Gwalia

GLOBE „ JUBNISHING COMPANY, 12 TO 18, PEMBHOKE PLACE, LlVtRPOOL J CYFLENWIR DODREFN AM ARIAN I neu ar eln CYNLLUN ARBENIG 0 HUR-BP. Y NI ANT AM ARIAN PAROD. SYLWER- Y mae ein cvnlhin o Hur-bryriant yn hollol wahanol i unrhyw un arall, ac y mae wedi derbyn cymeradwyaetli uehel gan yr oil j o'r wasg leol. el NI OFYNIR UNRHYW SICRWYDD, I CHODIR UNRHYW GOSTAU C'HWANEGOL AR EIN CYNLLUN 0 HUR-BRYNXANT. Y mae ein dull teg a ehyfiawn o gario yn mlaen ein busnes, ein telerau rhesymol, a'n prisiau ixcl, araor adnabyddus trwy yr oil o Ogledd Lloegr a I Chymru, fel nad oes angeii unrhyw syfrvadau peiiach. jfjp ELERAU — Yr ydym yn rhoddi F n Cwsm-eriaid y rhagorfraint o drefnu eu telerau en him a in i dalu, gan rriii hwy a wvr pa faint a allan t fforddio dalu bob wythnos j sea lis. j Anfonir yr boll Nwyddau allan yn rhydrl' oddi- j wrth gost, ac ni bydd yn rhaid i'r Cvrsmeriaid fyned | i unrhyw draul. Anfonir dodrefa i unrhyw ran o Loesrr neu Gymru. Gellir cael Vans preifat, os yn ofynol. Ni chodir unrhvw dal. Bydd i arolygiad ar ein hystoc foddloni y rhai a fwria.dant brynu ein bod yn rhoddi gwell gwerth -Bag unrhyw Dy Dodrefnol arall ar y cynllun o Hur- bryniant yn y wlad. DODREFlJ AM ARYAN. NEU EIN CYNLLUN G HUR-BRYNIANT AM ARIAN PAROD. Anfonir ein Rhagleni Newydd. ein "Catalogue" mAWT ac addurnedig, trwy v Uythyrdy yn rhad, ond gwneud cais am danynt. GLOBE FURNISHING COMPANY, (J. R. GRANT, Perchenog), 12 TO 18. PEM BROKE-PLACE, LIVERPOOL. Oriau Busnes :—9 yn. y boreu i 8 y nos. Dydd Sadwrn -9 yn y boreu hyd 6 y nog. J 9646 W IN IF -RE I-I'S CHURCH OF ENGLAND Public Day and Boarding School FOR GIRLS, BANGOR, N. WALES. Visitor: THE LORD BISHOP OF BANGOR. Provost: REV. ARTHUR TALBOT. Lady Warden MISS A. M. COLERIDGE. Hon. Chaplain: The Very Rev. THE DE AN OF BANGOR. Headmistress: MISS E. L. WELCHMAN, LL.A. ri, N HIS SCHOOL offers an Education preparatory to Cambridge Local, R.A.M., and South Kensington Examinations, with definite Church tesebing- Terms for Boarders from 31 Guineas per an- num Day Pupils, 9 Guineas; Day Boarders, 15 Guineas. 1045 MOUNT HOUSE SCHOOL AND KIM DE RG ARTEN, UPPER BANGOK, Principal: MISS GIBBS (Assisted by Resident and Visiting Teachers). THTSS SCHOOL offers a Thorough Education to Girls and Junior IVys. Modern Methods. Certificated Teachtis. Gymnasium. Tennis. School Library. KINDERGARTEN DEPARTMENT under a fully CERTIFICATED (Froebel) MISTRESS. A CLASS FOR BOYS, agt.i 8 to 12, has commenced. Prospectus on application to the Principal. 11738 yiOLlN WESSONS. MISS ISABEL HEWITT and MISS MAR- GARET HEWITT give LESSONS at Own or Pupil's Residence. Penmaenmawr, Conway, Llandudno, and Col- wyn Bay visited. Bodafon, Upper Bangor. 14837 "^COUNTY SCHOOL FOR GIRLS, COLLEGE- ROAD, UPPER BANGOR. Headmistress :—MISS MASON, B.A. T HIS School will OPEN for the SPRING TERM on THURSDAY, January 19th, 1899. The Entrance Examination will be held a.t the School at 10 o'clock on WEDNESDAY, January 18th. Par- ticulars, Prospectuses, and Entrance Forms may be obtained from the Clerk, Mr J. Glynne Jones, Maso-nic Chambers, Bangor. The Headmistress will be at the School House on Tuesday, January 17th, between 4 p.m. and 6 P-ui-, to see Parents. 17527 ORGAN, PIANO, and THEORY. Mr CHARLES MELLODEW LEES (member of the Incorporated Society of Musicians;) has Vacancies for Pupils in the above subjects. Pu- pils prepared for the various Local Examinations. Schools attended.—For terms as to the above, Organ Recitals, etc., apply to Haven House, Con- way. 17543 BALA COUNTY SCHOOL. Headmaster — J. C. EVANS, M.A., Formerly Powis Exhibitioner and Scholar or Jesus College, Oxford, and late Assistant-Ma ter at Christ College, Brecon. Mathematical and Science Master :— A. L. TURNER, B.A. (London. Formerly Master of Stratford on Avon Granmar School and Rocliester .Mathematical SchooL Drawing, Book-keeping, etc. I O. R. OWEN (London University). r NEW BUILDINGS admirably fitted with every} convenience for Boarders. Preparation for the Universities, Civil Service, Preliminaries of the Law and Medicine, and the Oxford and Cambridge Local Examinations, and good Commercial Course. Boys attend the place of worship selected by paren ts. BOARD AND TUiTION (inclusive charge), £ 36 per antnum. Recently Scholarships have been obtained direct ,from School at the University Colleges, Lampeter College, and Clifton College, also there have been several Matriculations, including Two at London Uni- versity (in 1st Division). I DISTINCTIONS IN OXFORD LOCAL EXAMINA- TIONS. Among the Seniors 2 Certificates of Exemption from Responsions (the First Examination at Oxford: University) 7th place, in all England in English; 2n4 and 50th, England in English 33rd place Re- ligious Knowledge. juniors.