Glep," goreu Master Williams, Clorach; gyfarUdl ail, W. H. Williams a William Jones. Yr oedd v nydd rsgrifwnadol wedi ei rhoddi ar Mr Jam-a Wiliams, Alawffouse, a rhoddodd y boddlonrwydd llwyral, yn nghwrs yr oil o'i waeaaaeth.

LLANGEFNL Capel PemieL—Nos Sabboth diweddaf traddodwyci. pregeth rymus ar fedydd gan y gweinidog, y Parch T. Frimston, ac ar y diwedd be dy ddi wyd tri yn ngwycld cynulleidfa. fawr. ^O. P. Y Golw g.-Brydnawn dydd Iau diwaddaf bu Mr W. J. Fox-Kalvin, yr "optician" enwog o Abertawe. yn darlithio ar BulkeJey-square, o flaesn- torf o wran- dawyr. Eglurodd effaith pelydrau yr haul ar gan- wyll y llygad Yr oedd y ganwyll fel ystafel dywell ynddi ei bun, a rhoddodd ddesgrifiad manwl o waith y ganwylL Dymunai ddweyd nad oedd wsdi dyfod yno i adrodd termau meddygol hirion iddynt., eithr i ddangos y peryglon yr oedd v ilygaia yn aaarostynig- edig iddynt, ac i ddeffinio y niwed wneid gan belydrau rhy danbaid yr hauJJ, y rhai vn ami achosent ddall- ineb. Yr oedd y llygad yn un o aelodau pwysioaf y corph. Yr hyn a acnosai núbl ddefnyddio gwydraca pan yn ieuanc ydoedd, fel rheol, "promyopia, f, ]LY-, pobl cyn cyrhaedd canol oed, golygon y rhai ddech- reuant bylu. Cynghorai bobl ieuainc ofalu am eu llygaid yn yr un wedd ag y gofaJent am aelodau eraiB y oorph. Os torent fys, neu y derbynient niwed t ryw ran arall o'r corph, rhedent at y meddyg am gynghor, ond gadawent i'w Jlygaid ddioddef ae i colli eu clirdeb heb gymeryd y sylw lleiaf o hyny. Yr oedd hyny i'w briodoJi i'r ffaith y gallent weled. niwed ar ryw ran arall o'r corph, ond IU8 gwelid- niwed a wnedd i'r llygad Os gadewid fferestri ty heb eu glanha/u am beth amser collent eu clirdeb. Yr oedd y llygaid yr un fath, oe na edrychid ar eu' holau pan ddechreuent bylu. Yr oedd ar hyn o bryd un o bob mil o drigoliion Ewrop yn hollol ddadl, ae yr oedd 75 y cant o'r rhai hyn felly oherwydd diofal- wch i beidio gofalu am y llygaid yn briodol. Dy- munai ddweyd nad oedd wedi dyfod i werthu yn unig;, neu i roddi anrhegiodi i neb, end ei fod wedi cymeryd ystafelloedd yno er dbd i Langefni bob dydd Iau, i archwilio llygaid y rhai a ddymunemt hyny, ac i roddi iddynt yr holl gynorthwy a allai parthed eu golygon.

PENMYNYDD. Cynghor Plwyf.- N os Iau diweddaf ayfarfyddodd aelodau y Cynghor uchod yn Yagoldy y Bwrdd. Y prif bynciau a ddygid dan sylw ydoedd ail-ethol un o weinyddwyr yr elusenau a llwybrau y plwyf. Yn 01 a ddeallwn ,mae y Cynghor wedi pasio penderfyniad i adgyweirio y llwyrbr sydd yn arwain oddiwrth 6arn Fraint at Tyddyn-y-Felin. Gwaith gwir angen- rheidiol ydoedd, a gobeithir fod hyn o ddeohreuad yn agoriad i adgyweirio llwybrau eraill sydd yn gorwedd mewn llaW11 cymaint o angen yn mhob ystyr. Cofus genyf i reithor y plwyf yn v cwrdd blynyddol di- weddaf ofyn i'r Cynghor symud yn mlaen i adgyw- eirio y llwybmu, ond collwyd ei gynygiad trwy fwy- afrif. Mae'n dda genyf fod y Cynghor erbyn hyn wedi sylweddoli fod cynygiad y rhathor yn un yn galw am, ystyriaeth. Eglwys y PlwyL-Gan fod v Nadolig yn disgyn ar y Sul eleni nid; oedd llawer o gyfnewidiada* yn nygiad yn mlaen. wasanaethau eglwys y plwyf uoOOd. Yn y gwasanaeth hwyrol1 dadganwyd amiyw o garol- au gan y cor. Yr oedd yr hen adeilad cysegredig wedi ei addurno yn brydferth gyda dail bythwyrdd- ion, ac amryw frawddegau addaa i'r achlysar wedi cael eu gosod i fyny, megis "Gogoniant yn y Gor- uchaf i Dduw," "Emmanuel," "Duw gy& ni." GohebyddL