—7th, 13th, and 24th, in Greek 7th, 17th, 30th, and 58th, in Latin 11th, 36th, 32nd, 42nd, and 58th, in English; 36th, in Mathematics 24th and 25th, in religious Knowledge. II For particulars apply to Headmaster. ST. BRANPAN'S PREPARATORY SCHOOL, I BANGOR. Principal, MISS M. LOWATER (Late of Dulwich High School). HE SPRING TERM -will commence on MONDAY, January 2nd. Estabished XS07 j ARTISTIO AND i < GENERAL ft I PRÏÑEÏING Promptly and Neatly Executed at Reasonable Prices, at the NORTH WALES CHRONICLE Printing TVorks, Caxton House, High Street, BANGOR. FIFTY NEW FOUNTS of the Latest Faces have lately been added to the JOBBING DEPARTMENT, which makes it now one o the LARGEST PRINTING PLANTS IN WALES. All the Machinery AnE DRIVEN BY A I Powerful Otto' Gas 'Engine, Which have been adapted t, run at the Quickest Speed Possible. I All Orders carefully attended to. I Auctioneers' PBINTING Executed with Neatness and Despatch. Particulars of SALE With or without Plans. I POSTERS I Of Concerts, Bazaars, Sales, &c., j PLAIN OR IN COLOURS. Church and Chapel Printing of every Description. Programmes fy Tickets. In Memoriam Cards, Ball Programmes, Menus, &c. ELECTION ADDRESSES. Colour & Ornamental Printing PAMPHLETS Of Every Description in English or Welsh. Head Pubishing Office North Wales Chronicle Omce, High St., Bangor. Branch Publishing Offices I)irectory Office, Upper Mostyn Street, Llandudno. Clorianydd Office, Bridge St., Llangefni. Postal Address: North Wales Chronicle Office, Bangor. Telegraphic Address Chronice," Bangor '0 I fELEPBONE Nt.7 PORTHMADOG. CYFARFOD LLLNYDDOL YR EGLW YS. Gwyl Dewi Sant 1899. DROS JMO MEWN GWOBRWYON. Piyddest, "Kartoum" (heb fod dros- gan' llinell). I fr Cor o 35 o leiaf a gano oreu "The Pilgrim" (Henry Leslie), L15. Gwobrwyon am Farddoniaeth, Cerddoriaeth, Celfyddydwaith, Gwniadwaith. Am fanylion ymofyner a J. TOBIAS, Porthmadog, 2964 Ysgrifenydd. AMERICAN LINE. UNITED STATES MAIL STEAMERS. SOUTHAMPTON—NEW YORK SERVICE. SOUTHAMPTON to NEW YORK SATURDAYS, at Noon. HIGHEST CLASS of Accommodation for Sal- n oon, Second Cabin, and Steerage Paasen- gers. LIVERPOOL PHILADELPHIA SERVICE. Every WEDNESDAY, LIVERPOOL TO PHILADELPHIA, Calling at Queenstown every Thursday. Passengers and Goods are landed at Philadel- phia on the Wharf of the Pennsylvania Railroad, which has the Shortest and most Direct Route to all places in the Western State&-Apply to Rich- ardson, Spence and Co., Southampton or Liver- pool, or to Local Agents:—Edward Jones, 173, High-street, Bangor; Hugh Hughes, 8, Market- row, Amlwch; H. J. Williams, 50, High-street, Bethesda; T. J. Williams, Meirion-terrace, Blaenau Festiniog; J. R. Statin, Station-road, Colwyn Bav; W. Jones, Rose Hill-street, Con- way; O. Jones, Old Post-office, Penygroes; T. Evans and Co., Station Chambers, Rhyl. 8136 ALLAN LINE ROYAL MAIL STEAMERS. TO CANADA and the UNITED STATES. SAILINGS FROM LIVERPOOL. s.s. LAURENTIAN, for Portland direct Jan. 12th s.s. SIBERIAN, for Halifax & Philadelphia Jan. 21 s.s. NUMILDIAN, for Halifax and St. John, N.B. Jan 26th s.s. COREAN, for Halifax and Philadelphia. Feb 4th SALOON FARE FROM JB11. SECOND CABIN, L7; STEERAGE, L5. Through Tickets to all points at special rates. CANADA.—Handbooks, Maps, Rates, and Full Particulars free on application to Allan Brothers and Co., 19, James-street, Liverpool; or to M. Goldie, 217, High-street, Bangor. 16402 SWYDI)FA YSWIRIOL Y SUN. SYLFAEN WYD YN 1710. Y SWM YS-WIRIEIHG YN 1897 UWOHLAW E, 4 2 5, 0 0 0, 0 0 0. Am bob Manylion ymofyner a'r Goruchwylwyr canlynol: Bangor Mr James Smith. do .Mr Richard Hall. Bala.Mr R. L. Jones, Mount Place. Beaumaris.Mr Frederick Geary. Caema.rfon Mr William Hugh Owen.. Conwy.Mr Chas. Drover, Deganwy, Llandudno. Dolgellau Mr Thos. P. Jones-Parry. Caergybi Mr Owen Hughes. [ Llandudno.Mr Edgar W. Riches. Llangefni Mr William, Thomas. Porthmadog..Mr John Tobias, cyfreithiwr. PdLoo-on-Sea..Alr P. J. Kent. 2961 2961 ö.M BOB &.ATH 0 ARGRAPHWAnH A LLY FR-RWYMIAD RWCH AT Nixon a Jarvis GYFERBYN A'R CLOC BANGOR CYCLES! CYCLES! CYCLES! AGENTS WANTED. Bargains. Bargains. Bargains for 1899, best value ever offered. Wonderful bar- gains. Write for large 1899 List, post free to any address, containing Wholesale Trade prices of 500 Machines, new and second-hand. Agents wanted. Lowest price ever offered. Trade List and Whole- sale Term? ort receipt of Post Card. Agents wanted, splendid chance to secure high-class Machines at rock bottom prices. List of 500 Machines post free. Wholesale Trade Ladies' Machines from j35 10s, Gents' from L2 10s.-WARRILOW & CO.. Cycle Manufacturers, Regent-street, Weston-super-Mare. 2965 ALLIANCE ASSURANCE COMPANY. ESTABLISHED 1824.: Capital — FIVE MILLIONS. Invested Funds over 4 Millions. THE RIGHT HON, LORD ROTHSCHILD, CHAIBMAN ROBERT LEWIS, CanF SZCBXTART. CBIEF OFFIO* BABTHOLOMKW LANa, LOHDON. LIFE —r— T_- World-free and Indisputable Assurances. Large Bonuses Expenditure low and limited. Security Unexcelled Special Reinstatement and Nonforfeiture Plans! Special Reinstatement and Nonforfeiture Plans. FIRE Proposals and Enquiries attended to promptly. j Surveys and Plans for Insurance of extensive pro- ] perties made free of cost. Rates moderate Losses settled promptly. BRANCHES at—among other places— LIVERPOOL: 30, Exehange-strset, East; O. MORGAN OWEN, Secretary. WREXHAM!: 23, Qigb-utreet ionti FRAHOIS, Secretary. Prospectuses, etc.. may be obtained from any of the Company's Branches «r Agents. 16332 RAPHAEL'S ALMANAC 1899 now mdj. Contains hints to Farmers and Gardeners. Birthday Information. When to buy, sell, specu- late, etc., etc. Price 6d.-Foulaham, 4, Pilgrim- at., E.C., and all Stationers. 17164 < I A. C H A T) _I I I) I) A. 1" 0 D YN DDISYMWTH GAN I-!TTlSJrF tP A'.siiii Bydredd. Rhwystrau e L» vJ A" 1 JUll k • t'. iiu. Gwareda rhag Anhunedd Symudir Neuralgic enoacbes a'r \T li' l'TF i \T L* tioll bounau gituol eraill ».an Bun- li i 'JLl V J.i.1 er's Nervine. )L r hoil fleiyli Y)-, Is lie. Oherwydd pyciretin B ,cit; mewn da.u gilddanfc dioddefais boenau d)r .yuoi lun ddsu ddiwruod. Cymheliwyd fl l rodd: trsial ar Bittittr's Nerviiio. Gwnaethum hyny. I fy mawr hyfr>dwcb, ciliodd y boen yn gyflym a llwyr. Bych er byuy yr wyf draohefn a thriichcfii wadi dfrbyn yr esmwythad mwyaf oedd yn boiiib) oddiwrth boeu tost yn osgyrn y pea drwy gytueryd pedwar neu bucu dyferyn (ar lwmp u biwgr gwyn) o Banter's! Nervine."—Psrch AOEKXY X'RXCK, i>.A. (diweddar Gvmrawd o'rColec Newvdd.Rhvdvcbiiin 1269u \< ORTH and SOUTH WALES BANK, LIMITED. ONE HUNDRED and TWENTIETH DIVIDEND. NOTIOE IS HEREBY GIVEN that a DIVID- END of Ten Shillings per Share for the Half-year ended 31st ultimo, on the Capital of the Company, and a Bonus of Six Shillings per Share (making a total distribution for the year of Fifteen per cent.), will be paid to the Proprietors on and after the 17th instant at the Head Office arid the various branches, and at the London and Westminster Bank. The Income Tax will, as usual, be paid by the Bank. The TRANSFER BOOKS will be CLOSED from this date to the 17th instant, inclusive. By Order of the Directors, l T. ROWLAND HUGHES, Liverpool, General Manager. 4th January, 1899. TO BUILDERS ANI) CONTRACTORS, r 31ENDERS are invited for the Erection of 1 Proposed NEW SUNDAY SCHOOL, CLASSROOMS, and ORGAN CHAMBER, etc., to be added to Jerusalem C.M. Chapel, Bethes- da. Plans and Specification to be seen at the I Chapel Hous. "Sealed Tenders" to be delivered to Mr G. S. Jones, 12, Gordon-terrace, Bethesda, on or be- fore SIX p.m. the 23rd inst. The Committee do not bind themselves to ac- cept the lowest or any tender. ROWLAND LLOYD JONES, Architect. 14, Market-street, Carnarvon, January 9th, 1899. 2968 TREVOR SCHOOL, LLANAELHAIARN, CARNARVON. I WT-ANTED. on JANUARY 10th, an ASSISTANT 1 Im Iq TEACHER (Male), Ex. P.T. also a TRANSFER P.T. State salary.—Apply to G. Farren, Esq., Carnarvon. 17655 "V^OUNO LADY desires Re-engagement as COM- X PANION-HOUSEKEEPER to an Elderly- Lady. — Apply, Box. "17667," "North Wales Chronicle" Office. Bangor. 2963 Lady. Apply. Box. "17667," "North Wales Chronicle" Office. Bangor. 2963 — ( J I Cure Fits f U You are not asked to spend any money top a test whether my remedy does or does not! |cure Fits, Epilepsy, St. Vitus's Dance, etc. D 5 All you asked to do Is to send foraS 6FREE bottle of medicine and to try it. IB 4 am quite prepared to abide by the result. ■ jH.O. ROOT, a8 Endsleigh Q'd'ns, London, p .—— ,„

A Oi3 IJEDD WCD ? I Fe fu cryn lawer o son am Tyreloedd yn ystod y flwyddyn a aeth heibio, ac nid ychydig o ym- ladd hefyd; felly nid anmhriodol gofyn a oes heddweh i fod yn nghorph y flwyddyn sydd new- jdd ddechreu ? mae "maniffesto diarfogiad" y Cfear o Rwsia wedi rhoddi nodyn heddweh i'r byd a darfu i Arglwydd Salisbury, rhyw ddeuddydd neu dri yn ol, dderbyn ar ran y Llywodraeth wa- hoddiad i fyned i Gynhadledd Heddweh. Yn an- ffodus, modd bynag,y mae datganiadau o heddweh yn rhy fynych yn aohlysuro rhyfel. Achos hynod ydoedd hwnw, pan yr aeth dirprwyaeth o Gryn- wyr at y Czar Nicholas I. yn muddianau hed hvch, ymyriad pa rai a wnaeth Ryfel y Crimea yn sicr trwy arwain y Czar i gredu na wnai Lloegr ym- Iadd. Rhaid addef nad yw cynygion heddweh Nicholas H., hyd yn hyn, wedi esgor ar ddim amgen nag ysbryd rhyfelgar a pharotoadau prySUT a dibaid at ryfel yn mhlith y gwahanol deyrnas- oedd. Ifie yn wir i wladweinwyr Ewrop groes- awu y cynyguon, a'u bod wedi derbyn cymeradwy- aeth lied gyffredinol; ond yr aflwydd ydyw eu bod wedi d'wyn i'w canlyii ychwanegiad mewn ar- fogaethau a dad'blygiad ysbryd rhyfelgar. Hyd yn nod Rwsia ei hun: yr oedd wedi blaenori y "genadwri heddweh" gJda gorchymyn i wario deng miliwn o bunau ar ryfel-longau newyddion, yr hyn a