PENSARN. Y Cylch BedyddioL Y r oedd y Parch Owen Ro- berts, Amlwch, yn pregethu yn y cylch bwn y Sul diweddaf am y tro eyntaf ers pan y mae wedi dechreu pregethu. Y mae yn ddyn llawn, mwyn, a fehyner, wrth draddodl Eled yn mlaen. Cyngherdd.—Nos Lun, Rhagfyr 26ain, eafwyd cy- farfod ardderchog yn Ngharmel, Pensarn. Yr ar- weanydd y tro hwn eto ydoedd Eos Eilian, a Miss H. G. Roberts oedd y gyfeilyddes. Cymerwyd rhan ynddo gan Tegfan, Llinos Meirion, Mr 0. M. Evans, ynddo gan Tegfan, Llinos Meirion, Mr 0. M. Evans, Miss Mollie Williams, Mr 0. Thomas, et6.P.G.

RHOSYBOL. Angladd Mrs Anne Thompson. Mae genym y gorchwyl gofidus yr wythnos bon o gofnodi fod yr hen chwaer amvyl Mrs Anne Thompson wedi ei tkreiglo i dy ei hir gartrei yn Nghladdfa Gyhoeddus Amlwch, dydd Iau diweddaf, yn yr oedran teg o 72ain mlwydd. Gwelodd lawer o gystudd; gwynebodd ef yn siriol, ac yn y diwedd gwynebodd ar angau yn Hawn gobaith ffydd. Bu yr ymadawedig am haner cant o ilynyddoedd yn aelod o Eglwys Bethel (o ba un yr oedd yr hynal o'r aelodau), ac ni fu iddi erioed ddwyn anghlod na gwar&h ar yr achoe. Aelod dichlynaiddL, diabsen am- dani, (hdramwydd, ydoedd hi—yn hoffi tangnefedd etc ewyllys da, a phob cariadoldeb rhwng dyn a dyn. Hi a hunodd yn yr Iesu mewn gwir ddyogel obaith o fywyd gweJL Hi a fu yn aelod o Eglwys Bethel, perthynol i'r Bedyddiwyr am 50aix mlynedd, ae ax lan y bedd datganodd y gweinidog pare bus, y Parch E. E. Jones, nad ydoedd: yn ystod ei gyrta grefyddol wedi ( erioed ddwyn gwarthrudd nac anghlod ar ei chy- meriad. Hunodd megÏB yr oodd wedi byw in ddistaw" ta.wel, a heddychlawn. Hebryngwyd ei gweddillion marwol i dy ei hir gartref dydd iau, yr 22ain cyfisol, yn nghanol dwys ddairrau et pherth- ynasau a'i chyfeillion. Gweinyddwyd yn y ty ac ar Ian y bedd gan y Parch E. E. Jonas,.gweinidog Bethel (B.). Huned mewn heddweh hyd own yr- udgorn diweddaf.—Cymydog.