osododd Lloegr dan yr angenrheidrwydd i wario wyth miliwn yn ychwanegol. Bron na fu i I frainc, anwyl gyngreiriad Rwsia, dynu Lloegr i ryfel; ac mae yn awr eto wedi dangos ei heinog- aeth i Faniffesto y Czar trwy gynyg gwario cryn swm ychwanegol ar y llynges. Y mae Germany wedi penderfynu ychwanegu d-sugain mil o ddyn- ion at ei byddin reolaidd, yn nghyda chant o gyflegrfeydd newyddion, yr hyn a olyga bedwar neu bum' cant yn rhagor o fagnelau. Heblaw hyny, y mae Germany wedi arfogi ei maes-gyflegr- feydd a gwn newydd sy'n gollwng ergydion gyda chyflymdra, arswydus. Y mae Awstria drachefn yn cario allan ddiwygiadau eang yn ei byddin ac y mae Italy, os gall godi arian o rywle. am adgyfnerthu ei llynges hithau. Gan hyny nis gellir dweyd fod y Galluoedd yn rhoddi atebiad calonog iawn i wahoddiad y Czar, yn gymaint a'u bod fel hyn yn arfogi eu hunain hyd y gwddf cyn myned o honynt i'r Gynhadledd Heddweh, yr hon sydd i'w chynal yn St. Petersburg ddechreti Mai. Gyda golwg ar Loegr, amddiffyniad ydyw ei gylad- lywiaeth hi. Dyna ein gwladlywiaeth naturiol a rhesymol ni. F-ei Gallu jrnysawl y mae genym hawl—ac, yii wir, mae yn hanfodol i'n bodolaeth cenedlaethol—:i fod yn oll-nerthol ar y mor. Nid yw ein liuwchafiaeth Uyngesol yn peryglu nac yn bygwth unrhyw Allu arall. Y cwbl a wna ydyw dyogelu ein glanau ni ein hunain. GaSwn sylwi, er engraifft, na dai y llynges Brydeinig, gan nad pa mor nerthol, yn alluog i ymladd gyda dwy filiwn milwyr disgybledi^ Ffrainc. Ond, ar y llaw arall, pe collai y Llynges Brydeinig arglwydd- iaeth y mor, ni fyddai dim i atal dwy filiwn Ffrainc i heidio dros y Sianel i Loegr. Nid ydym yn, addef, hyd yn nod dan yr amgylehiadau lTafriol hyn, y bydd'ai iddynt orchfygu Lloegr, y modd y bu i Loegr orchfygu Ffrainc yn y bedwaredd gan- rif ar ddeg ar bymthegfed ganrif, eithr byddai yn frwydr echryslawn am fodolaeth. Dyma, gan hyny, yw y sefyilfa: aDjae Lloegr yn rhwym o gadw ei huwehafiaeth Uyngesol ar y mor, fel rhan o amodau ei bodQlaeth fel Ymherodraeth, er dy- ogelwch ein glanau, ein masnach, a'IÏ trefedig- aethau. Mai nid peth o duedd ymosodol ydyw hyn, ond hunan-amddiffyniad yn unig, a ddang- osir yn amlwg oddiwrth y fyddin fechan a gedwir genym. Pe bai yr Ymherodraeth Brydeinig yn cadw byddinoedd yn ol cyfartaledd ei phoblog- aeth, fel ag y gwna Galluoodrl eraill y Cyfandir, fe fyddai ganddi fyddin o tua phymtheg miliwii o ddynion, yn lie yr haner miliwn a fedd yn awr, yn cynwys pob dosbarth o ddynion yn dysgu trin y gwn a'r eledd, a'r rhai hyny wedi eu gwasgar dros yr holl fyd. Pe ond cyfrif y boblogaefch Brydeinig, byddai genym hawl i haner miliwn neu filiwn mwy o filwyr na Ffrainc na GeTmany. Gan nad ydym ni yn ceisio cystadlu a byddinoedd ni- I ferus y Galluoedd Mawrion eraill, mae genym hawl i ddisgwyl na bo iddynt hwythau goksio cJs- tadlu a'n llynges ninau.

Yn mhlith enwau y boneddigion ag y mae ei Mawrhydi wedi gweled yii dda i'w hanrhydeddu ar ddeehreu y flwyddyn hon y mae yn dda ia.wn genym weled enw un svdd yn dal perthynas agos a Chymru ac yn cymeryd y dyddordeb dyfnaf yn mhob cwestiwn sydd yri dal perthynas a lies ac a llwyddiant y genedl. Y mae enw Sir Joseph Bailey yn un adnabyddus iawn mewn mwy nag un o siroedd y Dywysogaeth, ac y mae y rhai a'i hadwaenant oreu yn cyduno i dystiolaethu ei fod yn wir deilwng o'r anrhydedd roddir arno trwy ei ddvTchafisd i'r bendefigaeth. Ganwyd y pen- d-efig newydd yn y flwyddyn 1840, a derbyniodd e: addysg yn Ngholeg^ Crist, Rhydychain. Pan yn 25 xnlwydd oed etholwyd ef gan drigolion sir Henffordd fel un o'u cynrychiolwyr yn y Senedd, a chadwodd ei sedd am ugain mlynedd hyd y flwyddyn 1885. Pan ad-drefnwyd y seddau daeth allan fel ymgeisydd dros Ranbarth Ddeheuol y sir ond ni lwyddodd i enili y sedd. Yn y flwyddyn ddilynol safodd dros ddinas Henffordd a gorchfygodd ei llTth-wynebydd Mr Pulley. Yn 1892 cafodd yntau yn ei dro ei orchfygu gan Mr W. H. Grenfell. Oddir.r hyny y mae wedi vm- roddi i gyflawni dyledsw-yddau, llai urddasol ac amJwg, feallai, ond llawn mor angenrheidiol yn siroedd Brycheiniog a. Maesyfed. Y mae yn dal amryw swyddau yn y ddwy sir a enwyd. Efe ydyw arglwydd-raglaw sir Erycheiniog, ac y mae yn aeod o'r Cynghor SilOl, tra y mae yn gwasan- aethu fel ynad heddweh dros y ddwy sir. Ei gar- tref yw Glanusk Park, yn sgos i Crickhowel, yn sir Fiyeheiniog, ac edrv-;hir i fyny ato gan drigol- ion y gymydogaeth fel boneddwr gwir deilwng o barch ac ymddirledaeth. Ceidwadwr selog ydyw o ran ei o;ygiadau politicaidd, ac y mae wedi cyf- lawn; gwasanaeth werthfawr i'r blaid yn Nhy y Cyffredin ac yn y wlad. Y mae ganddo amryw 1Jlant, yn feibion ac yn fei bed, ac y mae ei fab hynaf yn swyddog yn y fyddin. Y mae yn Nghymru amryw bendefigjion vdynt yn awyddus am wneud yr hyn a allant er ILesoli y genedl, ac y mae y genedl yn llawenychu eu giveled yn caeleu hanrhydeddu.

Yr oedd trefniadau wedii eu gwneud ers cryn amser ar gyfer ymweliad Syr William Harcourt a sir Fynwy i anerch ei etholwyr yn ystod y mis hwn. Ar ol cyhoeddiad ei lythyr, yn yr hwn yr ymjieillduai o fod yn arweinydd y Blaid Radical- aidd, edrychid yn mlaen gan lawer at ei ymwel- iad; a'i etholaeth, gan y credid y buasai yn ei an- erchiad yn taflu rhyw gymaint, o oleuni ar yr am- gylchiadau a'i harweiniasant i'w ysgrifenu. Ond pa mor awyddus bynagoeddynt am ddadguddied- igaethau, y mae yn rhaid iddynt ymfoddlori arcs eto ychydig amser cyn y cant gyfleusdra i glywed yr hyn a ddymunant. Cyhoeddwyd yr wythnos ddiweddaf lythyr oddiwrth y boneddwr gwir an- rhydeddus at ei oruchwyliwr yn sir Fynwy, yn yr hwn y eyfeiria at amgylchiadau diweddar fel rhes- wm dros ofyn i'w gcfnogwyr ohirio ei ymweliad a liwynt hyd nes v byddo arweinydd newydd y blaid wedi ei ddewis, yr hyn a wneir cyn agoriad y Senedd. Y mae yn bo&ibl y gellir esbonio y llythyr mewn amryw ffyidd1 a phriodoli i Syr William, ai-nxyw gymhellion i'w ysgrifenu ond os cymerir ef fel y mae, hob ychwanegu dim ato na thynu dim oddiwrtho, y mae yn amlwg ei fod yn awyddus am rradw y blaid mewn undob, ac nad ydyw am, osod un rhwystr ar ffordd yr hwn ddewisir ganddynt yn arweinydd.

Hysbysir fod y Parch Isaac R. Morgan, di- weddar weinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd yn Mhontardawe, sir Forganwg, wedi tori ei gy- sylltiad a'r Corph gj'da'r bwriad o ymuno a'r Eg- lwj-s. Cynyrchodd y newydd gryn syn,d-od yn y gymydogaet.h, oblegid nad oedd neb wedi dych- mygu ei fod ar gymeiyd y cam hwn hyd nes i flaemoriaid y capel dderbvn llythyr oddiwrtho yn eu hysbysu o'i benderfyniad. Bu yn lbvfurio yn Mhontardawe nm naw mlynedd, lie. yr onillodd gymeradwyayeth fel dyn ac fel pregethwr. Nid ydym yn gwybod pa, reswm sydd gan Mr Morgan dros yr hyn: a wna, ond dywedir gan y rhai a'i adwaenanfc y gallwn fod yn sicr nad ydyw wedi dyfod i benderfyniad yn fyrbwyll ac heb ystyried yn ofalus bwysigrwydd yearn a gymer. Y mae yn bur debyg y cawn yn fuan glywed gwahanol farnau am dano, ac y bydd rhai o'i gyfeillion hlaenorol yn priodoli cym,hellion isel ac anheihvng iddo, fel y gwnaed ag eraill a wnaethant fel yntau o'i flaen. Ond1 bydd yn gvsur iddo feddwl, pa beth bynag ddywedir am dano, nad ydyw yn gyf- rifol i neib o'r dynion fydd yn ei ddifenwi. Y mae lie yn yr Eglwys i weithwyr difefl, a gobeithiwn y bydd i Mr Morgan yn fuan gael ei osod mewn cylch i weithio, ac y teÍmla yn gaxtrefol yn y cylch hwnw.