TALWRN. Y Cymdeithas Lenyddol.-Noe Sadwrn diweddaf caiwyd papyr ax "Ufudd-dod gan Mr Hughie Owen, Bodeilio, yn rhagorol iawn. Siaradwyd yn mheliach gan amryw foneddigion eraill Cynhaliwyd yr ail adran yn adeiladoi, pryd y cafwyd can gan Miss C. Williams, Hendre Howeli, yn hynod. swynoL Cys- tadleuaeth doa-Ilen Y goreu, Mr Owen Thomme., Evans. Adroddiad gan Mr David Jones, Plae Llan- ddyfnan, yn ddoniol iawn. Can gan Mr Thomas Evans. Cafwyd ysfcraeon difyrus gan Mri Hugh G» Jones a Hugh L. Robam, ac aoaroddiad gan Mimp- Owen, Oarreg Wen. Yna terfynwyd trwy gael can yn bymod ddlifyrus gan edn llywydd^Mr Owen Hughes. Canoi Dy.-H. I,.

Y mae bedd dynes dri-briod. yn Twrci yn fynych yn cael ei addurnodi gan rosya wedi ei geirfio mewn careg. Ar ddydd L iie- 1066, y cafodd Gwifym y CancweorwT ei gororn yn fr(t4Ûn Prydain yn. Abotty Westminster. Y mae diogi fel yr huiiliof—y munud y dechreu- wch ymyegwyd eioh haman, yr ydych yn ei yru ymaith. EPPS'S 0000A —GRATEFUL AND COM- FOR!rING. By a thorough knowledge of the, natural laws which govern the operations of tion and nutrition y and by a careful ^pplieafcion ot the fine fro-perties of well-selected Ooooa, Mr F,ppe hag provided for our breakfast and supper a delicately flavoured, beverage whipk may owe us many heavy doctors' bills. It in by ikhe judjeioos. use oS euch airtj^lee of diet that vconstitutMaa may be g.radually built up until afcawig enougk to re- 4iab every tendency to disease We muT ouuiy a fatal ,haft by keepii^ aurselre* yell fort-, fled with blood and a properly poarished frame,"—"avil Service Geeette."—Mada eimply with boiling water on isarkv—Sold e»fy in poeket^ Aind by Grooers, Ubelicdt—^Jaimeei Epps end OP- Etd i Loo4m** with boiling water on isarkv—Sold e»fy in poeket^ Aind uj tins, by Grooers, Ubelicdt—^Jaimeei Epps end Qq\2 Etd i ilia

RHOSTREHWFA Marwolealk-Y mae genym y gorchwyl prudd- aidd o gofnodi marwolaeth un o ragorolion y ddaear, sef Miss Maggie Evans, Plas Uchaf, yr hyn gymerodd le boreu Mawrth, yr 20fed cyfisol, yn yr oodran cynarol ieuanc o 27a.in mlwydd. Calodd gystodd maith, yr hwn a ddioddefodd vn dawel a dirwgaach. Cafodd ei magu mewn awyrgylch grefyddol iawn, yr hyn sydd yn rhoddd eglurhad am ei thawdweh, ei hun«nfed)diant,ac hefyd ei chrefyddolder, pan yn rhydiau'r afon. Yr oedd yn huno yn orfoleddus, gan ddweyd wrth ei Uva&- "Os rhaid croesi'r afon donog, Mae Un i dori grym y Hi Iesu, f archoffeiriad ffyddlon (naeddai) Dyna ddtgon byth i mi." Adroddodd amryw emynau eraill, megia>— "fiyarwel ddaear a'i thrysorau, Myn'd yr wyf t- thir fy ngwlaA." Teimlwn yn chwith o'i cholli. Bydd ei lie yn wag. Cymorth gafiom i ymdawelu ac i geisio cael gafael ar yr un poth mawr ag a gafodd y chwaer ieuano rinweddol hon. Dydd Sadtwrn hebryngwyd yr hyn oedd farwol o honi gan dyrfa luosog i fynwent LSangristiolus. Gwasanaeth wyd wrth y ty &0 wrth lan y bedd gan y Parch Joseph Jones, Cana, ya wir effeith- iol. Canwyd amryw emynau "wrth y ty, wrth y capel, ac wrth y bedd. Nodded yr Arglwydd fydda dros y teulu, a heddwch i'w llwch hyd foreu oaniad yr udgorn.—-CyfailL