Cynllun yGoleuni Trydanol yn Bangor. TRAFODAETH AR Y RHWYMEB WARANTOL. Cynhaliwyd cyfarfod rheolaidd y Cynghor Din- esig nos Fercher, y maer yn y gadair, pryd1 y treuliwyd agos yr holl amser dros bwnc y goleuni trydanol. I I Y "Cynghorydd David Owen a gynygiodd fod el iddynt gymeryd barn cwnsler annibyrioi o berth- ynas i'r rhwymeb warantol (guarantee bond) a awgrymwyd gan hyrwyddtwyr cynllun y goleuni .ry trydanol, yr hon rwymeb oedd yn dyogelu y dref rhal unrhyw golied am gyfnod o bum mlynedd i fyny i'r swm o 650p. Cynygiai hefyd fod un- rhyw aelod o'r Cynghor at ei ryddid i awgrymu unrhyw hwynt neu bwyntiau i'w gosod o flaen y cwnsler, a bod y "dreft case," yn nghydag unrhyw ohebiaeth ysgrifenedig at y clerc trefol ar y pwnc, yn cael eu rhoddi o flaen Pwyllffor y Goleuni cyn eu hanfon i'r cwnsler. El liwy d hyn gan y Cynghorydd T. J. Williams. Y Cynghorydd Grey Edwards (cadeiryddi Iz, Pwyllgor y Goleuni ac arweinydd mudiad y gol- euni trydanol) a gododd i gynyg gwelliant; ond dywedoadj y Cynghorydd Owen nad oedd y Cyng- horydd Grey Edwards mewn trefn wrth siarad na phleidleisio ar y mater ogymaint a'i fod ef yn un o'r rhai oedd a'u henwau wIt hi y rhwymeb. Y Maer a apeiiodd at yr isgierc trefol i reoli ar y mater. Mr Rodway a ddywedodd ei fod ef o'r farn fod y Cynghorydd Grey Edwards mewn trefn, gan fod yr achos yn cael darpar ar el gyfer dan is- adran 12 o'r Dcleddf nodai aiuan yr eithriadau. Yna traethodd y Cynghorydd T. J. Wililiams rai o'r rhesymau p3ham yr oedd yn 'eilio pender- fyniad. y Cynghorydd David Owen. Dywedodd y Cynghorydd Grey Edwards ei fod wedi ei siomi wrib. gael na ddarfu i'r Cynghorydd Williams bw~ntio allan: ddim byd anghyfreithlon yn y rhwymeb. dim ond yn unig g'ofyn am wybod- aeth parthed i'w gweinyddiad. Oynygiai efe y gwelliant a ganlyn: "Fod y CyTigho" hwn yn aw- durdodi a chyfarwyddb y clerc trefol i gymeryd opiniwn pellach gan gwnsler, un ni ar wahan neu mewn u-ndeb a'r cwnsler cyntaf. fel y tybiar clerc trefol yn addas, ar unrhyw bwyntiau o'r rhwymeb a osodir o'i flaen ef gan unrhyw aelod o'r Cynghor." Eiiiwyd gam yr Henadur Thomas Lewis. Y Maer a apeiiodd at y pleidiau i ymdrechu dod i gvtundeb parthed' y cynygiad a'r gwelliant. gi O'r diwedd fe ddaethpwyd i gvtundeb ac wedi i'r Cynghorydd David Owen ateb, ymranodd y Cyngjhor, pryd y cariwyd cwelliant yr Henadur j Grey Edwards trwy 19 jn erbyn 3 o bleidleisiau. |

Miss Fraser Etc. ] Dygwyd Catherine Louisa Fraser eilwaith o flaen yr ynad yn Bow-street, Llundam, dydd Sadwm. Dywedir nad ydyw ond 23 miwydd oed, ei bod heb un cartref sefydlog, ac heb ddllll galwedigaeth. Honir i'r garchares godi canoead o bunau trwy dwyll-osod ei hun allan fel nith i Arglwydd Lovat a dweyd ei bod wedi priodi un o deulu y Rothschilds. John Fraser, rheolwr chwarel Gymreig, a ddy- wedodd fod y garchares yn gyfnither idllo ef; ei bod yn ferch i'r diweddar Barch Simon Fraser, gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd Cym- reig yn' sir Fon, Cymru, yT hwn fu fvw yn y flwyddyn 1895. Yr oedd y garchares wedi ei d;s- gyblu fel gweinyddes (nurse), ond "n awr yr oedd heb yr un alwedigaeth. Ar farwolaeth ei mham yr oedd hi wedi derbyn cymunrodd fechan —oddeutu 15s yr wwthnos, fel y meddyliai'r tyst. Nid oedd hi yn nith i Arglwydd Lovat. Nid oedd un cysylltiad rhwno eu teulu hwy ag Arglwydd T/Ovat, ac ni fu Miss Fraser erioed vn aros yn Beaufort Castle, sedd Arglwydd Lovat. Croesholwyd: A ydyw eich tad chw: yn hawl- ydd am Bendefigaeth Lovat?—Ydyw. Ac nid yw wedi rhoddi yr hawliadi fyny 1—>Nnc ydyw. Ar ol gwrandaw tystiol-aethau eraill, trnddod- wyd Miss Fraser i sefyll ei phrawf, ond cadwodd hi ei bamddiffyniad.

Y Cyhuldhd yn Erbyn Bydwrai^ o Fostyn. Bu ynadon Treffynon am rai oriau ddydd Sad- n-rn yn gwrando cyhuddiad o "ddynlnddiad" a ddygid yn erbyn Jane Parry, bydwraig yn byw yn Mostyn, mewn cysylltiad a marwolaeth baban o'r enw Lewis Clayton. Yr oedd y gyhuddedig wedi cael ei thraddodi yn flaenorol i sefyll ei. phrawf ar warant y trenghoiydd, yn gymaint a bod y rheifchwyr oedd wedi bod yn gwr-clld 1m.- chwiliad i'r achos wedi dyfod i'r penderfyniad fod marwolaeth y plentyn wedi cael ei achosi trwy ei bod hi wedi esgeuluso ei dyledswyddau. Ym- ddangosai Mr J. W. Hughes, Fflint, i erlyn, a Mr J. B. Marston i amddiffyn. Wedi hyny caf- wyd ail adroddiad o'r dystiolaeth a gafwyd yn y trengholiad, oddiwrth yr hon yr ymddnngosai pad oedd y plentyn o'r adeg y ganwyd ef hyd ei far- wolaeth wedi cael ond ychydig o de cinder ac ychydig o ddyferynau o gin mewn dwfr. Dy- wedai tad y plentyn hefyd, pan y darfu :ddo aw- grymu wrth y gyhuddedig fod meddyg yn cael ei alw i mewn, iddi hi ddweyd nad oedd o un dyben. —Wrth gael ei chroesholi, dywedodd mam y pleixiyn iddi hi ddweyd, pan y darfu i'w gwr aw- grymu fod meddyg yn cael ei alw i mewn, y dylai y plentyn gael ei fedyddio. ac hwynch y gallai "ddyfod ato ei hun" wedi hyny. Mewn canlyn- iad i hyny anfonwyd am y ciwrad i'w fedyddio, sail y tvbient y byddai yn well ar ol hyny.— Rhoddodd Dr. j. 0. Jones a Dr. W. O. Evans eu tystiolaeth, a dywedent mai achos o farwolaeth y plentyn ydoedd dirwrasgiadau, pa rai oedd i'w pri- odoli i newyniad.—Anerchwyd y fainc dros y ddi- ffynyddes gan Mr Marston.—Barn a,i vr ynadon na fuasai i unrhyw reithwyr gospi v ddiff}nyddes o dan yr amgylchiadau, a phenderfynasant daflu yr achos allan.

Dweyd "Celwydd Goleu." Aeth Patrick 0''Mars (preifat yn y 9th Re- gulars) at fiiwriad ei gattrawd i ofyn am byihefncs o wyliau. Disgyblydid llym cedd y milwriad, ac nid oedd yn credu mewn estyn gormod o freintiau i'w ddynion. Ni phetrusai ar adegau i ddweyd tipyn o anwiredd er mwyn osgoi rhoddi un. "Wel," ebai y Milwriad, "i beth mae arnoch eisiau dwy wythnos o wyliau V Patrick a atebodd: "Mae fy ngwraig yn bur sal; nid yw y plant ehiraith yn haner da ac os nad oes genych wrthwynebiad, fe fuasai hi yn leicio fy nghael gartref am 'chydig wj-thnosau i roddi tipyn o help iddi." Llygadodd y milwriad Patrick am rai eiliadau, ac yna dywedodd: "Patrick, fe allaswn ganiatau eich dymuniad chwi, oni fy mod wedi derbyn llythyr oddiwrth eich gwraig. boreu heddyw, yn dweyd nad, oedd ami eich eisiau gartref o gwbI nad oeddych ond nuisance a chodi'r gvvr drwg pryd bvnag y byddweh yno. Mae hi yn gobeithio na wnaf roddi dim 'chwaneg o furloughs' i chwi." "Mae hynyna yn setlo'r peth, mae'n debyo-. Gan hyny nis gallaf gael y furlough?" meddai Patrick. "Na ellwch, mae arnaf ofn. Ni fyddai'n bri- cdol i mi adael i chwi fyned o dan yr amgykhiad- au." Yn awr daeth tro Patrick i lygadu ar y milwriad, fel y cychwynai y swyddog hwnw tua'r drws. Ac meddai Milwriad, a nllaf fi ddweyd rhywbeth wrA- yeh 1" "Ar bob cyfrif, Patrick beth ydyw ?" "A ydych chwi yn siwr, swyddog, nad ewch o'ch co' os dywedaf ef ?" "Dim o gwbl, Patrick pa beth ydyw 1" "Eisiau deyd sydd arnaf fod dau gelwyddwr ysplenydd yn ytyetafell hon. ac yr wyf fi yn un o honynt. Ni phriodais i erioed yn fy mywyd."

Cynglicr Dinesig Llanrwst. Cyfarfu y Cynghor uchod nos Wener, 3dr J. 0 E. Humphreys yn y gadair. lienth-v .-Wedi arwyddo y cofnodion, cafwyd .9 adroddiad y Pwyllgor Iechydol, yr LW1", a gyivJ-" iai a'r gwahanol drefniadau gyda garih- ffosydd y dref, ond methent gydweled i argymeil i'r Cynghor y swm i'w ofyn yn feiuhyg.—Ar gyn- vgiad Mr David Jones, a chefnogiad Dr. Owen, pasiwyd gwneud cais am fenthyg 800]) at wneud y carthffosydd, 700p at brynu y Neuadd Di cfol, a 60p at dalu am dir y gronfa ddwfr perthynol i'r dref brynwyd yn arwerthiad euieddiaeUi Gwydyr. Goleuni Trydanol.-Darlleiiivyd HythjT oddi- wrth Mri Peers, Colwyn Bay, yn gofyn am gael gosod eu prif bibelli goleuni trydanol o dan y ffordd yn y dref.—Ar gynygiad Mr David Jones, a chefnogiad Dr. Owen, pasiwyd i roddi y cania- tad ar arwyddiad cytundeb boddhaoi nad ofddynt yn achosi anhwylusdod, a y iryrdd yn cael eu gwneud i fyny i'w cyflwr blaenorol, a'r cvtun- deb i'w arwyddo cyn dechreu ar y gwaith. Talu i'r Plwyf.—Ar lfurfiad y Cynghor bu i'r Cynghor Sirol basio iddynt yn v dosij uth dahi 700p i'r rhan wledigt o'r plwyf ar gvfrif yr hyn gynorthwywyd gan y cyfryw ar y dret n y blyn- yddoedd basiodd gyda thalu yn ol v benthycindau, etc. Goiynai y Cynghor Plwyf am rlflwi ran-dal I yn bresenol.—Pasiwyd i'w talu. Estyniad y Pi bell i Dwfr.—Gwnaed cais at Cynghor PliiTfol, Trefriw i gyduno i estyn y prif bibell ddwfr i fyny o'r afon i'r 'lyn fel y ceid cyflenwad uniongyrchol o hono. Dalia-i Cynghor Trefriw fod y cvtundeb yn bod fod Llanrwst i wneud hyny eu hunain. Bu y mater ol a Haen amryw weithiau, ac yn awr glynai Cynghor Tr, rnv wTth eu penderfyniad.-Ar gynyg»ad Mr W. Hughes, a chefnogiad Mr W. J. Wil'lams, pss- iwyd i anfon at Mr Mclntyre i gael tnvvbod y gwahaniaeth yii y gost o'i wneud gvda'u giiydd, a'i wneud ar wahan. Cwyn am Adeilad.—Cafwyd cwyn gan arolyg- ydd y Llaw-weithfeydd yn ngbvlch adeiladau Hughes, confectioner, Station-rond.—Pasiwyd i anfon at y perchenog, y Parch Prebendary Ash- ley, yn eu cylch, a bod yn dda gan y Cynghor ddeail ei fod! am gymeryd y mater mewn IW yn ddioedi. Adroddiad y 'Swyddog Meddygol. — Hysbvsai Dr. Fraser i 5 gael eu geni yn ystod Itbagfvr. ac i 5 farw—cyfartaledd o 25.5 v fil. NodwVd 3 o dan y gwddf-glwy, ac 1 0 dan y taniddwf, a gwnaed yr hyn oedd ofynol yn mhob un o'r aoh- osioni Peinodi Swyddogion, Ar gynygiad Mr D. Jones, pasiwyd i anfon at Fwrdd v Llywodraeih Leol am allu o dan adran 33 o Dd<xldf Llywodr- aeth Leol i benodi arolygwyr y tlodion ac arolyg- wyr cynorthwyol. Rhybudd yn Nghylch Cynlluniau, etc.—Pas- iwyd nad oedd yr un cynllun i'w gymeradwyo o hyn allan oni bydd wedi ei adael (,"dir clerc ddau ddiwrnod clir cyn cyfarfod rheolaidd y Cynghor. Elusenau a Gwaddoliadau y Plwyf.—Darllen- wyd llythyr oddiwrth y Dirprwvwyr Elusenol ar y mater hwn.—Pasiwyd i benodi y csdeirydd, Mri David Jones, a W. J. Williams yn ddirprwy- aeth i gyfarfod dirprwyaeth o'r Cynghor gyda'r amcan o nodi ymddiriedolwyr i waddoliad- ¡ au ac elusenau y plwyf. j II

Haid 0 Ddynion Ieuainc Peiyglus, ACHOS 0 SAETHU YN LLUNDAIN. Yn Llys Ynadol Marylebone, Llundain dydd Jun, o flaen Mr Plowden, gwnaethpwyd ymchwil- iad i achos o saethu gyda liawddrvll. Cafodd ped- war o fechgvn ieuainc, un-ar-bymtheg a d^vy-aT- bymtheg oed, eu cyhuddo o fod yn gysylltiedig a'u gilydd mewn saethu yn faleisus at Henry Wi £ liam Jackson, bachgen yn y Royal Navy, gyda'r amcan o wneud iddo niwed corphoTol peryglus Eglurodd yr Erlynydd ei fod ef a'r l^achgen 111m.! wedi cweryls a'u gilydd tuag wythnos yn ol, a'u bod wedi myned yn ymladd rhvngddvnt. Ni ddigwyddodd dim pellach rhvrr^Idrni hyd'rios Sadwrn (yr 31ain cynfisol), pan v^safai v tVst yn hostess-road yn ymddiddan gyda bachgen oforwr a dau 0 ffryndiau eraill. Digrvyddodd i'r carchai- SuS1 h";lbi0 a Phan 0 feiv"n tua phymtheg urn • oddiwrthynt, 'gwaeddodd Barnard all an ? lanxw-ch yn awr." Darfu iddynt oil droi o am- gyIeh, a thaniodd Baker bisto]. Methodd yr er- gjd a tha.ro y tyst, ond aeth o fewn modfedd ne-i Baker } w"" 0 i ffryildLau- Barnard a anogodd Ba)ker 1 dan.o JT ail waith a chan na wnai cei^ ttftr"14'' oddimi, iaa y^ eaya Os oes .arnoch chwi ofn tanio ^ad- 5 L1i.mi wneud' ac mi a wnaf."—Rhoddes'dau o f;10"/ ^diweddaf d gadarnhsoJ Ar o y digwvddiad oiybwylledig rhwn- Baraard S CWd 77 h0« Wharorion^ "gZ -evades Madden, cyfaill arall i'r erlVnydd 3 p ^yn;i it!i:on cJ11 1 r H'lwddryll gael ei danio Barnard a ddywedodd: "Mae gen i Calon ml 113g grjch cWi ^h tri' ot rhoddweh 1 mi yr ergydion a'r llawddryll a,f ato a saethaf ef fy hun. "-Mr Plowden a rimandic^d y carcharorion. u' ^Ja

n_ Cyn-Arwe5nydd y Blaid Bydafrydcl. LLYTHYR ARALL ODDIWRTH SYR WILLIAM HARCOURT. Cyfeiriwyd y llythyr a ganlyn gan Syr Wilh'am H»rcomt 1 Mr Hughes', ei oruchwyliw? di-os \h- Lewmbarth Sir Fynwy :—• Fy anwyl Hughes.-Yr oeddwn wedi bod yn dy- mimo ac yn bwriadu anerch fy etholwyr yn ystod y mis presenol ar achosion gwieidyddol yn gyffredin- ol. Ond y mae amgylchiadau, modd bynag, pa rai yr ydys yn dra. hysbys o hoynt-rhwystrau sydd wedi dyfod i gyfryngu—yn ei gwneud yn anghyf- addas, ac yn wir. yn anmhriodol. i mi wneud ym- gais at y fatll waith yn bresenol. Y mae y sefyilfa ddiweddaf oeddwn yn ei feddianu mewn cysylltiad a'r Ryddfrydig yn fy ngwneud yn un eyfrifol i ddatgau ei gwladlywiaeth. Nid vdyw-vn ddy- munol i mi yn bresenol ddweyd yn fwy llawn nag yr wyf wedi gwneud eisoes y rhesymau sydd wedi -fv arwain i'r terfyniad yr wyf wedi dyfod iddo. Bydd i'r cyfrifoldeb o wneud vn hysbys fwriadau ao amcanion y Blaid Ryddfrydig yn pasio yn fuan i ddwyluw un arall, y dewisiad o ba, un a benderfynir cyn i'r Senedd ymgyfarfod. Teimlwyf y gallai dat- ganiad ar fy rhan i, yn y cyfwng yma, ddyrysw arweinydd dyfodol y blaid. wrth osod gerbron y wlad y mynegiad hwnw o egwyddorion a, gwlad- ywiaet/i y presenol a'r dyfodol mewn cysylltiad ac achosion cartrefol a tliramor y bydd yn ddyled- swydd arno ef i'w gosod gerbron. Rhaid i mi, gan iyny' gyda, o ofid, ofyn caniatad can fvt etholwyr, fel eu cynrychiolydd, i oii.irio—gobeithwyf m;U afm„Ffr'0d b/?'~vr; sydd genyf i'w ddweyd ar ne^ydu petliau, pa rai a eu hunain i sylw yn ddined. Yn y cvfamser, y mae yn rhaid i mi ofyn iddynt gredu V bydd i mi barhau yn ifv ddlawn i'r egwyddorion ar ba rai y ceisiaia eu hymddiriedaetii ar y cyntaf; ac y bydd'i mi -m- drechu i'w cefnogi hyd eithaf fy ngallu. Teimlwyf yn ddiok-hgar i chwi am wneud yr ohebiaeth hon yn gyhoeddus yn ddioed.—Yr eiddoch yn ddiffuant, W. V. EARCOURT."